Raadsstukken - 529
Scan nummer 1 van 1 - Scanpagina 1 van 11
Raadsstukken - 529
Scan nummer 1 van 1 - Scanpagina 2 van 11
Raadsstukken - 529
Doorstroom in de verhuisketen in de Gemeente Gorinchem Adviesrappod afstudeeropdracht Management, Economie & Recht Auteur Studentnummer Plaats Instantie Publicatie Versie Bedr|fsmentor Docentbegeleider Tweede examinator Jaucke Hamstra 151 1138 Gorinchem Gemeente Gorinchem mei 2010 Definitief Anke Knaken Marco Oteman Fred Schaaf
Scan nummer 1 van 1 - Scanpagina 3 van 11
Raadsstukken - 529
Voorwoord De totstandkoming van dit rappod is te danken aan het feit dat de Gemeente Gorinchem mij de mogelijkheid heeft geboden om een afstudeeropdracht uit te voeren. Mijn dank gaat dan in het bijzonder uit naar Anke Knaken, die mij intensief begeleid heeft. Van haar heb ik de kans gekregen om steeds meer professionele vaardigheden en inzichten te verwerven. Er was altijd mogelijkheid voor feedback en overleg. De tijd die zij ge'l'nvesteerd heeft in zowel mijn on|ikkeling als medewerker als voor de inhoud van het rapport is van waarde voor dit resultaat. Het was opvallend dat de Gemeente Gorinchem gemakkelijk een nieuw Iid tot zich neemt. Ik heb me altijd welkom gevoeld. Mijn dank gaat ook uit naar Ferry Batenburg, docentbegeleider aan de Hogeschool Utrecht. Het contact was soepel, de voodgangsgesprekken waren altijd opbouwend en prettig. Ik zal met plezier terugdenken aan deze samenwerking. Na de intrede van de ziekte bij Ferry Batenburg ben ik blij dat ik Marco Oteman toegewezen heb gekregen. Zijn opbouwende feedback was duidelijk en snel beschikbaar. Het werken bij de Gemeente Gorinchem heeft mij veel dingen bijgebracht. Ik was te zelfstandig en had vaak de neiging om zelf het wiel uit te gaan vinden. Tijdens de stageperiode Ieerde ik dat als ik in een organisatie succesvol wil zijn, dat je met de organisatie moet samenwerken en de kennis en kunde van de organisatie moet gebruiken. De gemeente was voor mij als organisatie interessant. Toen ik binnenkwam had ik de stereotype indruk van een ambtenaar en de gemeente. Dit beeld is niet bevestigd. Wat de organisatie dynamisch maakt is de hoeveelheid inspraak waar ambtenaren mee te maken hebben. Termen als bestuurlijke adviesgroep, bouwplanoverleg, Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing, raadsbesluit, collegebesluit en andere termen maakten voor mij duidelijk dat werken bij een gemeente betekent dat er veel belangen spelen. lk vond het interessant om deze opdracht uit te voeren, want de opdracht was veelzijdig en breed en de uitvoering aMisselend en gevarieerd. Het heeft me een breed kader gegeven om een beeld te vormen van wat er in een woningmarkt speelt. Dat brede kader past uitstekend bij de opleiding Management, Economie & Recht die ik gevolgd heb. Veel leesplezier gewenst! Jaucke Hamstra
Scan nummer 1 van 1 - Scanpagina 4 van 11
Raadsstukken - 529
Doorstroom De keuze voor de Espri|ijk is gebaseerd op het feit dat dit een recent (2008) opgeleverd nieuwbouwproject is. Met deze meting kan aangegeven worden wat het efïect is van het (nieuwlbouwbeleid. Eerdere verhuisketenanalyses in Gorinchem hadden hetelfde doel. Dit onderzoek bespreekt de doorstroom in de verhuisketen zoals die in de Espti|ijk heeft plaatsgevonden. Dat is het antwoord op deelvraag 1: 'Jn hoeverre is de doorstroom in de verhuisketen in de Espri|lk in Gorinchem e|ectief?'' . Allereerst wordt de methode uitgelegd. Vewolgens worden de bevindingen getoond. Daarna is er een vergelijking met andere onderzoeken naar heàelfde onde|erp. Ten slotte zijn er conclusies en adviezen na aanleiding van dit deelonderzoek. Definities voor bepaling van klasse staan in bijlage 1. Verhuisketenanalyse De verhuisketenanalyse is de methode om te meten hoe e|ectief de doorstroom in de verhuisketen op de Iokale woningmarkt is. Figuur 1 Voorbeeld van een verhuisketqn. doorstromer starter of migrant doorstromer G =ç > * z.uo KG VMI WW 1 D r iw+ j'/o,xx u s ï i oo. o... al 1/ (nieuwbouw) Figuur 1 geeft schematisch weer wat een verhuisketen is. De nieuwbou|oning Iinks wordt opgeleverd. Daar gaat een gezin met een kind in wonen. Dat gezin Iaat een rijtjeswoning Ieeg achter dat nu bewoond gaat worden door een stel zonder kinderen. Dat stel woonde daarvoor in een appadement waar nu een starter of migrant (een verhuizer uit een andere gemeente) in kan gaan wonen. De stader of migrant laat geen woning Ieeg achter op de Gorcumse woningmarkt en daardoor komt de verhuisketen ten einde. In dit geval is de verhuisketenlengte twee (woningen). De nieuwbou|oning wordt in de berekening van de ketenlengte niet meegenomen. De ketenlengte indicee| in hoeverre de inwoners van Gorinchem binnen de gemeentegrens van woning kunnen veranderen. Als het getal hoog is, is de doorstroom beter omdat dan meer gezinnen zijn verhuisd naar een meer passende woning. Per opgeleverde nieuwbou|oning kan de ketenlengte variëren. Als een gezin uit een andere gemeente in de nieuwbouwwoning gaat wonen, is er geen woning op de Gorcumse woningmarkt leeg achter gelaten. In andere gevallen kunnen er zes bestaande woningen vrijkomen door de oplevering van één nieuwbou|oning. De verhuisketenanalyse is uitgevoerd door het inventariseren van de woongeschiedenis van de bewoners. Per opgeleverde woning is een keten opgetekend. Dit is gebaseerd op de gegevens van de Gemeentelijke Basisadministratie. In Excel is berekend hoe Iang de verhuisketens gemiddeld waren.
Scan nummer 1 van 1 - Scanpagina 5 van 11
Raadsstukken - 529
Resv||aLen KeLenbengLe Oe èeLen|engLe oee| een bee'd ouer de e|ecbku|teiL vao de doorsLçoop io de Goçcvrse ueçnvisèeLeo. sabe| j ToLa|e èeLen|engbe Espçi|kjè Wota|en |spçkt Wobaa| aanLa| wonin en 95 Curu|aLkeue èeLen|en Le 323,5 Gepbdde|de keLen|eo Le 1,nnû Bçonl LnuenLaçksaLke verhvksèeLen ïsprk|ijèçeigen ondeaoeèj ïç z|jn 95 nievwbov|oniogen opge|euerd bn de |sprkLwijè. Be beçeèenkng io Labe| j .2 gee| aan daL de 95 opge|eveçde woningen in de ïspçé|kjè eç uoor zoçgden dab er 323,5 besLaande wookogen uçij zijn geèoren. BLL Ls een gepidde|de èeLen|engte van 3 ,3QQ peç opge|eveçde nbevwYov|onéng. j ,3QQ ks heb zijfer daL gegeueo woçdL aan de e|ecLiuiLebb van de dooçsbroor in de veçhvbsèeLen. Verscbikana|yse Er zijn dç|e ueçschb||eode wooingt|peo opge|eueçd k| de ïspçb|bjè. ééngezboswoningen eo er zbjn èoop- en huvœonbngeo. Eç zkjn zowe' èoopwookogen opge|eueçd. Be bvvœonbngen in de Esprk|ijè zkjn vao de wonbngbype woçdL geana|yseerd oî uerschb| zib Ln èeLen|e|gbe. Wabe' 2 KeLe||en Le per L pe wonin Keten|ûngte per type wonkng Dsçe Mkdde|dzçe bvçe buvœoob|g èoopwoning èoopwonbng hanLa| wonbngen âz 38 47 Cu|u|aLkeve èebeo|engLe â 5 48 %|.5 Gewkdde|de èeLeo|en Le 3 ,5ûû 3,263 3 ,287 BçonL knuenLarksatke veçhvksèeLen Espçi|ijè çekgeo ondeçzoeèj be èeben|engLes vao de deçe en widde|dvre eengezbnswo|kogen die verèocbb zij| uerscni||en oauwe|bjès. Be èeteo|engbes zijo gewkdde|d çespecL|ewetijè j ,287 eo 3 ,263. Be gerbdde|de èeLen|engLe van de dvre eengezinswoningen dke veçnvvçd worden bn de ïsprbtwkjè Ls we| 3 ,5 eeo sLvè ta|ger dao de èoopwoningeo. Mo|ge|s heL PinisLerbe uan MBOM is bet ooè de ueœachL|og dat dvre hvu-oningen de |a|gsLe èeLen|e|gLe hebben. beze sLe||k|g uan heL MROM wordL beuesLkgd dooç de çesu|baLeo uan de Esprk|bjè. ïchLer, het aanLa| geana|yseerde bzuœonkngen çtkeo) ks Le beperèL op een çepresen|aLkeue vkLspraaè Le ondersLeznen oueç de erpkrbe oueç de doorsbçoow in de uerbsbsèeLeo. A||e wonbngen zkjn Pkdde|dsçe a|s dvre ridôe|dvçe è|asse. Peç
Scan nummer 1 van 1 - Scanpagina 6 van 11
Raadsstukken - 529
Herkomst van bewoners Tabel 3 Herkomst van doorstromers uit Gorinchem Herkomst Espritwijk Vori e wi'k Aantal Percenta e Avelin en 1 1.41 Bedri'venterrein oost 1 1.41 Binnenstad 6 8.45 Dalem 2 2.82 Haarwi'k 23 32.39 Gildenwi'k 8 11.27 Laa Dalem 17 23.94 Lin ewi'k 3 4.23 Stalkaarsen 7 9.86 Wi'dschild 3 4.23 Totaal 71 100 In de inleiding van dit rapport stond dat de Gemeente wil dat de inwoners van Gorinchem in staat zijn om in hun eigen wijk te verhuizen naar een passende woning. De Espritwijk Iigt in de Haarwijk. Zoals in de tabel duidelijk wordt, is meer dan 32% afkomstig uit de Haarwijk en bijna 60% uit het stadsdeel West. Van de uit Gorinchem afkomstige inwoners van de Espritwijk komt is de Haarwijk de grootste leverancier'. Er is dus doorstroom naar grotere woningen in de wijk zoals de gemeente dat zich ten doel heeft gesteld. Vergelil'kelad onderzoek Nu de e|ectiviteit van de doorstroom in de verhuisketen in de Espritwijk bekend is kan het vergeleken worden. Dit kan met eerdere Gorcumse verhuisketenanalyses en die van andere gemeenten. Tabel 4 Ketenlen tes in verschillende emeenten met inwoneraantal Gemeente Ketenlengte Inwoneraantal (benadering) Amsterdam 1,83 740.000 Almere 2,05 180.000 Haa Ianden 2,05 473.000 Roosendaal 1,8 77.000 Al hen a/d Ri'n 1,8 71.000 Oisterwi'k 1,54 25.000 Gorinchemtper project): 35.000 - Espritwijk 1,3 - Piazzahof 1,29 - Mefwedonk 1,59 - Woelse Donk 1,46 - Eendenplas 1,17 2 j ayj Gemiddeld Gorinchem , In tabel 4 is een vergelijking in ketenlengte gemaakt. Vanaf 2005 heeft de gemeente Gorinchem eerder onderzoek gedaan naar de verhuisketens. Hierbij werden de wijken Merwedonk (63 woningen), Eendenplas (93 woningen), Piazzahof (78 woningen), Woelse Donk (69 woningen) ondecocht. Het gemiddelde van al deze recente nieuwbouwprojecten is 1,341. Dit is nauwelijks hoger dan het resultaat voor de Espritwijk. In tabel 4 valt ook op dat Gorinchem in vergelijking relatief slecht scoort op ketenlengte. In iedere gemeente waarmee vergeleken is, wordt een hoger resultaat waargenomen. Dit is zowel bij grote steden als kleinere gemeentes. 1 |.plaats.nl/gemeente-amsterdam/alles-over/inwoners/, maandag 7 december 2009 2 Bij berekening voor dit gewogen gemiddelde is rekening gehouden met het aantal opgeleverde woningen per projed.
Scan nummer 1 van 1 - Scanpagina 7 van 11
Raadsstukken - 529
Scan nummer 1 van 1 - Scanpagina 8 van 11
Raadsstukken - 529
Bereikbaarheid: Gorinchem is uitstekend bereikbaar. De stad Iigt aan de rivier de Merwede, de spoorlijn Me|edeLingelijn en de snelwegen A15 en |7 kruisen elkaar bij Gorinchem. Daarbij heeft Gorinchem een centrale Iigging tussen de Randstad en Noord-Brabant. Om die reden kan het zijn dat werknemers van bedrijven die dagelijks veel rijden om in Gorinchem te gaan wonen. Dit zijn migranten die geen Iege woning op de Gorcumse woningmarkt achter Iaten. Lokale economie: Als het gemiddeld ontwikkelt zal dit verhuizingen afremmen. besteedbare inkomen in een stad zich niet goed Conclusies De conclusie uit deze analyse is dat er doorstroom is ontstaan in de Gorcumse verhuisketen door het opleveren van nieuwbou|oningen in de Espri|ijk. De gemiddelde ketenlengte is van bijna gelijk aan eerdere nieuwbouwprojecten in Gorinchem. De doorstroom voor de Esprltwijk is voor Gorcumse effectief. Dit onderzoek concludeed dat het opleveren van de Espritwijk heeft bijgedragen aan de doelstellingen van de Woonvisie. In de woonvisie stond dat de doorstroom bevorderd moet worden en dat de bewoners in hun eigen wijk stappen moeten kunnen maken in hun wooncarrière. De doorstroom in de gemeente Gorinchem is relatief Iaag want andere gemeenten scoren allemaal hoger dan Gorinchem. Het resultaat van de beleidsbenchmark is dat het woonbeleid van de verschillende gemeenten weinig verschil vertonen. Daarom kan worden vastgesteld dat de reden voor de relatief Iage doorstroom niet veroorzaakt wordt door het woonbeleid of de wijze waarop dat wordt opgesteld. Op basis van dit onderzoek kan geen oorzaak aangeduid worden waardoor de doorstroom in de verhuisketen in de gemeente Gorinchem relatief Iaag is. Aalnbevelingen Het advies aan de gemeente Gorinchem is dat verhuisketen te bevorderen niet alleen handhaaft, De gemeente wordt aangeraden om een expedondecoek te Iaten uitvoeren naar de achterliggende oorzaak van de lage doorstroom. De bevindingen uit een dergelijk onderzoek kunnen inzicht verscha|en in de achterliggende reden van Iage doorstroom in Gorinchem. Het is aan te raden op basis van die resultaten nieuw woonbeleid op te stellen. zij haar doelstelling om de doorstroom in de maar uitbreidt. Aanknopingspunten voor het lengte van de verhuisketen, meer. onderzoek zijn de gesuggereerde factoren die van invloed zijn op de te weten: invloed van bereikbaarheid, migratie, demografie, economie en
Scan nummer 1 van 1 - Scanpagina 9 van 11
Raadsstukken - 529
Scan nummer 1 van 1 - Scanpagina 10 van 11
Raadsstukken - 529
Scan nummer 1 van 1 - Scanpagina 11 van 11