SCHOOLGIDS 2014-2015
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
VOORWOORD De schoolgids De schoolgids is een belangrijke bron van informatie over onze school voor voortgezet speciaal onderwijs aan leerlingen met auditieve - en communicatieve beperkingen waaronder ook leerlingen in het autisme spectrum. We zijn een cluster 2 school voor slechthorende leerlingen (SH) en leerlingen met ernstige spraaktaalmoeilijkheden (ESM). Onze school biedt aangepast onderwijs en probeert aan te sluiten bij de ontwikkelingsmogelijkheden van de leerlingen. Het doel van de schoolgids is ouders, leerlingen en teamleden goed op de hoogte te houden van de ontwikkelingen en gang van zaken in ons onderwijs en over het beleid van onze school. Deze gids is dan ook bestemd voor ouders, leerlingen en teamleden van de school, voor toekomstige leerlingen en hun ouders en voor al degenen, die belangstelling hebben voor deze zeer specifieke vorm van onderwijs. Onderwijs en opvoeding van jonge mensen vraagt om een goed samenspel van alle betrokkenen: leerlingen, ouders, verzorgers, leerkrachten en schoolbestuur. De gezamenlijke inzet, het kunnen rekenen op elkaar, zijn belangrijke voorwaarden voor een optimale ontplooiing in een rustige, veilige inspirerende en respectvolle schoolomgeving. Eindhoven, augustus 2014
1
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
INHOUD INLEIDING ................................................................................................................................. 4 1. MISSIE, VISIE EN ONTWIKKELINGEN................................................................................. 9 1.1. Missie en visie SSOE .......................................................................................................... 9 1.2. Doelstellingen en missie van VSO de Taalbrug ................................................................ 10 1.2.1. Doelstellingen van onze VSO met uitstroom arbeid en dagbesteding ............................. 10 1.2.2. De missie van onze VSO afdeling arbeid en dagbesteding ............................................. 11 1.3. Ontwikkelingen .................................................................................................................. 12 1.3.1. Ontwikkelingen binnen de Taalbrug ................................................................................ 12 1.3.2. De vorming van een Cluster 2 instelling .......................................................................... 12 2. ORGANISATIE: BESTUUR EN SCHOOL ........................................................................... 13 2.1. Organisatiestructuur SSOE en de Taalbrug ....................................................................... 13 2.2. Bestuur .............................................................................................................................. 14 2.3. De Taalbrug....................................................................................................................... 14 2.3.1.De Taalbrug en Koninklijke Kentalis ................................................................................ 14 2.3.2. De Taalbrug en het Audiologische Centrum Brabant. ..................................................... 15 2.3.3 CvO………………………………………………………………………….……………………..15 3. ONDERWIJSAANBOD ........................................................................................................ 16 3.1. Uitstroomprofiel: ................................................................................................................ 16 3.2. Fases ................................................................................................................................ 16 4. AANMELDING, TOELATING, PERSPECTIEF, LEERLIJN EN UITSTROOM ..................... 23 4.1. Aanmelding en toelating .................................................................................................... 23 4.2. Ontwikkelingsperspectief ................................................................................................... 24 5. ORGANISATIE LEREN EN ONDERWIJZEN....................................................................... 25 5.1. Leren en Onderwijzen ....................................................................................................... 25
2
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
6. ORGANISATIE ZORG EN BEGELEIDING .......................................................................... 29 6.1. Organisatie ........................................................................................................................ 29 6.2. Taken ................................................................................................................................ 30 7. CONTACTEN MET OUDERS EN MEDEZEGGENSCHAP .................................................. 31 7.1. Contacten met ouders ....................................................................................................... 31 7.2. Medezeggenschap ............................................................................................................ 32 8. TOEZICHT EN KLACHTEN ................................................................................................. 35 9. VOORZIENINGEN EN REGELINGEN ................................................................................. 37 10. SAMENWERKING ............................................................................................................. 40 11. WET-EN REGELGEVING …...……………………………………………………………….......41 12. ONDERWIJS: ORGANISATIE, PLANNING EN VAKANTIES ........................................... 47 12.1. Organisatie ...................................................................................................................... 47 12.2. Planning .......................................................................................................................... 47 12.3. Vakanties ........................................................................................................................ 47 13. ADRESSEN EN CONTACTEN .......................................................................................... 48 13.1. Adressen ......................................................................................................................... 48 13.2. Contacten ........................................................................................................................ 49 14. AFKORTINGEN ................................................................................................................. 50 15. SCHOOLGEGEVENS ........................................................................................................ 52 15.1. Directie en Management Team........................................................................................ 52 15.2. Overzicht klassen en mentoren ....................................................................................... 52 15.3. Teamleiders en teams ..................................................................................................... 54 15.4. Raad van Toezicht........................................................................................................... 54 16. IN-, DOOR- EN UITSTROOMGEGEVENS EN RESULTATEN .......................................... 56
3
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
INLEIDING
De Taalbrug is een zelfstandige cluster 2 school voor leerlingen met auditief en communicatieve beperkingen waaronder leerlingen in het autisme spectrum en leerlingen met een meervoudige problematiek . De Taalbrug bestaat uit een SO en een VSO afdeling. Beide afdelingen stemmen voor de doorgaande lijn van SO naar VSO af m.b.t. inhoud van het onderwijs en landelijk beleid. In het kader van Passend Onderwijs voorziet de wet voor de cluster 2-scholen in een apart traject en bekostigingssysteem. De wet Kwaliteit Speciaal onderwijs die per 1 augustus 2014 voor het VSO in werking is getreden, vormt het kader en de streefsituatie voor de ontwikkeling van de Taalbrug, voorheen De Beemden en Ekkersbeek. De wet vereist dat het VSO ten minste 1 van de 3 wettelijke uitstroomprofielen realiseert voor de leerlingen. Dat kan zijn: arbeidsmarktgericht, dagbesteding of diplomagericht onderwijs. VSO Ekkersbeek realiseert diplomagericht onderwijs (vmbo). VSO de Beemden realiseert de uitstroomprofielen arbeidsmarktgericht en dagbesteding. Toelichting: De leerlingen die van het Speciaal- en Basisonderwijs doorstromen naar het VSO krijgen een advies mee over het te verwachten uitstroomniveau in VO of VSO. Dat is bijv. praktijkonderwijs of toeleiding naar arbeid, - vmbo basisberoeps,kaderberoepsgericht of theoretische leerweg of naar het VO vmbo/havo met ambulant Begeleiding. Het gaat daarbij over de capaciteiten, vaardigheden, persoonlijke en didactische ontwikkeling op het moment van instroom, communicatieve redzaamheid en andere aspecten in de hulpvraag. Op basis hiervan wordt in overeenstemming met de ouders/leerling een handelingsplan (groepsplan) of het ontwikkelingsperspectief geformuleerd. Dit wordt afhankelijk van de ontwikkeling en de wijzigende onderwijsbehoefte van de leerling gedurende zijn/haar verblijf in het onderwijs voortgezet of bijgesteld binnen een onderwijsarrangement in groepsverband. De commissie van Begeleiding adviseert hierover. Het doorlopen van ons VSO verloopt in 3 fases: de oriëntatie (O-fase), de voorbereiding (V-fase) en de toeleiding (T-fase). Gedurende deze jaren wordt steeds een keuze gemaakt voor een uitstroomprofiel of in enkel geval doorstroming naar regulier VO. Onderwijs en begeleiding zijn gericht op doorstroomperspectieven naar een vervolg: leren en werken of werk in beschermd verband. Het onderwijs en de begeleiding worden door (vak)leraren, ondersteunend personeel met en zonder behandeltaken verzorgd. Wij verzoeken u goed kennis te nemen van de meest belangrijke data die voor uw zoon/dochter en voor u van toepassing zijn: De rapportdata, ouderavonden en het vakantierooster kunnen afwijken van het SO en het basisonderwijs. 4
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
De begin-en eindtijden per dag zijn nagenoeg hetzelfde i.v.m. het gecombineerde taxivervoer met de scholen aan de Toledolaan en Leuvenlaan. De schooltijden op het Vakcollege Eindhoven en van De Rooi Pannen wijken af (ook de eindtijden). We hopen dat de opgenomen informatie voor u duidelijk is. Mochten er vragen of onduidelijkheden zijn dan verzoeken we u om dit kenbaar te maken bij de directie of de mentor van uw zoon of dochter. Namens de directie van de Taalbrug en in het bijzonder van het directieteam van de Taalbrug VSO wensen wij u een fijn en succesvol schooljaar toe, waarin we met vertrouwen en respect werken aan het ontwikkelingsperspectief van uw zoon of dochter. Met vriendelijke groet mede namens het team, Teamleiders diplomagericht: Wil Stravens Wim van der Meulen Ger Maassen Teamleiders: arbeid en dagbesteding: Maaike Jacobs Monique van den Hurk Ruud van Zon Sector-directeur: Alexander Claassen
5
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
Doelstellingen De Taalbrug verwijst naar Taal als communicatiemiddel, Brug staat voor verbinding. Door intensieve inhoudelijke samenwerking tussen de SO en VSO afdelingen slaan we bruggen naar elkaars kennis op het gebied van orthopedagogiek, orthodidactiek en communicatie. Elke leerling heeft een eigen ontwikkelingsperspectief en onderwijsbehoefte. In groepsverband krijgen die een uitwerking binnen het primaire onderwijsproces. N.a.v. de kwaliteitsmeting van alle Taalbrugscholen hebben we vanwege de algemene en uniforme uitgangspunten van het primaire onderwijsproces een integraal verbeterplan opgesteld voor de komende jaren met de thema’s: 1. 2. 3. 4.
Leren en onderwijzen Zorg en begeleiding (leerlingenzorg) Kwaliteitszorg Verbeterproces.
Een goede regievoering zal moeten worden ingericht teneinde doelen te kunnen bereiken. Middels projectgroepen wordt regie gevoerd op afdelingsniveau, gezorgd voor de verticale afstemming tussen SO en VSO en een horizontale afstemming met het VSO diploma gerichte onderwijs. De kennis van onze specialisten op de Taalbrug wordt op elkaar afgestemd en gezamenlijk ingezet. We werken aan verbreding en verdieping van kennis en vaardigheden over het onderwijs aan onze doelgroepen in het algemeen en in het bijzonder m.b.t. de kwaliteitscriteria van cluster 2. Twee speerpunten lichten we hieronder toe. Leren en onderwijzen Doel: opbrengstgericht onderwijs dat aansluit bij de onderwijsbehoeften van onze doelgroepen In hoofdstuk 5 wordt de organisatie van leren en onderwijzen uitgebreid behandeld. Om samen te kunnen bepalen wat goed onderwijs is, is twee jaar geleden een start gemaakt met meer inzicht krijgen in de volgende aspecten: 1. Arrangementen, ontwikkelingsperspectief, uitstroomprofielen, effectieve leertijd 2. Didactisch en Pedagogisch Handelen 3. Functionaliteit en Afstemming 4. Conceptkerndoelen Alle VSO leerlingen zijn door de CvB ingedeeld in een uitstroomprofiel op basis van een ontwikkelingsperspectief (OPP). Een uitstroomprofiel moet worden opgesteld met kritische succesvolle indicatoren, c.q. normen. Belangrijk is een relatie te leggen met de visie op uitstroom en communicatie. Hiervoor is een document ontwikkeld (OPP). Dit 6
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
document zal aankomend jaar aangepast worden n.a.v. evaluaties en onderwijsontwikkelingen. Alle leerlingen zijn in kaart gebracht met een document leerstijlen. Op welke manier leren de leerlingen. De mentorgroepen zijn waar mogelijk samengesteld, ook op basis van deze zienswijze. Afgelopen jaar zijn er 4 leerlijnen ingevoerd: Nederlands, Engels, mens & maatschappij, rekenen & wiskunde. Hiervoor gebruiken we de methode Deviant en de digitale studiemeter als een volg- en toetssysteem. Het VSO wil een goede registratie van de voortgang en gebruik maken van leerling- en onderwijs volgsystemen als middel voor het bevorderen van opbrengstgericht werken. Het gebruik van deze middelen zal overigens wettelijk verankerd worden. Toetsing zal zich richten op de kennis en vaardigheden voor in elk geval taal en rekenen en zichtbaar worden geregistreerd en aantoonbaar gebruikt. VSO de Taalbrug arbeid en dagbesteding heeft zich om betrokken te zijn en ervaring op te doen, net als voorgaand schooljaar, ook ingeschreven op de proeftoetsing van CITO (2014-2015) voor VSO. Cito heeft in opdracht van OCW een periode proeftoetsen uitgezet voor het ontwikkelen van een LVS voor leerlingen in de arbeidsmarkt gerichte leerwegen. Dit betreft een toetsinformatie op enkele leergebieden. Leergebied overstijgende kerndoelen, zoals “leren leren”, “leren taak uitvoeren”, “leren functioneren in sociale situaties” en “het ontwikkelen van persoonlijk toekomstperspectief”, gaan zeker aan bod komen. Zorg en begeleiding Doel: instellen van een Commissie van Begeleiding die het ontwikkelingsperspectief van een leerling bepaalt, volgt, evalueert met mogelijke consequenties voor een arrangement / uitstroomprofiel. Het systeem van leerlingenzorg wordt zodanig verbeterd dat de wettelijke eisen van CvB (Commissie van Begeleiding) gerealiseerd worden én de functionaliteit van de handelingsplanning verbeterd worden. Dit betekent dat de taak en samenstelling van de CvB helder is beschreven en dat de taken en uitvoering zijn uitgezet in procedures. Het zorgdocument waarin dit is opgenomen wordt het draaiboek zorg en begeleiding genoemd. Het analyseren op leerling-, leerkracht- en afdelingsniveau en het opstellen van verbeteringen resulteert in een meer opbrengstgerichte schoolcultuur. Er zijn op dit moment twee plannen leidend: het OPP en het Groepsplan. Dit jaar wordt het groepsplan verder verfijnd. De CvB zal hier een belangrijke rol in spelen. Ook het expliciet aandacht geven aan het uitwerken van de communicatieve vaardigheden binnen de Nederlandse taal en Communicatie zal aan de orde komen en een onderdeel zijn in het groepsplan . Een zorgvuldige afstemming met het thema “leren en onderwijzen” is een voorwaarde voor succes van beide thema’s. Zo krijgen de leerlingen het onderwijs en de opvang die voor hen op maat gesneden is. Beide thema’s komen in hoofdstuk 5 en 6 uitgebreider aan de orde.
7
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
De Taalbrug:
heeft een Centraal Aanmeld Punt. heeft een nevenvestiging SO in Venlo/Blerick: en heeft een schoolgebouw in de Leuvenlaan voor het SO van de Taalbrug. heeft Ambulante Begeleiding. werkt samen met Kentalis Zorg: waaronder het Audiologisch Centrum werkt samen met het Eindhovens Vakcollege (voorheen Pleincollege De Burgh) en het Pleincollege Aloysius/ De Roosten t.b.v. de symbiose en examenregeling met VSO diplomagericht. Sinds 2014 ook een symbiose en examenregeling met de Rooi Pannen.
Spraakmakend, daar zijn we sterk in
8
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
1. Missie, visie en ontwikkelingen 1.1. Missie en visie SSOE
Missie SSOE De stichting heeft als doel een bijdrage te leveren aan moderne en professionele onderwijsvoorzieningen: • In het (voortgezet) speciaal onderwijs door op de eigen (SSOE-)scholen modern en professioneel onderwijs aan te bieden. Alle scholen van de stichting staan voor: deskundigheid, maatwerk, veiligheid, openheid, vernieuwing, gelijkwaardigheid en respect. Kernbegrippen zijn: toewijding, betrokkenheid, verantwoordelijkheid, vertrouwen, respect, binding en perspectief. • In het reguliere onderwijs (basisonderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs) door deze leerlingen, hun ouders/verzorg(st)ers en de scholen zodanig te ondersteunen en toe te rusten dat de leerlingen deze reguliere school op een prettige manier en met succes kunnen doorlopen. • In flexibele onderwijs-zorgarrangementen die ontwikkeld zijn (of worden), waar gewenst in samenwerking met zorginstellingen en andere externe partners. Zowel in onderwijs als in dienstverlening voldoet de stichting aan hoge kwaliteitseisen. Belangrijke voorwaarde daarvoor is professioneel en betrokken personeel. Als goed werkgever investeert de stichting dan ook in haar personeel. Visie SSOE De stichting gaat uit van pedagogisch optimisme: ieder kind en elke jongere heeft kracht om zich te ontwikkelen. Het aanspreken en uitdagen van deze kracht - ook bij leerlingen met beperkingen of handicaps - is de opgave van ons onderwijs en onze dienstverlening. De keuze van een school is belangrijk voor elk kind en voor elke jongere. Dat geldt zeker voor kinderen en jongeren met een beperking of handicap. SSOE biedt onderwijs, begeleiding en ondersteuning in de meest brede zin van het woord aan kinderen en jongeren van 3 tot 20 jaar die beperkingen/stoornissen hebben op zintuiglijk, communicatief, motorisch en cognitief gebied. Belangrijk is dat de gekozen school rekening houdt met en respect toont voor die beperkingen en handicaps, en met de manier waarop leerlingen en hun ouders/verzorgers daarmee omgaan. Welke keuze ook wordt gemaakt (speciaal of regulier onderwijs), de kinderen en jongeren moeten die school op een prettige wijze en met succes kunnen doorlopen.
9
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
Ontwikkelingen De wet Passend Onderwijs is ontstaan om een aantal problemen het hoofd te bieden: - we willen, dat leerlingen met een behoefte aan speciaal onderwijs zo vroeg mogelijk en zo snel mogelijk passend onderwijs ontvangen – zo dicht mogelijk bij huis. - dat betekent, dat een kind in een school voor passend onderwijs geplaatst wordt of op een reguliere school kan blijven en daar ondersteuning krijgt. Tot 2013 ontvingen ouders en leerlingen in het laatste geval een “rugzak”. Met dit extra budget kon de ondersteuning aan de leerling worden bekostigd. Scholen voor speciaal onderwijs en reguliere scholen gaan daarvoor samenwerken in samenwerkingsverbanden. Voor de scholen in cluster 3 en 4 worden daartoe ondersteuningsplannen gemaakt om in die samenwerking te voorzien. Voor onze cluster 2 school gelden aparte regelingen. Daarover leest u meer in het hoofdstuk over aanmelding en toelating. In augustus 2014 is er gestart met de bestuurlijke splitsing van het SSOE in een cluster 3 en een aparte cluster 2 organisatie. De scholen voor cluster 2 gaan samen met een cluster 2 school in Hoensbroek ( Zuid-Limburg). Met ingang van 1 augustus 2015 gaan de cluster 2 scholen een nieuw bestuur vormen met het Innovo - bestuur van de Mgr. Hanssenschool in Hoensbroek. U zult over deze ontwikkelingen nader worden geïnformeerd op ouderavonden, via nieuwsbrieven en de website van de Taalbrugscholen.
1.2. Doelstellingen en missie van VSO de Taalbrug 1.2.1. Doelstellingen van onze VSO met uitstroom arbeid en dagbesteding Het team van de VSO afdeling heeft bij het geven van onderwijs aan de leerlingen de volgende doelstellingen voor ogen: A. Een orthopedagogische en orthodidactische benadering van leerlingen voor wie in het reguliere onderwijs nog niet voldoende mogelijkheden zijn. Sinds 1 augustus 2003 wordt dit bepaald door de criteria van de Leerling Gebonden Financiering (LGF). De leerling die op de VSO afdeling wordt ingeschreven moet hiervoor een indicatie hebben. B. In het bijzonder stellen we ons ten doel om de leerlingen via de drie doorlopen fases en via interne- en externe stages uit te laten stromen naar een plek op de arbeidsmarkt/dagbesteding. C. Het voortdurend bespreken of onze leerlingen met hoor- en ernstige spraaktaalmoeilijkheden kunnen instromen in een andere vorm van onderwijs. De 10
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
uitkomst kan zijn voortgezet verblijf op ons VSO of naar het VO al dan niet met ambulante begeleiding. D. Het geven van ambulante begeleiding aan leerlingen die integreren in het voortgezet en middelbaar onderwijs. 1.2.2. De missie van onze VSO afdeling arbeid en dagbesteding Het team geeft aan auditief en communicatief beperkte leerlingen relevant, actueel onderwijs en begeleiding op maat. Eigentijds: Het voldoen aan de haalbare leergebied overstijgende kerndoelen en leergebied specifieke kerndoelen zoals opgesteld door het SLO voor de verschillende uitstroomprofielen. Relevant: Het bieden van individuele doorstromingsmogelijkheden op maat om te kunnen integreren in een ander soort onderwijs of individueel gekozen vorm van arbeid. Actueel: Het aansluiten bij ontwikkelingen over het nieuwe (activerende) leren en, waar mogelijk, zal gebruik gemaakt worden van de moderne media. Het uitvoeren van onze missie willen we laten zien door: Een veilige school te willen zijn/worden met een goed werk- en leerklimaat voor leerlingen en teamleden; daarbij wordt een goed pedagogisch klimaat nagestreefd. Het bieden van perspectief aan leerlingen met een auditieve en communicatieve beperking door middel van een aangepaste schoolloopbaan. Een breder onderwijs- en begeleidingspakket te realiseren dan de Wet op de Expertisecentra (WEC) voorschrijft. Voldoende kwaliteit van onderwijs en begeleiding te bieden volgens het Toetsingskader van de wet. Opbrengstgericht te werken aan de onderwijsbehoefte en vastgestelde achterstanden (didactisch, sociaal-emotioneel, auditief/communicatief: zeer geringe communicatieve vaardigheden); de persoonlijke zelfstandigheid en zelfredzaamheid. Een overwegend orthopedagogische en -didactische benadering voor de leerling na te streven. De leerlingen te begeleiden en te ondersteunen in het leren en het leren omgaan met de ontwikkeling belemmerende en bevorderende factoren. De ouders te betrekken bij de totstandkoming van de groeps- en handelingsplanning en de relevante keuzeprocessen en de uiteindelijke beslissingen rondom de leerling. Een zeer individueel op de leerling toegesneden leerroute te realiseren, binnen de mogelijkheden van de schoolorganisatie. De leerlingen uit te rusten met kennis en vaardigheden als gereedschap om succesvol te kunnen integreren in de maatschappij en de beperking deels te compenseren. Werken aan leergebied overstijgende doelen. 11
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
De leerlingen met een Leerling Gebonden Financiering (LGF) in bijvoorbeeld praktijkonderwijs ambulant te begeleiden. Terugplaatsing Ambulante Begeleiding te geven, indien gefaciliteerd. Groeps- en individuele handelingsplanning verder te ontwikkelen (meer gericht op het ontwikkelingsperspectief van de leerlingen) toe te passen en te implementeren. Relevante stages te realiseren in de toeleidende fase. De professionele ontwikkeling van medewerkers te stimuleren. Het systematisch werken aan de verbetering van de prestaties van de gehele organisatie. In 2014-2015 in het bijzonder door de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren.
1.3. Ontwikkelingen 1.3.1. Ontwikkelingen binnen de Taalbrug Er zijn drie uitstroomprofielen; diplomagericht, arbeidsmarktgericht en dagbesteding. Anticiperend op de nieuwe kwaliteitswet SO en VSO, worden tussen de afdelingen deze ontwikkelingen goed op elkaar afgestemd. 1.3.2. De vorming van een Cluster 2 instelling In Nederland wordt voor cluster 2 een beperkt aantal instellingen ingericht, die het onderwijs aan leerlingen met een auditieve of communicatieve handicap gaan verzorgen. De huidige scholen voor cluster 2 gaan op in deze nieuwe instellingen. Cluster 2 instellingen kunnen straks ook speciale groepen in reguliere scholen onderbrengen. De leerlingen staan dan ingeschreven bij de instelling, die ook verantwoordelijk is voor het onderwijs, maar bij de uitvoering zo veel mogelijk gebruik maakt van de voorzieningen die de reguliere school biedt. Het SSOE voert gesprekken met Innovo, waar de Mgr. Hanssenschool uit Hoensbroek onder valt, om te komen tot een Instelling cluster 2.
12
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
2. Organisatie: Bestuur en School 2.1. Organisatiestructuur SSOE en de Taalbrug Raad van Toezicht College van Bestuur Stafbureau Secretariaat/P&O/ Controller/Hoofd ICT
ICT Dienst
Directeurenberaad
Mytylschool Eindhoven SO/VSO lg/mg
Mgr. Bekkersschool SO/VSO zml/mg
Taalbrug SO TOS/sh/mg
Taalbrug VSO TOS/sh/mg
Taalbrug
MT SO
Beleidsmedewerker
MT VSO
Sector Directeur SO
Sector Directeur VSO
Teamleiders SO
Teamleiders VSO
Hoofd TD/Hhd Coördinatoren SAR Teams SO Medewerkers SAR en Td/Hhd
13
Teams VSO
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
2.2. Bestuur Onder het bestuur van de Stichting Speciaal Onderwijs Eindhoven vallen de volgende scholen: De Taalbrug: SO/VSO Mytylschool Eindhoven Mgr. Bekkerschool, school voor ZMLK De Taalbrug wordt cluster 2 school genoemd: scholen voor leerlingen met hoor- en ernstige spraak-/taalmoeilijkheden. De Mytylschool en de Mgr. Bekkersschool worden cluster 3 scholen genoemd. Het bestuur kent een Raad van Toezicht. In de bijlagen vindt U informatie hierover. Adres van het bestuur: Stichting Speciaal Onderwijs Eindhoven t.a.v. College van Bestuur (Mw. A.J.M. Smolders/Dhr. H. de Vries) Weegschaalstraat 3 5632 CW Eindhoven Tel.: 040 2163850, Fax.: 040 2163849, E-mail: secretariaat @ssoe.nl, Website: www.ssoe.nl
2.3. De Taalbrug De Taalbrug werkt op een aantal terreinen samen met andere partners. 2.3.1. De Taalbrug en Koninklijke Kentalis De Taalbrug heeft een samenwerkingsovereenkomst met Kentalis Zorg, een zorginstelling, waar kinderen op basis van een zorgindicatie geplaatst kunnen worden voor dag- of deeltijdbehandeling. Ouders en leerlingen, maar ook scholen, kunnen daar, na onderzoek en indicatie tevens zorgproducten inkopen. De Taalbrug betrekt de audiologische zorg en de maatschappelijke dienstverlening, die nodig is op school, via Kentalis.
14
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
Centraal adres van Kentalis: Castiliëlaan 8, 5629 CH Eindhoven, Tel.: 040 2647000
2.3.2. De Taalbrug en het Audiologische Centrum Brabant. Het is weliswaar een vrije keuze van ouders om daar de audiologische zorg te betrekken, maar de meeste leerlingen van onze scholen kunnen hun audiologisch onderzoek, de periodieke gehoorscontrole en adviezen voor hoorapparatuur aanvragen via Kentalis. Het audiologisch centrum Brabant is gevestigd in de Torenallee 20 te Eindhoven, gebouw Videolab en is onderdeel van Libra.
2.3.3. CvO (Commissie van Onderzoek) Zie taalbrug website voor toelichtende tekst
15
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
3. Onderwijsaanbod VSO De Taalbrug, arbeid/dagbesteding heeft binnen de samenwerkende Taalbrugscholen een bijzondere positie. Samen met de SO afdeling arbeid/dagbesteding richten wij ons op de dezelfde doelgroep: cluster 2 leerlingen met een meervoudige beperking van 4-20 jaar. (doorgaande leerlijn SO-VSO). Toelichting: Voor de leerling wordt het instroomprofiel ingeschat en vastgesteld. Het gaat over de capaciteiten, vaardigheden, persoonlijke en didactische ontwikkeling op het moment van instroom, communicatieve redzaamheid en andere aspecten en de hulpvraag. Op basis hiervan wordt in overleg met de ouders/leerling ontwikkelingsperspectief geformuleerd. Dit wordt gedurende zijn/haar verblijf in het onderwijs bijgesteld of voortgezet binnen een onderwijsarrangement in groepsverband. De leerling krijgt binnen dit groepsverband een ontwikkeling op maat. De Taalbrug VSO-scholen hebben samen een ontwikkeling ingezet om indien mogelijk alle drie de wettelijk mogelijke uitstroomprofielen voor leerlingen te gaan organiseren. 3.1. Uitstroomprofiel: Diploma- en Certificaatgericht (voortgezet onderwijs/vmbo), verzorgd door Taalbrug Diplomagericht. Arbeidsmarktgericht (al of niet met (branchegericht) certificaat), vrije of beschermde arbeid, verzorgd door Taalbrug Arbeid & Dagbesteding. Dagbesteding, verzorgd door Taalbrug Arbeid & Dagbesteding. De realisatie van de uitstroomprofielen gebeurt door afzonderlijke afdelingen met gescheiden verantwoordelijkheden. 3.2. Fases Oriëntatiefase In de oriëntatiefase (leerjaar 1 en 2) ligt het accent op het vergroten van de zelfredzaamheid, de cognitieve vaardigheden en de oriëntatie op arbeid. Leerlingen krijgen lessen in de beroepssectoren: koken/verzorging, groen en techniek/productie. Binnen deze sectoren werken leerlingen aan algemene 16
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
competenties, oriënteren zij zich op werk in deze sectoren en werken zij aan relevante kerndoelen van leergebieden, op basis van daarvoor geschikte praktijkkernen. In de oriëntatiefase wordt nog volop gewerkt aan algemeen vormende schoolse vakken. Doelstelling is de vaardigheidsscores van de leerlingen voor de basisvakken tot het hoogst mogelijke niveau te brengen. Voor leerlingen in de route naar reguliere arbeid betekent dat een streven naar referentieniveau 1F rekenen en taal. Een tweede doelstelling in deze fase is een zo reëel mogelijk zicht te krijgen op de mogelijkheden van de leerling en een eerste uitspraak te doen ten aanzien van de uitstroombestemming. Via de vakken Culturele oriëntatie en creatieve expressie en Sport & bewegen krijgen leerlingen gelegenheid zich actief te uiten in deze vrije tijdsgebieden. Deze vakken bieden tevens gelegenheid tot het verkennen van voorkeuren voor de vrije tijdsbesteding in de toekomst. Sociale vaardigheden en onderling samenwerken krijgt aandacht in de meer theoretische lessen Sova en Socio sex, terwijl de mentoruren in het teken staan van de ondersteuning van leerlingen bij het ontwikkelen van een persoonlijk toekomstperspectief. Voorbereidende fase Na hun oriëntatie op vier sectoren in de 1e fase van het profiel, maken leerlingen in de Voorbereidende fase een initiële keuze voor een branche. Hierbij kunnen zij kiezen tussen de profielen koken/verzorging, groen, techniek en productie. In deze fase blijft nog altijd ruime aandacht voor algemeen vormend onderwijs. Aan het eind van deze fase is het streven dat leerlingen de beoogde cognitieve eindniveaus hebben behaald. Voor de routes naar reguliere arbeid en beschutte arbeid is dat referentieniveau 1F. Tegelijkertijd staat het onderwijsaanbod op cognitief gebied ook in dienst van de ontwikkeling richting de arbeidsmarkt en wordt niet meer alleen als los vak aangeboden, maar vindt ook toegepast plaats in de praktijkvakken. De praktijkvakken worden meer beroepsgericht in plaats van sectorgericht en meer beroepsvoorbereidend dan gericht op persoonlijke redzaamheid. Via groepsstages wordt onderzocht waar leerlingen in de volgende fase hun stages willen gaan lopen en deze periode bereidt hen voor om überhaupt op stage te kunnen gaan (denk aan mobiliteit, algemene werknemersvaardigheden en maatschappelijk functioneren). Er is pas sprake van doorstroom naar de toeleidende fase als leerlingen aan de criteria voldoen om extern binnen stages te kunnen functioneren en als zij in staat zijn zelfstandig hun transport naar de stageplek te organiseren. In het eerste jaar van de Vfase volgen leerlingen een ochtend OPL, dat is een oriëntatie op praktijk en loopbaan de tweede jaars volgen dit een hele dag in de week. Onderdeel van OPL is bijvoorbeeld het boodschappenprogramma en “Brug Naar Werk”. In deze fase wordt het arbeidskundig onderzoek Melba ingezet om de beroepskeuze in beeld te krijgen/bespreekbaar te maken. Bij het bespreken van resultaten van het arbeidskundig onderzoek wordt wel altijd de vraag van de arbeidsmarkt in acht genomen (is er vraag op de arbeidsmarkt naar werkgevers in het beroep en niveau waar de leerling interesse in heeft). Via de vakken Culturele oriëntatie en creatieve expressie en Sport & bewegen krijgen leerlingen gelegenheid zich actief te uiten in deze vrije tijdsgebieden. Deze vakken 17
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
bieden tevens gelegenheid tot het verkennen van voorkeuren voor de vrije tijdsbesteding in de toekomst. Sociale vaardigheden en onderling samenwerken krijgt aandacht in de meer theoretische lessen Sova en Socio sex. De Mentoruren staan nog altijd in het teken van de ondersteuning van leerlingen bij het ontwikkelen van een persoonlijk toekomstperspectief.
18
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
Toeleidende fase In de toeleidende fase (leerjaar 5 en 6) heeft de school in de regel een goed beeld van de mogelijkheden van de leerling. Op basis van de verkregen informatie over de leerling in de voorgaande jaren gaat de arbeidstoeleider op zoek naar een passende plek om werkervaring op te doen en de transitie naar de maatschappij te faciliteren. Leerlingen gaan zoveel mogelijk dagen per week op externe stage en worden daarbij begeleid door de arbeidstoeleider van school. De terugkomdagen staan in het teken van het bijhouden en/of vergroten van vaardigheden en zelfstandigheid en worden begeleid door de mentor. Ervaringen op de stageplaats worden daarbij als uitgangspunt gebruikt. In het eerste deel van de transitiefase ontvangt de leerling nog praktijklessen op school, bedoeld om datgene wat op stage ervaren en meegemaakt wordt in de praktijkvakken verder in te oefenen. Daarnaast werkt de leerling aan een voor de sector relevante branchegerichte cursus. De bedoeling is daarmee de participatiemogelijkheden van leerlingen te vergroten. Op school wordt nog altijd gewerkt aan de algemeen vormende vakken, juist vanwege de kracht van de herhaling en het onderhoud van de cognitieve vaardigheden. Hier is wel sprake van maatwerk, afgestemd op de behoefte van de leerling, zoals deze tijdens de stage ontstaat. Tegelijkertijd wordt voor het onderhoud nog wel een basisprogramma aangeboden. Mentoruren blijven een belangrijk ankerpunt om de transitie naar een maatschappelijke positie te ondersteunen en het persoonlijk toekomstperspectief van de leerling verder te beschrijven en vorm te geven. (bron kadernotitie “doelen in beeld” vso de beemden feb 2013)
Melba We gaan komend schooljaar het instrument “Melba” inzetten om werknemersvaardigheden te trainen bij onze leerlingen. Dit wordt al ingezet vanaf de oriëntatiefase. MELBA komt uit Duitsland en staat voor: "Merkmalprofile zur Eingliederung Leistungsge-wandelter und Behinderter in Arbeit”. Ofwel: kenmerken voor de integratie van mensen met beperkingen in arbeid. Eind 2001 is het vertaald in het Nederlands. Sindsdien is het in gebruik bij uiteenlopende organisaties, variërend van scholen voor speciaal onderwijs, sociale werkvoorziening, job-coachorganisaties tot re-integratiebedrijven en revalidatieklinieken. Melba biedt zicht op 29 aspecten die te maken hebben met cognitief functioneren, sociale kenmerken, kenmerken voor de manier van werkuitvoering, communicatieve en psycho-motorische kenmerken. Dit worden sleutelkwalificaties genoemd. Hierna vindt u in het schema deze kwalificaties (items) terug.
19
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
Per 2 weken staan er 2 of 3 items centraal. Om aan de leerlingen duidelijk te maken wat werknemersvaardigheden zijn, komen er in die weken drie items centraal in de praktijk lokalen te hangen, bij de vakken: Verzorging, Techniek, Groen, Arbeid en OPL. Deze items worden ondersteund met een picto en hoe hierop beoordeeld gaat worden, zodat dit met de leerlingen besproken en geëvalueerd kan worden. Aan het einde van die weken worden de leerlingen per vakgebied gescoord. U wordt op de ouderavonden geïnformeerd over de resultaten. Ook in het Arbeids Transitie Centrum (ATC) en Dagbestedings Transitie Centrum (DTC) staan deze begrippen centraal. Voor meer informatie over Melba, kunt u de website bezoeken, www.melba.nl
20
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
ATC/DTC Een aantal jaren geleden hebben we, samen met andere scholen van ons bestuur, een ATC opgezet, op industrieterrein Ekkersrijt. Komend jaar zal dit centrum weer op min of meer dezelfde wijze worden ingezet voor onze oudste leerlingen. Ook sinds enkele jaren hebben we een DTC (Dagbesteding Transitie Centrum) op locatie; namelijk de boerderij in Oirschot, waar leerlingen met uitstroomprofiel dagbesteding een dag in de week naar toe kunnen gaan. Nieuw is dat we komend schooljaar ook een DTC gaan inrichten op onze hoofdlocatie. Dit zal gaan gebeuren in een op zichzelf staand lokaal op het schoolterrein. De leerlingen met uitstroomprofiel dagbesteding gaan hier in een stage achtige setting opdrachten uitvoeren in de richtingen: horeca, administratie, facilitair, creatief, groen, etc. Een en ander is nog in ontwikkeling op dit moment.
Branchegerichte cursussen Het is de bedoeling dat de leerlingen van de T fase steeds meer stage gaan lopen, zo’n 3 tot 4 dagen per week. In de tijd dat ze nog wel op school zijn, kijken we goed waar hun onderwijsbehoefte ligt. De leerlingen krijgen dan dus niet meer alle vakken aangeboden. Ook gaan we meer branchegerichte cursussen aanbieden. Deze SVA cursussen (SVA staat voor: Scholing Voor Arbeid) maken het mogelijk jongeren te certificeren voor aantoonbare vaardigheden die zij nodig hebben op de arbeidsmarkt. De SVA certificaten worden in samenwerking met het beroepsveld, het kenniscentrum en/of de branchevereniging ontwikkeld. Daardoor sluiten ze qua niveau en inhoud aan bij onze doelgroep. De SVA certificaten worden door de branche erkend. Door het aanbieden van een SVA certificaat bieden wij onze leerlingen een toekomstperspectief als werknemer. In samenspraak met de mentoren en de arbeidstoeleiders bepalen we, welke leerlingen voor welke branchegerichte cursus in aanmerking komen. Het kan ook voorkomen dat een cursus op een andere school van ons bestuur wordt aangeboden, zoals Werken in de keuken (Mgr Bekkerschool), Heftruck rijbewijs (ATC) en in de toekomst Orderverzamelaar (IKEA)
21
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
Op dit moment bieden we de volgende branchegerichte cursussen aan:
- Werken in de keuken - Heftruck rijbewijs - VCA (veiligheid, gezondheid en milieu)
Daar komt komend schooljaar bij: - Werken in het groen - Schoonmaken in de groothuishouding In de loop van het schooljaar bepalen we welke branchegerichte cursussen er in het schooljaar daarna bij komen.
22
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
Onderstaande tekst moet nog worden geactualiseerd.
4. Aanmelding, toelating, perspectief, leerlijn en uitstroom 4.1. Aanmelding en toelating Tot een VSO school voor kinderen met hoor- en ernstige spraak-/taalmoeilijkheden mogen alleen maar leerlingen worden toegelaten van wie vast staat dat zij overwegend op een orthopedagogische en ortho-didactische benadering aangewezen zijn en die voor het op die school gegeven onderwijs in aanmerking komen. Leerlingen kunnen alleen geplaatst worden als ze voldoen aan de criteria voor cluster 2 onderwijs. Een beschikking van de Commissie voor de Indicatiestelling geeft toegang tot het voortgezet speciaal onderwijs of ambulante begeleiding met een rugzak. Centraal Aanmeld Punt (CAP) Alle aanmeldingen lopen via het Centraal Aanmeld Punt. Met het aanmeldingsformulier start de voorbereiding van de indicatiestelling. In overleg met alle betrokkenen wordt het leerlingendossier gevuld. Het Regionaal Diagnostisch Team (RDT) De Taalbrug heeft een Regionaal Diagnostisch Team geformeerd. Alle onderzoeken voor toelatingsadvies worden daar afgehandeld. Ouders en leerlingen die denken te zijn aangewezen op speciaal onderwijs voor leerlingen met auditieve - en communicatieve beperkingen op onze locatie of verwezen worden naar Eindhoven kunnen zich aanmelden voor de procedure indicatiestelling. Voor ouders geldt dat de ouders verantwoordelijk zijn om met een gevuld dossier hun kind aan te melden. De formele procedure voor de indicatiestelling begint pas bij een volledig dossier. De school kan via het Regionaal Diagnostisch team Eindhoven wel meehelpen het dossier volledig te krijgen of aanvullend onderzoek te (laten) verrichten. Het centraal aanmeldpunt voor de indicatiestelling (CAP) is: Toledolaan 3 5629 CC Eindhoven Tel.: 040 2902350
Een aantal ouders/ leerlingen hebben komend jaar nog te maken met een herindicatie.
Een beschikking van de Commissie voor de Indicatiestelling (CVI) heeft een beperkte geldigheidsduur. 23
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
Na 3 jaar (of 4 jaar bij dove, zeer moeilijk lerende of meervoudig beperkte leerlingen) moet opnieuw worden bekeken of de leerling nog steeds voldoet aan de indicatiecriteria.
4.2. Ontwikkelingsperspectief Het VSO werkt met een ontwikkelingsperspectief; dit document kan worden opgevat als de inschatting van de ontwikkelingsmogelijkheden van de leerling voor een bepaalde langere periode, het zegt iets over het verwachte uitstroomniveau van de leerling. Door het instroomniveau en het verwachte uitstroomniveau te verbinden ontstaat een ontwikkelingslijn. Het ontwikkelingsperspectief biedt de leerkracht een handvat om het onderwijs planmatig en doelgericht vorm te geven en is een geschikt instrument voor de afstemming en communicatie tussen school, ouders en leerling. Het werken met een ontwikkelingsperspectief is niet nieuw voor het VSO maar geeft wel de mogelijkheid om de structuur van zorg en begeleiding te optimaliseren en het leren en onderwijzen opnieuw als kern te benoemen. Dit document zal dan ook leidend worden bij het volgen. De Commissie van Begeleiding stelt het ontwikkelingsperspectief van een leerling vast, volgt deze en evalueert deze met mogelijke consequenties voor een arrangement en of uitstroomprofiel. Volgen gebeurt aan de hand van leerlijnen die aansluiten bij de uitstroomprofielen.
24
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
5. Organisatie leren en onderwijzen 5.1. Leren en Onderwijzen
Studieduur in jaren
1
2
Profiel VO
Oriëntatiefase
3
4
5
Voorbereidingsfase
6
Transitiefase
Leerroute V1(Ekkersbeek), gericht op diploma VO
MBO 2 BBL
Leerroute A2, gericht op één of meer certificaten
Vrije bedrijf
Leerroute A3, gericht op uitstroom zonder certificaten
Vrije bedrijf SW
Leerroute D1, gericht op arbeidsmatige dagbesteding
Arbeidsmatig
Leerroute D2, gericht op activiteits- of taakgericht dagbesteding
Activiteitsgericht
Profiel DB
Profiel Arbeid
Leerroute A1, gericht op diploma entreeopleiding (nog te ontwikkelen)
Inleiding Het VSO richt zich op een integrale totale benadering van het onderwijs. Het accent ligt op de onderwijskundige inhoud. Het leren door ervaren gericht op de totale ontwikkeling van de leerling, het taalonderwijs vanuit de ervaringen vormgeven, concepten vullen, betekenisvolle contexten. Allemaal begrippen vanuit het wereld oriënterend taalonderwijs welke o.a. via het projectonderwijs vorm krijgen. Met de veranderingen, die wij graag als verbeteringen oppakken, willen we als VSO onze ‘pareltjes’ een plaats geven binnen deze veranderingen. We streven er ook naar om dit op een eigentijdse manier en met inzet van moderne ICT middelen te doen. We blijven een uitdagende en stimulerende omgeving met adequaat uitgeruste vaklokalen en trotse inspirerende beelden van de toekomst. De organisatie Fasering Het VSO is georganiseerd in een drietal fasen, in principe gebaseerd op mentale fasen die een leerling doorloopt binnen het VSO. De vso leerling doorloopt vanaf een oriënterende fase via een voorbereidende fase en een toeleidende fase naar de
25
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
toekomst. Een transitieproces van leerling van een school naar werknemer, medewerker en burger in de maatschappij. Het onderwijs wordt georganiseerd in overeenstemming met deze fasen, de karakteristieken van de fase hebben een relatie met • het onderwijsaanbod c.q. de kerndoelen, • de activiteiten die worden ondernomen en de leeftijdsbeleving van de leerling. • de ondersteuning en aanpak die wordt geboden
Kerndoelen De kerndoelen vormen het fundament voor de onderwijsinhoudelijke inrichting van het VSO. In het kader van het concept –wetsvoorstel Kwaliteit VSO zijn er voor het VSO concept kerndoelen ontwikkeld. De concept kerndoelen bevatten uitwerkingen voor de drie uitstroomprofielen: 1. Kerndoelen voor uitstroomprofiel ‘vervolgonderwijs’ 2. Kerndoelen voor uitstroomprofiel ‘arbeidsmarkt gericht’ 3. Kerndoelen voor uitstroomprofiel ‘dagbesteding’ De kerndoelen zijn globaal geformuleerd en gelden als streefdoelen. Ze bieden ons de ruimte om in te spelen op de individuele mogelijkheden en ondersteuningsbehoeften van de leerlingen.
26
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
Het kan hierbij gaan om aanpassingen in niveau en tempo, om afstemming van de didactiek en ondersteuning en aanpassingen in het gebruik van leermiddelen, informatiebronnen en ondersteunende materialen. Als cluster 2 school wil VSO De Taalbrug arbeid en dagbesteding expliciet aandacht geven aan het uitwerken van de communicatieve vaardigheden binnen de kerndoelen van ‘Nederlandse taal en communicatie’. Ook willen we onderscheidend zijn in de uitwerking van de leergebied overstijgende kerndoelen: • “Leren leren”; • “Leren taken uitvoeren”; • “Leren functioneren in sociale situaties”; • “Ontwikkelen van een persoonlijk toekomstperspectief”.
Cluster 2 De kwaliteitsstandaarden voor onderwijs aan communicatief beperkte leerlingen zoals vastgelegd in de Siméa documenten Pasklaar onderwijs in cluster 2 zijn leidende uitgangspunten bij alle keuzes. (bijlage) Uitstroomprofielen Van de drie uitstroomprofielen biedt De Taalbrug arbeid en dagbesteding aan. Hierbij richten we ons ook op de transitiedomeinen wonen, vrijetijdsbesteding en burgerschap. De wettelijke verankering van deze uitstroomprofielen biedt ons houvast bij de verdere vormgeving van ons onderwijs, het nastreven van opbrengsten en bij de communicatie naar belanghebbenden. De Taalbrug heeft op deze manier de beschikking over alle drie de uitstroomprofielen van het VSO binnen Cluster 2 onderwijs. Hierdoor wordt het mogelijk om bij het volgen van het ontwikkelingsperspectief van de leerling aangepaste cluster 2 arrangementen aan te bieden in overeenstemming met het ontwikkelingsverloop van de leerling of om te veranderen van uitstroomprofiel binnen de setting van Cluster 2.
27
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
Uitstroomprofiel Arbeid Dit uitstroomprofiel is bedoeld voor leerlingen in de leeftijd van 12 tot maximaal 20 jaar bij wie tijdens de overgang naar het VSO wordt ingeschat dat zij toe te leiden zijn naar loonvormende arbeid, maar niet in staat zullen zijn een diploma te behalen. Het onderwijs richt zich op brede persoonlijke vorming en op competentieontwikkeling rond de transitiegebieden; werken, wonen, vrije tijdsbesteding en burgerschap. Leren en oefenen in betekenisvolle, praktische situaties in een communicatief klimaat is voor deze leerlingen de meest aangewezen weg. Binnen dit profiel onderscheiden we: Arbeid in een regulier bedrijf, in combinatie met een landelijk erkend certificaat of erkende certificaten; Arbeid in een regulier bedrijf, zonder certificaten; (beschermde) Arbeid in de sociale werkvoorziening. Uitstroomprofiel Dagbesteding Dit uitstroomprofiel is bedoeld voor leerlingen in de leeftijd van 12 tot maximaal 20 jaar die toegeleid worden naar een voorziening voor dagbesteding. Het onderwijs binnen dit profiel richt zich op competentieontwikkeling rond wonen, vrije tijdsbesteding en burgerschapsvorming. Binnen dit profiel onderscheiden we: Arbeidsmatige dagbesteding; Taak- of activiteitgerichte dagbesteding; Belevingsgerichte dagbesteding.
28
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
6. Organisatie zorg en begeleiding 6.1. Organisatie De afgelopen periode hebben we ons systeem van leerlingenzorg verbeterd. Toch geven de audits en de onderzoeken van de inspectie aan dat het nog beter kan en moet. Centraal staat de functionaliteit van onze handelingsplanning. Een duidelijker definiëring van bijvoorbeeld het ontwikkelingsperspectief, uitstroomprofiel, streefdoelen en opbrengstverwachtingen zijn noodzakelijk. Wij streven naar een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van leerlingen. Wij willen deze zorg uitwerken in een helder draaiboek zorg en begeleiding. Dit alles willen we zien in het perspectief van de ontwikkeling van de school naar een meer opbrengstgerichte schoolcultuur. Daarbij moeten we ons duidelijker dan voorheen richten op de kwaliteit van ons eigen handelen. Een eerste fase hierin is dat we meer opbrengstbewust en opbrengstgericht gaan handelen. De eigen ambities en het werken met onderwijsperspectieven zullen daarin een plaats hebben. Het eigen handelen van de leerkracht staat centraal. Een reflectie op de rol van de zorg en begeleiding kent daarom drie thema’s: leerlingenzorg; lerarenzorg; organisatie. “het bevoegd gezag van een school stelt een commissie van begeleiding in, die zodanig is samengesteld dat zij adequaat kan adviseren vanuit zowel onderwijskundig als psychologisch en medisch oogpunt, rekening houdend met de handicap van de leerling”. Voor de samenstelling van de Commissie van Begeleiding van de Taalbrug; leidt dit tot de onderstaande disciplines: Directielid/teamleider: voorzitter en onderwijskundige Logopedist: spraak-taalkundige ontwikkeling Gedragskundige: psychologische/orthopedagogische bijdrage Leerkracht: informatie over het huidig functioneren/ onderwijskundige vorderingen Op afroep kunnen de audioloog, de schoolmaatschappelijk werker of een extern therapeut of deskundige aansluiten.
29
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
6.2. Taken Bij de uitvoering van de Commissie van Begeleiding binnen de Taalbrug scholen zijn drie agenda’s/taken te onderscheiden: 1. Bij de instroom, het plaatsen: vaststellen van een integraal beeld, de onderwijsbehoefte en toewijzing aan een arrangement, stellen van doelen. 2. Volgen van een leerling: tijdens leerling besprekingen worden doelen gesteld, geëvalueerd en wordt er gereflecteerd op het handelen van de leerkracht. 3. Interventies bespreken: tijdens individuele leerling besprekingen wordt een “ complexe” hulpvraag, (cq. stagnerende) ontwikkeling besproken en nieuwe acties gepland. Verder heeft de Commissie van Begeleiding een rol bij het analyseren, adviseren en voorbereiden van beleid aangaande zorg en begeleiding en leren en onderwijzen. Werkwijze Wekelijks komt de Commissie van Begeleiding bijeen. De agenda van de bijeenkomst is ingedeeld in een vast gedeelte en een ‘open’ z.g. flexibel gedeelte. De agenda wordt opgesteld door de zorgcoördinator in samenspraak met de teamleider van desbetreffende fase. In een alternerend schema week 1 oriënterende fase week 2 voorbereidende fase week 3 toeleidende fase week 4 beleid De beleidsagenda wordt voorbereid door de voorzitter van de CvB Beleidsagenda onderwerpen zijn (onder andere): Analyseren van het gebruik van kijkwijzers; Analyseren van toets gegevens (afdelingsbreed); Analyseren van gebruikte instrumenten/systemen voor bijvoorbeeld incidentenregistratie; Evalueren van gevolgde procedures, gebruik en inhoud van draaiboek zorg en begeleiding. Denk aan procedures rondom opstellen ontwikkelingsperspectief, plaatsen en toepasbaarheid daarvan bij het handelen in de klas; Voorstellen klankborden over inzet en omgang met groepsplannen.
30
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
7. Contacten met ouders en medezeggenschap 7.1. Contacten met ouders Oudervereniging Het doel van de oudervereniging is om de samenwerking tussen schoolteam en ouders te verstevigen. Het is dan natuurlijk wel noodzakelijk dat de oudervereniging op de hoogte wordt gehouden van knellende punten, die u als ouder dwars zitten en waar misschien veel ouders mee zitten, waarover we met het schoolteam eens kunnen praten om tot een oplossing te komen. De oudervereniging komt zes tot acht keer per jaar bij elkaar. Dikwijls in aanwezigheid van een directielid of teamlid. Op deze wijze komt alles wat door de oudervereniging besproken wordt ook weer bij het team terecht. De oudervereniging organiseert jaarlijks een algemene ledenvergadering waarbij alle ouders worden uitgenodigd. Contactpersoon oudervereniging: Vacant De oudervereniging is lid van de FOSS (Federatie Ouders van Slechthorende kinderen en kinderen met Spraak-/taalmoeilijkheden). Dit is een landelijke organisatie die al heel wat voor onze kinderen heeft bereikt. Mede door de FOSS is het journaal voor doven en slechthorenden op de televisie gekomen en is een aantal programma’s ondertiteld. Natuurlijk heeft de Foss meer gewicht in Den Haag naarmate er meer leden zijn. Voor meer informatie kunt U terecht bij: Web: www.foss-info.nl Tel.: 030 2340663. E-mail.:
[email protected] U kunt ook persoonlijk lid worden. U ontvangt dan 6x per jaar het tijdschrift van de Foss. Ouderbijdrage De ouderbijdrage is vrijwillig en is een zaak van de ouders onderling. De oudervereniging legt op de algemene ledenvergadering verantwoording af aan de ouders over de besteding van het budget door middel van een financieel jaarverslag. Ook de hoogte van de vrijwillige bijdrage wordt bepaald tijdens de algemene ledenvergadering van de oudervereniging. Deze bijdrage wordt door de oudervereniging geïnd. U ontvangt hierover een schrijven c.q. een acceptgirokaart.
31
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
7.2. Medezeggenschap De medezeggenschapsraad (MR) Vanaf 1 januari 2007 bestaat er een nieuwe wet voor medezeggenschap op scholen (WMS). Deze wet maakt versterking van medezeggenschap mogelijk in het basis- en speciaal onderwijs en in het voortgezet onderwijs. Door deze wet krijgen ouders en personeel (primair- en voortgezet onderwijs) en leerlingen (voortgezet onderwijs) meer invloed op het beleid van de school. De WMS vervangt een eerdere wet, namelijk de Wet Medezeggenschap Onderwijs (WMO). Een school is een leefgemeenschap van allerlei mensen die betrokken zijn bij wat er dagelijks gebeurt: leerlingen en docenten maar ook ouders, ondersteunend personeel en directieleden. Op iedere school worden belangrijke beslissingen genomen. Beslissingen die direct te maken hebben met het onderwijs dat wordt gegeven, maar ook beslissingen die betrekking hebben op de school als geheel. De MR heeft een aantal bevoegdheden waardoor personeel, leerlingen en ouders het beleid van de school mede kunnen bepalen. In het Reglement voor de Medezeggenschap wordt de MR in de gelegenheid gesteld om advies uit te brengen over de door het bevoegd gezag voorgenomen besluiten met betrekking tot een aantal gebieden (artikel 22). Het bevoegd gezag vraagt om instemming van de MR alvorens de voorgenomen besluiten te nemen. (artikel 21). Enkele uitgangspunten van de WMS: Medezeggenschap is een zaak van personeel, ouders en leerlingen samen. Medezeggenschap staat naast beleidsvrijheid van bestuur en management Bestuur en management zijn verplicht de MR te informeren van medezeggenschap. Contactpersoon MR is Dhr. Peter Hendrix, e-mailadres
[email protected] De Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) Met ingang van 1 augustus 2005 is door het bestuur van SSOE (Stichting Speciaal Onderwijs Eindhoven) een Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) ingesteld. Sinds 2006 is de instelling van een GMR verplicht. In een Reglement voor de Gemeenschappelijke Medezeggenschap voor het (Voortgezet) Speciaal Onderwijs is vastgelegd over welke zaken de GMR advies- of instemmingsrecht heeft. Hierdoor is ook het reglement voor de MR aangepast. De bevoegdheden van de GMR liggen vooral bij beleidspunten die gelden voor alle scholen van SSOE. Voorbeelden daarvan zijn: 32
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
het bestuursformatieplan het personeelsbeleid en regelingen voor het personeel de grondslag van de Stichting de vakantieregeling.
Zaken die meer specifiek bij een school horen komen aan de orde bij de school-MR. Voorbeelden daarvan zijn: het schoolplan; de schoolbegroting; het formatieplan van de school; de besteding van de ouderbijdragen. Personeel, ouders en leerlingen vormen binnen een (G)MR geledingen. Samen staan ze ervoor de belangen van de geledingen te behartigen. Naast gezamenlijke bevoegdheden heeft iedere geleding voor bepaalde onderwerpen eigen bevoegdheden. De GMR vergadert 5x per jaar. U kunt de vergadering van zowel de MR als de GMR bijwonen. Wilt u dit vooraf melden aan de voorzitter? Ouderavonden / rapportavonden Zo spoedig mogelijk na de start van een nieuw schooljaar wordt er een ouderavond gehouden voor de ouders van de leerlingen. Twee maal per schooljaar worden er aan de hand van rapportage of handelingsplan besproken hoe het gaat met de ontwikkeling van de leerling. Deze bespreking is met de ouders of voogd. Ontwikkeling van de leerling, toekomstperspectief en nieuwe aandachtspunten zullen daarbij centraal staan. Hiernaast is er ook vaak nog een ouderavond in het kader van een bepaald thema. Spreekuren: ouders - teamleden - directie Aparte spreekuren buiten de ouderavonden en bijeenkomsten heeft de school niet. Wilt u de teamleider of leerkrachten spreken, dan bent u altijd van harte welkom. U doet er echter wel verstandig aan om even een afspraak te maken. Vooral via de mentor hopen wij veel vragen voor u te kunnen beantwoorden. Mentor De mentor is een belangrijke schakel in het contact tussen ouders, leerlingen en school. Veelal is hij/zij in staat vragen, na overleg met collega’s, te beantwoorden. Ook wordt de verzamelde informatie in de meeste gevallen door de mentor aan u overgebracht. Voor een persoonlijk onderhoud kunt u altijd bij de mentoren terecht. Vanwege de lestaak van de mentoren (en overige leerkrachten) dient contact tijdens de lessen vermeden te worden. Als er iets is kunt u bellen met de administratie van de school (040 2902345). De betrokken mentor neemt dan op een later tijdstip contact met u op. U kunt de mentor ook een email sturen. (
[email protected]) 33
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
Vóór de namen van de leerkrachten (zie bijlage) staat vermeld van welke klas ze mentor zijn. Tijdens de ouderavonden zal de mentor de bevindingen van alle leraren (vakken / opmerkingen) met de ouders bespreken. Verlof aanvragen Indien uw kind een afspraak heeft bij een tandarts, huisarts of specialist dient u een verlofbrief in te vullen. Indien uw kind een dag vrij wil zijn voor speciale dagen zoals een bruiloft, dient u ook een verlofformulier aan te vragen. Deze formulieren zijn op te vragen bij de administratie van de school. Het verlof dient goed gekeurd te worden door de teamleider.
34
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
8. Toezicht en klachten Binnen de Stichting Speciaal Onderwijs Eindhoven is een klachtenregeling van kracht. Deze regeling voldoet aan de wettelijke eisen en is van toepassing wanneer men met zijn klacht niet ergens anders terecht kan. De school streeft ernaar om klachten te voorkomen door het verzorgen van goed onderwijs in een goede sfeer en een veilig schoolklimaat voor alle leerlingen en medewerkers. Ouders die klachten hebben over het onderwijs of de begeleiding van hun kind, of leerlingen zelf, kunnen dit in eerste instantie bespreken met de mentor. Als dit niet wenselijk of mogelijk is kunnen ouders zich wenden tot de teamleider Het is ook mogelijk dat ouders uiteindelijk een klacht indienen bij de sector directeur: VSO De Taalbrug t.a.v. Dhr. A. Claassen Toledolaan 3 5629 CC Eindhoven Tel nr. 040-2902345
Of het bestuur van de school: Stichting Speciaal Onderwijs Eindhoven t.a.v. College van Bestuur (Mevr. A.J.M. Smolders/Dhr. H. de Vries) Weegschaalstraat 3 5632 CW Eindhoven tel.nr. 040 -216 38 50 e-mail:
[email protected] Als al deze mogelijkheden niet leiden tot het oplossen van uw klacht kunt u gebruik maken van de klachtenregeling. Informatie over deze klachtenregeling kunt u krijgen via de school, het secretariaat van het bestuursbureau (tel.nr. 040-2163850 of
[email protected]) of via de website www.ssoe.nl (kopje ‘Ouders’) Contactpersonen: Op de school zijn meerdere interne contactpersonen aangesteld die u informatie kunnen geven over de klachtenregeling en u kunnen doorverwijzen naar de vertrouwenspersoon. De contactpersonen voor VSO de Taalbrug Arbeid & Dagbesteding zijn: Mw. Resie de Bakker
[email protected] Mw. Lieke Kuppens
[email protected] Dhr. René van Laarhoven
[email protected] Dhr. Jeroen van Vooren
[email protected]
35
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
Wanneer u een klacht wilt indienen kan dat ofwel via de externe vertrouwenspersoon van de Stichting ofwel rechtstreeks bij de klachtencommissie. De vertrouwenspersonen kunnen bemiddelen bij het vinden van een oplossing voor het probleem of u helpen bij het indienen van de klacht bij de klachtencommissie. Zij gaan uiteraard vertrouwelijk om met uw informatie. De vertrouwenspersonen van SSOE zijn: Dhr. J. Homminga, 06-2556 0202 Mevr. M. Weijmans, 06-3471 3366 De Stichting is aangesloten bij een externe klachtencommissie: Landelijke Klachtencommissie Katholiek Onderwijs Postbus 82324 2508 EH Den Haag tel.: 070 – 392 5508 (van 09.00 – 12.00 uur) fax: 070 – 302 0836
36
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
9. Voorzieningen en regelingen Tijdens de middagpauze eten de leerlingen hun lunchpakket in de aula en in enkele daarvoor aangewezen lokalen van de school. De leerlingen hebben de mogelijkheid om drinken en allerlei andere versnaperingen te kopen in ‘het winkeltje’. Hoortoestellen: begeleiding - vernieuwing - verzekering Interne leerlingen krijgen automatisch begeleiding van het Audiologisch Centrum van Kentalis. Externe leerlingen kunnen eveneens gebruik maken van dit centrum. U kunt ook gebruik blijven maken van een audiologisch centrum bij u in de buurt. Wij adviseren de ouders van onze externe leerlingen de audiologische zorg (controle gehoor en apparatuur, procedure vernieuwing hoortoestellen, soloapparatuur en informatie/uitleg over andere audiologische aanpassingen) af te nemen van het Centrum. De begeleiding is op maat, direct en efficiënt. Bij vragen over procedures kunt u contact opnemen met de dienst, telefoon: 0402911888. U kunt de hoortoestellen van uw zoon of dochter zelf verzekeren bij een verzekeringsmaatschappij. Ook de oudervereniging FOSS voert een collectieve hoorhulpmiddelen-verzekering. Deze verzekering is voor iedereen, jong en oud, toegankelijk. De verzekering biedt dekking tegen schade (kosten reparatie of vervangend toestel) optredend door diefstal (vermissing of verlies), brand of enig ander plotseling van buiten komend onheil. Werkkleding Stofjassen en schorten worden door de school zelf verstrekt. Deze blijven eigendom van de school. Bij normaal gebruik gaat deze kleding geruime tijd mee. Verlies, diefstal of beschadiging Wij zijn geen voorstander van het meenemen van kostbaar speelgoed, dure sieraden of andere kostbare apparatuur of middelen. De school aanvaardt geen aansprakelijkheid voor verlies, beschadiging of diefstal van dergelijke spullen. Er zijn kluisjes voor de leerlingen beschikbaar. De verzekering biedt alleen een aanvulling op hetgeen de zorgverzekeraar wettelijk verplicht is en extra bereid is te vergoeden. De verzekering is ondergebracht bij: De Haan & Buis verzekeringen Boogerd 3, 1687 VX Wognum Tel.: 0229-571765 37
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
Belangrijk Het komt nogal eens voor dat zorgverzekeraars en audiologische centra hoortoestellen in bruikleen verstrekken, bijv. als proeftoestel. Ook in dat geval dienen de gebruikers zelf voor een verzekering te zorgen. Door het afsluiten van een dergelijke verzekering kunnen onverwachte financiële problemen bij schade voorkomen worden. Informatie over de de FOSS-verzekering is te vinden op de website van de FOSS: www.foss-info.nl Batterijen kunnen eventueel op school verstrekt worden tegen contante betaling. De interne leerlingen krijgen batterijen verstrekt door Sint Marie. Ongevallenverzekering De Lippmann Groep BV biedt een vrijwillige ongevallenverzekering aan. Ouders kunnen hun zoon/dochter dan extra verzekeren tegen bijv. tegen noodzakelijke tandheelkundig hulp bij een ongeval of een uitkering bij blijvend letsel ten gevolge van een ongeval. De beslissing en afwegingen om dit te doen liggen bij de ouders. De school geeft uitsluitend de folder door. N.B. De school sluit een collectieve doorlopende reisverzekering als de leerlingen in schoolverband op schoolreis of excursie gaan in Nederland. Indien er sprake is van een activiteit die extra gevaar op kan leveren wordt er een survival verzekering afgesloten voor de betreffende groep. Voor eventuele werkweken in het buitenland sluit de school indien nodig een aparte verzekering af. Lippmann Groep BV. Postbus 30706 2500 GS Den Haag Tel nr.: 070-3028500
Omgang met de klassenapparatuur Onze school verzorgt FM-soloapparatuur van Phonak voor leerlingen met auditieve problemen. Voor deze leerlingen kan het gebruik van soloapparatuur een belangrijke meerwaarde hebben. Enkelen zijn hiervan zelfs afhankelijk om het lesprogramma goed te kunnen volgen. Het inzetten van soloapparatuur gebeurt op advies van de audioloog, in samenwerking met de logopedist. De soloapparatuur is eigendom van de school en wordt in bruikleen gegeven aan de leerlingen die erbij gebaat zijn. De soloapparatuur is erg kostbaar. De school vertrouwt erop dat de leerlingen zorgvuldig met de soloapparatuur omgaan. Reparatie- en vervangingskosten worden doorgaans door de school vergoed. Het kan echter voorkomen dat hierop een uitzondering gemaakt moet worden. De reparaties en de 38
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
omgang met de soloapparatuur worden door de technisch vakman bijgehouden in een digitaal dossier. Op deze manier wordt inzichtelijk gemaakt of de leerlingen verantwoordelijk met de soloapparatuur omgaan. Indien de school constateert dat een leerling onzorgvuldig met de soloapparatuur omgaat, zijn de reparatie- en/of vervangingskosten voor rekening van de leerling. Alle regels rondom het gebruik van soloapparatuur worden bij uitgifte met de leerlingen besproken. Om de leerlingen verantwoordelijkheidsgevoel te geven voor de omgang met de soloapparatuur, laat de school de leerling een overeenkomst tekenen waarin alle regels staan. Voor reparaties aan de persoonlijke gehoorapparatuur, zoals die verstrekt is door de verzekeraar, of bijvoorbeeld voor vervanging van de batterijen dient u zelf zorg te dragen eventueel in overleg met de audicien. Steeds meer leerlingen brengen solo-apparatuur mee in bruikleen van de verzekeraar. Veel ongemak kan voorkomen worden door het afsluiten van een verzekering voor onvoorziene omstandigheden (zoals beschadiging). De ouders dienen zorg te dragen voor zo’n verzekering.
39
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
10. Samenwerking Dienstverlening door een maatschappelijke deskundige. Kentalis heeft als zorgproduct o.a. maatschappelijke dienstverlening. Onze afdeling koopt enkele uren per week in. Hierdoor kan algemeen worden vastgesteld wat de hulpvraag is en waar en op welke wijze de leerling en/of de ouders begeleiding zouden kunnen krijgen. De ouders wordt dan geadviseerd praktisch pedagogische begeleiding aan te vragen. Dhr. M. van Hoof is het aanspreekpunt voor onze afdeling. U kunt hem bereiken op het volgend e-mailadres:
[email protected]
Zorg voor Jeugd Als VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding zijn wij aangesloten op het signaleringssysteem Zorg voor Jeugd. Zorg voor Jeugd is bedoeld om problemen bij kinderen en jongeren in de leeftijd van 0 – 23 jaar in een vroegtijdig stadium te signaleren en vervolgens de coördinatie van zorg te organiseren. Op deze manier moeten risico’s met kinderen en jongeren worden voorkomen en kan in het belang van de jeugdige en zijn ouders/verzorgers hulp beter op elkaar worden afgestemd. Het signaleringssysteem Zorg voor Jeugd is beschikbaar gesteld door de gemeente. De gemeente heeft vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) namelijk de taak om problemen bij jeugdigen te signaleren en coördinatie van zorg te organiseren. Binnen onze organisatie kunnen 2 leden van de Commissie van Begeleiding zorgsignalen afgeven in Zorg voor Jeugd. Zo’n signaal geven zij alleen af, nadat zij de jeugdige en/of zijn ouders/verzorgers hierover hebben geïnformeerd. Bij het afgeven van een signaal wordt geen inhoudelijke informatie geregistreerd. In het systeem komt alleen te staan dat er zorgen zijn over een jeugdige. Als er twee of meer signalen in het systeem staan over dezelfde jeugdige, dan wordt automatisch een ketencoördinator aangewezen. Deze ketencoördinator is een professional van een hulpverleningsorganisatie. Hij/zij inventariseert wat er aan de hand is met de jeugdige en of het nodig is om in overleg met betrokken partijen een hulpverleningsplan op te stellen. Op www.zorgvoorjeugd.nu vindt u meer informatie over Zorg voor Jeugd. De jeugdgezondheidszorg De afdeling jeugdgezondheidszorg van de Gemeentelijke Geneeskundige Dienst Eindhoven (GGD) heeft als wettelijke taak jeugdgezondheidszorg te verlenen aan 0 tot 19 jarigen. Uw zoon/dochter valt onder de zorg van de GGD Eindhoven vanwege de locatie van onze school. Om de zorg zo goed mogelijk te kunnen verlenen, maakt de GGD in eerste instantie gebruik van vragenlijsten om actuele informatie te krijgen over de gezondheidssituatie 40
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
van uw zoon/dochter. Deze lijsten worden ingevuld door de leerlingen zelf, uit praktisch oogpunt bij voorkeur op school. Bij evt. bezwaren tegen deze procedure kan de lijst ook thuis worden ingevuld en wordt dan na het invullen zo spoedig mogelijk mee naar school genomen. De school wil en krijgt geen inzage in de door de leerling zelf ingevulde lijst. Het aanvullende onderzoek en nalopen van de ingevulde lijst gebeurt in de regel op school, zonder de aanwezigheid van een ouder/verzorger. Indien nodig neemt de GGD contact met de ouders/verzorgers op. Het telefoonnummer van de administratie van de GGD, regio Eindhoven, is: 040-2384058. Onderstaande is een opsomming van verschillende bedrijven, instellingen en voorzieningen waarmee we incidenteel of structureel samenwerken. MEE Leerplicht Pleincollege De Burgh MBS Mytylschool UWV Kentalis Siméa GGZe Wijkagent Samenwerkingsverbanden Passend onderwijs: -VO Eindhoven -VO Kempenland -VO Helmond-Peelland -VO De Meierij (Den Bosch) -VO Oss-Uden-Veghel -VO Noord-Limburg (Venlo, Venray e.o.) -VO Weert, Nederweert, Cranendonck
41
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
11. Wet- en regelgeving Veiligheidsplan Op de scholen van SSOE willen wij vriendelijk en respectvol omgaan met leerlingen, medewerkers en alle andere betrokkenen bij de school. Voor wat betreft de leerlingen willen we dat zij zich vrij, veilig en gerespecteerd voelen op school. We willen ze laten voelen dat hun aanwezigheid en hun inbreng op prijs gesteld wordt. Daarnaast willen wij ons als orthopedagogische- en ortho-didactische instelling profileren. De school moet vooral een veilige school zijn, waar geen plaats is voor agressie, geweld, (seksuele) intimidatie, discriminatie, vandalisme, of diefstal. Van ieder die bij de school betrokken is wordt verwacht dat hij of zij respect heeft voor de ander en diens eigendommen en zorgvuldig omgaat met het gebouw en de schoolomgeving. SSOE heeft een veiligheidsplan. Het plan bevat een gedragscode en maatregelen om de veiligheid van leerlingen, vrijwilligers, medewerkers, ouders, verzorgers en alle andere betrokkenen bij het onderwijs te garanderen. De gedragscode is er op gericht ongewenst gedrag te voorkomen en te bestrijden. De afspraken en maatregelen in het plan gaan over het voorkomen, registreren en evalueren van ongewenst gedrag. Ook zijn er afspraken opgenomen over de nazorg die nodig is wanneer er ongewenst gedrag heeft plaatsgevonden. Het SSOE-veiligheidsplan is de basis voor de schoolregels en het veiligheidsbeleid op onze school. In het schooljaar 2014-2015 wordt tijdens verschillende activiteiten voor leerlingen en medewerkers aandacht besteed aan de veiligheid op school.
Regeling Ongewenste Intimiteiten Het bevoegd gezag van de Taalbrug (SSOE) heeft in 1998 het reglement ‘Ongewenste Intimiteiten’ vastgesteld. In dit reglement wordt de procedure aangegeven, die dient te worden gevolgd, indien zich op een van de scholen van de stichting een situatie voordoet van ongewenste intimiteiten. Het reglement is bedoeld om bescherming te bieden aan eventuele slachtoffers en eventuele aangeklaagden. De procedure bevat waarborgen voor een eerlijke en objectieve behandeling, die blijk geeft van vertrouwen en de privacy beschermt. Ouders van nieuwe leerlingen ontvangen een toelichtende brief over dit reglement. Op school zijn exemplaren van dit reglement aanwezig. De procedure is onderdeel van de klachtenprocedure, die op het onderwijs van toepassing is. 42
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
Intussen functioneert er ook een klachtencommissie (zie ook hoofdstuk 8). De school heeft een wettelijke meldplicht met betrekking tot seksueel misbruik. Klachtencommissie en vertrouwenspersoon zijn deskundigen en geheel onafhankelijk van de stichting en de scholen. De Wet Persoonsregistratie (WPR) Deze wet is op 1 juli 1989 in werking getreden en heeft tot doel de privacy van mensen te beschermen van wie persoonlijke gegevens geregistreerd zijn. Scholen en verenigingen hebben een genormeerde vrijstelling voor de ledenadministratie, personeelsadministratie, salarisadministratie, leerlingenadministratie en de administratie van oud-leden of oud-leerlingen. Voor het geval de school meer gegevens opneemt dan het Besluit Genormeerde Vrijstelling aangeeft, zijn we verplicht een reglement vast te stellen. Dit betreft een model privacyreglement dat geaccepteerd is door de betrokken besturenbonden en verenigingen. Indien we dus meer gegevens vastleggen dan gebruikelijk is, dan wordt dit modelreglement toegepast. Indien u vragen heeft over het gegevensbeheer van uw zoon/dochter, dan kunt u contact opnemen met de directie. Gronden voor vrijstelling van onderwijs/vervangende onderwijsactiviteiten Op grond van culturele achtergrond of geloof kunnen ouders/verzorgers verzoeken om ontheffing van deelname aan vieringen en lessen levensbeschouwing. Regeling leerling-vervoer Indien de leerling toelaatbaar en plaatsbaar is kunnen de ouders een vergoeding voor vervoer aanvragen bij de afdeling onderwijs van hun gemeente. In overleg tussen ouders en gemeente en school wordt bepaald wat de beste wijze van vervoer is. Soms zijn er ook combinatieregelingen mogelijk waarbij de leerling gebruik maakt van speciaal vervoer en een of twee keer aanvullend met het openbaar vervoer reist. Ook reizen met het openbaar vervoer kan tot de regeling behoren. De leerlingen uit Eindhoven krijgen, binnen een bepaalde afstand van huis naar school, geen speciaal vervoer meer. Wel kunnen zij gebruik maken van een door de gemeente via de school verstrekte maandkaart voor het openbaar vervoer (buskaart). Het symbiosevervoer valt buiten deze regeling en wordt geregeld door de school. Voor onze onderwijsvorm is nog geen eigen bijdrage van de ouders van toepassing.
43
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
Ouders die klachten hebben over het vervoer kunnen contact opnemen met de vervoerder c.q. met de gemeente (opdrachtgever van het vervoer). De vervoerder voert in opdracht van de gemeente het vervoer uit. Regels voor toelating, schorsing en verwijdering Toelating: Informatie over toelating tot onze school vindt U in hoofdstuk 4. Schorsing: Algemeen: De docenten en leerlingen van onze school zullen trachten elkaar met respect te benaderen en onderlinge problemen op te lossen. Fysiek en verbaal geweld trachten we uit te bannen. In het kader van een veiligheidsplan voor leerlingen en docenten wordt gewerkt aan een protocol betreffende het omgaan met fysieke en verbale agressie en andere vormen van geweld of intimidatie. Op onze school proberen we te blijven benadrukken dat respectvol omgaan met elkaar de te verkiezen weg is. Doel van de schorsing: Signaal dat de fysieke en/of verbale agressie of het gedrag van de leerling onaanvaardbare grenzen heeft overschreden. Herhaling in de toekomst heeft consequenties en leidt tot de procedure verwijdering. Bezinningsperiode.
Na of tijdens de schorsing worden er dwingende afspraken gemaakt; verbeteringskans; preventieve aanpak probleemgedrag dat leidde tot schorsing.
N.B. De procedure schorsing is aan een zeer zorgvuldige afweging onderworpen. Directie en team gaan hierbij niet over een nacht ijs. Procedure van de schorsing:
Schooldirecteur schorst namens bevoegd gezag.
Hieraan vooraf raadpleging lerarenvergadering c.q. begeleidingsgroep uit team waaronder mentor/directie en Commissie van Begeleiding.
Onderwijsinspectie en SSOE worden schriftelijk geïnformeerd.
Indien de leerling tevens leerling van Kentalis is, wordt deze instelling eveneens in de kennisgeving betrokken.
44
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
De schorsing kan maximaal 5 dagen bedragen.
Tijdens de schorsing wordt de leerling uitgesloten van het volgen van lessen:
externe leerlingen blijven thuis
interne leerlingen in overleg met Kentalis /ouders /verwijzers.
Procedure van de verwijdering:
De verwijdering geschiedt door het bevoegd gezag.
Alvorens tot verwijdering over te gaan hoort het bevoegd gezag de betrokken leraar of leraren.
De definitieve verwijdering geschiedt niet eerder nadat aantoonbaar gedurende acht weken zonder succes is gezocht naar een nadere school of instelling. In dit verband stelt de inspectie zich op het standpunt dat de periode van acht weken aanvangt op het moment dat aan de ouders het besluit van verwijdering is medegedeeld.
Het bevoegd gezag is verplicht om een besluit tot verwijdering schriftelijk en met redenen omkleed aan de ouders kenbaar te maken.
Voordat het bevoegd gezag beslist tot verwijdering dient het de ouders van de leerling te horen.
Binnen een termijn van zes weken na het bekend maken van de verwijdering kunnen de ouders bij het bevoegd gezag schriftelijk bezwaar maken tegen de beslissing tot verwijdering.
Het bevoegd gezag beslist niet eerder op een bezwaarschrift dan na overleg met de inspecteur, eventueel met andere deskundigen, dan nadat de ouders kennis hebben kunnen nemen van de op de beslissing betrekking hebbende adviezen of rapporten en nadat de ouders opnieuw zijn gehoord.
Onderwijskundig rapport bij het verlaten van de school. Indien de leerling integreert in het reguliere VO/ PRO of VSO moet de school een onderwijskundig rapport samenstellen. Regels voor ondersteunende werkzaamheden van de ouders De ouders verrichten geen onderwijsondersteunende activiteiten.
45
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
De oudervereniging verricht relevante hand- en spandiensten, zoals vervoer naar activiteiten, ondersteuning bij activiteiten als de jaarlijkse disco. De oudervereniging is een platform voor ouders o.a. voor de organisatie van een jaarlijks relevante thema-avond. Sponsoring De school maakt geen gebruik van structurele sponsoring. Protocol absentieregistratie leerlingen. De ouders/verzorgers worden verzocht om bij ziekte/afwezigheid hun zoon/dochter telefonisch voor 08.30 uur ziek/afwezig te melden. Na afwezigheid door ziekte dient de leerling zich beter te melden bij de administratie van de school. Verzoeken om lessen te mogen verzuimen worden uitsluitend schriftelijk gericht aan de teamleider/mentor.
46
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
12. Onderwijs: organisatie, planning en vakanties 12.1. Organisatie Schooltijden: Maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag 08.40 - 14.55 uur Woensdag 08.40 – 12.20 uur. 12.2. Planning
De ouderavonden vinden plaats op: Dinsdag 16 september: algemene ouderavond Maandag 24 november : thema ouderavond Donderdag 29 januari: individuele ouderavond Dinsdag 30 juni: individuele ouderavond Studiedagen staan gepland op: Maandag 25 augustus 2014 Maandag 15 september 2014 Vrijdag 31 oktober 2014 Dinsdag 11 november 2014 Maandag 8 december 2014 Donderdag 15 januari 2015 Woensdag 11 februari 2015 Donderdag 9 april en vrijdag 10 april 2015 Vrijdag 29 mei 2015 Woensdag 24 juni 2015 Vrijdag 17 juli 2015 12.3. Vakanties Vakanties schooljaar 2014-2015 Start SO/VSO Herfstvakantie Kerstvakantie Voorjaarsvakantie 2e Paasdag Meivakantie Hemelvaart 2e Pinksterdag Zomervakantie
Ma 25-08-2014 Ma 20-10-2014 t/m vr 24-10-2014 Ma 22-12-2014 t/m vr 02-01-2015 Ma 16-02-2015 t/m vr 20-02-2015 Ma 06-04-2015 Ma 27-04-2015 t/m vr 08-05-2015 Do 14-05-2015 t/m vr 15-05-2015 Ma 25-05-2015 Ma 20-07-2015 t/m vr 31 augustus 2015
47
2014-2015
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
13. Adressen en contacten 13.1. Adressen VSO diplomagericht VMBO onderwijs Toledolaan 3 5629 CC Eindhoven
b.g.g.:
040-2902345 040-2423355
VSO arbeidstoeleiding en dagbesteding Toledolaan 3 5629 CC Eindhoven Sector Directeur: Dhr. A. Claassen
040-2902345
Arbeids Transitie Centrum (ATC) SSOE Ekkersrijt 4102 A 5692 DB SON
040-7440344
Dagbestedings Transitie Centrum (DTC) Toledolaan 3 5629 CC Eindhoven Medezeggenschapsraad Toledolaan 3 5629 CC Eindhoven
b.g.g.:
040-2902345 040-2423355
040-2902345 b.g.g.:
SO Toledolaan 3 5629 CC Eindhoven Sector Directeur: Mevr. J. Clevis
040 2423355 040 2902345
SO Leuvenlaan 23 5628 WE Eindhoven
040 2425728
SO Venlo Vijverhofstraat 4 5913 TV Venlo
077-3998820
48
2014-2015
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
13.2. Contacten Centraal Aanmeld Punt (CAP) Toledolaan 3 5629 CC Eindhoven E-mail:
[email protected]
040 2902350
Ambulante Dienstverlening (AD) Toledolaan 3 5629 CC Eindhoven E-mail:
[email protected]
040 2902360
Kentalis Castiliëlaan 8 5629 CH Eindhoven E-mail:
[email protected]
040 2647000
Maatschappelijke Deskundige Dhr. M. van Hoof
Stichting Speciaal Onderwijs Eindhoven (SSOE) Stichting Speciaal Onderwijs Eindhoven Weegschaalstraat 3 5632 CW Eindhoven College van Bestuur Mw. A.J.M. Smolders/Dhr. H de Vries E-mail:
[email protected]
49
040 2163850
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
14. Afkortingen
BAVO BB BBL BOL BVE CAP CKV Cluster 2 CvO dB DSM-IV TOS FOSS GGD GL GMR HAVO IBG ICD-10 ICF ICT KB LGF LWOO MBO MG MLK MR OOP OP OPL RDT REC ROC SH SO SSOE TL VMBO VO
Basisvorming Basisberoepsgerichte leerweg binnen het VMBO Beroepsbegeleidende leerweg Beroepsopleidende leerweg Beroeps- en volwasseneneducatie Centraal Aanmeld Punt Culturele Kunstzinnige Vorming Verzamelnaam voor scholen voor auditief en communicatief beperkte leerlingen Commissie van Onderzoek Decibel Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4e versie) Taalontwikkelingsstoornis Federatie Ouders van Slechthorende Kinderen Gemeentelijke Gezondheidsdienst Gemengde leerweg binnen het VMBO Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Informatie Beheer Groep International Classification of Diseases (10e versie) International Classification of Functioning, disability and health Informatie en Communicatietechnologie Kaderberoepsgerichte leerweg binnen het VMBO Leerling Gebonden Financiering Leerwegondersteunend onderwijs Middelbaar Beroepsonderwijs Meervoudig beperkte kinderen Moeilijk lerende kinderen Medezeggenschapsraad Onderwijs Ondersteunend Personeel Onderwijspersoneel Oriëntatie Praktijk Loopbaan Regionaal Diagnostisch Team Regionaal Expertisecentrum Regionaal Opleidingscentrum Slechthorenden Speciaal Onderwijs (basisonderwijs) Stichting Speciaal Onderwijs Eindhoven Theoretische leerweg binnen het VMBO Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs Voortgezet Onderwijs
50
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding VSO VWO WEC WMS WOR WPR WSNS ZMLK
Voortgezet Speciaal Onderwijs Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Wet op de Expertise Centra Wet Medezeggenschap op Scholen Wet op de Ondernemingsraden Wet Persoonsregistratie Weer samen naar school Zeer moeilijk lerende kinderen
51
2014-2015
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
15. Schoolgegevens VSO De Taalbrug Toldolaan 1 5629 CC Eindhoven Tel. nr. 040-2902345 15.1. Directie en Management Team Directeur VSO De Taalbrug Alexander Claassen 040-2902345 b.g.g. 040-2423355 Teamleiders 040-2902345 b.g.g. 040-2423355 Maaike Jacobs
[email protected] Monique van den Hurk
[email protected] Ruud van Zon
[email protected]
15.2. Overzicht klassen en mentoren O - fase O1 O2 O3 O4 O5 O6 O7 O8 O9
Jeroen Vooren Karla van de Ven/Albert Winter Lieke Kuppens Elleke Doeve Ria Kuijpers Kees van Tiel/Saskia Adriaans Jan van Eck/Ilse Schutte Ruudt Mol Franca van de Berg/Jaqueline Meulenpas
52
2014-2015
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
V - fase V1 V2 V3 V4 V5 V6 V7
Anke Janssen Mariette van Leuken/Ruurd van Heijst Ruud Daanen/Isolde Blom Peter Hendrix /Pieter van Woerkom Wil Bruijns/Nicky de Bruijn Yolanda van Bezouw/Kim van der Elst Christie Hagelaar/Bep de Graaff
T – fase T1 T2 T3 T4 T5 en T6
Marijke van Roij Jan Cuppens/Pieter van Woerkom Paul van de Peet Theo van Esch/Albert Winter Resie de Bakker/Karin van Gestel Henk van de Berg/Kees van Zantvoort /René van Laarhoven
Mailadres leerkrachten: voorletter
[email protected] Logopedistes: Mw. Laura Berden
[email protected]
Orthopedagogen: Mw. Floortje Voets
[email protected]
Mw. Lidwien Bakkeren
[email protected]
Mw. Joyce de Bie
[email protected]
Mw. Lotje Tonnaer
[email protected]
Psychologisch medewerkster: Mw. Cathelijne Tielrooij
[email protected]
Mw. Annette Berings
[email protected] Mw. Brigitte van Amelsfort
[email protected] Mw. Sabine Cornelissens
[email protected] Mw. Merel van Deursen
[email protected]
53
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
Specifieke taken dit schooljaar: Projectleiders: Dhr. Jan Cuppens Dhr. Wil Bruijns Dhr. Kees van Tiel
[email protected] [email protected] [email protected]
Zorg-coördinatoren: Mw. Saskia Adriaans Mw. Nicky de Bruijn Mw. Lieke Kuppens
[email protected] [email protected] [email protected]
Arbeidtoeleiders: Dhr. Kees van Zantvoort Dhr. Henk van de Berg Dhr. Rene van Laarhoven
[email protected] [email protected] [email protected]
ICT- coördinator: Dhr. Paul van der Peet
[email protected]
Vakleraren: Voor de volgende vakken zijn er vakleerkrachten: Koken, Verzorging, Land en Tuinbouw, Arbeid, Techniek en Beeldende vorming. Muziek: Dhr. Kevin Bachus
[email protected]
Gymnastiek: Dhr. Servaas Duif Mw. Lienke Nanninga
[email protected] [email protected]
15.3. Teamleiders en teams Maaike Jacobs: Ruud van Zon: Monique van den Hurk:
O-fase V-fase T-fase
Alle teamleden zijn telefonisch bereikbaar via de administratie van de school. Het telefoonnummer is 040-2902345. Het e-mailadres is:
[email protected]
15.4. Raad van Toezicht De Stichting Speciaal Onderwijs Eindhoven (SSOE) vormt het bevoegd gezag van alle Taalbrugscholen (cluster 2).
54
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
Tot deze Stichting behoren ook twee scholen uit cluster 3. Er is periodiek overleg met de directies en het College van Bestuur. Hierin wordt het strategisch beleid voor de Stichting voorbereid. Schooloverstijgende vraagstukken komen hier aan de orde zoals zaken rond integraal personeelsbeleid, huisvesting en arbo-zaken. Samenstelling Raad van Toezicht Voorzitter Mw. M.A.E.J. van Eijndhoven Leden Drs. E.Th.J. Boeijkens Drs. R. van Deursen Mw. A.E. Denissen MBA Dhr. A.J. Droppert
College van Bestuur
Mw. A.J.M. Smolders/Dhr. H. de Vries Bestuursbureau SSOE Weegschaalstraat 3 5632 CW Eindhoven Tel. 040-216 3850
Secretariaat
E-mail:
[email protected]
55
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
Onderstaande tekst moet nog worden geactualiseerd.
16. In-, door- en uitstroomgegevens en resultaten A. Instroom 08ZP00 (extern) SO
VSO
A. Instroom VSO (intern)
B. Doorstroom 08ZP (tussentijds) >01-10-2011 SO
VSO
B. Doorstroom VSO (intern)
56
2014-2015
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
C. Uitstroom 08ZP (einde schooljaar) SO
VSO
Opbouw van de school Start Schooljaar 2014-2015
VSO De Taalbrug Arbeid&Dagbesteding
O-fase 75
V-fase 57
T-fase 60
Totaal aantal leerlingen: 192 Opbrengsten onderwijs De eindresultaten van het schooljaar 2014-2015 zijn weergegeven in bovenstaande instroom -, doorstroom - en uitstroom gegevens. De persoonlijke groei van leerlingen, vanaf het moment van instromen tot het moment van schoolverlaten, is moeilijk in cijfers weer te geven. Gesteld kan worden dat de leerlingen die zijn uitgestroomd hun potentieel hebben kunnen benutten door voortgezet onderwijs te volgen in een speciale setting. De opbrengst van externe stage komt tot uiting bij het verlaten van de school door het vinden van passend werk. De vele activiteiten (introductieactiviteiten, stages en buitenschoolse activiteiten en de leerlingbegeleiding (zowel sociaal-emotioneel als pedagogisch en didactisch) gedurende de schoolloopbaan hebben opgeleverd dat een jongvolwassene zijn of haar 57
VSO De Taalbrug gericht op arbeid en dagbesteding
2014-2015
beperking heeft weten te compenseren en zijn of haar mogelijkheden heeft weten te benutten. Kwaliteitskaart De Inspectie van het Onderwijs houdt toezicht op de kwaliteit van het onderwijs. Ze doet dat zowel op het niveau van de scholen en instellingen als op het niveau van het onderwijsstelsel. Op basis van de inspectie rapportage richten wij ons op onderstaande aandachtspunten: 1. Opbrengsten: Opbrengsten liggen op het niveau dat obv kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 2. Leerlingenzorg: School begeleidt leerlingen ahv hun ontwikkelingsperspectief, zodat zij zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen. 3. Onderwijsleerproces: Aangeboden leerstofinhouden bereiden leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving. 4. Leertijd: Leraren geven leerlingen voldoende tijd om leerstofaanbod eigen te maken. 5. Schoolklimaat: Schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen. 6. Didactische Vaardigheden: Leraren leggen duidelijk uit, organiseren onderwijsactiviteiten efficiënt en houden leerlingen betrokken bij hun taak. 7. Rekening houden met verschillen: Leraren stemmen aanbod, verwerking, onderwijstijd en aanpak af op verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen 8. Kwaliteitszorg: Systematische en planmatige kwaliteitszorg 9. Voorwaarden voor kwaliteit: Voorwaarden voor kwaliteit zijn aanwezig.
58