Schoolondersteuningsprofiel. bijlage bij het schoolplan

Schoolondersteuningsprofiel bijlage bij het schoolplan 2011-2015

School: Oosterschool en Feiko Clockschool Arrangement: eerste opvangonderwijs anderstaligen Bestuur: Stichting Openbaar Onderwijs Oost Groningen

INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave...........................................................................................................................................................................................1 1. onderwijszorgprofiel ..........................................................................................................................................................................3 1.1 inleiding ......................................................................................................................................................................................3 1.2 Positionering onderwijsondersteuningsprofiel........................................................................................................3 1.3 definitie onderwijszorgprofiel ..........................................................................................................................................4 2. De school ..................................................................................................................................................................................................5 2.1 Uitgangspunten .......................................................................................................................................................................6 2.2 reflectie op afgelopen periode ..........................................................................................................................................6 2.3 de school – actuele gegevens .............................................................................................................................................7 2.4 Toelatingsbeleid ................................................................................................................................................................... 11 3. schoolvisie op zorg en begeleiding in kader Passend Onderwijs ................................................................................ 12 4.De ondersteuningsstructuur ......................................................................................................................................................... 14 4.1 zorgniveau 1: basisondersteuning .................................................................................................................................... 14 Steeds moet in de gaten gehouden worden dat: ...................................................................................................................... 15 4.1.1 ondersteuningsstructuur van de groep ................................................................................................................. 15 4.1.2 reguliere differentiatie .................................................................................................................................................. 16 4.1.3 taak groepsleerkracht in kader zorg en begeleiding........................................................................................ 17 4.1.4 competenties / deskundigheidsbevordering groepsleerkracht ................................................................. 19 4.1.5 interne ondersteuningsstructuur van de school ............................................................................................... 20 4.1.6 taakomschrijving intern begeleider ........................................................................................................................ 22 T A K EN M .B .T . VE R N IEU WI N G EN K EN N I S VER Z A M EL IN G ................................................................ 23 T A K EN M .B .T . C OÖ R DIN A TI E EN BEH EER ..................................................................................................... 24 C OA C HIN G SG E S PR EK KEN ............................................................................................................................................. 24 R EG EL TA K EN ........................................................................................................................................................................... 25

4.1.7 competenties / deskundigheidsbevordering intern begeleider .......................................... 28 4.1.8 leerlingvolgsysteem en toetskalender............................................................................................... 29 4.1.9 dyslexieprotocol ......................................................................................................................................... 30 4.1.10 organisatie zorgoverleg binnen de school .................................................................................... 31 4.1.11 archivering leerlinggegevens / dossiervorming......................................................................... 33 4.1.12 procedure instroom en doorstroom ................................................................................................ 36 4.1.13 werken met een individueel handelingsplan ............................................................................ 36 4.1.14 taken ondersteuningsteam op school ......................................................................................... 37 4.1.15 aanmelding voor ambulante begeleiding van het expertisecentrum ........................... 37 4.1.16 aanmelding bij bovenschools zorgadviesteam....................................................................... 38 4.1.17 organisatie van de ambulante begeleiding ............................................................................... 38 4.1.18 voorbereiding terugplaatsing vanuit de speciale basisschool......................................... 39 4.1.19 aanvraag extra ondersteuning in de vorm van een arrangement ................................. 39 1

4.1.20 aanvraag extra ondersteuning in de vorm van een arrangement ................................. 40 4.2 zorgniveau 3: de extra ondersteuning in onze school.................................................................... 40 4.2.1 definitie .......................................................................................................................................................... 40 4.2.2 Toelaatbaarheidsverklaring voor speciaal (basis) onderwijs ............................................. 40 4.2.3 handelingsgericht werken en handelingsgericht arrangeren ............................................. 41 4.2.4 werken met een ontwikkelingsperspectief ................................................................................... 41 4.2.5 voorbereiding aanvraag arrangement ........................................................................................... 42 4.3 zorgniveau 2: extra ondersteuning ............................................................................................................. 43 4.3.1 consultatieve leerlingbegeleiding........................................................................................................ 44 4.3.2 bovenschools BUURTNETWERK ......................................................................................................... 44 4.3.3 ambulante begeleiding cluster 1, 2, 3 en 4....................................................................................... 44 4.3.4 overige begeleidingsmogelijkheden ................................................................................................... 45 4.4 zorgniveau 3: dieptezorg ................................................................................................................................. 46 4.4.1 grenzen van de school in het aannamebeleid ................................................................................. 46 5 kwaliteit en borging ............................................................................................................47 5.1 instrument voor kwaliteitszorg ............................................................................................................... 47 5.2 archivering leerlinggegevens en dossiervorming......................................................................... 47 5.2 archivering leerlinggegevens en dossiervorming......................................................................... 48 6. contacten met ouders .......................................................................................................49 7. Samenwerking met onderwijsparners ...............................................................................50 8. bijlagen die aanwezig zijn in school ..................................................................................55

2

1. ONDERWIJSZORGPROFIEL 1.1 INLEIDING In maart 2009 heeft het samenwerkingsverband Perspectief een studiemiddag voor directies en interne begeleiders georganiseerd over de ontwikkeling van een onderwijszorgprofiel. De keuze voor dit onderwerp werd ingegeven door de ontwikkeling van passend onderwijs. Als vervolg hierop hebben de schoolbesturen afgesproken om als eerste stap naar passend onderwijs het ontwikkelen van een onderwijsondersteuningsprofiel per school ter hand te nemen. Daartoe hebben de deelnemende schoolbesturen een keuze gemaakt uit de beschikbare programma’s voor het maken van een onderwijsondersteuningsprofiel. SOOOG koos voor “Index voor inclusie”. In het schooljaar 2009-2010 hebben nagenoeg alle scholen binnen SOOOG dit programma uitgevoerd. In het schooljaar 2010-2011 zijn de uitkomsten van deze programma’s uitgewerkt en dit heeft geresulteerd in een onderwijsondersteuningsprofiel per school. In ons onderwijsondersteuningsprofiel geven we als school aan hoe de organisatie van de ondersteuning op onze school er uit ziet en welk aan bod van onderwijs en ondersteuning aan alle leerlingen bij ons op school geboden kan worden. We hebben de oorspronkelijke tekst van ons onderwijsondersteuningsprofiel 2011-2015 vanwege de invoering van de Wet Passend Onderwijs per 1-8-2014 aangepast aan de in deze wet gehanteerde termen en procedures.

1.2 POSITIONERING ONDERWIJSONDERSTEUNINGSPROFIEL Zoals in het referentiekader voor de zorgplicht Passend onderwijs staat is de school verplicht een onderwijsondersteuningsprofiel op te stellen dat deel uitmaakt van een dekkend regionaal onderwijszorgaanbod. Dit regionaal onderwijszorgaanbod bevat als referentiekader een aantal uitspraken en uitgangspunten die kaderstellend zijn voor besturen. In de diverse notities en discussie over Passend onderwijs worden de begrippen basisondersteuning en exrta ondersteuning gehanteerd. Scholen moeten minimaal voldoen aan een door het samenwerkingsverband Passend onderwijs vastgesteld niveau van basisondersteuning. Naast basisondersteuning worden in het referentiekader aspecten van meer intensieve of specialistische ondersteuning voor specifieke doelgroepen genoemd. Basisondersteuning beperkt zich tot scholen voor basisonderwijs en wordt vastgesteld door de samenwerkende zorgplichtige schoolbesturen.

Het begrip basisondersteuning is direct gerelateerd aan het begrip basiskwaliteit waarop het onderwijstoezicht van de inspectie is gebaseerd.

3

Ons onderwijsondersteuningsprofiel voldoet aan de in het samenwerkingsverband Passend Onderwijs Groningen overeengekomen definitie van “basisondersteuning” en tevens wordt aangegeven welke externe partners betrokken worden bij de ondersteuning in en om de school. Onze school maakt deel uit van bovengenoemd regionaal samenwerkingsverband Passend Onderwijs . In dit regionaal samenwerkingsverband is een dekkend aanbod onderwijsondersteuning aanwezig (zie het “Onderwijsondersteuningsplan van het Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Groningen 20.01 “).

1.3 DEFINITIE ONDERWIJSZORGPROFIEL Een onderwijszorgprofiel geeft aan welk aanbod aan onderwijs, zorg en ondersteuning een school haar (zorg)leerlingen kan bieden, waar de school intern grenzen ervaart en met welke externe zorg de school deze grenzen beslecht. Voor een adequate uitvoering van de ondersteuning en begeleiding van alle leerlingen hanteren wij de volgende uitgangspunten:
Systematisch volgen van vorderingen van onze leerlingen met behulp van: o Methodeonafhankelijke toetsen leerlingvolgsysteem o Methodeonafhankelijke eindtoetsing o Methodegebonden toetsen
Systematisch analyse van leerling-resultaten en de voortgang in de ontwikkeling;
Extra ondersteuning voor leerlingen die dat nodig hebben op basis van signalering, diagnose, handelingsplanning, evaluatie;
Betrokkenheid van ouders bij de planmatige uitvoering van de ondersteuning;
Adequate procedures voor instroom, doorstroom en uitstroom van leerlingen;
Toepassing van afgesproken procedures en protocollen;
Centrale opslag van leerlingengegevens in leerling-dossier;
Gestructureerde en planmatige ondersteuning en begeleiding voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften zonodig in een eigen leerlijn / ontwikkelingsperspectief; 4

In de organisatie van de onderwijsondersteuningsstructuur van onze school gaan we uit van de twee ondersteuningsniveaus: Basisondersteuning en Extra Ondersteuning.

Niveau 1: Basisondersteuning Het onderwijs en de ondersteuningsvoorzieningen van de school zelf. De basisondersteuning is het aanbod van onderwijs en ondersteuning die de school zelf in en om de groepen leerlingen binnen de eigen schoolorganisatie kan bieden aan alle leerlingen. De kern van basisondersteuning wordt uitgevoerd in de groep. Hieronder vallen ook maatregelen voor alle leerlingen zoals werken in differentiatiegroepen, onderwijsassistenten, remedial hulp, en coaching door interne begeleiders en andere deskundigen van de school (taal- en reken specialisten, leerlingbegeleiders, logopedisten, vertrouwenspersonen ). Onder de basisondersteuning valt ook het onderwijs en de ondersteuning met behulp van externe voorzieningen om de school heen. De school blijft zelf de verantwoordelijkheid dragen voor het onderwijs aan de leerlingen, maar schakelt daarbij de hulp in van externe deskundigen. Om de school heen hebben wij een vangnet van hulpbronnen: ambulante begeleiders, schoolmaatschappelijk werk, jeugdgezondheidszorg, jeugdzorg, tijdelijke opvangplekken. Onze Basiszorg heeft een permanent karakter en is bestemd voor alle leerlingen.

Niveau 2: Extra ondersteuning: Dit is het aanbod aan onderwijsondersteuning in de vorm van arrangementen dat zowel in onze eigen school als in gespecialiseerde voorzieningen zoals die in het samenwerkingsverband in de regio aanwezig is (bijv.: speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs). Bij een verwijzing naar speciaal basisonderwijs of speciaal onderwijs draagt de school de verantwoordelijkheid voor de leerling over aan deze voorziening. Extra ondersteuning is op onze school aan de orde indien onze basisondersteuning ontoereikend is op één of meer van de volgende aspecten: • • • • •

Aandacht en tijd; Deskundigheid; Methoden en materialen; Inrichting van het schoolgebouw; Samenwerking met onderwijspartners.Welke grens er is aan de zorg op school. Wanneer een verwijzing overwogen wordt en hoe deze verloopt wordt hier beschreven.

Om te komen tot een transparant en niet bureaucratisch proces van arrangeren dicht bij de school waardoor de extra ondersteuning snel ingezet kan worden kunnen drie fasen worden onderscheiden: vaststellen, bepalen en toewijzen. Extra ondersteuning kan zowel permanent als tijdelijk van aard zijn en is bestemd voor leerlingen met complexe speciale onderwijszorgbehoeften.

2. DE SCHOOL 5

2.1 UITGANGSPUNTEN In het voorgaande hoofdstuk is een definitie gegeven van een school ondersteuningsprofiel. Om inzicht te krijgen in alle elementen uit deze definitie, zal het school ondersteuningsprofiel van de school minimaal aandacht moeten besteden aan de volgende onderwerpen: 1. Hoe heeft de school het onderwijsaanbod vormgegeven: hoe gaat de school om met verschillen tussen leerlingen, welke differentiatiemogelijkheden biedt de school, dragen zij voldoende bij aan de ontwikkelkansen voor (kwetsbare) leerlingen? Welke activiteiten onderneemt de school om de risico’s voor leerlingen te voorkomen, te verkleinen of te elimineren? 2. Welke zorgstructuur hanteert de school: welke wijze en systematiek van diagnose van leerlingen en toewijzing aan extra ondersteuning of voorzieningen hanteert de school? Heeft de school voldoende zicht op de risico’s voor het slagen van de schoolloopbaan voor (kwetsbare) leerlingen? 3. Wat betekent dit voor de zorgzwaarte binnen de school: objectiveerbare maat van de hoeveelheid extra hulp, expertise of ondersteuning die nodig is voor de diverse groepen leerlingen die er zijn. 4. Wat betekent dit voor de zorgbreedte in de school: op welke van de instructie- en ondersteuningsbehoeften heeft de school een antwoord? Welke extra zorg en ondersteuning kan de school bieden, eventueel met hulp van derden? Waar liggen de grenzen van de school in het aannamebeleid? 5. Welke deskundigheid is hiervoor nodig en in hoeverre is die op school aanwezig? Wat doet de school als het gaat om de kwaliteitsontwikkeling en –borging van het aanbod en de deskundigheid in de school? 6. Hoe worden ouders betrokken bij de zorg? Welke concrete (zorg)producten kunnen ouders verwachten van de school? Bovenstaande vragen komen voort uit de landelijke kaders. Verderop in het onderwijszorgprofiel zullen deze vragen beantwoord worden.

2.2 REFLECTIE OP AFGELOPEN PERIODE De afdeling eerste opvangonderwijs anderstaligen is volop in ontwikkeling. Vorig schooljaar zijn we begonnen aan het werken met ontwikkelperspectiefnen. De één zorgroute is ingevoerd en we proberen zo goed mogelijk volgens deze cyclus te werken. We werken handelingsgericht en denken allemaal mee over een adequate aanpak van de zorgleerlingen binnen de groep. Tijdens een NT2 scholing kregen we ook weer een opfris cursus coöperatieve werkvormen. Leerlingen clusteren is echter moeilijk omdat de leerlingen op verschillende momenten de groepen binnenkomen en allemaal een ander niveau hebben. We proberen het wel zoveel mogelijk te doen bij de vakgebieden waar het wel mogelijk is. Aan het eind van dit schooljaar gaan we voor de leerlingen die bij ons blijven de onderwijsbehoeftes duidelijk in beeld brengen. Ook zijn we gaan werken met leerlijnen en een uitstroomprofiel. Deze gelden voor de duur van het verblijf van de leerling bij ons ( zie bijlage). Volgend schooljaar wordt bovenstaande geïmplementeerd. Mondeling Nederlands nieuw is het afgelopen schooljaar volledig gegeven. Sinds augustus 2011 wordt de grammaticalijn tijdens Mondeling Nederlands gevolgd aan de hand van het boek Zien is Snappen. Op een aantal eerste opvangscholen is dit uitgeprobeerd en de resultaten zijn erg positief. Dit schooljaar werken we voor het eerst met een vast team en dat komt de 6

ontwikkelingen met betrekking tot de zorg ten goede, omdat we verder kunnen met onze ontwikkelingen en niet zoals de voorgaande jaren steeds van voren af aan hoeven te beginnen. Onder begeleiding van de intern begeleider werken we aan de professionalisering van ons onderwijs. We gaan ons de komende periode richten op: •

de grammaticalijn inpassen bij Mondeling Nederlands nieuw

•

de observatielijsten en woordenschattoetsen invullen en analyseren

•

digitaal registratiesysteem toetsen Mondeling Nederlands nieuw en Ik en Ko

•

aanbod en uitvoering coöperatieve werkvormen onder de loep nemen

•

de opbrengsten in beeld brengen van de afgelopen jaren en aan de hand daarvan de leerlijnen aanpassen

2.3 DE SCHOOL – ACTUELE GEGEVENS Binnen onze school wordt aan leerlingen met verschillende nationaliteiten les gegeven. De leerlingen komen dit schooljaar uit de volgende landen: Somalië, Irak, Iran, Afghanistan, Georgië, Bulgarije, Albanië en China. Ook zijn de woonomstandigheden niet gelijk. Het merendeel van de leerlingen wonen in een AZC. Enkele leerlingen wonen in een woning, omdat ze een voorlopige verblijfsvergunning hebben, of zijn hier door gezinshereniging komen wonen. De leerlingen komen uit Bellingwolde, Drieborg, Westerlee, Winschoten en Oude Pekela. Alle leerlingen hebben één ding gemeen en dat is dat ze de Nederlandse taal niet of nauwelijks spreken. Ook zijn de meeste leerlingen met hun ouder(s) gevlucht uit hun geboorteland vanwege oorlog of ander wantoestanden. Momenteel komen er ook leerlingen uit Bulgarije, Polen en Roemenië naar onze school. Voor het overige zijn de problemen en achtergronden per leerling verschillend. Het wonen in een AZC bevordert de sociaal emotionele ontwikkeling niet, omdat er veel mensen op een klein oppervlak wonen( weinig privacy), de mensen uit de diverse landen niet altijd met elkaar overweg kunnen en wrijvingen die binnen het AZC ontstaan worden meegenomen naar school. Bandura (1925) stelt dat de mens leert door het gedrag van anderen te observeren (modelling). Hij verklaart gedrag in de sociale leertheorie vanuit een samenspel van omgevingsfactoren, persoonlijke factoren en gedragsfactoren. De omgevingsfactoren van onze kinderen zijn vaak zo negatief, dat daardoor de persoonlijke factoren en de gedragsfactoren negatief beïnvloed worden. De kinderen zijn vaak verdrietig en opstandig. Ook de contacten die ze maken lijken oppervlakkig, misschien omdat iedereen weet dat vriendschappen maar tijdelijk zijn. De leerlingen wisselen vaak van school, omdat de asielprocedure jaren kan duren. Het is van belang dat de leerlingen zo snel mogelijk Nederlands leren zodat ze na 1 tot 1 ½ jaar van het eerste opvangonderwijs door kunnen stromen naar het vervolg onderwijs. Een gedeelte van het vervolgonderwijs wordt bij ons gegeven, omdat de achterstand van de leerlingen nog te groot is om goed het reguliere onderwijs te kunnen volgen. Binnen SOOOG is er nog geen ambulante begeleiding voor deze leerlingen. Daarom wordt er ook gezegd dat er mag worden uitgegaan van gemiddeld 2 jaar ( eerste opvangonderwijs en vervolgonderwijs). Vanuit LOWAN wordt een groep aangestuurd om te beschrijven waar een leerling eind groep 2, eind groep 4 en eind groep 5 aan moet voldoen om regulier in te stromen. Ook wordt er beschreven wat de leerling nog extra nodig heeft op de te ontvangen school. Achterstanden zijn dan nog niet helemaal weggewerkt. Eind 2012 zal er een document liggen waarin dit alles beschreven is.

7

Ongunstig is dat gedurende de genoemde periode regelmatig leerlingen vertrekken en nieuwe leerlingen binnenkomen (veel onrust). Het verschil in niveau is bij binnenkomst bijzonder groot, van ongeschoold tot het niveau van 4 jaar scholing in de eigen taal en cultuur. De achtergrond en de leeftijd is bepalend voor het te verwachten uitstroomprofiel. Er worden landelijk steeds betere afspraken gemaakt over het onderwijs aan deze leerlingen. We richten ons onderwijs in conform de richtlijnen die het LOWAN geeft. De ouders hebben ook vaak geen opleiding gehad in het thuisland, of onderwijs dat sterk afwijkt van ons onderwijssysteem. Ouders kunnen de leerlingen dan ook vaak niet ondersteunen, mede omdat ze de Nederlandse taal niet beheersen. Deze taalbarrière is af en toe ook de oorzaak dat de communicatie tussen de school en ouders moeilijk verloopt. Tolken inschakelen kan in deze tijd van bezuinigingen alleen als er echt problemen zijn met een leerling. Telefonische tolken zijn erg duur en niet te betalen uit de schoolgelden. Om een goed beeld te krijgen van het kind in zijn totaliteit is goed overleg echter onontbeerlijk. Voor problemen die vallen onder de zorg waarbij de GGD betrokken is wordt vaak een tolk via de GGD geregeld Voor de leerlingen met echt sociaal emotionele problemen hebben we vorig jaar een beroep kunnen doen op een creatief therapeute. Dat was echter hulp op vrijwillige basis en vervalt dit schooljaar. Dat is erg spijtig omdat de hulp tot goede resultaten heeft geleid. In de toekomst is het misschien mogelijk van deze hulp gebruik te kunnen maken in het kader van Passend Onderwijs. Aantal zorgleerlingen per groep Aantal leerlingen Groep 1

Doublures

Leerlingen met rugzak

.. x 0 .. x 0.3 .. x 1.2

Groep 2

.. x 0 .. x 0.3 .. x 1.2

Groep 3

.. x 0 .. x 0.3 .. x 1.2

Groep 4

.. x 0 .. x 0.3 .. x 1.2

Groep 5

.. x 0 8

Leerlingen met eigen leerlijn

Overig

.. x 0.3 .. x 1.2 Groep 6

.. x 0 .. x 0.3 .. x 1.2

Groep 7

.. x 0 .. x 0.3 .. x 1.2

Groep 8

.. x 0 .. x 0.3 .. x 1.2

Beschikbare deskundigheid t.b.v. zorgleerlingen Naam leerkracht

Deskundigheid / opleiding / cursus

Agnes Lautenbach

NT2 cursus, achtergrond, taalstadia en coöperatieve werkvormen Cursus leerlijnen en ontwikkelperspectief NT2 ll DIM voor nieuwkomers, clusteren van kernen, lezen

Aletta Dekker Smid

Kansrijke taal en NT2 NT2 cursus, achtergrond, taalstadia en coöperatieve werkvormen Cursus leerlijnen en ontwikkelperspectief NT2 ll Cursus met sprongen vooruit DIM voor nieuwkomers, clusteren van kernen, lezen

Els Engelkens

NT2 cursus, achtergrond, taalstadia en coöperatieve werkvormen Cursus leerlijnen en ontwikkelperspectief NT2 ll DIM voor nieuwkomers, clusteren van kernen, lezen

Anneke Bos Tammenga

Akte speciaal onderwijs modules asielzoekerskinderen en gedragsproblemen 9

Master SEN Cursus leerlijnen en ontwikkelperspectief NT 2 ll Kansrijke taal en NT2 NT2 cursus, achtergrond, taalstadia en coöperatieve werkvormen Rekenen (Cedin) Coach-training (Sardes) Cursus ontwikkelperspectiefnen maken (Cedin) Cursus leesaanbod zwakke en niet Nederlandstalige leerlingen (SON) Dyslexie van A tot Z ( Kweck) Kids Skill ( Cedin) Nieuwsbegrip voor nieuwkomers ( CED) DIM voor nieuwkomers, clusteren van kernen, lezen

Methodes Technisch lezen: Beginnende geletterdheid

Ik en Ko

Aanvankelijk lezen

Veilig leren lezen, lezen doe je overal

Voortgezet lezen

AVI- boeken

Begrijpend lezen

Onderste boven van lezen Schooltaal

Mondelinge taal

Mondeling Nederlands nieuw

Taal

Schooltaal, horen zien en schrijven Zin in taal Woordenschatkamer

Rekenen-Wiskunde: Beginnende gecijferdheid

Ik en Ko, taal, rekenen en sociaal emotioneel

Aanvankelijk rekenen

Kwint, Alles telt,

Voortgezet rekenen

Kwint, Alles telt, 10

Maatwerk Schrijven

pennenstreken

Wereldoriëntatie: Aardrijkskunde

Geobas

Creatieve vakken Sociaal-emotionele ontwikkeling

Een doos vol gevoelens en Laat maar zien wie je bent Ik en Ko sociaal – emotioneel groep 1 en 2

Bewegingsonderwijs

2.4 TOELATINGSBELEID Het openbaar onderwijs is volgens artikel 23 van de grondwet algemeen toegankelijk. Artikel 46 van de Wet op het Primair Onderwijs bepaalt dat openbare scholen toegankelijk zijn voor alle kinderen zonder onderscheid van godsdienst of levensbeschouwing. Het bevoegd gezag beslist over toelating en verwijdering van leerlingen. De Algemene Wet Bestuursrecht is tevens van toepassing. Toelating tot het eerste opvangonderwijs gebeurd op basis van de kennis van de mondelinge Nederlandse taal. Er zijn richtlijnen opgesteld (LOWAN) welke passieve woordvoorraad een leerling moet bezitten om zinvol deel te kunnen nemen aan het reguliere onderwijs. Is de leerling niet in het bezit van die woordvoorraad stroomt het eerst binnen in het eerste opvangonderwijs anderstaligen. Wordt een leerling door een andere school naar ons verwezen vindt er altijd een woordenschatonderzoek plaats. De coördinator van de school doet een intake gesprek en vult samen met de ouders een inschrijfformulier in. Ook wordt de ouders uitgelegd dat er een formulier ondertekend kan worden waarin om toestemming gevraagd wordt de schoolgegevens door te sturen naar de volgende school als de leerling gaat verhuizen. Het onderwijskundig rapport kan vaak niet door de ouders ondertekend worden, omdat de school niet altijd op de hoogte gebracht wordt van de verhuizing, of pas een middag van tevoren. Ondertekening door de ouders is verplicht. Voor de nieuwe school is het echter moeilijk een leerling te plaatsen zonder relevante gegevens. Er is een nieuw onderwijskundig rapport ontwikkeld en het streven is deze op alle opvangscholen te gaan gebruiken. In februari 2012 wordt de definitieve versie gepresenteerd. Komt een leerling binnen vanuit de peuterspeelzaal dan vindt er een warme overdracht plaats. Dit is voortgekomen uit het VVE- beleid waaraan de scholen en peuterspeelzalen mee hebben gewerkt. We krijgen een overdrachtsformulier, de toets gegevens en een mondelinge overdracht Het arrangement eerste opvangonderwijs anderstaligen wordt gegeven binnen de Oosterschool en de Feiko Clockschool. 11

Alle leerlingen die in een korte tijd de Nederlandse taal moeten leren om naar behoren te kunnen functioneren binnen het reguliere onderwijs kunnen hier terecht.

Weigering toelating tot de school In artikel 40 van de Wet op het Primair Onderwijs is toelating van leerlingen geregeld. Ook de Algemene Wet Bestuursrecht moet in acht worden genomen. De beslissing om de toelating van leerlingen te weigeren berust bij het bevoegd gezag. Het openbare karakter van de school gaat niet zo ver dat elke leerling moet worden toegelaten tot de school. (bv. toelating kan worden geweigerd worden op het moment dat de school kan aantonen dat zij niet in staat is om de leerling die zorg te geven die voor het kind noodzakelijk is. Vervolgens moet dan gekeken worden naar alle voorwaarden in de zorgbreedte van de school, het pedagogisch klimaat, de kwaliteit van de leerkracht en de begeleiding van de ouders.) Met ingang van 1 augustus 2014 is de wet Passend Onderwijs in werking getreden. Deze wet maakt mogelijk, dat ouders van leerlingen met een extra onderwijsbehoeften hun kind kunnen aanmelden bij onze basisschool. Wij hebben in dat geval gedurende een periode van 6 weken de tijd om na te gaan of het kind kan worden toegelaten op de school. Wij kunnen zo nodig deze periode eenmalig met 4 weken verlengen. Indien wij besluiten dat het kind niet kan worden toegelaten treedt de zorgplicht in werking en zijn wij er aan gehouden om een passende onderwijsplaats voor het kind te vinden. Onze school heeft zorgplicht in het kader van deze wet en wij hechten grote waarde aan het belang van de betrokken leerling en de ouders. Het schoolbestuurlijk beleid is vastgelegd in de notitie: “Toelating, verwijdering en schorsing van leerlingen”. Daarin staat de procedure beschreven. Deze regeling is op de website vanhet schoolbestuur te vinden.

3. SCHOOLVISIE OP ZORG EN BEGELEIDING IN KADER PASSEND ONDERWIJS Onze visie is dat de school en de leerkrachten de juiste middelen en vaardigheden moeten inzetten om doelen bij de leerlingen, die van elkaar verschillen in kenmerken die voor het onderwijs belangrijk zijn, te bereiken. Voor alle niet Nederlands- talige kinderen moet in beginsel een plekje zijn binnen onze school. Heeft de leerling een speciale onderwijs- en/of begeleidingsbehoefte, zal er onderzocht moeten worden of er binnen de school aan die specifieke behoefte kan worden voldaan. Blijkt er na onderzoek en goed overleg met de ouders dat de school de specifieke begeleiding kan geven wordt de leerling toegelaten. In het belang van het kind kunnen we geen concessies doen met betrekking tot de begeleiding. De zorg binnen onze school is er vanaf de eerste dag gericht op de onderwijsbehoeften van het kind. Het is van belang om zo vroeg mogelijk ontwikkelingsproblemen te ontdekken. Zowel de kind-factoren als de omgevingsfactoren spelen een rol bij het ontdekken van de problemen die kunnen ontstaan op pedagogisch of didactisch gebied. Daarbij zijn de onderstaande factoren voor het handelen van belang: •

cognitie: de kennis en het inzicht van een kind in een bepaalde situatie 12

•

vaardigheden: de beheersing van de sociale vaardigheden die een rol spelen

•

gevoel: emoties die een rol spelen en de regulering hiervan

•

waarden oriëntatie: dat wat een kind belangrijk vindt

Voor een goede afstemming moet de leerkracht inzicht hebben in bovenstaande factoren zodat hij zich een beeld kan vormen waar het probleem ligt: in het denken, het kunnen, het voelen, of het willen. Door als team, of als leerkracht en ib-er samen te proberen zicht te krijgen op alle factoren van het kind proberen we een goede afstemming te krijgen van de pedagogische en didactische behoeften van de kinderen om zo een passend onderwijsarrangement te realiseren. Het handelingsgericht werken speelt hierbij ook een grote rol. Door handelingsgericht te werken is de manier waarop we naar kinderen kijken veranderd. We gaan uit van het totale kind en gaan uit van wat een kind wel kan. Het is transparanter, systematischer en doelgerichter. Zo wordt het leer- en ontwikkelproces van het kind positief gestimuleerd. Om de leerlingen zo goed mogelijk te begeleiden moeten we voortdurend werken aan een aantal condities, dit voor de effectiviteit van het onderwijs, te weten: Een goed pedagogisch klimaat Wij zorgen voor een pedagogische sfeer waar een kind zich veilig voelt. We laten kinderen merken dat iedereen “er mag zijn”. We leren de kinderen om elkaar te respecteren en verschillen te accepteren. We stellen heldere regels en zorgen er voor dat de regels worden nageleefd zowel in de klas als op het schoolplein. De leerkrachten hebben overeenstemming over de wijze waarop de leerlingen benaderd worden. De leerkracht heeft een voorbeeldfunctie voor de leerlingen Een stimulerende schoolomgeving De lokalen, de gangen en het schoolplein zijn schoon en opgeruimd. We zorgen voor een goed binnenklimaat. De leermaterialen, methodes en software zijn up to date. Leerlingen en leerkrachten kunnen effectief gebruik maken van de mogelijkheden die computers en internet bieden. Een professioneel team We werken vanuit een gemeenschappelijke visie. Onze leerkrachten zijn goed geschoold. Het team gaat op een professionele en vriendschappelijke manier met elkaar om. De schoolleiding zorg voor voortdurende gerichtheid en bewaking van het afgesproken beleid. Prioriteit aan Mondeling Nederlands Taal is de basis: om zo snel mogelijk aan het reguliere onderwijs deel te kunnen nemen is het belangrijk dat we extra veel tijd aan dit vakgebied besteden. Voor de instructie wordt gebruik gemaakt van het Direct Instructie Model. Het stellen van operationele doelen De doelen die gesteld worden moeten haalbaar zijn. We hebben hoge verwachtingen die wel reëel moeten zijn. Onze doelen bepalen we aan de hand van de leerlijnen die door mede door LOWAN zijn opgesteld. Door de leerlingen goed te volgen bekijken we per leerling of de gestelde doelen haalbaar zijn 13

Goede zorg en begeleiding voor alle leerlingen We zorgen er voor dat alle leerlingen de vereiste zorg en begeleiding krijgen. We werken met geclusterde en individuele instructies waar in principe alle leerlingen aan deelnemen. Leerlingen die dat nodig hebben krijgen een verlengde instructie of soms een voorinstructie. Zo zorgen we er voor dat aan alle leerlingen de leerstof aangeboden krijgen die ze nodig hebben om op het voor de leerling bepaalde uitstroomniveau te komen. Voor sommige leerlingen geldt dat ze een eigen programma volgen (leerlingen die erg veel moeite hebben met de leerstof of leerlingen die veel meer aan kunnen). Uiteraard zorgen we er voor dat ouders goed op de hoogte zijn van de ontwikkelingen van hun kind. Ons uitgangspunt is handelingsgericht werken. We stemmen ons onderwijs af op de onderwijsbehoeftes en interesses van de leerlingen. We werken sturend en niet volgend, om de opbrengsten zo hoog mogelijk te krijgen bij elk kind. Een continue kwaliteitsbewaking We evalueren regelmatig of de kwaliteit van onze zorg nog optimaal is en zo nodig worden er veranderingen doorgevoerd Vanuit bovenstaande hebben we de volgende principes waaraan ons onderwijs moet voldoen geformuleerd: De groepsleerkracht is verantwoordelijk voor het onderwijs aan alle leerlingen in de groep • In beginsel wordt aan alle leerlingen dezelfde basale verwachtingen gesteld en zij krijgen dezelfde basisstof aangeboden • Kinderen moeten met leeftijdsgenoten onderwijs krijgen • Een goede afstemming van het onderwijsaanbod • De geboden instructie dient van hoge kwaliteit te zijn • We werken met het Direct Instructie Model • Bij zwakke leerlingen moeten door extra zorg een versnelling van hun leerproces plaats vinden • Er moet samenhang zijn tussen school- en klassenniveau We werken in leeftijdsgroepen en daarbinnen worden er instructiegroepen op niveau voor bepaalde vakken gevormd. Dit gebeurd binnen de groep, maar ook klassen-doorbrekend. Binnen de groepen proberen we de verschillen zo klein mogelijk te houden, maar er zijn mogelijkheden tot individualisering en differentiatie. Op deze wijze achten wij het onderwijs voor deze leerlingen kansrijker. •

4.DE ONDERSTEUNINGSSTRUCTUUR 4.1 ZORGNIVEAU 1: BASISONDERSTEUNING Basisondersteuning is de zorg die de school zelf binnen en om de groepen en binnen de eigen organisatie aan alle leerlingen biedt. De kern wordt gevormd door de groep. Uitgangspunt is dat het kind zoveel mogelijk wordt opgevangen in de eigen groep door de eigen leraar. Onder de basisondersteuning vallen ook de maatregelen die open staan voor alle leerlingen, zoals het werken in differentiatie-groepen, remediërende hulp, meer handen in de klas in de vorm van onderwijsassistenten, de begeleiding en coaching door de intern begeleider en/of andere deskundigen van de school. 14

Alle basisscholen van SOOOG moeten kinderen met de volgende typering kunnen bedienen. • Kinderen met een IQ rondom het gemiddelde: ergens tussen 80 à 85 enerzijds en 115 à 120 anderzijds • met een min of meer probleemloze ontwikkeling • met (beperkte) leerproblemen * een vertraagde lees- taalontwikkeling * dyslexie * een vertraagde rekenontwikkeling • met (beperkte) problemen in hun sociaal-emotioneel functioneren * faalangst * zwak ontwikkelde sociale vaardigheden Wanneer kinderen kampen met ernstige leerproblemen: een achterstand van ruim 1 jaar op één of meerdere vakgebieden, of er problemen zijn op sociaal/emotioneel gebied, kan: • •

•

het programma aangepast worden (hoeveelheid en aanbod van het werk, het werktempo, of het niveau); gekozen worden voor het werken in een andere methode, met ander materiaal. In beide gevallen doen de leerlingen zoveel mogelijk met de groep mee. Geprobeerd wordt de kerndoelen te bereiken. De leerbaarheid van het kind is zodanig, dat het ons reguliere leerstofaanbod helemaal of grotendeels kan verwerken, in elk geval een minimaal gemiddelde beheersing van de leerstof tot eind groep 6, opdat de leerling kan deelnemen aan het voortgezet onderwijs; tegemoet worden gekomen door te differentiëren in de instructie. Binnen elke groep is de instructie per ontwikkelingsgebied beperkt tot maximaal drie niveaus; gekozen worden voor een langer verblijf in een bepaalde groep;

• • Steeds moet in de gaten gehouden worden dat: • • • • • •

het kind zich prettig voelt op school; het kind in de groep past; het gedrag niet storend is voor de groep; de veiligheid van het kind zelf, de medeleerlingen en de leerkracht gewaarborgd is; het kind redelijk zelfstandig kan werken; het kind voldoende vorderingen maakt.

4.1.1 ONDERSTEUNINGSSTRUCTUUR VAN DE GROEP In principe proberen we de hulp zoveel mogelijk te realiseren binnen de groep. De leerkracht werkt handelingsgericht; uitgangspunt is de onderwijsbehoefte van de leerlingen. De leerkracht zal door een goed klassenmanagement en door het gebruik van de juiste materialen, zo efficiënt mogelijk de leerling helpen. De leerkrachten hanteren bij het signaleren van de onderwijsbehoeften van de leerlingen de uitgangspunten van het handelingsgericht werken (HGW): • • • • •

In plaats van het signaleren en benoemen van de tekortkomingen, in kaart brengen van de onderwijsbehoeften van de leerlingen In plaats van curatief zorg bieden, preventief handelen In plaats van nadruk op de diagnose, centraal stellen van het handelen in de groep op basis van de onderwijsbehoeften. Wat willen we weten en waarom Zowel de kind-factoren als de omgevingsfactoren in beeld brengen Samenwerking, leerkracht, ouder, kind 15

• Aandacht voor de positieve aspecten van het kind, de school en de ouders • Binnen de school hebben we de volgende afstemmingsniveaus: Afstemmingsniveau Afstemmingsniveau 1 Afstemmingsniveau 2

Afstemmingsniveau 3

Begeleiding Reguliere begeleiding/ differentiatie binnen de groep Begeleiding waarbij een beroep wordt gedaan op de interne zorgstructuur van de school. (intern begeleider / consultatief begeleider Waarbij een beroep wordt gedaan op externe zorg / verwijzing

verantwoordelijkheid Leerkracht integraal verantwoordelijk Leerkracht verantwoordelijk met structurele ondersteuning van de begeleider Leerkracht verantwoordelijk met structurele ondersteuning van de intern begeleider / ambulant begeleider

Afstemmingsniveau 1: reguliere differentiatie binnen de groep • • •

Basis – herhaling – verrijking Individuele leerlijn voor alle leerlingen Verlengde instructie / pre- teaching

IB Afstemmingsniveau 2: Interne zorgstructuur van de school • • • • • •

Handelingsplan ( zoveel mogelijk geclusterd) Groepsoverzichten en ontwikkelperspectiefnen Individuele leerlijn Zorgteam school ( IB-er) Extern begeleider ( consultatief begeleider) IB (preventief) ambulant begeleider

Afstemmingsniveau 3: Externe zorg • • •

Buurtnetwerk / bureau jeugdzorg / GGZ CJG Zorg voor Jeugd

Er wordt gewerkt aan de hand van de zorgcyclus handelingsgericht werken ( zie schema hoofdstuk 4.1.10 )

4.1.2 REGULIERE DIFFERENTIATIE De leerlingen worden ingedeeld in leeftijdsgroepen. Het niveau van de leerlingen binnen de groepen is erg verschillend, omdat de leerlingen niet gelijktijdig aanvangen met de lessen. Ook is het startniveau erg verschillend. We hebben drie groepen, groep 1 en 2, groep 3, 4 en 5 en de combinatie 6, 7 en 8. De meeste leerlingen volgen een eigen programma. In de onderbouw kun je 16

de groepjes gemakkelijker clusteren dan in de bovenbouw. De methodes bieden de ruimte voor verdieping en herhaling. Gaan we terug naar twee groepen dan is het bijna onmogelijk alle leerlingen datgene te bieden wat ze nodig hebben. Mondeling Nederlands wordt klassen doorbrekend gegeven. De leerlingen worden in de cursus geplaatst die bij hun niveau past. In het begin zijn de leerlingen erg leerkracht afhankelijk ( taalbarrière), Via werklijsten proberen we bij de leerlingen zo snel mogelijk een zelfstandige werkhouding te ontwikkelen. Ook wijzen we de leerling erop dat ze bij een probleem eerst een leerling vanuit het groepje kunnen vragen om hulp (maatje), of met behulp van materialen en begrijpt een leerling het nog niet dan cirkel op rood, dan komt de leerkracht Door coöperatieve werkvormen in te zetten kunnen de leerlingen elkaar ook helpen. Er is weinig ruimte voor hulp buiten de klas dus moet het binnen de groep gebeuren. Stagiaires worden ook ingezet om extra hulp te geven, bij bijvoorbeeld lezen. De leerlingen worden in groepen geplaatst naar aanleiding van de AVI toetsen De leerlingen die niet na gemiddeld 2 jaar uit kunnen stromen naar een reguliere basisschool zijn de echte zorgleerlingen. Dat de leerling een zorgleerling wordt is vaak al te zien tijdens de eerste opvangperiode. Voor deze leerlingen wordt tijdens de vervolgperiode de hulp van buitenaf ingeroepen om te onderzoeken waar het probleem van de leerling ligt. Een didactisch onderzoek is vaak wel een probleem, omdat zelfs de non-verbale toetsen toegespitst zijn op onze Westers wereld en niet op landen zoals bijvoorbeeld Somalië waar de kinderen nog nooit van een puzzel gehoord hebben. In overleg met de intern begeleider stelt de leerkracht een handelingsplan, of een individueel ontwikkelperspectief op voor zorgleerlingen, maar ook voor de meer begaafde leerling. Er wordt altijd gekeken welke onderwijsbehoeften deze leerlingen hebben en wat er voor nodig is om zich zo goed mogelijk te kunnen ontwikkelen Het eerste jaar is het eerste opvangonderwijs en de periode daarna worden de leerlingen ingewerkt in de reguliere methodes en wordt er getracht ze op het niveau te krijgen dat is opgesteld in hun eigen leerlijn.

4.1.3 TAAK GROEPSLEERKRACHT IN KADER ZORG EN BEGELEIDING Binnen de school werken we volgens de 1-zorgroute en evalueren we regelmatig of we nog voldoen aan de kwaliteitseisen ( zie eisen onderaan)die de inspectie aan de zorg stelt. Zo proberen we iedereen scherp te houden en zo nodig geven we extra aandacht aan de eisen. De leerkracht is de eerstverantwoordelijke voor het signaleren van wie er extra aandacht nodig heeft. Ook is hij degene die verantwoordelijk is voor het signaleren van bijvoorbeeld gedragsproblemen. Bij ons worden de onderstaande middelen gebruikt. De woordenschat toetsen bij Ik en Ko en Mondeling Nederlands nieuw De toetsen worden afgenomen en vervolgens ingevoerd in de computer, waar zichtbaar wordt wie en hoeveel leerlingen er uitvallen op bepaalde woorden. De resultaten worden besproken na de toets-periode. 17

De methode gebonden toetsen volgens de handleiding. De toetsen worden na afname geanalyseerd, geëvalueerd en de nodige acties worden ondernomen. De groepsleerkracht beschrijft hoe hij gaat handelen en wat de leerlingen extra nodig hebben, extra instructie en/of begeleide inoefening. Bij de analyse wordt naar het gehele kind gekeken. Er dient gekeken te worden naar het gehele kind, de kindfactoren, de omgevingsfactoren, belemmerende factoren en de factoren die stimulerend voor het kind zijn. De leerkracht observeert de leerlingen. De resultaten worden geregistreerd in de groeps-map. CITO toetsen en TAK De toetsen van het leerlingvolgsysteem worden volgens het door de ib-er gemaakte toets kalender afgenomen. De resultaten worden door de groepsleerkracht vastgelegd in NIB. De resultaten en bevindingen worden besproken tijdens de groepsbespreking met de intern begeleider. Niet alleen de toetsen worden meegenomen in de bespreking, maar ook de kind kenmerken en de omgevingsfactoren. Aan de hand van de resultaten van de methodetoetsen en de cito toetsen worden de ontwikkelperspectieven geëvalueerd, waarin je vast stelt of de doelen behaald zijn. Daarna worden de plannen bijgesteld of opgesteld. Alle extra hulp en wordt opgenomen in de weekplanning. De leerkrachten stellen zelf de handelingsplannen, ontwikkelperspectieven en individuele leerlijnen op. Na het opstellen worden deze besproken met de intern begeleider. Na vaststelling worden de plannen besproken met de ouders/verzorgers. In de klas wordt gewerkt volgens het directe instructiemodel (DIM). Zo zorgt de leerkracht er voor dat de leerlingen actief betrokken worden bij de instructie. Er wordt ook instructie op maat gegeven, want de leerlingen hebben niet allemaal dezelfde instructietijd nodig om zelfstandig aan het werk te kunnen. Ook de verwerkingssnelheid van de leerlingen is niet hetzelfde en door plus opdrachten en het minimumprogramma van een methode toe te passen wordt daar rekening mee gehouden. De leerkrachten werken aan de hand van het protocol dyslexie en leesproblemen, om het zorgdossier zo compleet mogelijk te maken en problemen in de ontwikkeling van de leerlingen zo vroeg mogelijk in beeld te hebben. Ook is het een taak van de leerkracht dat de leerlingen respectvol met elkaar omgaan. De leerkracht speelt daar een grote rol in en dient als voorbeeld voor de leerlingen. Een goed voorbeeld doet goed volgen. Op school is een pestprotocol aanwezig De kwaliteitseisen waaraan we moeten voldoen: Kwaliteitsaspect 1 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden Kwaliteitsaspect 3 De leraren geven de leerlingen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Kwaliteitsaspect 4 18

4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan Kwaliteitsaspect 5 De leraren leggen duidelijk uit, organiseren de onderwijsactiviteit efficiënt en houden de leerlingen taakbetrokken 5.1* De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 6 De leraren stemmen aanbod, instructie, verwerking en onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Kwaliteitsaspect 7a De leraren volgen systematisch de vorderingen van de leerlingen 7.1* De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Kwaliteitsaspect 8 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerling 8.3* De school voert de zorg planmatig uit

4.1.4 COMPETENTIES / DESKUNDIGHEIDSBEVORDERING GROEPSLEERKRACHT SOOOG heeft een functiebeschrijving voor groepsleerkrachten vastgelegd in het “Functieboek”. Ook heeft zij competenties voor groepsleerkrachten vastgesteld in het “Competentiebeleid”. Deze sluiten aan bij de competenties opgesteld door het Samenwerkingsverband Beroepskwaliteit Leraren (SBL), ingesteld door de onderwijsvakbonden. Vastgesteld in het Besluit van 23 augustus 2005 van de minister van OCW, behorend bij de Wet BIO. In een werkgroep ( Oberon) waar ook de inspectie vertegenwoordigd was zijn competenties opgesteld voor leerkrachten werkzaam in het eerste opvangonderwijs. Het is de bedoeling dat deze binnenkort voor onze scholen gaan gelden. Op basis van de hierboven genoemde competenties is een kijkwijzer leerkrachtvaardigheden ontwikkeld die SOOOG breed wordt afgenomen

19

Namens de werkgever worden periodiek met elke groepsleerkracht gesprekken gevoerd over het (toekomstig) functioneren van de leerkracht. Dat gebeurt door middel van een professionele gesprekkencyclus. Hoofddoelstelling hiervan is: het optimaliseren van het functioneren van de medewerkers en van de schoolorganisatie. De doelstellingen die te realiseren zijn staan vermeld in de CAO P.O. in hfst. 9.1: •

de vergroting van de employability van werknemers, waarmee bedoeld wordt dat een werknemer zodanig is ontwikkeld en opgeleid dat deze breed inzetbaar blijft op zowel de interne als de externe arbeidsmarkt;

•

de wederzijdse afstemming tussen de wensen van de werknemer met betrekking tot zijn professionele ontwikkeling en de ontwikkelingsdoelen van de organisatie;

•

het onderhouden van de vastgestelde bekwaamheidseisen, voor zover van toepassing voor leraren.

Voor een beschrijving van de gesprekkencyclus verwijzen we naar het beleidsstuk “Gesprekkencyclus” van SOOOG.

4.1.5 INTERNE ONDERSTEUNINGSSTRUCTUUR VAN DE SCHOOL

I signaleren  groepsleerkracht  II analyseren  groepsleerkracht, IB-er, ouders, collega’s  III diagnosticeren  IB-er, groepsleerkracht, CB-er  IV remediëren  groepsleerkracht  V evalueren  groepsleerkracht, IB-er, CB-er, ouders

I signaleren Door te observeren en te toetsen kan de leerkracht een probleem signaleren. De leerkracht verzamelt de gegevens om dan over te gaan tot II analyseren Het analyseren doet de leerkracht met de intern begeleider, de collega’s en eventueel met de ouders. Samen proberen ze er achter te komen of er een probleem is en wat voor probleem er is. III diagnosticeren De leerkracht en de intern begeleider proberen te achterhalen wat de oorzaak is van het probleem en bespreken de acties die ondernomen moeten worden. Bij een aantal problemen wordt de consultatief begeleidster ingeschakeld en maken we samen een begeleidingsplan IV remediëren De leerkracht voert de begeleiding tijdens de afgesproken periode uit binnen de groep V evalueren 20

Aan het eind van de extra begeleiding wordt deze geëvalueerd met de intern begeleider, de consultatief begeleidster en de ouders. Om iedereen op maat te kunnen bedienen stellen de leerkrachten de volgende plannen op: Groepsoverzicht Alle leerkrachten stellen aan het eind van het schooljaar en in februari een groepsoverzicht samen. Het overzicht bestaat uit de toets gegevens ( resultaat, vaardigheidsscores) van de laatst afgenomen methode onafhankelijke toetsen van CITO, de didactische leeftijd van de leerlingen, DLE’s en vaardigheidsscores. Het groepsoverzicht wordt gebruikt om de zorg te evalueren en een nieuw zorgrooster op te stellen. Individueel ontwikkelperspectief 1. Verzamelen van gegevens Bij intake worden zoveel mogelijk gegevens verzameld en de leerlingen worden getoetst. Leerlingen die instromen vanuit het buitenland maken de rekentoets ( Teye de Vos) en de leestoets “lezen over grenzen heen” wordt afgenomen om een beeld te krijgen of de leerling onderwijs heeft gehad in zijn eigen land. Van leerlingen die vanuit een andere school binnen Nederland gekomen worden de recente gegevens aan de school van herkomst gevraagd. Zijn deze niet te achterhalen toetsen we de leerlingen met de CITO tot C- niveau en laten ze van daaruit verder gaan. Tijdens het verzamelen van de gegevens wordt de leerling eerst tijdelijk in een groep geplaatst. 2. Plaatsingsdocument Op het plaatsingsdocument worden alle verzamelde gegevens genoteerd en aan de hand daarvan besproken en in een instructiegroep geplaatst Na ongeveer zes weken wordt er een ontwikkelperspectief voor de leerling opgesteld die loopt tot het eind van het verblijf bij ons. Dat is ongeveer anderhalf tot twee jaar. Het is erg afhankelijk van de instroomleeftijd van de leerling en of de leerling onderwijs heeft gevolgd in het eigen land. De ontwikkeling van de leerling wordt nauwkeurig gevolgd. Individuele leerlijn De leerkrachten stellen een ontwikkelperspectief op voor de leerlingen. De handelingsplanning voor deze leerling is opgenomen in het ontwikkelperspectief Kan een leerling niet voldoen aan de leerlijn die opgesteld wordt aan het begin van zijn schoolloopbaan bij ons ( leerlijnen opgesteld door de kernschool in samenwerking met LOWAN) dan wordt er een individuele leerlijn opgesteld. Deze wordt opgesteld als de leerling: • Geen vorderingen laat zien ondanks de extra hulp • Er geen vooruitgang zit in zijn DLE, of vaardigheidsscore • Als blijkt dat er een erg afwijkende lijn in de ontwikkeling van de leerling zit ten opzicht van zijn leeftijdsgenoten 21

• •

Als een kind sociaal-emotioneel niet goed kan functioneren door bijvoorbeeld een trauma Als er sprake is van een stoornis

Individueel handelingsplan Indien noodzakelijk stellen de leerkrachten een handelingsplan op voor LGF leerlingen, of leerlingen met complexe problemen. De planning is opgenomen in het ontwikkelperspectief. Een handelingsplan wordt opgesteld als: • De leerling geen, of te weinig vorderingen laat zien in de methodetoetsen en niet methode gebonden toetsen • Bij ernstige leer en/of gedragsproblemen • Bij een vermoeden dat er meer aan de hand is en er externe hulp ingeroepen moet worden • Bij een vermoeden dat de leerling extern geplaatst moet worden, of dat er externe zorg binnen de school moet komen

4.1.6 TAAKOMSCHRIJVING INTERN BEGELEIDER Visie van SOOOG op interne begeleiding De interne begeleider is veranwoordelijk voor het beleid en de uitvoering van alle ondersteuning binnen de school. De taken van de interne begeleider zijn verdeeld aan de hand van de onderstaande taakgebieden.

Hoe wil SOOOG dit bereiken: 1. IB-ers moeten de scholing voor Interne begeleiding hebben afgerond, danwel bereid zijn om op korte termijn met de scholing te starten of via een EVC verklaring kunnen aantonen over de benodigde competenties te beschikken; 2. door geschoolde IB-ers aan te stellen, die bij voorkeur voor meerdere scholen de IB-taak uitoefenen, gekoppeld aan de clusters van scholen die op termijn zullen ontstaan; 3. Alle leerkrachten met IB-taken, die voldoen aan de scholingseisen worden ingeschaald in schaal LB; 4. Bovenschools wordt bepaald hoeveel IB-tijd per school minimaal beschikbaar moet zijn; 5. opstarten van een kweekvijver voor IB-ers zodat bij vertrek van een IB-er de vrijkomende vacature snel kan worden ingevuld. Binnen de Stichting Openbaar Onderwijs Oost Groningen is een ontwikkeling om te komen tot verregaande clustering van scholen en het werken in onderwijsteams. Binnen het cluster van scholen is een managementteam integraal verantwoordelijk voor de kwaliteit van de scholen behorende tot het cluster.

Binnen een cluster van scholen kunnen meerdere IB-ers actief zijn. Binnen ieder cluster krijgt één IB-er een coördinerende taak. Deze IB-plus-leerkracht coördineert de leerlingenzorg binnen 22

het gehele cluster en begeleidt en adviseert. Hiermee wordt direct bereikt dat bij uitval van een IB-er, de taken snel en eenvoudig door de collega-IB-er kan worden overgenomen. Taakomschrijving IB-er basis

Beleidstaken

1

Opstellen en bewaken zorgprofiel van de school

2

Bewaken kwaliteit zorgverbreding op schoolniveau d.m.v. kwaliteitskaart

3

Opstellen verbetertraject om zorgverbreding op bepaalde onderdelen te verbeteren

4

Beslissingscriteria opstellen voor de toekenning van extra zorg aan leerlingen

5

Bewaken van de afspraken m.b.t. zorgverbreding

6

Bewaken van de procedures m.b.t. zorgverbreding

7

Bewaken van de resultaten van de zorgverbreding. Centraal staat daarbij steeds de vraag of de diverse interventies in de zorgverbreding wel voldoende resultaat heben opgeleverd

8

Bewaken van de processen in de zorgverbreding: vergroten competenties bij leerkrachten, efficiëntere procedures, betere aansluiting bij individuele leerstrategieën

9

Initiëren van nascholingsbeleid m.b.t. zorgverbreding

10

Rapporteren aan de directie

TA KEN M .B. T. VER N I EU WI N G EN K EN N I SV ER Z A M EL IN G

11

Verzorgen van de interne informatievoorziening m.b.t. zorgverbreding ( een i.b.opleiding is voor een i.b.’er een pre)

12

Opbouwen en onderhouden van expertise op school m.b.t. zorg aan leerlingen

13

Opbouwen en onderhouden van een relatienetwerk met de volgende participanten: I.B.’ers van andere scholen, WSNS, SBO school, Cedin, externe deskundigen, opleidingsen nascholingsinstellingen

23

TA KEN M .B. T. C O ÖR D I N A TI E EN BEH EER

14

Coördinatie werkzaamheden leerlingvolgsysteem (waaronder toetskalender)

15

Coördinatie leerling besprekingen

16

Coördinatie collegiale consultatie (gebruik van elkaars deskundigheid)

17

In samenwerking met de directeur het bewaken van budget en personele faciliteiten m.b.t. zorgverbreding

18

Coördinatie pedagogisch-didactisch onderzoek

19

Beheer leerling- dossiers

20

Beheer leerlingenarchief

21

Beheer informatiemap m.b.t. aanbod externe deskundigen/ hulpverleners

22

In samenwerking met de R.T.’er het beheren van bibliotheek zorgverbreding

23

In samenwerking met de R.T.’er het beheren van de orthotheek

C OA C HIN G S G E SPR EK KE N

24

Opzetten en leiden van groeps- en leerlingbesprekingen

25

Uitvoeren van observaties van leerkrachtgedrag in de groep

26

Feedbackgesprekken (bijv. n.a.v. observatie)

27

Adviesgesprekken (bijv. bij analyseren van toets- en observatiegegevens, werken met het leerlingvolgsysteem, opstellen en uitvoeren van handelingsplannen)

28

Coachingsgesprekken (bijv. ter begeleiding van een nieuwe aanpak in de groep)

29

Consultatiegesprekken

30

Leiden van intervisiebijeenkomsten

31

Evaluatiegesprekken

24

R EG EL TA KEN

32

Intakegesprekken om zorgniveau van een leerling te bepalen

33

Intakegesprekken met nieuwe leerlingen

34

Opstellen van roosters: o.a. rooster van leerling besprekingen en coördineren van RT rooster

35

Observatie leerlingen

36

Gesprekken met leerlingen

37

De R.T.’er eventueel ondersteunen in een Pedagogisch-didactisch onderzoek dat gericht is op screening en bepaling van het niveau, diagnostisch onderzoek, evaluatief onderzoek ter bepaling van voortgangstraject

38

Gesprekken anders dan met leerkrachten; met ouders, met externe deskundigen zoals OBD, preventief ambulant begeleider, PCL. Deze gesprekken worden meestal gevoerd in het bijzijn en ter ondersteuning van de berokken leerkracht

Taakomschrijving IB-er Plus

1. Begeleidende en coachende taken • Begeleiden van leerkrachten bij hun didactische en pedagogisch handelen; • Voeren van groepsbesprekingen met de leerkrachten; • Begeleiden van leerkrachten bij onderhouden van externe contacten; • Observeren van leerlingen in klassensituaties, bespreken van de observatie met de leerkracht en/of ouders, adviseren ten aanzien van vervolgstappen; • Begeleiden van de leerkrachten bij het opstellen van individuele en ontwikkelperspectiefnen; • Probleemverkennende gesprekken voeren met leerkrachten; • Collegiale consultatie verlenen, waarbij de leerkracht de verantwoordelijkheid houdt; • Leerkrachten ondersteunen bij het zoeken van remediërend materiaal en hen wegwijs maken in de orthotheek; • Systematisch klassenbezoeken afleggen en leerkrachten begeleiden ten aanzien van het klassenmanagement, wanneer daar behoefte aan is; • Leerkrachten ondersteunen bij gesprekken met ouders van zorgleerlingen; • Leiden van vergaderingen, geven van presentaties, verslaglegging, voortgangsoverleg en begeleidingsgesprekken voeren. 25

2. Taken ten aanzien van onderzoek • Bepalen of extra onderzoek, intern of extern, geïndiceerd is en dit onderzoek organiseren; • Interpreteren van onderzoek door derden; • De toelaatbaarheid van zij-instromers tot de school onderzoeken; • Samen met de leerkracht, ouders, directie en eventueel ingeschakelde instantie onderzoeken of aanmelding bij het speciaal (basis)onderwijs wenselijk danwel noodzakelijk is; • Omgevingsfactoren onderzoeken en analyseren; • Verzamelen van de toetsgegevens en/of groepsoverzichten en deze analyseren; • Maken van trendanalyses; • Onderzoek doen naar landelijke gegevens zoals inspectiebezoeken; • De ontwikkelingen binnen de zorgverbreding analyseren; • De zorgverbreding binnen de school als organisatie evalueren; • Analyseren van de didactische leerlijnen binnen de school en de mogelijkheden tot verbetering hiervan onderzoeken. 3. Beheersmatige taken • Opzetten van een persoonsafhankelijk administratiesysteem; • Het leerlingvolgsysteem actueel houden; • Ontwerpen van toegankelijke documenten en deze actueel houden; • Zorgdragen voor dossiervorming en – beheer van de (zorg)leerlingen; • Zorg dragen voor de opzet van de orthotheek en het bijhouden hiervan; • Digitaliseren van ‘harde’ beheersystemen ten behoeve van de toegankelijkheid en efficiëntie.

4. Organisatorische taken • Coördineren van de leerlingenzorg op schoolniveau en het opstellen van procedures, protocollen, regels en afspraken; • Bewaken van procedures en toezien op het naleven van de afspraken; • Zorgdragen voor het opzetten en efficiënt benutten van het leerlingvolgsysteem; • Opstellen van een toetskalender en zorg dragen voor de naleving hiervan; • Bewaken van het opstellen van begeleidings- en behandelingsplannen; • De schoolplanning rond onderzoek en begeleiding maken en zorgen voor afstemming en naleving hiervan; • Coördineren van de verwijzing van een leerling voor externe zorg; • Coördineren van de activiteiten met betrekking tot schoolverlaters; • Coördineren van de toelating van deze leerlingen’; • Organiseren en leidinggeven aan overleg tussen ouders, groepsleerkrachten en in- en externe behandelaars; • Zorg dragen voor samenwerking en afstemming tussen school en externe partijen; • Maken van een eigen planning op basis van haar takenpakket en prioriteiten en deze planning uitvoeren. 5. Innoverende taken • Zich richten op de onderwijskundige inhouden, zoals protocollen, regels, methodieken, beleidscyclus, adaptieve ruimte, onderwijsinhouden en –vormen, didactiek en pedagogiek; 26

• • • • • • • • • • •

Opstellen van een zorgplan voor de school aan de hand van kwaliteitscriteria zoals de PO-raad heeft voorgedragen en deze vertalen naar actieplannen; Het team op de hoogte stellen van nieuwste ontwikkelingen op het gebied van zorgverbreding, materialen, methodes, orthodidactische middelen en software; Opstellen van kwaliteitsrapportages en samenvattende evaluaties op basis van de diverse informatiebronnen en van daaruit aanbevelingen doen; Mede opstellen van het schoolplan en het meerjarenbeleidsplan en deze uitwerken tot jaarplannen; Zorgen voor kennisoverdracht bij inhoudelijke vergaderingen; Initiatieven nemen tot verbetering van het didactisch en sociaal-emotioneel functioneren van de leerlingen binnen de school; Voorstellen doen voor nieuwe methoden en deze implementeren en daarmee een bijdrage leveren aan de vernieuwing van het onderwijsaanbod; Implementeren van nieuwe onderwijsontwikkelingen; Deelnemen aan de vergaderingen van het managementteam en adviseren en meedenken ten aanzien van het (onderwijskundig beleid) van de school; Voorstellen doen ten aanzien van de nascholing van het team met betrekking tot de didactische aanpak en pedagogische lijn; Samen met andere intern begeleiders en externen bovenschools beleid ontwikkelen.

6. Taken ten aanzien van het samenwerken met externen • Toezien op goed contact tussen ouders en school als basis voor een goede samenwerking; • Coördineren en afstemmen van mutatieverkeer met andere scholen, zoals PSZ, BAO, SBO,SO,VSO en VO; • Overleggen met ouders/verzorgers en leerkracht over hun kinderen en over zaken die de zorg en het onderwijs betreffen om optimale afstemming en gedeelde verantwoordelijkheid mogelijk te maken; • Met ouders/verzorgers en leerkracht de aanmelding bij externe hulpverlenende instanties/personen bespreken; • Afstemmen van de interne hulpvraag met externe hulpverlenende instanties/personen van onderzoekende, begeleidende of verwijzende aard; • De aanvraag van een leerlinggebonden financiering en leerwegondersteunende onderwijs (LWOO) bij de commissie voor de indicatiestelling (CvI) of de Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL) begeleiden, waaronder het (laten) invullen van het onderwijskundig rapport; • Het proces van plaatsing op het speciaal (basis)onderwijs, praktijkonderwijs of voortgezet speciaal onderwijs bij de CvI of de PCL coördineren en afstemmen; • Participeren in externe netwerken, zoals het zorg- en adviesteam, regionaal netwerk, samenwerkingsverband; • Overleg voeren met de onderwijsbegeleidingsdienst over zorgleerlingen; • Informatie uitwisselen met (bovenschoolse) onderwijsinstellingen/personen, zoals het schoolbestuur, de rijksinspectie, de leerplichtambtenaar, bureau Jeugdzorg en advies en meldpunt kindermishandeling; • Mede het schooltoezicht voorbereiden en deelnemen aan de dialoog met de onderwijsinspectie; • Ervoor zorgen dat leerkrachten weten met welke instellingen de school contact onderhoudt; • In de schoolgids de paragraaf opstellen ten aanzien van de leerlingenzorg en onderwijskundige ontwikkeling verzorgen; 27

7. Taken ten aanzien van zelfreflectie en ontwikkeling • Onder woorden brengen wat voor haar als intern begeleider belangrijk is en vanuit welke professionele opvattingen zij werkt; • Onderzoeken, expliciteren en ontwikkelen van haar rol als begeleider, onderzoeker, beheerder, organisator, innovator en coördinator; • De ontwikkeling van haar bekwaamheid afstemmen op het beleid van de school en tegen de achtergrond van deze ontwikkelingen; • Vormgeven aan haar functie van intern begeleider en deze ontwikkelen binnen de context van de schoolorganisatie; • Op een planmatige manier aan haar verdere ontwikkeling werken; • Zich blijven ontwikkelen in de richting van het onderwijskundig leiderschap van de school; • Zich binnen de mogelijkheden van haar werkplek ontwikkelen en streven naar het voldoen aan de eisen binnen de beroepsgroep; • Zich op de hoogte stellen van nationale en internationale ontwikkelingen in het onderwijs en speciaal op haar vakgebied. Voor ons veiligheidsbeleid verwijzen we u naar de desbetreffende protocollen Binnen onze school wordt er door de intern begeleider gewerkt als boven beschreven. Zowel de taken van de IB-er als die van IB-plus. Echter niet alle taken worden altijd uitgevoerd, er is bijvoorbeeld niet altijd ruimte binnen de formatie voor RT. De coachende taak komt steeds meer voor, voortvloeiend uit de klassenbezoeken die zijn ingevoerd. Het schooljaar 2011-2012 wordt hier verder aan gewerkt. De intern begeleider is werkzaam op twee scholen, maar voor drie doelgroepen. Er wordt ook samengewerkt met de intern begeleider van de Wiekslag om zo te komen tot efficiënter werken (niet drie keer hetzelfde verhaal)en om bepaalde vernieuwingen en / of verdiepingen in een breder team te kunnen bespreken. Binnen ons netwerk Nieuwkomers In Noord wordt er ook aan intervisie gedaan. Om op de hoogte te blijven van de nieuwste ontwikkelingen en mee te denken over vernieuwingen binnen het eerste opvangonderwijs zit de intern begeleider/coördinator in de werkgroep LOWAN. Ze is contactpersoon voor de scholen in Groningen en Drenthe om iedereen op de hoogte te houden van de ontwikkelingen van ons onderwijs.

4.1.7 COMPETENTIES / DESKUNDIGHEIDSBEVORDERING INTERN BEGELEIDER Bekwaamheidseisen intern begeleider

In een later stadium kan de taakomschrijving uit het IB-beleid van SOOOG toegevoegd worden. Hier wordt op dit moment nog aan gewerkt. De IB-er zorgt ervoor dat ze op de hoogte blijft van de ontwikkelingen door zich regelmatig te laten scholen. De opgedane kennis gebruikt ze dan om de leerkrachten te ondersteunen of de opgedane kennis over te dragen. De IB-er •

heeft (achtergrond)kennis van * problemen in de lees-taalontwikkeling (waaronder dyslexie) 28

* problemen in de sociaal-emotionele ontwikkeling * ontwikkelingspsychologie * rekenproblemen * de gebruikte leerlingvolgsystemen * de inhoud van signaleringsinstrumenten * het bestaan van verschillende diagnosticerende instrumenten De IB-er * is zich bewust waar de grenzen van haar IB-taken liggen en weerhoudt zich van het stellen van officiële diagnoses. *signaleert en analyseert sterke en zwakke punten van de onderwijsleerprocessen. *doet voorstellen die leiden tot het verbeteren van de leerlingenzorg. *weet welke zorg leraren kunnen bieden en welke zorg het team ontstijgt. *weet voor welke speciale onderwijsbehoeften op welke extra externe zorg hij of zij een beroep kan doen *heeft (enig) zicht op de bijzondere zorgcompetenties van andere scholen/experts in de regio. *weet (uit te zoeken) waar leerlingen met speciale onderwijsbehoeften het beste kunnen worden onderwezen. *is in staat de leerkrachten te ondersteunen en coachen *is in staat op een professionele manier gesprekken met ouders en collega’s te voeren *is in staat de collega’s te motiveren en inspireren Momenteel wordt er gewerkt aan aangescherpte competenties waaraan de intern begeleider, werkzaam binnen het eerste opvangonderwijs, moet voldoen. De inspectie zal deze eisen meenemen tijdens het inspectiebezoek aan de scholen. Ook wordt er vanaf januari 2012 gewerkt met een aangepast toezichtkader. Deze zal te zijner tijd op de site van de inspectie en LOWAN komen. Op de LOWAN- bijeenkomst voor directeuren, coördinatoren, intern begeleiders, besturen etc. is het nieuwe kader al gepresenteerd.

4.1.8 LEERLINGVOLGSYSTEEM EN TOETSKALENDER De school maakt gebruik van een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en ontwikkeling van alle leerlingen. Twee keer per jaar worden de resultaten van de leerlingen van groep 1 t/m 8 vastgesteld aan de hand van genormeerde methodeonafhankelijke toetsen en aanvullende toetsen. Wij gebruiken hiervoor de volgende toetsen: 29

CITO peutertoets Cito Rekenen voor kleuters Cito Taal voor kleuters CITO fonemisch bewustzijn Cito DMT / AVI Cito Begrijpend lezen Cito Spelling PI-dictee Technisch rekenen, Teye de Vos Cito Rekenen-Wiskunde TAK passieve en actieve woordenschat TAK grammatica Lezen over grenzen heen ( instaptoets) Maatwerk toets Signaleringslijst dyslexie en leesproblemen Resultaten van de methodeonafhankelijke toetsen van Cito worden door de IB-er / leerkracht vastgelegd in het NIB, volgsysteem voor anderstalige leerlingen. Een kopie wordt bewaard in de groepsmap. Van de leerlingen worden de individuele gegevens bewaard in het leerlingendossier. De school maakt gebruik van een toets-kalender en een overzicht met af te nemen toetsen, wat er wordt aangeboden en de extra toetsen voor een nadere diagnose.

4.1.9 DYSLEXIEPROTOCOL De school werkt van groep 1 t/m 8 volgens het Protocol Leesproblemen en Dyslexie van het Expertisecentrum Nederlands. Zie hiervoor het dyslexieprotocol van de school. Het is moeilijk vast te stellen of anderstalige leerlingen dyslexie hebben. De leerlingen hebben in beginsel allemaal moeilijkheden met spelling en lezen. We vragen meestal naar de onderwijsachtergrond in het eigen land en of er dyslexie in de familie voorkomt. Als het leesproces moeizaam blijft verlopen maken we het bespreekbaar. In veel landen weet men echter niet wat dyslexie in houdt. De consultatief begeleidster van de school geeft ook aan dat het voor haar moeilijk is vast te stellen of er sprake is van dyslexie

30

4.1.10 ORGANISATIE ZORGOVERLEG BINNEN DE SCHOOL

Zorgcyclus handelingsgericht werken

Groepsoverzicht Evalueren OPP

Uitvoeren

Opstellen

Groepsbespreking

Overdracht

Bijstellen mei / juni

Ontwikkelperspectie f

september

Leerlingbesprekin g

Leerlingbespreking Intern zorgteam

Intern zorgteam februari

november

Tussentijds bijstellen OPP

Evalueren OPP Groepsbespreking Leerlingbespreking Intern zorgteam

Groepsbespreking De intern begeleider organiseert minimaal twee keer per jaar een groepsbespreking. Deelnemers aan de groepsbespreking zijn: • Intern begeleider • Leerkrachten van de desbetreffende groep Centraal in de bespreking staan de ontwikkelperspectiefnen op basis van de onderwijsbehoeften en de gestelde doelen

Intern zorgteam Indien nodig organiseert de intern begeleider een bijeenkomst van een intern zorgteam. De deelnemers aan het intern zorgteam zijn: 31

• De intern begeleider ( voorzitter) • De leerkrachten van de desbetreffende groepen • Eventueel de consultatief begeleider van het samenwerkingsverband Doel van deze bijeenkomst van het zorgteam is het bespreken van één of meerdere leerlingen met een complexe hulpvraag:    

Noodzaak tot nadere diagnose Aanpassing afstemmings- of zorgniveau Bijstellen ontwikkelperspectief, of handelingsplan Inschakelen externe zorg / verwijzing

Het beslisschema zorgverbreding ( bijlage)

Leerlingenbespreking Op vaste tijdstippen ( zie jaarplanning zorgactiviteiten) organiseert de intern begeleider een leerlingenbespreking. De leerkracht formuleert de hulpvraag van te voren op een formulier leerlingenbespreking. Deelnemers aan de bespreking zijn: • De intern begeleider ( voorzitter) • Het team Op de agenda staan de volgende punten: •

• •

Het bespreken van de leerlingen met een zodanige (gedrags) gedragsproblematiek dat het van belang is dat er wordt gekozen voor een aanpak, die wordt gedragen door het hele team. Het bespreken van de leerlingen die in aanmerking komen voor verlengen, of versnellen. Het bespreken van de leerlingen die in aanmerking komen voor een eigen leerlijn

Planning zorgcyclus Oosterschool, eerste opvangonderwijs anderstaligen Datum start schooljaar Augustus / september

september

Inhoud Leerkracht start met de ontwikkelperspectieven op basis van de groepsoverzichten en ontwikkelperspectiefnen die door de leerkracht van de vorige groep zijn samengesteld (als de leerlingen nog aanwezig zijn). Bij veel nieuwe leerlingen wordt deze periode gebruikt om de leerlingen te plaatsen en te verwerken in de ontwikkelperspectieven 1e leerlingenbespreking

Na 4 weken Eind september

Groepsbespreking Evalueren en bijstellen OPP voor leerlingen langer dan 20 weken in Nederland

Na 10 weken Oktober / november

Evaluatie mondeling Nederlands en eerste toetsenreeks

November

Alle ontwikkelperspectieven indien nodig bijstellen 32

December

3e leerlingenbespreking

Na 20 weken Februari

Evalueren mondeling Nederlands en de toetsen die passen bij deze periode 4e leerlingenbespreking

Na de eindtoets

Groepsbespreking groep 8 Evalueren en bijstellen ontwikkelperspectiefnen 5e leerlingenbespreking

April Na de E toetsen LVS en de entreetoets Mei / juni Juni

Elke zes/ tien weken

Groepsbespreking Groepsoverzicht, evalueren ontwikkelperspectiefnen, bijstellen ontwikkelperspectief tot de zomervakantie Opstellen nieuwe ontwikkelperspectiefnen Overdracht op basis van :
Groepsoverzicht en ontwikkelperspectief
Eventueel bespreken materialen voor leerlingen met extra onderwijsbehoeften Steeds worden na zes / tien weken de toetsen van Ik en Ko en Mondeling Nederlands nieuw besproken. Dit nadat de toetsen zijn afgenomen die er bij horen

4.1.11 ARCHIVERING LEERLINGGEGEVENS / DOSSIERVORMING In de uitvoering op school hanteren we de planningscyclus van het handelingsgericht werken zoals in het project 1-zorgroute (A. Clijsen, 2007) is weergegeven. Daarin wordt het onderwijs gepland middels z.g. ontwikkelperspectiefnen. Deze worden op een systematische wijze gedurende het schooljaar steeds bijgesteld door de groepsleerkrachten aan de hand van behaalde resultaten en de doelstellingen van het betreffende onderwijsleergebied. De afstemming op de onderwijsbehoeften van de leerlingen wordt hiermee zichtbaar vastgelegd. De interne begeleider bespreekt met de groepsleerkrachten de leerlingen met specifieke onderwijs-behoeften en de aanpak van de leerkracht daarbij. Welke aanpak heeft succes en welke doelstellingen zijn in de volgende periode haalbaar voor deze leerlingen. De stappen die bij het opstellen van een ontwikkelperspectief worden doorlopen zijn: 1) evalueren voorgaande ontwikkelperspectief en verzamelen van leerling-gegevens 2) selecteren van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften 3) benoemen van specifieke onderwijsbehoeften 4) clusteren van leerlingen met gelijke specifieke onderwijsbehoeften 5) opstellen van het ontwikkelperspectief 6) uitvoeren van het ontwikkelperspectief In het groepsoverzicht worden de stappen 1 t/m 4 verwerkt. Voorafgaand aan de opstelling van het ontwikkelperspectief wordt door de leerkracht de onderbouwing van dit plan nauwkeurig vastgesteld aan de hand van de LVS gegevens, 33

observaties en gesprekken met leerlingen en ouders en weergegeven in een (groep)overzicht. In onderstaand schema is aangegeven hoe deze planningscyclus iedere periode eruit ziet. De basisondersteuning is het gedeelte links: Hier zien we de cyclus van waarnemen begrijpen-plannen en realiseren van het onderwijsaanbod (6 stappen). De groepsleerkracht is hier verantwoordelijk voor. Hierbinnen vindt ook individuele ondersteuning plaats naar aanleiding van signalen die allereerst aan bod komen in de groepsbesprekingen, daar wordt besloten of er een individuele aanpak nodig is met evt. specialistische ondersteuning in de groep. De blauwe kolom aan de rechterkant van het schema. geeft dit weer. Hier werkt de groepsleerkracht samen met de interne begeleider en eventueel andere specialisten in de school.

waarnemen

De extra ondersteuning zit onderin het schema. De interne begeleider is hier verantwoordelijk voor het goed doorlopen van alle processen en communicatie met alle betrokken partners.

6) Uitvoeren groepsplan

Intern handelen (Niveau 1 en 2)

1) Groepsoverzicht/evalueren

Groepsbespreking

2) Signaleren van leerlingen met

leerlingen

specifieke onder-

realiseren

wijsbehoeften

5) Opstellen

begrijpen

Oudergesprek

groepsplan 4) Clusteren vergelijkbare onderwijsbehoeften

plannen

leerlingen met

Zorgteam school

3) Benoemen onderwijsbehoeften

Individueel handelingsplan

Melding verwijsindex

15

Oudergesprek

ZAT Externe zorg (Niveau 3)

Extern handelen (Niveau 3) Handelingsgericht begeleiden

Handelingsgerichte diagnostiek

Zorg

Verwijzing

Methode-gebonden toetsen/ observaties Vorderingen t.a.v. bovengenoemde gebieden worden door de leerkracht in de groeps-map bijgehouden. De normering van de toetsen is volgens de methode, waar nodig aangepast door de leerkracht na overleg tijdens een bespreking. De gewijzigde normering wordt vastgelegd. De normering is school breed afgesproken. De toets gegevens worden in de groeps-map bewaard en de observaties komen na de bespreking in het dossier 34

Niet-methode - gebonden toetsen/ observaties Uitslagen van niet- methode gebonden toetsen worden verwerkt in NIB ( Nieuwkomers in beeld) op de computer door de leerkracht / IB-er. Uitdraaien daarvan worden bewaard in de groeps-map in de klas. Daarnaast worden de toets-gegevens door de IB-er geanalyseerd. Deze overzichten worden door de IB-er in de map “opbrengsten” bewaard. Deze worden besproken in een zorgvergadering. Deze zijn ook terug te vinden in het schooljaarverslag. We maken gebruik van NIB omdat het systeem uit gaat van het aantal onderwijsmaanden van de leerling. Een leerling in groep 7 met een dl van 3 heeft in LOVS een dl van 43. De toets-scores geven dan geen reëel beeld. Dit schooljaar wordt er gewerkt met een vernieuwd NIB volgsysteem Het op de juiste manier analyseren van de toets-gegevens op schoolniveau is op dit moment volop in ontwikkeling.

Leerlingendossier In het leerlingendossier kunnen zitten • • • • • • •

Intake formulier Toetsen LOVS Verslagen extern onderzoek Verslagen intern onderzoek Oudergesprekken, gesprekken externe instanties Logboeken leerlingen Handelingsplannen, individuele leerlijnen, IOP

De dossiermap bevindt zich in de afgesloten dossierkast in de IB-ruimte. Deze is toegankelijk voor de leerkracht van de groep, de IB-er en de directeur. De dossiermap wordt gedurende de gehele schoolperiode aangevuld. De groepsleerkracht, de IB-er en de directeur zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de dossiermap Leerlingen-map In de leerlingen-map zitten alle gegevens van de leerling en de onder andere de volgende formulieren •

Signaleringslijst dyslexie

•

Volgformulier sociaal-emotionele ontwikkeling

•

Volgformulier taalstadia

•

Volgformulier overstap naar regulier

•

Observatielijst Ik en Ko

•

logboek

35

Groepsmap De lesroosters, groepsoverzichten en ontwikkelperspectief zitten in de klassenmap. Ook de handelingsplannen en het formulier eigen leerlijn. De nieuwste plannen zitten steeds in de mappen, de rest in het dossier, of een speciale map. Leerlingdossier De dossiermap bevindt zich in de dossierkast in de IB-ruimte. Deze is toegankelijk voor de leerkracht van de groep, de IB-er en de directeur. In de map zit voor iedere leerling een overzichtsblad. Hierop worden bijzonderheden van een kind genoteerd, data van oudergesprekken en onderzoeken. In het leerlingendossier worden inschrijfformulier, gegevens vorige school, handelingsplannen / eigen leerlijnen, onderzoeksgegevens, oudergespreksformulieren, e.d. bewaard. De dossiermap wordt gedurende de gehele schoolperiode aangevuld. De groepsleerkracht, de IB-er en de directeur zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de dossiermap

4.1.12 PROCEDURE INSTROOM EN DOORSTROOM Als de leerlingen bij ons aangemeld worden, worden er toetsen afgenomen en gegevens verzameld. Een leerling kan bij ons geplaatst worden als zijn passieve woordvoorraad lager is als nodig om het reguliere onderwijs te kunnen volgen ( zie bijlage benodigde woordvoorraad). Een leerling stroomt door naar het reguliere onderwijs als er tenminste aansluiting is in een groep één jaar lager dan de groep waar de leerling gezien zijn leeftijd zou moeten zitten. Het is ook mogelijk dat een leerling uitstroomt naar het SBO, of SO. Daar gaan externe onderzoeken aan vooraf. Bij de gemiddelde leerling duurt het eerste opvangonderwijs één jaar. Daarna is er nog sprake van vervolgonderwijs, dit duurt ook ongeveer één tot anderhalf jaar. Deze periode is nodig, omdat de leerling anders nog ambulante begeleiding nodig heeft en veel extra zorg voor taal. Deze begeleiding is binnen de stichting ( nog) niet te geven. Volgens mevrouw Corrie Doeleman (voormalig hoofdinspecteur en mede verantwoordelijk voor het aangepast toezichtkader eerste opvangonderwijs) is de periode tussen anderhalf en twee en een half jaar reëel. De leerlingen stromen regulier in als ze het niveau hebben bereikt van de leeftijdsgroep waar ze kunnen instromen, of maximaal één groep lager. Voor leerlingen die uitstromen eind groep 8 hebben we afspraken gemaakt met het Voortgezet onderwijs. Aan de hand van de CITO- toetsen en de snelheid waarin een leerling zich heeft ontwikkeld wordt er in overleg besloten in welke stroom de leerling geplaatst zal worden. Ook komt het voor dat de leerling via de ISK doorstroomt naar het regulier VO

4.1.13 WERKEN MET EEN INDIVIDUEEL HANDELINGSPLAN Indien blijkt dat een leerling, op welke wijze dan ook, een achterstand opbouwt in de cognitieve ontwikkeling en/of de sociaal emotionele ontwikkeling kan extra ondersteuning door het werken met een individueel handelingsplan gegeven worden. Individuele handelingsplanning geeft aan waarin de aanpak voor deze leerling afwijkt van de eerder in het groepsplan gestelde aanpak. Bijvoorbeeld: een bepaalde leerling heeft anders dan de andere leerlingen, na de groepsinstructie, 1 op 1 instructie nodig. Dat gaat alleen op voor 36

deze leerling en het wordt dan ook genoteerd in een individuele handelingsplanning. Zo is het individueel handelingsplan in feite een verbijzondering van het groepsplan. Namelijk beschrijvend datgene dat van het groepsplan afwijkt en datgene wat nader gepreciseerd wordt voor een bepaalde leerling. In de handelingsplanning moet duidelijk zijn onderbouwd welke onderwijs aanpak nodig is, moet duidelijk zijn wat het doel is, hoe dit wordt bereikt en op welke wijze er wordt getoetst of het doel is bereikt en wat het vervolg is van deze evaluatie. Bijvoorbeeld alleen vermelden dat een leerling een E of D score heeft als onderbouwing is niet voldoende. Er moet worden aangegeven hoe de leerontwikkeling is geweest en welke interventies zijn gedaan door de groepsleerkracht. In het groepsoverzicht worden de vorderingen en leerling kenmerken regelmatig bijgehouden door de groepsleerkracht. Tot slot zullen de ouders altijd geïnformeerd moeten worden. In het geval van een individuele handelingsplanning (bijvoorbeeld de 1 op1 instructie) is er wettelijk gezien alleen sprake van informatieplicht naar de ouders.

4.1.14 TAKEN ONDERSTEUNINGSTEAM OP SCHOOL Wij hebben op school een schoolondersteuningsteam dat bestaat uit de intern begeleider en de clusterdirecteur, of schoolcoordinator (als eindverantwoordelijke voor zorg en begeleiding), eventueel aangevuld met een deskundige met diagnostische expertise (multidisciplinaire ondersteuning in de basisondersteuning. Een medewerker van het CJG kan het ondersteuningsteam aanvullen wanneer signalen over de ontwikkeling van een leerling daartoe aanleiding geven. Integrale afstemming en ondersteuning wordt daarmee mogelijk(één kind, één plan). Soms is het mogelijk dat een onderwijsassistent specifiek wordt ingezet bij de individuele begeleiding van leerlingen met een arrangement. Het inzetten van de interne specialistische onderwijszorg en begeleiding binnen de school behoort tot de basisondersteuning van de school. Inzet van deze deskundigen vindt plaats nadat de vraag van de leerkracht in de groep- en leerlingenbespreking aan de orde is geweest. De hulp en begeleiding van de specialist kan zowel gericht zijn op de leerkracht als op de leerling. De werkzaamheden van sommige ondersteuningsspecialisten richten zich ook op de preventie van problemen en op ondersteuning van leerkrachten. De ondersteuningsspecialisten werken nauw samen met de groepsleerkrachten en intern begeleider en werken uiteindelijk onder verantwoordelijkheid van de directeur van de school.

4.1.15 AANMELDING VOOR AMBULANTE BEGELEIDING VAN HET EXPERTISECENTRUM De interne begeleider en de groepsleerkracht kunnen in overleg met de deskundige van het expertisecentrum besluiten om een externe deskundige in te zetten als ambulant begeleider. De ambulante begeleiding ondersteunt de leerkracht bij het handelingsgericht werken aan de mogelijkheden om binnen de eigen groepssituatie tegemoet te kunnen komen aan de specifieke onderwijsbehoeften van leerlingen. Ambulante begeleiding kan bijvoorbeeld gaan over: • • •

Lees- spelling- en rekenproblemen Hoogbegaafdheid bij leerlingen Werkhouding problemen 37

•

Sociaal-emotionele problemen

De procedure die gevolgd moet worden bij een aanvraag voor ambulante begeleiding is op het niveau van het schoolbestuur vastgesteld.

4.1.16 AANMELDING BIJ BOVENSCHOOLS ZORGADVIESTEAM Leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben worden allereerst door de leerkracht gesignaleerd. Extra ondersteuning kan zich voordoen op het gebied van het leren, de werkhouding, het sociaal emotioneel functioneren of de thuissituatie van de leerling. Als de leerkracht en de interne begeleider vinden dat er sprake is van een onveilige en ongezonde thuissituatie van de leerling dan kan de interne begeleider de leerling inbrengen in het casusoverleg van het bovenschools zorg adviesteam (ZAT). Hiervoor dient de school toestemming van de ouders te vragen. Het bovenschools ZAT kan onafhankelijk en multidisciplinair adviseren over wat de leerlingen nodig hebben in hun ontwikkeling. In de minimale opzet participeren in het bovenschools ZAT de volgende instellingen/functionarissen: • • • •

Jeugdgezondheidszorg (schoolarts/ schoolverpleegkundige) De leerplichtambtenaar (school)maatschappelijk werk Jeugdzorg

In het zorgadviesteam gaat het om een maximale inzet van expertise van zowel de onderwijs- als de gezinskant. Een consultatief leerlingbegeleider kan namens de school deel uitmaken van het zorgadviesteam, als onafhankelijke deskundige. Het zorgadviesteam (ZAT) kan als een loketfunctie functioneren voor leerkrachten, intern begeleiders en ouders waarin afspraken zijn gemaakt voor de samenwerking van professionals achter de voordeur van de school. Doel van deze samenwerking is: krijgen leerlingen wat ze nodig hebben, zijn de lijnen kort, loopt er niemand meer van loket naar loket (kastje naar de muur)? In het referentiekader van de zorgplicht is opgenomen dat iedere school de beschikking heeft over of is aangesloten bij een ZAT waarin alle relevante disciplines op het terrein van onderwijs, gezondheid en veiligheid zijn vertegenwoordigd. Voor basisscholen kan dit goed geregeld zijn op het niveau van de schoolbesturen in de gemeente of de regio.

Regionale verwijsindex zorg: In alle gemeenten in de provincie Groningen is er een regionale verwijsindex zorg voor jeugd ingesteld. Deze functioneert als een loket waar scholen meldingen kunnen inbrengen over leerlingen over wie zorgvragen leven. In sommige gemeenten heeft de verwijsindex de functie en taken van het bovenschools zorgadvies team overgenomen. Namens de school kan een vertegenwoordiger of directielid aangewezen worden als melder voor de verwijsindex.

4.1.17 ORGANISATIE VAN DE AMBULANTE BEGELEIDING Na bijvoorbeeld de toekenning van extra ondersteuning in de vorm van arrangement wordt de extra begeleiding voor de leerling gestart. Voor deze extra begeleiding kan de school de 38

hulp van ambulante begeleiders krijgen. Bij meerdere arrangementen is het voor de uitvoering van deze extra ondersteuning eventueel mogelijk een speciale zorgleerkracht of een ondersteuningsteam op school aan te stellen. Een leerkracht van het ondersteuningsteam gaat met de leerlingen aan het werk. Er zijn intensieve contacten met de ambulante begeleider, die is aangesteld vanuit het expertisecentrum om de school te begeleiden. Gemiddeld 1 maal per 6 weken komt deze ambulante begeleider op school. De ambulante begeleider observeert het kind, voert gesprekken met de ouders en de groepsleerkracht. Samen stippelen zij een strategie uit om dit specifieke kind zo goed mogelijk te begeleiden. Daarbij staat het welbevinden van het kind centraal. Alleen als een kind zich veilig voelt zal het tot optimale prestaties komen. Dit geldt voor alle leerlingen, maar zeker bij leerlingen met een beperking. Hun speciale wensen en behoeften zijn niet altijd vanzelfsprekend. Zij hebben nog meer een op het kind gerichte aanpak nodig om goed te kunnen functioneren op school. Op de geplande leerlingenbesprekingen van de interne begeleider met de groepsleerkracht en de zorgleerkracht en op de algemene vergadering van het hele team over de ondersteuning wordt de ontwikkeling van deze leerlingen besproken. Daar wordt ook aandacht besteed aan de noodzake-lijke randvoorwaarden binnen de school bij de ondersteuning voor deze leerlingen.

4.1.18 VOORBEREIDING TERUGPLAATSING VANUIT DE SPECIALE BASISSCHOOL Voor een terugplaatsing van een eerder verwezen leerling dient de speciale(basis)school contact op te nemen met de interne begeleider of via de directeur van de basisschool. Hiervoor dienen de ouders toestemming te geven. Indien uit de leerlingenbespreking op de speciale (basis)school blijkt dat de leerling in aanmerking komt voor regulier basisonderwijs zullen de ouders op de hoogte worden gebracht door de interne begeleider van de SBO/SO school. De ouders zullen hun kind moeten aanmelden op de basisschool. Zij zullen moeten instemmen met het traject terugplaatsing. Op schoolbestuurlijk niveau is een procedure “terugplaatsing naar regulier basisonderwijs” opgesteld die de scholen hierbij dienen te volgen.

4.1.19 AANVRAAG EXTRA ONDERSTEUNING IN DE VORM VAN EEN ARRANGEMENT Onze school streeft ernaar om ook leerlingen met extra onderwijsbehoeften een plek te geven. Er zijn bijvoorbeeld leerlingen op school met een aandachtstoornis, een stoornis in het autistisch spectrum, een gehoorprobleem of een spraaktaalstoornis. Deze leerlingen hebben vaak veel extra ondersteuning van de leerkracht nodig. Ook het groepsproces is belangrijk bij de ondersteuning van deze leerlingen. Om goed tegemoet te kunnen komen aan de specifieke (onderwijs) behoeften van deze leerlingen en om de leerkracht te ondersteunen vraagt de school in samenwerking met de ouders een arrangement aan.Hoe dit in zijn werk gaat staat beschreven in hfdst. 4.2. : Extra ondersteuning.

39

4.1.20 AANVRAAG EXTRA ONDERSTEUNING IN DE VORM VAN EEN ARRANGEMENT Het profiel van de basisondersteuning op school komt overeen met de beschrijving van organisatie en uitvoering van de ondersteuning aan alle leerlingen zoals in de paragrafen 4.1.1 t/m 4.1.20 staat vermeld. Wij streven ernaar dat alle leerkrachten en onderwijsondersteunend personeel van het schoolteam deze beschrijving kennen en kunnen toepassen. De procedures en afspraken zoals die in de basisondersteuning op school aanwezig zijn moeten zij allemaal kunnen uitvoeren. Leerkrachten kunnen daarbij wel verschillen qua deskundigheid en ervaring. Leren van elkaar is voor ons een belangrijk uitgangspunt in de ontwikkeling binnen de school. De interne begeleider heeft een coördinerende en coachende taak als het gaat om de leervragen van het team met betrekking tot de basisondersteuning.

4.2 ZORGNIVEAU 3: DE EXTRA ONDERSTEUNING IN ONZE SCHOOL 4.2.1 DEFINITIE Extra ondersteuning definiëren we als volgt: ‘ alle vormen van onderwijsondersteuning die de basisondersteuning overstijgen’ Wanneer de basisondersteuning ontoereikend is om het verwachten en onderbouwde ontwikke-lingsperspectief en uitstroomniveau van een leerling te realiseren, is extra ondersteuning mogelijk . De bekostiging hiervoor komt van het samenwerkingsverband Passend Onderwijs Groningen 20.01. De extra ondersteuning kan plaatsvinden: 1. In de basisschool (licht) 2. In een tijdelijke setting (medium) 3. In het SBO (medium) SO of VSO (zwaar). Extra ondersteuning moet maatwerk zijn, toegesneden op de vraag: • Wat heeft deze leerling nodig? • Wat heeft de leerkracht nodig? • Wat heeft de school nodig? • Welke ondersteuning hebben de ouders nodig?

4.2.2 TOELAATBAARHEIDSVERKLARING VOOR SPECIAAL (BASIS) ONDERWIJS De schoolbesturen in het samenwerkingsverband Passend Onderwijs Groningen hebben afge-sproken dat de toekenning van de extra ondersteuning handelingsgericht is en uitgaat van wat de leerling/ de leerkracht/ de school of de ouders nodig hebben om ervoor te zorgen dat het verwachte uitstroomniveau gerealiseerd kan worden. Voor extra ondersteuning in het SBO/SO is een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) wettelijk verplicht. Het is eveneens wettelijk verplicht dat een commissie van advies (CvA) het bestuur van het samenwerkingsverband adviseert over het afgeven van een TLV. Deze commissie 40

moet minimaal bestaan uit twee deskundigen, waaronder een orthopedagoog/ GZpsycholoog. De schoolbesturen die deel uit maken van samenwerkingsverband hebben besloten dat het Vraag Profiel Instrument (VPI) ingevuld moet worden door de school (leerkracht )van een leerling waar-voor een TLV voor het SBO/SO is aangevraagd. Dit instrument maakt de ondersteuningsbehoefte van de leerling duidelijk.

4.2.3 HANDELINGSGERICHT WERKEN EN HANDELINGSGERICHT ARRANGEREN Om te bepalen welke extra ondersteuning nodig is en om hierin te komen tot maatwerk hanteren wij de handelingsgerichte werkwijze zoals we hebben beschreven in par. 4.1.11. Op basis hiervan kunnen we vervolgens vaststellen welk arrangement nodig is en waarbij we concreet kunnen beschrijven wat er nodig is aan: • • • • • •

Aandacht en tijd Deskundigheid Methoden en materialen Inrichting van het schoolgebouw Samenwerking met onderwijspartners Wat is er nodig?

Het proces van arrangeren leidt tot het ontwerpen van arrangementen die flexibel zijn qua duur, omvang en intensiteit. Om het verwachte ontwikkel- en uitstroomniveau van een leerling vast te stellen, maken we gebruik van een vooraf op te stellen ontwikkelingsperspectief.

4.2.4 WERKEN MET EEN ONTWIKKELINGSPERSPECTIEF In het schoolplan staat het leerstofaanbod van alle vakgebieden van groep 1 t/m 8 beschreven. Via het leerstofaanbod wordt verwezen naar kerndoelen en referentieniveaus. Leerlijnen zijn beschreven door middel van de leerdoelen die de leerlingen doorlopen in een vast aantal niveaus. Voor taal en rekenen gelden de landelijk beschreven referentieniveaus.( zie http://www.slo.nl/downloads/2009/referentiekader-taal-en-rekenen-referentieniveaus.pdf) Voorbeeld van een leerdoel is: het uit het hoofd kunnen splitsen, optellen en aftrekken van getallen onder de 100. Voordat leerlingen dit kunnen is er veel gebeurd in het onderwijs. De stappen die leerlingen moeten zetten op de leerlijn moeten voor leerkrachten duidelijk zijn. De leerkracht plaatst zijn/haar leerlingen ergens op de leerlijn bij het opstellen van het groepsplan. Onder het werken met een ontwikkelingsperspectief verstaan we dat het kind werkt op zijn/haar eigen niveau en in een eigen tempo vorderingen maakt. Vooraf is aangegeven wat de te verwachten uitstroombestemming zal zijn en de onderbouwing daarvan . Het werken met een ontwikkelingsperspectief is alleen mogelijk bij de vakgebieden rekenen, spelling, schrijven en technisch en begrijpend lezen. De leerkrachten zorgen ervoor dat de volgende elementen in het ontwikkelingsperspectief beschreven staan: 41

•

•

•

•

De te verwachten uitstroombestemming van de leerling; dit is de uitstroom naar een van de reguliere vormen van voortgezet onderwijs dan wel uitstroom naar een van de uitstroomprofielen in het voortgezet speciaal onderwijs. De onderbouwing van de verwachte uitstroombestemming van de leerling. Deze onderbouwing bevat de samenhangende argumenten die relevant zijn voor het onderwijs en die daarmee de keuze onderbouwen voor een uitstroombestemming. Daarbij wordt rekening gehouden met de mogelijkheden van de leerling in relatie tot de voor de uitstroombestemming vereiste kennis en vaardigheden. De onderbouwing bevat tenminste een weergave van de belemmerende en bevorderende factoren die van invloed zijn op het onderwijs aan de leerling (zowel kindgebonden als omgevingsfactoren) . Wanneer het bevoegd gezag het ontwikkelingsperspectief voor de eerste keer na inschrijving vaststelt , zal de onderbouwing een weergave zijn van de voor de uitstroombestemming relevante gegevens in de beginsituatie van de leerling. In het ontwikkelingsperspectief dient ook de te bieden ondersteuning en begeleiding opgenomen te worden en, indien aan de orde, de afwijkingen van het onderwijsprogramma. Het ontwikkelingsperspectief speelt een centrale rol in het cyclisch proces van planmatig handelen bij het onderwijs. Gedurende het onderwijsleerproces wordt de ontwikkeling van de leerling nauwkeurig gevolgd. Tenminste jaarlijks evalueert het bevoegd gezag met de ouders het ontwikkelingsperspectief. Op basis van deze evaluatie treft het bevoegd gezag , indien nodig, extra maatregelen om de leerling op de koers richting uitstroombestemming te houden of stelt het ontwikkelingsperspectief bij.

De ouders hebben instemmingsbevoegdheid in het ontwikkelingsperspectief van hun kind.

4.2.5 VOORBEREIDING AANVRAAG ARRANGEMENT Wanneer de uitkomsten van een traject binnen de basisondersteuning ontoereikend blijken te zijn en de school de ondersteuningsvraag onvoldoende kan beantwoorden, besluit de school in overleg met de ouders tot het aanvragen van extra ondersteuning. We onderscheiden daarbij drie fasen: vaststellen, bepalen en toewijzen. 1. Het schoolondersteuningsteam (bestaande uit de intern begeleider, de directeur en een deskundige met diagnostische expertise) stelt op basis van beschikbare gegevens uit het LOVS,observatie- en onderzoeksverslagen en de evaluatie van de HGW- cyclus vast dat de leerling extra ondersteuning nodig heeft omdat de ondersteuningsbehoefte de basisondersteuning die het bestuur van SWV 20.01 PO heeft vastgesteld en de mogelijkheden van de school (schoolondersteuningsprofiel) overstijgt; 2. Het schoolondersteuningsteam bepaalt handelingsgericht wat de leerling nodig heeft aan tijd en aandacht, deskundigheid, materialen en middelen, ruimtelijke omgeving en samenwerken met andere instanties. 3. Ook geeft het team aan hoe en waar de extra ondersteuning kan worden gerealiseerd, in de eigen reguliere basisschool, in een andere basisschool of elders. Zo is er sprake van handelingsgericht arrangeren, dit mondt uit in een arrangement of de aanvraag van een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) voor speciaal basisonderwijs of speciaal onderwijs. In de twee laatste gevallen is een onderbouwing d.m.v. het ingevulde Vraag Profiel Instrument (VPI) nodig. Het ondersteuningsteam betrekt de ouders bij de drie fasen in bovengenoemd proces. Indien noodzakelijk zullen ouders toestemming moeten geven voor nader onderzoek en observatie of de aanvraag van een TLV. 42

4.3 ZORGNIVEAU 2: EXTRA ONDERSTEUNING Extra ondersteuning is de zorg om de school heen. De school wil zelf de verantwoordelijkheid blijven dragen voor het onderwijs, de zorg en de ontwikkeling van de leerlingen, maar heeft daarbij hulp van buitenaf nodig. Om school heen is een vangnet van hulpbronnen voor extra ondersteuning. Van (preventieve) ambulante begeleiders, leerlingbegeleiders, deskundigen uit het schoolmaat -schappelijk werk, jeugdzorg, jeugdgezondheidszorg tot tijdelijke plaatsingen en voorzieningen. Binnen de extra ondersteuning blijft de leerling vallen onder de verantwoordelijkheid van de school en blijft daar ingeschreven. De extra ondersteuning heeft het karakter van tijdelijk en/of aanvullend. Tot de extra ondersteuning behoren ook het onderwijs verzorgen voor leerlingen die op grond van een handicap in aanmerking komen voor leerlinggebonden financiering (LGF) en leerlingen met een beperkt leervermogen.

Wij proberen het voor de leerlingen zo optimaal mogelijk te organiseren, echter:

• • • • • • • •

• • •

wij hebben te maken met veel wisselingen in de groepen veel verschillende niveaus in de groepen we werken soms in combinatiegroepen waarin de groepen 1,2,3,4 en de groepen 5,6,7,8 in één klas zitten. Wordt er wel erg veel van de leerkracht gevraagd er is geen creatieve therapie aanwezig binnen de school, terwijl veel leerlingen hier behoefte aan hebben er is geen beschikbaar voor logopedie, alleen buiten de school er is geen aanwezige deskundigheid in de vorm van psychologische hulp, maatschappelijk werk of fysiotherapie; niet al het benodigde specifieke materiaal is aanwezig; er moet sprake zijn van een goede samenwerking tussen ouders en school en het opvolgen binnen hun mogelijkheden van elkaars adviezen; door de taalbarrière en de problemen van de ouders zelf is dat vaak moeilijk het schoolteam heeft per kind beperkte mogelijkheden voor intensief overleg met ouders en eventuele instanties, die bijdragen aan de zorg; de school kent zeer beperkte voorzieningen voor lichamelijke zorg. De kinderen moeten in beginsel op dit gebied zelfredzaam zijn; de school krijgt voor een leerling met een handicap een halve dag per week extra formatie en een halve dag inzet vanuit het speciaal onderwijs voor het geven van adviezen en overleg met de leerkracht. Dit zijn bruto uren: vergadertijd, voorbereidingsuren en het schrijven van handelingsplannen gaan hier nog van af. De overige dagen staat de groepsleerkracht er zelf voor en kan, afhankelijk van de omstandigheden, er minder aandacht worden geboden.

43

4.3.1 CONSULTATIEVE LEERLINGBEGELEIDING Uit de leerlingbespreking kan naar voren komen dat aanvullende expertise van een extern deskundige nodig is. Hiervoor is het mogelijk, via het expertisecentrum van onze stichting een adviseur met orthopedagogische/psychologische specialisatie in te schakelen. De IB-er legt contact met het expertisecentrum nadat toestemming is verkregen van de ouders/verzorgers van de leerling. Soms is advies niet genoeg en is het nodig om aanvullend onderzoek uit te voeren om de specifieke onderwijsbehoeften van de leerling goed in beeld te krijgen. Een dergelijk psychologisch en/of didactisch onderzoek is onderdeel van een handelingsgerichte diagnostiek. De deskundige van het expertisecentrum voert deze onderzoeken uit.

4.3.2 BOVENSCHOOLS BUURTNETWERK . Leerlingen die extra zorg nodig hebben worden allereerst door de leerkracht gesignaleerd. Extra zorg kan zich voordoen op het gebied van het leren, de werkhouding, het sociaal emotioneel functioneren of de thuissituatie van de leerling. Als de leerkracht en de interne begeleider vinden dat er sprake is van een onveilige en ongezonde thuissituatie van de leerling dan kan de interne begeleider de leerling inbrengen in het casusoverleg van het bovenschools buurtnetwerk. Hiervoor dient de school toestemming van de ouders te vragen. Het bovenschools buurtnetwerk kan onafhankelijk en multidisciplinair adviseren over wat de leerlingen nodig hebben in hun ontwikkeling. In de minimale opzet participeren in het buurtnetwerk de volgende instellingen/functionarissen: •

Jeugdgezondheidszorg (schoolarts/ schoolverpleegkundige)

•

(school)maatschappelijk werk

• GGZ verpleegkundige • Gespecialiseerde thuiszorg • IB -ers scholen Bellingwolde • Vertegenwoordiger peuterspeelzaal In het netwerk gaat het om een maximale inzet van expertise van zowel de onderwijs- als de gezinskant. Het netwerk kan als een loketfunctie functioneren voor leerkrachten, intern begeleiders en ouders waarin afspraken zijn gemaakt voor de samenwerking van professionals achter de voordeur van de school. Doel van deze samenwerking is: krijgen leerlingen wat ze nodig hebben, zijn de lijnen kort. We zijn school aangesloten op het netwerk van Zorg voor de Jeugd.

4.3.3 AMBULANTE BEGELEIDING CLUSTER 1, 2, 3 EN 4 Onze school streeft ernaar om ook leerlingen met een beperking een plek te geven.

44

Er zijn bijvoorbeeld leerlingen op school met een aandachtstoornis, een stoornis in het autistisch spectrum, een gehoorprobleem of een spraaktaalstoornis. Deze leerlingen hebben vaak veel extra zorg van de leerkracht nodig. Ook het groepsproces is belangrijk bij de ondersteuning van deze leerlingen. Om goed tegemoet te kunnen komen aan de specifieke (onderwijs) behoeften van deze leerlingen en om de leerkracht te ondersteunen vragen de ouders in samenwerking met de school een leerling-gebonden financiering („Rugzakje‟) aan. De leerkracht stelt samen met de interne begeleider het onderwijskundig rapport op. Het is belangrijk om met de ouders goed door te spreken welke vorm van onderwijs het beste past bij hun kind. Het zorgprofiel van de basisschool bepaalt mede de mogelijkheden van begeleiding en of het kind beter geplaatst kan worden in het speciaal onderwijs. De aanvraag voor een indicatie voor leerling-gebonden financiering wordt door de ouders ingediend. Na toewijzing van de indicatie stelt de ambulante begeleider van het regionale expertisecentrum (cluster 2, 3 of 4) het begeleidingsplan op in samenwerking met de ouders, de groepsleerkracht en de interne begeleider. Dit begeleidingsplan wordt uitgewerkt in een concreet individueel handelingsplan door de groepsleerkracht en de interne begeleider. Voor de inhoud van het individueel handelingsplan LGF gelden dezelfde eisen als bij het werken met een eigen leerlijn. •

Het ontwikkelingsperspectief voor het eindniveau van de eerste opvang en het vervolgonderwijs;

•

Concrete prestatieniveaus, uitgedrukt in resultaat op de bijbehorende LOVS toets, bij voorkeur uitgedrukt in vaardigheidsniveau of DLE’s voor het eind van het schooljaar per vak waarvoor de leerling werkt met een eigen leerlijn. Het didactische leeftijdsequivalent, beter bekent als DLE is een maat voor de vordering in de leerstof.

Bij de groepsbesprekingen wordt de aanpak en de ontwikkeling van de leerling besproken. De groepsleerkracht en evt. de IB-er hebben regelmatig een overlegmoment met de ambulant begeleider. Bij de evaluatiegesprekken van deze leerlingen zijn ouders, ambulant begeleider, groepsleerkracht en IB-er betrokken. De ambulant begeleider coördineert deze besprekingen.

4.3.4 OVERIGE BEGELEIDINGSMOGELIJKHEDEN Binnen de school worden de leerlingen binnen de groep door de eigen leerkracht begeleid. De leerkracht en de intern begeleider signaleren en stellen aan de hand van de uitkomsten een plan op. Eventuele extra toetsen worden door de intern begeleider afgenomen. Ook komt het voor dat de intern begeleider voor een observatie in de klas komt. Verdere extra begeleidingsmogelijkheden binnen de school zijn er niet. Er is maar formatie voor één dag interne begeleiding per week. Om de zorg zo optimaal mogelijk te kunnen geven vragen we als het nodig is hulp aan de consultatief begeleidster, de logopediste van ons samenwerkingsverband, advies van REC en aan de collega’s werkzaam binnen SOOOG. 45

We kunnen voor logopedische vragen terecht bij de logopediste van SBO Delta. Zij kan onderzoeken uitvoeren, observeren en de leerkracht tips geven. Vanuit CEDIN wordt er een logopedische screening uitgevoerd, waarna bij problemen kan worden verwezen naar logopedische hulp buiten de school. Er wordt ook wel via de huisarts verwezen naar een vrij gevestigde logopediepraktijk. Tot deze actie gaan we over als er niet of nauwelijks vooruitgang zit in de leesontwikkeling van de leerling.

4.4 ZORGNIVEAU 3: DIEPTEZORG Dieptezorg is de zorg in gespecialiseerde voorzieningen in het samenwerkingsverband of in de regio, zoals het SBO of het speciaal onderwijs. De verantwoordelijkheid voor de leerling wordt overgedragen aan deze voorziening. Voor verwijzing naar het SBO verwijzen we naar het stappenplan zorg van het samenwerkingsverband WSNS. Voor verwijzing naar het speciaal onderwijs geldt dezelfde procedure als beschreven in het vorige hoofdstuk voor de aanvraag van een leerling-gebonden financiering. Alleen wordt er nu geen “rugzakje” aangevraagd, maar plaatsing op een school voor speciaal onderwijs.

4.4.1 GRENZEN VAN DE SCHOOL IN HET AANNAMEBELEID . De zorgplicht Passend Onderwijs verplicht ons als school de ouders vervolgens te ondersteunen bij het zoeken naar goed passend onderwijs voor het betreffende kind. Dit kan zijn op een andere basisschool, dan wel een school voor speciaal basisonderwijs of een school voor speciaal onderwijs. Bij leerlingen die verstoring van de rust en veiligheid op school veroorzaken handelen wij volgens het bovenschools beleidsdocument „Toelating, schorsing en verwijdering‟. De zorgplicht Passend Onderwijs verplicht ons als school de ouders vervolgens te ondersteunen bij het zoeken naar goed passend onderwijs voor het betreffende kind. Dit kan zijn op een andere basisschool, dan wel een school voor speciaal basisonderwijs of een school voor speciaal onderwijs. Bij leerlingen die verstoring van de rust en veiligheid op school veroorzaken handelen wij volgens het bovenschools beleidsdocument „Toelating, schorsing en verwijdering‟. Wij streven er naar de zorg voor de leerlingen, waaronder mogelijk ook leerlingen met een handicap, op een verantwoorde wijze gestalte te geven. Er kunnen zich echter situaties voordoen, waarin de grenzen aan de zorg voor de kinderen worden bereikt: 1. Verstoring van rust en veiligheid: Indien een leerling een handicap heeft die ernstige gedragsproblemen met zich meebrengt ,leidend tot een ernstige verstoring van de rust en de veiligheid in de groep, dan is voor ons de grens bereikt. Het is dan niet meer mogelijk is om kwalitatief goed onderwijs aan de gehele groep en aan het betreffende kind met een handicap te bieden. 46

2. Interferentie tussen verzorging/behandeling – onderwijs Indien een leerling een handicap heeft die een zodanige verzorging / behandeling vraagt dat daardoor zowel de zorg en behandeling voor de betreffende leerling als het onderwijs aan de betreffende leerling onvoldoende tot zijn recht kan komen, dan is voor ons de grens bereikt. Het is dan niet meer mogelijk om kwalitatief goed onderwijs aan het betreffende kind met een handicap te bieden en aan de rest van de leerlingen. 3. Verstoring van het leerproces voor de andere kinderen Indien het onderwijs aan de leerling met een handicap een zodanig beslag legt op de tijd en de aandacht van de leerkracht dat daardoor de tijd en aandacht voor de overige (zorg)leerlingen in de groep onvoldoende of in het geheel niet kan worden geboden, dan is voor ons de grens bereikt. Het is dan niet meer mogelijk om kwalitatief goed onderwijs te bieden aan de zorgleerlingen in de groep en de overige leerlingen. 4. Gebrek aan opnamecapaciteit. In het verlengde van de onder punt drie beschreven situatie is de school niet in staat een gehandicapte/ zorgleerling op te nemen, vanwege het aantal zorgleerlingen die al in een bepaalde groep voorkomen. Per aanmelding zal de afweging moeten plaatsvinden of er voldoende zorgruimte aanwezig is. Het is dan ook van belang of er in combinatiegroepen gewerkt wordt.

5 KWALITEIT EN BORGING 5.1 INSTRUMENT VOOR KWALITEITSZORG In het referentiekader voor de zorgplicht- Passend Onderwijs wordt het volgende aangegeven: “De school bewaakt de kwaliteit van de onderwijsondersteuning en het onderwijsondersteuningsprofiel en betrekt ouders bij de beoordeling daarvan”. Het bevoegd gezag stelt vast aan welke kwaliteitseisen het onderwijsondersteuningsprofiel moet voldoen en op welke wijze daarop wordt toegezien (intern toezicht). De rol van ouders op school in het kader van het onderwijsondersteuningsprofiel komt aan bod in hoofdstuk 6. Op onze school wordt gebruik gemaakt van tevredenheidonderzoeken voor personeel, leerlingen en ouders. De wijze waarop binnen de scholen van SOOOG kwalitetisbeleid en kwalitetiszorg wordt vormgegeven is vastgesteld in de beleidsnotite “Kwaliteitszorg en zelfevaluatie”. Als kwalitetisinstrument hanteren we het programma “Integraal”.

5.2 ARCHIVERING LEERLINGGEGEVENS EN DOSSIERVORMING Uitgangspunt is dat er van alle leerlingen een overzichtelijk en actueel leerlingendossier is. Doel hiervan is dat alle leerkrachten en overige teamleden weten hoe de leerlingendossiers zijn samengesteld en wat van wie verwacht wordt bij het actueel houden van de leerlingendossiers. Het document “Archivering Leerlingengegevens’ beschrijft de volgende aspecten: 47

• • • • • •

Hoe zien de leerlingendossiers eruit? Wie hebben inzicht in de dossiers? Waar worden de leerlingendossiers bewaar ? Hoe lang worden de leerlingengegevens bewaard? Hoe is de indeling van de mappen? Bijzondere aanvullingen

In het referentiekader voor de zorgplicht- Passend Onderwijs wordt het volgende aangegeven: “De school bewaakt de kwaliteit van de onderwijsondersteuning en het onderwijsondersteuningsprofiel en betrekt ouders bij de beoordeling daarvan”. Het bevoegd gezag stelt vast aan welke kwaliteitseisen het onderwijsondersteuningsprofiel moet voldoen en op welke wijze daarop wordt toegezien (intern toezicht). De rol van ouders op school in het kader van het onderwijsondersteuningsprofiel komt aan bod in hoofdstuk 6. Op onze school wordt gebruik gemaakt van tevredenheidonderzoeken voor personeel, leerlingen en ouders. De wijze waarop binnen de scholen van SOOOG kwalitetisbeleid en kwalitetiszorg wordt vormgegeven is vastgesteld in de beleidsnotite “Kwaliteitszorg en zelfevaluatie”. Als kwalitetisinstrument hanteren we het programma “Integraal”.

De wijze waarop binnen de scholen van SOOOG kwalitetisbeleid en kwalitetiszorg wordt vormgegeven is vastgesteld in de beleidsnotite “Kwaliteitszorg en zelfevaluatie”. Als kwalitetisinstrument hanteren we het programma “Integraal”.

5.2 ARCHIVERING LEERLINGGEGEVENS EN DOSSIERVORMING Uitgangspunt is dat er van alle leerlingen een overzichtelijk en actueel leerlingendossier is. Doel hiervan is dat alle leerkrachten en overige teamleden weten hoe de leerlingendossiers zijn samengesteld en wat van wie verwacht wordt bij het actueel houden van de leerlingendossiers. Het document “Archivering Leerlingengegevens’ beschrijft de volgende aspecten: • •

Hoe zien de leerlingendossiers eruit? Wie hebben inzicht in de dossiers? 48

• • • •

Waar worden de leerlingendossiers bewaar ? Hoe lang worden de leerlingengegevens bewaard? Hoe is de indeling van de mappen? Bijzondere aanvullingen

Op onze school hebben we inzake de archivering van leerlingegevens en dossiervorming te maken met:

.

6. CONTACTEN MET OUDERS In school zijn de contacten met ouders op vaste momenten in het schooljaar gepland. We starten met een informatieve inloopmiddag voor zowel de ouders als de kinderen. In oktober vinden er informatieve oudergesprekken plaats. Zowel de ouders als de leerkracht kunnen aangeven een gesprek te willen. In februari en juni na de rapporten worden de ouders geïnformeerd over de vorderingen van hun kind. Er wordt uitgelegd op welke manier hun kind wordt gevolgd d.m.v. de methodetoetsen en het leerlingvolgsysteem. Ouders krijgen uitleg over de inhoud van het onderwijsaanbod, de ontwikkelperspectiefnen en op welke manier de leerkrachten de evaluatie uitvoeren. Wanneer het gaat om een ontwikkelingsperspectief en een daaraan gekoppeld arrangement hebben ouders instemmingsbevoegdheid!!! Ouders krijgen ook de gelegenheid het welbevinden van hun kind te bespreken met de groepsleerkracht. Tussentijds kunnen ouders altijd de vorderingen van hun kind met de leerkracht bespreken en het is ook mogelijk dat de leerkracht de ouders uitnodigt hiervoor. Indien er tijdens deze gesprekken afspraken worden gemaakt worden deze vastgelegd door de leerkracht in een verslag (formulier oudergesprek). Het verslag wordt door de ouders getekend. Indien er sprake is van een zorgvraag en de leerling besproken wordt in de leerlingenbespreking worden de ouders op de hoogte gebracht door de leerkracht. Bij zorgleerlingen is er sprake van meer contact met de ouders. Leerkracht en de interne begeleider bespreken met de ouders de zorgvraag en de eventuele individuele handelingsplanning. Alle afspraken worden schriftelijk vastgelegd en door zowel de ouders als de leerkracht ondertekend. Wanneer het gaat om een handelingsplan voor een leerling met een LGF(rugzak) en/of voor een leerling met een eigen leerlijn met aangepast uitstroomprofiel is het wettelijk verplicht dat ouders het handelingsplan voor akkoord ondertekenen. Met bovenstaande ouders zijn meerdere contacten per jaar. Ouders kunnen te allen tijde de gegevens van hun kind inzien. De leerkracht voegt relevante informatie van de ouders toe aan het leerlingendossier. Bij gesprekken met ouders wordt het totale functioneren van het kind altijd besproken. Zowel de school als de thuissituatie worden hierin besproken. Als er aanvullende maatregelen nodig zijn, worden deze altijd in samenspraak met de ouders genomen. Er zijn diverse momenten in een jaar dat de ouders de gelegenheid krijgen om op school iets met hun kinderen te doen, bijvoorbeeld spelletjes leren spelen, knutselen etc. we proberen op deze manier de ouders thuis ook actiever bij de ontwikkeling van hun kinderen te betrekken. 49

Leerlingen krijgen als dat nodig is ook huiswerk mee naar huis. De ouders worden hierover geïnformeerd en indien mogelijk hierbij ingeschakeld. Zorgplicht en Passend Onderwijs Ouders zijn bij Passend Onderwijs direct belanghebbenden. Een belangrijk nevendoel van Passend Onderwijs is de positie van ouders te verstevigen zowel op individueel als collectief niveau. Op Individueel niveau geldt dat ouders ondersteuning kunnen krijgen als zij met school verschillen van mening over de passendheid van het onderwijsaanbod voor hun kind. Eventueel kunnen zij daarbij een beroep doen op bemiddeling door een onafhankelijke partij. In het uiterste geval kunnen ouders terecht bij de geschillencommissie Zorgplicht Passend Onderwijs. De uitspraken van de geschillencommissie zijn bindend. De school heeft een klachtenregeling en is aangesloten bij de geschillencommissie Zorgplicht Passend Onderwijs. De klachtenregeling is opgenomen in de schoolgids. Bij de voorbereiding van aanmelding, indicatiestelling en toewijzing van onderwijszorg kunnen de ouders ondersteund worden. Op school zal de interne begeleider hier zorg voor dragen. Zonodig kunnen ouders geholpen worden bij het invullen van de formulieren. Op collectief niveau geldt dat ouders er belang bij hebben om mee te kunnen beslissen over het onderwijszorgprofiel van de school en de kwaliteitsbewaking daarvan door de school. Ook over de toewijzing van extra onderwijszorgmiddelen geldt dat ouders medezeggenschap hebben conform de wet medezeggenschap. Door het grote verloop van onze leerlingen zijn onze ouders niet vertegenwoordigd in de MR. Onderwerpen van medezeggenschap van ouders in het kader van de Zorgplicht Passend Onderwijs zijn: •

Het onderwijsondersteuningsprofiel van de school

•

Het onderwijsondersteuningsplan van het samenwerkingsverband

•

Dekkend aanbod

•

Inzet van onderwijsondersteunings middelen

•

Bewaking van kwaliteit

•

Communicatie

7. SAMENWERKING MET ONDERWIJSPARNERS Samenwerking met onderwijspartners in de zorg Met het begrip “zorg in en om de school” wordt voor het reguliere onderwijs in het algemeen bedoeld de preventieve inzet van hulpverlening en (gezondheids-)zorg. In het referentiekader 50

voor de zorgplicht Passend Onderwijs wordt hier de beschikbaarheid van achterliggende en aanvullende voorzieningen genoemd. Doelstelling hiervan is te komen tot een sluitende aanpak voor overbelaste en in hun veiligheid en gezondheid bedreigde leerlingen en jongeren. In dit kader zijn voor de scholen drie andere wetgevingstrajecten van belang: •

Centrum voor Jeugd en Gezin.

•

Verwijsindex.

•

Meldpunt zorg en overlast (voor burgers en professionals)

Leerlingen die extra zorg nodig hebben worden allereerst door de leerkracht gesignaleerd. Extra zorg kan zich voordoen op het gebied van het leren, de werkhouding, het sociaal emotioneel functioneren of de thuissituatie van de leerling. Als de leerkracht en de interne begeleider vinden dat er sprake is van een onveilige en ongezonde thuissituatie van de leerling dan kunnen de volgende instanties benaderd worden Centrum voor jeugd en gezin Adrie de Wit is coordinator van CJG Bellingwedde, Oldambt. Met de Nederlandse jeugd en gezinnen gaat het over het algemeen goed en er zijn goede basisvoorzieningen aanwezig om jongeren in hun gezondheid en ontwikkeling te stimuleren, om ouders te ondersteunen bij de opvoeding en om problemen te voorkomen, signaleren en aan te pakken. Toch valt er in hulpverlening jeugd tussen wal en schip, kan meer worden gedaan om vroegtijdig problemen te signaleren en werken instanties nog onvoldoende samen. Het Kabinet wil met de ontwikkeling van CJG dat snel, goed en gecoördineerd advies en hulp op maat vanzelfsprekend wordt (één gezin, één plan) Het Programmaministerie is samen met gemeenten, provincies, koepels en branches aan de slag deze ambities te realiseren. Frontoffice: lichte hulp en loopt door naar Backoffice: geïndiceerde zorg CJG profiel • Bundelt lokale functies en taken op gezondheid, opgroeien en opvoeden • Is in elke gemeente/wijk te vinden onder dezelfde naam • Heeft een positieve uitstraling gericht op preventie en signalering • Biedt echt advies en lichte hulp • Coördineert/schakelt met alle mogelijke voorzieningen op jeugdbeleid, gezondheidszorg en Jeugdzorg • Zou mogelijkerwijs, indien nodig, bemoeizorg kunnen arrangeren • Is van en voor een doelgroep van kinderen en jongeren van -9 maanden tot 23 jaar en hun ouders • Is voor alle culturen even laagdrempelig • Is tevens vraagbaak voor professionals • Streeft naar uniforme Signalering • En, maakt gebruik van verwijsindex en Elektronisch Kinddossier 51

Gemeentelijke regie Oldambt en Bellingwedde Realisering van en regie op CJG is aan de gemeenten. De provincies (en stadregio’s) sluiten daar met hun Bureaus Jeugdzorg en zorgaanbieders nauw op aan. A. Jeugdgezondheidszorg GGD (0-4 jaar: Consultatiebureaus, 4-12 jaar: schoolverpleegkundige en schoolarts, 12-18 jaar: schoolverpleegkundige en schoolarts ) B. 5 WMO-functies • Informatie & advies • Signalering • Toeleiding naar hulp • Licht pedagogische hulp • Coördinatie van zorg C. Schakel met Bureau JZ via CJG D. OGGZ team openbare geestelijke gezondheidszorg meldingen komen binnen via meldpunt zorg en overlast binnen. Het kernteam: Else Flart (Bellingwedde) en Adry de Wit (Oldambt), Verslavingszorg, GGD, maatschappelijk werk, FACT- team Lentis. Meldpunt zorg en overlast (gemeentelijke regie) Hier kunnen mensen aangemeld worden die zelf niet om hulp vragen. Door hun gedrag of problemen roepen ze bij hun omgeving zorgen op of geven overlast. Naar aanleiding van de melding wordt deze besproken en wordt gekeken welke instantie passende hulp kan bieden. De hulpverleners zoeken dan contact met de persoon, proberen vertrouwen te winnen en zoeken uit wat er aan de hand is en welke hulp er nodig is. Iedere burger of professional kan melden. Verder vervolg wordt in OGGZ teams besproken. Zie D Verwijsindex De verwijsindex risicojongeren (VIR) is een digitaal systeem dat risicosignalen van hulpverleners over jongeren (tot 23 jaar) bij elkaar brengt. Door de meldingen in de verwijsindex weten hulpverleners sneller of een kind ook bekend is bij een collega, zodat zij kunnen overleggen over de beste aanpak. Dankzij de verwijsindex blijft iedere jongere in beeld en kunnen hulpverleners elkaar informeren en hun activiteiten op elkaar afstemmen. Singaalgever 1 is Ellen Vermeire. Zij kan signalen afgeven. Op het moment dat wij een probleem inbrengen en er een signaal wordt afgegeven, worden wij actief betrokken bij het proces van zorg dat zich daarna gaat ontwikkelen. Er wordt bilateraal met alle betrokken partijen overlegd over deze casus. Coördinatoren zijn Aly Reezigt van de jeugdgezondheidszorg en Harriet van Ellen van buro jeugdzorg Groningen. Zij kunnen benaderd worden om zorgsignalen voor te bespreken en te overleggen op welke wijze er het best een signaal afgegeven kan worden in de verwijsindex. Else Flart en Adrie de Wit, de voorzitters van de netwerken, blijven vooralsnog benaderbaar voor consultatie, overleg en het delen van zorgsignalen. Samenwerking met onderwijspartners

52

Elke onderwijssector kent zijn eigen wetten en regels en ook een eigen taal. Passend Onderwijs zal ook moeten bevorderen dat de overgang naar een andere onderwijssector voor ieder leerling zonder obstakels en onnodige drempels kan plaatsvinden. Daarover staat in het referentiekader voor de zorgplicht opgenomen: „Iedere school waarborgt voor alle leerlingen een effectieve overdracht van en naar een andere school of sector‟. Met de onderwijspartners in de regio zijn afspraken gemaakt over de te volgen procedure bij de overgang van primair onderwijs naar voortgezet onderwijs. Het in te vullen onderwijskundig rapport bij de overdracht naar een ander schooltype en de aanmeldingsprocedure en criteria voor toewijzing van speciale onderwijszorg aan leerlingen. In de bestaande of onlangs opgeheven regionale netwerken voor Passend Onderwijs zijn onderwijspartners met elkaar in gesprek gegaan over de uitgangspunten en visies op Passend Onderwijs in de eigen regio. Aspecten die daarbij aan de orde kwamen zijn o.a.: • Afspraken met de regionale expertisecentra cluster 2,3 en 4 over de inzet van ambulante begeleiding in de scholen. • Welke bijdrage kan het (voortgezet) speciaal onderwijs leveren aan de realisering van de loketfunctie. Welke samenwerking rondom de zorg voor leerlingen is mogelijk en wat betekent dit voor de trajectbegeleiding vanuit het regionale expertisecentra en de preventieve ambulante begeleiding? • Afspraken met de Commissie indicatie zorg (CIZ) en de commissies verwijzing indicatiestelling van de regionale expertisecentra ( REC’s clusters 2,3 en 4 ) voor de gevallen waarin een combinatie met een persoonsgebonden budget nodig is ( 1 loket functie )? Good practice voorbeelden van afspraken over een gecombineerde inzet van zorg en (speciaal) onderwijs in onderwijszorg arrangementen Onze school maakt deel uit van het samenwerkingsverband Passend Onderwijs Groningen PO 20.01. Ons onderwijsondersteuningsprofiel is gebaseerd op het ondersteuningsplan van het amenwerkingsverband. Het samenwerkingsverband Passend Onderwijs Groningen PO 20.01 is verdeeld in vier subregio’s, waarbinnen de schoolbesturen nadere afspraken maken over de uitwerking van de zorgplicht. Ons schoolbestuur neemt deel aan het schoolbestuurlijk overleg in de regio ZuidOost. Op dit niveau zijn de volgende afspraken gemaakt: Kwaliteit leerlingenzorg In het samenwerkingsverband werken wij met andere scholen samen aan het kwalitatief op peil houden en waar nodig verbeteren van onze leerlingenzorg. Het samenwerkingsverband organiseert daarvoor netwerkbijeenkomsten voor interne begeleiders, gericht op deskundigheidsbevordering en intervisie. Daarnaast stelt het samenwerkingsverband jaarlijks een scholingsaanbod samen met actuele onderwerpen uit de leerlingenzorg. Interne begeleiders en leerkrachten kunnen hierop intekenen. Ook organiseert het samenwerkingsverband jaarlijks een studiemiddag voor directies en interne begeleiders van alle scholen rondom een actueel thema. Stappenplan leerlingenzorg Het samenwerkingsverband heeft ten behoeve van het systematisch uitvoeren van de leerlingen -zorg een “stappenplan leerlingenzorg” opgesteld. Het stappenplan beschrijft de te nemen stappen zowel op schoolniveau als op bovenschools niveau. In de laatste stap wordt een verwijzing naar het SBO beschreven. Het stappenplan staat beschreven in de bijlagen bij het meerjaren-zorgplan van ons samenwerkingsverband. Het samenwerkingsverband stelt uren 53

schoolmaatschappelijk werk beschikbaar, waar wij in voorkomende gevallen gebruik van kunnen maken. Het is voor het eerste opvangonderwijs anderstaligen nog onduidelijk hoe onze leerlingen meegenomen worden in het overleg. Al onze leerlingen hebben tijdelijke specifieke behoeften en dat vereist een specifieke aanpak

54

8. BIJLAGEN DIE AANWEZIG ZIJN IN SCHOOL 1. Toets-kalender LOVS 2. Jaaroverzicht zorgbijeenkomsten 3. Dyslexieprotocol 4. Formulier groepsoverzicht 5. Formulier ontwikkelperspectief 6. Formulier groepshandelingsplan 7. Formulier individueel handelingsplan 8. Formulier eigen leerlijn 9. Formulier ontwikkelingsperspectief 10. Formulier groepsbespreking 11. Formulier leerlingbespreking 12. Formulier oudergesprek 13. Formulier vroegtijdige signalering leesproblemen en dyslexie 14. Formulier doorstroom naar regulier 15. Lijst van aanwezige materialen m.b.t. specifieke onderwijsbehoeften 16. Protocol Veiligheid 17. Pestprotocol 18. Stappenplan zorgleerlingen 19. Onderwijskundig rapport 20. Toestemmingsformulier doorgeven onderwijsgegevens leerling

55