Deelgebied Vallei Zuidwest en Leusden Reconstructiegebied Gelderse Vallei / Utrecht Oost
Het perspectief voor een gebied met karakter
Samen werken aan inrichting en duurzaam groen ondernemen
Concept Gebiedsprogramma 2009 – 2013
21 januari 2009
Opgesteld door: H. Pijpers Duo Advies Opdracht: Willemien van Asselt SVGV
Inhoud 1
Achtergrond en kaderstelling ........................................................................................................................................... 4 Van perspectief naar realisatie ............................................................................................... 4 Gebiedsprogramma als leidraad ............................................................................................ 6
2
Opgave gebied Vallei Zuidwest en Leusden ..................................................................................................................... 7 2.1 De lat ligt hoog ........................................................................................................................................................ 7 2.2 Herinrichting natuur en watersysteem ................................................................................................................... 7 2.3 Gezonde en vitale landbouw .................................................................................................................................. 9 2.4 Een gebied met karakter ....................................................................................................................................... 10 3 Strategie en aanpak ........................................................................................................................................................ 12 3.1 Samenwerken vraagt gericht programmeren en communiceren ......................................................................... 12 3.2 Waar nodig gebiedsgericht ................................................................................................................................... 13 3.3 Themagerichte benadering ................................................................................................................................... 13 Gebiedsopgave Inrichting natuur en watersysteem .................................................................. 14 Opgave Gezonde en vitale landbouw ..................................................................................... 14 Opgave Toerisme en recreatie ............................................................................................. 15 Opgave Landschap en Cultuurhistorie .................................................................................... 15 Opgave Leefbaarheid ......................................................................................................... 15 4
Organisatie en programmering....................................................................................................................................... 16 4.1 Majeure projecten als kapstok .............................................................................................................................. 16 4.2 Organisatie en planning ........................................................................................................................................ 17 Gebiedscoördinator ........................................................................................................... 17 Rol van overheden ............................................................................................................ 17 Reconstructiecommissie en adviesraad .................................................................................. 17 Stuurgroep voor gebieds- of themaproject ............................................................................. 17 Projectmanagementteam ................................................................................................... 18
4.3 Programmering tot 2013....................................................................................................................................... 19 5 Meerjaren Programmering Majeure Gebiedsprojecten ................................................................................................. 20 5.1 Groene Agenda Leusden ....................................................................................................................................... 20 5.2 Gebiedsproject Modderbeek Moorsterbeek ........................................................................................................ 22 5.3 Gebiedsproject Fort aan de Buursteeg ................................................................................................................. 25 5.4 Gebiedsproject Den Treek Henschoten ................................................................................................................ 27 5.5 Geerenstein / Boom West..................................................................................................................................... 28 6 Meerjaren Programmering Themaprojecten.................................................................................................................. 29 6.1 Programmering en gebiedscommunicatie ............................................................................................................ 29 6.2 Programma Inrichting natuur en water ................................................................................................................ 29 6.3 Programma Gezonde en vitale landbouw ............................................................................................................. 31 Gefaseerde aanpak gericht op grondproblematiek ................................................................... 31 Kavelruil en stimuleringsregelingen ....................................................................................... 32 6.4
Overige majeure projecten ................................................................................................................................... 33 Grebbelinie ...................................................................................................................... 33 Programma Toerisme en recreatie ........................................................................................ 34 Leefbaarheid .................................................................................................................... 34
6
Opzet voor uitvoeringsprogramma 2009........................................................................................................................ 35
2
3
1
Achtergrond en kaderstelling
Het gebied Vallei Zuidwest en Leusden is een van zes deelgebieden in het Reconstructiegebied Gelderse Vallei / Utrecht Oost. Het deelgebied ligt grotendeels in de provincie Utrecht; een deel ten noorden van Scherpenzeel en Renswoude behoort tot de provincie Gelderland. In het Reconstructieplan 2005 is het inrichtingsperspectief geschetst. Een gezonde en vitale agrarische sector, de realisatie van de robuuste natuur verbinding tussen Heuvelrug en Veluwe en versterking van natuur- en landschapswaarden worden beoogd. Het motto: Samen duurzaam ondernemen in prachtig groen. Richtinggevende uitgangspunten voor de realisatie van de beoogde doelen zijn (paragraaf 3.2.1 Reconstructieplan 2005): We streven naar robuustheid van gebieden en functies; We moeten functies die elkaar niet verdragen ruimtelijk scheiden; We willen meebewegen met globale en regionale ontwikkelingen; Nieuwe functies en objecten moeten bijdragen aan het versterken van de identiteit en de kwaliteit van het gebied; Verbetering recreatieve voorzieningen; We gaan bij het verbeteren van het milieu zoveel mogelijk uit van een brongerichte aanpak; We gaan in beginsel uit van eigen verantwoordelijkheid gecombineerd met een stimuleringskader; We willen het ondernemerschap in de streek benutten; Het is van belang waar mogelijk coalities te sluiten tussen de verschillende belangen; Overheid en maatschappij doen het samen; Hernieuwing van de relatie tussen stad en land, tussen boeren en burgers. Van perspectief naar realisatie Eind 2008 zijn vele activiteiten in gang gezet om het geschetste inrichtingsperspectief (zie kader op volgende bladzijde) te realiseren. In de ‘Agenda Vitaal Platteland’ geeft de provincie Utrecht en het PMJP Vitaal Platteland Gelderland geven de beleid- en financiële kaders voor de ambitieuze (uitvoerings)opgave voor de periode 2007 - 2013. SVGV coördineert en ondersteunt de uitdaging om samen met alle betrokken partijen de beoogde doelen te realiseren. De rol van de SVGV is als gebiedsbureau: partijen stimuleren uitvoeringstaken op te pakken; zorgen voor afstemming en voortgangsbewaking; faciliteren van de uitvoering door gericht instrumenten (grondbank) in te zetten,
4
Inrichtingsperspectief Reconstructie Vallei-Zuidwest en Leusden Langs de beken wordt nieuwe natuur aangelegd en de verdroging (te beginnen bij Groot Zandbrink) wordt bestreden. Vermindering van mestgift, gebruik van milieuvriendelijke gewasbeschermingsmiddelen en extensivering van melkveehouderij worden gestimuleerd. Op de flanken van de Heuvelrug liggen kwelgevoede watersystemen die zo mogelijk worden hersteld. Dit gebied maakt deel uit van de robuuste verbinding. Op diverse plaatsen worden ecopassages aangelegd voor dassen, boommarters, amfibieën en reptielen. In het noordelijk deel van het gebied komen incidenteel agrarische bedrijfslocaties voor met een goede milieugebruiksruimte die behouden blijven. Ten zuiden van Woudenberg, Renswoude en Scherpenzeel zijn goede ontwikkelperspectieven aanwezig voor ontwikkeling van de veehouderij. Op de landgoederen, grotendeels in robuuste verbinding, wordt het perspectief van de veehouderijbedrijven mede bepaald door de herschikkingsmogelijkheden binnen deze landgoederen. Het streven moet erop gericht blijven de landbouw als één van de peilers van de duurzame ontwikkeling van de landgoederen te laten functioneren. De stad heeft duidelijk zijn weerslag op dit landschap. De recreatieve druk op de oostrand van de stuwwal en flank, bijvoorbeeld bij Den Treek, is groot. Het gebied ten noorden van Leusden kan worden benut om de recreatieve druk en stedelijke uitloop op te vangen. Dit gebied vraagt dan wel om een sterk landschappelijk raamwerk waarbinnen deze recreatieve druk kan worden opgevangen. De bestaande beken en het Valleikanaal kunnen dragers vormen. Ook het verbreden van de landbouw en nieuwe economische dragers passen in deze ontwikkeling. Kansen voor groene en blauwe diensten liggen in de combinatie met waterberging en/of natuurontwikkeling. In de beoogde waterbergingsgebieden In en rond stedelijke kernen moet voldoende water kunnen infiltreren en de overstorten uit gemeentelijke rioolstelsels worden teruggedrongen. Op de flanken van de Heuvelrug wordt verdichting voorkomen, met name om de flank herkenbaar te houden. Op de landschappelijk zeer waardevolle flank tussen Leusden-Zuid en Woudenberg is extensivering van de grondgebonden veehouderij een aanbeveling om enerzijds de openheid te garanderen en anderzijds tegemoet te komen aan natuurontwikkeling op de gradiënt. Ten noorden van Maarn is aandacht voor het herkenbaar houden van het hoogteverschil en het benutten van de gradiënt eveneens een punt van aandacht, met name daar waar sprake is van recreatieterreinen. In de bossen van de stuwwal wordt versnippering teruggedrongen en gestreefd naar zoveel mogelijk grote natuurlijke eenheden. Het terugbrengen van openheid en het plaatselijk terugdringen van naaldhoutopstanden versterkt de beleving van de stuwal en doet de biodiversiteit toenemen. Cultuurhistorische, archeologische en aardkundige waarden van de stuwwal worden herkenbaar gemaakt, bijvoorbeeld door het creëren van zichtlijnen of aanwijs-, en informatieborden. De Grebbelinie, onder andere gevormd door aarden wal en Valleikanaal, kan worden aangegrepen voor versterking. Dit kan door hen te koppelen aan andere functies als recreatieve verbindingen, waterberging en natuurontwikkeling. Van belang is de openheid van het schootsveld op de gronden direct langs de linie. Aan de 'veilige' zijde van de Grebbelinie, tussen Leusden en Woudenberg ligt een gebied dat deels is getypeerd als halfopen cultuurlandschap en deels als besloten cultuurlandschap. Het halfopen cultuurlandschap kan, met behoud van de karakteristieke slagenverkavelingsstructuur, plaatselijk worden verdicht tot besloten cultuurlandschap. Hierbij kan worden gedacht aan het ontwikkelen van nieuwe landgoederen, stimuleren van (behoud van) kavelgrensbeplantingen en de aanleg van bossen. Dit gebied leent zich eveneens voor het versterken van recreatieve structuren, met name het vergroten de toegankelijkheid voor fietsers, ruiters en aangespannen wagens (rijtuigen) in delen waar de natuurwaarden dat toelaten. Dit is vooral gericht op het benutten van bestaande infrastructuur, aanleggen van nog brekende schakels, opheffen van barrières en verkeersonveilige situaties en het creëren van transferia bij A 12, A28 en bij knooppunten. Verder kan worden gedacht aan verbreding van de landbouw en aan agrotoerisme. Recreatie en toerisme kunnen de identiteit en economische potenties van het deelgebied vergroten. Dit kan mede worden bereikt door ontwikkelingen op het gebied van verbrede landbouw, natuur, waterberging, ecologische en robuuste verbinding en het toegankelijk maken van cultuurhistorische en aardkundige waarden. De Emminkhuizerberg is een stuwwal (midden morene). Dit aardkundig element kan worden versterkt en geaccentueerd door het herstellen van vervaagd reliëf en door gericht grondgebruik. In het minder kwetsbare deel van dit gebied moet ruimte worden gevonden voor intensieve dag- en verrblijfsrecreatie. Deze ontwikkelingen leveren een bijdrage aan de recreatieve verbinding Heuvelrug- Vallei. Voor de verplaatsing van verblijfsaccommodaties uit kwetsbare delen van de Vallei en Heuvelrug moet ook in dit deelgebied ruimte worden gevonden. Dit vanwege de behoefte aan de nodige kwaliteitsverbetering en de behoefte aan meer diversiteit. Het grote aantal beken dwars op het Valleikanaal kan worden benut als ruimtelijke drager. In dit gebied stromen de beken grotendeels door het besloten landschap met landgoederen. De beken kunnen de dragers zijn van nieuwe landgoederen, natuurontwikkeling, beekbegeleidende beplantingen, ecologische verbindingszones en routes.
5
Gebiedsprogramma als leidraad SVGV heeft Buro Duo Advies verzocht een voorstel uit te werken voor het Gebiedsprogramma Vallei Zuidwest en Leusden, periode 2009 – 2013. De vertrekpunten: samen en integraal realiseren, tijdig nemen van verantwoordelijkheid, effectief inzetten van beschikbare middelen, gericht werken aan gebiedsdoelen en weten welke voortgang wordt geboekt. Het inrichtingsperspectief zoals dat in het Reconstructieplan is vastgelegd, blijft ongewijzigd van kracht als toetskader. Dit concept is het resultaat. Het beschrijft: op hoofdlijnen de opgave waar het gebied voor staat; waar het gebied eind 2008 staat; de aanpak om de beoogde doelen te realiseren en de voortgang te bewaken; wat er tot 2013 gaat gebeuren en wat daarbij van betrokken partijen wordt verwacht; hoe de samenwerking wordt georganiseerd.
6
2
Opgave gebied Vallei Zuidwest en Leusden
2.1 De lat ligt hoog De plannen voor het platteland in de Vallei Zuidwest en rond Leusden zijn ambitieus. Het algemene doel is wonen, werken en recreëren in een mooi groen gebied met zijn eigen identiteit. Voor Vallei Zuidwest en het buitengebied van Leusden zijn vanuit dit perspectief belangrijke hoofddoelen:
Een gezonde en vitale agrarische sector als sociaal economische drager. Een karakteristiek landschap waarvan beken en Grebbelinie de belangrijke ‘dragers’ zijn. Rijke en gevarieerde natuur in samenhang met schoon water en gebruik makend van de potenties in het gebied. Een inrichting die zorgt voor een robuuste ecologische verbinding tussen Heuvelrug en Veluwe Een gebied met zijn eigen verhaal dat voor toerist en recreant goed toegankelijk is.
In het Reconstructieplan 2005 is te lezen hoe deze algemene doelen meer specifiek zijn benoemd. Ook is op hoofdlijnen de uitvoeringsstrategie beschreven. Voor de periode 2007 – 2013 zijn deze doelen en uitvoeringstrategie ‘geoperationaliseerd’ in de Agenda Vitaal Platteland Utrecht en PMJP Vitaal Platteland Gelderland. Voor genoemde periode zijn de beoogde prestaties en daarvoor beschikbare middelen en instrumenten geduid. Van overheden, organisaties, ondernemers en inwoners worden de (benodigde) initiatieven verwacht tot activiteiten en projecten die passen binnen genoemde kaders en inhoud geven aan de ambities. SVGV organiseert daarbij coördinatie en ondersteuning rond de thema’s herinrichting natuur en watersysteem, gezonde en vitale agrarische sector en een gebied met karakter. Voor een gedetailleerde beschrijving van de opgave voor gebied Vallei Zuidwest en Leusden wordt naar genoemde documenten verwezen. In de volgende paragraaf wordt in samenvattende zin een beeld geschetst, gegroepeerd naar drie voor dit gebied onderscheiden hoofdthema’s qua te realiseren opgave de komende jaren. 2.2 Herinrichting natuur en watersysteem De herziening Natuurgebiedplan 2007 beschrijft de provinciale doelen en geeft de begrenzing waar de provincie instrumenten wil inzetten voor herinrichting en/of wijziging ruimtegebruik gericht op nieuwe natuur of versterking van natuurwaarden (zie kaart op volgende bladzijde). Belangrijk zijn: de vormgeving van de robuuste ecologische verbinding Heuvelrug – Veluwe; Essentiële schakels zijn de inrichting van ongeveer 100 ha nieuwe natuur in het gebied; Langesteeg en de optimalisering van de inrichting van een groot deel van de stroomgebieden van Modderbeek en Moorsterbeek; de maatregelen voor Natuurgebied Groot Zandbrink in het gebied Modderbeek en Moorsterbeek; de uitbreiding van Natuurgebied Schoolsteegbosjes inclusief de optimalisering van waterstanden en waterkwaliteit; de inrichting van de beken als natte ecologische verbindingszone; de maatregelen voor Meeuwenkampje; de optimalisering van de droge ecologische verbindingen via PON-lijn en de Liniedijk langs het Valleikanaal;
7
Optimalisering kwelzone gebied Den Treek. Inrichting gebied De Schammer voor waterberging in samenhang met natuur en recreatie.
De ´water- en natuuropgave´ is inmiddels ‘meer verplichtend’ als een te voeren overheidstaak vastgelegd. Het betreft maatregelen in het kader van de Europese Kaderrichtlijn Water (EKRW) en de Vogel- en Habitatrichtlijn. Zo besluit december 2009 de provincie over de te bereiken doelen voor waterkwaliteit en ecologische toestand in grond- en oppervlaktewater (EKRW) en ontstaat een verplichtend kader om voor 2015 aanpassing- en herinrichtingwerken in het gebied uit te voeren. Het waterschap heeft daarom samen met de provincie voor Heiligenbergerbeek, Modderbeek, Moorsterbeek en Lunterse Beek ‘Inrichtingsbeelden 2015’ opgesteld om zo effectief de opgave voor natuur, water en landschap te kunnen combineren (zie www.wve.nl/krw).
8
2.3 Gezonde en vitale landbouw Veranderingen in de agrarische sector zijn gewenst in samenhang met de beoogde inrichting van het gebied. Een gezonde en vitale landbouw is essentieel voor het gebied. Het Reconstructieplan beschrijft de koers. Belangrijk daarbij is de scheiding in extensiveringsgebied, verwevingsgebied en landbouwontwikkelingsgebied. Dit richt ruimtelijk de opgave voor de agrarische sector. Extensiveringsgebieden (oranje) Gericht op het ontstaan van een netwerk van duurzame ecosystemen zijn ‘extensiveringsgebieden’ aangegeven. In deze gebieden zijn de ontwikkelingsmogelijkheden voor de intensieve veehouderij gelimiteerd. Het agrarisch gebruik gebeurt in nauwe samenhang met de gewenste natuurontwikkeling. De belangrijkste opgave is agrarische ondernemingen in dit gebied voldoende toekomstperspectief te bieden en samen met deze bedrijven te werken aan een duurzaam agrarisch gebruik. Het gaat om optimalisatie van de inrichtingsstructuur en de stimulering van duurzaam ondernemen. Landbouwontwikkelingsgebieden (geel) In deze gebieden zijn er mogelijkheden voor uitbreiding van intensieve veehouderij en, indien daar ruimte voor is, hervestiging van te verplaatsen bedrijven uit de extensiveringsgebieden in de Gelderse Vallei. Het beleid is erop gericht dat in deze gebieden geen ruimtelijke beperkingen ontstaan voor agrarische ontwikkeling. Het LOG Vallei Zuidwest wordt daarmee een belangrijke drager voor de agrarische sector. Verwevingsgebieden (groen) In deze gebieden wordt een passende combinatie gezocht tussen agrarisch gebruik, natuur, landschap, recreatie, werken en wonen. Nieuwe vestiging van intensieve veehouderij is niet toegestaan. Binnen de milieugebruiksruimte kan in overleg met bestaande bedrijven over uitbreiding gesproken worden. Kavelruil is voorzien om tot een betere ruimtelijke structuur en duurzamer agrarisch gebruik te komen. Stimuleringsbeleid De Agenda Vitaal Platteland stimuleert het veranderingsproces in de agrarische sector. Er zijn stimuleringsmaatregelen gericht op verkleining van de effecten op het milieu en op bijvoorbeeld verbreding van de activiteiten van een agrarische ondernemingen of de omschakeling naar biologische landbouw (zie verder paragraaf 4.7).
9
2.4 Een gebied met karakter Het gebied is door de eeuwen heen veranderd. Cultuurhistorisch besef is daarmee onlosmakelijk verbonden. Het gaat, vaak onbewust, om het gevoel van ‘het samen door de eeuwen heen hebben opgebouwd’. Om een verhaal dat je graag wilt blijven doorgeven en aan buitenstaanders wilt vertellen. En in zo’n gebied wil je blijven wonen en werken. Het is de uitdaging komende veranderingen vanuit dit perspectief vorm te geven. Het gaat om: een positief gevoel over de toekomst van het gebied; een mooi landschap waarin de historie zichtbaar is ter stimulering van het cultuurhistorisch besef; adequate voorzieningen om in het gebied te wonen en te werken; om een gebied dat toeristen en recreanten kan boeien. Samen met de opgaven voor natuur en water en voor een gezonde en vitale landbouw vraagt dit: Dat bewoners betrokken kunnen zijn bij de ontwikkelingen in hun gebied; De beleefbaarheid van een mooi landschap De versterking van de cultuurhistorische beleving van dat landschap waaronder de uitvoering van het Programma ‘Grebbelinie boven water’; Vitale dorpen in hun omgeving; Stimulering van (agro)toerisme en recreatie door adequate ontsluiting en voorzieningen voor toerist en recreant. Reconstructieplan en gebiedsidentiteit De wijze waarop de ruimte, het landschap presenteert is een belangrijk kenmerk. Het reconstructieplan beschrijft het wensbeeld die ruimtelijke karakteristiek. In landschapsontwikkelingsplannen is dit wensbeeld meer in detail uitgewerkt.
zich voor
Grebbelinie boven water De Grebbelinie vormt een bepalend landschappelijk en ruimtelijk element, en vertelt een belangrijk verhaal in samenhang met de ontstaansgeschiedenis van het gebied. Bestuurlijk is de visie ‘Grebbelinie boven water!’ vastgesteld en uitgewerkt in een uitvoeringsprogramma (zie www.grebbeliniebovenwater.nl). Voor gebied Vallei Zuidwest en Leusden zijn van belang de sleutelprojecten: Fort aan de Buursteeg, Fietsroutenetwerk en wandelroutes, coupures A12 Liniedijk en spoorlijn Utrecht-Arnhem – Groeperkade, Herstel en toegankelijkheid Asschatterkeerkade, Herstel grachten en werken Daatselaar, en Lambalgen: herstel kade, schotbalk en veldschans.
10
Leefbaarheid Het besluit van de Provincie Utrecht in 2007 over de Agenda Vitaal Platteland houdt in dat tot 2013 wordt onder dit thema gewerkt aan twee projecten. In Achterveld gaat het om de ontwikkeling van het coöperatieterrein in Achterveld. Met de bewoners en de gemeente is intensief overlegd over de wensen met betrekking tot de invulling van een nieuw in te richten plein. Afgesproken is dat de gemeente de stedenbouwkundige visie en het bestemmingsplan ontwikkeld voor de woonwijk in samenhang met nieuwe woningbouw aan de zuidzijde. Het is vanuit cultuurhistorisch optiek een goede zaak zijn als het coöperatiegebouw kan worden behouden. In Renswoude wordt, voor het leefbaarheid, een centrumplan winkels, woningen en zorgondersteunende functies.
behoud van de gerealiseerd met
Toerisme en recreatie Bovenstaande kaartje geeft de ambities voor toerisme en recreatie zoals deze zijn opgenomen in het Reconstructieplan. De zonering uit het streekplan ondersteunt deze ambitie (zie hieronder).
11
3
Strategie en aanpak
Dit hoofdstuk presenteert de strategie en aanpak om de in hoofdstuk 2 geschetste opgave samen met partijen op te pakken. Het vertrekpunt is ‘Samen werken en duurzaam groen ondernemen in een mooi gebied met karakter’. 3.1 Samenwerken vraagt gericht programmeren en communiceren Het is van groot belang de beoogde verandering samen met de streek uit te voeren. Dat vraagt bij de verdere voorbereiding en uitvoering van plannen gericht contact met bewoners en ondernemers. Niet voor niets geeft het reconstructieplan aan dat voor het verkrijgen van draagvlak en het behoud daarvan het gewenst is om de benodigde communicatie daadkrachtig op te pakken. Vanuit dit perspectief is de SVGV voornemens de programmering van activiteiten en de communicatie met de streek gericht te organiseren. Dit wel vanuit het gegeven dat overheidsbesluiten over de beoogde doelen voor de periode 2009 – 2013 om de benodigde uitvoering vragen. De communicatie betreft daarom in de meeste gevallen de vraag hoe een beoogd doel te realiseren. Vaak gaat het ook om voorlichting om op stimuleringsregelingen te wijzen die (agrarische) ondernemers kunnen inzetten bij aanpassing van hun bedrijfsvoering. Dit gebiedsprogramma voorziet om de gebiedscommunicatie in samenhang met de programmering van de uitvoeringsopgave projectmatig te organiseren. De SVGV is verantwoordelijk. Een Gebiedsadviesraad wordt ingesteld en geeft gevraagd en ongevraagd advies. Deze adviesraad bespreekt jaarlijks de voortgangsrapportage van SVGV over de voortgang van dit programma. Tevens adviseert de raad hoe de betrokkenheid van belanghebbenden bij verschillende projecten te organiseren. Een belangrijk aandachtspunt is ook de voorbereiding van het programma 2013 – 2020. In de programmering en communicatie wordt via twee lijnen gewerkt: Initiatie via gebiedsprojecten: de opgave over wat en waar te bereiken is voor een belangrijk deel benoemd, de belangensituatie complex en sprake van opgaven waarbij een integrale aanpak meerwaarde heeft. Initiatie themaprojecten: de doelen zijn benoemd maar (in een deel van het gebied) nog niet geconcretiseerd naar wat, waar te doen. Het gaat om nader verkennen wat betrokkenen (zouden) willen. Het gaat om stimuleren van het nemen van initiatieven. Via beide lijnen ontstaan uitvoeringsprojecten. Daarvan is helder wat, waar, hoe, door wie gaat gebeuren. Het is van belang deze projecten in het gewenste tempo op te starten en uit te voeren. SVGV rapporteert voor gebied Vallei Zuidwest & Leusden de voortgang van de uitvoeringsprojecten. Prioriteitstelling De gebiedsprojecten omvatten een majeur deel van de prestaties die de overheden in het gebied tijdig gerealiseerd willen zien. Indien sprake is van keuzen, accepteert SVGV sneller tempovertraging bij de ‘Themaprojecten’.
12
3.2 Waar nodig gebiedsgericht De verschillende opgaven zijn ruimtelijke vaak met elkaar verweven. Als voorbeeld: in de zone van de Robuuste Ecologische Verbinding is tevens sprake van de uitvoering van de Inrichtingsbeelden KRW en natte ecologische verbindingszones langs de beken, van maatregelen voor de Natuurgebieden Groot Zandbrink en Schoolsteegbosjes de beken, van maatregelen voor het Grebbelinieprogramma, van maatregelen voor recreatie en voor herinrichting van de ruimtelijke structuur voor de landbouw. In drie gebieden wordt ‘gebiedsgericht’ gewerkt omdat sprake is van meerdere, relatief complex met elkaar verweven opgaven. Het gaat om het gebied van de Groene Agenda Leusden, om het gebied Modderbeek Moorsterbeek en om het gebied Fort aan de Buursteeg. De voorbereiding en uitvoering van deze gebiedsprojecten geschiedt ‘integraal’. Daarbij wordt nagegaan hoe win win situaties te bereiken, hoe slim de realisatie vorm te geven en welke doelen mede gerealiseerd kunnen worden. Het gaat tegelijk om de realisatie van de robuuste verbinding, om verduurzaming van het landbouwkundig gebruik, om optimaliseren van het nutriëntengebruik, om optimalisering van het recreatief gebruik en om versterking van landschappelijke uitstraling. Omdat de belangenafweging in deze gebieden complex is, is het nodig bestuurlijk meer te sturen. Daarom wordt een stuurgroep ingesteld. Een managementteam organiseert het gebiedsproces en begeleidt de uitvoering. Minder complexe gebiedsprojecten In drie gebieden is sprake van relatief grote inrichtingsopgave voor natuur. De eigendomssituatie maakt dat afstemming en besluitvorming minder complex zijn. Het gaat om het gebied Landgoed Den Treek, het gebied Geerenstein / De Boom West en het gebied Stapsteen REVZ Voskuilen. Hier worden met betrokken partij afspraken gemaakt over de wijze van realisatie. Er wordt geen permanente stuurgroep ingesteld voor voorbereiding en uitvoering. Een managementteam verzorgt de integrale coördinatie en bereidt indien nodig bestuursbesluiten voor. De afspraken worden naar verwachting vastgelegd in een convenant. Met landgoed Den Treek Henschoten zijn daar inmiddels afspraken over gemaakt. Ook hier geldt bij de voorbereiding van de plannen een werkwijze om alle doelen in het gebied zo optimaal mogelijk en vanuit integraal perspectief tot hun recht te laten komen. 3.3 Themagerichte benadering Het PMPJ Vitaal Platteland Gelderland en de Agenda Vitaal Platteland Utrecht geven aan welke doelen men 2013 wil bereiken. Daarbij zijn per thema verschillende doelen en daaruit afgeleide prestaties benoemd. Voor het gebied Vallei Zuidwest en Leusden heeft een nadere groepering plaatsgevonden in de volgende thematische gebiedsopgaven: Inrichting natuur en watersysteem, Gezonde en vitale landbouw, Toerisme en recreatie, Landschap en Cultuurhistorie en Leefbaarheid. De themacoördinatoren bij de SVGV zorgen voor de integrale bewaking vanuit de integrale thematische opgaven voor de gehele Gelderse Vallei en het Nationaal Landschap Eemland Arkemheen.
13
Gebiedsopgave Inrichting natuur en watersysteem In hoofdstuk 2 is al aangegeven dat voor het gebied sprake is van een grote opgave om de doelen voor natuur en watersysteem te halen. Het is van belang vanuit integraal perspectief te blijven bewaken of de beoogde doelen ook ontstaan. Een groot deel van de opgave ontstaat via de gebiedsprojecten en uitvoeringsprojecten die zijn opgestart. De laatste betreffen de realisatie van de inrichtingsbeelden die waterschap en provincies voor de beken in het gebied hebben opgesteld. Het waterschap verzorgt de aansturing. Tevens gaat het om de realisatie van een extra zuivering bij de RWZI Woudenberg, die vrijwel gereed is, en de aanpassing van de RWZI Veenendaal in 2010. Opgave Gezonde en vitale landbouw In ruimtelijke zin vraagt de optimalisering van de landbouwstructuur in het gebied Vallei Zuidwest en Leusden meer en gerichte aandacht. Een agrarische sector met toekomstperspectief in samenhang met het goed functioneren van de ecologische structuur in het gebied is van groot belang. Het Reconstructieplan voorziet daarvoor de nodige impulsen. Het vraagt een benadering die uitgaat van kansen pakken en in samenhang ontwikkelen en vernieuwen. Het AVP Utrecht biedt voor de hele Gelderse Vallei en Eemland de volgende mogelijkheden: Verbeteren van de ruimtelijke bedrijfsstructuur door herverkaveling Verbreden van het ondernemerspakket Omzet van bedrijf naar biologische bedrijfsvoering Het plaatsen van luchtwassers met aantoonbaar rendement Het minimaliseren van de belasting van bodem, grond- en oppervlaktewater in samenhang met optimaliseren van ondernemingsrendement Beperken erfafspoeling Stimuleren van gebiedseigen inpassing van erf en opstallen De uitdaging is om per gebied en / of ondernemer de juiste mix van maatregelen beschikbaar te stellen. Het veranderen van een agrarische onderneming blijft de eigen verantwoordelijkheid van de eigenaar. Het optimaliseren van de ruimtelijke structuur raakt echter direct andere belangen. Het gaat om landschapsstructuur, om effectieve ordening om belasting op milieu te beperken in samenhang met benutten van gebiedspotenties voor natuur. Kavelruil in een gebied en/of verplaatsing van een bedrijf kan van belang zijn om potenties voor natuur en landschap beter te kunnen benutten. Het duurt echter meerdere jaren om kavelruil of een verplaatsing voor te bereiden. Waar van toepassing worden genoemde instrumenten ingezet in de eerder genoemde gebiedsprojecten. Deze gebiedsprojecten liggen voornamelijk de in het Reconstructieplan benoemde ‘extensiveringsgebieden’. Gezien het belang voor een gezonde en vitale agrarische sector in het gehele gebied start SVGV in 2009, onder toezicht van de Reconstructiecommissie, met het Gebiedsproject Gezonde en Vitale Landbouw in het gebied Vallei Zuidwest en Leusden. Er is voldoende reden om projectmatig te verkennen en te stimuleren hoe beschikbare middelen in te zetten; dit in samenhang met de inzet van het Landbouwontwikkelingsgebied Vallei Zuidwest. De ‘gebiedsmakelaar’ wordt daarbij gericht ingezet. In paragraaf 4.7 wordt het project nader toegelicht.
14
Dit project wordt in nauwe samenhang met het project Diffuse Bronnen dat onder regie van Waterschap Vallei & Eem wordt uitgevoerd. Opgave Toerisme en recreatie Het gaat tot 2013 voor Vallei Zuidwest en Leusden met name om de optimalisatie van fiets- en wanderroutenetwerken. Tevens vormen in het kader van de samenwerkingsagenda provincie gemeenten de projecten Hoeve De Beek (Woudenberg) , Voedsel in de Vallei (Leusden) en Recreatieve Functie Rechthuis (Renswoude) onderdeel van de opgave. Opgave Landschap en Cultuurhistorie Een groot deel van de opgave, ook die voor het Grebbelinieprogramma, wordt gerealiseerd via de gebiedsprojecten of de themaprojecten voor het gehele gebied. Zodra een herverkavelingsplan wordt opgesteld, zal dit ook zo goed mogelijk aansluiten bij het gewenste referentiebeeld voor het landschap en cultuurhistorie. Het project Deltaplan Landschap geeft daarvoor de contouren. Opgave Leefbaarheid In het kader van ‘Vitale dorpen’ blijft het tot 2013 bij de twee genoemde projecten in Achterveld en Renswoude. Er wordt naar een zo hoog mogelijk voorbereidings- en uitvoeringstempo gestreefd. Gezien de samenhang wordt het project Achterveld daarom onder aansturing gebracht van de Stuurgroep Gebiedsproject Modderbeek en Moorsterbeek.
15
4
Organisatie en programmering
Dit hoofdstuk beschrijft de wijze waarop SVGV samen met partijen wil werken aan de opgave. Majeure projecten, gebiedsgericht werken, programmering en gebiedscommunicatie zijn daarbij sleutelbegrippen. 4.1 Majeure projecten als kapstok De SVGV gaat in het gebied meer projectmatig en via programmering werken. De aandacht richt zich daarbij primair op ‘majeure’ projecten. Deze projecten realiseren een ‘majeur’ deel van de gebiedsdoelen. Vaak is een gerichte inzet van SVGV nodig om met betrokken partijen de beoogde prestaties tijdig te kunnen realiseren. De SVGV onderscheidt:
Gebiedsprojecten. Deze hebben een procesmatig karakter. Het gaat met name om beantwoording van de vragen wie, wat, waar. Het gebiedsproject leidt tot majeure uitvoeringsprojecten (meer bemoeienis SVGV) en regulier uit te voeren projecten door verantwoordelijke partijen. De gebiedscoördinator voert de regie. Veelal blijft sprake van het gebiedsproject om zorg te dragen voor integratie en bijsturing tijdens de uitvoering van projecten; Themaprojecten. Het gaat om de procesmatige initiatie en voortgangsbewaking vanuit een specifiek thema (beoogd doel). Deze projecten zijn gericht op de stimulering van ontwikkelingen en waar gewenst organiseren van de totstandkoming van uitvoeringsprojecten door andere partijen (dan SVGV). Voorbeelden zijn de combinatie van doelen rond het thema ‘Gezonde en vitale landbouw’, het programma ‘Robuuste ecologische verbinding tussen Heuvelrug en Veluwe’ en het programma ‘Grebbelinie’. De aansturing en bewaking valt onder verantwoordelijkheid van een van de themacoördinatoren bij SVGV. Uitvoeringsprojecten. Voor deze projecten is in het gebied Vallei Zuidwest en Leusden bekend wie, wat en waar doet en hoe en wanneer het wordt vormgegeven. De rol van SVGV is deze projecten te blijven volgen en waar nodig ontwikkelingen af te stemmen. De gebiedscoördinator van SVGV bewaakt de voortgang. Ondersteuningsprojecten. Het gaat om projecten onder verantwoordelijkheid van de SVGV ter ondersteuning van de uitvoeringsprojecten. Ze zijn gericht op de integrale uitvoering in de Gelderse Vallei en het Nationaal Landschap. Het gaat om de Onroerend Goed Bank, de natuurcompensatiebank en subsidiebegeleiding. De betreffende projectleider is verantwoordelijk en stemt de ondersteuningsbehoefte af met gebiedscoördinatoren en projectleiders van gebieds-, thema- en uitvoeringsprojecten. Uitgangspunt is een pro-actieve houding, bijvoorbeeld door de opbouw van een strategische grondpositie.
Een groot deel van de themaprojecten krijgt, zodra daar sprake van is, in voorbereidende en uitvoerende zin vorm via de gebiedsprojecten. Zo vormt de inrichting van de robuuste verbinding in Utrecht onderdeel van de gebiedsprojecten Groene Agenda Leusden, Gebied Den Treek, Gebied Geerenstein / Oude Lunterse Beek en Gebied Modderbeek / Moorsterbeek. Via het majeur themaproject Programma Robuuste Verbinding wordt het functioneren van de robuuste verbinding als geheel gewaarborgd. Dit programma zorgt voor uitvoering van de opgave die niet via een van uitvoeringsprojecten per gebied wordt opgepakt.
16
4.2 Organisatie en planning Het benoemen en adequaat in de tijd faseren van de majeure projecten is belangrijk om te weten of beoogde doelen tijdig bereikt worden. De toewijzing van subsidies aan uitvoeringsprojecten of specifiek gemaakte bestuurlijke afspraken over de wijze van financiering zijn in dezen belangrijk. Op dat moment is relatief zeker dat prestaties gehaald kunnen worden. SVGV maakt samen met partijen een gebiedsprogrammering. Dit rapport beschrijft de programmering voor 2009 – 2013. Jaarlijks rapporteert SVGV over de voortgang en bespreekt met partijen waar bijstelling of wijziging nodig is. De voortgang wordt jaarlijks gevolgd via ‘factsheets’ per majeur project. Op deze ‘sheets’ staat samengevat de stand van zaken met betrekking tot wie, wat, waarom, waarvoor, wanneer en hoe. Gebiedscoördinator De gebiedscoördinator van SVGV is verantwoordelijke voor de opstelling en voortgangsrapportage van het gebiedsprogramma, inclusief de communicatie daarover met de streek. Tevens poogt partijen te bewegen om overeenkomstig de programmering te handelen. Het gaat om initiëren en stimuleren. De gebiedscoördinator vormt in die zin de verbindende schakel in het gebied en heeft strategisch de regisserende verantwoordelijkheid vanuit SVGV over de opgave die aan de ruimtelijke inrichting is gerelateerd. Dit geldt ook over de inzet vanuit de ondersteuningsprojecten voor het gebied. Intern periodiek overleg wordt in dezen georganiseerd. De gebiedscoördinator is verantwoordelijk voor het vastleggen en archiveren van relevante informatie rond programmering, initiatie en uitvoering. De SVGV zorgt voor de benodigde (administratieve) ondersteuning voor de gebiedscoördinator. Rol van overheden Een groot deel van de natuur- en wateropgave is vanuit overheidswege inmiddels verplichtend van aard. Van de gezamenlijke overheden is het nodig om tijdig toezeggingen te hebben over aanpak, planning, capaciteit en middelen in de processen en projecten die deze opgave raken. Reconstructiecommissie en adviesraad De reconstructiecommissie coördineert de programmering voor gebied Vallei Zuidwest en Leusden. Zij krijgt vanuit het gebied gevraagd en ongevraagd advies van een in te stellen Adviesraad. Stuurgroep voor gebieds- of themaproject Waar gewenst stelt de Reconstructiecommissie voor gebieds- of themaprojecten een stuurgroep in (bestuurlijk). Deze wordt voorgezeten door een ‘onafhankelijk’ voorzitter om namens de reconstructiecommissie de aansturing en afstemming te verzorgen. Deze stuurgroep kan zich laten adviseren door een adviesgroep van (direct) belanghebbenden uit het gebied. Bij de instelling dienen duidelijk de spelregels te worden afgesproken over wat wordt verwacht en hoe dat wordt geregeld. SVGV verzorgt het secretariaat van stuurgroepen en adviesgroepen in de gebiedsprojecten.
17
Projectmanagementteam Per project wordt een projecteigenaar benoemd. Het gaat om een organisatie die een projectcoördinator benoemt met de nodige handelingsbevoegdheid. Deze persoon is verantwoordelijk voor de instelling van een projectmanagementteam. Dit team waarborgt de belangen binnen een project. De projectcoördinator is verantwoordelijk voor aanlevering van informatie over de voortgang aan de SVGV-gebiedscoördinator. Bij de gebieds- en themaprojecten verzorgt SVGV het secretariaat van het managementteam. Schematische voorstelling organisatie en afstemming In bijgaand schema is schematisch een voorstelling gegeven van de organisatiestructuur en benodigde afstemmingslijnen om het gebiedsprogramma vorm te geven.
SVGV
f a c i l i t e e r t
Reconstructiecommissie
Stuurgroep (Voorbeeld Groene Agenda Leusden)
Adviesgroep Gebied
Reguliere projecten Gebiedsmanagementteam
Initiatieven en ontwikkelingen gebied
SVGV gebiedscoordinator
Reguliere uitvoeringsprojecten
Ondersteuningsproject (bijv. Grondbank)
Majeure uitvoeringsprojecten
Themaproject
18
4.3 Programmering tot 2013 Onderstaande overzichtstabel geeft de lijst van majeure projecten per december 2008. Deze projecten hebben in 2009 in meer of mindere mate aandacht nodig. Er is globaal geduide binnen welk thema doelen bereikt kunnen worden. In de volgende twee hoofdstukken is de beoogde programmering voor deze projecten toegelicht. Dat gebeurt allereerst voor de gebiedsprojecten en vervolgens voor de thematisch aangestuurde projecten. Er is van uitgegaan dat partijen in staat zijn om snel de principiële vraagstukken te benoemen en daarover besluiten te nemen en dat er zo goed mogelijk gebruik gemaakt wordt van de financiële middelen en instrumenten die beschikbaar zijn. Tevens is gewerkt vanuit het wensbeeld om in 2013 zo veel mogelijk van de beoogde doelen zeker te hebben gesteld en dat partijen daar aan kunnen meewerken. Dat leidt tot een relatief grote organisatorische opgave in 2009. SVGV-code
Natuur Water
VALLEI ZUIDWEST EN LEUSDEN
VZW-PC-G
Gebiedsprogrammering en –communicatie VZW
VZW-GA-G VZW-GA-1 VZW-GA-2 VZW-GA-3 VZW-GA-4
Gebiedsproject Groene Agenda Natuurgebied Schoolsteegbosjes Nieuwe Natuur Langesteeg Landbouwstructuur Centraal Buitengebied Groene Kamer
VZW-MM-G
Cultuur historie
Milieu & Landbou
Recr
x
X X X
x x x x
x x x
Gebiedsproject Modderbeek Moorsterbeek
x
X
x
x
VZW-FB-G
Gebiedsproject Fort aan de Buursteeg
x
X
x
x
VZW-DT-G
Convenant Den Treek
x
X
x
x
VZW-GB-G
Geerenstein / De Boom West
x
X
x
x
VZW-NW-G VZW-NLW-1 VZW-NLW-2 VZW-NLW-3 VZW-NLW-4 VZW-NLW-5 VZW-NLW-6 VZW-NLW-7 VZW-NLW-8 VZW-NLW-9
Programma Natuur, landschap en water Inrichtingsbeeld Valleikanaal Leusden – Veenendaal Inrichtingsbeeld Modderbeek en Moorsterbeek Inrichtingsbeelden Heiligenbergerbeek Inrichtingsbeeld Lunterse Beek RWZI Veenendaal De Schammer Landgoed Stoutenburg RVZ-stapsteen Voskuilen EVZ PON-lijn
X X X
x
VZW-LA-T VZW-LA-1 VZW-LA-2
VZW-LA-4 VZW-LA-5 VZW-LA-6
Programma Gezonde en vitale landbouw Inrichting en beheer LOG Landbouwstructuur Stroomgebied Barneveldse Beek Landbouwstructuur Gebied Nattegatsloot / Scherpenzeel Noord Landbouwstructuur Stroomgebied Lunterse Beek Landbouwstructuur Gemeente Woudenberg Landbouwstructuur Heuvelrugzone Maarn Veenendaal
x
VZW-GR-T
Grebbelineproject
x
VZW-TR-T
Programma Toerisme en recreatie (incl De Hoeve)
VZW-LE-1 VZW-LE-2
Overige majeure projecten Centrumplan Renswoude Woningbouw Achterveld Zuid / coöperatieterrein
VZW-LA-3
x x
Land schap
x x x x x x x x
x
X X X X
x
X X
x x
X
x
X X X
x x x
19
x x x
x
x X
x
Leefba arheid
X
x
x
x x
5
Meerjaren Programmering Majeure Gebiedsprojecten
5.1
Groene Agenda Leusden Zomer 2007 is op initiatief van SVGV het majeur project Groene Agenda Leusden gestart. Er is toegewerkt naar een convenant dat december 2008 is ondertekend. Het convenant regelt in het Centraal Buitengebied de verbetering van de landbouwstructuur en de uitvoering van de natuur/ en wateropgave in dit gebied. Het gebied Schoolsteegbosjes Langesteeg wordt grotendeels voor natuur ingericht en vormt een belangrijke schakel in de Robuuste Verbindingszone, waaronder de inrichting van 99 ha nieuwe natuur. De verdroging van het TOP-gebied Schoolsteegbosjes, ca 98, wordt aangepakt. Het gebied wordt met 63 ha uitgebreid.
Voor het gebied Centraal Buitengebied en voor gebied Schoolsteegbosjes Langesteeg zijn inrichtingsbeelden opgesteld en is een uitvoeringsprogramma beschikbaar. Een stuurgroep gaat de uitvoering begeleiden. Dit gebeurt in verschillende uitvoeringsprojecten. Daarvan zijn als majeur bestempeld en onder 1ste verantwoordelijkheid van de gebiedscoördinator: Vergroting en verbetering van Natuurgebied Schoolsteegbosjes. Een project in het kader van het Convenant Verdroging. Inrichting van rond de 100 ha nieuwe natuur in gebied Langesteeg waarmee in samenhang met natuurgebied Schoolsteegbosjes een belangrijke schakel in robuuste verbindingszone tussen Heuvelrug en Veluwe wordt gerealiseerd. Optimalisatie van de landbouwstructuur in het Centraal Buitengebied. Een van de vier bedrijven, het veehouderijbedrijf op de locatie De Grift, wordt uitgeplaatst. De verkaveling wordt aangepast om gericht op drie landbouwbedrijven in samenhang met beoogde natuurwaarden (zie inrichtingsbeeld Centraal Buitengebied. De inrichting van het gebied de Groene Kamer langs de A28. Majeur en onder verantwoordelijkheid van de themacoordinator water respectievelijk natuur zijn: Realisatie van het Inrichtingsbeeld Heiligenbergerbeek waarmee onder meer de natte ecologische verbinding wordt gerealiseerd. D De optimalisatie van de ‘droge’ ecologische verbinding langs de PON-lijn Programmering In bijgevoegde tabel is uitgegaan van een optimistische inschatting van de programmering.SVGV blijft het gebiedsproject begeleiden. Het geldt als een voorbeeld voor de aanpak van andere projecten. In die zin is het een leerproject, mede gezien de ervaring die in 2008 is opgedaan. Van groot belang is alertheid in de coördinatie en afstemming. Belangrijke aandachtspunten zijn het daadwerkelijk beschikbaar krijgen van de gronden, financierbaar maken van de uitplaatsing van genoemde veehouderij, het al dan niet naar voren kunnen halen van de uitvoering van het project Schoolsteegbosjes en vele detailafspraken over wijze van inrichting en financiering. Het gaat over voorwaarden om tot subsidiering te kunnen overgaan en de inzet van beschikbare instrumenten.
20
Majeure projecten Groene Agenda Leusden SVGVCode VZW-GA-G
VZW-GA-1
VZW-GA-2
VZW-GA3
VZW-GA-4
Projecteigenaar SVGV
Prov
Prov
Landgoe deren
Landgoe deren
Project Mijlpalen Begeleiding uitvoering Groene Agenda Realisatieplan Getekend convenant Organisatie en uitvoeringsprojecten Bewaken uitvoering door stuurgroep TOP Natuurgebied Schoolsteegbosjes Projectplan Aanpak en fasering (samen met GA-3) Ontwerp Inrichtingsplan Schoolsteegbosjes Langesteeg Uitvoeringsplan Schoolsteeg Realisatie maatregelen Schoolsteeg Realisatie Langesteeg Projectplan Aanpak en fasering (samen met GA-2) Grondverwerving Inrichten wat kan (samen met Schoolsteegbosjes) Subsidieverzoek Grondbank voor aankoop Realisatie inrichting / ruimtegebruik
2008
xxxx x
2009
2010
2011
2012
2013
Na 2013
x xx xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx xxxx
xxxx xxxx xx
xxxx
xxxx
xxx xxx xxxx
xxx xx
xxxxx
Landbouwstructuur Centraal Buitengebied Organisatie project / projectplan Inventarisatie wensen per bedrijf Structuurverbeteringsplan Realisatie
xx xxxx xx
Organisatie project / projectplan Inventarisatie wensen per bedrijf Structuurverbeteringsplan Realisatie
xx
xxxx xxxx
xxxx
xx
xxxx
Groene Kamer
xxxx xxxx
xxxx
Andere projecten De volgende reguliere projecten zijn belangrijk voor de realisatie van de afspraken Groene Agenda Leusden. Aanjagen en stimuleren zijn de verantwoordelijkheid van de ‘projecteigenaar’. Het zijn in Centraal Buitengebied: - Groot Schuttersvaer met projecteigenaar Landgoed Den Treek - Landschappelijke inpassing Maanweg met projecteigenaar Gemeente Leusden. - Optimalisatie van de recreatievoorzieningen.
21
5.2
Gebiedsproject Modderbeek Moorsterbeek Ten oosten van de kern van Leusden liggen de stroomgebieden van Modderbeek en Moorsterbeek. In dit gebied ligt het TOP Natuurgebied Groot Zandbrink. Een groot deel van dit gebied is onderdeel van de Robuuste Ecologische Verbindingszone en in het reconstructieplan bestempeld als extensiveringsgebied. De uitdaging is een duurzame landbouw te handhaven tezamen met de natuur- en wateropgave. Bij Achterveld is er een samenhang tussen woningbouwontwikkeling op het voormalige coöperatieterrein en de inrichting van het gebied langs de Modderbeek.
Een groot deel van het gebied is in eigendom van het landgoed van Stichting De Boom. Het is de bedoeling dat Stichting De Boom en andere relevante partijen voorjaar 2010 een convenant tekenen over wijziging van inrichting en beheer van betreffende gronden die in dit gebied in eigendom zijn. Dit gebeurt vanuit een in 2009 op te stellen Landinrichtingsplan voor de twee stroomgebieden; dus ook de gronden die bij anderen in eigendom hebben. De Inrichtingsbeelden voor de Modderbeek en Moorsterbeek die het waterschap samen met de provincies heeft opgesteld, vormen integraal onderdeel van dit Landinrichtingsplan. Genoemd convenant omvat tevens afspraken over de andere eigendommen van Stichting de Boom in het gebied Vallei Zuidwest en Leusden.
22
Stand van zaken De initiatie van de uitvoering van de inrichtingsbeelden van de Modderbeek en de Moorsterbeek (zie www.wve.nl/actueel/lopende_projecten/kaderrichtlijn_water/stroomgebied ) is gestart. Waterschap Vallei & Eem heeft daar het voortouw. Een belangrijk onderdeel van deze fase is het beschikbaar krijgen van de benodigde gronden langs de beken. Het blijkt lastig om te bepalen welke maatregelen voor herstel en verbetering van de natuurwaarden in Groot Zandbrink nodig zijn. Op dit moment loopt een gedetailleerd onderzoek naar de geohydrologische situatie ter plaatse. Het onderzoek is rond de zomer van 2009 afgerond. Vanuit het perspectief van een optimaal functionerende robuuste verbindingszone worden voorstellen voorbereid voor de gewenste inrichting en beheer. In het kader van het project Kansen voor Boeren zijn met meerdere agrarische ondernemers gesprekken gevoerd. Er zijn nog geen concrete plannen hoe invulling te geven aan het extensiveringsbeleid in dit gebied. Gebiedsgerichte benadering SVGV neemt begin 2009 het initiatief tot het Gebiedsproject Modderbeek Moorsterbeek. SVGV verzoekt de Reconstructiecommissie een stuurgroep in te stellen met de opdracht de realisatie van de opgaven voor het gebied te organiseren in samenhang met reeds gestarte projecten en daarover met relevante partijen afspraken te maken en de uitvoering aan te jagen en te bewaken. Een belangrijke vraag in het gebied blijft het te volgen tempo om maatregelen te realiseren. Dat vraagt een gesprek met het gebied over inzet van beschikbare instrumenten, waaronder de inzet van het instrument Landinrichting. De plannen zoals deze voor de Modderbeek en Moorsterbeek beschikbaar zijn en voor het TOP natuurgebied Groot Zandbrink worden ontwikkeld (naar verwachting besluitvorming in 2010), vormen bij inzet waar van toepassing integraal onderdeel van een landinrichtingsplan. Het streven is om eind 2010 beter te weten wat, waar en hoe. Daarvoor is het nodig allereerst snel te bepalen hoe het project te organiseren, hoe het gebied te begrenzen en welke ambitie wordt nagestreefd; dit in nauw overleg met direct belanghebbenden. Een van de eerste uitvoerende activiteiten is vervolgens om samen met agrarische ondernemingen na te gaan wat de wensen zijn ten aanzien van structuurverbetering en toekomstige ontwikkeling van het bedrijf. Deze kennis leidt tot een wensenpakket vanuit de agrariërs dat waar mogelijk op de inrichtingsopgave voor natuur kan worden afgestemd. SVGV zorgt voor de organisatie van het planproces inclusief de gesprekken met agrarische ondernemers en andere partijen, voor de opstelling van het Inrichtingsplan en de te maken afspraken. SVGV verzorgt zo nodig de aanvraag om het gebied aan te merken als Landinrichtingsgebied overeenkomstig de Wet Inrichting Landelijk Gebied.
23
De projecten Asschaterkade en Achterveld Zuid worden in 2009 en 2010 door de gemeente Leusden voorbereid en uitgevoerd in samenhang met de algehele gebiedsontwikkeling. Programmering Inmiddels wordt gewerkt aan de realisatie van de majeure uitvoeringsprojecten ‘ Inrichtingsbeeld Modderbeek’ en ‘Inrichtingsbeeld Moorsterbeek’. Dit gebeurt in overeenstemming met de Overeenkomst Waterthema’s. Beide projecten vallen onder het Europees toezicht van de Kaderrichtlijn Water. De projecten zijn in aansturing ondergebracht bij het Themaproject Inrichting natuur en water. Het project Asschatterkade wordt zelfstandig opgepakt door de gemeente Leusden en wordt aangestuurd via het programma Grebbelinie. Het project Achterveld Zuid wordt ontwikkeld door de gemeente Leusden. De gebiedscoördinator is gesprekspartner voor de gemeente en stemt de ontwikkeling van dit project af met het Gebiedsproject Modderbeek Moorsterbeek. In ieder geval is het project Groot Zandbrink te verwachten. Onderstaand is de gewenste planning opgenomen, rekening houden met de stand van zaken. Op dit moment is nog onvoldoende helder hoe de verdere uitvoering via projecten gaat plaatsvinden. Majeure projecten Groene Agenda Modderbeek Moorsterbeek VWZ-MM-G
Project eigenaar SVGV
Prov
2009 Gebiedsproject Modderbeek Moorsterbeek Instellen gebiedscommissie / adviesgroep Inventarisatie wensen per bedrijf LandInrichtingsplan (incl Robuuste verbinding) Zorgen toekenning Landinrichtingsproject Convenant met realisatieplan / uitvoeringsprogramma Uitwerking verkavelings- en grondtoedelingsplan Begeleiding uitvoering door stuurgroep
xx xxxx xx xx
xx
2010
2011
2012
2013
Na 2013
xxxx xxxx xxxx xx xxxx
xxxx xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
xxx xx
xxxx xxxx
xxxx
Maatregelen TOP-gebied Groot Zandbrink Onderzoek Vaststellen maatregelen Maken uitvoeringsplan Subsidieaanvraag Uitvoering
xxxx x
xx
Risico op vertraging Het risico op vertraging is groot. Om voor 2013 tot realisatie te komen is het zeer nodig om 2009 te investeren in de samenwerking en op hoofdlijnen overeenstemming te bereiken over wat en hoe.
24
5.3
Gebiedsproject Fort aan de Buursteeg Het is de bedoeling om in het Fort aan de Buursteeg een bezoekerscentrum te realiseren voor en over de Grebbelinie en vandaar uit de Grebbelinie in het veld te kunnen verkennen. Het centrum wordt gebouwd in het noordelijk deel van het voormalige fort. Deze locatie komt 2010 beschikbaar nadat de camping de deuren sluit. De bereikbaarheid per auto, openbaar vervoer en fiets vormen een belangrijk aandachtspunt. Tegelijkertijd is het belangrijk dat verschillende recreatieve routes dit centrum aandoen of er starten.
Aan de westzijde van het fort ligt het TOP Natuurgebied Meeuwenkampje. De herziening van het Natuurgebiedsplan Utrecht 2007 voorziet daarom aan deze zijde van het fort inrichting en beheer gericht op ontwikkeling van natuurwaarden. Bepalend zijn daarbij maatregelen die nodig zijn voor behoud en versterking van Natuurgebied Meeuwenkampje. Aan Gelderse zijde is de inrichting voorzien van een ecologische verbinding via TOP Natuurgebied Allemanskampje (Gelderland). Het gaat om de verbinding via de Groene Grens tussen Veenendaal en Ede en de nieuwe recreatieplas naar de Slaperdijk. De noordzijde van Veenendaal, rondom station De Klomp, vormt een serieuze studielocatie voor nieuwe woningbouw. Stand van zaken De camping in het noordelijk deel van het voormalige fort is aangekocht. De recreatieplas, ook ingezet voor waterberging, is in ontwikkeling. Een eerste integrale gebiedsverkenning vanuit het perspectief van het fort heeft plaatsgevonden op initiatief van het Programma Grebbelinie van de provincie Utrecht en SVGV. Dit is begeleid door een (bestuurlijke) ‘kopgroep’. Het rapport Fort aan de Buursteeg en omgeving, Advies uitvoering gebiedsontwikkeling (september 2008) geeft de volgende conclusies en adviezen: Een gezamenlijke visie en gezamenlijke projectorganisatie is noodzakelijk voor succesvolle uitvoering. Er is bestuurlijke ambitie om Fort en omgeving integraal op te pakken. Er zijn kansen voor gebiedsontwikkeling met als aanjager het Fort. Gebiedsgerichte benadering Het is van groot belang om de ontwikkeling gebiedsgericht en samen met de streek en de zes betrokken overheden op te pakken. Daarvoor formaliseert SVGV begin 2009 het Gebiedsproject Fort aan de Buursteeg en de opdracht aan de bestaande Stuurgroep. Daarover worden afspraken gemaakt met de projectleiding bij het Programma Grebbelinie waar op dit moment de regie van het project ligt. Het gaat erom, rekening houdend met de lopende uitvoeringsprojecten, de realisatie van de opgaven voor het gebied te organiseren, daarover met relevante partijen afspraken te maken en de uitvoering aan te jagen en te bewaken. Belangrijke stappen daarin zijn de opstelling van een inrichtingsbeeld voor het gebied en een convenant met de afspraken over de verdere uitvoering.
25
Een belangrijk aandachtspunt vormt in eerste instantie de begrenzing van het gebied waarover afspraken gemaakt gaan worden. SVGV ziet het gebiedsproject Fort aan de Buursteeg als majeur. Op dit moment is het nog niet mogelijk om specifiek de uitvoeringsprojecten te benoemen. Dat volgt zodra nadere afspraken over de uitvoering worden gemaakt. Te bedenken zijn de volgende uitvoeringsprojecten: Realisatie Toegangspoort Grebbelinie inclusief de inrichting van Bezoekerscentrum, de realisatie van de recreatieve voorzieningen en de ontsluiting van het Fort. Een private partij wordt gezocht als projecteigenaar (realisatie en exploitatie) bijvoorbeeld via een openbare aanbestedingsprocedure georganiseerd. De Provincie Utrecht verzorgt de routenetwerken vanaf het Fort en de maatregelen die nodig zijn om Grebbelinie te beleven. Plan Groene Inrichting Westzijde / Meeuwenkampje. Gezien de bredere belangen dan alleen het Meeuwenkampje wordt Provincie Utrecht als projecteigenaar voorzien. Het gaat om de realisatie van het inrichtingsbeeld zoals dat onder regie van de stuurgroep is opgesteld. Het waterschap geeft aan de kosten voor waterhuishoudkundige maatregelen beperkt zijn. Plan Groene Inrichting Slaperdijk / Allemanskampje. De Slaperdijk is een regionale kering en valt onder het beheerregime van Waterschap Vallei & Eem. Majeure projecten Gebiedsproject Fort aan de Buursteeg VZW-FB-P
Project Eigenaar SVGV
Private partij
Prov Utr
WVE
2009 Begeleiding Gebiedsinrichting Fort aan de Buursteeg Instellen Stuurgroep / adviesgroep Ondernemingsplan Educatief Centrum Grebbelinie Inrichtingsbeeld gebied Convenant met Uitvoeringsprogramma Aanbesteding Grebbelinie Toegangspoort FB Aanjagen en bewaken uitvoering
xx xxx xx
xx
2010
2011
2012
2013
Na 2014
xx xxx xx xxxx
xx xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
Grebbelinie Toegangspoort Fort aan de Buursteeg Ontsluiting Bouwen en inrichting Educatief Centrum Routenetwerken samen met provincie Opening Groene Inrichting Westzijde / Meeuwenkampje Organisatie / projectplan Uitvoering Groene inrichting Slaperdijk / Allemanskampje Organisatie / projectplan Uitvoering
xx
xx
xx xxxx
xxxx xxxx xx
x xxxx xx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
Risico op vertraging Het risico op vertraging is groot. Om voor 2013 tot realisatie te komen is het zeer nodig om 2009 te investeren in de samenwerking en op hoofdlijnen overeenstemming te bereiken over wat en hoe.
26
5.4
Gebiedsproject Den Treek Henschoten Een convenant met uitvoeringsprogramma is in voorbereiding. Het gaat om het gehele landgoed Den Treek Henschoten. In dit programma richt de aandacht zich op de strook tussen Heuvelrug en Heiligenbergerbeek / Woudenbergse Grift.
In het convenant omvat het gehele landgoed, dus ook AVP-gebied Heuvelrug. Voor het gedeelte in Gelderse Vallei is afgesproken: Omvorming van 57 hectare landbouwgrond naar nieuwe natuur in de robuuste ecologische verbindingszone; Beschikbaarstelling voor realisatie van de natte ecologische verbinding langs de Heiligenbergerbeek en de Woudenbergse Grift aan de westzijde een strook van gemiddeld 15 meter; Realisatie van een bezoekerscentrum in samenhang met beleefbaarheid van het landgoed. Amoveren van Landschapsontsierende bebouwing Omschakeling van intensieve naar grondgebonden veehouderij en verbeteringen landbouwstructuur.
De verdere voorbereiding van uitvoeringsprogramma en convenant en de daadwerkelijke uitvoering vindt plaats via het majeure gebiedsproject Convenant Den Treek. In 2009 is het streven het uitvoeringsprogramma te hebben en met uitvoering te starten. De beoogde reconstructiedoelen kunnen voor 2013 ontstaan. SVGV-code VZW-DT-G
ProjectEigenaar SVGV
2009 Gebiedsproject Den Treek Henschoten Convenant met uitvoeringsprogramma Opstellen plan water en natuur Opstellen Plan Educatief Centrum Herverkavelings- en landschapsverbeteringsplan Realisatieplan/ subsidieaanvragen Uitvoering
27
xxx xxx xxx xx
2010
2011
2012
2013
xxxx xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
Na 2013
5.5
Geerenstein / Boom West Dit gebiedsproject wordt begin 2009 samen met twee landgoederen door SVGV opgestart. Er ligt een gecombineerde natuur en landbouwopgave. Een deel van het gebied geeft invulling aan de Robuuste Verbindingszone. Een deel van het gebied is opgenomen in het Convenant Verdroging Provincie Utrecht. In het gebied van Stichting De Boom is er behoefte aan verbetering van de landbouwkundige structuur. De Woudenbergse Grift en De Oude Lunterse Beek vormen natte ecologische verbindingen.
Vanuit gebiedsperspectief wordt voor beide landgoederen een integraal inrichtingsplan inclusief kostenraming opgesteld. Vervolgens wordt met beide landgoederen afgesproken hoe het inrichtingsplan te realiseren. Het waterschap heeft inmiddels voor de verdrogingopgave de kosten van de maatregelen bepaald. Het gaat om relatief beperkte waterhuishoudkundige maatregelen. VZW-GB-G
SVGV
Gebiedsproject Geerenstein / De Boom West Afspraken over aanpak Inventarisatie wensen agrariers Inrichtingsbeeld Afspraken over uitvoeringsprogramma Uitvoering natuur en water Herverkaveling en landschapsverbetering
28
xx xxx xx x
xx xx
xxxx
xxxx xxxx
xxxx
6
Meerjaren Programmering Themaprojecten
6.1 Programmering en gebiedscommunicatie Dit gebiedsprogramma vormt de basis voor het Themaproject Programmering en gebiedscommunicatie Vallei Zuidwest en Leusden. De opgave: samen werken in en aan een mooi gebied met karakter (zie paragraaf 2.4). Het gaat om het stimuleren van een samenhangende ontwikkeling binnen de daarvoor vastgestelde beleidskaders. Projecteigenaar is de SVGV en de gebiedscoördinator is de in dezen de Projectcoördinator ‘programmering en gebiedscommunicatie’.
VZW-IG-T
Project eigenaar SVGV
Programmering en gebiedscommunicatie Instellen Gebiedsadviesraad Voorlichting en raadpleging gebiedsprogramma Organiseren beraad en reflectie over gebiedsidentiteit Voorlichting en bespreken jaarlijkse voortgangsrapportage Organiseren beraad en reflectie AVP 2014-2020 Initiatie en voortgangsbewaking volgens programmering
2009
2010
xx xxxx xx x
xxxx x
xx
xxxx
2011
2012
2013
Na 2013
x xx xxxx
x xxxx xxxx
x xxxx xxxx
x xxxx
6.2 Programma Inrichting natuur en water Zoals in hoofdstuk 2 aangegeven kent het gebied een forse ruimtelijke opgave met betrekking tot de realisatie van natuur- en waterdoelen. Dit is inclusief de realisatie van de robuuste verbinding. Het gaat om herinrichting en wijziging van gebruiksfuncties. Bij SVGV is de gebiedscoördinator in het gebied de 1ste verantwoordelijke voor de strategische aanpak om deze opgave te realiseren. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met de themacoördinatoren natuur, robuuste verbinding en water en de programmacoördinator Onroerend Goed. Voor alle natte ecologische verbindingen zijn Inrichtingsbeelden beschikbaar en is het waterschap gestart met de gefaseerde realisatie daarvan. Bij het Gebiedsproject Groene Agenda en het Gebiedsproject Modderbeek en Moorsterbeek vindt de benodigde integrale afstemming plaats. Tevens wordt gewerkt aan een extra zuiveringsstap bij Rioolwaterzuiveringsinstallaties in Woudenberg (vrijwel gereed) en Veenendaal. Het waterschap zorgt voor een integrale aansturing van deze projecten. Een groot deel van de opgave wordt gerealiseerd via de gebiedsprojecten zoals deze in hoofdstuk 4 zijn toegelicht. Ook worden via de projecten De Schammer, Landgoed Stoutenburg en Stapsteen REVZ Voskuilen. De betreffende projecteigenaar is verantwoordelijk voor de aansturing van deze projecten en wordt procesmatig gevolgd door de projectcoördinator van het Themaproject Natuur en Water (nog nader te bepalen of dit de gebiedscoördinator of een van de themacoördinatoren is). Project De Schammer Via het Project De Schammer ontstaat een recreatiegebied voor Amersfoort en Leusden. In dit gebied in de benedenloop van de Barneveldsebeek is tevens waterberging voorzien in tijden van hevige regenval. In het gebied komt ongeveer 20 ha nieuwe natuur. De gemeente Leusden voert de regie. De planfase is vrijwel afgerond.
29
Project Landgoed Stoutenburg Projecteigenaar voor de herinrichting van dit Landgoed van meer dan 100 ha is het Utrechts Landschap. De financiering is grotendeels rond. Doel is het herstel van de Heerlijkheid Stoutenburg. Het gaat om de restauratie van het kasteelpark en natuurontwikkeling in het beekdal van de Barneveldse Beek. Stoutenburg wordt versterkt als kerngebied binnen de Ecologische Hoofdstructuur van de Gelderse Vallei. Vanuit cultuurhistorisch oogpunt wordt het oude lanenpatroon als vertrekpunt genomen en wordt het van belang geacht weer een kasteel te bouwen waar ook echt weer mensen wonen. De recreatieve voorzieningen voor fietsers en vooral wandelaars worden uitgebreid. Majeure projecten Inrichting natuur en water SVGV-code VZW-NLW-T
VZW-NLW-1
VZW-NLW-2
VWZ-NLW-3
VZW-NLW-4
Project eigenaar SVGV
WVE
WVE
WVE
WVE
2009
2010
2011
2012
2013
Na 2013
Gebiedsprogramma Natuur en Water Inrichtingsbeeld Robuuste Verbinding Toepassing SN-programma / inbreng projecten Monitoring / voortgangsbewaking
xxxx xxxx xxxx
xxxx xxxx
xxxx xxxx
xxxx xxxx
xxxx xxxx
xxxx xxxx
Inrichtingsbeeld Valleikanaal Initiatie / voorbereiding Uitvoering
xxxx xx
xxx xxxx
xxxx
xxxx
xxxx xxxx
xxxx xxxx
xxxx xxxx
xxxx xxxx
xxxx
Inrichtingsbeelden Modderbeek en Moorsterbeek Initiatie / voorbereiding deel Utrecht Uitvoering beken Emissiebeheer Inrichtingsbeelden Heiligenbergerbeek Initiatie / voorbereiding Uitvoering Inrichtingsbeeld Lunterse Beek Initiatie / voorbereiding deel Utrecht Uitvoering
VZW-NLW-5
WVE
RWZI Veenenaal
VZW-NLW-6
Leusden
Project De Schammer
xxxx x
xxxx xxxx
Xxxx Xxxx
xxxx xxxx
xxxx
xxxx
xxxx xxxx
xxxx xxxx
xx xxxx
xxxx
xx
xxxx
xxxx
xxxx
xx xxxx
xxxx
xxxx
x
x
x
Realisatie VZW-NLW-7
UL
VZW-NLW-8
Groenland
VZW-NLW-9
Prov
Project Landgoed Stoutenburg pm RVZ-stapsteen Voskuilen Initiatie / voorbereiding Uitvoering
xxxx
Droge verbinding PON-lijn Beheersplan Realisatie / afstemming Centraal Buitengebied
30
xx
xxxx x
Project Stapsteen REVZ Voskuilen Met Groenland Beheer zijn afspraken in ontwikkeling om de project op te pakken. Het gaat om de inrichting van de stapsteen langs het Valleikanaal aan de oostzijde in het gebied Voskuilen. Hier is samenhang met natte EVZ Valleikanaal. Het natuurgebiedsplan voorziet de nodige nog niet begrensde hectaren voor de robuuste verbindingszone. In gebied is 108 ha nieuwe natuur voorzien waar SN regeling kan worden ingezet. EVZ Ponlijn Het Project Ponlijn betreft de optimalisatie van de betreffende droge ecologische verbinding zoals op genomen in reconstructieplan en natuurgebiedsplan. Robuuste verbinding niet apart In de tabel op de vorige bladzijde is het overzicht van genoemde uitvoeringsprojecten opgenomen die onder het themaproject Inrichting natuur en water worden gevolgd. Tevens is een wensbeeld opgenomen voor programmering. Met name het tijdig beschikbaar krijgen van gronden bepaald de daadwerkelijke voortgang. Er is geen apart project om de Robuuste Verbinding te realiseren. Deze opgave wordt vrijwel geheel gerealiseerd in de gebieds- en uitvoeringsprojecten. De themacoördinator bewaakt of de gewenste inrichting ontstaat voor de robuuste verbinding ontstaat. 6.3 Programma Gezonde en vitale landbouw In paragraaf 3.2 is de wens toegelicht in 2009 het ‘Gebiedsproject Gezonde en vitale landbouw’ te starten. Het doel van dit themaproject is: De opstelling van achtereenvolgens een toekomstvisie, een structuurplan en een uitvoeringsprogramma voor het Landbouwontwikkelingsgebied Vallei Zuidwest. Daarmee wordt duidelijk wat het LOG kan betekenen in samenhang met de algehele ontwikkeling van de agrarische sector in Gelderse Vallei en Eemland. Via de opstelling van een strategische landbouwontwikkelingsplan voor de verwervingsgebieden vast te stellen waar sprake kan zijn van kavelruil c.q. structuurverbetering en waar agrariërs interesse hebben om stimuleringsregelingen te gebruiken Voor het tweede doel worden via een gefaseerd werkproces per deel van het ‘verwevingsgebied’ de wensen van agrariërs geïnventariseerd. Het gaat om wensen ten aanzien van de onderlinge ligging en bereikbaarheid van kavels, om de grootte van het bedrijf en om aanpassingen op bedrijfsniveau. De wijze waarop inventarisatie en verkenning plaatsvindt, wordt afgestemd met de werkzaamheden die de ‘gebiedsmakelaars’ zijn gestart. Gefaseerde aanpak gericht op grondproblematiek In de fasering van de verschillende delen wordt rekening gehouden met de ruimtelijke opgave in naastliggende (extensiverings)gebieden. Zo wordt voorgesteld om het verwevingsgebied in het Barneveldse Beekstroomgebied eerst op te pakken om zo kavelruil in samenhang met de opgave op landgoed Stoutenburg mogelijk te maken. Vervolgens wordt gedacht aan het gebied ten noorden van Scherpenzeel.
31
De vraagstelling kan zijn of aldaar en agrarische onderneming zich mogelijk elders in Nederland wil vestigen om zo een (deel van een) bedrijf uit het extensiveringsgebied te kunnen uitplaatsen. In onderstaande tabel is een eerste voorstel opgenomen voor indeling van gebieden en fasering. Kavelruil en stimuleringsregelingen Het landbouwontwikkelingsplan geeft in ieder geval aan waar plannen voor kavelruil kunnen worden opgestart – al dan niet samen met andere ruimtelijke opgaven (landschapsverbetering, verdroging) – en waar agrarische ondernemingen gebruik willen maken van stimuleringsregelingen. Majeure projecten Gezonde en vitale landbouw SVGV-code VZW-LA-G
VZW-LA-1
VZW-LA-2
VZW-LA-3
VZW-LA-4
VZW-LA-5
VZW-LA-6
Project Eigenaar Prov /SVGV
Prov/SVGV
Prov /SVGV
Prov /SVGV
Prov /SVGV
Prov /SVGV
Prov /SVGV
Gebiedsprogramma Gezonde en vitale landbouw Stuurgroep en Adviesgroep Gebiedsstrategie in samenhang met LOG Informeren over gebiedsgerichte aanpak Initiëren en volgen projecten en ontwikkelingen Inrichting en beheer Landbouwontwikkelingsgebied Toekomstvisie en concept-structuurplan LOG Instellen Projectbureau LOG Ondernemingsplan LOG Wettelijk verankeren structuurplan Inrichting en beheer
2010
2011
2012
2013
xx xxx xxx xx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
x xxxx xxxx
xxxx xxxx
xxxx
xxxx
xx xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx xx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx xx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx xxxx x
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx xx
xxxx
xx
Landbouwstructuur Stroomgebied Barneveldse Beek Inventarisatie gebiedsmakelaar Voorbereiding benodigde activiteiten tot verbetering Uitvoering
xxxx x
Landbouwstructuur Nattegasloot / Scherpenzeel Noord Inventarisatie gebiedsmakelaar Voorbereiding benodigde activiteiten tot verbetering Uitvoering
xx
Structuurverbetering Lunterse Beek / Ederveen Inventarisatie gebiedsmakelaar Voorbereiding benodigde activiteiten tot verbetering UItvoering Structuurverbetering Woudenberg Inventarisatie gebiedsmakelaar Voorbereiding benodigde activiteiten tot verbetering UItvoering Structuurverbetering Zone Heuvelrug Inventarisatie gebiedsmakelaar Voorbereiding benodigde activiteiten tot verbetering Uitvoering
32
Na 2013
2009
xx
xxxx xx xx
xxxx xx
xxxx xxx
xxxx xxxx
xx
xx
xx xxx
De SVGV ondersteunt dit project en adviseert bij de voorbereiding en besluitvorming over plannen tot kavelruil en bij indiening van subsidieaanvragen rond stimuleringsregelingen. Er wordt gestreefd naar grotere gebiedseenheden en effectief inzetten van beschikbare capaciteit. Een effectieve ruimtelijke landbouwstructuur vormt het toetskader. De SVGV gebiedscoördinator treedt op als projectleider. De SVGV themacoördinatoren ‘Gezonde en Vitale Landbouw’ en ‘Toerisme en Recreatie’ zijn nauw bij de uitvoering betrokken. Voorgesteld wordt voor dit project een stuurgroep met een onafhankelijk voorzitter te benoemen. De Bestuurlijke Begeleidingscommissie Landbouw treedt op als Adviesgroep voor het project. In nevenstaande tabel is aangegeven tot welke majeure uitvoeringsprojecten dit voor de SVGV leidt. Gebieden waar een mogelijke samenhang bestaat of denkbaar is met de realisatie van bovengenoemde gebiedsprojecten krijgen in de fasering voorrang. De inzetbare tijd van de ‘gebiedsmakelaar’ is bepalend voor het te behalen tempo. 6.4
Overige majeure projecten
Grebbelinie Dit programma kent een gecoördineerde aanpak en programmering. Daar treden geen wijziging in op. De aansturing gaat vanaf vooraf voorjaar 2009 via SVGV lopen. De samenhang tussen dit gebiedsprogramma en het Grebbelinieprogramma wordt organisatorisch versterkt. In de aansturing wordt dit projectmatig herkenbaar gemaakt in het Themaproject Grebbelinie Vallei Zuidwest en Leusden. De realisatie van de in hoofdstuk 2 genoemde sleutelprojecten valt onder de zorg van dit project. De uitvoering vindt in principe door gebiedspartijen plaats. Het project Lambalgen bijvoorbeeld door de gemeente Woudenberg. Overige majeure projecten SVGV-code VZW-GR-T
VZW-TR-T
Projecteigenaar Prov / SVGV
SVGV
Grebbelinieproject Coördinatie programma in Vallei Zuidwest Coupures A12 / liniedijk Lambalgen Asschatterkade Programma Toerisme en recreatie Opstellen programma Toerisme en Recreatie Integratie Grebbelinieprogramma in gebiedsopgave Integratie opgave in gebieds- en themaprojecten
VZW-LE-1
Renswoude
Centrumplan Renswoude
VZW-LE-2
Gem
Woningbouw Achterveld Zuid
Uitvoering pm
33
2009
2010
2011
2012
2013
Na 2013
xxxx xxxx x
xxxx xxxx xxxx xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx xxxx
xxxx xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx xxxx
Programma Toerisme en recreatie De opgave rond toerisme en recreatie zoals deze op dit moment is geformuleerd wordt uitgevoerd via de gebieds- en themaprojecten. De opgave is geïntegreerd in deze projecten. In 2009 wordt bekeken in hoeverre aanvullende initiatieven wenselijk zijn vanuit het in het Reconstructieplan geschetste perspectief. Leefbaarheid Onder deze noemer valt het project Centrumplan Renswoude. Een project dat valt onder noemer ‘leefbaarheid’ c.q. ‘sociale revitalisering’. Het tweede project dat via het AVP wordt gefinancierd betreft Achterveld Zuid.
34
6
Opzet voor uitvoeringsprogramma 2009
Om uiteindelijk de beoogde doelen rond 2013 te laten ontstaan wordt 2009 een belangrijk jaar. Het accent ligt bij initiëren en organiseren van de majeure projectenwerkzaamheden. Wie pakt wat op? Wie jaagt dit aan? In onderstaande tabel een opzet, zeker niet uitputtende lijst, van activiteiten die onder regie van de gebiedscoördinator wenselijk zijn om opgepakt te worden. Vanuit dit perspectief lijkt het zeer gewenst om meer te spreken van een gebiedscoördinatieteam met een projectmatige aanpak. Acties 2009
Realisatie voor
Wie
Groene Agenda Leusden Projectplan Begeleiding Uitvoering
1 maart 2009
SVGV
Informatieavond per gebied
1 maart 2009
Projectorganisatie / Projectplan Schoolsteegbosjes Langesteeg
1 maart 2009
SVGV namens partijen SVGV / Prov / DLG
Minnelijk overleg grondeigenaren Schoolsteegbosjes en Langesteeg
1 jan 2010
Projectplan Uitplaatsing Lagerweij
1 april
Overeenkomst hervestiging Lagerweij / afspraken over rood voor rood Beheerplan EVZ PON-lijn
1 okt 2009
Grondbeschikbaarheid Heiligenbergerbeek Gebiedsproject Modderbeek Moorsterbeek Instellen Stuurgroep en Adviesgroep Projectplan Gebiedsinrichting / inclusief discussie over inzetten instrumenten Opstellen inrichtingsbeeld Hydrologisch Onderzoek Groot Zandbrink Betrokkenheid opstellen Beheerplan Groot Zandbrink Overleg over financiering / realisatie Gebiedsproject Fort aan de Buursteeg Formaliseren Stuurgroep en Adviesgroep Organiseren project Bezoekerscentrum Besluit maatregelen TOP-gebied Meeuwenkampje Inrichtingsbeeld Westzijde / Meeuwenkampje/ Besluit TOP-gebied Allemanskampje
1 oktober 2009 1 oktober 2009
Nodig voor procesgeld voor kosten begeleiding uitvoering. Tevens vergaderschema met voor eerste jaren agenda van te verwachten bespreekpunten. Informeren gebied Detailplanning inclusief capaciteitsplanning. Beter zicht op in te zetten procesgeld en DLG tijd
Grondbank / gebiedsmakelaa r Stichting De Boom Stichting De Boom Provincie SVGV / Grondbank
1 maart 2009 1 juli 2009
SVGV SVGV
1 oktober 2009 1 juli 2009
SVGV
1 april 2009
SVGV
1 juli 2009 1 okt 2009
SVGV Prov Utrecht
1 okt 2009
SVGV
1 okt 2009
Prov Gelderland
Regelt planning, procesgeld en wijze van samenwerken Inzet DLG???
???
35
Inrichtingsbeeld Oostzijde / Slaperdijk / Allemanskampje
1 okt 2009
???
Besluit convenant met uitvoeringsprogramma in stuurgroep
December 2009
SVGV
1 april 2009
SVGV
1 juli 2009 1 okt 2009 Dec 2009
SVGV Den Treek Den Treek
Dec 2009
Prov
Relatie Deltaplan Landschap
Geerenstein/Boom West Plan van aanpak met partijen Inrichtingsplan Afspraken met Geerenstein
Mrt 2009 Okt 2009 Dec 2009
SVGV SVGV SVGV/ prov
Medefinanciering Boom en Geerenstein
Voskuilen Plan van aanpak Bestuurlijk besluit gunning Groenland
Juni 2009 Nov 2009
Groenland SVGV
Programma Natuur en Water Inrichtingsbeeld Robuuste Verbinding
Mrt. 2009 Mrt. 2009
SVGV / Provincies SVGV
Febr. 2009 Jan 2009
SVGV SVGV
Okt 2009
SVGV
Mei 2009 Febr. 2009
SVGV SVGV
Febr. 2009
SVGV
Jun 2009
SVGV / Prov
Convenant Den Treek Opstellen Uitvoeringsprogramma en Convenant Inrichtingsplan Water en natuur Ondernemingsplan Bezoekerscentrum Uitvoeringsvoorstel Agrarische Bedrijven Landschapsverbeteringsplan
Afspraken vastleggen tussen gebiedscoördinator en themacoördinators Programma Gezonde en Vitale Landbouw Organisatie programma Instructie / afspraken gebiedsmakelaar Toekomstperspectief en structuurplan voor LOG Toerisme en Recreatie Bepalen ambitie voor 2013 Afspraken tussen gebiedscoördinator en themacoördinators Landschap en cultuurhistorie Afspraken tussen gebiedscoördinator en themacoördinators Uitvoeringsafspraken project Lambalgen met gem Woudenberg Bepalen ambitie pilot Deltaplan Landschap
Gaat om integratie van droge verbinding, visievorming slaperdijk als regionale kering, en de gewenste groene inrichting.
Weten wat er waar gebeurt. Maandelijks vastleggen voortgang en afspraken.
Gebiedsprogramma als leidraad voor prioritering. Maandelijks voortgangsoverleg
Zou het combineren met project VZW-LA-5
Centrumplan Renswoude Volgen voortgang
36
