WAT GROEN KAN DOEN. Duurzaam en Betrokken Ondernemen. Landal GreenParks

WAT GROEN KAN DOEN Duurzaam en Betrokken Ondernemen

Landal GreenParks 2014

DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2014

Inhoudsopgave

01

02

03

P6

P14

P26

04

05

06

P36

P44

P54

BELEID EN VISIE

AFVAL IS GRONDSTOF

DUURZAAM OP DE PARKEN

SOCIAAL ONDERNEMERSCHAP

BETROKKEN MEDEWERKERS

GASTVRIJ IN DE REGIO

3

4

Operationeel Directeur Jeroen Mol (links), Commercieel Directeur Erik van Essen (midden), Algemeen Directeur Thomas Heerkens (rechts).


Voorwoord

Samen op pad naar een duurzame organisatie

V

Voor u ligt ons tweede duurzaam heidsverslag. Met dit verslag willen we laten zien hoe we het afgelopen jaar een flinke stap vooruit hebben gezet als het gaat om duurzaam en betrokken ondernemen. We hebben ook deze keer gekozen voor een toegankelijke en brede opzet van ons duurzaamheidsverslag. Daarom volgen we niet zozeer de verslag leggingsrichtlijnen, maar kiezen we voor een leesbaar verslag over de onderwerpen waarop wij écht het verschil willen maken. In 2014 hebben we onze wens om een groene onderneming te zijn verder geconcretiseerd. Onze missie luidt: in 2030 bieden we onvergetelijke vakanties in de natuur zonder negatieve impact op het milieu. Om die ambitie te halen, betrekken we iedereen bij onze ontdekkings reis. Van medewerkers tot gasten, van eigenaren tot leveranciers en van samenwerkingspartners tot omwonenden. “Onvergetelijke vakanties zitten in onze natuur” is onze credo. Ont spanning is belangrijk voor de gezondheid en het welbevinden, en een groene omgeving heeft daarbij een bewezen positief effect. Juist die

natuur moeten we daarom koesteren en beschermen. Maar duurzaam en betrokken ondernemen gaat over méér dan alleen het voorkomen van een negatieve milieubelasting. Ook in de zorg voor onze medewerkers, onze betrokkenheid bij de regio rond de parken en ons sociaal onder nemerschap laten we zien dat we inzetten op duurzame relaties. Wubbo Ockels verwoordde het heel mooi in een interview. Hij keek vanuit de ruimte op de aarde en dacht: ‘Alles wat voor mij waarde heeft, bevindt zich op die aarde. En op ditzelfde moment zijn we hem aan het opbranden.’ Zo is het precies en dat moeten we voorkomen. Met die toekomst in gedachten, richten wij nu onze organisatie en processen in. Daarbij blijft de onbezorgde vakantiebeleving van onze gasten op één staan.

Thomas Heerkens Algemeen Directeur Landal GreenParks

5

6

01

BELEID EN VISIE

DUURZAME ORGANISATIE BEGINT BIJ JEZELF

Ambitie 2020:

CO2 reductie van 20%

Ambitie 2030:

CO2 neutraal

8

ONVERGETELIJKE VAKANTIES

ZONDER NEGATIEVE MILIEUBELASTING Duurzaam en betrokken ondernemen is een van de vier strategische ambities die de Landal-missie vormgeven. Landal heeft zich ten doel gesteld om in 2020 een reductie van 30% te behalen en in 2030 de milieubelasting op 0% te hebben.

O

Om dit doel te halen, zijn verande ringen noodzakelijk op alle parken en in de ondersteunende kantoren. Voor Landal is duurzaam en betrokken ondernemen dan ook geen bijzaak, maar de énige manier van werken.

Besparen om te investeren De weg naar nul negatieve milieu belasting in 2030 zal stap voor stap opgepakt worden. Landal richt zich daarbij eerst op besparingen. Deze kunnen, gedeeltelijk, voor investe ringsruimte zorgen om op langere termijn doelstellingen te behalen.

Het nuldenken zorgt voor een nieuwe inspiratie binnen Landal en kan innovatie op tal van gebieden stimuleren. Per kerngebied zijn KPI’s en doelstellingen gedefinieerd, welke in de toekomst nauwgezet gevolgd zullen worden. Hiervoor is een systeem in ontwikkeling.

Maximale gasttevredenheid Het streven naar nul negatieve milieubelasting mag nooit ten koste gaan van de gastbeleving. Sterker, een maatregel om de belasting op het milieu te verkleinen kan hand in hand gaan met het streven naar


maximale gasttevredenheid en waar mogelijk zelfs een extra bijdrage leveren. De gast kan plezier hebben en genieten van de omgeving zonder zich ongemakkelijk te voelen.

Reduceren tot nul Bij het reduceren van de milieu belasting gaat het om gas- en elektriciteitsverbruik, brandstof verbruik voor vervoer, waterver bruik en vervuiling, afvalreductie en -recycling. Met als uiteindelijke doel in 2030 CO2 neutraal te zijn. Landal reduceert zoveel als mogelijk en voor het verbruik dat blijft bestaan zorgt zij voor compensatie.

Faith Tailor, Corporate Social Responsibility Wyndham Worldwide “We zijn trots op het beleid van Landal om in 2020 de milieu-impact te verminderen met 30% en deze in 2030 zelfs op nul te hebben. Dit is volledig in lijn met het Wyndham Worldwide doel om onze footprint te verminderen met 25% in 2025. in 2014 werden we genoemd door de wereldwijde Dow Jones Sustainability Index als dé wereldleider voor de hotel, resorts en cruiselijn sector. Als het gaat om verdere mogelijkheden, denk ik dat het belangrijk is om ons afval nog meer te recycleren en te investeren in de betrokkenheid van onze gasten bij duurzaamheid.“

Beleid en visie

Doelstellingen voor 2030 Onvergetelijke vakanties • Vergroten gastplezier: De beste service, optimale natuurbeleving, breed aanbod activiteiten, beleving van de regio door regionale verankering. • Vergroten medewerkersgeluk: Focus op betrokkenheid, organisatie van het werk, gezondheid, ontwikkeling en Count-On-Me instelling. • Vergroten eigenarentevredenheid: Meerwaarde bieden op het gebied van innovatie, duurzaamheid en dienstverlening. • Vergroten partnerbetrokkenheid: Duurzaam en betrokken leveranciers binden, samenwerking met goede doelen en natuurpartners, duurzaamheidskeurmerken, circulaire inkoop en Life Cycle Analysis.

Geen negatieve milieubelasting • Energie doelstelling: Geen CO2-uitstoot door energieverbruik. Reductie en vergroening van energieverbruik. • Mobiliteit doelstelling: Geen CO2-uitstoot door vervoer. Reductie van brandstofverbruik voor lease- en bedrijfsauto’s door minder kilometers en overstap op elektrisch vervoer. Verminderen en compenseren van vliegreizen. • Water doelstelling: Reductie van water verbruik om de belasting op de grondwaterschaarste te verlagen. En zorgen voor zo schoon mogelijk afvalwater door het stimuleren van gebruik van milieuvriendelijke bestrijdings- en schoonmaakmiddelen. • Afval doelstelling: Geen beslag op grondstoffen. Al het afval dat de parken verlaat gescheiden inzamelen en recyclen. Plus streven naar 100% recyclebaar inkopen.

9

10

DUURZAAMHEID IN DE PRAKTIJK

Hoe breng je duurzaamheid in de praktijk? Aan de hand van drie stellingen gaan Elena Cavagnaro, Sjaak Kranendonk, Gert-Jan Rongen, Tanja Roeleveld en Thomas Heerkens hierover in gesprek.

Gespreksdeelnemers Elena Cavagnaro

Thomas Heerkens

Lector Sustainability in hospitality and tourism op Stenden Hotel Management School, Leeuwarden

Algemeen directeur Landal GreenParks

Sjaak Kranendonk

Tanja Roeleveld

Algemeen directeur SPAR Nederland

Programma Manager Duurzaam & Betrokken Ondernemen Landal GreenParks

Gert-Jan Rongen Bestuursvoorzitter Landal Marina Lipno, Tsjechië


Beleid en visie

Het doel van Landal is om gasten een onvergetelijke vakantie te bezorgen, zonder negatieve invloed op de natuur en het milieu. Hoe zijn deze uitdagingen te combineren?

Stelling 1: Een onvergetelijke vakantie zonder milieubelasting is een utopie

V

Volgens Thomas Heerkens is duur zaamheid geen keuze, maar een voor waarde: “We bieden vakanties in de natuur. Als we niet goed voor die natuur zorgen, kunnen we ook geen vakanties meer bieden. Zo simpel is het.” Gert-Jan Rongen is het daarmee eens. “Landal Marina Lipno is een toonaangevend park in de regio. Wij willen als bestuur voorop lopen met duurzaamheid.” Maar de prak tijk is weerbarstig, ervaart hij. “We hadden een nieuwe auto nodig voor het park. Wij wilden een elektri sche auto, maar dat bleek geen haal bare kaart: voor onderhoud zouden we naar Praag moeten, ruim drie uur verderop.” Tanja Roeleveld herkent dit: “Elk product en elke dienst moet een levenscyclus door om echt duur zaam te worden. De eerste elektrische auto was door het complexe productieproces net zo duurzaam als een Hummer en kijk waar we nu zijn.” Met andere woorden: duur zaamheid vraagt een lange adem. En je moet het eens zijn over wat duur zaamheid is. Sjaak Kranendonk geeft als voorbeeld de plofkip: “Die kip is bedacht vanuit een duurzaam idee: zo veel mogelijk mensen voeden met minimale impact op grondstoffen. Daar staat natuurlijk dierenwelzijn

tegenover. Dus dat betekent keuzes maken.” Voor optimale duurzaam heid heb je bovendien de betrokken heid van álle partijen nodig, dus ook de gasten van het park. Heerkens vindt het niet nodig om gasten overal op duurzaamheid te wijzen. “We willen een zorgeloze vakantie aanbieden.” Roeleveld vult aan: “We regelen het liefst alles achter de schermen. Maar we ontkomen er niet aan om onze gasten bijvoorbeeld te vragen hun afval te scheiden.” Elena Cavagnaro stelt dat Landal niet bang hoeft te zijn om gasten te betrekken. “Uit gesprekken die ik voerde met gasten van een hotelketen bleek dat zij het heel normaal vonden dat bijvoorbeeld hun handdoeken niet elke dag verwisseld werden. Duurzaamheid is al iets vanzelf sprekends, gasten verwachten het zelfs.” De gesprekspartners zijn het erover eens dat een vakantie zonder milieubelasting weliswaar toekomst muziek, maar zeker geen utopie is.

11

12

Beleid en visie


Stelling 2: De regio en het park hebben elkaar nodig

T

De groene identiteit van Landal is niet alleen te danken aan de natuur op en rond de parken, maar ook aan de sterke verankering van de parken in de omgeving. Om écht groen te kunnen zijn, moet Landal dus ook oog hebben voor de omgeving.

Thomas Heerkens reageert als eerste op deze stelling: “Het staat voorop dat de regio hoog in het vaandel staat bij Landal. Gasten kiezen voor een bestemming, en binnen die bestem ming vinden zij een park. De regio is een van de bepalende factoren voor onze parken. Ook op het park zelf, waar bijvoorbeeld regionale gerech ten op het menu te vinden zijn.” Voor Landal Marina Lipno geldt hetzelfde. Rongen: “Wij stimuleren gasten om de regio te ontdekken. We hebben zelfs een toeristisch centrum op het park gekregen, dat de regio uitdraagt.” Cavagnaro constateert dat de regio soms ook lijdt onder het toerisme. “Niets ergers dan in de zomer wandelen in een bos bij een wintersportbestemming en dan opeens in een skigebied komen. Dan zie je een totale kaalslag.” Rongen: “De oplossing is de activitei ten te v erdelen over de regio. En invloed proberen uit te oefenen op de ontwikkelingen in de regio, vanuit een langetermijnperspectief.” Daar probeert Landal volgens Roeleveld ook een bijdrage aan te leveren. “We doen onderzoek naar trends en ontwikkelingen en naar de

behoeften van gasten. Ook denken we mee met ontwikkelingen in de natuur. Een duurzame balans zoeken tussen recreëren en natuurbehoud is ons uitgangspunt.” Kranendonk stelt dat die twee goed samen kunnen gaan. “De samenwerking met Natuurmonumenten is daar een goed voorbeeld van.” Volgens Heerkens is het goed om te blijven investeren in vakanties, juist ook in de natuurgebieden dichtbij. “Je kunt kiezen voor een vakantie in Nederland of Duitsland, of een vakantie ver weg, met het vliegtuig. Vanuit dat perspectief, is een vakantie in Nederland de duurzame optie. Willen we als bestemming dicht bij huis interessant blijven, dan moeten we alleen wel blijven vernieuwen.” Kranendonk vult aan: “Met die investeringen lever je een wezenlijke bijdrage aan de regio. Dat doen wij met SPAR ook. Door onze winkels met bijvoorbeeld een dienst als ‘maaltijdservice voor ouderen’, uit te breiden, draagt de winkel bij aan de leefbaarheid in een dorp. Dan ben je veel meer dan een supermarkt. Die rol heeft Landal ook in de regio’s.”


Beleid en visie

Een duurzame organisatie bouw je met elkaar. Medewerkers kunnen hierin het verschil maken, door de kleine dingen die zij dagelijks doen. Maar hoe krijg je ze zover?

Stelling 3: Een duurzame organisatie begint bij jezelf

H

Hoe krijg je je mensen mee, zonder duurzaamheid van bovenaf op te leggen? Cavagnaro heeft een mooi praktijkvoorbeeld: “Bij ons op de hogeschool kreeg Restaurant Wannee voor de vierde keer in drie jaar tijd een nieuwe chef-kok. En weer werd het concept veranderd. Je begrijpt de weerstand van de medewerkers. Hij haalde een voor een de producten uit de voorraadkast. En over elk pro duct vertelde hij iets. Bijvoorbeeld hoeveel kilometer het had moeten reizen, welk keurmerk ontbrak of onder welke arbeidsomstandigheden het was gemaakt. Vervolgens gaf hij de medewerkers de opdracht om duurzame alternatieven te zoeken. Met grote twijfel gingen ze op pad en met groot enthousiasme kwamen ze terug. De aanpak was geslaagd: de chef-kok vertelde een verhaal, maakte een duidelijk punt en stelde regels in. Vervolgens gaf hij zijn mensen de vrijheid om binnen de kaders met oplossingen te komen.” Dat geldt voor alles, beaamt Rongen. “Het begint bij jezelf en vervolgens maak je anderen deelgenoot. Daarom willen wij graag het Green Keykeurmerk halen. Ik voel de bereidheid en de trots van medewerkers om ons park het beste te laten blijven. Het

keurmerk is daarvoor een goed instrument.” Heerkens herkent die bereidheid. “Iedereen wil wel. Het is inderdaad de kunst om daar richting aan te geven. Voor de gasten hebben we de campagne ‘Ontdek wat groen kan doen’, onze medewerkers willen we in aansluiting daarop inspireren met de campagne ‘Ontdek wat jíj kunt doen’.” Kranendonk ziet parallellen met de aanpak van SPAR: “Wij hebben het programma ‘Je beste buur’ waarin we de ondernemers trainen om de winkel te zien als een goede buur. Dat geeft richting aan hoe je klanten benadert en helpt. Daarnaast is de financiële prikkel voor ondernemers natuurlijk belang rijk. Wij zorgen dat het duurzame alternatief ook voordeliger is.” Roeleveld: “Wat ook helpt is als de leiding van een organisatie beseft dat medewerkers niet ten dienste staan van het management, maar dat het management ten dienste staat van de medewerkers.” Heerkens beaamt dit.

13

14

Duurzaam op de parken

02

DUURZAAMHEID OP DE PARKEN PRIMEUR: EERSTE GREEN KEY VAKANTIEPARK IN DUITSLAND

14

Nederlandse en 6 Duitse parken hebben elektrische auto’s



23.842 duurzame kilometers door elektrische laadpalen op het park

7

parken hebben een streekmenu van een topkok

14

parken kregen in 2014 een Green Key

15

16

GROEN DENKEN IS EEN LOGISCHE KEUZE In 2014 is het aantal Landal parken met een Green Key gestegen van vier naar achttien. “Een mooie prestatie, maar we willen nog meer”, aldus Jeroen Mol, Operationeel Directeur bij Landal GreenParks. “We streven naar een Green Key voor alle 74 parken in 2016.”

G

Jeroen Mol

Green Key is een wereldwijd keur merk voor duurzame bedrijven in de recreatie- en vrijetijdsbranche als ook hotels. In 2014 vond de landelijke uitreiking van de Green Key certifica ten plaats op Landal Landgoed ’t Loo. Alle certificaathouders, waaronder zes parken van Landal, kregen de Green Key 2014 overhandigd. Mol: “Wat mij aanspreekt is het enthou siasme waarmee de Green Teams op onze parken met duurzaamheid aan

de slag zijn. Dat werkt aanstekelijk. Om onze doelstelling in 2016 te behalen, hebben we de medewerking van alle parken hard nodig.”

Verduurzamen processen De criteria die Green Key hanteert zijn meetbaar en concreet. “Parken worden periodiek gecontroleerd door onafhankelijke keurmeesters”, zegt Mol. “Daarnaast hebben wij de Green Key-normen opgenomen in


Duurzaamheid op de parken

“

Landal heeft de eisen voor de normering van Green Key zelfs overtroffen. Hiermee bewijst ze te horen bij de top van de duurzame bedrijven in Duitsland

“

Robert Lorenz Green Key Duitsland

17

18


onze eigen kwaliteitsaudit. Dit helpt ons bij het verduurzamen van onze bedrijfsvoering. Zo monitoren we alles en sturen bij waar nodig. Een Green Key behalen is nog maar het begin, een Green Key behouden is net zo belangrijk.”

Centrale keuring De normen van Green Key gaan verder dan de reguliere weten regelgeving. Mol: “Ze helpen ons om duurzaam heid te borgen in onze bedrijfsvoe ring. Niet alleen worden de parken gekeurd, ook voor Landal op het breedste niveau vindt er j aarlijks een keuring plaats. Hierbij wordt vastge steld op welke Green Key-normen centraal gekeurd wordt.”

Terrasverwarming op zonne-energie “Green Key is geen doel op zich, maar een mooi middel om duurzaamheid te lanceren. De kunst is om het daar niet bij te laten, maar ervoor te zorgen dat ‘groen denken’ onderdeel is van alles wat we doen. Dat lukt al goed, want ik zie op parken talloze inspirerende initiatieven ontstaan, bijvoorbeeld terrasverwarming op

zonne-energie op Landal Winterberg. Een ander voorbeeld is het team op Landal Coldenhove, dat dankzij hun vele duurzame initiatieven in 2014, is doorgedrongen tot de finale van de Green Team Award. Een door Green Key georganiseerde competitie voor gecertificeerde bedrijven.”

Voortrekkersrol Green Key is een internationaal keur merk, maar de weten regelgeving en daarmee ook de normering voor Green Key verschilt per land. In België is bijvoorbeeld nog geen normenset voor vakantieparken vast gesteld, in Zwitserland, Oostenrijk, Tsjechië en Hongarije is zelfs nog geen Green Key organisatie. In Duitsland richtte Green Key zich uitsluitend op hotels. Mol: “Samen met Green Key Duitsland hebben wij het voortouw genomen om een Green Key voor vakantieparken te ontwikkelen. Inmiddels zijn Landal Winterberg en Landal Sonnenberg de eerste vakantieparken in Duitsland met een Green Key. Een echte primeur voor Landal!”

Vliegende start Landal Amerongse Berg is één van de parken die in 2014 een gouden Green Key wist te bemachtigen. “We zijn een nieuw park”, zegt Catootje Westermann, General Manager Landal Amerongse Berg. “Met een Green Key op zak maken we een vliegende start. Er is een aantal verplichte normen waaraan je moet voldoen, maar nog veel meer optionele normen die bepalen of je een bronzen, zilveren of gouden Green Key behaalt. Dat heeft ons enorm g emotiveerd om aan zoveel mogelijk duurzaamheidsnormen te voldoen.”



Primeur in Duitsland Robert Lorenz is national operator bij Deutsche Gesellschaft für Umwelterziehung (Duitse v ereniging voor milieueducatie), de organisatie die Green Key’s in Duitsland uitreikt. “Green Key is een toonaangevend label, dus dat is een goede keuze in het brede aanbod van eco-labels.” Het Green Key-pilotproject werd na de kick-off in februari 2014 voortvarend opgepakt. Lorenz: “Voor vakantieparken hebben we de bestaande hotelnormen aan

gepast waarbij we rekening hebben gehouden met het feit dat op een park niet één gebouw aanwezig is maar een grote hoeveelheid bungalows plus een hoofdgebouw. Ik ben positief verrast door het omvangrijke team dat zich binnen Landal bezig houdt met duurzaamheid. Landal heeft de eisen voor de normering zelfs overtroffen. Met dit resultaat bewijst Landal dat het hoort bij de top van de duurzame bedrijven in Duitsland.”

Aantal Green Key’s Landal 2012 2013 2014

1 4 18

2016

Ambitie: Alle 74 parken

Green Key draagt bij aan de doelstelling van Landal om de impact op het milieu te verminderen.

19

20

EERLIJK EN BIOLOGISCH

Landal kiest waar mogelijk voor eerlijke en biologische producten van eigen bodem. Liefst uit de nabije omgeving van de parken.

Rundvlees uit het rivierengebied In veel restaurants van Landal wordt gewerkt met MRIJ-vlees. Dit vlees is afkomstig van roodbont vee uit het rivierengebied rondom de Maas, Rijn en IJssel. MRIJ vlees heeft het certificaat ‘Keten Duurzaam Rundvlees’, wat betekent dat het duurzaam geproduceerd is en er hoge eisen worden gesteld aan het welzijn van de runderen. Dat zorgt voor smaakvol en gezond vlees dankzij de hoge bespiering en het hoge eiwit- en ijzergehalte.

Blij ei In 2014 werd op veel Nederlandse parken gebruik gemaakt van vrijeuitloopeieren. Een vrije-uitloopei is gelegd door een kip die overdag buiten kan scharrelen. De kip heeft meer buitenruimte en daarmee een beter leven dan een reguliere scharrelkip.

Proef de Veluwe Landal streeft ernaar dat de parken een lokale menukaart hebben. In 2014 zijn zeven parken op en rond de Veluwe gestart met een 3-gangen streekmenu onder het motto ‘Proef de Veluwe’. SVH Meesterkok Angelique Schmeinck, bekend van 24Kitchen, hielp mee om de gerechten samen te stellen.



Rodger Schoester, Corporate Manager Food & Beverage

Ambachtelijke

koffie

Sinds eind 2014 wordt op veel Nederlandse en Duitse parken, koffie geschonken van Smit & Dorlas. Deze ambachtelijke koffiebrander heeft maatschappelijk verantwoord onder nemen hoog in het vaandel staan. Smit & Dorlas gebruikt koffiebonen die op milieuvriendelijke wijze geteeld worden en daarom zijn voorzien van het Rainforest Alliance certificaat. Een cappuccino wordt uiteraard bereid met biologische melk.

“Onze menukaart staat vol biologische en regionale seizoensproducten. Uitgangspunt daarbij is dat het duurzaam én lekker moet zijn. Bij het samenstellen van ons productassortiment houden we rekening met de Green Key-normen. Daarnaast hebben we een aantal duurzame kaders o pgesteld. Zo werken we waar kan met ingrediënten van eigen bodem en koken we met het seizoen mee. Dat is lekkerder én beter voor het milieu omdat er minder transport nodig is. Veel van ons vlees is onafhankelijk gecertificeerd met keurmerken als Fairtrade en Beter Leven. In 2014 hebben we de selectie criteria voor leveranciers verder aangescherpt. Duurzaamheid is nu een randvoorwaarde voor alle leveranciers met wie wij zaken doen.”

Zonder gluten Ook voor gasten met dieetwensen heeft Landal een gezond én gevarieerd menu. Vanaf 2014 is op veel Nederlandse parken een alternatieve menukaart beschikbaar met glutenvrije gerechten. Op de glutenvrije menukaart staan vrijwel dezelfde gerechten als op de reguliere kaart. Om glutenvrij te koken gaan de koks bij de bereiding van de maaltijd zeer zorgvuldig te werk. In elke keuken is een aparte plek waar glutenvrij gekookt kan worden.

Zorgen voor zoveel mogelijk eerlijke en biologische producten van eigen bodem op de parken draagt bij aan de doelstelling van Landal om het gastplezier en de partnerbetrokkenheid te vergroten.

21

22

Maatschappelijk Verantwoord Inkopen

DE JUISTE AFWEGING MAKEN Een belangrijk onderdeel van duurzaam en betrokken ondernemen is maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI). Dat betekent goed onderzoeken wat de meest milieuvriendelijke oplossing is.

“W

We hebben in 2014 een aantal mooie successen behaald met duurzaam inkopen”, zegt Hans Oosterdijk, director Operations Support Landal. “Dat geeft energie voor het behalen van nog meer resultaat. Het Green Key-certificaat dat al bij een groot aantal parken op de voordeur prijkt, heeft ons geholpen om duur zaam inkopen snel en breed in de organisatie te laten groeien. ”Het is een w in-win situatie: Landal zoekt groene leveranciers en samenwerkingspartners, die op hun beurt groen meedenken.

Groen zoekt groen

Hans Oosterdijk

Oosterdijk: “Onze leveranciers zijn experts op hun vakgebied. Zij delen graag hun kennis en helpen ons om in te spelen op actuele ontwikkelin gen. Zo kunnen we samen sneller verduurzamen. Een mooi voorbeeld is onze samenwerking met Electro Circle. Zij beschikken over een moderne studio die we hebben inge richt als een van onze bungalows. In dit ‘laboratorium’ zijn we op zoek gegaan naar de ultieme combinatie van sfeervolle verlichting met een

laag energieverbruik. Dit werkt fan tastisch.” In dezelfde lijn kiest Landal voor buitenspeeltoestellen van leveranciers die zeer bewust naar het speelgedrag en de ontwikkeling van kinderen kijken, én uitsluitend gebruik maken van duurzame houtsoorten. De speeltoestellen die Landal Twenhaarsveld en Landal Sonnenberg in 2014 kregen, zijn hier goede voorbeelden van.

Voortdurende zoektocht Landal spant zich in om de herkomst van elk product achterhalen en te toetsen aan de MVI-richtlijnen.


Maatschappelijk Verantwoord Inkopen

Landal Twenhaarsveld

Oosterdijk: “De keten van productie en handel wordt steeds complexer. Je moet weten waar grondstoffen vandaan komen, maar ook wat er speelt bij toeleveranciers. Bijvoorbeeld als het gaat om arbeidsomstandig heden, milieu-issues en dieren welzijn. Al die aspecten bepalen je keuze. Stel, we vinden een product dat aan al onze voorwaarden voldoet, maar het moet de halve wereld over. Dan blijven we toch op zoek naar een goed alternatief dichter bij huis.”

Pareltjes in de omgeving Die zoektocht speelt zich deels op de parken af. De parkmanagers speuren voortdurend naar pareltjes in de omgeving op het gebied van lokale producten en diensten. Dat kunnen bijvoorbeeld streekproducten zijn, maar ook een samenwerking met een partij in de regio. Ook op centraal niveau blijft Landal het inkoopbeleid verder ontwikkelen. “Voor producten die breed inzetbaar zijn zoals schoonmaakmiddelen, werken we

nauw samen met onze leveranciers om samen continu te kijken naar de meest duurzame oplossingen, zonder in te leveren op kwaliteit.”

Vergelijken producten Een handig hulpmiddel bij MVI is de wegingsmatrix die Landal heeft ontwikkeld. Hiermee kan Landal redelijk eenvoudig leveranciers en hun producten met elkaar vergelij ken op het gebied van onder andere kwaliteit, levensduurkosten en impact op het milieu. “Een van de criteria is bijvoorbeeld de recyclegarantie. Zo verwijdert onze leveran cier van pvc-vloeren en de gordijnen deze aan het eind van de levensduur en verwerkt ze opnieuw.”

Met maatschappelijk verantwoord inkopen benut Landal de ruimte om te verduurzamen optimaal. Dit draagt bij aan de energie-, water- en afvaldoelstellingen.

23

24


VERMINDERING MILIEU BELASTING OP DE PARKEN 7.040 kg

761

folie ingezameld op Landal Het Vennenbos

1.889 m3

vloertegels met cradle-to-cradle certificaat gebruikt bij renovatie

bungalows gerenoveerd

3.291 m3 wandtegels met cradle-to-cradle certificaat gebruikt bij renovatie

Landal Rabbit Hill aantal gastovernachtingen 2014 Bungalows:

308.184 Camping:

Gebruik laadstations 2014

Locatie Transacties Hof van Saksen 316 Rabbit Hill 90 Hoog Vaals 90

Afgenomen KWh 3.322 623 585

107.565 Totaal:

415.749



BUNGALOWS EN VERVOER Waar mogelijk kiest Landal voor duurzame oplossingen op de parken. Met bijvoorbeeld een zuinige thermostaat in de bungalow en groen vervoer op het park.

10% Inpluggen bij Landal

minder elektra verbruik op Texel

In 2014 zijn op Landal Rabbit Hill, Landal Hoog Vaals en Hof van Saksen laadstations geplaatst voor e lektrische en hybride auto’s. De auto’s hebben 4.530 KWh afgenomen, wat ongeveer gelijk staat aan 23.842 duurzame kilometers. Op Landal Resort Haamstede is eind 2014 een snellader geplaatst . Op alle parken zijn de oplaadpunten vrij toegankelijk voor alle gasten. Met drie verschillende aansluitingen kan v rijwel elk type elektrische auto op deze lader worden aangesloten.

Slimme thermostaat Landal Beach Park Texel startte vijf jaar geleden met de eerste zonnepanelen op een aantal bungalows. In 2014 is dit aantal uitgegroeid tot zo’n zeventig bungalows. Het park is in 2014 nog een stap verder gegaan in het verduurzamen van het energieverbruik door mee te doen met het innovatieve energieproject ‘Texel, slim zelfvoorzienend’. Alle bungalows werden voorzien van de KIEK, een slimme thermostaat die inzicht geeft in energieverbruik. Ook geeft de thermostaat tips. Bijvoorbeeld dat het handig is om rond één uur ’s middags de wasmachine aan te zetten omdat de zonnepanelen dan het meest opleveren. De in totaal 300 deelnemers aan het project hebben met elkaar 10% minder elektra verbruikt op Texel.

Vergroening wagenpark Het wagenpark van Landal wordt steeds groener. Afgeschreven auto’s worden vervangen door elektrische alternatieven zoals de Goupil. Op veel parken rijden deze elektrische karretjes al rond.

Duurzame oplossingen voor de inrichting van de bungalows en het vervoer op de parken dragen bij aan de energie- en mobiliteitdoelstellingen.

25

26


03

BETROKKEN MEDEWERKERS

1169 trainingen bij Landal Academy

1



EERSTE PRIJS

BESTE WERKGEVER VAN DE BRANCHE

88% tevreden

medewerkers

77.927

OV-kilometers

BE WELL DAY OP 21 MEI

27

28

Duurzaam op medewerkers Enthousiaste de parken


KLAAR VOOR DE TOEKOMST Landal wil haar gasten een onvergetelijke vakantie bieden. Gemotiveerde en betrokken medewerkers zijn daarin de spil. Bovendien werd de organisatie verkozen tot Beste Werkgever in de sector Horeca, Recreatie, Toerisme & Cultuur.

“B

Begin 2014 zijn we over de resultaten van het medewerkerstevredenheids onderzoek 2013 in gesprek gegaan met collega’s”, vertelt Thomas Heerkens. “Samen hebben we bekeken waar het nóg beter kan. Op elk park en op elke afdeling is een team samengesteld dat de uitkomsten heeft geanalyseerd en aan de hand daarvan verbeter voorstellen heeft gedaan. Vooral de parken die actief aan de slag zijn gegaan, hebben aan het eind van 2014 beter gescoord in het onderzoek. Dat werkt natuurlijk motiverend. We richten ons nu op de toekomst, want we willen de score van 88% van dit jaar volgend jaar verhogen naar 90%.”

Beste werkgever Thomas Heerkens

Dat medewerkers Landal als werk gever waarderen, bewijst ook de erkenning die Landal ontving van


Enthousiaste medewerkers

29

2% gestegen Jaap Schuurman, General Manager Landal Winterberg: “Goed luisteren naar heid en structuur, en medewerkers is belangrijk, geven medewerkers net als samen plezier daarbinnen ruimte en maken tijdens het werk. verantwoordelijkheid. We zorgen voor duidelijkEn dan worden er soms

Effectory en Intermediair: Beste Werk gever in de sector Horeca, Recreatie, Toerisme & Cultuur. Heerkens: “Zij hebben driehonderd medewerkers per genomineerde organisatie geïn terviewd, waarbij Landal als beste uit de bus kwam. Daar zijn we natuurlijk heel trots op.” In de algemene catego rie bedrijven met meer dan duizend werknemers verwierf Landal de vierde plaats, een mooie vooruitgang ten opzicht van de elfde plek in 2013.

Duurzame inzetbaarheid “Een van de doelstellingen van Landal is optimale medewerkerstevredenheid voor iedereen. Hiermee ondersteunen we tegelijkertijd de duurzame en structurele inzetbaarheid van onze medewerkers. We zetten verschillende middelen hiervoor in: van vitaliteits projecten zoals Be Well (zie pag. 33) tot de ontwikkeling van talenten via de Landal Academy (zie pag. 34). Hiermee willen we onze medewerkers klaarmaken voor de toekomst bij Landal.”

Gedreven Als punt van aandacht noemt Heerkens het hoge ambitieniveau binnen Landal. “We zijn allemaal heel gedre ven en ontwikkelen continu nieuwe plannen van aanpak. Dat is natuur lijk heel positief. Maar we moeten daarbij niet vergeten onze successen met elkaar te delen en elkaar zo nu en dan een compliment te geven.”

fouten gemaakt, maar dat mag ook. Samen lossen we het op en werken we continu aan de verbetering van onze processen.”

100% score Harriet van der Winden, Director IT: “Op de IT-afdeling vinden we het belangrijk dat iedereen het gevoel heeft dat wát je doet in je werk, ook echt het verschil maakt. We hebben afgelopen periode hard gewerkt aan onze zichtbaarheid op kantoor én de parken. Daarmee krijg je de waardering die je verdient. Ik ben een voorstander van zoveel mogelijk transparante communicatie. Ook als iets niet kan, moet je daarover communiceren.”

Score Great Place To Work 83% 88% ambitie: 90%

2013 2014 2015

88% tevreden medewerkers

Investeren in medewerkers draagt bij aan de doelstelling van Landal om het medewerkersgeluk en het gastplezier te verhogen.

30

Facts & Figures medewerkers

MEDEWERKERS LANDAL Totaal Nederland & Duitsland

1.057 medewerkers van 15-25 jaar bij Landal

Medewerkers verdeling M/V

Mannen

Vrouwen

Contractverdeling

Seasonal

Permanent/onbep. tijd

2.423 medewerkers

Temporary/bep.tijd


Vervoer

VERGROENING LEASE-AUTO’S Landal en samenwerkingspartner Broekhuis Lease richten zich op duurzame mobiliteit. Dat heeft in 2014 geleid tot een succesvolle omwisselactie. Landal-collega’s met een leaseauto, mochten deze inruilen voor een nieuw ‘groen’ model.

“H

45% minder CO2 uitstoot

Gemiddelde uitstoot CO2 in gram per auto

164 94

2010

2014

Het resultaat is een enorme CO2besparing”, vertelt Vincent Nauman, Advisor Compensation & Benefits van Landal. “Tot nu toe heeft 20% van de medewerkers gebruikgemaakt van het aanbod. Eerst waren de reacties terughoudend, maar toen iedereen zag wat een mooie auto’s het zijn – mét een gunstige bijtelling – was de keuze snel gemaakt.”

kunnen we zo een flinke duurzaam heidsslag maken.”

Niet te groot rijden

Low Car Diet

“Samen zoeken we continu naar de juiste oplossingen”, vult Margreet van Lagen van Broekhuis Lease aan. “We kijken hoe we Landal kunnen helpen bij het behalen van hun CO2doelstelling, maar ook naar wat een medewerker nodig heeft. Zo moch ten ze kiezen voor een kleinere voor delige auto, die ze tijdens de zomer vakantie kunnen omruilen voor een grote lease-auto. Hiermee voorkom je dat medewerkers het hele jaar door te groot rijden.”

In 2014 duurde het jaarlijkse Low Car Diet van Landal medewer kers geen 10 dagen, maar een hele maand. Broekhuis Lease stelde een elektrische Ford Focus ter beschik king. Riese & Muller leende Landal een highspeed e-bike. In totaal reisde het Landal-team 39% schoner dan normaal. Dat kwam door 60% minder autokilometers (meer thuiswerken en carpoolen), vijf keer zoveel OVkilometers en tien keer zoveel fietskilometers.

NS Business Card Medewerkers met een leaseauto krijgen ook een NS Business Card. In 2014 werden hiermee 77.927 OVkilometers gemaakt. Dat heeft een CO2-besparing opgeleverd van 6,78 ton. Omgerekend: 339 bomen.

Duurzaam rijgedrag Om zo goed mogelijk te sturen op duurzaam rijgedrag, maakt Broekhuis Lease continu rapportages voor Landal, over verbruik, schade, reparatie en onderhoud. Nauman: “Broekhuis Lease denkt mee en komt zelf met groene initiatieven. Samen

Het vergroenen van het wagenpark en de medewerkersmobiliteit dragen bij aan de mobiliteitdoelstelling om CO2 uitstoot te verminderen.

31

32

Vitaliteit

BETROKKEN MEDEWERKERS AAN DE BASIS Landal is een bedrijf vóór en dóór mensen. De inzet van enthousiaste en betrokken medewerkers is dan ook essentieel voor het succes van Landal. Wat onderneemt Landal zoal om deze medewerkers te stimuleren en te behouden?

Iedereen vitaal Vitale medewerkers zijn essentieel in de strategische ambitie van Landal. Zij zorgen immers voor een plezie rige en presterende organisatie. Be Well is het Landal-brede programma dat alle medewerkers stimuleert in hun vitaliteit. Gezondheid en werk plezier krijgen steeds meer aandacht. Frank Kok, Manager Swimming Pool Landal Het Vennenbos: “Zodra je je verdiept in Be Well, wordt het inspirerend en uitdagend. Het gaat er vooral om dat je altijd de mens achter de medewerker blijft zien.”

Internationale Be Well Day Be Well spoort medewerkers aan bewuster te leven. Op de allereerste internationale Be Well Day van Wyndham op 21 mei bleek dat dit vele vormen kan aannemen. Alle Landal-collega’s waren opgeroepen hun eigen Be Well-actie te bedenken voor deze dag. Dat leverde originele en duurzame initiatieven op, waar onder gezonde ontbijtjes, workshops nordic walking en salsadansen op de werkplek.

Be Well-initiatieven in 2014 • Dam tot Damloop • 4 Mijl van Groningen • Landal Golfdag • Nationale Traploopweek van het Diabetesfonds in Leidschendam • Deelname Firmenlauf in Duitsland


Vitaliteit

Nét dat beetje extra Count-On-Me staat voor de gedre venheid van medewerkers om verwachtingen van gasten, collega’s, eigenaren en leveranciers te overtref fen. Medewerkers van Landal staan altijd klaar, zijn betrokken en han delen doortastend. Zijn zeer gastvrij en doen altijd nét dat beetje extra. Met als resultaat: een onvergetelijke vakantie voor de gasten.

Levendig houden De Landal-waarden respectvol, betrouwbaar, gedreven, samen werken en persoonlijk vormen samen met de Count-On-Me-instelling de basis voor de bedrijfscultuur van Landal. Aan Count-On-Me wordt actief gewerkt door workshops en presentaties te houden voor medewerkers. Met steeds de concrete vraag ‘wat kan jouw

bijdrage zijn?’. Ook inspireren collega’s elkaar met goede voorbeelden.

Medewerker van het jaar De Landal-waarden vormen samen met een excellente Count-On-Meinstelling ook de criteria voor een nominatie voor de Gouden Leo (verkiezing medewerker van het jaar, vernoemd naar de voormalig Algemeen Directeur van Landal). De collega’s die het best aan deze criteria voldoen, kunnen door andere collega’s genomineerd worden voor deze fantastische prijs (zie kader). Daarnaast bestaat sinds 2014 de Count On Us Award: de beloning voor een uitstekende teamprestatie. Bij deze prijs kiest de directie het winnende team. Dit jaar was dat het team van Landal Wirfttal.

Elfa Kleinrensink, Manager Front Office op Rabbit Hill, won in 2014 de Gouden Leo “Ik zeg altijd: ik heb groen bloed. Het is voor mij een way of life om vriendelijk en attent te zijn tegen gasten en collega’s. Je moet er voor elkaar zijn, samen dingen ondernemen en gedreven zijn in je vak. Binnen Landal kan dat op veel manieren. De nominatie voor de Gouden Leo is een spannend proces en iedereen leeft mee. Het is al fijn als mensen zéggen dat ze je waarderen, maar de Gouden Leo winnen is wel heel speciaal!”

De juiste programma’s en inspanningen zorgen voor vitale medewerkers die betrokken zijn, altijd klaar staan en d oortastend handelen. Dat draagt bij aan de doelstelling van Landal om het medewerkersgeluk en het gastplezier te verhogen.

33

34

Talentontwikkeling

KANSEN KRIJGEN ÉN PAKKEN Landal vindt het belangrijk, voor de individuele medewerker én de organisatie als geheel, om talenten te ontwikkelen en de kennis van medewerkers upto-date te houden. Ook in 2014 is er vanuit de Landal Academy veel ondernomen om medewerkers duurzaam betrokken en inzetbaar te houden.

“J

Je bent zo sterk als je zwakste s chakel”, stelt Nando Pille, Manager Learning & Development bij Landal GreenParks. “Daarom vinden wij het belangrijk dat alle medewerkers de kans krijgen én pakken om zich te blijven ontwikkelen.”

Denken vanuit ‘waarom’ Het in 2013 gestarte Talent@Landal werd in 2014 verder verdiept en ingebed in het HR-beleid. Het programma is opgezet om talenten organisatie-breed te verdiepen of verbreden. Daarbij worden nu centraal trainingen en workshops aangeboden. Pille: “De kracht is dat we nu vanuit het ‘waarom’ in plaats van ‘wat’ denken. Dat levert een waardevolle en daardoor duurzamere talentontwikkeling op.”

Beter leidinggeven

Nando Pille

Zo begon vorig jaar de nieuwe leergang ‘Leidinggeven bij Landal’. Deze is bedoeld om managers naar een hoger niveau te tillen én

groeiende managers aan Landal te binden. Manager Fun & Entertain ment Linda de Boer volgde de leer gang: “Bij de start dacht ik ‘ik weet wel hoe het moet’. Maar er bleek nog veel te leren. Ik heb veel stagiairs en die vragen om verschillende manieren van begeleiden. Ik denk nu beter na hoe ik iets aanpak en haal daardoor ook zelf meer uit hun begeleiding.”

Iedereen duurzaam betrokken Duurzaam en betrokken ondernemen moet niet alleen een van bovenaf opgelegde visie zijn. Daarom krijgen bestuurders en parkmanagers voortaan de workshop Betrokken Ondernemen. Medewerkers volgen een individuele training Duurzaam heid. Pille: “Wij willen dat iedereen altijd goed geïnformeerd is én blijft, bijvoorbeeld over Green Key. Je moet weten waarom Landal dit omarmt en wat het voor jou betekent in de praktijk.”


Prijzen

Talentontwikkeling

707 stages

voor stagebeleid Omdat een stage ‘onderwijs op locatie’ inhoudt, moeten stagebegeleiders opgeleid zijn tot Praktijkbegeleider. De Landal Academy zorgt ervoor dat de stagebegeleiders vakinhoudelijk bijblijven. Het opfrissen en verdiepen werd in 2014 verzorgd in samenwerking met kenniscentrum Kenwerk. Speciaal voor de recreatiebranche zijn workshops samen gesteld op drie niveaus. Zo werden ruim 200 Landal-medewerkers vorig jaar bijgeschoold. Het stagebeleid leverde in 2014 drie prijzen op: • Stagebedrijf van het Jaar voor HBO en universitaire stagiaires. • Recreatie Leerbedrijf van het Jaar voor Landal De Lommerbergen • Leerbedrijf van het Jaar voor de opleidingen van Landal Het Vennenbos Horeca- ondernemer, Café/bar en Fastservice

Daniëlle Dierx, Manager Fun & Entertainment Landal De Lommerbergen: “Verkozen worden tot Recreatie Leerbedrijf van het Jaar is absoluut een eer! Als Landal steken we veel tijd in de opleiding van onze stagiairs. We vragen ons altijd af wat we elkáár te bieden hebben. Op Landal De Lommerbergen verzorgen we jaarlijks zo’n acht mbo-stages en daarnaast een aantal snuffelstages. Volgens de vakjury onderscheiden we ons met onze professionele aanpak, ons aanbod van interne trainingen via de Landal Academy en de manier waarop wij onze stagiairs begeleiden.”

HBO 183

40

50

111 72 9

425

MBO 524

Duitsland Nederland Oostenrijk Snuffels

Landal Academy groeit in Duitsland Landal Academy geeft in Duitsland steeds meer trainingen. Elke zes weken reizen Duits sprekende trainers voor drie dagen af naar de Duitse parken. Deze trainingen zijn speciaal gericht op de Duitse markt, waar de omgangs cultuur iets formeler is bij zowel medewerkers als gasten. Naast de vastgestelde opleidingsmodules kunnen alle Nederlandse trainingen op basis van behoefte beschikbaar gemaakt worden voor Duitsland.

Het bieden van een lerende omgeving waar zowel medewerkers als stagiaires zich kunnen ontwikkelen, draagt bij aan de doelstelling van Landal om het medewerkersgeluk te verhogen.

35

36


04

AFVAL IS GRONDSTOF PROEF VOOR STRUCTURELE SAMENWERKING MET NEDERLANDSE VOEDSELBANKEN

48.800 vellen minder papier verbruikt

PERSONEELSADMINISTRATIE VOLLEDIG DIGITAAL



Biogas opwekken uit luiers

38.000 kilo ingezamelde apparaten en lampen

GEEN MONO-VERPAKKINGEN MEER VOOR SUIKER, KOFFIEMELK EN BROODBELEG

37

38


EEN STAP VERDER IN AFVALSCHEIDING Er is maar weinig afval dat niet hergebruikt kan worden. Voor optimale recycling is het wel zaak om afval goed te scheiden. In 2014 is Landal op twee parken gestart met een proef om plastic, metaal en drinkkarton (PMD) apart in te zamelen. Ook luiers worden ingeleverd voor recycling.

N

Wijnand Haantjes (l.) en Folker Frommeyer

Nul impact op het milieu: dat is het doel dat Landal zich heeft gesteld. In 2030 is het streven deze ambitie te realiseren voor alle parken en kantoren. Door alles wat mogelijk is gescheiden in te zamelen en te recyclen, wordt de druk op het milieu verminderd. Samen met leverancier afvalverwerking Van Gansewinkel,


heeft Landal in 2014 daarom een nieuw afvalplan opgesteld. Om naast het apart inzamelen van papier, glas en swill-afval (etensresten en schil len) nóg een stap verder te gaan in het scheiden en recyclen van afval. In 2014 is op Landal Aelderholt en Landal Orveltermarke de proef gestart. Plastic, metaal, drinkkarton en luiers worden apart ingezameld.

Goed voorbeeld “Een beter milieu begint bij jezelf”, zegt Wijnand Haantjes, General Manager van Landal Aelderholt. “Dat betekent dus ook dat al onze medewerkers het belang van afval scheiding zien. Zij moeten immers het goede voorbeeld geven. Op de parken hebben we te maken met steeds nieuwe aanwas van seizoenmedewerkers en stagiairs, dus we herhalen die boodschap continu.”

Hulp van gasten “Om echt optimaal afval te kunnen scheiden, hebben wij ook de hulp van onze gasten nodig”, vervolgt Haantjes. “Dat is best lastig, we gaan natuurlijk niet eisen dat onze gasten hun afval scheiden. Daarom is het belangrijk hóe je dit vraagt.” Folker Frommeyer, General Manager van Landal Orveltermarke vult aan: “We leggen uit dat we bezig zijn met een proef om met afvalscheiding en vragen de gasten of zij ons daarbij willen helpen. Ze krijgen van ons een speciale afvalzak en informatie mee. Vrijwel iedereen reageert enthousiast. Het sluit naadloos aan bij het groene karakter van Landal.

Afval is grondstof

Bovendien willen gasten ook graag een b ijdrage leveren. In onze gasten enquêtes is het een onderwerp dat vaak terugkomt.”

Verhogen van recycling “Onze milieustraat op het park is uit gebreid met een PMD-container voor plastic, metaal en drinkkarton”, zegt Frommeyer. “En we hebben voor bereidingen getroffen om luiers in te zamelen. In 2015 kunnen we daar daadwerkelijk mee beginnen.” Het gescheiden afval wordt gerecycled. De luiers zullen voor een deel worden vergist en gecomposteerd.Wat over blijft wordt gerecycled of ingezet als brandstof.

In de bungalow “We zijn op de goede weg, maar we zijn er nog niet”, zegt Frommeyer. “Je kunt echt grote slagen maken als gasten ook afval in hun bungalow kunnen scheiden. Bijvoorbeeld door afvalbakken met meerdere compar timenten te plaatsen. We kijken momenteel naar de mogelijkheden hiervoor. Zo maken we het voor de gast een stuk eenvoudiger om mee te doen.”

De proef met het scheiden van plastic, metaal, drinkkarton en luiers door gasten is de stap die Landal zet om afval optimaal te kunnen scheiden. Dit draagt bij aan de doelstelling om het beslag op grondstoffen tot nul te reduceren.

39

40

Afval is grondstof

Geen papier hier

Mono-verpakking

eruit

In 2014 is op veel Nederlandse en Duitse parken kritisch gekeken naar verpakkingsmaterialen. Voor suiker en koffiemelk zijn de monoverpakkingen voor het overgrote deel uit het assortiment gehaald. Ook is gestart met een zoektocht naar duurzame alternatieven voor disposables als wegwerpservies en patatbakjes. In 2015 wordt dit plan verder uitgerold.

Alle medewerkers hebben een volledig digitaal dossier, dat zij kunnen inzien via de Medewerkers Portal. De Medewerkers Portal is in 2014 geïntroduceerd. Dat betekent dat de personeelsadministratie volledig is gedigitaliseerd. Nu medewerkers hun loonstrookjes en declaraties niet langer op papier ontvangen, bespaart Landal op jaarbasis maar liefst 48.800 vellen papier, wat gelijk staat aan ongeveer zes bomen.

Parkwijzer in één document Communicatie met de gast is belangrijk. Daarom is in 2014 gekeken of en hoe de communicatie naar de gast effectiever kan. Een proef op Landal Miggelenberg en Landal De Lommerbergen resulteerde in een nieuwe Parkwijzer met daarop alle actuele informatie in één document. De Parkwijzer vervangt de parkplattegrond en de welkomstmap vol flyers, vouchers en printjes. Op Landal De Lommerbergen en Landal Miggelenberg leverde de proef een besparing op van respectievelijk 50.000 en 9.000 vellen papier per maand. De Parkwijzer moet in deze vorm in 2015 ook de standaard worden op 19 andere parken. Op jaarbasis zal de uitrol van deze proef over dan in totaal 21 parken een besparing opleveren van 2,2 miljoen vellen papier. Dat zijn 300 bomen per jaar! In 2015 wordt ook op de rest van de parken van Landal de Parkwijzer in deze vorm aangeboden.


Duurzaam Afvalop is de grondstof parken

“

41

Jaarlijks verdwijnt er in Nederland 35 miljoen kilo aan kleine apparaten en spaarlampen in de prullenbak. Terwijl Wecycle tot meer dan 90 procent van de e-waste laat recyclen tot nieuwe grondstoffen. Landal helpt ons door het e-waste in te zamelen op de parken. In 2014 leverde dit ruim 38.000 kilo aan apparaten en lampen op

“

Jan Vlak Directeur Wecycle

42

Afval is grondstof

Duurzaam bouwen en inrichten

In 2014 zijn

761 bungalows opgeknapt

In 2014 zijn 761 bungalows, verspreid over vijftien parken, opgeknapt. Landal kiest er vanuit duurzaamheidsoverwegingen bewust voor om de bungalows te vernieuwen en niet af te breken en nieuw te bouwen. Deze aanpak levert veel ‘oude’ meubels en bouwafval op. De meubels worden verspreid onder goede doelen en krijgen zo een tweede leven in landen als Oekraïne en Roemenië. Denk hierbij aan banken, stoelen, tafels, verlichting, gordijnen, bedden en matrassen. Het bouwafval wordt zoveel mogelijk gescheiden ingezameld en gerecycled.

Duurzame herinrichting Bij de herinrichting van de bungalows kiest Landal voor duurzame

oplossingen. Zo zijn kranen en douchekoppen vervangen door waterbesparende varianten. Voor de verlichting is gebruik gemaakt van spaarlampen en led-verlichting. Voor de inrichting worden uitsluitend meubels van Europese fabrikanten gebruikt. Nieuwe keukens hebben keukenbladen met het Milieukeur certificaat én het gebruikte hout beschikt over het FSC-keurmerk.

Terugnameverplichting Met toeleveranciers zijn afspraken gemaakt over het terugnemen van vloeren en gordijnen zodra deze aan vervanging toe zijn. Dat betekent bijvoorbeeld dat de leverancier van de nieuwe PVC-vloeren, over een aantal jaren deze vloeren weer inneemt om te recyclen. Landal streeft er naar om ook met andere leveranciers dergelijke afspraken te maken.

‘Gele zak’ voor plastic In Duitsland is de ‘gele zak’ voor p lastic afval een bekend fenomeen. Op Landal Winterberg is in 2013 voor het eerst geëxperimenteerd met de gele zak in de bungalow. Sinds 2014 liggen de gele zakken compleet met instructie in de b ungalows op Landal Winterberg.


Afval is grondstof

Inzameling folie Samen met schoonmaakpartners in Nederland is op veel parken gestart met het scheiden van de plastic folie die om de linnengoedpakketten zit, bij het opmaken van de bedden. Ook de folies van aangeleverde goederen voor het restaurant, de winkel en andere faciliteiten worden ingezameld. Op deze manier kan de plasticfolie efficiënt ingezameld en verwerkt worden. De folies worden hergebruikt als grondstof voor andere nieuwe folieproducten als verpakkingsfolie, noppenfolie en stretchfolie.

Recyclen van e-waste Wecycle organiseert de inzameling en recycling van afgedankte elektrische apparaten en energiezuinige verlichting (e-waste). Wecycle en Landal werken samen om e-waste in te zamelen. Grote apparaten zoals koelkasten en wasmachines en kleine apparaten als föhns, scheerapparaten, spaarlampen en tl-buizen, worden verzameld. In totaal is in 2014 voor 38.000 kilo aan e-waste opgehaald bij Landal. Vooral kleine apparaten verdwijnen nog te vaak in de prullenbak en gaan hiermee verloren voor recycling. In 2014 zijn plannen gemaakt om óók de gasten te betrekken bij het inzamelen van e-waste. In 2015 worden als proef twee inzamelmeubels geplaatst op L andal Aelderholt en Landal Orveltermarke.

Samenwerking voedselbanken Op Landal Het Land van Bartje, Aelderholt en Orveltermarke is in 2014 een proef gestart om voedsel voor de voedselbank in te zamelen. Gasten hebben zeer positief op de actie gereageerd. Zij steunen het initiatief door mee te helpen met inzamelen. De voedselbanken zijn blij met de continue levering van voedsel van de parken. Wegens het succes is de proef verlengd en wordt deze vorm van samenwerkingop meerdere parken voortgezet.

Het hergebruiken van meubels, inzamelen van folie en het recyclen en reduceren van afval draagt bij aan de afval- en energiedoelstelling van Landal.

43

44


05

SOCIAAL ONDERNEMERSCHAP BREED, SPECIAAL EN EXTRA TOEGANKELIJKE ACCOMMODATIES Op

21 parken

Ontdekboxen van IVN in Nederland en Duitsland

STRUCTURELE SAMENWERKING MET RIGHT TO PLAY

7


Wilde Buitendagen op


parken

Sinds

2004 partner van Natuur monumenten

EEN ZORGELOZE VAKANTIE MET COMFORTZORG

45

46

Duurzaam Sociaal ondernemerschap op de parken


VAKANTIE IN HET GROEN: LEUK ÉN LEERZAAM Landal biedt haar gasten een vakantie midden in de natuur, mét ontelbare activiteiten voor een fantastische natuur beleving. Samen met partners als Natuurmonumenten en IVN (het Instituut voor Natuureducatie) zorgt Landal voor de meest leuke én leerzame momenten.

“O

Hans van Haren

“Om fantastische vakanties midden in de natuur te kunnen blijven bieden, moeten we goed voor die natuur zorgen”, zegt Hans van Haren, Corporate Manager Fun & Entertainment van Landal. “Dat is geen wens, dat is een voorwaarde. Binnen Landal zijn wij de ‘belevings mensen’. We zijn altijd op zoek naar die verrassende ontdekking waarbij je oog krijgt voor de schoonheid én het belang van de natuur. Bij de


Sociaal Duurzaam ondernemerschap op de parken

Ineke van Faassen Vrijwilliger bij Natuurmonumenten en coördinator van de Wilde Buitendagen

“

Als kind ontdekte ik de magie van de natuur tijdens wandelingen met mijn vader. Zo zagen we een keer een pasgeboren ree. De natuur heeft mij nooit meer losgelaten. Het is leuk en spannend! Precies die ervaring willen we doorgeven aan de gasten van Landal. Grote en kleine ontdekkingen die je voor altijd bijblijven

47

“

48

Sociaal ondernemerschap

op en in de directe omgeving van de parken. De kinderprogramma’s van Natuurmonumenten, OERRR en de Wilde Buitendagen, genieten al een enorme bekendheid. Van Haren: “Natuurmonumenten is voor ons van grote waarde als het gaat om spelenderwijs de natuur ontdekken. Tegelijkertijd brengen wij Natuur monumenten, en daarmee de natuurbeleving en -bescherming, onder de aandacht bij onze gasten.”

Specifiek natuurthema

ntwikkeling van ons activiteiten o programma hebben we ‘ontdek wat groen kan doen’ in het achterhoofd.”

Edutainment Van Haren: “Ons uitgangspunt is edutainment, een combinatie van leren, spelen en ervaren. We willen niet dat het belerend wordt, vakantie is immers genieten. Dus we houden het luchtig, maar het past inhoude lijk wel bij Landal. Een goed voorbeeld is de Discovery Track, twee mooie natuurroutes op Landal Twenhaarsveld inclusief quiz en wetenswaardigheden. Hiermee houd je iedereen aan boord. Kinderen vinden het leuk en spannend, ze leren écht iets. En ouders krijgen er een goed gevoel van. Onze gasten zijn hier enthousiast over.”

Belang van de natuur Een geslaagd en inmiddels langjarig partnerschap is dat met Natuurmonumenten. Elk seizoen organiseert Landal samen met Natuurmonumenten activiteiten

Een ander groot succes op 21 parken van Landal in Nederland en Duits land zijn de Ontdekboxen van IVN. Elke box heeft een specifiek thema met verschillende buitenopdrachten voor jong en oud. “Met deze boxen word je echt ondergedompeld in de natuur. Net als met onze zoek kaarten, waarmee je in de omgeving vogels, bomen en insecten kunt opsporen. En ga je liever niet alleen op pad, dan zijn aan heel veel parken Natuurgidsen verbonden, zoals boswachters en begeleiders van fietsen wandelroutes.”

Samen duurzaam Bijzonder was het twee dagen durende Roots in the Woods-festival op Landal Miggelenberg in 2014. Tijdens dit festival werd de herfst



Marc van den Tweel, Directeur Natuurmonumenten

gevierd met gasten, mensen uit de omgeving en lokale ondernemers. Er werd geld ingezameld voor Right To Play, een andere partner van Landal. Ook deed Landal mee aan Earth Hour. Van Haren: “Een uur lang gingen wereldwijd alle lichten uit. Wij pakten sfeervol uit met vuur korven en moonlight minigolf.” Daarnaast ondersteunen ook de leve ranciers de duurzaamheidstrategie. Zo onderhouden lokale reparateurs het fietsenpark en verhuurt Landal Segways. Met de Segways kunnen ook minder mobiele gasten de natuur in, op een schone manier.

Toekomstplannen “In 2015 willen we ‘zien, ruiken, voelen’ verder uitrollen op de verschillende dierenweides. Kinderen kunnen met het smoelenboek dieren herkennen, vachten aaien en verhaal tjes luisteren. Verder willen we de ontdekbox van IVN waarmee kinderen aan de hand van opdrachten de natuur kunnen ontdekken, op nog meer parken aanbieden. Ook willen we op alle parken een combinatie van drie soorten activiteiten gaan aan bieden: Landal-brede activiteiten die op alle parken te vinden zijn, een gevarieerd aanbod van Landal toppers waar de parken zelf keuzes uit kunnen maken en typisch regio nale activiteiten die de parken zelf oppakken door nauwe banden met lokale ondernemers te onderhouden. Zo creëren we een aanbod met een duidelijke Landal-uitstraling.”

“De natuur beschermen is onze missie. Dat doen we het liefst met de hele samenleving, want de natuur is van ons allemaal. Daarom is betrokkenheid vanuit leden en het bedrijfsleven voor ons essentieel. Wanneer mensen actief de natuur beléven, wordt hun bewustzijn nog sterker dat de natuur belangrijk is voor ons welzijn. En vanuit dat besef ontstaat de behoefte om ook zelf bij te dragen aan het behoud van onze natuur, bijvoorbeeld als lid, donateur of vrijwilliger van Natuurmonumenten. Onze samenwerking met Landal is daarin fantastisch. Op vakantie bij Landal, middenin de natuur, met alle tijd om van die natuur te genieten. Dán staan mensen er voor open. Voor ons is het daarbij heel mooi, dat Landal al jarenlang wordt erkend als een zeer gastvriendelijk bedrijf. Ook interessant is dat er veel jonge gezinnen naar Landal komen. De kinderen zijn immers onze toekomst. Samen met Landal willen we juist ook hen tijdens hun vakantie spelenderwijs de natuur laten ontdekken. Dat doen we met ons succesvolle programma OERRR en met onze Wilde Buiten Dagen. Een fijne vakantiebeleving gaat zo hand in hand met natuurbeleving. Landal draagt bij aan het gevoel dat we het met z’n allen doen!”

Natuureducatie op de parken draagt bij aan de doelstelling van Landal om het gastplezier, de partnerbetrokkenheid en het medewerkersgeluk te verhogen.

49

50

Duurzaam Sociaal ondernemerschap op de parken


VOOR IEDEREEN EEN BUNGALOW Landal wil iedereen een zorgeloze vakantie bieden. Ook gasten die speciale voorzieningen, iets meer begeleiding of een steuntje in de rug nodig hebben. Daarom is in 2014 geïnvesteerd in speciale accommodaties, voorzieningen en aanvullende zorg.

O

Om te zorgen dat iedereen een vakan tie bij Landal kan vieren, is in 2014 gestart met het project Toegankelijk heid. Dit sluit aan bij de toenemende vergrijzing en de steeds hogere eisen die gasten stellen aan luxe en comfort. Landal is er van overtuigd dat integrale toegankelijkheid het ontwerpprincipe van de toekomst wordt voor haar parken. Landal heeft toegankelijke bungalows in Nederland, Duitsland, Oostenrijk en Tsjechië.

i ngenieurs- en adviesbureau, gespecialiseerd in de fysieke toe gankelijkheid van de gebouwde omgeving zoals woningen en open bare ruimten. Ze zijn experts binnen het vakgebied en verzorgen de keuringen voor het onafhankelijk ITs-keurmerk (Integrale Toeganke lijkheid Standaard). Daarnaast is PBTconsult partner van Iederin, de overkoepelende organisatie van patiëntenverenigingen in Nederland.

Experts

Meetlat

Doel van het project is de speciaal toegankelijke accommodaties zodanig aan te passen dat de gast uit kan gaan van een drietal goed omschreven toegankelijkheidsniveau’s. Landal heeft hierbij nauw samen gewerkt met PBTconsult (Project Bureau Toegankelijkheid). Een

Van een groot aantal bungalows is het interieur langs de meetlat gelegd. Daarbij zijn ook de route naar de bungalows en de centrale voorzieningen aan de keuring onderworpen. Ook zijn er ontwerpen gemaakt voor een nieuwe inrichting met als doel



22

parken met toegankelijke accommodaties om alle toegankelijkheidsbungalows (voor minder valide gasten) op één serviceniveau te brengen.

welke kwaliteitseisen de bungalow voldoet. Kijk voor meer informatie op www.landal.nl/toegankelijk.

Toegankelijke bungalows

Verder uitbreiden

De toegankelijke bungalows zijn ingedeeld in drie categorieën: breed toegankelijk voor makkelijk toegan kelijke accommodaties, bijvoorbeeld voor gasten met een rollator, te vinden op 22 parken. Extra toegan kelijk zijn de rolstoelvriendelijke accommodaties met brede deuren, een hoog-laagbed en aangepast toilet, te vinden op 24 parken. De speciaal toegankelijke accommodaties voldoen aan de hoogste eisen: deze hebben onder andere een berging voor de scootmobiel met oplaadpunt en zijn te boeken op Landgoed De Hellendoornse Berg. Landal verwacht de aanpassingen gereed te hebben in 2015. Dan komen de toegankelijke accommodaties zeker in aanmerking voor het ITs-keurmerk. Met dit keurmerk kunnen gasten nagaan aan

In 2015 zal Landal het aantal toegan kelijke bungalows verder uitbreiden op nog meer parken van Landal. Zodat de keuzevrijheid voor gasten met een beperking, groter wordt. Bij nieuwbouw houdt Landal voor alle bungalows in de basis al rekening met de toegankelijkheidscriteria. Zo kunnen bungalows in de toekomst makkelijk omgebouwd worden naar een speciale accommodatie.

Willem Jagersma, PBTconsult “Zelfstandigheid, daar draait ons werk om. Een ruimte moet zo zijn vormgegeven, dat ook mensen met een beperking goed zelfstandig gebruik kunnen maken van die ruimte. Bij Landal is het doel om het vakantiegevoel overal en voor iedereen optimaal vorm te geven. Als iemand zich tijdens de vakantie moet behelpen, is het geen vakantie. Bij een keuring maken we opmerkingen over álles wat we tegenkomen. De aankomsthal op een park is bijvoorbeeld heel interessant, omdat iedereen die ruimte op een andere manier gebruikt. Het ITS-keurmerk dat Landal kan krijgen biedt, in combinatie met de 3B Index (informatie voor mensen met een beperking) de mogelijkheid voor Landal om helder over het aanbod op de parken te communiceren. Het geeft een waardering aan, op een gestandaardiseerde manier.”

51

52


Bijzondere accommodaties

Naast de toegankelijkheidsaccommodaties, heeft Landal ook accommodaties die helemaal zijn ingericht op de behoeften van mensen met een specifieke beperking. Zo er is er de Visionvilla voor gasten met een visuele beperking. De inrichting van de bungalow is onder meer voorzien van duidelijke contrasten, een geavanceerd verlichtingssysteem en aangepaste apparatuur. De Visonvilla’s staan op Landal Landgoed ‘t Loo op de Veluwe en Landal Hoog Vaals in Limburg. Speciaal voor slechthorenden is er een speciale bungalow op Landal Rabbit Hill. In deze bungalow is onder meer

een ringleiding voor de weergave van r adio-, dvd- en tv-geluid aangelegd. Daarnaast is er een weken waarschuwingssysteem met intense lichtsignalen. Voor gasten met luchtwegaan doeningen zoals astma of COPD heeft Landal accommodaties ingericht volgens de richtlijnen van het Longfonds. Zo is er onder andere gladde vloerbedekking en werkt de schoonmaakdienst volgens speciale instructies. Er zijn negentien parken met astma/ COPD-vriendelijke bungalows.

Samenwerking met Comfortzorg Landal werkt in Nederland samen met Comfortzorg, een landelijk erkende organisatie voor zorg op vakantieadressen. Voor aanvang van de vakantie regelt Landal verpleging of verzorging op locatie. Ook het gebruik van ambulante alarmering behoort tot de mogelijkheden.

Het optimaliseren van de toegankelijke accommodaties draagt bij aan de doelstelling van Landal om het gastplezier en de partner betrokkenheid te vergroten.



SPORT EN SPEL VOOR IEDER KIND Right To Play laat kinderen in moeilijke situaties ver over de grens sporten en plezier maken. Sinds twee jaar steunt Landal dit doel met acties op de parken en sport en spel voor kinderen. In 2014 zijn Landal en Right To Play een structureel partnerschap aangegaan. Voor Landal is de keuze voor Right to Play logisch omdat Right to Play sport en spel mogelijk maakt voor kinderen in moeilijke omstandigheden. Iets wat voor kinderen in West-Europa en dus ook voor de gasten van Landal, van zelfsprekend is. Door de structurele samenwerking ont staat een win-winsituatie. Bovendien vergroot dit de trots en betrokkenheid van medewerkers van Landal. “Voor Right To Play betekent de samenwerking met Landal meer bekendheid voor onze organisatie, en meer middelen om activiteiten te organiseren en onze doelen te realiseren”, aldus Karijn Akkerman, directeur van Right To Play.

Ambassadeurs De ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst ging gepaard met een donatie van € 35.000,-. De opbrengst van alle activiteiten op de parken en kantoren in de zomer van 2014. Het geld kwam onder andere van een braderie op Landal Aelderholt en een muzikaal evenement op Landal Coldenhove. “De financiële bijdrage is slechts één van de aspecten van onze samenwerking”, zegt Akkerman. “Vergroting van onze naamsbekendheid en kennis van gezamenlijke activiteiten zijn ook belangrijk. Right To Play helpt Landal bij de organisatie van sporten spelactiviteiten voor de gasten op de parken. Ambassa deurs, zoals schaatser Bart Veldkamp en hockeyer Floris Evers, begeleiden de activiteiten en brengen zo de gasten van Landal in contact met Right To Play.”

Steeds meer bekendheid In 2014 is ook een intern programma gestart bij Landal. Hiermee worden de medewerkers nog meer betrokken bij de samenwerking. De volgende stap is het intensiever betrekken van de omgeving. Zo raken, via de samen werking met Landal, steeds meer Nederlanders bekend met Right To Play.

De structurele samenwerking met Right To Play draagt bij aan de doelstellingen van Landal om de betrokkenheid van gasten, medewerkers en partners te vergroten.

53

54


06

GASTVRIJ IN DE REGIO

Streekproducten in de ParkShop



Regio en park versterken elkaar

Regio maakt verblijf

extra leuk

De regio als

partner

55

56


DE BEST BEWAARDE GEHEIMEN VAN DE REGIO Landal wil haar gasten de omgeving waar ze vakantie vieren optimaal laten beleven. Ook kiest Landal bewust voor betrokkenheid bij de regio om zo duurzaam mogelijk te kunnen ondernemen. Voor deze Regionale Verankering heeft Landal in 2014 uitgangspunten opgesteld om de initiatieven die er al zijn verder uit te bouwen en nieuwe initiatieven te stimuleren.

Hans Meijer

D

De ambitie van Landal is om Regionale Verankering op de parken te intensiveren. Zo ontstaat een sterkere verbinding met de omgeving. Hierbij gaat het niet alleen om de natuurlijke omgeving,


maar ook om het versterken van een regio op sociaal en economisch vlak.

Geheimen in de regio Als directeur Operationeel Beheer van Landal is Hans Meijer nauw betrok ken bij Regionale Verankering. Hij licht het uitgangspunt ervan toe: “Om te beginnen hebben we het begrip ‘regio’ gedefinieerd. Dat is: de omgeving binnen een straal van dertig kilometer. Deze moet makke lijk toegankelijk zijn voor gasten. Aan de managers van de parken is het nu om, samen met hun team, de best bewaarde geheimen in de regio te vinden. Zo neemt de plaatselijke schaapsherder in Overloon de gasten van Landal De Vers mee de hei op en daagt hen uit om de kudde over de velden te drijven. En biedt Landal West Terschelling gasten een rond leiding op de Wadden en een proeverij bij De Cranberry Lekkernijmaker. Landal Stroombroek in Gelderland werkt samen met Wijngaard Duetinghem 838 om de gasten te laten genieten van lokale wijnen. Elk park laat zo op zijn eigen manier gasten de regio beleven.”

Gastvrij in de regio

met onze gasten delen zij hun eigen ervaringen. Ze vertellen mooie verhalen over bijzondere plekjes in de omgeving, adviseren over streek producten en inspireren gasten om de omgeving te gaan ontdekken. Beleving is daarbij het toverwoord.”

Regio centraal Binnen de kaders voor Regionale Verankering, vullen de parken het verder op hun eigen manier in. De regio zelf is immers de grootste speler in de samenwerking. Doel is om te zorgen dat de gasten altijd voldoende meekrijgen van de regio. “Parken zijn altijd op zoek naar nieuwe ideeën en ervaringen. Op bijeenkomsten wisselen de parken hun succesverhalen uit. Dat werkt heel inspirerend”, is de ervaring van Meijer.

Ervaringen delen Andersom haalt Landal de regio ook naar de parken toe. Bedrijven worden uitgenodigd om hun producten of diensten te laten zien. In de ParkShops worden regionale producten aangebo den en de parken werken samen met lokale ondernemers aan activiteiten in Fun & Entertainmentprogramma’s. Bovendien besteedt Landal in publica ties, online en offline, aandacht aan wat er allemaal te zien en te beleven valt in de regio. Medewerkers spelen een belangrijke rol bij Regionale Verankering. Meijer: “In het contact

Regionale Verankering draagt bij aan de doelstelling om de partnerbetrokkenheid, de eigenaartevredenheid en het gastplezier te vergroten.

57

58


LOKALE SMAKEN OP HET PARK Duurzaam ondernemen in de regio betekent voor Landal samenwerken met lokale leveranciers. Een goede manier om de regio zichtbaar te maken op het park. En om de milieubelasting door transport te beperken. Twee mooie voorbeelden van regionale samenwerking: de mosterdmaalderij op Ameland en de lokale bierbrouwer in het Duitse Oldenburger Münsterland.

Landal Ameland State, Nes-Ameland

“Gasten zijn welkom om overal een kijkje te nemen” Landal Ameland State biedt haar gasten wandelen fietsroutes langs mooie parels op het eiland. Korenmo len ‘De Verwachting’ op de westpunt van Ameland is er één van. Sinds 2004 malen de molenstenen behalve koren ook mosterdzaad. Greetje Wijnberg is coördinator in de molen en één van de zes molenaars. “We maken dertien verschillende smaken mosterd en gebruiken alleen natuurlijke ingre diënten. Sinds drie jaar genieten ook de gasten van Landal Ameland State van onze fijne mosterd, welke ze geserveerd krijgen in het restaurant op het park.” De Amelander Mosterd maakt deel uit van het Amelands Produkt . Dit is een samenwerking tussen ondernemers op het eiland om gezamenlijk hun natuurlijke producten te pro moten. Wijnberg: “De gasten van Landal zijn van harte welkom om een kijkje te

nemen in de molen én zelf aan de slag te gaan met bijvoorbeeld mosterd maken. Verder hebben we een expositieruimte en een winkeltje met onze ambachtelijk gemaakte molenproducten. En natuurlijk vele smaken mosterd.” Naast het produceren van lokale mosterd werkt de molen nóg verder aan duurzaam ondernemen. Met het installeren van een generator kan de molen elektriciteit winnen. “Daardoor wordt de molen energieneutraal. En er komt een contactpunt om elektrische fietsen op te laden. Ook handig voor gasten van Landal.”


Duurzaam Gastvrij op in dede parken regio

Britta en Thomas Bannas

Landal Dwergter Sand, Molbergen

“Ontdek de smaak van regionaal bier” Landal Dwergter Sand ontdekte het lokaal gebrouwen Bannas bier op een regionale proeverij. De in 2013 opge richte bierbrouwerij Bannas uit het Duitse Wildeshausen viel op met zijn eigen bierspecialiteiten. “We focus sen op kleine hoeveelheden van ambachtelijk gebrouwen bier, zodat we goed kunnen inspelen op de behoefte van onze klanten”, vertelt Britta Bannas. “Voor Landal hebben we een speciaal biertje geserveerd tijdens de herfstmarkt op het park. We kozen voor een speciaal bier met een volle, warme smaak. Door zijn amberkleur onderscheidt het bier zich van standaard bieren uit de supermarkt. En het zachte water uit de regio geeft het bier een eigen, uniek karakter.” De Bannas-bieren zijn ook in de ParkShop een succes. Hier worden ze per fles aangeboden.

Bannas: “Gasten nemen het bier niet alleen als cadeau mee voor vrienden thuis, maar vooral ook voor zichzelf. Om thuis nog na te kunnen genieten van hun mooie vakantie en de smaak van de regio. Wij vinden het geweldig dat ons lokaal gebrouwen bier nu zelfs in Nederland vrienden heeft gevonden.”

Samenwerken met lokale leveranciers draagt bij aan de doelstellingen van Landal om de partnerbetrokkenheid, de eigenaar tevredenheid en het gastplezier te verhogen.

59

60


PARK EN REGIO VERSTERKEN ELKAAR Duurzame betrokkenheid bij de regio betekent ook samenwerken met andere partijen in de regio. Landal Wirfttal bouwde een goede relatie op met de gemeente Jünkerath. Burgemeester Diane Schmitz en General Manager Tim Fuchs over de win-winsituatie die dat oplevert.

L

Landal Wirfttal ligt in de Duitse Eifel, een regio die vooral bekend staat om zijn heuvelachtige landschap en uit gestrekte bossen. General Manager Tim Fuchs streeft ernaar zijn gasten optimaal van de natuur te laten genieten door een breed aanbod van activiteiten te bieden. “Gasten willen op en bij het park de sfeer van een outdoor-vakantie proeven. Dat kun je als park niet alleen bereiken. Daar heb je partners voor nodig.” Fuchs werkt daarom nauw samen met de gemeente. Het is een win-winsituatie, want het gebied is economisch gezien sterk afhankelijk van het toerisme.

Recreatiemeer

Tim Fuchs

Diane Schmitz, sinds 2010 burge meester van de gemeente Jünkerath, is enthousiast over de samenwerking met Landal. “In 2014 zijn we intensiever gaan samenwerken. Toen het


Duurzaam Gastvrij op in dede parken regio

Diane Schmitz burgemeester van de gemeente Jünkerath

“

Als Landal sterk staat, staat de gemeente ook sterk

61

“

62


ParkShop verkopen we mosterd, likeur en worst uit de omgeving. Dat hoort allemaal bij de beleving.”

Nóg aantrekkelijker

openluchtzwembad bij het park dicht moest, zijn we met Landal en andere partijen om tafel gaan zitten om te kijken naar alternatieven.” Fuchs: “Vooral de open en construc tieve houding van de gemeente waardeer ik enorm. Het resultaat is een mooi recreatiemeer met ligweide en low rope parcours, dat zowel bij gasten van Landal als bij mensen uit de omgeving heel populair is.”

Win-winsituatie Het smeden van samenwerkings plannen vraagt een investering van alle betrokken partijen. General Manager Fuchs: “Het gaat erom dat je samen een nieuw perspectief creëert. Zo kunnen wij onze gasten en mensen uit de omgeving op ons hernieuwde park veel mogelijkheden bieden voor leuke activiteiten en zijn onze gasten goede klanten in het nabij gelegen plaatsje Stadtkyll.” Burgemeester Schmitz vult aan: “Dat zijn belangrijke impulsen voor de plaatselijke economie. In Stadtkyll hebben we nu bijna geen leegstand van winkels meer.” Ook met leveran ciers van streekproducten heeft Landal een korte lijn. Fuchs: “We serveren burgers die worden bereid met regionale producten. En in onze

“We blijven plannen maken”, zegt Schmitz. “Zo zijn we voor 2015 van plan om nieuwe fietsen wandelroutes te ontwikkelen die ook voor gasten van Landal beter bereikbaar zijn. Eén van deze Premium-wegen loopt straks direct langs het park. De wandelaarshut langs de route krijgt de naam ‘Landal’.” Fuchs vindt dit geweldig. “Het maakt duidelijk hoe effectief de samenwerking ver loopt. We versterken elkaar en vullen elkaar aan zodat de regio nog aan trekkelijker wordt voor gasten. En dit zorgt voor verbinding.” Schmitz: “In 2014 heeft Landal een zomerfeest georganiseerd waar ook bewoners uit de regio welkom waren. Dat was een uitstekend initiatief.”

Lokale economie Ook voor de werkgelegenheid is de nauwe band tussen Landal en de gemeente vruchtbaar. Fuchs: “We kiezen bij werkzaamheden bij voorkeur voor plaatselijke bedrijven. Ook komen de meeste medewerkers uit de regio. Zo dragen we bij aan de versterking van het economisch klimaat in de omgeving.” Schmitz: “Als het goed gaat met Landal, dan gaat het ook goed met de gemeente.”

Inzetten op intensieve samenwerking met de regio draagt bij aan de doelstellingen van Landal om het gastplezier te verhogen, de partner betrokkenheid te versterken, de eigenaar tevredenheid te verhogen.


Duurzaam beleid bij Landal GreenParks

GROEN GROENER GROENST

Landal streeft altijd naar verbetering. Voor goede groene ideeën staat Landal altijd open. Heeft u een idee hoe Landal nog duurzamer kan worden? Stuur uw goede idee naar [email protected]

COLOFON Het Duurzaamheidsverslag is een uitgave van Landal GreenParks ADRES Landal GreenParks, Postbus 175, 2260 AD, Leidschendam REDACTIE EN COÖRDINATIE Lamar communicatie, Amsterdam en Landal GreenParks ONTWERP Zabriski grafisch ontwerpers en a dviseurs, Leiden DRUKWERK De Groot Drukkerij bv, Goudriaan BEELDCOÖRDINATIE Beeldbalie, Utrecht FOTOGRAFIE Marloes Bosch, Wieny de Brabander, Medea Huisman, Harmen de Jong, Marcel J. de Jong, Annemiek Mommers, Thomas Regnery, archief Landal GreenParks, iStock, Shutterstock VERDER WERKTE MEE Erwin Rooijakkers, Kay Sachse MET DANK AAN Amelands Product, Bannas Bier, Gemeente Jünkerath, Green Key, IVN, Jessicaas, MVO Nederland, Natuurmonumenten, PBTconsult, Right to Play, Stenden Hotel Management School, Spar.

63

64

Duurzaam beleid bij Landal GreenParks


Ontdek wat groen kan doen.

WAT GROEN KAN DOEN. Duurzaam en Betrokken Ondernemen. Landal GreenParks

Recommend Documents