InfoReeks
Samen Uit Samen Thuis
M a a t s c h a p p e l i j k e
Jaargang 3 • nummer 2 • december 2011
P a r t i c i p a t i e
Samen uit Samen thuis -
Inhoud Samen uit Samen thuis – Even voorstellen?
2
Lees Tip! Samen uit Samen thuis van Saskia de Bel
2
Hoe doe jij dat? – Vrouwen, Mannen en de verdeling van werk en zorg
3
De Gouden Tip komt uit Appelscha
4
Tips&Tricks om betaald werk en de zorg voor kinderen te combineren
5
Vrouwelijke Artsen houden (niet altijd) alle ballen in de lucht
6
Weet hoe het zit: Verlof, kinderopvang etc.
6
Het nieuwe werken – biedt heel nieuwe kansen
7
KVO – Workshop voor jonge moeders
7
Women on the Web
7
Vaders willen ook als vaders worden aangesproken
8
FNV Vrouwenbond – Werk & Privé delen
8
FAM! Congres
8
Colofon
Een meerderheid van de werkende vrouwen gaat na de geboorte van het eerste kind minder uren werken (naar gemiddeld 25 uur per week) terwijl mannen dat niet of nauwelijks doen (blijft gemiddeld 38 uur per week). Vrouwen lopen daardoor een achterstand op in hun professionele carrière die vaak niet meer wordt ingehaald. Daarom startte de Nederlandse Vrouwen Raad het project Samen uit Samen thuis. Hiermee willen wij jonge stellen aanmoedigen om op tijd na te denken over een evenwichtige verdeling tussen zorg en werk.
Op de Negenmaandenbeurs - Jonge vrouwen lezen tips over zorg&werk
Lees TIP “Samen uit – samen thuis” van Saskia de Bel
Deze InfoReeks is een uitgave van de Nederlandse Vrouwen Raad. Met
Veel gezinnen worstelen met de verdeling van werk en zorg. Ambitie
de informatie in deze uitgave willen wij u informeren over het project
en parttime werken zitten elkaar soms in de weg, werkgevers denken
Samen uit Samen thuis. Waar mogelijk is getracht rechthebbenden te
niet altijd mee en agenda’s conflicteren. Ook ontbreken nog steeds de
achterhalen. Wie nog ergens recht op meent te hebben kan contact
juiste rolmodellen. De meeste stellen komen daardoor in een traditi-
opnemen met de NVR. Het project werd financieël ondersteund door
oneler patroon terecht, waarbij de vrouw meer zorgt en de man meer
het Ministerie van Sociale Zaken en Stichting Gak.
werkt. Toch willen zowel vrouwen als mannen veel liever een gelijkwaardige taakverdeling.
Redactie van dit nummer: Manu Bühring, Sandra Boes, Lotte Wouters
Saskia de Bel, psychologe voor werk&welzijn, laat aan de hand van Redactie-ondersteuning: Bep den Ouden
tientallen ervaringsverhalen zien hoe alle rollen goed en evenwichtig met elkaar te combineren zijn.
Vormgeving: BVD Buro voor Design, Den Haag
Samen uit, samen thuis - een recept om werk en zorg eerlijk te verdelen Druk: Druno & Dekker
| Saskia de Bel | 237 pagina’s | Kosmos Uitgevers | mei 2010 | €19,95
Zeestraat 100 | 2518 AD Den Haag | T + 31 (0)70 3469304 | F + 31 (0)70 3459346 | E
[email protected] | W www.nederlandsevrouwenraad.nl
2
NVR InfoReeks
- Even voorstellen? Het startschot van het project Samen uit Samen thuis gaf de minister van Sociale Zaken, Henk Kamp, op de Negenmaandenbeurs in februari 2011. De NVR presenteerde zich op de beurs met een stand waarin jonge stellen konden speeddaten met verschillende experts op het gebied van verlof, kinderopvang en werken als zelfstandige (ZZP-er). Maar zij konden ook spreken over de manier waarop de relatie verandert als er een baby komt. Een aantal lidorganisaties heeft in de loop van 2011 het thema opgepakt en eigen bijeenkomsten georganiseerd. Vrouwen kwamen bij elkaar om te praten over de vele rollen die zij vervullen – als partner, ouder, werknemer etc. – hoe zij deze rollen invullen en met elkaar weten te combineren. Met deze InfoReeks informeren wij u graag uitgebreider over het project Samen uit Samen thuis en de verschillende initiatieven die inmiddels zijn gestart. Wij hopen u ook te kunnen inspireren om zelf met het thema aan de slag te gaan. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de projectleider Lotte
Minister Henk Kamp en Voorzitter van de NVR Dieny Scheffer openen
Wouters ( 070 - 3469304/
[email protected])
Samen uit Samen thuis
Hoe doe jij dat? Vrouwen, Mannen en de verdeling van werk en zorg Uit een enquête die de Nederlandse Vrouwen Raad onder ruim 2000 mannen en vrouwen tijdens de Negenmaandenbeurs heeft uitgevoerd blijkt: Vrouwen gaan nog steeds minder uren werken na de geboorte van het eerste kind, mannen daarentegen niet of nauwelijks. Dat vrouwen stoppen met werken komt vrijwel niet meer voor, maar de carrière van de man wordt meer meegewogen in de beslissing over de verdeling van taken dan die van de vrouw.
aan de slag. Zij moeten deze kwestie samen met hun partner aan de keukentafel bespreken. Dat is wat wij met het project “Samen uit Samen thuis” willen bereiken.” Vijf lidorganisaties zijn in 2011 met het
Waarom is dit een probleem? Lotte Wouters,
thema aan de slag gegaan: KVO, FNV Vrou-
projectleider van Samen uit Samen thuis,
wenbond, Women on the Web, Vereniging
geeft antwoord: “Ook al ben je tevreden met
van Nederlandse Vrouwelijke Artsen ( VNVA)
tijdelijk geen of minder inkomen als je moe-
en FAM! Expertisecentrum voor Vrouwen-
der bent geworden: op langere termijn zou
vraagstukken. Tijdens de evaluatiebijeen-
je ook graag een betere baan willen, meer
komst concludeerden de organisaties dat
inkomen en scholingsmogelijkheden. De
het thema terecht de aandacht verdient.
achterstand is moeilijk in te lopen. Daarbij
Zij merkten wel dat de doelgroep – jonge
komt dat 1 op de 3 stellen gaat scheiden.
werkende ouders – moeilijk bereikbaar is,
Dan is het toch wel erg prettig als je econo-
juist omdat zij zo een druk leven hebben.
misch zelfstandig bent en niet afhankelijk
De organisaties willen het nieuwe werken
van een uitkering of alimentatie. Dit project
blijven promoten en sterker sociale media
is gericht op het zelf keuzes kunnen maken
inzetten om de achterban over het thema te
in je leven en dat geldt voor elke levensfase.
blijven informeren.
Economische zelfstandigheid van vrouwen vergroten is voor de Nederlandse Vrouwen Raad een belangrijk doel. Op dit moment is 48% van de vrouwen economisch zelfstandig. Dat is weliswaar een stijging van 4% ten opzichte van 2006 maar nog lang niet genoeg. “Economische zelfstandigheid bereiken en houden betekent dat vrouwen moeten blijven werken als de kinderen komen”, legt Lotte Wouters uit. “Hiervoor moet het kabinet de goede randvoorwaarden Lotte Wouters, projectleider Samen uit Samen thuis
scheppen maar vrouwen moeten ook zelf
NVR InfoReeks
3
De Gouden Tip komt uit Appelscha
Appelscha
In Appelscha, een plaats op de grens van Drenthe en Friesland, staat het huis van
ben gewonnen want het is toch wel een
Marjoke Bos, haar man Sisko en hun twee kinderen YingYing (6) en Yuan (3). In
heel speciaal gezin: twee kinderen uit China
februari bezocht Marjoke de Negenmaandenbeurs in Amsterdam en gaf een tip
geadopteerd, eentje gehandicapt en toch
aan andere jonge ouders om zorg en werk met elkaar te combineren. Haar tip werd
allebei blijven werken en zorgen - chapeau!”
door de NVR jury verkozen tot Gouden Tip. In Amsterdam liep Marjoke op de Negen-
verplichte cursus zoals in Scandinavië zou
maandenbeurs meteen tegen de stand van
een pré zijn. Combinatie met eventueel
de NVR aan: “Ik vond dat zo leuk, dat jullie
thuiswerken als dat mogelijk is.
daar stonden. Jullie zetten mensen aan het denken.” Marjoke werd gevraagd jonge
Een speciaal gezin
ouders een tip te geven hoe zij werk en zorg
Een delegatie van de NVR reisde toen af
met elkaar kunnen combineren. Uit meer
naar Appelscha om de prijs persoonlijk te
dan 300 tips die NVR op de beurs verza-
overhandigen. “Mijn man en ik hebben heel
melde, werd de tip van Marjoke verkozen
bewust voor kinderen gekozen”, vertelde
tot Gouden Tip:
Marjoke, ”En wij hebben er ook heel bewust voor gekozen om ze samen op te voeden.
4
Je kiest samen om een gezin te ‘runnen’,
Ik wist altijd dat ik wilde blijven werken en
dus samen zorg je voor je kinderen.Beiden
voor mijn man was het vanzelfsprekend om
werken wij: één 32 uur en de ander 25 uur,
zorg en werk te delen.”
waardoor we maar 1 middag kinderopvang
Dieny Scheffer, voorzitter van de NVR, was
nodig hebben. Dit komt omdat één van ons
onder de indruk: “Marjoke en haar man Sisko
Marjoke Bos ( r.) ontvangt de prijs voor de Gouden
om het weekend werkt. Rust, regelmaat
hebben heel bewust voor het ouderschap
Tip uit handen van Dieny Scheffer en Lotte
en gezelligheid. Zorgen doe je samen! Een
gekozen. Ik ben blij dat juist zij de prijs heb-
Wouters
NVR InfoReeks
Tips & tricks Om betaald werk en de zorg voor kinderen te combineren
Als er een kindje op komst is Waak ervoor dat je als vrouw tijdens je zwangerschapsverlof niet alles in huis alleen gaat doen. Het risico dat je straks ongewild in dat patroon blijft hangen, is groot. Bedenk vóór de bevalling hoe je na de bevalling je werk weer gaat oppakken. Ga je met je baas onderhandelen over andere
In “Zo doet ze dat” schrijven Nicolien Brzesowsky en Irene Geerts over de ervaringen
werktijden of minder werken? Check je
van werkende ouders die betaald werk en zorg voor kinderen willen combineren. Zij
CAO, bedenk welke bezwaren er evt. voor
sommen in hun boek veel nuttige tips&tricks op die u kunt gebruiken om de discussie
je werkgever aan zitten en kijk of je die kunt
over werken en zorgen aan uw eigen keukentafel te starten.
weerleggen.
Vóór de zwangerschap
of werkgever die meer ruimte biedt voor het
Zet de mogelijkheden voor kinderopvang
Wil je graag kinderen en de zorg daarvoor
combineren van werk en zorg.
op een rij en kijk naar de voor- en nadelen. Vraag om je heen naar ervaring van anderen.
delen met je partner? Kies de juiste partner. Wees realistisch.
Onderhandel met je partner vóór de zwan-
Ga bij het uitzoeken van oppas en crèche
gerschap. Hoe graag willen jullie kinderen,
op je eigen gevoel af. Heb je een keuze ge-
Kijk van tevoren ook naar je werk: als je een
welke verwachtingen heb je van elkaar? Wie
maakt, laat het dan los.
drukke baan hebt, overweeg dan een functie
gaat er minder werken, anders werken?
Als er kinderen zijn Doe in de zorg als ouders ieder waar je goed in bent. Geef elkaar ook complimenten als de ander iets doet waar je blij mee bent. Speciaal voor de vrouw: Laat je man de ruimte om zijn vadergevoel te ontwikkelen. Laat hem de dingen op zijn manier doen, ook al is dat niet de jouwe. Als je kind ziek is kun je overleggen wie zorgverlof kan opnemen. Kijk op www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/verlofvoor-ouders Bespreek regelmatig met elkaar of jullie afspraken werken en pas ze zo nodig aan. Investeer in de communicatie met je partner. Spreek elkaar erop aan als je je niet aan de afspraken houdt. Wees als partners solidair. Trek één lijn en bescherm elkaar tegen kritiek van buiten. Zo doet ze dat! | Nicolien Brzesowsky en Irene Geerts| Pimento 2005 | € 10| Het boek kan alleen nog besteld worden bij de auteurs zelf. Stuur daarvoor een e-mail naar
[email protected].
NVR InfoReeks
5
Vrouwelijke Artsen houden (niet altijd) alle ballen in de lucht van overleven. Dan moet je dingen uitbesteden. Ik ben heel blij met de bezorgservice van Albert en mijn hulp die ook de was opvouwt. Mijn man werkt als medisch specialist niet full-time maar deelt in de zorg. Dat is een afspraak die we ooit samen hebben gemaakt en die we regelmatig tegen het licht moeten houden: Kan het nog? Moet het anders? Is iedereen nog gelukkig? Je wilt toch je relatie leuk houden!” De VNVA maakt zich o.a. sterk voor een betere positie van vrouwelijke artsen in op-
Marith Rebel-Volp
leiding. Juist in deze periode beginnen veel
De Vereniging van Vrouwelijke Artsen ( VNVA) heeft in het najaar van 2011 een symposium georganiseerd over de combinatie zorg en werk. Met de veelzeggende titel “Alle ballen in de lucht” wees de organisatie op de drie rollen die vrouwelijke artsen met elkaar in evenwicht moeten brengen: ouder – arts – maatschappelijke verantwoordelijkheid. “Het was een inspirerende bijeenkomst”, aldus Marith Rebel-Volp, huisarts, voorzitter van de VNVA a.i. en moeder van 2 kinderen. Op dit moment is 70% van de studenten geneeskunde vrouw. “Dus moet de werksituatie van de artsen zich daarop aanpassen”, zegt Marith Rebel-Volp. “Dat betekent dat men een werkoverleg niet om 8 uur ‘s ochtends plant maar later, zodat ouders de kinderen naar school kunnen brengen. En ook geen avond- of dineroverleg maar een
Lotte van Leerdam, mede-organisator van
vrouwen aan hun eerste kind. Maar tijdens
het symposium, is huisarts in opleiding. On-
hun zwangerschapsverlof huurt het zieken-
danks het feit dat zij zorg en werk nog niet
huis geen vervanging in maar verdeelt het
met elkaar moet combineren, was het sym-
werk over de resterende collega’s. Dat legt
posium voor haar een bron van inspiratie:
een onnodige druk op de werkomgeving
“Werkende vrouwen moeten vooral dingen
en daarmee ook op de vrouwen zelf die zich
uit handen durven geven. Het is niet erg als
schuldig kunnen voelen. “Opleiders moeten
iemand anders je helpt. Deze boodschap
leren rekening te houden met zwangere
was echt een eye-opener voor mij.”
vrouwen. Dat is toch logisch!” besluit Marith
“Dit is de drukste periode in je leven”, zegt
Rebel-Volp.
Marith Rebel-Volp,”Vaak is het een kwestie
Weet hoe het zit:
verlof, kinderopvang etc. Het Ministerie van Sociale Zaken houdt een website bij met alle nodige informatie rondom bevallingsverlof, kinderopvangregelingen en andere vragen rondom sociale zekerheid. Kijkt u zelf op: www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/
lunchoverleg.”
6
NVR InfoReeks
•
Verlof voor Ouders
•
Zorgverlof
•
Kinderopvang
•
Gezin, werk en opvoeden
•
Etc.
Het nieuwe werken – biedt heel nieuwe kansen Het nieuwe werken roept werknemers en werkgevers op werk en werkritme flexibeler en individueler vorm te geven waardoor een betere combinatie van zorg en werk gerealiseerd wordt. Tien miljoen mensen hebben in het najaar van 2011 kennis genomen van het fenomeen Het Nieuwe Werken. 150.000 mensen en tweeduizend bedrijven waren actief betrokken bij de campagne, die is georganiseerd door een coalitie van bedrijven, vakbonden, overheid en initiatiefnemers Natuur & Milieu en het Platform Slim Werken Slim Reizen.
deren een nog groter knelpunt vinden dan werkende moeders. Van de werkende vaders wil 55% meer tijd voor de kinderen versus 35% van de moeders. Als oplossing omarmen de vaders eerder Het Nieuwe Werken dan een papadag. Zij willen liever flexibele werktijden (37%) en flexibele werkplekken (25%) dan deeltijdwerken (19%). Tijdens de Week van het Nieuwe Werken werden verschillende onderzoeken naar effecten van het nieuwe werken gepubliceerd. Het Nieuwe Werken kan Nederland jaarlijks twee tot drie miljard opleveren plus een structurele stijging van het BNP met 1%, blijkt uit onderzoek van PwC. Op de website www.hetnieuwewerkendoejezelf.nl
Uit onderzoek van Motivaction blijkt dat
vindt u vele tips om zelf met het nieuwe werken aan
werkende vaders de combinatie werk-kin-
de slag te gaan.
KVO Workshop voor jonge moeders “Wil jij leren hoe je de rollen als liefhebbende partner, goede moeder, loyale werknemer en betrokken vriendin makkelijker kunt combineren?” Twintig leden van de KVO voelden zich door deze vraag aangesproken. Zij kwamen op donderdagavond 13 oktober 2011 in Tilburg bij elkaar om onder leiding van Saskia de Bel te leren hoe zij werk & zorg optimaal met elkaar kunnen combineren.
Women on the Web De organisatie Women on the Web heeft
gens Jolanda Nuytens kwamen tijdens de
ervoor gekozen om het onderwerp via
workshop belangrijke leerpunten op tafel,
Google AdWords en een online discussie
zoals ‘rust nemen/creëren’, ‘meer spreken
onder de aandacht te brengen. Tijdens de
vanuit je eigen wensen/gevoelens, ‘ik-zin-
Interactiedag van de NVR heeft Women
nen gebruiken’.
on the Web andere lidorganisaties tijdens een workshop laten zien hoe zij zelf sociale
“De mensen die ik zelf heb gesproken,
media kunnen gebruiken bij het organise-
gaven allen aan op de een of andere ma-
ren van een online discussie.
nier het thema met de partner te hebben
De online discussie bereikte bijna 600
besproken. Dit lijkt me eigenlijk al een
mensen en werd vooral op de mailinglijst
goed resultaat!” vat Jolanda Nuytens nog
voor vrouwelijke ondernemers heftig ge-
eens samen.
voerd. Gespreksonderwerp nummer een was de juiste verdeling van arbeid en zorg.
“Sommige deelnemers hadden nog meer
In het eerstkomende ledenblad stuurt de
Discussies gingen met name over vragen
tips verwacht”, vertelt Jolanda Nuytens van
KVO een informatievel mee met nog meer
als ‘Hoe regel je dat als ondernemer als je
de KVO na afloop maar voegt daar meteen
praktische tips om werk&zorg beter te kun-
zwanger bent?’, ‘De kids zijn thuis en de
aan toe: “Bij het doorvragen bleek dat ze
nen combineren.
klant belt: hoe pak je dit op?’ of ‘Hoe pas jij
eigenlijk een oplossing hadden verwacht
je werktijden aan, aan je gezinsleven’.
voor een dilemma waar ze al langer mee worstelen.”
Meer informatie vindt u op:
www.womenontheweb.nl Één avond kan geen oplossingen bieden, dat realiseerden de deelnemers zich ook. Zij werden wel aan het denken gezet en kunnen nu bewustere keuzes maken. Vol-
NVR InfoReeks
7
Nederlandse Vrouwen Raad
Vaders willen ook als vaders worden aangesproken Alleen de moeder aankijken tijdens een
steeds erg laag (23%). “Vaders van nu wil-
consult, een kraamhulp die twee dagen
len een actieve rol in de opvoeding van hun
na de geboorte aan de kersverse vader
kinderen”, vertelt Joan Ferrier, directeur van
vraagt of ‘hij niet naar zijn werk moet’,
E-Quality.
de oproep ‘luizenmoeders gezocht’...
FNV Vrouwenbond: Werk en Privé delen De FNV Vrouwenbond is in december
Opvoedingsondersteuners richten zich
Opvoedprofessionals zoals bij de Centra
2011 een facebook pagina gestart: Werk
vaak (onbewust) meer op moeders dan
voor Jeugd en Gezin, kinderopvang en scho-
en Privé delen. Iedereen met een face-
op vaders, terwijl veel vaders het juist
len kunnen een belangrijke rol spelen in het
book account is uitgenodigd zich aan te
steeds belangrijker vinden om óók een
doorbreken van traditionele rolpatronen
sluiten en tips uit te wisselen over een
actieve rol in de opvoeding te spelen, zo
door bepaalde (maatschappelijke) overtui-
goede combinatie van werk en zorg.
blijkt uit recent onderzoek van E-Quality:
gingen, die onbewust meespelen bij de ma-
Elke dag stuurt de FNV Vrouwenbond via
“Vaderschap 2.0 Opvoedingsondersteu-
nier waarop moeders en vaders benaderd
twitter een tip op. Het twitter account
ning voor vaders van nu”.
worden, los te laten. Spreek bijvoorbeeld
van de FNV Vrouwenbond is @FNVVrouw
over een ‘opvoedcursus voor vaders en
Gebruik voor eigen tips de hashtag #wp-
moeders’ in plaats van een ‘opvoedcursus
delen.
voor ouders’. Maak duidelijk dat het ook om de vader gaat. Wees kritisch en alert op de specifiek naar vaders.
FAM!-Expertisecentrum voor Vrouwenvraagstukken
Te vaak vormt het ‘traditionele gezin’ nog
FAM! is een Limburgs vrouwennetwerk.
het uitgangspunt bij opvoedingsonder-
Een van de doelstellingen is het vergroten
steuning. Omdat de diversiteit aan gezins-
van de arbeidsparticipatie van vrouwen.
samenstellingen, etnische achtergronden
Geïnspireerd door het project Samen uit
en gezinsfasen groot is, hebben vaders ook
Samen thuis heeft FAM! een congres-
specifieke opvoedvragen, zoals: ‘Hoe zorg
programma ontwikkeld om het thema
manier van communiceren naar ouders en
ik dat ik ook een betrokken vader ben na
zorg&werk met de eigen achterban te
de scheiding?’ ; ‘Hoe voed ik op in
bespreken. Het congres zal algemene
twee culturen met verschillende opvoed-
informatie bieden over verlofregelingen
doelen?’ ; ‘Welke rechten heb ik als homo-
maar ook praktische tips aanreiken hoe
seksuele vader?’
partners met elkaar een vruchtbare dis-
De nieuwe publicatie van E-Quality geeft
cussie kunnen voeren.
naast praktische tips over het werken met vaders veel achtergrondinformatie, inzicht in bestaande vaderschapsprojecten en Vier op de tien vaders vinden dat ze meer
een uitgebreide literatuurstudie op ver-
tijd aan hun kinderen zouden moeten be-
schillende thema’s. In het rapport komen
steden. Vaders zorgen ook wel iets meer
deskundigen aan het woord uit praktijk en
dan voorheen. Toch gaat maar 6% van de
wetenschap.
vaders na de geboorte van het eerste kind
8
minder werken en is het aantal vaders dat
U kunt het onderzoek bestellen via de
gebruik maakt van ouderschapsverlof nog
website www.e-quality.nl | € 12,50
NVR InfoReeks
