SCHOOLPASTORAAL EN OPVOEDINGSPROJECT Bellinda Staelens voor alle directies en personeelsleden
Een zalig nieuw jaar
‘Het zou een zalige wereld zijn als alle wijzen koningen waren en alle koningen wijzen.’
Bovenstaande gedachte als wens voor het nieuwe jaar en daarbij het begrip ‘koningen’ vervangen door ‘politieke en kerkelijke gezagsdragers, pedagogische begeleiders, directeurs, leerkrachten, opvoeders en ouders...’, dan zou het een zalig jaar kunnen worden. Uit de vele wensen die we voor schoolpastoraal ontvingen bij de jaarwisseling en waarvoor we iedereen oprecht willen bedanken, citeren we in deze bijdrage verschillende gedachten als inspiratie en levenswijsheid voor een gezegend 2011. Aan iedereen eveneens van harte een gezond en gelukkig nieuw jaar toegewenst! Een jaar van kansen om jonge mensen op een goed spoor te zetten. Een jaar waarin kwaliteit, bekommernis en empathie een fiscale vrijstelling genieten. Een jaar waarin we ons werk kunnen doen alsof het voor onze eigen kinderen was. Een betere garantie op succes is er niet te geven... Want als we met velen in dezelfde richting lopen, ontstaat er een spoor, een pad en een weg die steeds meer mogelijkheden bieden. (R. Meukens, CLW ‘De Kering’ VTI Aalst) Alle schooldirecties en godsdienstleraren ontvingen van onze bisschop Mgr. Luc Van Looy een mooie wenskaart in de voorbije advent- en kersttijd. We lichten hieruit enkele beklijvende en hoopvolle gedachten die ook alle schoolpastorale medewerkers kunnen bemoedigen: ‘Opvoeden is roepen tot menswording. Is het niet dat wat christenen vieren met Kerstmis: dat God mens werd en zijn Zoon aan ons toevertrouwde om nieuwe wegen te tonen. Volgens het evangelie is Hij ‘het licht dat schijnt in de duisternis’. Een school wil licht doen schijnen in het leven van leerlingen. Ze wil hen toekomst geven. De leerkrachten gaan met hen op weg, de directie leidt het orkest en zorgt er voor dat ieder zijn partituur speelt in harmonie met alle medespelers. We weten en geloven dat de boodschap van Christus een blijde boodschap is, dat er wel muziek in zit, maar hoe kunnen we die overbrengen? Samen met de jongeren zoekend op weg gaan is wellicht het beste. De woelige tijden die we in Kerk en samenleving doormaken, maken het ons niet gemakkelijk. Vandaar
DM Januari 11
Schoolpastoraal en opvoedingsproject http://www.vsko.be/kogent/dpb-so-diocmede-home.htm
pagina 1
mijn zeer oprechte dank voor uw blijvende engagement, moed om door te zetten en het geloof in de boodschap die je brengt. Ondanks de dissonante tonen die we binnen en buiten de Kerk soms horen, durf ik hopen dat je dit lied van de menswording, dat je die blijde boodschap blijft uitzingen.’ Haguruka, Broederlijk Delen campagne voor Burundi Met ‘haguruka’ – wat letterlijk ‘sta op’ betekent - krijgen we ook van de hardwerkende Burundese plattelandsbevolking een krachtig appèl toegestuurd: ‘Blijf niet hangen bij het bestaande. Laat je niet ontmoedigen door de schijnbaar oneindige spiraal van armoede en onrecht. Hij kan doorbroken worden.’ Dit jaar focust de BD campagne op het Afrikaanse land Burundi en het gezin van Anthère en Sylvie. Via twee lokale projecten die door BD worden gesteund, kon dit gezin zijn inkomen uit de koffieteelt verhogen en zijn landbouwactiviteiten verbeteren. En als actief lid van de Hagurukagroepen – boeren die vooruit willen – deelt Anthère zijn kennis met zijn collega’s boeren en boerinnen. Dit Burundese ‘opstandingverhaal’ is een concreet voorbeeld van de wijze waarop BD aan ontwikkelingssamenwerking wil doen. Als je vooruitkijkt voor 1 jaar, zaai je land. Als je vooruitdenkt voor 10 jaar, plant een boom. Als je vooruitkijkt voor 100 jaar, onderwijs het volk. Als je je land zaait, zal je 1 oogst krijgen. Als je het volk onderwijst, zal je 100 oogsten krijgen. (Chinees volksgezegde) Mensen geloven vaak dat een leider iemand is die mensen op de been kan brengen, die menigtes kan bespelen. Maar Anthère is niet dat soort leider. Anthère is een rolmodel. Hij is bescheiden en zorgzaam. Zijn huis staat open. Zijn kennis geeft hij door. Anthère heeft vast al honderden andere boeren opgeleid. Als hij wilde, zou hij voorzitter van de Federatie kunnen worden of een belangrijke functie uitoefenen in de Confederatie van koffieboeren. Maar nee, hij verkiest zijn discrete werk dat de mensen op een heel concrete manier helpt door groepen te adviseren en op te leiden. ‘Paysans-ferments’ noemt men mensen zoals hij, boeren die in hun omgeving als bezielers en rolmodellen kunnen functioneren, die in hun gemeenschap werken als gist in het deeg. Geen rijke mensen, maar gewone boeren en boerinnen die in de heuvels wonen en succes boeken. Voorbeelden, intelligente durvers, geëngageerde mensen die respect genieten in de gemeenschap en die hun kennis en hun mentaliteit kunnen overdragen op anderen. Zij spreken mensen aan in wie ze vertrouwen hebben en vormen kleine groepen van tien tot twaalf personen. Dat worden groepen waar ‘verrijzenisverhalen’ tot leven kunnen komen. Doe al het goede dat je kunt met de middelen die je hebt op de manier die je gewoon bent op de plaats waar je staat in de tijd die je gegeven is voor de mensen die je kent zolang het je mogelijk is (K. Gelaude, KBO Ename) Op www.broederlijkdelen.be/campagne vindt men alle informatie over de campagne van dit jaar. De brochure ‘Liturgie en spiritualiteit’ levert daarbij heel wat inspirerende
DM Januari 11
Schoolpastoraal en opvoedingsproject http://www.vsko.be/kogent/dpb-so-diocmede-home.htm
pagina 2
ideeën en tekstmateriaal om de vastenspiritualiteit te verbinden met de solidariteit tussen Noord en Zuid. Op woensdag 19 januari e.k. is er vanaf 17.30 u in de Groenzaal van de SintBavohumaniora ook de diocesane startavond van de campagne 2011. Hier kan men uitgebreid kennis maken met het veelzijdige aanbod van dit jaar. Frank Lavens, die als schoolanimator voor BD Gent reeds in onze regionale pastorale bijeenkomsten te gast was, is ook opnieuw bereid om scholen te ondersteunen en ideeën aan te reiken. Op aanvraag komt hij uitleg geven over de campagne van 2011, de feestelijke actiemodellen voor het gouden jubileumjaar van BD en over de mogelijkheden om met het educatief materiaal aan de slag te gaan binnen het kader van de nieuwe VOET. Men kan hem contacteren op het nummer 09 269 23 45 in de SintSalvatorstraat 30 te Gent. Maak ons overbodig ! ‘Is het mogelijk dat er een dag komt waarop Broederlijk Delen de boeken mag sluiten? Een dag waarop het zuiden niet langer moet rekenen op de steun van mensen zoals u en ik? Bestaat de kans dat mensen in het Zuiden mogen rekenen op zuiver drinkwater en voedsel van eigen oogst? Dat ze toegang hebben tot technologie, informatie, onderwijs en gezondheidszorg? Dat ze vrij hun eigen leiders kiezen en er zonder schrik mee in dialoog kunnen gaan? Dat spirituele tradities, culturen en inheemse kennis niet langer folklore zijn, maar inspiratiebron?’ 2011 is tevens een bijzonder jaar voor Broederlijk Delen. Op 30 april e.k. wordt in Antwerpen immers de vijftigste verjaardag van deze NGO gevierd. Een hongersnood in Congo was vijf decennia geleden het startsein voor de allereerste campagne. Terugkijken stelt vragen naar wat bereikt werd maar vereist ook vooruitkijken naar de verdere toekomst. En de grote toekomstwens van BD is ‘overbodig worden’ zodat mensen in het Zuiden zelf hun plannen kunnen realiseren. Maar aangezien ‘vrijwillige inzet’ altijd cruciaal is geweest en nooit overbodig zal zijn, worden alle vrijwilligers uitgenodigd voor het grootse verjaardagsfeest. Houd 30 april dus alvast vrij in je agenda want het wordt een gouden jubileum met voor elk wat wils: een debat, stadswandelingen, een zoektocht in de Zoo, een jongerenevenement, een feestelijk slotmoment... Meer informatie vind je via www.broederlijkdelen.be. Oecumenische Bidweek voor de Eenheid Van 18 tot 25 januari worden alle christenen opnieuw uitgenodigd om samen te bidden voor de eenheid. In Gent zijn er in het kader van deze oecumenische bidweek opnieuw verschillende initiatieven waaraan men kan deelnemen. Zo organiseert de IWW (Interlevensbeschouwelijke Werkgroep Gent) in samenwerking met de BCRL (Belgian Council of Religions Leaders) op maandag 17 januari om 17 u een leerrijke vormingsavond over ‘Religieuze symbolen in de samenleving’. Iedereen is van harte welkom op dit panelgesprek met Semsettin Ugurlu (voorzitter Moslim Executieve), Yolande Iliano (secretaris B.C.R.L.) en Frank De Waele (boeddhistisch leraar). Eefje van der Linden modereert het gesprek, dat doorgaat in de crypte van de SintBaafskathedraal. Op zondag 23 januari is er om 17 uur ook een oecumenische gebedsdienst in de crypte waarbij onze bisschop voorgaat. We three kings of orient are bearing gifts we traverse afar field en fountain,
DM Januari 11
Schoolpastoraal en opvoedingsproject http://www.vsko.be/kogent/dpb-so-diocmede-home.htm
pagina 3
moor and mountain, following yonder star. O star of wonder, star of night, star with royal beauty bright. westward leading, still proceeding, guide us to thy perfect light. (H. Hopkins jr., Mariagaard Wetteren) ‘Bezinningsweekends’ in de abdij van Averbode Voor dit 2de trimester staan er nog drie boeiende sprekers op het programma van de onderwijsbezinningen die het VSKO samen met de abdij van Averbode organiseert: Met Marinus van den Berg op 21 en 22 januari 2011 over het thema ‘Afscheid en verlies. Een uitnodiging tot herhouden’, met Mgr. Paul Van den Berghe op 18 en 19 februari 2011 over het thema ‘Gemeenschap en vrijheid in de spiritualiteit van de apostel Paulus’ en met Jos Bielen op 25 en 26 maart 2011 over het thema ‘Als de muze zingt …’ Tijdens het verblijf van vrijdagavond tot zaterdagavond krijgen de deelnemers telkens de kans om in de context van het abdijleven collega’s te ontmoeten en met elkaar in gesprek te gaan over de boeiende lezingen. Alle praktische inlichtingen en een inschrijvingsformulier zijn beschikbaar in de rubriek ‘Bezinning voor onderwijsmensen’ van de website ond.vsko.be/pastoraal of in de abdij van Averbode. Genoeg tijd om stil te staan genoeg stil staan om te dromen genoeg dromen om waar te maken genoeg waarmaken waarin je gelooft genoeg geloof in anderen genoeg anderen om je nabij te zijn we wensen het je toe (K. Gelaude, BuSO Binnenhof Gent) Vandaag op weg met (jonge) zinzoekers Op dinsdag 25 januari e.k. is er op initiatief van het ACW Gent-Eeklo een interessant debat in zaal Torrepoort, Poel 7 te Gent. Moderator André Quintelier legt aan de twee genodigden Mieke Van Hecke en Peter Malfliet volgende 3 vragen voor: ‘Krijgen onze kinderen (nog) godsdienstles? Hoe katholiek zijn onze katholieke scholen (nog)? Is geloofsopvoeding (nog) mogelijk?’ Toegang is gratis en iedereen is welkom. Inschrijven is wel verplicht bij
[email protected]. Inzicht schenken, uitzicht bieden ‘Menselijke cultuur is en blijft menselijk en moet met wetenschappelijke precisie worden onderwezen. Maar de lessen van de leraar mogen geloof en cultuur niet scheiden. Dit zou een groot spiritueel verlies zijn. De wereld van de menselijke cultuur en de wereld van religie zijn geen evenwijdige lijnen die elkaar nooit raken. Ze kruisen elkaar in elke persoon. … Iedereen die deze kruispunten zoekt, zal ze vinden. Hulp bieden bij die zoektocht is niet enkel de opdracht van godsdienstleerkrachten. Hun tijd is zelfs bijzonder beperkt. Andere leerkrachten hebben meer uren per dag ter beschikking. Iedereen zou moeten samenwerken. Iedereen moet
DM Januari 11
Schoolpastoraal en opvoedingsproject http://www.vsko.be/kogent/dpb-so-diocmede-home.htm
pagina 4
zijn eigen domein professioneel en competent ontwikkelen, maar hij of zij moet gevoelig zijn voor die kansen die zich aandienen om leerlingen voorbij de begrensde horizon van de menselijke realiteit te laten kijken.’ (Uit ‘de Congregatie voor Katholiek Onderwijs, De religieuze dimensie van onderwijs op een katholieke school, 1988, p. 51) Dit citaat van de Congregatie voor Katholiek Onderwijs verwoordt kernachtig het opzet van de tweejaarlijkse studiedag van het CCS (Centrum voor Christelijke Schoolgemeenschap) en het ICS (Interdiocesane Commissie voor Schoolpastoraal). Deze studiedag die plaats vindt op woensdag 2 februari e.k. in Heverlee-Leuven, is namelijk gewijd aan de volgende vraag: ‘Vormen de leerinhouden en de leermethoden een venster op het pedagogisch project en het christelijke perspectief van de school?’ Of met de titel van de studiedag: ‘Hoe kan inzicht schenken een vorm zijn van uitzicht bieden?’ Met dit thema sluiten de initiatiefnemers nauw aan bij de vorige studiedag ‘Ik werk in een katholieke school: ben ik dan anders?’. De verkenning van de relatie tussen christendom en pedagogiek wordt tijdens deze vervolgdag verder gezet. Deze keer ligt de klemtoon op de band tussen de christelijke inspiratie en de leerinhoud en methode. Naast deskundige toelichtingen en lezingen is er een ruim aanbod van boeiende workshops. Elk van deze werkwinkels wil op een interactieve manier inzicht helpen verwerven in de wijze waarop leerinhouden en leermethoden op een katholieke school het christelijk geïnspireerd pedagogisch project van de school mee waarmaken. Het opzet van elke workshop is, onder leiding van een ervaren vak- en/of schoolbegeleider, een dubbele vraag te beantwoorden: Biedt het leerplan kansen om ‘voorbij de begrensde horizon van de menselijke realiteit te kijken’? Zijn er inhouden en methoden die een venster openen op het pedagogisch project van een katholieke school en/of op het christelijke perspectief? Indien niet, wat zijn mogelijke belemmeringen of weerstanden? Indien wel, hoe kan dit concreet gerealiseerd worden? Voor alle informatie en inschrijvingsmodaliteiten voor deze dag kan men terecht op www.pdcl.be of op ond.vsko.be/pastoraal, rubriek studiedag CCS-ICS. Tot slot Nog een laatste wens en uitdaging voor een gezegend nieuw jaar: Durven beginnen waar anderen ophouden willen geloven dat het goede zijn weg vindt leren ontdekken wat in jezelf verborgen ligt mogen ervaren dat hoop niet misleidt laten gebeuren wat je niet in de hand hebt kunnen loslaten om het nieuwe te verwachten. (K. Gelaude, DvM Humaniora Aalst)
DM Januari 11
Schoolpastoraal en opvoedingsproject http://www.vsko.be/kogent/dpb-so-diocmede-home.htm
pagina 5