Schakenbosch-Noord: veilig wonen en werken Uitwerking van een aantal aandachtspunten vanuit de veiligheidsnotitie van SFS 1. Uitgangpunten Schakenbosch-N Het doel van Schakenbosch is behandelen van gedragsproblematische jongeren. De besloten omgeving is slechts hulpmiddel om cliënten in hun ruimte en handelen te beperken, voor zover zij de begrenzing en ondersteuning van hun directe omgeving nodig hebben. Het uiteindelijke behandeldoel: de jongere kan eigen keuzes maken binnen maatschappelijk gebruikelijke bewegingsruimte, c.q. kan voldoende adequaat begeleidingshulp organiseren bij het maken van zijn keuzes. Schakenbosch-N is daarin een nieuw startpunt voor de jongere. Na de tijdelijke overname van alle verantwoordelijkheid bij opname kan de jongere binnen het behandelmodel via bereikbare stappen toegroeien naar eigen “controle”, met maximale vermijding van falen. Het uiteindelijke behandeldoel wordt doorgaans bereikt na doorplaatsing naar lichtere reguliere behandel/begeleidingsvormen. Schakenbosch-N differentieert daarom in het creëren van bescherming/begrenzing binnen het wonen, behandelen en begeleiden om de jongeren maximale ontwikkelingskansen te bieden, passend bij hun individuele mogelijkheden. Het regime kan variëren van volledige bescherming en overname van alle verantwoordelijkheid (desnoods met behulp van separeer) tot besloten wonen en behandeling met afgebakende individuele bewegingsvrijheid. De begeleiding kan daarmee variëren van hand in hand begeleiding tot zelfstandig kunnen bewegen met afgebakende tijdsafspraken. Overigens, de bescherming is soms ook nodig tegen beïnvloeding vanuit buiten de instelling, bijvoorbeeld vanuit het milieu van herkomst. Onze veiligheidsvoorzieningen zijn dus mede daarvoor bedoeld.
010_Bijlage_X_Veiligheidsopzet Schakenbosch Noord versie 1_0 14 januari 2011.dockenbosch-N
1/9 18/11/2010, versie 1.0 d.d. 14 jan 2011 gs
2. Uitwerking van bovengenoemde uitgangspunten vanuit de ordening door SFS 2.1 Organisatie van veiligheid – begeleiding van de cliënten In de behandeloptiek wordt uitgegaan van 1 kind, 1 plan. Er wordt een 3 milieu voorziening gecreëerd. De leefmilieus (wonen, dagbesteding, recreatie) zijn op een terrein samengebracht en worden op elkaar afgestemd om een optimaal behandelklimaat te realiseren. Om elkaar optimaal te ondersteunen wordt ondersteunende (beveiligings)techniek zoveel mogelijk integraal uitgerold. Dit biedt ook extra mogelijkheden t.a.v. beheer. 2.2 Adequate individuele behandelplannen met risicotaxatie zijn essentieel. Zie PvE Schakenbosch-N d.d. 15/4/2010 Zoals boven beschreven zal het niveau van directe ondersteuning afhankelijk zijn van dat individuele behandelplan en risicotaxatie. Intensieve samenwerking tussen school en wonen/behandelen is essentieel om een uitgebalanceerd behandel – en begeleidingsklimaat te kunnen realiseren. 2.3 Er is sprake is van een integraal behandelaanbod. Zoals de veiligheidsschil in het wonen wordt gevormd met behulp van de woongebouwen, zal de school met zijn gebouwen en buitenruimtes een eigen veiligheidsschil vormen. Buiten de school zijn de jongeren zijn voortdurend onder begeleiding/verantwoordelijkheid van groepsleiding van JIB, dus ook van en naar school en gedurende hun vrije tijdsbesteding. Afhankelijk van individueel behandelplan zijn variaties in begeleidingsintensiteit mogelijk. Zo kan er bijvoorbeeld extra ondersteuning nodig zijn om de jongere te handhaven binnen de school. Echter kunnen er ook rond individuele jongeren afspraken zijn, dat zij zelfstandig naar school gaan. Dit om twee uitersten in begeleidingsintensiteit maar aan te geven. 2.4 Jongeren met een (te) groot veiligheidsrisico zullen worden behandeld binnen de gesloten woonvoorziening. 2.5 Binnen die voorziening zijn een viertal lokalen waarbinnen een beperkt aantal jongeren onderwijs gegeven kan worden. Deze jongeren verlaten de gesloten voorziening alleen, wanneer dat begeleidingstechnisch mogelijk is en de risicotaxatie dat toelaat.
010_Bijlage_X_Veiligheidsopzet Schakenbosch Noord versie 1_0 14 januari 2011.dockenbosch-N
2/9 18/11/2010, versie 1.0 d.d. 14 jan 2011 gs
3.0 Veiligheidsorganisatie binnen de woongebouwen. Uitgangspunt binnen wonen/behandelen. Het (samen)wonen met anderen, de interactie en je verhouden tot de (verwachtingen van de) omgeving: in kleine stapjes het belangrijkste oefenmateriaal voor de opgenomen jongere. Het gebouw en de voorzieningen zijn daaraan ondersteunend, zie uitgangspunt 1.0 Dus technische voorzieningen waar nodig, maar niet meer dan dat. Vanuit de overname van alle verantwoordelijkheid bij opname wordt de basis gelegd voor de jongere om een nieuwe start te kunnen maken met maximaal ingebouwde ondersteuning en veiligheid. (De opgenomen jongeren hebben bijna allemaal een forse hulpverleningsachtergrond, waarbij lichtere vormen van zorg onvoldoende resultaat hadden. We houden rekening met uiteenlopende zorgvragen.) - Voorbeelden: o Jongeren met extreme gedragsproblematiek, waarbij de veiligheid van de jongere, zijn groepsgenoten en medewerkers in gedrang kan komen o Jongeren waarbij de problematiek zich uit in vernielen of/en weglopen o Jongeren die extreem angstig zijn Bouw/technische veiligheidsmaatregelen moeten veiligheid ondersteunen voor de gehele range en afhankelijk van de noodzaak per woning toegepast kunnen worden. De systemen (deurstand signalering, zusteroproepsysteem, etc.) kunnen daartoe flexibel ingezet worden, individueel regelbaar. 3.1 Gezien de intensieve begeleidingsvraag zullen per woning 2 medewerkers per dagdeel beschikbaar zijn. In de nacht is een wakende nachtdienst per 2 groepen aanwezig. Deze situatie kan mogelijk aangepast worden aan de hand van langdurige ervaring t.a.v. dit type zorgverlening. Daarnaast zijn er slaapdiensten, die oproepbaar zijn bij calamiteiten in de nacht. 3.1.1 Door de dag heen zijn per woning minimaal 2 groepsleiders aanwezig. 3.1.2 Groepsleiders zullen deels van de woning af zijn tijdens begeleiding van jongeren naar/tijdens dagbesteding. Zijn er jongeren op de woning aanwezig, dan is er ook een of meer groepsbegeleiding om de veiligheid te realiseren. 3.1.3 Groepsleiders zijn uitgerust met alarmeringsapparatuur voor: onderlinge ondersteuning, noodoproep, brand, etc. ’s Nachts is er per 2 groepen een nachtdienst. Daarnaast is er een slaapdienst per 2 groepen. Dat betekent dat ’s nachts 6 medewerkers direct paraat zijn, en een 6 tal op afroep.
010_Bijlage_X_Veiligheidsopzet Schakenbosch Noord versie 1_0 14 januari 2011.dockenbosch-N
3/9 18/11/2010, versie 1.0 d.d. 14 jan 2011 gs
3.2 Groepsleiding creëert een veilige leer- en woonomgeving. • Groepsleiding is t.b.v. de eigen veiligheid uitgerust met oproepsystemen.. • Gevaarlijke gebruiksvoorwerpen kunnen uit voorzorg weggesloten worden. • Alle niet-algemene ruimtes zijn afsluitbaar. • Jongeren kunnen op hun eigen kamer (tijdelijk) ingesloten worden, wanneer het verblijf op hun kamer (nog) niet via afspraken gerealiseerd kan worden. Wanneer jongeren extreem onrustig zijn, en hun onrust uiten in vernielen, is een afzonderingsruimte of separeer aanwezig. • Om jongeren naar dergelijke plekken te begeleiden, is een separeerprotocol • ’s nachts kunnen jongeren in hun kamer worden ingesloten. De jongeren kunnen gebruikmaken van individueel sanitair op de eigen kamer. • groepsleiding is uitgerust met draagbare combinatieapparatuur (dect?) t.b.v. het ontvangen van signalen van brand, actieve deurstand signalering, noodoproep collega’s, telefoon, deurbel, inbraak, etc. 3.3 Toegangscontrole binnen de woning • Om experimenteren met eigen verantwoordelijkheid mogelijk te maken, conform uitgangspunten behandelplan en risico inventarisatie, is er individueel schakelbare deurstand signalering van de slaapkamers en toegangsdeuren nodig. • Activering van geschakelde deuren dienen zichtbaar te zijn op veiligheidspaneel in kantoor groepsleiding, en eerder genoemde dectapparatuur van groepsleiding 3.4 Jongeren mogen alleen het pand verlaten wanneer daarvoor toestemming is van groepsleiding. De buitendeuren zijn dus gesloten. Er is een sluisfunctie bij de voordeur. Zie specificaties rondom de entree. De achterdeur van de woning is gesloten. Kan echter door groepsleiding op afstand ontgrendeld worden. Bovenwoningen hebben een camera (of video/spreekverbinding) bij de deur naar het binnenterrein. 3.4.1 De entree • er is een veiligheidssluis bij de entree van de woning. De entree is nabij het kantoor van de groepsleiders, zodat groepsleiding toegangscontrole kan uitoefenen. • Vanuit het kantoor kan elektronisch de entree ontsloten en gesloten worden. • De entreedeur sluit automatisch. • De entreedeur kan door een bevoegde met een tag geopend worden. 010_Bijlage_X_Veiligheidsopzet Schakenbosch Noord versie 1_0 14 januari 2011.dockenbosch-N
4/9 18/11/2010, versie 1.0 d.d. 14 jan 2011 gs
• • • • •
De entreedeur ontsluit niet bij brandmelding. Er wordt ontruimd richting de besloten binnentuin. Als 2e vluchtroute geldt de naastgelegen woning. Naar de binnentuin is slechts een enkele deur. Deze kan ontsloten worden door groepsleiding. Tussen de woningen zijn (brand)scheidingsdeuren. Deze zijn met een tag te ontgrendelen voor ondersteuningsdoeleinden. De woningen zijn bedoeld als zelfstandige woningen. Het is niet de bedoeling dat er intern verkeer door de scheidingsdeuren plaats vindt, anders dan ter wederzijdse ondersteuning. Het is het nodig dat de woningen een overzichtelijke, veilige wooneenheid is met zo min mogelijk verstoringen.
3. 5 De slaapkamer van de jongere 3.5.1 Elke jongere heeft een eigen slaapkamer met toilet en wastafel. Ieder moet zich op zijn kamer kunnen wassen en tandenpoetsen. Het toilet en de wastafel zijn afsluitbaar, zodat de ruimte kan worden afgesloten wanneer de individuele jongere daar niet goed mee omgaat. De jongere kan dan die voorzieningen alleen onder begeleiding gebruiken. 3.5.2 Zusteroproepsysteem. Een camera is niet nodig, levert geen meerwaarde op. Wel is het nodig dat er een spreek/luisterverbinding is tussen de slaapkamer en de groepsleiding. – een zusteroproepsysteem. Motivatie: bij brandalarm (ook in eigen woning) wordt er gefaseerd ontruimd. Jongeren (ook van aanliggende woningen moeten snel gerustgesteld kunnen worden. Daarnaast moeten extreem angstige kinderen contact kunnen maken met begeleiders. 3.5.3 In de slaapkamer is een aansluitmogelijkheid voor een eigen televisie. Data is slechts gecontroleerd beschikbaar in groepsruimte of mfr op de woning 3.6 Brandveiligheid, alarmering en ontruiming 3.6.1 Ontruiming het pand mag niet zomaar verlaten worden: 3.6.2 Ontruiming vindt plaats naar de (besloten) binnentuin. 3.6.3 Ontruiming vindt gefaseerd plaats, dus ook de ontgrendeling. – 3.6.3.1 Ontgrendeling bij 1 aangesproken melder – de deur naar die ruimte – de primaire ontvluchtingsweg: verkeersgangen naar die ruimte, de deur naar de binnentuin. - Verbindingsdeuren tussen woningen zijn gesloten, moeten echter bij calamiteiten in een handeling door dienstdoende leiding ontgrendeld kunnen worden met behulp van een tag.
010_Bijlage_X_Veiligheidsopzet Schakenbosch Noord versie 1_0 14 januari 2011.dockenbosch-N
5/9 18/11/2010, versie 1.0 d.d. 14 jan 2011 gs
4.0 Het terrein Schakenbosch-N: De gebouwen dient om de noodzakelijke bescherming en begrenzing te kunnen realiseren. Het terrein dient om een afdoende veilige leefomgeving te realiseren. Het terrein moet uitnodigen tot sport- spel activiteiten, etc. Het terrein tussen de gebouwen is ook de ruimte waarin stapsgewijs wordt geoefend met eigen verantwoordelijkheid.. Een open karakter is belangrijk. Jongeren moeten ruimte kunnen ervaren, niet alleen afbakening. 4.0.1 Terreinafbakening, uitgangspunten Een terreinafbakening of hek is vooral bedoeld als eerste drempel voor jongeren die zich wil onttrekken aan de behandeling en als civielrechtelijke terreingrens voor ongewenst bezoek. 4.1
De aanwezige waterwegen zijn een prima natuurlijke terreinafbakening zonder zware uitstraling als veiligheidsvoorziening. Het te ontwikkelen terrein is echter nog niet volledig ter beschikking van IpsedeBruggen. We kunnen daarom slechts gedeeltelijk gebruik maken van de omliggende sloten als natuurlijke terreinafbakening. Hebben we niet de beschikking over het volledige gebied, dan zullen beeldbepalende hekwerken de grens van het JIB-terrein langs de parkeerkoffers moeten afbakenen.. Het aanbrengen van een sloot voorlangs de parkeerkoffers is daarvoor een alternatief. Wij adviseren de stuurgroep in overeenkomst vast te leggen dat het hele terrein tot beschikking van JIB komt, zodat de veiligheidsvoorzieningen op het terrein beperkt kunnen blijven en als minder als “drukkend” en intimiderend ervaren worden.
Overweging: We hoeven overigens niet de verwachting te hebben dat hekwerken van minder dan 2 meter hoogte een reële belemmering zullen zijn voor de jongeren die echt het terrein willen verlaten. Een hek, bedoeld om opgenomen jongeren tegen hun wil binnen te kunnen houden, zou van een kwaliteitsniveau moeten zijn dat vergelijkbaar is met een penitentiaire inrichting. Gelet op de behandelingsdoelen is dat voorzieningenniveau niet het uitgangspunt. Voor jongeren die zich dreigen te onttrekken aan behandeling is eerder genoemde begeleiding en de geslotenheid van de gebouwen. Adequate individuele behandelplannen met risicotaxatie zijn dus van groot belang. Zie pve Schakenbosch-N d.d. 15/4/2010 Als afbakening van de terreingrens is een hek van 1.50-1.80 dus ook voldoende. 4.2
Open stroken aan beide kanten van de waterwegen, maar ook op het terrein veel open zichtlijnen om het terrein minder aantrekkelijk te maken voor onbevoegden.
010_Bijlage_X_Veiligheidsopzet Schakenbosch Noord versie 1_0 14 januari 2011.dockenbosch-N
6/9 18/11/2010, versie 1.0 d.d. 14 jan 2011 gs
De parkeerkoffers dienen binnen het Schakenbosch gebied te liggen, zodat loverboys e.d. de parkeerkoffers niet als uitvalsbasis kunnen gebruiken voor hun ongewenste activiteiten. Ondersteunende gemeentelijke maatregel: een parkeerbod op de weg nabij de hoofdingang. 4.3
Uitgaand van de volledige huidige beschikbaarheid zal de volgende terreinafbakening nodig zijn: vuurdoorn langs de sloten. Sloten aan de buitenrand van het terrein verbreden waar nodig (is ook waterberging) Hek met toegangscontrole op bruggetje naar parkeerplaats sporthal met CCTV Hek met toegangscontrole op 2e ingang (naar Rivierduinterrein) met CCTV (extra calamiteiteningang) Hek (1.80 bij kleine terreindoorgang (naar Rivierduinen) Slagboom bij hoofdentree van het terrein (met aanvullend hekwerk richting sloten) met CCTV Toegangscontrole voor eigen personeel (tags) Naast de terreinafbakening zullen borden “art. 461” nodig zijn om onbevoegden te kunnen weren. De exacte formulering zal afhankelijk zijn van advisering op basis van wet/regelgeving. Extra risico vormt de periode dat de sloten zijn bevroren. Er is overigens doorgaans minder wegloopgedrag bij veel koude en nattigheid, alsmede waarschijnlijk verminderde activiteit van loverboys etc..
4.4
verdere terreinwerende maatregelen: zie notitie SFS: Open stroken rondom het terrein in combinatie met eerder genoemde vuurdoorn. 2e vluchtweg bij ernstige calamiteit Aansluitende hekwerken ter hoogte van de plekken waar de vuurdoorn onvoldoende kan weren (zie 3.3) Aanplanting op het terrein met behoud van de open zichtlijnen 4.4.1 verlichting terrein op toegangspunten en wegen en buitenschil. Paden dienen goed verlicht te zijn i.v.m. gevoel voor veiligheid en zichtbaarheid van ongewenst bezoek Verder: zie notitie SFS 4.5.1 Cctv … op alle genoemde toegangen, nooduitgang van terrein en entree behandelgebouw, met opslag van de beelden op de centrale beveiligingspost. We monitoren vooral wie er komt en weggaat – preventief en repressief. Verder aanvullende camerabewaking is vooral gericht op ongewenst bezoek. Daarover moeten uitgangspunten worden ingenomen om vervolgens een cameraplan te maken. 010_Bijlage_X_Veiligheidsopzet Schakenbosch Noord versie 1_0 14 januari 2011.dockenbosch-N
7/9 18/11/2010, versie 1.0 d.d. 14 jan 2011 gs
Belangrijk is om een camerasysteem te hebben dat eenvoudig uitgebreid kan worden. Overweging: een camerabewaking van het hele terrein is niet gewenst. De uitstraling zou daardoor niet bij de uitgangspunten van 3.0 aansluiten. Beelden zijn alleen interessant als zo ook bekeken (kunnen) worden en direct naar gehandeld kan worden. Dat zou een onevenredige personele veiligheidsorganisatie vragen. 4.5.2 Toegangsbeheer terrein We kozen voor een slagboom i.p.v. een automatisch hek i.v.m. het open karakter. Waar auto’s frequent doorheen gaan lijkt een hoog sluithek alleen zinvol als daar fysieke toegangscontrole aan toegevoegd is of sluiswerking. Wederom is de overweging dat volledige afsluitbaarheid een te zwaar concept zou worden. 4.5.3 Wel is er toegangscontrole op de ingang. - 2 ledig: eigen personeel heeft automatisch toegang via tags. - Bezoek heeft toegang na aanmelding bij receptie/bewaking via spreek/videoverbinding bij de slagboom. De in/uitgangen worden via Cctv gemonitord (zie 3.6). 4.5.4 Slagboom en toegangshek (2e ingang) dienen dus automatisch te sluiten. De 2e ingang voor externe hulpverleners dient automatisch te worden ontgrendeld. 5.0
Toegangsbeheer receptie / bewaking ….. optie 2 van SFS Toegangsbeheer wordt gerealiseerd vanuit de bewaking/receptie. Geen personele bewaking bij de ingang, – zie uitgangspunten 3.0 De slagboom en de borden artikel 461 etc.. dienen onbevoegden te weren. Het lijkt een verstandige zaak om het kantoor van de bewaking en de receptie zo in te richten, dat de bewakingshandelingen (CCTV beelden en toegang verlenen) vanuit beide plekken kan worden geregeld. Overweging: indien er maar een bewaker is kan deze slechts constateren, nauwelijks direct handelen (bij ongewenst bezoek). Daarvoor is ondersteuning nodig (bijvoorbeeld van een op te roepen externe beveiligingsdienst) 5.1.1 Personele bewaking is 24 uur per dag nodig. Gedeeltelijke personele bezetting zal al gauw buiten de instelling bekend zijn. 5.2 Extra ondersteuning regelen met een particuliere beveiligingsorganisatie, bijvoorbeeld met behulp van controleritten. 5.3 Goede afspraken met politie zijn ook essentieel. Slagboom en toegangshek dient automatisch te sluiten. Te openen voor geautoriseerd personeel (tags). Het is een ambulance ingang – voor ambulances dus zelf te openen. 010_Bijlage_X_Veiligheidsopzet Schakenbosch Noord versie 1_0 14 januari 2011.dockenbosch-N
8/9 18/11/2010, versie 1.0 d.d. 14 jan 2011 gs
Receptie en bewaking opent slagboom op afstand Cctv – continue in bedrijf: uit te lezen in bewakingsloge / receptie. Receptie / bewaking tot ’s avonds 22.00 uur. Voorlopig ook ’s nachts bewaking (na 6 maanden evalueren). Ondersteunen door PAC. Want…. 1 bewaker kan slechts constateren vanuit zijn post – reactie is via externe ondersteuning nodig.
6.0 Toegangscontrole, sleutelbeheer Overweging: grote verscheidenheid aan medewerkers en mogelijk veel verloop. Traditionele sleutelsystemen verliezen snel hun waarde door kwetsbaarheid bij verlies / niet inleveren, etc. Voetnoot: i.v.m. back-up hebben alle dienstdoende groepsleiders toegang tot alle woningen. Het verlies van 1 sleutel betekent dat alle woningen kwetsbaar zijn. Het verlies van 1 tag met die autorisatie kan via intrekken van autorisatie opgelost worden. 6.1 elektronische toegangscontrole met specifieke autorisaties genieten de voorkeur. Autorisaties kunnen uit het systeem gehaald worden als de betreffende badge of eigenaar geblokkeerd moet worden. De kwaliteit van de toegangscontrole blijft daardoor veel langer verzekerd. 6.2 Veel elektronische systemen hebben ook de mogelijkheid om verleende toegang in geheugen op te slaan. Dat is absolute meerwaarde in panden, waarin veel mensen bewegen en een diversiteit van toegangsautorisatie is. 6.3 I.v.m. mogelijkheden tot back-up bij calamiteiten en mogelijkheden voor multifunctioneel gebruik van gebouwen (zoals gymzaal) is het van belang dat er een integraal toegangscontrolesysteem komt voor JIB en school. 7.0 telefoonsystemen / oproepsystemen Er is de noodzaak van een integraal veiligheidsplan, met name voor calamiteiten met cliënten, gebouwbeveiliging, terreinveiligheid. 7.1 het telefoonsysteem en oproepsysteem moet op elkaar afgestemd zijn. 7.2 De receptie in het behandelgebouw kan een centrale rol spelen. Er is een telefooncentrale voor JIB en school samen 7.3 Het pzi-systeem voor gebruik in school en JIB gebouwen is één systeem.
010_Bijlage_X_Veiligheidsopzet Schakenbosch Noord versie 1_0 14 januari 2011.dockenbosch-N
9/9 18/11/2010, versie 1.0 d.d. 14 jan 2011 gs