Samen Sterker. Jaarverantwoording 2015

Samen Sterker Jaarverantwoording 2015

Vrachtschip in de gracht van Hasselt

Inhoudsopgave

Aanbiedingsbrief.........................................................................................................................6 Leeswijzer ...................................................................................................................................9 Algemene gegevens ................................................................................................................. 11 Gemeenteraad ................................................................................................................. 12 College van burgemeester en wethouders .......................................................................... 13 Ambtelijke organisatie ...................................................................................................... 14 Kerngegevens .................................................................................................................. 15 Financiën ......................................................................................................................... 16 Jaarverslag 2015 ...................................................................................................................... 19 Bestuur en Middelen ......................................................................................................... 20 Samen Leven, Zorgen en Werken ...................................................................................... 28 Samen Ontwikkelen en Beheren ........................................................................................ 44 Dekkingsmiddelen ............................................................................................................ 55 Paragrafen ................................................................................................................................ 57 Paragraaf Lokale Heffingen ............................................................................................... 58 Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing .......................................................... 61 Paragraaf Kapitaalgoederen .............................................................................................. 79 Paragraaf Financiering ...................................................................................................... 84 Paragraaf Bedrijfsvoering en Overhead .............................................................................. 88 Paragraaf Verbonden Partijen............................................................................................ 92 Paragraaf Grondbeleid .................................................................................................... 109 Begrotingsscan ....................................................................................................................... 115 Investeringsoverzicht ............................................................................................................. 120 Jaarrekening 2015.................................................................................................................. 123 Balans ........................................................................................................................... 124 Balans per 31 december ..................................................................................... 126 Grondslagen....................................................................................................... 128 Toelichting op de balans ................................................................................................. 128 Vaste activa ....................................................................................................... 129 Vlottende activa ................................................................................................. 139

Jaarverantwoording 2015

4

Vaste passiva ..................................................................................................... 147 Vlottende passiva ............................................................................................... 156 Overzicht van baten en lasten ......................................................................................... 162 Beoordeling rechtmatigheid begrotingsoverschrijdingen ........................................ 163 Bestuur en Middelen ........................................................................................... 165 Samen Leven, Zorgen en Werken ........................................................................ 167 Samen Ontwikkelen en Beheren .......................................................................... 171 Dekkingsmiddelen ............................................................................................... 174 Directe en indirecte kosten (overhead) ................................................................ 175 Kapitaallasten................................................................................................................. 177 Incidentele baten en lasten ............................................................................................. 181 Bijlage Single Information Single Audit (SISA) .................................................................. 185 Verantwoording IMG subsidies ........................................................................................ 190 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant .................................................................... 191


5

Aanbiedingsbrief Bijgaand treft u de Jaarverantwoording 2015 aan. Hierin leggen we beleidsmatig en financieel verantwoording af over het door ons gevoerde beleid in het afgelopen jaar. In deze aanbiedingsbrief schetsen wij op hoofdlijnen enkele belangrijke ontwikkelingen van het afgelopen jaar. Een inhoudelijke toelichting op de resultaten en afwijkingen treft u aan in de programma’s.

Hoofddoelstelling

Hoofddoelstelling in deze coalitieperiode is het gezond maken van de financiële positie. Bij de aanbieding van de begroting 2015-2018 schreven wij het volgende: ”Het sluitend meerjarenperspectief kan echter alleen tot stand worden gebracht door (opnieuw) ingrijpende keuzes te maken en bezuinigingen door te voeren. De financiële positie van deze gemeente en daarmee deze begroting staat zwaar onder druk van een snel afnemend eigen vermogen, dalende inkomsten, een hoog opgelopen schuldpositie en een nog altijd grote grondpositie die hoge financieringslasten met zich meebrengt“. Met de presentatie van de Jaarrekening 2015 kunnen wij vaststellen dat onze hoofddoelstelling, het gezond maken van de financiële positie, conform planning is verlopen. Na het treffen van in onze ogen noodzakelijke voorzieningen en het doen van enkele toevoegingen aan reserves resteert een positief saldo van ruim € 900.000.

1 Sociaal Domein

Wij hebben u bij de Zomernota 2015 noodgedwongen beperkt kunnen rapporteren. Dat hebben wij toegelicht tijdens de info-raden waarbij wij u meenamen in de meest recente ontwikkelingen. In het sociaal domein is een incidenteel voordelig saldo behaald van ruim € 1.2 miljoen. Dit is met name het resultaat van de gekantelde uitvoering van de Wmo, het re-integratiebeleid en de actieve werkgeversbenadering waardoor inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt succesvol konden worden geplaatst bij werkgevers. In het saldo is rekening gehouden met het in één keer aflossen van de resterende afkoopsom GR Wezo (€ 570.000) en het nadeel op de Jeugdzorg (€ 200.000). In deze Jaarrekening wordt voorgesteld dit incidentele voordeel te reserveren voor tegenvallers in de komende jaren, gezien de onzekerheid over de realisatie van de Rijkskortingen en het door de BVO gemelde structurele nadeel op de uitvoering van de Jeugdzorg.

2 Grondexploitatie

De markt voor woningbouw en bedrijventerreinen liet in 2015 een voorzichtig stijgende lijn zien. Op basis van de actualisatie van de grondexploitaties concluderen wij dat de getroffen voorzieningen toereikend zijn voor het afdekken van de risico's. Wij hebben er alle vertrouwen in dat de ontwikkellocaties in onze gemeente op termijn voor het beoogde doel worden ontwikkeld. De getroffen voorzieningen kunnen dan weer vrijvallen. Ten behoeve van de ontwikkeling exploitatiegebieden Hasselt om de Weede en Overwaters zijn goede afspraken gemaakt. In de Jaarrekening wordt voorgesteld de grondexploitatie Kranerweerd af te sluiten. Op het moment dat er concreet vraag is naar bedrijventerreinen wordt dit project conform de overeenkomst weer in exploitatie genomen.

3 Ruimtelijke projecten

In 2015 is een aantal grote projecten opgeleverd waaronder de uitbreiding van de Industriehaven in Genemuiden, de Grintwal in Hasselt en het Arrivàterrein in Zwartsluis. Hiermee is een aantal langlopende subsidiedossiers afgewikkeld. De herstructurering op het bedrijventerrein het Zwartewater te Hasselt verloopt voorspoedig. Het fietspad op de dijk langs de Randweg is aangelegd. De aanleg van Euroweg en de reconstructie van de Randweg is in het laatste kwartaal van 2015 voltooid. De Productieweg, Industrieweg en Hanzeweg worden in 2016 heringericht.


6

4 Centrumplannen

Waar mogelijk is samen met inwoners en ondernemers gewerkt aan projecten die bijdragen aan de leefbaarheid en vitaliteit in de kernen. In Genemuiden zijn de Klaas Fuitestraat, het gebied rondom 't Olde Staduus en de “groene entree” bij de Koppel heringericht. In Hasselt zijn voorbereidingen getroffen voor de aanleg van de Rivierboulevard en de aanleg van parkeerplaatsen aan de van Nahuysweg. De reconstructie van de Nieuwstraat is in het voorjaar van 2016 gerealiseerd. Eind 2015 zijn de werkzaamheden aan de bruggen gestart. Ook zijn aanlegvoorzieningen gerealiseerd in de Prinsengracht en in de omgeving van de Kalkovens. In het kader van de afronding van het centrumplan Zwartsluis vond herontwikkeling plaats van het gebouw Vrede. Tevens is een aangepast ontwerp gemaakt voor de afronding van het Marktplan.

5 Rente en afschrijving

Als gevolg van de gunstige rentestand bedraagt het financieringsvoordeel 2015 ruim € 400.000. Om de financiële positie te verbeteren is bij de vaststelling van de Programmabegroting 2015 - 2018 besloten investeringen, die aanvankelijk uit reserves zouden worden gedekt, te activeren. Hiervan is nog circa € 200.000 beschikbaar omdat niet alle geplande investeringen in 2015 zijn uitgevoerd. In de Jaarrekening 2015 wordt voorgesteld deze middelen in te zetten voor de dringend noodzakelijke vervanging van de kademuur bij het Justitiebastion te Hasselt (zie resultaatbestemming).

6 Zwembaden

Met het stichtingsbestuur van de Stichting Zwembaden Zwartewaterland zijn afspraken gemaakt over de exploitatiebijdrage aan de zwembaden. De uitkomsten van deze overleggen leiden er toe dat de bezuinigingstaakstelling op zwembaden gerealiseerd wordt en dat daarnaast de afspraken in de overeenkomst tussen de gemeente en SZZ zijn bevestigd. In de Jaarrekening 2015 wordt voorgesteld de personele consequenties ten laste te brengen van het Transitiefonds en de overige lasten structureel te dekken uit de stelpost loonen prijscompensatie.

7 Transformatie ambtelijke organisatie

Met uw raad zijn afspraken gemaakt over het transformeren van de ambtelijke organisatie waarbij klantgerichtheid, een excellente dienstverlening en efficiënte werkprocessen de norm zijn. De bezuinigingstaakstelling op de bedrijfsvoering en op het beleid zijn structureel ingevuld. In de bedrijfsvoering is een incidenteel voordelig resultaat behaald van ruim € 500.000. Conform de eerder gemaakte afspraak wordt uw raad in de Jaarrekening 2015 voorgesteld dit toe te voegen aan het Transitiefonds. Ondanks vele initiatieven waarbij gemeenten met name in SSZ verband elkaar helpen, stellen wij vast dat het tempo waarin en de intensiteit waarmee daadwerkelijk gezamenlijk onderdelen van de gemeentelijke bedrijfsvoering worden opgepakt, achterblijven bij onze verwachtingen. Het rendement daarvan kunnen wij derhalve (nog) niet in beeld brengen.

8 Resultaatbestemming

In de voorgaande paragrafen bent u inzake het sociaal domein, zwembaden en transitiefonds geïnformeerd over een aantal resultaatbestemmingen die wij in deze jaarrekening voorstellen. Naast deze algemene resultaatbestemmingen speelt altijd de uitvoer van een aantal concrete zaken waarvan de uitvoering over de jaargrens heen gaat. Op grond van het budgetrecht bepaald de gemeenteraad of het budget van 2015 beschikbaar mag blijven in 2016 voor het uitvoeren van die taken. In deze jaarrekening wordt voorgesteld een bedrag van circa € 350.000 te reserveren voor budgetoverheveling van 2015 naar 2016 voor onderstaande specifieke doelen en het resterende saldo van € 912.500 toe te voegen aan de Algemene reserve. Project marketing en imago Samen Actief en pilot wijkgericht werken ICT Vervanging kademuur Justitie Bastion Bestemmingsplannen Bibliotheek WMO tekort beschermd wonen

Totaal budgetoverheveling 2015 - 2016 Jaarverantwoording 2015

€ € € € € € €

15.000 14.000 25.000 212.000 19.500 25.000 40.000

€ 350.500

7

Zicht op Genemuiden


Leeswijzer

8

Vrachtschip in de gracht van Hasselt


9

De Jaarverantwoording

In de Jaarverantwoording rapporteren wij over de realisatie van de activiteiten die in de begroting opgenomen zijn. De uitkomsten van de Jaarverantwoording vormen input voor de actualisatie van het meerjarenperspectief. De Jaarverantwoording is onderverdeeld in: 1. Jaarverslag Dit is de beleidsverantwoording die bestaat uit de onderdelen:  Programmaverantwoording  Paragrafen 2. Jaarrekening Dit is de financiële verantwoording, bestaande uit de onderdelen:  Balans, te weten de uiteenzetting van de financiële positie en de toelichting daarop.  Het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening. Dit is het overzicht van baten en lasten en de toelichting daarop.

Programmaverantwoording

In de Programmaverantwoording gaan we in op de realisatie van de beleidsdoelen. Per programma geven we het volgende aan:  De doelstelling aan de hand van de vraag: Wat willen bereiken?  De wijze waarop er naar wordt gestreefd de doelstelling te realiseren aan de hand van de vraag: Wat gaan we ervoor doen c.q. wat hebben we ervoor gedaan? In de tabellen staat, per beleidsdoelstelling, aangegeven of en in welke mate de geplande activiteiten zijn gerealiseerd.

Paragrafen

In de paragrafen komen onderwerpen aan de orde die van belang zijn voor het inzicht in de financiële positie. De paragrafen bevatten de beleidsuitgangspunten van het desbetreffende onderwerp en een dwarsdoorsnede van de begroting op het desbetreffende onderwerp.

Balans

De balans verschaft op systematische wijze informatie over de samenstelling van bezittingen (activa) en schulden (passiva). Waardering van passiva en activa alsmede de bepaling van het resultaat vinden in principe plaats op basis van historische kosten. Activa en passiva zijn opgenomen tegen nominale waarde.

Overzicht van baten en lasten in de jaarrekening

Het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening geeft inzicht in de raming van baten en lasten: wat gaat het kosten? Per programma geven we een toelichting op de grootste financiële afwijkingen tussen begrote en gerealiseerde investeringen en activiteiten. De analyse is als volgt opgezet:  Op basis van de indeling van de begroting is per programma het resultaat over 2015 weergegeven. Het resultaat is het verschil tussen de realisatie en de begroting, inclusief wijzigingen. Een - is een nadeel.  Het resultaat is verder geanalyseerd op het niveau van de salaris- en overheadkosten, kapitaallasten, materiële budgetten en de reservemutaties. Het saldo is gesplitst in lasten en baten.


10

Hut van w ilgentenen in Oude Nadorst

Algemene gegevens Jaarverantwoording 2015

Hut van w ilgentenen in Oude Nadorst Hut van w ilgentenen in Oude Nado 11

Gemeenteraad Samenstelling gemeenteraad per 31-12-2015 Zetelverdeling

Christen unie SGP CDA PVDA GB VVD

5 5 4 2 2 1

Raadsleden Christen unie

De heer T. Spoelstra (fractievoorzitter) Mevrouw W. Veldman – Boonen De heer K. van Olst De heer J. de Velde De heer M. Ooms

SGP De De De De De

heer heer heer heer heer

M. Slingerland (fractievoorzitter) J. van den Berg K. Huisbrink K. Kolk S. Heetebrij

CDA

Mevrouw M. Bosma – van Wieren (fractievoorzitter) De heer H. Buit De heer H. Selles De heer H. Post

PVDA

Mevrouw A. Dijkstra (fractievoorzitter) De heer K. Eenkhoorn

Gemeentebelangen

De heer R. Withaar (fractievoorzitter) De heer H. Braamskamp

VVD

De heer J. Smits


12

College van burgemeester en wethouders Samenstelling en portefeuilleverdeling per 31 december 2015 Burgemeester

De heer ing. E.J. Bilder Algemene Zaken, Communicatie en Voorlichting, Juridische Zaken, Openbare Orde en Veiligheid, Personeel en Organisatie, Economische Zaken, Monumentenbeleid, Regio Zaken en Intergemeentelijke Samenwerking. Projecten: Centrumplan Hasselt en Hasselt om de Weede

Wethouder

De heer D. Visserman (1e loco burgemeester) Financiën, Belastingen, Dienstverlening, Facilitaire Zaken, Recreatie en Toerisme, Grond- en Pachtzaken, Openbare Werken, Gemeentelijk Rioleringsplan en Sport. Project: Centrumplan Zwartsluis

Wethouder

De heer A. Speksnijder (2e loco burgemeester) Ruimtelijke Ordening en Ruimtelijke Kwaliteit, Gebiedsprogramma's, Verkeer en Vervoer, Duurzaamheid, Milieu en Afval, Vergunningverlening Omgevingsrecht, Water, Onderwijs, Jeugdbeleid en Jeugdzorg Projecten: Centrumplan Genemuiden, Industriehaven Genemuiden en Herstructurering Bedrijventerrein Het Zwarte Water te Hasselt

Portefeuille

Wethouder

De heer G. Knol (3e loco burgemeester) Zorg, Wmo, Participatiewet, Welzijn, Wonen en volkshuisvesting, Cultuur en Handhaving.

Gemeentesecretaris

De heer J. Dijkstra

Portefeuille

Portefeuille

Portefeuille


13

Ambtelijke organisatie De gemeentelijke organisatie kenmerkt zich door het eenhedenmodel. De centrale uitgangspunten voor de organisatie zijn klantoriëntatie, beleidsintegratie en procesoriëntatie. Op 31 december 2015 zijn er 138 medewerkers (121,5 fte) werkzaam bij de gemeente. Het organogram van de gemeentelijke organisatie staat hieronder weergegeven.


14

Kerngegevens 2015

1 januari 2014

Sociale structuur

Aantal inwoners Leeftijdsgroep • 0 – 4 jaar • 5 – 19 jaar • 20 – 64 jaar • 65 jaar en ouder

Fysieke structuur

Oppervlakte gemeente (in ha) Aantal woningen

1 januari 2015

31 december

22.171

22.169

22.279

1.215 5.377 12.346 3.233

1.171 5.371 12.290 3.337

1.188 5.342 12.287 3.462

8.266 8.238

8.266 8.574

8.268* 8.648

150 131,6 136,7

138 121,5 136,7

*) Overeenkomstig meest recente opgave CBS

Personele gegevens (ambtelijke organisatie exclusief bestuur) Aantal medewerkers Aantal fte’s (werkelijke bezetting) Aantal fte’s (formatie begroot)

157 136,5 137,7

Financiële structuur

Lasten/baten Incl. saldo (afgerond op € 1.000) Boekwaarde materiële / immateriële activa Boekwaarde financiële vaste activa Reserves Voorzieningen Vaste schuld (opgenomen langlopende leningen)

Woonlasten

Gemiddeld per huishouden


+/+ € 891.000

-/- € 2.063.000 +/+ € 3.120.000

€ 63.534.000 € 10.192.000 € 19.839.000 € 292.000

€ € € €

€ 77.480.000

€ 69.948.000

€ 63.456.000

€

€

€

534

60.521.000 11.226.000 17.016.000 5.385.000

674

€ € € €

59.599.000 11.078.000 18.440.000 2.658.000

797

15

Financiën Overzicht inkomsten per categorie


16

Overzicht uitgaven per beleidsveld


17

Totale inkomsten en uitgaven per programma


18

Aanleg speeltuin K arw ij Genem uiden

Jaarverslag 2015 Jaarverantwoording 2015

19

Bestuur en Middelen Samen zorgen voor nabijheid en gezonde financiën

De komende jaren zijn er grote uitdagingen voor onze gemeente. De financiële middelen zijn beperkt. Bezuinigingen worden voelbaar. Tegelijkertijd moeten we met elkaar vorm en inhoud geven aan de decentralisaties in het sociale domein, inclusief de kortingen die door de rijksoverheid worden opgelegd. Wij realiseren ons dat we, samen met de Zwartewaterlandse samenleving, moeten leren omgaan met steeds krapper wordende budgettaire kaders. Dat vergt een andere mindset, samenwerking en het voeren van een sociaal en financieel solide beleid. Ons speerpunt is de Zwartewaterlandse samenleving volop te betrekken bij beleid en uitvoering. Inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners zijn heel goed in staat verantwoordelijkheid te nemen. Zij verwachten dat de gemeente hun maatschappelijke initiatieven bevordert en faciliteert. Ook willen zij dat de gemeente openstaat voor goede ideeën en het gesprek aangaat. Wij bouwen daarom aan duurzame relaties en maken afspraken met hen over zaken die beter, slimmer of goedkoper kunnen.

Programmadoelstellingen: wat willen we bereiken?     

Een actieve en betrokken Zwartewaterlandse samenleving Inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners die met ons meedenken, meebouwen en mee-investeren in een vitaal en leefbaar Zwartewaterland Een gemeente die de regie voert en die geen dingen doet die de samenleving zelf kan of die andere partijen beter of goedkoper kunnen doen Een toekomstbestendige, klantvriendelijke gemeentelijke organisatie die flexibel inspeelt op de wensen en behoeften van de Zwartewaterlandse samenleving Een gemeente die structureel financieel in control is

Wat hebben we gedaan? Speerpunt: Communicatie Beoogd beleidseffect Onze communicatie is tijdig, toegankelijk en sluit aan bij de informatiebehoefte van onze inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners. In 2016 is het aantal afgenomen e-diensten tot 60% toegenomen Per 31 december 2016 is de naamsbekendheid van Zwartewaterland toegenomen Activiteiten 2015 1. Door de implementatie van Toptaken website worden de doelstellingen van communicatie helder en meetbaar geformuleerd in de communicatiestrategieën 2. Bij aanvang van grote projecten wordt tijdig een communicatiestrategie opgesteld worden met smart geformuleerde communicatiedoelstellingen 3. Bij burgerparticipatie geven we standaard een terugkoppeling geven aan de burgers 4. In het collegevoorstel standaard het onderdeel Participatie en communicatie opnemen 5. Social media koppelen we aan doelen uit het collegeakkoord. De inzet van social media relateren we aan een betere dienstverlening, vergroten van de betrokkenheid en effectieve communicatie. Daartoe intensiveren we de webcare. 6. Opstellen marketingstrategie


20

Voortgang Jaarrekening 2015 1. De Toptakenwebsite is in februari 2015 geïmplementeerd. Door te monitoren krijgen we een goed beeld van de informatiebehoefte van onze inwoners. De website wordt dagelijks hierop aangepast. Het aantal afgenomen e-diensten is tot 60% toegenomen. Dit betekent dat 60% van onze formulieren digitaal beschikbaar is voor inwoners en bedrijven. 2. Bij aanvang van grote projecten stellen we tijdig een communicatiestrategie op. We communiceren met onze verschillende doelgroepen via De Stadskoerier, website, social media, (digitale) nieuwsbrieven, brieven en bijeenkomsten. 3/4. In de collegevoorstellen is het standaard onderdeel Participatie en communicatie opgenomen. Hiermee is de aandacht voor participatie en communicatie geborgd. 5. Social media is optimaal ingezet als middel om inwoners te informeren en vragen beantwoorden. Dit zorgt voor effectieve communicatie en het vergroten van de betrokkenheid. We maken gebruik van software om een duidelijk beeld te krijgen van wat er in de samenleving speelt en daarop in te kunnen spelen. 6. De eerste stappen voor het opstellen van een marketingstrategie zijn gezet. Dit wordt in 2016 verder uitgewerkt.

a.

Speerpunt: Inwonersparticipatie Beoogd beleidseffect Inwoners en instellingen nemen meer verantwoordelijkheid voor hun eigen leefomgeving Activiteiten 2015 1. Wij investeren actief in de cultuuromslag die onze Zwartewaterlandse samenleving moet maken. 2. In 2015 bepalen we de kaders voor de doorontwikkeling van burgerparticipatie 3. Via kerncoördinatoren willen we de verbinding tussen gemeente en samenleving versterken en bewoners activeren in het nemen van verantwoordelijkheid voor hun eigen woon- en leefomgeving. We faciliteren bewoners die burgerinitiatieven nemen. 4. We openen een laagdrempelig loket waar inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners terecht kunnen met hun initiatieven en ideeën. Ook ontwikkelen wij een afsprakenkader voor de wijze waarop we met burgerinitiatieven omgaan. 5. In samenwerking met een zestal buurten bekijken we hoe we de verantwoordelijkheden rondom onderhoud van speelterreinen en openbaar groen (via vaststelling van een buurtconvenant) kunnen overdragen. Voortgang Jaarrekening 2015 Uw raad heeft vier "Uitgangspunten voor Inwonersparticipatie" en het Zwartewaterlandse model vastgelegd waarbij in de periode 2015-2019 de rol van de gemeente verschuift van regisseren naar samenwerken. Het merendeel van de inwonersinitiatieven in 2015 had betrekking op "groen" en "spelen". Het kwartier maken van de kerncoördinatoren heeft eind 2015 geleid tot de aanstelling van een gemeentelijk regisseur groen en spelen. Daarmee is het laagdrempelige loket voor inwoners voor initiatieven op dit vlak gerealiseerd. Met verscheidene buurten zijn afspraken gemaakt over beheer en onderhoud van speeltoestellen en openbaar groen. Op dit moment zijn met twee buurten convenanten afgesloten. Drie convenanten zijn in voorbereiding. Daarnaast zijn acht Samen Actief-bijdragen verleend aan buurten die zelf actief zijn op gebied van groen en spelen.

b.

Beoogd beleidseffect Initiatieven uit de samenleving komen optimaal tot hun recht


21

Activiteiten 2015 1. We bepalen de kaders voor de doorontwikkeling van burgerparticipatie 2. Door middel van inzet van kerncoördinatoren versterken we de verbinding met de samenleving en activeren we inwoners in het nemen van verantwoordelijkheid voor beheer en onderhoud van hun eigen woon- en leefomgeving. 3. We faciliteren inwoners die burgerinitiatieven nemen Voortgang Jaarrekening 2015 Uw raad heeft vier uitgangspunten voor inwonersparticipatie vastgesteld: maatwerk, acceptatie verschillen beheersniveau openbare ruimte, gemeente faciliteert, gemeente accepteert risico's inwonersparticipatie. Kerncoördinatoren hebben met verscheidene straten en buurten afspraken gemaakt over beheer en onderhoud. De gemeente faciliteert inwonersinitiatieven financieel, materieel en/of fysieke (menskracht).

c.

Beoogd beleidseffect Ons evenementenbeleid ondersteunt het uitgangspunt dat de samenleving aan zet is om evenementen te organiseren en zelf zorg draagt voor de sponsoring. Er zijn duidelijke spelregels om overlast voor omwonenden te voorkomen. Activiteiten 2015 We evalueren en actualiseren het evenementenbeleid waarbij we ook de doorberekening van gemeentelijke kosten meenemen Voortgang Jaarrekening 2015 Het evenementenbeleid is geëvalueerd Speerpunt: Dienstverlening Beoogd beleidseffect Onze dienstverlening sluit aan op de wensen en behoeften van onze lokale samenleving Activiteiten 2015 1. Het Ondernemersloket is verder uitgebouwd. Er wordt goed ingespeeld op behoeften en wensen van de Zwartewaterlandse ondernemers. Er wordt gericht overleg met hen gevoerd. Enerzijds om de contacten te onderhouden, anderzijds in de vorm van het zogenaamde kernteam waarbinnen veranderingen (nieuwbouw, uitbreiding, etc.) van bedrijven besproken worden. Het Ondernemersloket is zowel intern als extern ingebed. De mogelijkheden met betrekking tot de verbetering van digitale dienstverlening en de wijze van inzet van ambtelijke ondersteuning worden hierbij betrokken. 2. Daarnaast zal door middel van verdere digitalisering van de dienstverlening en de samenwerking met Steenwijkerland op gebied van KCC meer aangesloten worden op de behoefte van onze inwoners en ondernemers Voortgang Jaarrekening 2015 1. Het Ondernemersloket wordt actief en vroegtijdig bij ontwikkelingen betrokken waardoor het Ondernemersloket ook snel kan schakelen. Ondernemers geven aan tevreden te zijn over de voortvarende dienstverlening. Elke twee weken vindt er overleg plaats tussen het Ondernemersloket en de portefeuillehouder Economische zaken om zo ook snel schakelen mogelijk te maken. Ook op www.zwartewaterland is het Ondernemersloket goed te vinden. 2. We hebben samen met het college van Steenwijkerland besloten om gezamenlijk het KCC, onderdeel telefonie in 2016 vorm te geven. De voorbereidingen hierop zijn inmiddels in volle gang.


22

a.

Speerpunt: Toezicht en handhaving Beoogd beleidseffect Onze communicatie zorgt voor duidelijkheid en draagvlak voor regelgeving Activiteiten 2015 Adequate controle, toezicht en handhaving hebben onze aandacht. Ook misbruik van regelingen pakken we aan. Een consequent beleid en heldere communicatie geeft duidelijkheid en kan rekenen op een groter draagvlak. De resultaten van controles op bouwplaatsen en bij bedrijven worden op een transparante manier vastgelegd en gecommuniceerd met de betrokken partijen. We handelen hierbij conform het bestuurlijk vastgesteld beleid. Voortgang Jaarrekening 2015 Ten aanzien van controles op bouwplaatsen en bij bedrijven is gehandeld conform bestuurlijk vastgesteld beleid. Resultaten van toezicht bij bedrijven zijn schriftelijk en mondeling gecommuniceerd. Hierbij is oplossingsgericht gehandeld. Hersteltermijnen zijn waar mogelijk in overleg bepaald. Resultaten van controles op bouwplaatsen zijn in eerste instantie mondeling gecommuniceerd. Hierbij wordt ondersteunend gebruik gemaakt van mailverkeer. Bij opleveringscontroles zijn gebreken schriftelijk vastgelegd.

b.

Beoogd beleidseffect We voorkomen onnodige kosten en verminderen problemen waar mogelijk Activiteiten 2015 Door adequate controles voorkomen we schade door calamiteiten en misstanden. Toezichtcapaciteit wordt effectief ingezet door te handelen op basis van een risicoanalyse. Voortgang Jaarrekening 2015 Toezichtcapaciteit is effectief ingezet door te handelen op basis van een risicoanalyse. We hebben een kostenbesparing gerealiseerd door de benodigde extra capaciteit in te huren via de RUD.

c.

Beoogd beleidseffect Er is meer ketensamenwerking en betrokkenheid in de lokale samenleving Activiteiten 2015 Door verdergaande samenwerking met handhavingspartners worden schakels in de toezichtketen aaneen gesloten. Er wordt gekozen voor een integrale benadering van problemen, waarbij ook de maatschappelijke component wordt meegewogen. Waar mogelijk wordt het oplossen van geschillen tussen partijen in overleg gestimuleerd. Voortgang Jaarrekening 2015 Binnen het Wabo werkveld is de samenwerking vormgegeven in de keten in opbouw binnen RUD verband. De integrale aanpak op het gebied van Wabo en het sociale domein heeft extra druk gezet op de aanpak van malafide zorgaanbieders en het terugdringen van ondermaatse zorg.

d.

Beoogd beleidseffect Er wordt geen misbruik gemaakt van regelingen Activiteiten 2015 Binnen de decentralisaties zal in 2015 meer aandacht zijn voor het voorkomen van misbruik. In 2015 worden de verschillende werkprocessen aangepast. Hierin wordt dit aspect meegenomen. Voortgang Jaarrekening 2015 Vanaf het voorjaar 2015 is de aandacht voor de poortwachtersfunctie bij de toegang en de handhaving op de Participatiewet verscherpt. In dat kader zijn de werkprocessen aangepast. Daarbij vormt preventie het uitgangspunt. Mogelijkheden om inwoners direct toe te leiden naar de reguliere arbeidsmarkt worden zo goed mogelijk benut. Bij twijfel over de rechtmatigheid zijn huisbezoeken afgelegd. Het aantal cliënten is in 2015 stabiel gebleven.


23

e.

Beoogd beleidseffect We hanteren een consistent toezicht- en handhavingsbeleid Activiteiten 2015 Voor de diverse beleidsvelden is sprake van een sluitende beleidscyclus. Het beleid is leidend voor de uitvoering van controles. Jaarlijks wordt een handhavingsprogramma opgesteld dat door het college wordt vastgesteld en ter kennisname wordt aangeboden aan de gemeenteraad. Bij overtredingen wordt gehandeld conform een vastgestelde handhavingsstrategie. Voortgang Jaarrekening 2015 Het Wabo - uitvoeringsprogramma 2015/2016 opgesteld. De Provincie is niet akkoord gegaan met het voorstel met een tweejaarlijkse cyclus en heeft, in het kader van het interbestuurlijk toezicht, inhoudelijke opmerkingen. Dit wordt opgelost door het vaststellen van een addendum op het Wabo - uitvoeringsprogramma 2015/2016 op het moment van vaststelling van het Wabojaarverslag 2015.

a.

Speerpunt: Financiën Beoogd beleidseffect Er is sprake van een structureel gezond financieel perspectief Activiteiten 2015 1. We stellen een actieplan op om te komen tot een structureel gezonde financiële positie. Hierbij zal in een belangrijke mate aandacht worden geschonken aan (de vermindering van) de gemeentelijke schulden, stijging van de solvabiliteit, handhaving weerstandsratio en een sluitende meerjarenbegroting. 2. We realiseren de ombuigingstaakstellingen Voortgang Jaarrekening 2015 1. Om te komen tot een structureel gezonde financiële positie is, in samenwerking met de Provincie, begin 2015 een Begrotingsscan uitgevoerd. Op 28 mei 2015 zijn de uitkomsten uit deze begrotingsscan aan uw raad gepresenteerd. Uit het onderzoek bleek dat de financiële positie van onze gemeente zorgen baart, maar dat de afgelopen jaren veel initiatieven zijn genomen om deze te verbeteren. Met name diende aandacht te worden besteed aan het gezond maken van het gemeentelijk grondbedrijf, het verbeteren van het eigen vermogen, het verlagen van de schuldpositie, het onderhoud van kapitaalgoederen, de hoge boekwaarde investeringen met economisch nut en de hoge netto lasten op enkele gemeentelijke beleidsvelden in vergelijking met referentie gemeenten en de inkomsten in de Algemene uitkering. In de Kadernota 2015 en de Programmabegroting 2016 zijn verdere maatregelen genomen om de financiële positie te versterken. Dit blijft de komende jaren een continue aandachtspunt. Met name de afbouw van de hoge schuldpositie is een activiteit van een lange adem. Het evenwicht tussen de werkelijke gemeentelijke inkomsten en uitgaven is hierbij essentieel. De komende jaren worden leningen gekoppeld aan de langere afschrijvingstermijnen van de gemeentelijke investeringen en worden investeringen geactiveerd. De verwevenheid tussen de grondexploitaties en de gemeentelijke exploitatie is via de structurele risicobuffer in de begroting bij de behandeling van de Programmabegroting 2016 verminderd. Bij de behandeling van deze Jaarrekening vindt actualisatie plaats van de gemeentelijke grondexploitaties. Hierbij worden de risico's geanalyseerd en middels onderhandeling, bijstelling exploitatie en/of afwaardering verlaagd. Door een financiële injectie van € 2.4 miljoen worden gemeentelijke kapitaalgoederen ontdaan van achterstallig onderhoud. Daarnaast heeft uw raad eind 2014 ingestemd met het nieuwe GRP, waarbij er een directe koppeling per jaar is gelegd tussen de hoogte van inkomsten rioolheffing en de uitgaven. 2. De ombuigingstaakstellingen zijn onderdeel van de diverse door uw raad vastgestelde beleidsbudgetten. Binnen deze beleidsclusters is rekening gehouden met een daling van het budget, waarmee de ombuigingstaakstellingen zijn gerealiseerd.


24

a.

Speerpunt: Toekomstbestendige gemeente Beoogd beleidseffect We vullen onze gemeentelijke regierol op adequate wijze in Activiteiten 2015 De gemeente heeft niet altijd als eerste de hoofdrol en moet zich voortdurend afvragen welke partijen een vraagstuk kunnen oppakken. Als inwoners zelf eigenaar zijn van een probleem moeten we niet de verwachting wekken dat de gemeente het oplost. Bij de voorbereiding op de nieuwe taken in het sociale domein en het doorvoeren van de efficiencykortingen op het gemeentelijke subsidiebeleid is het de kunst de samenleving uit te dagen oude (veelal verkokerde) structuren te vervangen door iets neer te zetten dat te managen is op lokaal niveau. Van maatschappelijke partners verwachten we dat zij meewerken aan de ontschotting en hun professionele kwaliteiten bundelen voor het gewenste resultaat. Onze rol is dat we regie voeren en toezicht houden, minder beleid schrijven en de (sturing op de) uitvoering overlaten aan de partners. De professionals in het werkveld zijn daarvoor beter gepositioneerd en toegerust. Voortgang Jaarrekening 2015 De nieuwe gemeentelijke rol is ruimte geven aan de vitaliteit van de samenleving, regisseren, als makelaar optreden, verbinden, ondersteunen en knelpunten wegnemen. We spelen daarbij in op de individuele verschillen, diverse maatschappelijke initiatieven en met het gemeentelijke beleid. Vanuit wisselende rollen en initiatieven treden we faciliterend of regisserend op. In het najaar 2016 stellen we een plan op voor het organiseren van de dialoog met inwoners over de nieuwe verhoudingen tussen gemeente en samenleving. Hierbij wordt onder meer ingezet op kernenbezoeken.

b.

Beoogd beleidseffect We hebben een kleine, wendbare gemeentelijke organisatie die in control is en flexibel inspeelt op vragen en behoeften van de Zwartewaterlandse samenleving Activiteiten 2015 Om de ambities waar te maken moet de gemeentelijke organisatie worden omgevormd. Het moet vanzelfsprekend worden dat behoeften, vragen en wensen uit de samenleving vanuit een oplossingsgerichte denken handelwijze worden opgepakt. Voortgang Jaarrekening 2015 Wij hebben uw raad in het voor- en in het najaar bijgepraat over de beoogde transformatie van de gemeentelijke organisatie. Hierbij is ook de besteding van het door uw raad beschikbaar gestelde Transitiebudget aan de orde gekomen. Wij hebben dit budget inmiddels omgevormd naar een revolving fund (Transformatiefonds). Wij sturen op effectieve samenwerking en het bereiken van de beoogde resultaten. Van medewerkers wordt verantwoordelijkheid en initiatief verwacht, uitgaande van en met de focus op de strategische doelen van de gemeente. Zij worden, door middel van opleidingen en trainingen, voorbereid op de veranderende taken en eisen die aan hen worden gesteld.

c.

Beoogd beleidseffect Kwetsbaarheid voorkomen we waar mogelijk. Kosten beheersen we zo goed mogelijk tegen een zo hoog mogelijke kwaliteit Activiteiten 2015 1. Waar we dit effect niet met de eigen organisatie kunnen bereiken zetten we in op intergemeentelijke samenwerking 2. We heroverwegen het subsidiebeleid. Uitgangspunten zijn: kostenbeheersing, multifunctionaliteit van gebouwen en maatschappelijke inzet. Subsidies worden verstrekt voor het realiseren van beoogde maatschappelijke effecten. 3. Met de maatschappelijke partners worden prestatieovereenkomsten afgesloten, waarin de beoogde maatschappelijke effecten nadrukkelijk worden benoemd.


25

Voortgang Jaarrekening 2015 1. We hebben ingezet op intergemeentelijke samenwerking. Het subsidiebeleid is heroverwogen. 2. Subsidies zijn verstrekt voor het realiseren van beoogde maatschappelijke effecten 3. Met de maatschappelijke partners hebben we prestatieovereenkomsten afgesloten, waarin de beoogde maatschappelijke effecten nadrukkelijk worden benoemd.

d.

Beoogd beleidseffect Waar mogelijk leggen we taken terug in de samenleving Activiteiten 2015 1. We onderzoeken of en in hoeverre het privatiseren van havens meerwaarde heeft. 2. In lijn met de uitgangspunten van onze Toekomstvisie worden verantwoordelijkheden voor het beheer en onderhoud van (sport)accommodaties belegd in de samenleving. Voortgang Jaarrekening 2015 De kerncoördinatoren voerden gesprekken met de betrokken stakeholders over het beheer en onderhoud van de (sport)accommodaties. Inmiddels zijn op diverse plekken in de gemeente initiatieven genomen om verantwoordelijkheden voor beheer over te dragen aan inwoners en bedrijven.

Financieel


26

Kengetallen

Programma Bestuur en middelen

Deelprogramma Burgerzaken

Omschrijving Rijbewijzen Reisdocumenten Geboorteakten Huwelijksakten en partnerschapsregistraties Verhuizingen binnen gemeente Vestigingen in gemeente

Planning Gerealiseerde aantallen 2015 aantallen 2015 1.200 1.600 3.600 4.300 75 82 95

108

800

1.060

700

680

Toelichting

Wij hebben aanzienlijk meer rijbewijzen afgegeven dan verwacht. Dit heeft te maken met wetswijzigingen. Deze hebben betrekking op het tractorrijbewijs, de verplichte chauffeursaantekening en de mogelijkheid voor 17-jarigen om hun rijbewijs te halen. We hebben meer reisdocumenten afgegeven omdat er vaker een ID bewijs wordt gevraagd aan minderjarigen. Onder meer in het kader van verplichte identificatie in de zorg.


27

Samen Leven, Zorgen en Werken Per 1 januari 2015 krijgt de gemeente een brede, integrale verantwoordelijkheid voor het sociale domein. De rijksoverheid bezuinigt bij de overdracht van de nieuwe taken. Ook stijgen de zorgkosten door de vergrijzing. Onze inwoners moeten desondanks kunnen rekenen op voldoende, kwalitatief goede en betaalbare voorzieningen. Preventie, zelfredzaamheid en een zorgzame samenleving zijn daarom essentieel.

Programmadoelstellingen: Wat willen we bereiken?         

Inwoners maken de samenleving en doen op eigen kracht mee Inwoners ondersteunen elkaar in hun sociale omgeving Inwoners die dat nodig hebben krijgen ondersteuning die aansluit bij hun persoonlijke situatie en behoeften. Deze wordt in samenhang georganiseerd en is gericht op het versterken van de zelfredzaamheid maatschappelijke participatie. Onze jongeren groeien gezond en veilig op. In gezinnen wordt een stevige basis gelegd voor een goed functioneren in de maatschappij. Ouders dragen de eerste verantwoordelijkheid voor het opvoeden van hun kinderen. Ook de betrokken sociale omgeving vervult een belangrijke rol. Omzien naar ouders en ouderen is de norm. Zij hebben voor ons gezorgd, nu is het onze beurt. Het nieuwe Wmo-beleid geeft ruimte aan sociale netwerken en verschillen in overtuiging, inspiratie en geloof Inwoners en ondernemers voelen zich verantwoordelijk voor en leveren een actieve bijdrage aan het bevorderen van de veiligheid in en de leefbaarheid van hun eigen leefomgeving Zwartewaterland wordt gepromoot. Industriestad/Tapijtstad Genemuiden, Hanzestad Hasselt en recreatief Zwartsluis als toegangspoort naar het Noorden moeten landelijk bekend worden. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de lokale evenementen. Een proactief en acquirerend vestigingsbeleid. Het aantrekkelijke vestigingsprofiel van onze gemeente wordt op doeltreffende wijze vermarkt.

Wat hebben we gedaan? Algemene ontwikkelingen Decentralisaties

Op 1 januari 2015 zijn de Wmo 2015, de Jeugdwet en de Participatiewet van kracht geworden. Op grond van deze drie wetten is het gemeentelijk takenpakket op het sociaal domein flink uitgebreid. In 2015 is veel werk verzet om deze decentralisaties succesvol te maken. Er hebben zich geen grote problemen voorgedaan. Zorg en ondersteuning kon geboden worden, beleid is ontwikkeld en de cliënt kon geholpen worden. Nieuwe cliënten kwamen, nieuwe expertise moest verworven worden. Dit is geregeld, maar blijft een aandachtspunt. In 2015 hebben wij ons vooral gericht op de invoering van de wet en regelgeving en het geven van de juiste uitvoering hieraan: de transitie. De komende jaren gaan we de aandacht verleggen van deze transitie naar transformatie. Een doorgevoerde beleidswijziging in het sociaal domein is dat mensen met een laag inkomen een vergoeding kunnen krijgen in het kader van het minimabeleid voor hulp bij het huishouden. Mensen met een hoog inkomen niet meer, deze moeten de hulp zelf regelen. Een regeling is getroffen voor de tussencategorie (110-150% bijstandsnorm met draagkracht). Zij kunnen gebruik maken van de huishoudelijke hulp toelage, oftewel extra geld van rijkswege voor behoud van werkgelegenheid. Via deze regeling betalen wij een deel van de kosten van de hulp en een deel betaalt de cliënt zelf. Met alle cliënten met een indicatie voor Huishoudelijke Hulp 1 is gesproken en samen is gezocht naar een passende oplossing. Dit traject is zeer intensief geweest, maar heeft wel de gewenste resultaten opgeleverd In 2015 hebben wij voorbereidingen getroffen voor het opzetten van een Adviesraad Sociaal Domein. Een adviesraad met vertegenwoordigers van doelgroepen vanuit de drie decentralisaties. Van de Wmo-raad hebben wij afscheid genomen. Er zijn leden, een voorzitter en een secretaris geworven. Uw


28

raad heeft een verordening vastgesteld ten behoeve van de Adviesraad. Eind 2015 is de Adviesraad geïnstalleerd en van start gegaan. Het woon- en zorgcentrum De Schans is in 2015 gekocht door een projectontwikkelaar en daarmee is een voorziening voor ouderen behouden voor Zwartsluis.

Participatiewet

Met de komst van de Participatiewet is de gemeente verantwoordelijk geworden voor een deel van de doelgroep jongeren met een arbeidsbeperking (de voormalige Wajongers). Vanuit de praktijk zijn wij actief begonnen, om samen met de scholen, deze jongeren te plaatsen bij werkgevers of op dagbesteding (Wet maatschappelijke ondersteuning of Wet langdurige zorg). Alle 15 jongeren zijn geplaatst. Wij hebben in 2015 het Uitvoeringsplan re-integratie Participatiewet vastgesteld. Dankzij een geïntensiveerd re-integratie programma hebben we het cliëntenbestand in Zwartewaterland op een stabiel niveau kunnen houden.

Implementatie Jeugdwet

Regionaal

Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor alle preventie, hulp en ondersteuning aan kinderen en jongeren. De specialistische jeugdhulp is op regionaal niveau georganiseerd. De inzet is ervoor te zorgen dat jongeren de hulp blijven houden die nodig is, en tegelijkertijd samen met zorgaanbieders zoeken naar manieren om die hulp betaalbaar te houden. Dat is nodig, omdat gemeenten wel de verantwoordelijkheid maar niet de budgetten hebben gekregen die vóór 2015 beschikbaar waren voor onder meer de jeugdhulp.

Lokaal

Op het gemeentelijke niveau is de uitvoering conform het jeugdbeleidsplan “Van A(nders) naar B(eter)” opgepakt. Inspanning is voor een groot deel gericht geweest op het soepel laten verlopen van de benodigde werkprocessen. Er is een 1e lijns CJG toegangsteam voor hulpvragen binnen code groen. Het betreft hier enkelvoudige hulpvragen met problemen op niet meer dan twee leefgebieden, waarbij volstaan kan worden met begeleiding, ondersteuning en lichtere vormen van 1e lijns jeugdhulp. Het 2e lijns CJG toegangsteam is voor hulpvragen binnen code rood. Het gaat hierbij om multiprobleem situaties waarvoor vanuit verschillende disciplines betrokkenheid nodig is en om hulpvragen waarvoor een beroep moet worden gedaan op de specialistische jeugdhulp. Op dit niveau vindt ook de indicering plaats en is een speciaal expertiseteam aanwezig om hulpvragen op dit niveau zorgvuldig en deskundig af te handelen. De werkprocessen zijn vastgelegd in het CJG handboek (juni 2015). Het TOP registratiesysteem wordt gebruikt om de belangrijke cliëntinformatie vast te leggen volgens het principe één gezin, één plan. Gedurende het gehele jaar is het gebruik van het systeem verbeterd. Er is extra jeugd GGZ deskundigheid toegevoegd. Investering van specifieke GGZ-deskundigheid in het CJG levert ook minder aanmeldingen op voor basis- en specialistische GGZ en daarmee wordt gewerkt aan concrete transformatie. De 2 zorgregisseurs van het CJG toegangsteam begeleiden meerdere gezinnen (eind 2015 gaat het om 30 gezinnen) waar veiligheidsproblematiek speelt, de zgn. drangcasuïstiek. De hulp is gericht op het voorkomen van een justitieel traject. In het Vroegsignaleringsoverleg brengen diverse organisaties de zorgsignalen over gezinnen bijeen en wordt afgesproken welke organisatie hiermee aan de gang gaat. Belangrijke preventieve activiteiten zijn: • Sociale Vaardigheidstrainingen (SOVA) die aangeboden worden aan kinderen en jongeren. Het doel van deze training is om kinderen en jongeren sociale vaardigheden aan te leren die hen in staat stellen op een betere manier contacten aan te gaan met leeftijdgenoten. Jaarverantwoording 2015

29

• •

KIES programma. KIES staat voor Kinderen In Echtscheidings Situaties. KIES is bestemd voor alle jongeren die een scheiding hebben meegemaakt. KIES is een programma dat bestaat uit 8 bijeenkomsten van ruim een uur (onder schooltijd) voor de kinderen vanaf groep 5 t/m 8. Het aanbieden van Mindfit aan ouders waar uitleg wordt gegeven over het brein van een puber.

Minimabeleid

Naast de transformatie van de huishoudelijke hulp hebben wij het minimabeleid in 2015 doorontwikkeld op het gebied van het Kindpakket en de WTCG/Cer. Uw raad heeft het kindpakket in 2015 opnieuw vastgesteld en zullen wij in 2016 gaan evalueren. In 2015 heeft uw raad eveneens het beleid vastgesteld voor inkomens-compenserende maatregelen (WTCG en Cer). Dit beleid geldt voor 2015 en 2016.

a.

Speerpunt: Nieuwe taken Sociaal Domein Beoogd beleidseffect De nieuwe taken in het sociale domein worden samenhangend en binnen de financiële kaders uitgevoerd Activiteiten 2015 Het betreft hier de volgende decentralisaties: - Nieuwe WMO - Jeugdwet - Participatiewet Voortgang Jaarrekening 2015 In 2015 zijn wij voor de decentralisaties bezig geweest met de transities: het regelen van de zorg en ondersteuning daar waar nodig geboden kan worden. De samenhang in de aanpak wordt in 2016 doorontwikkeld. Dit geldt met name voor de toegang, overgang van de ene wet naar de andere wet en de integrale aanpak. Het is in 2015 gelukt de 3 decentralisaties in totaal (ruim) binnen de financiële kaders uit te voeren.

a.

Speerpunt: WMO 2015 Beoogd beleidseffect Er is een inclusieve samenleving gerealiseerd, waarbij burgers meer omzien naar elkaar en gekeken wordt wat een ieder vanuit zijn eigen kracht en netwerk kan bijdragen aan het oplossen van ondersteuningsproblemen, te meten als een verbetering van 10% ten opzichte van de 0meting. Activiteiten 2015 1. We voeren een 0-meting uit naar de mate waarin naar elkaar wordt omgezien in onze lokale samenleving 2. We geven uitvoering aan het Wmo-beleidsplan Omzien naar Elkaar 3. We stellen een Participatieraad in werking 4. We geven uitvoering aan de Wmo-verordening 2015 5. We kopen begeleiding voor het jaar 2016 e.v. in 6. We her indiceren bestaande cliënten en indiceren nieuwe cliënten 7. We vormen de hulp bij het huishouden om (harde landing) 8. We stellen een regeling inkomens compenserende maatregel voor zorgkosten op


30

Voortgang Jaarrekening 2015 De Wmo 2015 is van start gegaan op 1 januari 2015. Punt 1. het uitvoeren van de 0-meting hebben we wegens her-prioritering uitgesteld naar 2016 en is in de raadsagenda opgenomen. De punten 2 tot en met 8 zijn gerealiseerd.

a.

Speerpunt: Jeugdzorg Beoogd beleidseffect De doelen uit het jeugdbeleidsplan zijn gerealiseerd Per gezin zijn de aanpakken voor verschillende hulpvragen samengebracht binnen één plan. Voor de uitvoering ervan is één regisseur eindverantwoordelijk. Activiteiten 2015 1. We realiseren het RTA (Regionaal Transitie Arrangement regio IJsselland) voor de behandeling van de zware problematiek bij jongeren 2. We bieden laagdrempelige, klantvriendelijke hulp en ondersteuning via het Centrum voor Jeugd en Gezin 3. In samenwerking met de huisartsen monitoren we de hulpvraag, het gebruik van de jeugdhulp en de laagdrempeligheid van de toegang 4. We evalueren het 1e jaar van uitvoering van het jeugdbeleidsplan. Voortgang Jaarrekening 2015 1. Via de bedrijfsvoeringsorganisatie (BVO) wordt door de gemeenten van de regio IJsselland de inkoop van de jeugdhulp ingekocht. Hiermee wordt de behandeling van de gespecialiseerde jeugdhulp van jongeren conform het RTA gerealiseerd. 2. Het eerstelijnsteam van het CJG voert de laagdrempelige en klantvriendelijke hulp uit en onderscheidt daarbij de volgende taken: - Afhandeling van vragen op het gebied van informatie en advies met betrekking tot het opvoeden van alledag - Afhandeling van vragen om ondersteuning, begeleiding en hulp, die enkelvoudig van aard zijn. Deze strekken zich uit tot niet meer dan twee leefgebieden - Het toezien op een juiste voortgang van de jeugdhulp 3. De huisartsen melden bij de toegang welke hulpvragen voor Jeugdhulp ze hebben doorverwezen naar gespecialiseerde jeugdhulp. Dit wordt bijgehouden in het cliëntvolgsysteem. Tegelijkertijd houdt de BVO ook de gespecialiseerde jeugdhulpvragen voor de gemeente Zwartewaterland bij. Er wordt dus op twee manieren gemonitord. 4. De evaluatie van het jeugdbeleidsplan is uitgesteld naar 2016. Op basis hiervan en de gegevens van de toegang wordt duidelijk hoe effectief de gemeentelijke ingezette lijn is en welke ontwikkelingen we kunnen onderscheiden.

a.

Speerpunt: Participatiewet Beoogd beleidseffect Zo veel mogelijk inwoners participeren naar eigen vermogen en voorzien in hun eigen inkomen Activiteiten 2015 1. We leiden (potentiële) uitkeringsgerechtigden terug naar de arbeidsmarkt door de inzet van de diverse re-integratie instrumenten 2. We geven nadere invulling aan het onderdeel tegenprestatie 3. We onderzoeken (verder) in hoeverre het lokaal organiseren van de WSW haalbaar is 4. We ondersteunen de doelgroep Wajong met arbeidscapaciteit en begeleiden deze richting werk


31

Voortgang Jaarrekening 2015 1. Voor alle doelgroepen binnen de Participatiewet gebruiken we diverse instrumenten, zoals het BOR-project, Workfast, In Balans en werkmakelaars 2. In de beleidsnota Participatiewet is de keuze gemaakt om prioriteit te geven aan de nieuwe doelgroep, jongeren met arbeidsbeperking. Het afgelopen jaar zijn wel diverse mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt ingezet bij de buitendienst in het kader van het BOR-project 3. In de loop van 2015 zijn afspraken gemaakt rond de WEZO en ontmanteling van de GR. Deze afspraken werpen een ander licht op het wel of niet lokaal organiseren van de WSW voor de komende 3 jaren 4. Met de komst van de Participatiewet is de gemeente verantwoordelijk geworden voor een deel van de doelgroep jongeren met een arbeidsbeperking (Wajongers). Vanuit praktijk zijn wij begonnen Wajongers te plaatsen bij werkgevers, op basis van beschikbaarheid van plaatsen of trajecten. Beleid hieromtrent is nog niet geformuleerd, omdat eerst praktijkervaring moest worden opgedaan. Inmiddels zijn tot dusverre alle Wajongers (ca 15) geplaatst.

a.

Speerpunt: Zorgzame samenleving Beoogd beleidseffect Lokaal is er een sterke sociale netwerkstructuur gerealiseerd. Uitgangspunt is daarbij dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig meedoen, te meten als een verbetering van 10% ten opzichte van de 0-meting. Binnen de 3D's is de behoefte aan duurdere zorg in 2018 ten opzichte van 2014 met 25% (doelmatigheidskorting) teruggedrongen. Activiteiten 2015 We voeren een 0-meting uit naar de mate waarin naar elkaar wordt omgezien in onze lokale samenleving We versterken het project Lang zult u wonen We benutten de mogelijkheden om de sociale betrokkenheid van burgers onderling te versterken optimaal We zetten preventieve maatregelen in We bevorderen de bewustwording onder de burgers dat het beroep op zware zorg minder vanzelfsprekend is door publicaties hierover in de Gemeenterubriek en door onze maatschappelijke partners ook te laten uitdragen Voortgang Jaarrekening 2015 Lokaal is een sterke sociale netwerkstructuur gerealiseerd. Uitgangspunt is daarbij dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig meedoen, te meten als een verbetering van 10% ten opzichte van de 0meting. Binnen de 3D's is de behoefte aan duurdere zorg in 2018 ten opzichte van 2014 met 25% (doelmatigheidskorting) teruggedrongen. De 0-meting is niet uitgevoerd in 2015. Dit vindt plaats in 2016, de gemeenteraad zal in september 2016 daarover een raadsbrief ontvangen. Het beleid binnen de 3D’s richt zich op preventie en voorkomen van inzet van duurdere zorg. In 2015 was er nog sprake van overgangsrecht voor Jeugdzorg en Wmo waarbij cliënten recht hielden (tot moment van afloop indicatie) op dezelfde zorg als van voor de decentralisatie. Een vergelijk tussen 2015 en 2014 is daarom niet zinvol.

a.

Speerpunt: Vrijwilligerswerk en mantelzorg Beoogd beleidseffect In 2016 worden 300 mantelzorgers ondersteund door het Steunpunt Mantelzorg. Het aantal vrijwilligers dat geholpen wordt door het Servicepunt is 200.


32

Activiteiten 2015 We voeren een 0-meting uit naar de huidige situatie van de mantelzorg In samenspraak met de betrokken organisaties ontwikkelen we een programma om respijtzorg voor mantelzorgers mogelijk te maken We bevorderen de mantelzorgvriendelijke samenleving door het ontwikkelen en uitvoeren van een plan voor het waarderen van mantelzorgers en door voorlichtingsbijeenkomsten te laten verzorgen, bedrijfsbezoeken en bezoek aan verenigingen Het coördinatiepunt vrijwilligerswerk ondersteunt vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties en draagt zorg voor promotie De collectieve vrijwilligersverzekering blijft beschikbaar Voortgang Jaarrekening 2015 Wij hebben een onderzoek laten uitvoeren naar de behoefte aan mantelzorgondersteuning (inclusief respijt-zorg). De resultaten daarvan leggen wij in het tweede kwartaal van 2016 voor aan uw gemeenteraad. Wij hebben met het Steunpunt Mantelzorg prestatie-afspraken gemaakt voor het ondersteunen van mantelzorgers. Ook heeft het Steunpunt in 2015 voor ons het Mantelzorgcompliment uitgevoerd, waarbij aan 300 mantelzorgers een compliment is verstrekt (Iris-cheque). Het Coördinatiepunt Vrijwilligerswerk heeft voor ons activiteiten uitgevoerd voor matching, promotie en waardering van het vrijwilligerswerk. Ook met dit punt hebben wij daartoe prestatieafspraken gemaakt.

a.

Speerpunt: Sociale wijkteams Beoogd beleidseffect Betere afstemming tussen professionals (en mogelijk niet-professionals), te meten als een verbetering van 10% ten opzichte van de 0-meting. Hulp, zorg en ondersteuning zijn beter en dichterbij de inwoner georganiseerd. De eigen kracht en zelfredzaamheid van inwoners is geactiveerd. Activiteiten 2015 We doen een 0-meting naar de huidige mate van afstemming tussen professionals We doen een 0-meting naar de kwaliteit en de nabijheid van de huidige hulp, zorg en ondersteuning Binnen de drie grote kernen realiseren we een sociaal wijkteam. Ieder sociaal wijkteam bestaat uit een vaste kern van professionals en kan worden aangevuld met participanten uit de betreffende kern. We geven vorm en inhoud aan de Sociale Wijkteams Voortgang Jaarrekening 2015 In het project Samen Zwartsluis hebben we samen met maatschappelijke partners gezocht naar een adequate vorm van sociaal kernteam voor onze gemeente. Hieruit kwam naar voren dat de netwerkbenadering de meest passende is. Dit hebben we verder verkend in 2015 met betrokken partners en met hen werken we dit verder uit in 2016. De genoemde nulmeting (naar kwaliteit en mate van afstemming) hebben wij niet kunnen uitvoeren in 2015. De meting is verschoven naar 2016.

a.

Speerpunt: Ondersteuning kwetsbare groepen Beoogd beleidseffect De eigen kracht en de eigen sociale netwerken van inwoners worden optimaal benut.


33

Er is sprake van een sluitende keten van wonen, werken, welzijn en zorg. Activiteiten 2015 Vanuit de 3D’s kijken we eerst naar de bijdrage die mensen zelf kunnen leveren of die hun sociale netwerk kan bieden, alvorens we een voorziening toekennen. Hiervoor vinden na meldingen gesprekken plaats met de melders. Waar nodig scholen we de professionals om deze nieuwe werkwijze in praktijk te brengen We verkennen de mogelijkheid om het platform wonen, zorg en welzijn te verbreden naar alle doelgroepen binnen het sociale domein Voortgang Jaarrekening 2015 Naar aanleiding van een melding van een ondersteuningsvraag doen wij onderzoek naar de inzet van de eigen kracht van cliënten, dan wel vanuit de omgeving. Maatschappelijke partners waar wij een subsidie- of een inkooprelatie mee hebben, moeten ook werken vanuit deze methodiek. Het Platform Wonen, Welzijn en Zorg hebben wij nog niet omgevormd. In 2016 willen wij hierover spreken met onze maatschappelijke partners en betrekken wij ook andere overleggremia hierbij.

a.

Speerpunt: Schuldhulpverlening Beoogd beleidseffect Inwoners zijn financieel gezond. Inwoners die kampen met financiële problemen worden effectief ondersteund. Activiteiten 2015 1. We realiseren het beleidsplan schuldhulpverlening 2. Drie keer per jaar organiseren we een bijeenkomst met betrokken partijen zoals de kerken, de woningbouwvereniging, Stap 1 dienstverlening en het maatschappelijk werk. Deze bijeenkomsten zijn bedoeld om zorg te dragen voor een goede aansluiting tussen beleid en praktijk. Voortgang Jaarrekening 2015 1. In 2015 hebben wij onderzoek gedaan naar alternatieven voor uitvoering schuldhulpverlening door de gemeente Zwolle. Dit heeft ertoe geleid dat per 2016 schuldhulpverlening uitgevoerd wordt door Plangroep. Uw raad is op de hoogte gesteld middels de notitie. 2. In 2015 is prioriteit gegeven aan de samenwerking tussen gemeente, woningbouwvereniging Wetland Wonen en Stap 1 Dienstverlening. Hierdoor vindt er vroegtijdig overleg plaats voor een soepele oplossing van schuldhulp-vragen.

a.

Speerpunt: Ouderen en ouderenzorg Beoogd beleidseffect Ouderenzorg is op adequate wijze vormgegeven Zelfredzaamheid en participatie van ouderen is bevorderd, te meten als een verbetering van 10% ten opzichte van de 0-meting Een sluitende keten van wonen, welzijn en zorg is gerealiseerd Activiteiten 2015 1. We gebruiken de uitkomsten van de GGD-monitor als 0-meting naar de huidige mate van zelfredzaamheid en participatie van ouderen 2. We pakken de eenzaamheidsproblematiek aan door huisbezoeken voor 75-plussers die zelfstandig wonen 3. We pakken overgewicht aan door bewegen te stimuleren en door voorlichting over gezonde voeding


34

4. We realiseren tijdige signalering bij dementie door huisbezoeken 5. We realiseren verbeterde en snellere signalering van ouderenmishandeling door vrijwilligers op te leiden 6. We realiseren een samenhangend aanbod van voorzieningen via woonservicegebieden 7. We versterken de thuissituatie door het project Lang zult u wonen te versterken Voortgang Jaarrekening 2015 Per 1 januari 2015 voert IJsselheem het welzijnswerk voor ouderen in de kernen Hasselt en Zwartsluis uit (in plaats van SWOZ). Met IJsselheem en Stichting Welzijn De Meente hebben wij prestatie-afspraken gemaakt over het welzijnswerk voor ouderen. Thema's die wij daarbij hebben benoemd, zijn aanpak van eenzaamheid, tijdige signalering van dementie, aanpak overgewicht, snellere signalering van ouderenmishandeling en realiseren van een samenhangend aanbod voor ouderen. De genoemde organisaties hebben hiervoor activiteiten aangeboden aan de ouderen. In het kader van het project Lang zult u wonen hebben wij een stimuleringsregeling ontwikkeld en uitgevoerd voor particuliere woningbezitters om hun woning aan te passen.

a.

Speerpunt: Volksgezondheid Beoogd beleidseffect Onze inwoners hebben een gezonde levensstijl Activiteiten 2015 1. We ontmoedigen het (overmatig) gebruik van verslavende middelen door in te zetten op preventie en handhaving 2. We stimuleren meer sporten en bewegen via de buurtsportcoaches 3. We geven voorlichting over gezonde voeding Voortgang Jaarrekening 2015 1. Organisaties als Stichting Voorkom geven binnen de scholen voorlichting en wijzen jongeren (en hun ouders) op de negatieve effecten van middelengebruik. We hebben het ketenbeleid geactualiseerd. Alcoholpreventie heeft daarin een nadrukkelijke rol gekregen. Uw raad heeft voorjaar 2015 het alcoholpreventieplan vastgesteld. Met de preventieafdeling van Dimence hebben wij afspraken gemaakt over het organiseren van ouderbijeenkomsten over het puberbrein. 2. De buurtsportcoaches zetten wij in om sporten en bewegen bij de doelgroep ouderen en mensen met een beperking te stimuleren. Daarnaast zijn zij betrokken bij initiatieven rondom een beweegpad in Hasselt (najaar 2015 gerealiseerd). Ook verzorgen zij activiteiten bij de beweegtuin in Genemuiden. 3. Wij hebben minder actief uitvoering gegeven aan voorlichting over gezonde voeding binnen de afspraken met ouderenwerk, maar meer op voorkomen van eenzaamheid, depressie, signalering dementie en netwerkvorming.

a.

Speerpunt: Jeugd- en jongerenwerk Beoogd beleidseffect Er is sprake van een eerste vangnet; problemen onder de jeugd worden vroegtijdig (voordat een beroep op Jeugdzorg ontstaat) gesignaleerd Activiteiten 2015 1. We werken volgens de nieuwe opzet van het jeugden jongerenwerk 2. We integreren de jongerenwerkers binnen het team van het Centrum voor Jeugd en Gezin 3. We stellen een breed vanuit de bevolking samengestelde klankbordgroep in, die adviseert ten


35

aanzien van het beleid 4. We organiseren koppel-overleggen om goede afspraken te maken over de aanpak van jongeren die overlast veroorzaken Voortgang Jaarrekening 2015 1. Het jeugden jongerenwerk heeft in 2015 het nieuwe beleid, waarin het accent ligt op de aanwezigheid op straat voor het tegengaan van overlast en de vroegsignalering, uitgewerkt 2. Er is afstemming tussen de lokale jongerenwerkers en het Centrum voor Jeugd en Gezin over signalering en toeleiding 3. Wij hebben in het najaar 2015 in de drie kernen paneldiscussies georganiseerd om de uitvoering van het jeugden jongerenwerk conform het nieuwe beleid te evalueren en de koers voor 2016 en verder uit te zetten 4. Het koppeloverleg vindt 1 keer in de 6 weken plaats. Hierin overleggen de politie en het jeugden jongerenwerk over de aanpak van jongeren die overlast veroorzaken.

a.

Speerpunt: Onderwijs en educatie Beoogd beleidseffect Er is kwalitatief goed onderwijs binnen onze gemeentegrenzen. Onderwijsachterstanden zijn adequaat aangepakt. Activiteiten 2015 1. Samen met de scholen en de samenwerkingsverbanden geven we inhoud aan het begrip passend onderwijs 2. Met de scholen gaan we in gesprek over het realiseren van onderwijs dicht bij huis voor zoveel mogelijk kinderen 3. We maken een goede koppeling tussen zorg in de school en de jeugdzorg 4. Voor leerlingen die buiten de gemeente speciaal onderwijs moeten volgen bieden we kwalitatief goed leerlingenvervoer aan, waarbij we zelfstandig reizen bevorderen. Leerlingen kunnen hiervoor tijdelijk begeleiding krijgen via inzet van begeleiders van MEE IJsseloevers 5. We voeren het vve-project binnen de peuterspeelzalen en kinderopvang uit en continueren het 6. In overleg met de Inspectie van Onderwijs monitoren we de opbrengsten van het vve-project d.m.v. een Piramide-toets op de peuterspeelzalen/kinderopvang en de onderbouw van de basisschool. Voortgang Jaarrekening 2015 De beschreven activiteiten zijn in 2015 uitgevoerd. In het Lokaal Educatieve Agenda (LEA) en de hieruit voortgekomen werkgroep 'Passend Onderwijs' is met het onderwijsveld gesproken over de lokale implementatie van het passend onderwijs. De focus ligt hierbij op een optimale aansluiting op het gemeentelijk jeugdzorgbeleid. Door het onderwijsveld is een inventarisatie gedaan naar de mogelijkheden van passend onderwijs dicht bij huis. Het gaat hierbij om de vraag of je, door samen te werken met verschillende scholen en het speciaal onderwijs, kinderen die tot nu toe speciaal onderwijs buiten onze gemeente moeten volgen, toch binnen de gemeente kunt houden. Het blijkt dat de leerlingenaantallen in Zwartsluis en Genemuiden hiervoor te laag zijn. In overleg met de schoolbesturen zal nog nader naar de kansen hiervoor in Hasselt worden gekeken. Ter voorkoming van onderwijsachterstanden bieden wij kinderen na de peuterspeelzalen een VVEprogramma (voor- en vroegschoolse educatie) aan. Kinderen die tot de door het rijk gedefinieerde doelgroep behoren, worden in de gelegenheid gesteld een extra dagdeel van de peuterspeelzaal gebruik te maken. De ontwikkeling van de taalvaardigheid van deze kinderen wordt getoetst.


36

a.

Speerpunt: Sport Beoogd beleidseffect Jongeren, ouderen en mensen met een beperking hebben een gezonde en actieve leefstijl en gaan meer sporten en bewegen, te meten als een verbetering van 10% ten opzichte van de 0meting Activiteiten 2015 1. We gebruiken de monitor van de GGD voor de 0-meting naar de huidige mate van sporten en bewegen van jongeren, ouderen en mensen met een beperking 2. De buurtsportcoaches verbinden aan het CJG, zodat zij een preventieve rol kunnen vervullen binnen het jeugdbeleid 3. Het ontwikkelen en verankeren van een beweegaanbod voor mensen met een beperking en ouderen Voortgang Jaarrekening 2015 1. De uitkomsten van onderzoeken naar sporten en bewegen, gezondheid en leefstijl hebben wij gebruikt om sport en bewegen als preventief middel in te zetten 2. De buurtsportcoaches zijn een verbindende schakel tussen CJG, sportverenigingen en andere betrokken met een preventieve werking. Zoals het project Peuters in Beweging, en Kids on the Move. Dit is een programma om overgewicht bij kinderen te bestrijden. Vanuit het CJG zijn in 2015 kinderen doorverwezen naar dit beweegprogramma. Zestien kinderen hebben daaraan deelgenomen. Het CJG verwijst kinderen die niet kunnen sporten vanwege hun financiële situatie door naar de buurtsportcoach. In 2015 werden hierdoor vijftien nieuwe kinderen aangemeld bij het jeugdsportfonds waardoor ze toch kunnen sporten. 3. I.s.m. zorgboerderij de Rietstulp heeft het project aangepast sporten verder vorm gekregen. Sportaanbieders en buurtsportcoaches bieden één keer per twee weken een sportactiviteit aan voor kinderen met een beperking. Daarnaast wordt dit project vanaf september 2015 niet alleen aangeboden aan cliënten van de Rietstulp maar zijn alle kinderen met een beperking welkom om deel te nemen. De buurtsportcoaches worden verder ingezet om sporten en bewegen voor de doelgroep ouderen op te zetten. Zo is er inmiddels een structurele beweeggroep opgezet in Genemuiden die wekelijks een beweegmoment heeft in de beweegtuin. Daarnaast heeft de buurtsportcoach samen met de ouderenwerker een aanjagende rol gehad in de voorbereiding en totstandkoming van het beweegpad in Hasselt. Verder is in 2015 een verkenning richting zorgaanbieders opgestart om te bekijken of sport en bewegen als middel meer kan worden ingezet in het sociale domein.

a.

Speerpunt: Veiligheid Beoogd beleidseffect Zwartewaterland heeft een veilige woon- werk- en verblijfsomgeving. Inwoners, ondernemers en bezoekers voelen zich veilig. De veiligheid is in relatie tot de Gebiedsscan van de politie in 2018 op hetzelfde niveau gebleven. Activiteiten 2015 We stellen vanuit het politiebasisteam Noord een meerjarig lokaal Integraal Veiligheidsplan op. Hieraan wordt een jaarlijks uitvoeringsprogramma gekoppeld. Het Veiligheidsplan wordt in het eerste kwartaal van 2015 aangeboden en het uitvoeringsplan voor 2016 in het vierde kwartaal van 2015. Voortgang Jaarrekening 2015 Uw raad heeft in 2015 het Integraal Veiligheidsplan vastgesteld en de hierbij behorende speerpunten voor 2015 en 2016 bepaald


37

a.

Speerpunt: Economie Beoogd beleidseffect We zijn een economisch vitale gemeente met een goed ondernemersklimaat. Een goed functionerend netwerk met het bedrijfsleven in Zwartewaterland. Wisselwerking tussen bedrijven en gemeente. Een goede bereikbaarheid. Activiteiten 2015 1a. Waar mogelijk beperken we de regeldruk, vereenvoudigen en verkorten we procedures en verbeteren we onze digitale dienstverlening. 1b. We bieden ruime mogelijkheden voor bedrijven in onze bestemmingsplannen en we faciliteren bedrijven met een vraaggestuurd grondbeleid. 1c. Op ondernemers gerichte communicatie. 1d. Wij zoeken actief naar bedrijven die zich in onze gemeente willen vestigen. Het bedrijventerrein Hasselt wordt daartoe bij voorrang gerevitaliseerd. 1e. Vorm en inhoud geven aan het ondernemersloket. 1f. Het bedrijfsleven wordt gesimuleerd bij te dragen aan het bestrijden van (jeugd)werkloosheid. 1g. Het stimuleren van vervoer over water door onder meer te participeren in de Meppelerdiepkeersluis en het uitbreiden van de industriehaven Genemuiden met 2 extra laaden losplaatsen. 1h. Aansluiting zoeken bij de havenontwikkelingen van Zwolle-Kampen-Meppel zodat onze bedrijven hiervan kunnen profiteren. 1i. De bereikbaarheid van onze gemeente verbeteren we door de reconstructie van de N331. 2a. Op basis van goede contacten met het bedrijfsleven proberen de beide werkmakelaars mensen met een uitkering geplaatst te krijgen op vacatures en werkervaringsplaatsen. De werkmakelaars stimuleren bedrijven vacatures aan te dragen, en zelf dragen zij vanuit de uitkering potentiële kandidaten voor mogelijke vacatures. In het Uitvoeringsplan Re-integratie is opgenomen dat van de werkmakelaars wordt verwacht dat zij in elk geval 1 uitkeringsgerechtigde per maand laten uitstromen naar werk. 2b. Het stimuleren van vervoer over water, onder meer door te participeren in de Meppelerdiepkeersluis en het uitbreiden van de Industriehaven Genemuiden met twee extra laaden losplaatsen. 2c. Aansluiting zoeken bij de havenontwikkelingen van Zwolle-Kampen-Meppel zodat onze bedrijven hiervan kunnen profiteren. 3a. Welke acties we hieraan koppelen, beschrijven we uitvoerig in het programma Samen Ontwikkelen en Beheren, speerpunt Infrastructuur en Verkeer. Relevant om te noemen vanuit dit programma (Samen Leven, Zorgen en Werken) is dat in 2015 de Euroweg in gebruik moet worden genomen. De Euroweg vormt als zuidelijke verbindingsweg tussen het bedrijventerrein Zwartewater en de N331 een belangrijke randvoorwaarde voor de economische ontwikkeling en revitalisatie van het bedrijventerrein Zwartewater te Hasselt. Voortgang Jaarrekening 2015 1. - Bedrijven kregen de afgelopen periode ruime ontwikkelmogelijkheden via onze bestemmingsplannen en zijn gefaciliteerd door middel van ons vraaggestuurde grondbeleid - De afgelopen periode hebben zich verschillende nieuwe bedrijven gevestigd in onze gemeente. Met name op het bedrijventerrein te Hasselt, dat momenteel gerevitaliseerd wordt. 2. - Door middel van het LEAN-traject werkten we de afgelopen periode aan het vereenvoudigen en verkorten van procedures. Daarnaast werkten we aan de uitbreiding van onze digitale dienstverlening. - De afgelopen maanden heeft het ondernemersloket verder vorm en inhoud gekregen. De reacties vanuit de ondernemers(kringen) hierop zijn positief. - Relevante informatie voor ondernemers stellen we (ook) beschikbaar via het digitale ondernemersloket - In de gesprekken met de bedrijven stimuleren wij hen een bijdrage te leveren aan het


38

bestrijden van de (jeugd)werkloosheid in onze gemeente Door de inzet van de werkmakelaars zijn mensen met een uitkering geplaatst op vacatures en werkervaringsplaatsen. Dit werpt zijn vruchten af. Onder meer liep het aantal uitkeringen in onze gemeente terug en vonden meer jongeren een reguliere werkplek. 3. - Vervoer over water hebben we onder meer gestimuleerd door participatie in het project Meppelerdiepkeersluis en de uitbreiding van de industriehaven Genemuiden met 2 extra laaden losplaatsen - Met de regio Zwolle zijn gesprekken gevoerd over de havenontwikkelingen van ZwolleKampen-Meppel - Via de reconstructie van de N331 is gewerkt aan de bereikbaarheid van onze gemeente - De Euroweg is in het najaar aangelegd

a.

Speerpunt: Cultuur Beoogd beleidseffect Culturele organisaties zijn creatief en ondernemend bij de organisatie en de financiering van hun activiteiten. De cultuurhistorische eigenheid van de kernen is optimaal ingezet voor plaatselijke identiteit, toerisme en economie. Alle leerlingen van het basisonderwijs nemen deel aan cultuureducatie. Onze gemeente beschikt over een toekomstbestendige bibliotheekvoorziening. Activiteiten 2015 1a. We geven uitvoering aan de speerpunten van de Cultuurnota 2015-2018; 1b. We realiseren een actievere wisselwerking tussen cultuur- en erfgoedbeleid waarbij we activiteiten op het gebied van lokale historie, erfgoed en volkscultuur stimuleren; 1c. We stimuleren onderlinge samenwerking en leggen verbindingen; 1d. We ontwikkelen activiteiten en beleid voor het bevorderen van cultureel ondernemerschap. 2. We geven uitvoering aan het cultuureducatieprogramma en verkennen de financiële mogelijkheden voor het cultuureducatieprogramma met ingang van 2017. 3. Samen met de bibliotheek ontwikkelen we een plan om invulling te geven aan de bezuinigingstaakstelling. Daarbij gaan we lastige keuzes niet uit de weg. Voortgang Jaarrekening 2015 1. We hebben uitvoering gegeven aan de speerpunten van de Cultuurnota 2015-2018. Ter bevordering van de onderlinge samenwerking en het leggen van verbindingen is een integrale informatiebijeenkomst georganiseerd voor het culturele veld. Daarnaast is het Fonds Eenmalige Culturele Activiteiten ingesteld, ter bevordering van het cultureel ondernemerschap. Hieruit zijn inmiddels diverse initiatieven ondersteund. Tevens is er een convenant gesloten met de Sesam Academie voor ondersteuning en advies bij het ontwikkelen en stimuleren van cultureel ondernemerschap. De wisselwerking tussen historie, erfgoed en cultuur kwam tot uitdrukking tijdens de eerste gemeentebreed georganiseerde Open Monumentendag in 2015. 2. Een klankbordgroep van 16 basisscholen heeft samen met de combinatiefunctionaris zorg gedragen voor de samenstelling en uitvoering van het cultuureducatieprogramma. Eind 2015 is er een eerste verkennende bijeenkomst geweest met betrokken partijen, waarbij de mogelijkheden tot continuering van het programma na 2016 zijn geïnventariseerd. 3. De bibliotheek heeft een plan opgesteld ter realisatie van de door uw raad vastgestelde bezuinigingstaakstelling, die in de periode 2015 t/m 2017 gefaseerd zal worden doorgevoerd. Maatregelen die onderdeel uitmaken van dit plan zijn o.a. de verhoging van tarieven, verlaging van de huisvestingskosten en de reductie van het personeelsbestand. Met de uitvoering van het plan is in 2015 een aanvang gemaakt. De bezuinigingstaakstelling voor 2015 is gerealiseerd.


39

a.

Speerpunt: Recreatie en toerisme Beoogd beleidseffect Meer bezoekers, meer banen in de toeristische sector en meer toeristische uitgaven, te meten als een verbetering van 10% ten opzichte van de 0-meting Activiteiten 2015 1. We doen een 0-meting naar de huidige bezoekersaantallen, het huidige aantal banen in de toeristische sector en de omvang van de toeristische uitgaven 2. Jaarlijks promoten we (grotere) evenementen in Zwartewaterland om zo toeristen te trekken 3. Samen met de maatschappelijke partners (Sluuspoort, SPHH en de toerist info punten), ondernemers en Marketing Oost bepalen we de strategie van de marketing en promotie en voeren die uit 4. Wij ondersteunen initiatieven uit de samenleving om te komen tot een overkoepelende organisatie die het recreatieve en toeristische werk in onze gemeente coördineert (Toeristisch Platform). Draagvlak in de toeristische sector en een brede uitstraling van onze gemeente zijn daarbij belangrijke randvoorwaarden. Voortgang Jaarrekening 2015 1. Op 5 februari 2015 hebben wij uw raad in een informatiebijeenkomst, tijdens een presentatie door Marketing Oost, geïnformeerd over de bezoekersaantallen, het aantal banen in de toeristische sector en de omvang van de toeristische uitgaven. In 2016 zullen wij u wederom informeren over de ontwikkelingen in de toeristische sector. 2. Met Markering Oost hebben we afspraken gemaakt over de promotie van lokale evenementen 3. Hiertoe hebben we in 2015 regelmatig overleg gevoerd met betrokken partijen 4. Hiertoe hebben we in 2015 vier keer overleg gevoerd met het Toeristisch Platform

a.

Speerpunt: Monumenten Beoogd beleidseffect Cultuurhistorie, monumenten en de inrichting van het (cultuur)landschap blijven behouden Activiteiten 2015 1. We geven uitvoering aan de uitvoeringsagenda van de beleidsnotitie Modernisering Monumentenzorg. Eén van de eerste punten is het uitbreiden van de gemeentelijke monumentenlijst. We voeren de overige actiepunten uit op basis van beschikbare tijd/formatie en financiën. Jaarlijks evalueren we de uitvoeringsagenda. De resultaten hiervan gebruiken we om de uitvoeringsagenda voor de volgende jaren te actualiseren. 2. We brengen beeldbepalende monumenten en cultuurlandschappen meer en beter onder de aandacht van een breed publiek om zo het cultuurtoerisme te bevorderen Voortgang Jaarrekening 2015 1. Werkgroepen van de historische verenigingen van Hasselt en Zwartsluis en de stadswacht van Genemuiden hebben een inventarisatie gemaakt van gebouwen en objecten die voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst in aanmerking komen. Deze inventarisaties zijn eind 2015 afgerond. Hieruit wordt een selectie gemaakt van circa 100 gebouwen / objecten die voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst in aanmerking komen. Wij hebben Het Oversticht opdracht verleend voor de begeleiding van het proces voor uitbreiding van de gemeentelijke monumentenlijst en voor het maken van de redengevende omschrijvingen c.q. de eindredactie ervan. 2. Wij faciliteren de Werkgroep “Duurzame Herinrichting Hooibergenterrein Hasselt” bij het onderzoeken van de mogelijkheden voor de duurzame herontwikkeling van het hooibergenterrein in Hasselt


40

Financieel


41

Kengetallen Programma Samen Leven, Zorgen en Werken

Deelprogramma

Omschrijving

Veiligheid en openbare orde

Controles toezichthouder drank en horeca

Onderwijs en voorzieningen

Deelnemers leerlingenvervoer Individuele voorzieningen: Aanmeldingen (Wmo loket)

Zorg en Wmo

Arbeidsmarkt en werkgelegenheid

20

23

145

135

435

483

Aanvragen hulp bij het huishouden

95

40

Aanvragen vervoersvoorzieningen

80

60

Aanvragen woningaanpassingen/ woningvoorzieningen Aanvragen rolstoelen Aanvragen GPK Uren HH1 Uren HH2 % doorverwijzingen % externe indicaties Gestarte trajecten Beëindigde uitkeringen i.v.m. werkaanvaarding WSW cliënten: · Beschermd buiten · Werken op locatie · Detacheringen · Begeleid werken · Op wachtlijst PW cliënten: · Instroom PW · Uitstroom PW · Cliënten PW · Instroom jonggehandicapten · Beschut werken WSW nieuw Cliënten IOAW Verstrekkingen bijzondere bijstand Aanvragen kind regelingen

Schuldhulpverlening Cliënten schuldhulpverlening · Budgetbeheer · Schuldregelingen · Schuldbemiddeling · WSNP-verklaring


Planning Gerealiseerde aantallen 2015 aantallen 2015

50

43

50 85 45.000 10.000 10% 15% 110

67 78 25.000 7.500 30% 6% 118

27

37

35 8 17 4 8

15 nvt 28 4 nvt

80 80 170

88 88 168

4

15

1

0

25

26

900

1.863

150

84

20 10 10 2

25 nvt 8 4

42

Toelichting

Het aantal aanvragen huishoudelijke hulp (inclusief de uren) ligt lager dan begroot. Dit is een gevolg van de omvorming van huishoudelijke hulp naar minimabeleid. Het aantal aanmeldingen zorgloket ligt 10% hoger dan gepland. De reden hiervan is dat wij in de begroting bij gebrek aan zekere gegevens, in eerste instantie zijn uitgegaan van de situatie 2014, dus exclusief de nieuwe taken 2015. De WSW kent alleen nog beschut binnen, detachering en begeleid werken. Wachtlijsten bestaan niet meer. De instroom van jonggehandicapten is hoger uitgevallen dan verwacht. De sterke stijging van het aantal verstrekkingen bijzondere bijstand heeft meerdere redenen. Naast een welhaast tendentieuze stijging van de aanvragen hebben het toegenomen aantal gehuisveste statushouders en het aantal bewindvoerders geleid tot veel meer aanvragen dan begroot. Het aantal aanvragen in het kader van de Kindregeling lijkt achter te lopen. Echter in het afgelopen jaar werden veelal gecombineerde aanvragen ingediend waardoor er per saldo meer kinderen gebruik maakten van de regeling.


43

Samen Ontwikkelen en Beheren Wie ruimtelijke ontwikkelingen wil stimuleren moet nieuwe en slimme oplossingen bedenken. Bij voorkeur met scherp management van de kosten over de volledige levenscyclus. Of het nu gaat om nieuwe woonomgevingen, het verbeteren van de bedrijventerreinen of het vitaliseren van de centra in onze kernen. Wij dagen een ieder uit om hieraan actief bij te dragen met ideeën, menskracht of middelen. De openbare ruimte in onze gemeente is van ons allemaal. De verantwoordelijkheid voor het beheer daarvan willen wij delen met de Zwartewaterlandse samenleving. Wij bieden daarbij de ruimte aan maatschappelijke initiatieven.

Programmadoelstellingen: Wat willen we bereiken?      

De ruimtelijke opgaven op het gebied van de herstructurering van de bedrijventerreinen, centrumplannen, waterveiligheid en stadsranden worden samenhangend opgepakt Inwoners en maatschappelijke partners krijgen de ruimte en het vertrouwen om verantwoordelijkheid te nemen voor hun omgeving. Waar mogelijk wordt het onderhoud van de openbare ruimte aan hen overgedragen. Levendige centra zijn van groot belang voor het aantrekkelijk houden van de drie kernen. Realistische en betaalbare plannen die de leefbaarheid en vitaliteit in Genemuiden en Hasselt bevorderen worden uitgevoerd. Het centrumplan Zwartsluis wordt afgerond. De Zwartewaterlandse geschiedenis heeft blijvend de aandacht. Cultuurhistorische waarden blijven bewaard voor de toekomst. Er zijn voldoende geschikte huurwoningen. Ook voor ouderen met een specifieke zorgvraag. Een duurzame samenleving

Wat hebben we gedaan? a.

Speerpunt: Grondbeleid Beoogd beleidseffect Ons grondbeleid faciliteert door de samenleving gewenste ontwikkelingen Activiteiten 2015 1. Wij stimuleren woningbouw, bedrijfsvestiging en andere ontwikkelingen door ruimte te bieden in bestemmingsplannen (uitnodigende planologie) en initiatieven uit de samenleving actief te ondersteunen en mogelijk te maken. Waar mogelijk zetten wij onze bestaande grondposities in om deze ontwikkelingen te faciliteren. 2. De nota Grondbeleid wordt geactualiseerd Voortgang Jaarrekening 2015 1. In 2015 zijn met name in Om de Weede en op het Waterfront ontwikkelingen mogelijk gemaakt door gronden te verkopen. Daarnaast zijn wij in 2015 gestart met de planvorming om op het Agnietenterrein in Zwartsluis ruimte te bieden voor nieuwe ontwikkeling. In de paragraaf Grondbeleid van deze Jaarrekening gaan we in op de ontwikkeling van de gemeentelijke grondexploitaties. 2. Eind 2015 is een start gemaakt met de actualisering van de nota Grondbeleid. Deze actualisering wordt in het derde kwartaal van 2016 afgerond

a.

Speerpunt: Gemeentelijke accommodaties Beoogd beleidseffect Gebouwen die niet voor de eigen bedrijfsvoering nodig zijn, geen strategisch bezit zijn en waarvoor geen wettelijke verplichting is worden afgestoten Activiteiten 2015 In 2016 starten we met een herijking van het aanbod van gemeentelijke gebouwen die op dit moment een maatschappelijke functie vervullen.


44

Voortgang Jaarrekening 2015 De afgelopen jaren is een begin gemaakt met het afstoten van gemeentelijke gebouwen die geen maatschappelijke functie meer hebben. Courante gebouwen en leegstaande gebouwen zijn verkocht of staan nog in de verkoop. In 2015 zijn er twee gebouwen verkocht te weten: een woning aan de Polleboersweg (Genemuiden) en het gebouw de Toesebolte (Zwartsluis). Voor de volgende gebouwen is de procedure tot verkoop gestart: woning Veerweg 2-4, Rouwcentrum Prinses Julianastraat 14 (Genemuiden), woning Molenstraat 3 (Zwartsluis) en de panden Industrieweg 5 en Zwolsedijk 2 (Hasselt). Daarnaast hebben we een start gemaakt met het opstellen van een Uitgangspuntennotitie voor het in 2016 op te stellen accommodatiebeleidsplan.

b

Beoogd beleidseffect We faciliteren maatschappelijke activiteiten op effectieve wijze tegen zo laag mogelijke kosten Activiteiten 2015 Herijking van het aanbod van gemeentelijke gebouwen die op dit moment een maatschappelijke functie vervullen Voortgang Jaarrekening 2015 We faciliteren maatschappelijke activiteiten door middel van huisvesting. De voedselbank is hiervan een voorbeeld. Zij hebben zich in 2015 gehuisvest in de voormalige OBS De Trekschuit voor uitgifte van voedselpakket en voor tijdelijke opslag. De voedselbank heeft een gedeelte van dit gebouw in bruikleen. Dit biedt kansen voor de voedselbank om haar activiteiten op een goede wijze te kunnen uitvoeren en als gemeente hebben wij toezicht op een leegstaand gebouw.

a.

Speerpunt: Centrumplannen Beoogd beleidseffect De centra in onze kernen zijn aantrekkelijk, leefbaar, levendig en vitaal voor inwoners, ondernemers en bezoekers Activiteiten 2015 Genemuiden 1. We ronden de herinrichting Klaas Fuitestraat af 2. We richten het gebied rondom de Boni opnieuw in. Hierbij wordt de wens van de middenstanders en betrokkenen voor het vergroten van de parkeerschijfzone in het centrum en het aanwijzen van parkeerruimte voor laden en lossen betrokken. 3. We richten het gebied rondom de Sas opnieuw in. Hierbij wordt de uitvoering bij het burgerinitiatief gelegd. Bekeken wordt of deze manier van werken onderdeel kan worden van het gemeentelijk beleid 4. We onderzoeken in hoeverre de aanleg van de parkeerplaats en de brug tussen de Koppel / Achterweg financieel haalbaar is. Dit in samenhang met de herinrichting van het gebied Koppel Greentedijk 5. In samenwerking met de Stichting Promotie Genemuiden voeren we promotieactiviteiten uit 6. Samen met inwoners stellen we een jaarlijks uitvoeringsplan inclusief een financiële paragraaf op Hasselt 1. We voltooien de herinrichting van de Grintwal 2. We bereiden de uitvoering van het project Rivierboulevard voor 3. We bereiden meerjarige uitvoering van het Definitief Ontwerp openbare Ruimte voor 4. We bereiden de reconstructie van de N331 alsmede de aansluiting met de binnenstad voor 5. We realiseren de aanlegvoorzieningen en sanitaire voorzieningen voor waterrecreanten 6. We werken het thema “Hasselt waar de Hanze voortleeft” uit in een concreet jaarplan. Deze uitwerking koppelen we aan het gemeentelijk marketing en promotiebeleid. Zwartsluis We nemen in het voorjaar een besluit over de wijze waarop we het Marktplan willen afronden. Daarbij wordt onder andere de voortgang van het GRP en het gebouw Vrede betrokken.


45

Voortgang Jaarrekening 2015 Genemuiden 1. De Klaas Fuitestraat is heringericht 2. Het gebied rondom 't Olde Staduus is ingericht conform de plannen die gemaakt zijn met middenstanders en andere betrokken. De blauwe zone is vergroot naar het hele parkeerterrein in dat gebied. 3. De voorbereidingen van het gebied rondom de Sas zijn nog in volle gang. Het gaat hier om een inwonersinitiatief en dit vergt meer tijd. 4. We hebben het ontwerp voor de aanleg van de Koppel goedgekeurd. De uitbreiding van de begraafplaats wordt hier in meegenomen. Over de mogelijkheden voor een brug is ook nagedacht. De uitvoering van het projectplan van 2015 loopt door in 2016. Hasselt 1. In 2015 is fase 1 van de vitalisering van de binnenstad van Hasselt afgerond namelijk de herinrichting van de Grintwal. De werkzaamheden hebben plaatsgevonden van juli tot en met september. In november vond het officiële oplevermoment plaats. 2. De voorbereidingen voor de aanleg van de Rivierboulevard en de aanleg van parkeerplaatsen aan de Van Nahuysweg zijn opgestart. De reconstructie van de Nieuwstraat is in het voorjaar van 2016 gerealiseerd. Via inloop- en informatiebijeenkomsten hebben omwonenden, ondernemers en andere betrokkenen input kunnen geven voor de uitwerking naar een definitief ontwerp van de verschillende deelprojecten. 4. De procedure voor de aansluiting vanaf de N331 naar de binnenstad wordt naar 2016 geschoven. Deze afrit is uit de bestemmingsplanprocedure gehaald die eind 2015 is afgerond i.v.m. een vergrote kans op bezwaar en beroep en daardoor vertraging op de gehele reconstructie van de N331. 5. Vanuit het Grachtenplan, als onderdeel van het centrumplan, zijn aanlegvoorzieningen aangelegd in de Prinsengracht en in de omgeving van de Kalkovens. Eind 2015 zijn de werkzaamheden aan de bruggen gestart. Verder is er een sanitaire voorziening aangeschaft die tijdelijk op de Grintwal heeft gestaan en waarvoor we in 2016 een definitieve locatie gaan aanwijzen. Zwartsluis Gebouw Vrede is in 2015 herontwikkeld. We hebben besloten om samen met ondernemers en Fortresse een aangepast ontwerp voor de afronding van het Marktplan te maken. Dit ontwerpproces is in het vierde kwartaal van 2015 gestart.

a.

Speerpunt: Bedrijventerreinen Beoogd beleidseffect Onze bedrijventerreinen zijn vitaal en toekomstbestendig Activiteiten 2015 1. We zetten de planologische procedure van het bestemmingsplan Bedrijventerreinen in gang 2. Voor het terrein Zevenhont Oost te Genemuiden bezien we hoe de plaatselijke behoefte in de Noord- Oostelijke stadsrand een goede inpassing kan krijgen. Hiervoor voeren we, in samenspraak met de ondernemers, een haalbaarheidsstudie uit. 3. We geven uitvoering aan het herstructureringsplan bedrijventerrein Zwarte Water Voortgang Jaarrekening 2015 1. Het bestemmingsplan is op 23 juli in werking getreden. 2. Uit gesprek met de OKG en een aantal gesprekken met ondernemers is gebleken dat er op dit moment voldoende ontwikkelruimte aanwezig is op het bestaande bedrijventerrein Zevenhont. Deze ruimte ontstaat door aankoop en uitruil van gronden binnen Zevenhont en door het aanpassen van de bedrijfsvoering. In het kader van de voorbereiding van een actuele bedrijventerreinvisie/programmeringsdocument zullen de mogelijkheden voor de toekomst verder worden onderzocht. U bent daarover geïnformeerd per brief d.d. 13 oktober 2015. 3. Stand van zaken fietspad op de dijk langs de Randweg:


46

Het fietspad op de dijk langs de Randweg is aangelegd. Stand van zaken Euroweg/Randweg: De aanleg van Euroweg is in het laatste kwartaal van 2015 gestart en voltooid. Ook voor de Randweg geldt dat de reconstructie in het laatste kwartaal van 2015 is gestart en voltooid. Stand van zaken Productieweg, Industrieweg: De laatste wensen ten aanzien van het ontwerp van de herinrichtingen zijn verwerkt. De aanbestedingen zullen vanaf april 2016 en de uitvoeringen zullen in mei juni 2016 plaatsvinden. Stand van zaken Hanzeweg: Op 9 december 2015 is een inloopbijeenkomst gehouden over het ontwerp voor de herinrichting van gehele Hanzeweg. Aan het deel ter hoogte van Phoenix Pallets is extra aandacht besteed vanwege de problematiek van de overstekende heftrucks. Het deel tussen de nieuwbouw van Scania en Westerman van Dieren is, vanwege deze nieuwbouw, reeds uitgevoerd en reeds in eigendom van de gemeente. De bestekken worden uitgewerkt. Voor de zomer van 2016 wordt het werk aanbesteed. Beheerplan: Eerste gesprekken met bedrijven zijn in 2015 gevoerd. Begin 2016 zullen we, samen met de bedrijvenkring en de ondernemers, het opstellen van een beheerplan en het oprichten van een ondernemersvereniging verder ter hand nemen.

a.

Speerpunt: Groen en speelplaatsen Beoogd beleidseffect Er is sprake van aanvaardbaar groenvoorziening (kwaliteitsniveau C) en voldoende spreiding van speelplaatsen Activiteiten 2015 1. In samenwerking met de Rova/wezo en betrokken inwoners wordt uitvoering gegeven aan het groenbeheer in de gemeente. 2. Op het gebied van speelterreinen spreken wij met verschillende buurten om te kijken hoe we de verantwoordelijkheden rondom onderhoud van speelterreinen en openbaar groen (via vaststelling van een buurtconvenant) kunnen overdragen. Voortgang Jaarrekening 2015 1. Voor 2015 is het groenonderhoud conform het beeldkwaliteitsniveau C uitgevoerd. Op hotspotlocaties is binnen de beschikbare middelen het onderhoud voor zover mogelijk geïntensiveerd. 2. In 2015 hebben wij met verschillende buurten afspraken gemaakt over de overdracht van de verantwoordelijkheden rond het onderhoud van speelterreinen (en groen). In 2016 worden de activiteiten op het gebied van speelterreinen en groen voortgezet.

a.

Speerpunt: Wonen Beoogd beleidseffect We beschikken over een evenwichtig en toekomstbestendig woningaanbod Activiteiten 2015 1. We maken afspraken met de woningcorporatie over sociale woningbouw 2. Het project Duurzaam (T)huis om de bestaande particuliere woningvoorraad energiezuinig te maken zetten we voort 3. Het project levensloop bestendig wonen (lang zult u wonen) zetten we voort


47

Voortgang Jaarrekening 2015 1. Met de woningcorporatie is afgesproken dat de prestatieafspraken tussen gemeente en corporatie worden omgezet naar werkafspraken. De reden hiervoor is de nieuwe Woningwet die sinds 1 juli 2015 van kracht is. In deze Woningwet is opgenomen op welke wijze prestatieafspraken tot stand komen. De basis voor de afspraken vormt de Woonvisie van de gemeente. Daarom is besloten eerst een nieuwe woonvisie op te stellen. Met de corporatie zijn werkafspraken gemaakt die gelden totdat de Woonvisie is afgerond. In de informatiebijeenkomst van 3 december 2015 hebben wij uw raad hierover geïnformeerd. 2.Eind 2015 zijn een aantal wijkbijeenkomsten georganiseerd in het kader van Duurzaam (T)huis. De aanpak van energiebesparing in de bestaande bouw zal opgepakt moeten worden door de markt; de bouwbedrijven, installatiebedrijven en isolatiebedrijven. In Zwartewaterland merken we dat deze ontwikkeling op gang komt. Dit najaar hebben bedrijvencombinaties al een bijeenkomst georganiseerd. De rol die wij als gemeente blijven houden bij deze aanpak is het faciliteren van de bijeenkomsten maar ook het informeren over actuele regelingen op het terrein van energieaanpak in de bestaande bouw. In de nieuwe samenwerkingsovereenkomst wonen (met de Provincie) is als ambitie opgenomen dat in 2020 45% van de bestaande woningvoorraad energielabel B heeft. In 2016 vertalen we deze ambitie naar concrete activiteiten. 3. Voor het realiseren van de woonservicegebieden binnen de gemeente hebben wij subsidie ontvangen van de provincie Overijssel. Een deel van deze subsidie hebben wij beschikbaar gesteld voor aanpassingen in de woning die gericht zijn op langer zelfstandig blijven wonen (tijdelijke stimuleringsregeling Lang Zult u Wonen). Het aantal aanvragen op basis van de tijdelijke stimuleringsregeling is het afgelopen half jaar toegenomen.

a.

Speerpunt: Infrastructuur en Verkeer Beoogd beleidseffect Onze gemeente is goed bereikbaar Activiteiten 2015 1. Ter afronding van de reconstructie van de N331 Zwartsluis – Vollenhove leggen wij op de N331 ter hoogte van de Veerweg een rotonde aan. Aandachtspunt hierbij is het beperken van hinder en waarborgen van de bereikbaarheid 2. Ter voorbereiding op de reconstructie van de N331 bij Hasselt leggen wij een bestemmingsplan ter besluitvorming voor aan uw raad 3. We verwachten in 2015 duidelijkheid over het streekvervoer. Het gesprek hierover met de provincie start in oktober 2014 Voortgang Jaarrekening 2015 1. In de Zomernota hebben wij gemeld dat met de aanleg van de rotonde op de kruising Veerweg/N331 de werkzaamheden aan de nieuwe N331 waren afgerond. Met de Open Dag op 4 september 2015 is het project feestelijk afgesloten. 2. In december 2015 heeft uw raad het bestemmingsplan N331 Hasselt behandeld, en in januari 2016 vastgesteld. Hiermee is de planologische fase van het project afgerond. Onder regie van de provincie zal dit jaar de voorbereiding van de aanbesteding worden uitgevoerd. 3. In november 2015 vond de laatste bijeenkomst plaats in Genemuiden over de toekomst van buslijn 74 en de Regiotaxi. Het traject van de verkenning is daarmee afgerond. Het traject heeft als resultaat opgeleverd dat een groep betrokkenen dit jaar het idee van een buurt-/belbus gaat uitwerken, die moet rijden op de momenten waarop buslijn 74 niet rijdt.

a.

Speerpunt: Wegenonderhoud en openbare verlichting Beoogd beleidseffect Onze wegen zijn op een aanvaardbaar niveau (C) onderhouden Activiteiten 2015 1. Het Uitvoeringsprogramma wegen 2015 voeren we uit op basis van het inspectierapport 2014


48

2. Wij herzien het beleidsplan openbare verlichting Voortgang Jaarrekening 2015 1. In 2015 is uitvoering gegeven aan het Uitvoeringsprogramma Wegen. In de paragraaf kapitaalgoederen vindt u een terugblik op de uitgevoerde werkzaamheden. 2. In 2015 hebben wij het openbare verlichtingsplan opgesteld en hebben wij uw raad hierover in een informatiebijeenkomst geïnformeerd. Dit plan wordt in 2016 ter besluitvorming aan uw raad voorgelegd. Tevens zijn wij in 2015 gestart met het project Vervangen van oranje naar witte verlichting.

a.

Speerpunt: Duurzaamheid Beoogd beleidseffect Het bereiken van een duurzame samenleving Activiteiten 2015 1. Wij definiëren in samenspraak met uw raad en externe partijen onze gemeentelijke ambitie(s) op het gebied van duurzaamheid. Daarbij brengen we tevens in beeld wat daarvoor moet worden ondernomen en door wie. 2. Via ons energieloket zorgen we voor informatie en voorlichting over duurzaamheid, energiebesparende maatregelen en subsidiemogelijkheden op het gebied van duurzaamheid 3. We onderzoeken of het grote areaal aan platte daken van bedrijven in onze gemeente kan worden benut voor een pilot met zonnepanelen voor energielevering aan de omgeving via een coöperatie tussen inwoners en ondernemers 4. Acties als Duurzaam T(huis) en andere stimuleringsregelingen bieden we via aansprekende programma's aan 5. We bevorderen dat er in de kernen meer oplaadpunten komen voor elektrische of hybride auto's Voortgang Jaarrekening 2015 1. Deze activiteit is eind 2015 gestart door met een vertegenwoordiging uit de samenleving naar energie neutraal Saerbeck (Duitsland) te gaan. Hier is inspiratie opgedaan hoe tot een energie neutrale gemeente te komen. In 2016 wordt dit uitgewerkt tot een soort van routekaart. 2. Informatie en voorlichting wordt verstrekt via het Energieloket. Inmiddels hebben we te maken met vernieuwing van de afspraken met de provincie Overijssel met de daarbij behorende veranderingen. 3. Eerste onderzoek op 24 september 2015 is in uw raad aan de orde geweest. Vervolg is dit gecombineerd met het punt onder a. Inzetten op en aanjagen van initiatieven uit de samenleving. 4. De energie-adviseurs hebben ieder een team van ondernemers om zich heen verzameld en ontplooien zelf initiatieven voor bijeenkomsten. Dit sluit aan bij de doelstelling om het verduurzamen van de bestaande woningvoorraad over te dragen aan de markt. We faciliteren de bijeenkomsten wel. Daarnaast hebben we een aantal keren een spread in de Stadskoerier geplaatst en hebben we diverse acties georganiseerd en via de diverse kanalen gecommuniceerd. 5. Afgelopen jaar is het te voeren beleid vastgelegd. Er wordt bij het gemeentehuis een extra laadpunt gerealiseerd.

b.

Beoogd beleidseffect Een energiebesparing van minimaal 2% per jaar voor de gemeentelijke gebouwen Activiteiten 2015 We doen onderzoek naar de mogelijke maatregelen om voornoemde besparing te realiseren


49

Voortgang Jaarrekening 2015 Door toepassing van zonnepanelen op het Gemeentehuis Hasselt, Gemeentewerf Genemuiden en het Veiligheidshuis in Zwartsluis is een besparing gerealiseerd van meer dan 2% energiebesparing op alle gemeentelijke energieaansluitingen. Om verdere energiereductie te realiseren sluiten we aan bij een pilot van Rijkswaterstaat waarbij we gedurende een jaar met 10 aansluitingen mee kunnen draaien in hun monitoringssysteem voor gebouwen.

a.

Speerpunt: Afval Beoogd beleidseffect Afval wordt waar mogelijk benut als grondstof Activiteiten 2015 1. We ronden het project 'omgekeerd inzamelen" af 2. Onder voorwaarde dat de landelijke afspraken dan zijn gemaakt starten we met de gescheiden inzameling van drankenkartons Voortgang Jaarrekening 2015 1. Het project is afgerond. Omgekeerd afval inzamelen is ingevoerd. 2. Met ingang van 1 januari 2015 zijn we gestart met de gescheiden inzameling van drankenkartons

a.

Speerpunt: Water Beoogd beleidseffect Ons gemeentelijk rioleringen waterstelsel wordt adequaat beheerd. Activiteiten 2015 1. Wij geven uitvoering aan de beleidskaders van het vastgestelde GRP 2015 – 2019 en de activiteiten van het bijbehorende Uitvoeringsprogramma GRP voor 2015. Wij sturen erop dat onze investeringen in evenwicht zijn met inkomsten uit rioolheffing. Bij alle projecten onderzoeken we de mogelijkheden om kosten terug te dringen. Tevens maken we optimaal gebruik van cofinanciering en subsidiemogelijkheden Riolering is bij uitstek de maatregel om de volksgezondheid te bevorderen. Het inzamelen en verwerken van afvalwater, het onderhouden van riolering en gemalen en de periodieke vervangingen dragen daar aan bij. 2. Met de waterschappen Reest en Wieden, Groot Salland en Rijkswaterstaat is in 2012 een waterakkoord ondertekend. Hierin staan afspraken over de activiteiten die de komende jaren rond de afvalwaterketen en het integrale waterbeheer opgepakt worden. 3. Daarnaast hebben wij in Rivusverband (8 gemeenten en het waterschap) afspraken gemaakt om uitvoering te geven aan de ambities die in het Bestuursakkoord Water zijn vastgelegd Voortgang Jaarrekening 2015 1. In 2015 is uitvoering gegeven aan het GRP 2015 - 2019 en de hierin opgenomen planning aan rioleringswerkzaamheden. In de paragraaf kapitaalgoederen vind u een terugblik op de in 2015 uitgevoerde werkzaamheden. In 2015 is gestart met het project Dedemsvaart Zuid waarbij het bestaande rioolstelsel wordt omgebouwd naar een gescheiden systeem. Hiermee spelen wij in op de klimaatverandering en het voorkomen van wateroverlast in de wijk. 2. De afspraken uit het waterakkoord voor 2015 zijn uitgevoerd 3. Met Dalfsen en Staphorst is uitvoering gegeven aan de afspraken die in Rivus zijn gemaakt. Zo worden er diverse werken gezamenlijk aanbesteed en worden problemen samen opgepakt. Met de waterschappen vindt periodiek op ambtelijk niveau overleg plaats en indien dit projectmatig gewenst is. Een keer per jaar vindt bestuurlijk overleg plaats met waterschap Groot Salland.


50

b.

Beoogd beleidseffect Riool- en hemelwater zijn waar mogelijk gescheiden Activiteiten 2015 Bij de vaststelling van het GRP 2015 - 2019 is afgesproken dat we bij rioolvervangingen waar mogelijk (en financieel haalbaar) waterstromen gaan scheiden Voortgang Jaarrekening 2015 In 2015 en 2016 wordt het project Dedemsvaart Zuid van een nieuw gescheiden rioolsysteem voorzien. Daarbij wordt hemelwater afgekoppeld.

c.

Beoogd beleidseffect Voldoende waterbergingscapaciteit om verdroging en wateroverlast zoveel mogelijk op te vangen Activiteiten 2015 1. De met de klimatologische stijging van het waterpeil samenhangende wateropgaven brengen we in beeld. (IJsselmeerpeilstijging, veiligheidsnormering en hogere rivierafvoer). - We doen onderzoek naar de gevolgen van wateroverlast en hittestress voor onze gemeente - We participeren in het Deltaprogramma - Onze deelname aan het uitvoeringsprogramma IJsselvechtdelta zetten we voort - In samenspraak met het Waterschap en ontwikkelaar(s) onderzoeken we extra waterbergingsmogelijkheden voor de kern Genemuiden 2. Beleidsmatig wordt vastgelegd wanneer sprake is van wateroverlast door hemelwater en/of grondwater. Door hydraulische berekeningen te maken in combinatie met oppervlakkige afstroming wordt inzichtelijk waar waterberging nodig is. Voortgang Jaarrekening 2015 1. In 2015 is een start gemaakt met het onderzoek naar de gevolgen van wateroverlast en hittestress. Dit onderzoek wordt in samenwerking met de gemeente Staphorst uitgevoerd. In samenwerking met het waterschap zijn de mogelijkheden voor extra waterberging voor de kern Genemuiden inzichtelijk gemaakt. In het Deltaprogramma zijn onderzoeken gedaan en afspraken gemaakt over waterveiligheid. Verder is er een uitvoeringsprogramma voor de zoetwatervoorziening oost Nederland en het uitvoeringsprogramma IJssel-Vecht Delta opgesteld en in uitvoering. 2. In het GRP 2015 - 2019 is vastgelegd in welke gevallen er sprake is van wateroverlast door hemelwater en/of grondwater. Dit kader wordt gebruikt bij meldingen en klachten.

a.

Speerpunt: Kleine kernen Beoogd beleidseffect De leefbaarheid in Kamperzeedijk en Mastenbroek blijft ook op de lange termijn behouden Activiteiten 2015 Realisatie van extra woningen voor starters en enkele vrije sectorwoningen op inbreidingslocaties aan de Kamperzeedijk (inclusief de bijbehorende inrichting van de openbare ruimte) Voortgang Jaarrekening 2015 In opdracht van de ontwikkelaar wordt een bestemmingsplan voorbereid dat voorziet in de planologische mogelijkheid voor 6 starterswoningen, drie 2 onder 1 kapwoningen en twee vrijstaande woningen. Naar verwachting zullen wij het bestemmingsplan in 2016 aan uw raad ter vaststelling aanbieden. Een werkgroep onder leiding van de Dorpsraad Kamperzeedijk voert structureel overleg in aanloop naar het indienen van het ontwerp bestemmingsplan.

a.

Speerpunt: Buitengebied, landschap en natuur Beoogd beleidseffect Onze cultuurhistorische en landschappelijke waarden blijven behouden


51

Activiteiten 2015 Binnen de gestelde kaders bieden we ruimte aan agrarische ontwikkelingen en kleinschalige nevenactiviteiten. Voor ontwikkelingen die niet binnen het bestemmingsplan passen, gelden de uitgangspunten van de Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving. Voortgang Jaarrekening 2015 Om de cultuurhistorische en landschappelijke waarden te kunnen behouden en zo mogelijk versterken hebben we de provinciale Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving uitgewerkt in een gemeentelijke beleidsregel. Deze passen we nu toe bij aanvragen die niet passen in het bestemmingsplan Buitengebied.

b.

Beoogd beleidseffect Onze agrarische sector beschikt over voldoende ontwikkelingsruimte Activiteiten 2015 1. Particulieren worden bij het herstel en beheer van landschappelijke elementen in het landschap financieel ondersteund door de Stichting SPLIJ+. Stichting SPLIJ+ heeft de opdracht contracten te sluiten voor de groene en blauwe diensten in onze gemeente 2. Wij volgen de provinciale regelgeving inzake Natura 2000 nauwlettend en voorzien deze zo nodig van commentaar Voortgang Jaarrekening 2015 Wij zijn vanaf medio 2015 betrokken bij de projecten Ontwikkelopgave PAS (N2000)/EHS, voor het gebied Uiterwaarden Zwartewater en Vecht en voor het gebied Wieden-Weerribben. Het betreft de eerste fase van de in totaal 18 jaar (3x 6 jaar) durende realisering van deze Ontwikkelopgave. In deze eerste fase dient de achteruitgang van de bestaande natuurwaarden te worden gestopt. In de volgende fases wordt de kwaliteit versterkt en wordt zo nodig het oppervlak van de vastgestelde instandhoudingsdoelen verbeterd om de natuur duurzaam te maken en beter bestand tegen de belastende effecten van de ontwikkelingen eromheen (landbouw, verkeer, industrie).


52

Financieel


53

Kengetallen

Programma

Samen Ontwikkelen en Beheren

Deelprogramma

Wonen

Omschrijving

Aantal woningopleveringen • Genemuiden • Hasselt • Zwartsluis • Aantal Startersleningen Omgevingsvergunningen (enkelvoudig) • Sloopvergunning • Sloopmelding • Omgevingsvergunningen (bouw) • Omgevingsvergunningen (Milieu) • Projectbesluit

• • •

Binnenplanse afwijking

Buitenplanse afwijking Monumenten Omgevingsvergunning (meervoudig) • Kernteam • Afstemming andere overheden • Coördinatie Schetsplannen


Planning aantallen 2015

Gerealiseer de aantallen 2015

15 25 31 13 40 (totaal) 143 5 6

41 21 15 12 5 51 193 12

62 19 (totaal 20 ontheffing) 3 7 10 20 2 75

27 14 0 93

54

Dekkingsmiddelen De dekkingsmiddelen hebben betrekking op de ontwikkelingen van de inkomsten uit het Gemeentefonds, de dividenden en gemeentelijke belastingen.

Algemene Uitkering Ontwikkeling algemene uitkering gemeentefonds

De Algemene Uitkering is de grootste inkomstenbron van de gemeente. De Algemene Uitkering is gekoppeld aan bepaalde uitgaven in de Rijksbegroting. De ontwikkeling van de Algemene Uitkering komt tot uitdrukking in het accres. Het accres voor 2015 is substantieel lager dan voorgaande jaren, met name door een onder-uitputting bij de Rijksbudgetten in 2014 en een lagere loonontwikkeling dan geraamd.

Ontwikkeling uitkeringsbasis

Door de continue bijstellingen van de uitkeringsmaatstaven vinden bij iedere circulaire aanpassingen van de uitkeringsfactor plaats. In de circulaires 2015 zijn de nieuwe ramingen verwerkt. Onder meer vond bijstelling plaats van het aantal inwoners en het aantal bijstandsontvangers.

Groot onderhoud gemeentefonds

Het groot onderhoud is in twee fasen uitgevoerd. In de eerste fase zijn, met ingang van 2015, de clusters heringedeeld. Daarnaast is driekwart van de clusters voorzien van nieuwe ijkpunten op basis van kostenoriëntatie.In de tweede fase worden, met ingang van 2016, de laatste clusters van nieuwe ijkpunten voorzien. Het gaat om de (sub)clusters Werk en Inkomen, Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stadsvernieuwing alsmede Brandweer en Rampenbestrijding.

Ontwikkeling budget Sociaal domein

De totale uitkering op het Sociaal Domein daalt in 2016 met € 1.3 miljoen tot € 1,9 miljoen in 2019 ten opzichte van 2015.

Herverdeeleffect decentralisaties sociaal domein

Met ingang van 2016 is het objectief verdeelmodel van toepassing. Hierdoor treedt een herverdeeleffect op. Het negatieve gevolg bedraagt maximaal € 15 per inwoner per jaar oplopend - in vier jaar - tot maximaal € 60 per inwoner per jaar. Het geprognosticeerde nadeel voor onze gemeente bedraagt in 2019 in totaal € 58 per inwoner. Het budget voor de Participatiewet is direct via een objectief verdeelmodel bepaald. Er volgen op dit beleidsterrein geen herverdeeleffecten meer. Het uitgangspunt is dat de invoering van de decentralisaties budgettair neutraal moet verlopen.

Bijstelling budget Wet Langdurige Zorg

Vanaf 2015 is eveneens rekening gehouden met de structurele korting voor de Wet langdurige zorg van € 207.000 per jaar.

Overige budgetbijstellingen

− Het macrobudget 2015 voor de Wmo en Jeugdwet is vastgesteld op het kostenniveau van het basisjaar 2013;

− Ten behoeve van gemeenten met een GGZ instelling wordt budget overgeheveld wat leidt tot een structurele korting voor onze gemeente.


55


56

W erkzaam heden openbare ruim te

Paragrafen Jaarverantwoording 2015

57

Paragraaf Lokale Heffingen Inleiding

Deze paragraaf geeft op hoofdlijnen inzicht in de diverse lokale heffingen en belastingen en in de lokale lastendruk. Er zijn twee soorten gemeentelijke belastingen:

Belastingen bepaald.

Heffingen

Onroerende zaakbelastingen, hondenbelasting, precariobelasting, forensenbelasting en toeristenbelasting. Het tarief wordt door de gemeenteraad De inkomsten zijn vrij besteedbaar. Dit zijn rechten, tarieven en leges. Voor een aantal heffingen (bijvoorbeeld paspoorten) wordt het tarief landelijk vastgesteld. Daarnaast is wettelijk bepaald dat gemeenten (maximaal) de kosten in rekening mogen brengen die gemaakt worden. De totaalopbrengst aan heffingen mag het totaal van de gemeentelijke kosten niet overschrijden (100% kostendekkendheid). De gemeenteraad moet bij het vaststellen van de tarieven hiermee rekening houden.

Beleidsuitgangspunten

Voor het jaar 2015 was het beleid voor de lokale heffingen gebaseerd op de uitgangspunten zoals vastgesteld door uw raad bij de Programmabegroting 2015: • 100% kostendekkendheid van de verschillende heffingen • Indexatie van de lokale belastingen binnen de wettelijke norm • Het maken van een gedegen belangenafweging ten aanzien van het ambitieniveau bij verhogingen van gemeentelijke lasten De tarieven voor belastingen en heffingen worden ieder jaar door uw raad bij verordening vastgesteld. Op basis van uw besluit van 18 december 2014 zijn de tarieven voor 2015 vastgesteld. De OZB is in 2015 voor woningen met 10% verhoogd en voor niet-woningen met 8%. De tarieven voor de leges, havengelden, eenmalig rioolaansluitrecht zijn in 2015 met 2% verhoogd. Voor de havengelden is een amendement aangenomen en zijn de tarieven voor de Industriehaven met 25% en de tarieven voor woonschepen met 10% verhoogd. In de industriehaven Genemuiden is in verband met werkzaamheden in de eerste helft van 2015 een korting van 20% op de havengelden verstrekt. De tarieven voor de hondenbelasting, precariobelasting, forensenbelasting en marktgelden zijn met 1.25% verhoogd. De tarieven voor de toeristenbelasting zijn met 18% gestegen. De grafrechten zijn, op grond van eerdere besluitvorming door uw raad, met 20% verhoogd. De tarieven voor paspoorten en rijbewijzen zijn aangepast aan de Rijksleges. In de Begrotingsscan 2015 is, ten aanzien van de inkomsten, de aanbeveling gedaan om de mogelijkheid tot uitbreiding van soort en opbrengsten van belasting te onderzoeken. In de afgelopen periode is onderzoek gedaan naar het heffen van precariobelasting op ondergrondse kabels en leidingen. Uit dit onderzoek is gebleken dat het aantal bedrijven waarvan precariobelasting kan worden geheven beperkt is. Ook is duidelijk geworden dat, daar waar het wel mogelijk is om precariobelasting te heffen, dit aan onze inwoners door belast zal worden.

Ontwikkelingen gemeentelijke tarieven en belastingen

De opbrengst van de gemeentelijke tarieven (belastingen, rechten en heffingen) bedroeg in 2015 bijna € 11.000.000.

Woonlastenontwikkeling

Onderstaande tabel geeft inzicht in de ontwikkeling van de woonlasten voor een gemiddeld huishouden:


58

Bedragen in € Koopwoning 1 pers.

2014

2015

2014

2015

200.000

200.000

300.000

300.000

Ozb

208,60

241,00

312,90

361,50

vastrecht afval

137,85

142,80

137,85

142,80

Rioolrechten

210,70

310,00

210,70

310,00

557,15

693,80

661,45

814,30

Ozb

208,60

241,00

312,90

361,50

vastrecht afval

137,85

142,80

137,85

142,80

Rioolrechten

256,12

375,00

256,12

375,00

602,57

758,80

706,87

879,30

Vastrecht afval

137,85

142,80

137,85

142,80

Rioolrechten

210,70

310,00

210,70

310,00

330,27

452,80

330,27

452,80

Vastrecht afval

137,85

142,80

137,85

142,80

Rioolrechten

256,12

375,00

256,12

375,00

371,75

517,80

371,75

517,80

Totaal Koopwoning 2 pers.

Totaal Huurwoning 1 pers.

Totaal Huurwoning 2 pers.

Totaal

Gerealiseerde opbrengst gemeentelijke tarieven (bedragen x € 1.000) Rekening 2014 Begroting 2015 Rekening 2015 Leges burgerzaken Leges bouwvergunningen Markten Havengelden Begraafrechten Afvalstoffenheffing Rioolheffing OZB Hondenbelasting Forensenbelasting Toeristenbelasting Precariobelasting Totaal opbrengst gemeentelijke tarieven

349 1.159 60 158 380 1.562 2.318 3.819 70 18 40 21

368 777 65 203 392 1.624 3.525 4.272 75 22 41 13

364 553 57 181 392 1.349 3.529 4.254 68 17 40 17

9.954

11.377

10.821

Een toelichting op de belastingen legesopbrengsten is opgenomen in de programma’s.

Leges

In 2015 zijn veel kleine vergunningen verleend met relatief weinig opbrengsten en een aantal grote vergunningen is (nog) niet aangevraagd. Hierdoor zijn de opbrengsten van de leges bouwvergunningen achtergebleven.


59

Begraafrechten

Uit het onderzoek kostendekkendheid begraafrechten is gebleken dat de kostendekkendheid van de tarieven van 100% nagenoeg is gerealiseerd.

Afvalstoffenheffing

Door een eenmalige bijdrage in 2015 vanuit de afvalreserve is de stijging van het vaste tarief beperkt. De variabele kosten hebben een daling laten zien omdat er gemiddeld minder restafval is aangeboden. De opbrengst is € 275.000 minder dan begroot omdat gemiddeld minder restafval in 2015 is aangeboden. de kosten voor het inzamelen zijn hierdoor ook lager uitgevallen.

Rioolheffing

In uw vergadering van 20 november 2014 is het nieuwe Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2015 2019 vastgesteld. In het coalitieakkoord Samen Sterker is met betrekking tot het nieuwe GRP gesteld dat de investeringen de inkomsten niet overtreffen. Om alle uitgaven binnen het GRP te bekostigen was een tariefstijging onvermijdelijk. Door het aannemen van het amendement zullen de tarieven over een periode van 3 jaren geleidelijk aan met 56% worden verhoogd. De tarieven zijn voor 2015 met 46% verhoogd.

Wet waardering onroerende zaken (WOZ)

In 2015 zijn 117 bezwaarschriften tegen de WOZ-beschikkingen ingediend. Eind december heeft de gemeente toestemming ontvangen om de beschikkingen te verzenden. De Waarderingskamer heeft het oordeel over de uitvoering als goed bestempeld. De uitvoering is daarmee op het op het gewenste niveau.

Kwijtschelding

Kwijtschelding kan worden aangevraagd voor de afvalstoffenheffing, rioolheffing en OZB. Onze gemeente hanteert als kwijtscheldingsnorm het wettelijk maximum, te weten 100% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm. Voor de afvalstoffenheffing wordt beperkt kwijtschelding (vastrecht en een aantal ledigingen) verleend, zodat ook minima geprikkeld worden zorgvuldig met huishoudelijke afvalstoffen om te gaan. Het maximaal kwijt te schelden bedrag is zodanig vastgesteld dat dit bij ‘normaal’ afvalgedrag toereikend is. In 2015 ontvingen wij 408 aanvragen om kwijtschelding en is een bedrag van € 155.000 kwijtgescholden, 320 aanvragen voor volledige of gedeeltelijke kwijtschelding zijn toegewezen. Via de automatische kwijtschelding zijn 247 aanvragen afgehandeld. 88 aanvragen zijn afgewezen.


60

Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing Inleiding

Het weerstandsvermogen is het vermogen om financiële tegenvallers op te vangen zonder dat de begroting daarvoor moet worden bijgesteld. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de beschikbare weerstandscapaciteit - de middelen waarover de gemeente beschikt om niet begrote onverwachte en substantiële kosten te dekken - en de benodigde weerstandscapaciteit, voor financiële risico’s waarvoor geen voorzieningen of verzekeringen zijn afgesloten. Het doel van deze paragraaf is inzicht te geven in de samenstelling en het tot stand komen van de omvang van het weerstandsvermogen van onze gemeente.

Beschikbare weerstandscapaciteit

Voor het beoordelen van de robuustheid van de begroting is inzicht nodig in de omvang en de achtergrond van de risico’s en de aanwezige weerstandscapaciteit. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen incidentele en structurele weerstandscapaciteit. De incidentele weerstandscapaciteit is het vermogen om calamiteiten en andere eenmalige tegenvallers op te vangen, zonder dat dit invloed heeft op de voortzetting van taken op het geldende niveau. Met structurele weerstandscapaciteit worden de financiële middelen bedoeld die permanent ingezet kunnen worden om tegenvallers in de lopende begroting op te vangen, zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering van de bestaande taken.

Incidentele weerstandscapaciteit

Onderdelen van de incidentele weerstandscapaciteit zijn:  Reserves: Algemene reserve en Reserve grondexploitatie  Stille reserves: Activa die tegen een lagere waarde of nul zijn gewaardeerd en direct verkoopbaar zijn  Onbenutte begrotingsruimte: Onvoorzien De incidentele weerstandscapaciteit bedraagt per 31 december 2015: (bedragen * € 1.000) Omschrijving Bedrag Algemene reserve (voor risicoreservering) 6.283 Reserve grondexploitatie (voor risicoreservering) 346 Rekeningresultaat jaarrekening 2015 3.120 Stille reserve 1.764 Onvoorzien 59 Totaal 11.572

Algemene reserve

De Algemene reserve is een reserve zonder bestemming en daardoor in beginsel vrij aanwendbaar. De Algemene reserve dient als buffer voor het opvangen van eventuele onvoorziene uitgaven (incidenteel) waarmee in de planning geen rekening is gehouden en die noodzakelijkerwijs dienen plaats te vinden. Hierbij valt te denken aan: − Financiële risico's waarvoor geen bestemmingsreserve of voorzieningen zijn gevormd of waarvoor in de begroting geen financiële middelen zijn gereserveerd, omdat er nog geen getrouwe kwantificering van de risico's kan plaatsvinden − Het opvangen van eventuele rekeningtekorten − Het opvangen van een eventueel begrotingstekort De vrije Algemene reserve kan worden ingezet voor de dekking van incidentele exploitatie-uitgaven. De verwachte vrije Algemene reserve bedraagt op 1 januari 2016 (voor risicoreservering) afgerond € 9.5 miljoen.


61

Stille reserves

Van een Stille reserve is sprake wanneer activa niet duurzaam aan de bedrijfsuitoefening zijn verbonden. In de praktijk gaat het om onroerende zaken die in eigendom zijn van de gemeente en die niet meer nodig zijn voor de bedrijfsuitoefening. Het gaat daarbij om groenstroken en gemeentelijke gebouwen die binnen twee jaar verkocht kunnen worden en losse pachtgronden. In oktober 2012 stemde uw raad in over te gaan tot verkoop van gemeentelijke gebouwen die niet direct onderdeel uitmaken van de gemeentelijke bedrijfsvoering. De afgelopen jaren is een aantal panden verkocht. Wij schatten in dat de verkoop van de overige gebouwen na afkoop van de boekwaarde samen nog € 864.000 oplevert. Er is 84 hectare grond in losse pacht uitgegeven. Daarvan ligt ongeveer 42 hectare in de toekomstige uitbreidingsgebieden voor woningbouw en bedrijventerreinen en is dus van strategisch belang. De resterende gronden, ook ongeveer 42 hectare, kunnen op termijn worden verkocht. De Stille reserve van deze laatste gronden bedraagt circa € 900.000.

Resumé

Onze gemeente beschikt over een stille reserve van in totaal € 1.764.000 (€ 864.000 + € 900.000).

Onvoorzien

Gemeenten zijn verplicht voor onvoorziene uitgaven een (vrij te bepalen) bedrag op te nemen in de begroting. In de Meerjarenbegroting is een stelpost Onvoorzien opgenomen van € 59.000 per jaar.

Structurele weerstandscapaciteit

De structurele weerstandscapaciteit bestaat uit onbenutte belastingcapaciteit, investeringsruimte en onbenutte begrotingsruimte. De verwachte totale weerstandscapaciteit ziet er de komende jaren als volgt uit:

onbenutte structurele

1 januari 2016 151

1 januari 2017 151

1 januari 2018 151

1 januari 2019 151

Onbenutte belastingcapaciteit

0

0

0

0

Structurele investeringsruimte

726

726

726

726

Stelpost Algemene uitkering

368

298

446

472

Maatregelen financieel gezonde positie

369

524

515

675

0

0

0

0

1.614

1.699

1.838

2.024

Begrotingsruimte

Structurele saldo begrotingsruimte Totaal

Begrotingsruimte

Vanuit de Kadernota 2015 is er nog een structureel bedrag van € 151.000 beschikbaar voor de opvang van prijsstijgingen.

Onbenutte belastingcapaciteit

In de begroting van 2016 is rekening gehouden met een stijging van de OZB tarieven van 2.3 % ten opzichte van het OZB tarief in het jaar 2015. In 2016 bedraagt de onbenutte belastingcapaciteit daarmee 0% ten opzichte van de macronorm.

Structurele investeringsruimte

Uw raad heeft voor de Meerjarenbegroting een investeringsprogramma vastgesteld. Voor deze investeringen zijn de kapitaallasten in de Meerjarenbegroting gereserveerd. Zolang de investeringen Jaarverantwoording 2015

62

nog niet worden uitgevoerd maken deze budgetten nog onderdeel uit van de onbenutte investeringsruimte en kan daarom worden betrokken bij de structurele weerstandscapaciteit. Het totaalbedrag is € 726.000 structureel per jaar.

Onbenutte begrotingsruimte

In de Meerjarenbegroting is rekening gehouden met prijsrisico's en schommelingen in de Algemene Uitkering. Voor zover deze posten niet daadwerkelijk ingezet zijn behoren deze tot de structurele weerstandscapaciteit. Maatregelen financieel gezonde positie betreft een stelpost in de begroting die nodig zijn voor het uitvoeren van de aanbevelingen in het kader van de begrotingsscan.

Benodigde weerstandscapaciteit Inventarisatie risico's

Integraal risicomanagement is een doorlopend proces waarbij risico's worden geïdentificeerd, de kans wordt bepaald dat het risico zich voordoet en de financiële impact wordt berekend. Dit proces hebben we geborgd door deze stappen onderdeel te maken van de planning & control cyclus. De in kaart gebrachte risico's worden eerst geanalyseerd. Voor zowel de financiële gevolgen die het risico met zich meebrengt als de kans dat een risico zich daadwerkelijk voordoet, hanteren we vijf categorieën. Als uitgangspunt voor de op te nemen risico’s geldt een ondergrens van € 50.000. De risico’s met een financieel risico onder deze grens worden wel benoemd, maar worden niet gekwantificeerd. Om dit proces vorm te geven, hanteren wij onderstaand model. Kans / Verbeterpotentieel

Score

%

Zeer klein Klein Gemiddeld Groot Zeer groot

1 2 3 4 5

10% 30% 50% 70% 90%

Financiële impact < € 50.000 € 50.001 - € 100.000 € 100.001 - € 500.000 € 500.001 - € 1.000.000 > 1.000.001

Score 1 2 3 4 5

Met kans wordt in dit kader bedoelt de verwachting dat het risico zich daadwerkelijk voordoet. De impact is de financiële vertaling als het risico zich daadwerkelijk voordoet. Met behulp van een risicoscore worden de risico’s gerangschikt en wordt inzichtelijk welke risico’s het meest belangrijk zijn om te beheersen. De risicoscore wordt bepaald door de klassen van kans en gevolg te vermenigvuldigen volgens onderstaande formule waarbij de maximale score 25 is (5*5). Risicoscore = inschaling kans x inschaling financieel gevolg Bij de vaststelling van de beleidsnota Weerstandsvermogen heeft uw raad bepaald dat de hoogte van de Algemene reserve minimaal 80% van de gecalculeerde risico's dient te zijn.


63

Overzichtstabel risico's Algemene Dienst Risico

Kans

Impact

Risicoscore

Financiële impact bij 100%

Bedragen x € 1.000

1 2 3 4 5 6 7

Algemene Uitkering Debiteurenrisico algemeen OZB / WOZ Dividenden Debiteuren Sociale zaken Garantstellingen en gewaarborgde geldleningen Leningen aan personeel

8 9

Verbonden Partijen Gemeenschappelijke Regelingen

15 16 17 18

Participatiewet Wmo Jeugdzorg Bijzondere Bijstand en minimabeleid 19 Leerlingenvervoer

andere

24 Contractbeheer 25 Inkomsten lopende bouwexploitatie 26 Kapitaalgoederen 27 Lagere opbrengsten bouwvergunningen 28 Verzekeringsrisico 29 Specifieke uitkeringen 30 Automatiseringsbeveiliging 31 Crisisbeheersing en rampenbestrijding 32 Milieu en verontreiniging 33 Verkoop groenstroken 34 Onderwijs 80% van het totale risico (afgerond) Jaarverantwoording 2015

3 3 4 2 -

9 4 -

200 210 475 50 -

100 50 -

5 1 Verbonden Partijen 2 3

5

11

0

6

150

45

3

6

200

60

Open eind regelingen 2 3 2 3 3 3 -

-

-

-

6 6 9 -

150 300 260 -

45 90 130 -

Bedrijfsvoering 2

10 Onverzekerde risico’s. 11 Personeel (bestuur en ambtenaren) 12 Werkprocessen 13 Imagoschade 14 Organisatierisico’s

20 Rechtmatigheid 21 Planschade 22 Bezwaarschriften en procedures 23 Renteontwikkeling

Inkomsten 3 1 -

Financiële impact x kans

3 Juridisch 1 2 2

1

3

50

25

1 2 1

1 4 2

0 75 50

0 25 15

Overig 3

-

-

-

-

3

9

100

50

2 3

4 3

8 9

1.085 200

325 100

2 3 -

2 2 -

6 6 -

75 80 -

25 40 -

1 3 3

3 2 3

3 6 9

100 75 150 Totaal

10 40 75 1.250 1.000 64

Toelichting risico's Algemene Dienst Inkomsten 1

Algemene uitkering De volgende risico’s worden voor onze gemeente onderkend en zo snel mogelijk doorvertaald in de (Meerjaren-) Begroting: • Risico’s die voortvloeien uit het verdeelsysteem • Risico’s die voortvloeien uit de accressystematiek • Integratie Sociaal Domein • Daling Rijksuitgaven

100

2

Debiteurenrisico algemeen Het risico bestaat dat debiteuren hun rekeningen niet tijdig betalen. Wij sturen er in de uitvoeringspraktijk op dat dit risico waar mogelijk wordt beperkt. In 2014 hebben we het invorderingstraject verder aangescherpt. Het debiteurenrisico wordt afgedekt door de voorziening dubieuze debiteuren.

-

3

OZB/WOZ De kwaliteit van de OZB/WOZ administratie wordt beoordeeld door de Waarderingskamer. Bij het onthouden van goedkeuring mogen beschikkingen niet worden opgelegd waardoor begrote belastinginkomsten niet worden gerealiseerd. De kwijtscheldingen voor belastingen zijn de afgelopen jaren flink opgelopen. Vanuit de Jaarrekening 2014, de Kadernota 2015 en de Zomernota 2015 is dit budget structureel verhoogd met ongeveer 60% ten opzichte van het jaar 2014.

-

4

Dividend De dividendopbrengsten bedragen circa € 5 ton. Wij verwachten voor de komende jaren een redelijk consistent beleid van onze verbonden partijen waarbij de begrote dividenduitkering in onze begroting aan sluit bij de verwachte winstuitkeringen.

50

5

Debiteurenrisico Sociale Zaken Voor de vorderingen van sociale zaken is een voorziening gevormd. De hoogte van de voorziening is berekend op basis van te verwachten af te boeken vorderingen gerelateerd aan het verstrijken van de wettelijke termijn van 36 maanden.

-

Financiering 6

Garantstellingen en gewaarborgde geldleningen Leningen of garanties worden uitsluitend verstrekt aan door uw raad goedgekeurde partijen. Om de kredietrisico’s te beheersen kunnen zekerheden of garanties worden verlangd van de debiteuren. Onze gemeente heeft de volgende garantstellingen uitstaan: Particulier € 3 miljoen en Niet particulier € 46.8 miljoen (woningcorporatie). De particuliere garantstellingen en gewaarborgde geldleningen betreffen leningen met een hypothecair onderpand. Het risico voor deze garantstellingen en geldleningen is daarmee nihil. Onze gemeente is met betrekking tot de niet-particuliere garantstellingen de tertiaire zekerheid (50% risico gemeente) waar het gaat om het verstrekken van leningen aan woningbouwcorporaties. De primaire en secundaire zekerheden zijn zodanig ingericht, dat tegenvallers goed kunnen worden opvangen.

-

7

Leningen aan personeel Tot 1 januari 2009 zijn, als onderdeel van de secundaire arbeidsvoorwaarden, hypotheken aan personeel verstrekt. Het risico dat hypotheeknemers niet aan hun verplichtingen voldoen is praktisch nihil, omdat tegenover deze leningen een hypothecair onderpand staat.

-


65

Verbonden partijen 8

Voormalig Essent De aandelen van voormalig Essent staan voor € 5.500 op onze balans. Momenteel zijn er geen indicaties voor negatieve exploitaties of faillissementen van de voormalige Essent-bedrijven. Het financiële risico voor onze gemeente ligt in de verhouding van 0.06% van het totale faillissementsresultaat. Dit resultaat is op dit moment niet te kwantificeren.

-

Wadinko Aandeelhouders zijn de provincie Overijssel en gemeenten in Overijssel, de Noordoostpolder en Zuid-West Drenthe. Onze gemeente bezit 83 van de in totaal 2.389 geplaatste aandelen (3.47%). Het financiële risico voor onze gemeente ligt in de verhouding van 3.47% van het totale faillissementsreultaat. Dit resultaat is op dit moment niet te kwantificeren. De totale balanswaarde van Wadinko bedraagt ongeveer € 62.1 miljoen. Deelnemingen Hasselt Om de Weede/ Overwaters Ten behoeve van de ontwikkeling van Hasselt Om de Weede en Overwaters is een aantal vennootschappen opgericht waarin de gemeente participeert. De totale deelneming bedraagt € 544.000 (Deelneming Hasselt Commandiet B.V. € 9.000, GOM Zwartewaterland Beheer BV. € 9.000 en GEM Zwartewaterland C.V. € 526.000.) Het financiële risico voor onze gemeente ligt in de verhouding van 50% van het totale faillissementsresultaat. Dit resultaat is op dit moment niet te kwantificeren. Vitens N.V. Onze gemeente bezit 38.453 aandelen. Dat is 0.66% van de uitstaande aandelen. Op 31 december 2014 bedroeg het eigen vermogen € 438 miljoen en het vreemd vermogen € 1.043 miljoen. Het financiële risico voor onze gemeente ligt in de verhouding van 0,66% van het totale faillissementsresultaat. Dit resultaat is op dit moment niet te kwantificeren. Rendo Onze gemeente bezit 18 van de 991 aandelen. De totale balanswaarde bedraagt € 134,5 miljoen (balans 1 jan 2015). Het financiële risico voor onze gemeente ligt in de verhouding van 1.8% van het totale faillissementsresultaat. Dit resultaat is op dit moment niet te kwantificeren. N.V. ROVA Gemeenten Per 31 december 2015 heeft N.V. ROVA Holding 10.416 uitstaande aandelen A, B en C. Onze gemeente bezit 302 aandelen A. Dit is 4.29% van het uitstaande aandelenkapitaal A. De totale balanswaarde bedraagt € 78.2 miljoen. Het financiële risico voor onze gemeente ligt in de verhouding van 4.29% van het totale faillissementsresultaat. Dit resultaat is op dit moment niet te kwantificeren. N.V. Bank Nederlands Gemeenten (BNG) Onze gemeente bezit 23.712 aandelen BNG. Dit is 0.04% van de uitstaande aandelen. De totale balanswaarde bedraagt € 149,5 miljoen. Het financiële risico voor onze gemeente ligt in de verhouding van 0.04% van het totale faillissementsresultaat. Dit resultaat is op dit moment niet te kwantificeren. 9

Gemeenschappelijke regelingen Wezo Medio 2015 zijn de onderhandelingen afgerond voor de overdracht van alle aandelen Wezo aan de gemeente Zwolle. In deze onderhandelingen is bij de berekening van de aandelen eveneens rekening gehouden met het verwachte exploitatieverlies van Wezo


45

66

in de komende 5 jaar. Uit de voorlopige calculaties van Wezo blijkt dat de verdiensten van SW medewerkers kostendekkend zijn. Veiligheidsregio Met ingang van 1 januari 2014 zijn de brandweerkorpsen in de regio IJsselland als één organisatie verder gegaan. Onze gemeente draagt hieraan jaarlijks een bedrag van ongeveer € 1.600.000 bij. Op dit moment is het eigen vermogen van de nieuwe brandweerorganisatie niet voldoende toereikend om de risico’s te kunnen afdekken. Daarnaast hebben de deelnemende gemeenten de nieuwe organisatie een bezuinigingstaakstelling meegegeven. Deze is nog niet volledig geconcretiseerd. Onze gemeente heeft een aandeel van bijna 5% in de totale gemeentelijke bijdragen aan de regio. Uitgaande van een voorlopige risico van € 3 miljoen en een kans van voorkomen van 30% houden we rekening met een risico van € 45.000. GGD De deelnemende gemeenten hebben hun samenwerking vastgelegd in een gemeenschappelijke regeling, de 'statuten' van de GGD. Zwartewaterland neemt deel in het bestuur. Onze jaarlijkse bijdrage aan de GGD is € 301.000, 4,4% aandeel in de totale gemeentelijke bijdragen aan de regio. De risico's zijn laag en niet gekwantificeerd.

Bedrijfsvoering 10

Onverzekerde risico’s De afgelopen jaren kwam het nauwelijks voor dat niet geraamde claims van (extern en intern) personeel inzake werkzaamheden en activiteiten ten behoeve van onze gemeente werden ingediend. Ingediende claims bleven financieel beperkt en konden binnen de lopende exploitatie begroting opgevangen worden.

-

11

Personeel Bij arbeidsongeschiktheid van medewerkers ontvangt onze gemeente de eerste twee jaar geen tegemoetkoming in de ziektekosten. Dit betreft een financieel risico. Na een periode van twee jaar ziekte en bij afkeuring voor minimaal 35%, ontvangen medewerkers een WGA uitkering. Er is dan geen verplichting van uitbetaling van loon meer. Gedurende de eerste 2 jaar komt ziektevervanging eveneens voor rekening van de gemeente. Een deel van dit risico kan opgevangen worden binnen de personeelsbegroting. Voor leden van het college van burgemeester en wethouders is het risico van arbeidsongeschiktheid en ontslag niet verzekerd. In dat geval vindt doorbetaling van de salariskosten plaats tot aan het moment van herstelmelding, het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd, vinden van (vervangend) werk of overlijden. Daarnaast hebben we als gemeente te maken met een krimpende organisatie als gevolg van het transitieproces. Dit heeft tot gevolg dat de formatie de komende jaren gaat krimpen en wellicht huidig personeel boven formatief geplaatst gaat worden. Dit betreft een niet direct kwantificeerbaar risico, die niet afgedekt is in de gemeentelijke personeelsbegroting. Op dit moment is het beleid dat deze kosten worden gedekt vanuit het transitiefonds.

60

12

Werkprocessen Alle hoofdprocessen zijn doorgelicht en gescreend op risico's. Waar nodig zijn beheersmaatregelen getroffen. Parallel daaraan is het traject leanmanagement ingevoerd, waarbij processen tegen het licht zijn/worden gehouden en ontdaan van onnodige processtappen. Op basis van het controleplan worden bij de interne controle de belangrijkste werkprocessen getoetst op rechtmatigheid en doelmatigheid.

-

13

Imagorisico Gemeenten kunnen een imago of politiek risico lopen bij bijvoorbeeld nieuwe wetgeving of bij het niet behalen van doelstellingen. Imagorisico kan ontstaan door

-


67

het onjuist of onduidelijk verstrekken van informatie aan burgers of het niet nakomen van bestuurlijke afspraken. De reputatie en integriteit kunnen dan onderwerp van discussie worden. Imagoschade kan worden beperkt door gerichte, adequate en snelle communicatie. De gemeente werkt aan het optimaliseren van het communicatieproces om de kans op imagoschade zoveel mogelijk te beperken. Zowel de kans als het financiële gevolg zijn niet te kwantificeren. 14

Organisatierisico Met betrekking tot haar eigen organisatie loopt de gemeente continu risico’s. Het gaat er dan vooral over of de juiste mensen op de juiste plaats zitten en of de organisatie in het geheel haar taken wel aankan. De risico’s die hieruit voort kunnen vloeien, worden beperkt middels een adequaat stelsel van interne controle, het beschrijven en controleren van werkprocessen, het in gang zetten en bewaken van persoonlijke ontwikkelingsplannen in alle lagen van de ambtelijke organisatie en het afstemmen van de politieke ambities van de gemeenteraad met de capaciteit van het ambtelijke apparaat. Onze gemeente werkt momenteel aan het optimaliseren van een systeem van Planning en Control, wat resulteert in de (verbeterde) interne controle. Tevens zijn de werkprocessen beschreven en gecontroleerd en worden periodiek up-to-date gehouden. Persoonlijke ontwikkelingsplannen maken onderdeel uit van het beleid. Dit alles zal de organisatierisico’s zoveel mogelijk beperken. Ook bij dit risico zijn zowel kans als financieel gevolg niet te kwantificeren. Door de decentralisaties in het sociale domein zijn nieuwe taken op gemeenten afgekomen waarvoor ook organisatierisico's worden gelopen. Dat vraagt een integrale afweging waarbij wordt nagegaan of deze risico’s eigenstandig kunnen worden opgelost of dat deze beter kunnen worden beheerst door het aangaan van samenwerkingen met andere overheden.

-

Open eind regelingen 15

Participatiewet Per 1 januari 2015 is de Participatiewet ingevoerd. In het jaar 2015 hebben we het aantal uitkerningsgerichtigden binnen het gemeentelijk uitkeringsbestand kunnen consolideren op het niveau van begin 2015. Voor 2016 is het de verwachting dat dit aantal stabiel zal blijven en wellicht iets dalen. De Rijksbijdrage is voor 2016 en verdere jaren met € 250.000 naar beneden bijgesteld. Deze daling wordt binnen het participatiebudget opgevangen ten koste van de oorspronkelijke financiële buffers voor exploitatietekorten van de WEZO (welke niet meer noodzakelijk zijn als gevolg van de aandelenoverdracht WEZO naar gemeente Zwolle per 1 januari 2016). De begroting participatiewet is en blijft een financieel risico voor de komende jaren.

45

16

Wmo De ontwikkeling van het Wmo-budget laat zich lastig voorspellen omdat sprake is van een open einde financiering. In die zin bestaat altijd het risico van een schommeling in het aantal aanvragen of een onverwachte grote uitgave voor een woningaanpassing. Om de risico’s te beperken volgen wij de uitgaven op Wmo-gebied maandelijks en maken op basis daarvan voorspellingen. Indien nodig, kan het beleid worden aangepast. Per kwartaal worden dashboards gemaakt voor uw raad waarin melding wordt gedaan van de financiële voortgang en de beleidsontwikkelingen. In principe hanteert de gemeente Zwartewaterland het beleid dat de uitvoering en de rijksmiddelen budgettair in evenwicht dienen te zijn. Er is een blijvende onzekerheid over de te hanteren grenzen tussen de Wmo, Zorgverzekeringswet en de Wet langdurige zorg. Dit maakt dat bepaalde zorgvragers alsnog onder de Wmo komen te vallen en daarmee voor extra onvoorziene lasten voor de gemeente zorgdragen. Dit risico is op dit moment financieel niet realistisch te kwantificeren en zal in de komende periode mogelijk duidelijker worden.

90

17

Jeugdzorg De Jeugdzorg die op 1 januari 2015 is overgeheveld, wordt financieel voor 85% van

130


68

het totale beschikbare gemeentelijk budget uitgevoerd door de BVO. Hierbij is het solidariteitsbeginsel van toepassing. Op basis van de dalende ontwikkelingen van de uitkering jeugdzorg in het Gemeentefonds, in combinatie met de nog niet voldoende op orde zijn van de cliëntenadministratie van zorgaanbieders, is er een onvoorspelbaarheid wat betreft in te kopen zorg en beschikbare middelen voor de gemeente. Het gaat hierbij om een mogelijk risico van € 200.000. De gewijzigde aanpak “Veilig thuis” en voor de Jeugdbescherming kan voor een extra financiële druk zorgen van € 60.000. 18

Bijzondere bijstand en minimabeleid Met ingang van 1 januari 2015 is het merendeel van de regelingen op grond van de categoriale bijzondere bijstand komen te vervallen. Alleen de Regeling Collectieve Zorgverzekering blijft over.

-

19

Leerlingenvervoer De toetsingskaders die onze gemeente hanteert vloeien voort uit landelijke weten regelgeving. Er is nauwelijks beleidsvrijheid. Het aantal aanvragen fluctueert. Dat geldt ook voor de inhoud van de aanvragen. Ritten naar afzonderlijke locaties en/of op afwijkende tijden kunnen leiden tot relatief hoge meerkosten. Daarnaast heeft ook de prijsontwikkeling in het personenvervoer invloed (bijvoorbeeld stijgende brandstofkosten in het taxivervoer en tariefsverhogingen in het openbaar vervoer). Ook de inkomsten uit eigen bijdragen variëren.

25

Juridisch 20

Rechtmatigheid We zien het aantal procedures tegen de gemeente afnemen. Op 1 januari 2016 is het aantal geschillen tegen de gemeente gereduceerd tot nul. Het financiële risico is daarnaast eveneens beperkt, omdat in de meeste gemeentelijke projecten rekening wordt gehouden met juridische bijstand en overige kosten. In 2015 heeft de Raad van Arbitrage over de laatste aanhangige arbitrageprocedure uitspraak gedaan. Met de partij waarvan een aanvraag om een bijdrage in het exploitatietekort werd afgewezen, is onder ontbinding van het contract, tot een vergelijk gekomen. Met de partij waarmee een civiele zaak bij de Pachtkamer liep is tot een sluitende afspraak gekomen. Hierin bestaan derhalve geen risico’s meer, Naar aanleiding van het onderzoek van de belastingdienst, die zich op het standpunt stelde dat de BTW op de nieuwbouw van het bezoekerscentrum (Sluuspoort) en het Botterhuus niet geheel in aftrek kan worden gebracht door gemeente Zwartewaterland, is men na bemiddeling tot een compromis in het geschil gekomen. De uiteindelijke schikking van € 100.000 is onderdeel van de jaarrekening 2015.

-

21

Planschade De kans op planschadekosten is niet groot omdat waar mogelijk een overeenkomst wordt afgesloten met een externe partij om de planschadekosten te vergoeden. Dit kan in vrijwel allegevallen. Planschade kan voorkomen bij exploitaties waar we (een deel van) de kosten niet kunnen verhalen. Door de actieve benadering door planschadeadviesbureaus neemt het aantal aanvragen tot planschade toe. Dit leidt tot tot hogere gemeentelijke proceskosten. Gemeenten kunnen beoordelingskosten op planschade-risico’s niet verhalen op derden. Vooraf kan moeilijk worden ingeschat hoeveel planschadeverzoeken er komen en wat de financiële consequentie is.

25

22

Bezwaarschriften en andere procedures Het betreft het vergoeden van de kosten van juridische bijstand aan de tegenpartij, waartoe we verplicht zijn in geval van gegrondheid van het bezwaar/beroep. Gemiddeld gaat het om 10 zaken per jaar. In 2015 ging het om 7 zaken.

15


69

23

Renteontwikkelingen (Treasury) Gemeenten moeten ervoor zorgen dat zij duurzame toegang hebben tot financiële markten tegen acceptabele, marktconforme condities. Het is van belang de risico’s zoveel mogelijk te beperken en het beheer zo efficiënt mogelijk uit te voeren. Ingezet wordt op zo hoog mogelijke renteopbrengsten en zo laag mogelijke rentekosten, zonder dat daarbij overmatig risico wordt gelopen. In 2014 is een geactualiseerde beleidsnota Treasury door uw raad vastgesteld, waarin de beleidsmatige toetsingskaders zijn vastgesteld. Op de korte termijn verwachten wij geen grote financiële rente risico's. De marktrente ligt onder de gemeentelijke omslagrente en de herfinanciering van lopende leningen vindt op dit moment nog steeds tegen een lagere rente plaats. Bij een oplopende rente en noodzakelijke herfinanciering, waarbij de marktrente hoger is dan de omslagrente of de rente van de af te lossen lening, kunnen er wel risico's ontstaan. Vanuit treasury wordt getracht altijd een spreiding van deze risico's te realiseren middels het aangaan van een goed onderbouwde vorm van financiering en de looptijd van de financiering. De verwachting voor het komende jaar is dat de rente nog steeds laag is. Het risico dat de rente zal gaan stijgen in de komende jaren bij een aantrekkende economie is beduidend hoger geworden. Het komende jaar zal de ECB nog doorgaan met de opkoop van staatsobligaties en zal de rente naar verwachting nog op een laag niveau blijven.

-

Overig 24

Contractbeheer Het gemeentelijke contractbeheer is in een digitaal contractenboek ondergebracht. In het contractenboek is een functionaliteit ingebouwd waarmee de organisatie een bericht ontvangt als de signaleringsdatum is bereikt. De interne contractverantwoordelijke wordt hierop geattendeerd. Deze contractverantwoordelijke gaat al dan niet tot actie over (verlengen contract, beëindigen contract, nieuwe contractbesprekingen e.d.). Het antwoord wordt weer verwerkt in het digitaal contractenboek. De risico’s zijn in beeld en de kans op voorkomen is nihil en acceptabel.

-

25

Inkomsten lopende bouwexploitatie Op basis van een overeenkomst tussen onze gemeente en commerciële partijen hebben we in de begroting rekening gehouden met een jaarlijkse bijdrage per woning uit commerciële bouwexploitaties. De afgelopen jaren blijkt het aantal te bouwen woningen veel lager dan gepland en begroot. Dit heeft tot gevolg dat deze inkomsten nu al enkele jaren lager dan de begroting uitvallen. Verwacht wordt dat de woningbouw de komende jaren weer zal aantrekken tot het geraamde niveau. Hierbij wordt de eerste jaren wel rekening gehouden met schommelingen in de afzet. In de begroting zal dit risico niet direct financieel door vertaald te worden, maar wel als risico van in totaal € 100.000 in het weerstandsvermogen meegenomen worden. Daarnaast zijn de onderhandelingen voor de overdracht van een gemeentelijke bouwgrondexploitatie in volle gang. De financiële consequenties voor deze overdracht zijn meegenomen in de begroting.

50

26

Onderhoud kapitaalgoederen De nota Kapitaalgoederen is in 2012 door uw raad vastgesteld. Hierin is aangegeven dat het onderhoud van de openbare ruimte op kwaliteitsniveau C plaatsvindt. De huidige onderhoudsplannen bevatten risico’s, die mogelijk in de toekomst leiden tot incidentele vervangingen, reparaties of onderhoud. Jaarlijks vind een actualisatie plaats van het uitvoeringsprogramma Werken. Hierin is een planning opgenomen voor het nieuwe jaar met de belangrijkste investeringen binnen het beheer van kapitaalgoederen. Bij de behandeling van de Programmabegroting 2016 – 2019 heeft uw raad een bedrag van € 2.400.000 beschikbaar gesteld voor het wegwerken van achterstallig onderhoud binnen de openbare ruimte.

325


70

Hieronder hebben we de belangrijkste risico’s binnen onze gemeente in beeld gebracht.

Wegen

Bij onderhoud aan wegen ontstaat risico wanneer er sprake is van extreme omstandigheden. Schade als gevolg van een strenge winter laat zich lastig voorspellen, omdat hier diverse factoren invloed op hebben, zoals staat van onderhoud, mate van zout strooien en de daadwerkelijke kou. Het financiële risico ligt tussen de € 100.000 en € 500.000 per jaar.

Kunstwerken

Tijdens een inspectie is achterstallig onderhoud aan kunstwerken geconstateerd. Het geschatte risico ligt rond de € 175.000 structureel per jaar. De inschatting dat deze kosten daadwerkelijk zullen voorkomen ligt rond de 4 jaar.

Riolering

Met de vaststelling van het huidige GRP wordt de reserve gebruikt om de schuldpositie te verminderen. Er is bijna geen reserve meer om grote onverwachte problemen op te vangen. Doordat alle rioleringsobjecten geïnspecteerd zijn weten we echter hoe de onderhoudstoestand is en wordt deze gemonitord. In het beheerssysteem en rapportages wordt dit vastgelegd. Mocht er toch een calamiteit optreden in de grote van € 100.000 tot € 500.000, dan is de reserve niet toereikend. De kans dat dit optreedt is klein. Met kleine onverwachte problemen als verstoppingen van huis- of kolkaansluitingen, ingroei van boomwortels of verstopte rioolpompen is in de exploitatie rekening gehouden. Er is voldoende budget en personeel om deze problemen te verhelpen.

Baggerwerken

Voor baggerwerken zijn structurele voorzieningen in de begroting getroffen, voor een deel met eigen dekking door inkomsten uit heffingen. Risico’s zijn moeilijk in te schatten. Waterbodems met een vervuiling zijn voor het belangrijkste deel gesaneerd. Het risico van vervuiling en overige onvoorziene uitgaven kunnen worden opgevangen binnen het gemeentelijk rioleringsplan.

Gemeentelijke gebouwen

Gebouwen die niet voor de eigen bedrijfsvoering nodig zijn, geen strategisch eigendom zijn of voortkomen uit een wettelijke taak moeten worden verkocht. Als gebouwen niet verkoopbaar blijken te zijn, kan niet worden voldaan aan de bezuinigingstaakstelling op het onderhoud. In de huidige markt is een aantal panden zeer lastig te verkopen. Met de huidige stand van gebouwen die op de nominatie staan om verkocht te worden is het risico voor de gemeentelijke exploitatie begroting € 250.000 per jaar. De inschatting dat deze kosten daadwerkelijk voorkomen ligt rond de 4 jaar.

Openbaar groen

Het afgelopen jaar ontstond er stormschade aan openbaar groen. De kosten hiervan konden deels worden opgevangen binnen de gemeentelijke begroting. Deze kosten betreffen het opruimen en vervangen van diverse (omgevallen) bomen. De extra kosten worden in deze situaties rond de € 60.000 ingeschat en komen gemiddeld één keer in de 3 jaar voor. In de toekomst is er een toename van kosten voor stormschade te verwachten wegens de groei van bomen in jonge wijken, de wijziging van weersomstandigheden en de aantasting van bomen door nieuwe boomziekten zoals Essentaksterfte.

Huur- en pachtbeleid

Door uitvoering van het huur- en pachtbeleid generen we inkomsten.


71

27

Opbrengsten bouwleges Op landelijk en regionaal niveau kwamen eind 2015 positieve signalen binnen, die aangeven dat de woningbouw weer aantrekt. Dit is eveneens nadrukkelijk te merken binnen onze gemeente in het toenemend aantal vooroverleggen en belegde kernteams. Kleine en grote bouwvoornemens worden aangedragen. Dit wil niet direct zeggen dat hier uitvoering aan gegeven wordt. Wel is het merkbaar dat de ondernemer weer wil investeren ten gunste van de bedrijfsvoering. In 2015 heeft dit uiteindelijk wel geleid tot veel kleine bouwaanvragen, het aantal grote bouwaanvragen bleef uiteindelijk flink achter. Dit zien we terug in de gerealiseerde bouwleges 2015. Voor 2016 is het de verwachting dat deze grote bouwaanvragen zullen aantrekken, met name in Genemuiden zijn als gevolg van grondruilingen de ambitie voor uitbreiding van locatie op korte termijn aanzienlijk vergroot. Echter het blijft onduidelijk of deze verwachtingen de komende jaren tot grote investeringen of kleinere inpandige verbouwingen zullen leiden. Dit laatste geeft onzekerheden met betrekking tot de verwachting van de hoogte van de bouwlegesinkomsten. Hier kunnen grote verschillen uit voortkomen. Voorgaande jaren zijn oorspronkelijke prognoses tussentijds bijgesteld, waarna het aan het eind van het jaar alsnog bleek dat de oorspronkelijke prognose ruimschoots is behaald. Op basis van de bouwlegesinkomsten 2015 wordt het risico voor dit jaar in eerste instantie verhoogd.

100

28

Verzekeringsrisico’s De vaste activa zijn verzekerd tegen de meest voorkomende gevallen van schade. Daarnaast heeft de gemeente andere verzekeringen voor: Fraude en berovingen, Motorrijtuigen, Aansprakelijkheid (aansprakelijkheidsstelling gemeente), Ongevallen (w.o. verkeersbrigadiers, vrijwilligers en bedrijfshulpverleners), Rechtsbijstand, College beschermingspolis, Verzekering werkmaterieel, Dienstritten, Werkgeversaansprakelijkheid, Bouw- en montage, Tweejaarlijks wordt de gehele verzekeringsportefeuille doorlopen en geactualiseerd. Het risico van onder- of oververzekering blijft hierdoor beperkt. De afgelopen jaren zien we wel een flinke stijging van het aantal zaken waarbij de gemeente aansprakelijk wordt gesteld voor de geleden schade door burgers. Het aantal ligt jaarlijks rondom de 30 zaken De gemeente is in principe verzekert voor dit soort claims, maar dient wel bij toekenning van de claim rekening te houden met een eigen risico van € 2.500 per zaak. Met dit eigen risico is niet expliciet rekening gehouden in de gemeentelijke budgetten.

25

29

Specifieke uitkeringen Gemeenten lopen risico dat door vertraging of onduidelijke administratieve vastlegging gelden vanuit de specifieke uitkeringen terugbetaald moeten worden. Wij trachten dit te voorkomen door het zorgvuldig vastleggen van subsidievoorwaarden en de controle hierop. Dit leidt tot de vaststelling door de gemeenteraad van de SISAbijlage in de jaarrekening.

-

30

Automatiseringsbeveiliging De risico's bestaan uit informatiecriminaliteit (hack-pogingen etc.), stroomstoringen of ernstige computerstoringen (door brand o.i.d.) waardoor ICT systemen gedurende uren of dagen niet te gebruiken zijn. Het optreden van een gebeurtenis die, bij het ontbreken van passende maatregelen, duidelijk waarneembare gevolgen (materieel dan wel immaterieel) voor de organisatie heeft, noemen we een calamiteit. Het gaat daarbij om gevolgen zoals vitale informatie die verloren gaat, financiële controle die niet meer mogelijk is, informatie die niet meer beschikbaar is, goederen en diensten die niet geleverd kunnen worden, demotivatie bij medewerkers, chaos en fraude. Op 1 januari 2016 gaat de meldplicht datalekken in. Deze meldplicht houdt in dat organisaties (zowel bedrijven als overheden) direct een melding moeten doen bij het College bescherming persoonsgegevens (CBP) zodra zij een ernstig datalek hebben. En soms moeten zij het datalek ook melden aan de betrokkenen (de mensen van wie

40


72

de persoonsgegevens zijn gelekt). Is de meldplicht datalekken ingegaan en is een datalek ten onrechte niet bij het CBP gemeld? Dan kan het CBP een boete geven. Deze bestuurlijke boete bedraagt ten hoogste het bedrag van de zesde categorie van artikel 23, vierde lid, van het Wetboek van Strafrecht. Dat is per 1 januari 2016 maximaal 820.000 euro. Op dit moment kunnen we nog geen goede inschatting van kans en financiële impact, bij voorkomen, maken voor dit risico. 31

Crisisbeheersing en rampenbestrijding In 2012 heeft de provincie Overijssel een risicokaart van Zwartewaterland opgemaakt, die elke 4 jaar wordt geactualiseerd. Deze risicokaart biedt de gemeente en haar burgers de mogelijkheid maatregelen te treffen. Om de operationele slagkracht bij crisissituaties in de responsfase te vergroten is het van belang snel uitvoering te (kunnen) geven aan het opstarten van processen, inzetten van middelen en het doen van uitgaven zonder last of ruggespraak. De gemeente en andere organisaties nemen preventieve maatregelen om crisissituaties te voorkomen. Dit is echter geen garantie dat crisissituaties zich nooit meer voordoen. In geval van crisis dient direct gehandeld te kunnen worden. In de begroting is hiervoor geen budget opgenomen. De gemeenten in de veiligheidsregio IJsselland hebben gezamenlijk per gemeentelijk proces een teamplan opgesteld. In de gevallen waar nodig is er mandaat geregeld, met daaraan een budget gekoppeld, om te trachten de noodzakelijke uitgaven te beheersen. Rampen kunnen zich in allerlei verschijningsvormen voordoen. Dit is een bestuurlijk en financieel risico. Indien nodig worden personeel en materieel ingezet, leidend tot kosten voor onze gemeente. Onze gemeente beschikt over de benodigde rampenbestrijdingsplannen. Communicatie speelt hierbij een cruciale rol.

-

32

Milieu- en bodemverontreiniging Bij gemeentelijke besluiten lopen wij het risico om (onterecht of terecht) bedrijven geluid (of lucht)ruimte toe te kennen die achteraf niet opgelegd had kunnen worden. Het betreft met name oudere vergunningen waarbij mogelijk klachten over geluid/lucht komen dan wel naar aanleiding van handhaving. Het grootste risico is dat het bedrijf niet meer op die locatie kan functioneren en uitgekocht moet worden. Deze kosten zijn niet te voorzien. Een tweede mogelijkheid is dat er wel voorzieningen mogelijk zijn, maar niet afdwingbaar bij het bedrijf. Deze voorzieningen moeten wij dan als gemeente bekostigen. Daarnaast zijn er kosten als gevolg van noodzakelijke woningsanering zoals gevelisolatie maatregelen. Dit betreffen maatregelen die noodzakelijk zijn, nadat een geluidwerend gebouw door de gemeente is gesloopt. Het effect is dat de geluidbelasting op de woning toe neemt en boven de voorkeursgrenswaarde uit komt. Op basis van de afgelopen 10 jaar is de verwachting dat geluidsrisico’s eens in de 5 jaar kunnen voorkomen. De geschatte kosten zijn, afhankelijk van de saneringsmaatregel, ongeveer € 100.000. Hiervoor is geen dekking in de begroting of verzekering opgenomen. Bij calamiteiten kan er een bodemverontreiniging ontstaan op gemeentelijk grondgebied. Veelal worden de kosten verhaald op de verzekering van de veroorzaker. Risico is echter dat de dader niet te achterhalen is. Dit speelt bij grondwerkzaamheden, waarbij onverwachts een ernstige verontreiniging wordt aangetroffen. De kosten van een onderzoek naar de verontreiniging en de kosten van het opruimen kunnen variëren van enkele tienduizenden euro's tot een veelvoud daarvan. Op basis van gemeentelijke historie houden we rekening met een financieel risico van € 100.000 voor het onvoorzien en niet in de begroting afgedekte sanering van bodemverontreiniging. De Nederlandse Staat heeft de klimaatzaak verloren. De rechtbank heeft uitgesproken dat de klimaatdoelstelling die de Nederlandse overheid heeft gesteld te laag is. De rechter eist dat Nederland in 2020 minimaal 25% CO2-reductie realiseert (ten opzichte van 1990) terwijl de huidige ambitie slechts 16% is en Nederland niet op koers ligt. Op dit moment is nog niet duidelijk of lokale overheden ook aangesproken gaan worden. Dat kan dan een risico voor ons als gemeente worden. Onze ambitie

10


73

ligt op dit moment nog veel lager dan de landelijker ambitie (13% CO2-reductie ten opzichte van 2009). Op dit moment is het lastig om in te schatten of lokale overheden hiervoor in de toekomst aangesproken gaan worden. 33

Verkoop groenstroken In de huidige begroting is een structurele inkomst meegenomen van € 90.000 voor de verkoop van groenstroken. Deze begroting volgt vanuit de ombuigingen 2011 als input om de gemeentelijke bezuinigingstaakstelling te realiseren. Als uitgangspunt ging men toentertijd uit van een totale inkomst van € 300.000 over 4 jaren. Inmiddels is er meer geld binnen gekomen, dan vooraf ingeschat. Voor de komende jaren heeft Zwartewaterland nog enkele stukken groenstrook in de verkoop maar zal de structureel geraamde inkomst niet meer gerealiseerd worden. Dit zal betrokken moeten worden bij de behandeling van de meerjarenbegroting, maar geldt op dit moment als een risico voor deze gemeente.

40

34

Onderwijs De betalingen in het kader van de doordecentralisatie huisvesting Agnieten College locatie Zwartsluis vormen een financieel risico voor de gemeente. In de doordecentralisatie-overeenkomst is vastgelegd dat de hoogte van de jaarlijkse bijdrage, die het schoolbestuur van de gemeente ontvangt, deels afhankelijk is van het aantal leerlingen dat de school bezoekt. Voor iedere leerling boven het aantal van 475 ontvangt de school een extra bijdrage van € 552. De verwachting was ten tijde van het afsluiten van de overeenkomst dat het leerlingenaantal in 2014 een piek zou hebben bereikt, met een aantal van 598, en daarna langzaam zou gaan afnemen. Vanaf 2025 zou het aantal leerlingen volgens de prognose onder de 475 uitkomen. In de praktijk zien we deze daling echter nog niet. Momenteel ligt het aantal leerlingen zelfs rond de 650. Hierdoor wordt de voor dit doel gevormde bestemmingsreserve sneller uitgeput dan was verwacht. Wel staat hier tegenover dat de inkomsten vanuit het gemeentefonds, voor het onderdeel onderwijshuisvesting voortgezet onderwijs, bij een stijgend leerlingenaantal positief wordt bijgesteld.

75

Totaal Totaal 80%

1.250 1.000

Risico's grondexploitaties

Bij de actualisatie van de grondexploitaties wordt expliciet aandacht gegeven aan de risico’s met betrekking tot de grondexploitaties. Daarvoor is bij alle projecten uitgegaan van drie scenario’s, te weten: Basis scenario gebaseerd op de meest reële verwachting ten aanzien van afzet, kosten en opbrengsten (de actuele grondexploitatie); midden scenario een afgeleide van het basisscenario waarin negatieve risico’s ten aanzien van afzet, kosten en opbrengsten worden doorgerekend; worst case scenario het scenario met de meest negatieve financiële consequenties voor de gemeente. In het merendeel van de gevallen is dat het scenario waarin het project wordt stopgezet en de boekwaarde wordt afgeboekt tot de marktwaarde van de huidige bestemming. Hierbij wordt rekening gehouden met alle noodzakelijke kosten om het project af te kunnen ronden, gemaakte afspraken met derden en mogelijke terugbetaling van subsidies. In de nota Grondbeleid is vastgelegd op welke wijze risico’s in de grondexploitaties worden bepaald. Bij de jaarlijkse herziening van de grondexploitaties worden drie scenario’s (real case = basisberekening grondexploitatie, midden scenario en worst case scenario) doorgerekend op basis van de specifieke risico’s in de desbetreffende grondexploitatie. Tevens wordt op basis van risicoinschatting bepaald welk van de scenario’s wordt gehanteerd voor de bepaling van het benodigde Jaarverantwoording 2015

74

weerstandsvermogen. Daar waar de risico-inschatting weerstandsvermogen is dat onderstaand weergegeven: Exploitatie/NIEGG

Inschatting risico t.b.v. risicoreserve

(Bedragen in € 1.000)

Besto Waterfront Algemene voorziening grondexpl. Arrivàterrein Diamanten Bolwerk Binnenveld Zevenhont Oost Kranerweerd Totaal

Basisberekening Midden scenario Basisberekening Worst case scenario Midden scenario Midden scenario Worst case scenario

leidt

tot

Risicobedrag

0 611 2.965 417 1.240 856 1.500 350 7.939

het

aanhouden

van

Winstneming Afboeking Voorziening

-611 -2.696 -417 -1.240 -856 -1.500 -350 -7.670

Gelet op vorenstaande concluderen wij dat het wij een gebonden reserve aanhouden voor het grondbedrijf van € 269.500 (het verschil tussen het gecalculeerde risico en de reeds getroffen voorzieningen).

Analysetabel beschikbare weerstandscapaciteit en benodigde weerstandscapaciteit (bedragen * € 1000)

Weerstandscapaciteit

Incidenteel

Algemene Reserve Reserve Grondexploitatie Rekening resultaat 2015 Stille Reserve Onvoorzien Totale Incidentele weerstandscapaciteit

Structureel

Begrotingsruimte Onbenutte nieuwe investeringen Stelpost Algemene uitkering Maatregelen financieel gezonde positie Totale Structurele weerstandscapaciteit

Incidentele en structurele weerstandscapaciteit Risico-inventarisatie Algemene dienst Grondexploitatie

Totale risico-inventarisatie

Verschil weerstandscapaciteit en totale risicoinventarisatie

6.283 346 3.120 1.764 59 11.572 151 726 368 369 1.614

13.186

1.000 270

1.270

11.916

Uit bovenstaande tabel blijkt dat de weerstandscapaciteit van onze gemeente toereikend is.

Berekening weerstandsvermogen

De benodigde weerstandscapaciteit die uit de risicosimulatie voortvloeit, is afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit. De uitkomst van die berekening vormt het weerstandsvermogen. Om het weerstandsvermogen te kunnen beoordelen is vastgesteld welke ratio onze gemeente nastreeft. Hiertoe wordt gebruik gemaakt van onderstaande waarderingstabel.


75

Beschikbare weerstandscapaciteit ----------------------------------------Benodigde weerstandscapaciteit

Ratio weerstandsvermogen =

Waarderingscijfer A B C D E F

Ratio weerstandsvermogen > 2,0 1,4 < x < 2,0 1,0 < x < 1,4 0,8 < x < 1,0 0,6 < x < 0,8 < 0,6

Betekenis Uitstekend Ruim voldoende Voldoende Matig Onvoldoende Ruim onvoldoende

Voor onze gemeente betekent dit het volgende: (bedragen * € 1000) Ratio weerstandsvermogen per 1 januari 2014 Beschikbare weerstandscapaciteit 13.186 Benodigde weerstandscapaciteit 1.270 Ratio 10.4 Waarderingscijfer A Betekenis Uitstekend Op grond van de actuele gegevens concluderen we dat de weerstandscapaciteit van onze gemeente kan worden gekwalificeerd als “uitstekend”. Dat wil zeggen: er is een solide financiële basis aanwezig om gecalculeerde risico’s op te vangen. De budgetten die de basis vormen voor de weerstandscapaciteit staan de komende jaren echter fors onder druk. Dit geldt ook voor de Algemene Reserve en de Grondreserve. De kans bestaat dat die de komende jaren afnemen, als de voorgenomen investeringen uitgevoerd worden en grondexploitaties verder moeten worden afgewaardeerd als gevolg van de economische situatie. De Stille Reserve neemt af na de verkoop van gebouwen en gronden.

Kengetallen Kengetal Netto schuldquote Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen Solvabiliteitsratio Kengetal grondexploitatie Structurele exploitatieruimte Woonlasten meerpersoonshuishouden

Jaarrekening 2011 2012 2013 166% 169% 179% 147% 151% 159%

2009 124% 105%

2010 175% 154%

33% 63%

26% 84%

21% 73%

19% 64%

99%

101%

102%

100%

2014 178% 155%

2015 144% 133%

Begroting 2016 141% 124%

17% 66% -5,58%

15% 73% 0,00%

17% 58% 10,9%

14% 34% 1,63%

105%

103%

120%

117%

Hieronder worden de definities vermeld van de afzonderlijke kengetallen. Deze definities zijn nodig zodat iedere gemeente de kengetallen op dezelfde wijze berekent, zodat de kengetallen over verschillende jaren en ook tussen gemeenten vergelijkbaar zijn.

Netto schuldquote

De netto schuld weerspiegelt het niveau van de schuldenlast van de medeoverheid ten opzichte van de eigen middelen. De netto schuldquote geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de Jaarverantwoording 2015

76

aflossingen op de exploitatie. In 2015 zien we een duidelijke daling van dit percentage als gevolg van de daling van de langlopende vaste schulden (10% daling) en een stijging van de gemeentelijke baten in 2015 (8% stijging). De daling van de langlopende schulden komt met name door het gevoerde treasurybeleid. Met het gevoerde treasurybeleid wordt hier bedoeld; (geprognosticeerde) gemeentelijke uitgaven en financiering actiever op elkaar afstemmen middels de liquiditeitsplanning, activeren (en daarmee minimaliseren ten laste van reserve) van investeringen in de begroting, koppelen (langere) afschrijvingstermijn aan investeringen, uitstel van investeringen en verhogen inkomsten en verlagen uitgaven. De verwachting voor 2016, op basis van de actuele informatie, is een verdere daling van de netto schuldquote. Hierbij dient aangetekend te worden dat deze verwachting mogelijk onzeker kan worden als gevolg van de ontwikkelingen rondom Hasselt om de Weede en Overwaters. Hierover volgt meer duidelijkheid in de loop van 2016. Een belangrijke balans tussen de gemeentelijke inkomsten en uitgaven blijft een fragiel aandachtspunt, een lichte stijging van de uitgaven kan een stijging van de netto schuld quote betekenen, de debtratio (verhouding tussen inkomsten en uitgaven) is beperkt.

Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen

De netto schuldquote wordt berekend in- of exclusief doorgeleende gelden. Omdat er onzekerheid is of deze leningen wel allemaal terug worden betaald, is het verstandig om dit onderscheid te maken. Op die manier wordt dit risico in beeld gebracht. De netto schuldquote gecorrigeerd voor de doorgeleende gelden is identiek aan de netto schuldquote behalve dat onder de financiële activa ook alle verstrekte leningen vallen (conform art. 36 lid b en c). Zie onderbouwing netto schuldquote. Daarnaast constateren wij een kleine daling van € 600.000 van de verstrekte geldleningen wat het percentage positief beïnvloedt.

De solvabiliteitsratio

Deze indicator geeft inzicht in de mate waarin de decentrale overheid in staat is aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. Onder de solvabiliteitsratio wordt verstaan het eigen vermogen als percentage van het totale balanstotaal. Het eigen vermogen van een gemeente bestaat conform art. 42 BBV uit de algemene reserve, de bestemmingsreserves en het resultaat uit het overzicht van baten en lasten. De Solvabiliteitsratio laat een stijging zien van 2%. De oorzaak ligt in de stijging van het Eigen vermogen, met name door de hoger jaarrekeningresultaat, en een daling van het totale vermogen (3,6% ten opzichte van 1 januari 2015). Het totale vermogen daalt met name door een daling van voorraden en vorderingen (zie toelichting balans in deze jaarrekening). We verwachten het komende jaar (op basis van onze inschattingen in de programmabegroting 2016) een lichte daling van de solvabiliteitsratio, waarbij de genoemde risico's onder de netto schuldquote eveneens van toepassing zijn. Deze daling hangt onder meer samen met de daling van het totale vermogen als gevolg van de ontwikkelingen rondom Hasselt om de Weede en Overwaters. In de loop van 2016 komt hier meer duidelijkheid over. Gemeente Zwartewaterland beschikt over een hoge voorzieningen niveau (€ 6,16 miljoen). Deze voorzieningen zijn vooral gekoppeld aan de gemeentelijke grondexploitaties. De actualisatie grondbedrijf 2015 laat een positieve toekomstontwikkeling zien, waardoor de noodzaak van handhaving van voorzieningen mogelijk discutabel kan worden. Wanneer de noodzaak verdwijnt zal de vrijval van voorzieningen ten gunste van de algemene reserve geboekt worden, wat weer een positieve bijdrage levert aan de solvabiliteitsratio.

Kengetal Grondexploitatie

De afgelopen jaren is gebleken dat grondexploitatie een forse impact kan hebben op de financiële positie van een gemeente. De boekwaarde van de voorraden grond is van belang, omdat deze waarde moet worden terugverdiend bij de verkoop. De accountant moet ieder jaar beoordelen of de gronden tegen een actuele waarde op de balans zijn opgenomen. In artikel 38 BBV lid a wordt gevraagd om in de balans afzonderlijk op te nemen: Grond- en hulpstoffen gespecificeerd naar niet in exploitatie genomen bouwgronden en overige gronden hulpstoffen. In lid b van artikel 38 wordt gevraagd onderhanden werk te vermelden, waaronder bouwgronden in exploitatie. Op basis van artikel 38 BBV worden de niet in exploitatie genomen gronden en de bouwgrond in exploitatie bij elkaar opgeteld en gedeeld door de totale baten uit de programmabegroting of jaarstukken (conform artikel 17 lid c BBV = exclusief mutaties reserves) en uitgedrukt in een percentage.


77

Het kengetal Grondexploitatie laat een daling zien als gevolg van de daling van de gronden in exploitatie en een stijging van de baten ten opzichte van het jaar 2014. Een verwachte verdere daling van deze percentage hangt samen met de ontwikkelingen rondom Hasselt om de Weede en Overwaters. Hiermee daalt de impact van de grondexploitaties op de financiële positie van deze gemeente.

Structurele exploitatieruimte

De resultaten van de jaarrekeningen uit de afgelopen jaren laten een duidelijke stijgende lijn zien met betrekking tot de exploitatieruimte. Deze stijgende lijn is een duidelijk gevolg van de ontvlechting van de gemeentelijke grondexploitatie van de algemene dienst. Bij de voorgaande jaarrekeningen zijn flinke voorzieningen gevormd voor het gemeentelijk grondbedrijf vanuit de positieve financiële resultaat in de algemene dienst. Dit heeft in de afgelopen jaren geleid tot een negatief exploitatieresultaat en daarmee een laag kengetal structurele exploitatieruimte. De komende jaren wordt op basis van de huidige prognoses een positief kengetal verwacht. Gemeente Zwartewaterland heeft de afgelopen 2 jaar, binnen haar baten/lasten stelsel, voldoende zekerheid ingebouwd en daarmee exploitatieruimte om deze stijgende lijn te continueren. Een positieve exploitatieruimte betekent niet direct een positieve invloed op de gemeentelijke schulden niveau. De schulden komen voort uit het kasstelsel, oftewel de werkelijke inkomsten en uitgaven, deze zijn niet in evenwicht met de gemeentelijke baten en lasten. Hier dient men de komende jaren zeker aandacht voor te hebben en houden. Voor de beoordeling van het structurele en reële evenwicht van de begroting wordt nu het onderscheid gemaakt tussen structurele en incidentele lasten. Bij incidentele lasten of baten gaat het om eenmalige zaken die zich gedurende maximaal drie jaar voordoen. Voorbeelden van structurele baten zijn bijvoorbeeld de algemene uitkering en eigen belastinginkomsten. Voorbeelden van structurele lasten zijn personeelslasten, kapitaallasten en bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen. Het onderscheid tussen structureel en incidenteel is ook in een notitie van de commissie BBV vastgelegd en moet conform het BBV ook in de begroting en jaarstukken worden onderbouwd. Een begroting waarvan de structurele baten hoger zijn dan de structurele lasten is meer flexibel dan een begroting waarbij structurele baten en lasten in evenwicht zijn.

Belastingcapaciteit: Woonlasten meerpersoonshuishouden als kengetal voor gemeenten

De ruimte die een gemeente heeft om zijn belastingen te verhogen, wordt vaak gerelateerd aan de totale woonlasten. Het Coelo publiceert ieder jaar deze lasten in de Atlas van de lokale lasten. Onder de woonlasten wordt verstaan de OZB, de rioolheffing en reinigingsheffing voor een woning met gemiddelde waarde in die gemeente. De definitie van het kengetal belastingcapaciteit is: Woonlasten meerpersoonshuishouden in jaar t ten opzichte van het landelijk gemiddelde in jaar t-1 in %. In het jaar 2015 zijn de gemeentelijke woonlasten flink gestegen. De stijging van de woonlasten zijn een direct gevolg van het noodzakelijk financieel gezond maken van deze gemeente. Zowel de OZB als de rioolheffing zijn van 2014 naar 2015 flink gestegen. De stijging van de gemeentelijke OZB hing toentertijd in een belangrijke mate samen met de door het Rijk opgelegde kortingen op de Algemene uitkering en de benodigde inzet van deze gemeente op de verbetering van de gemeentelijke kapitaalgoederen. De stijging van de rioolheffing met 46% ten opzichte van 2014 hing samen met het eind 2014 door de raad vastgesteld Gemeentelijk Rioleringsplan en de hiermee gepaard gaande wijze van financiering van investeringen. Voor het jaar 2016 kan voor de woonlasten gesteld worden dat de lagere stijging van de gemeente woonlasten de procentuele afwijking daalt ten opzichte van de gemiddelde landelijke woonlasten.


78

Paragraaf Kapitaalgoederen Inleiding

Het beheer en onderhoud van kapitaalgoederen komt in de verschillende begrotingsprogramma’s terug. In deze paragraaf wordt het gevoerde beleid met betrekking tot het beheer en onderhoud als een dwarsdoorsnede vanuit de programma’s aangegeven. Daarmee is tegelijkertijd het beleidskader voor dit onderwerp aangegeven. De kapitaalgoederen worden in deze paragraaf onderverdeeld in de categorieën: wegen (inclusief openbare verlichting en kunstwerken), riolering, water, groen (inclusief sportparken, speelterreinen en begraafplaatsen) en gemeentelijke gebouwen.

Areaalgegevens (kerncijfers)

Het beheer en onderhoud van onze gemeente omvat het areaal, zoals in het onderstaande overzicht is opgenomen: Wegen

Riolering

Water

Groen

Gebouwen

Kilometer weg, waarvan: Binnen de bebouwde kom Buiten de bebouwde kom Oppervlakte wegen / verhardingen waarvan: Asfalt Beton Elementenverharding Overig Kilometer vrij liggend fietspad Bruggen Tunnel Lichtmasten Laagspanningsleiding (m1) Aansluitingen Kilometer vrijverval riool in de kernen Drukriool in het buitengebied Rioolgemalen Pompunits voor drukriolering Kolken en bijbehorende aansluitingen Bijzondere voorzieningen zoals wadi’s en bergbezinkbassin Kilometer persleiding Kilometer drainage Kilometer infiltratie / drainage riool Havens Kilometer watergang Kilometer wadi's Kilometer beschoeiing Sluizen Hectare openbaar groen Begraafplaatsen Bomen Gebouwen

(m2),

207,49 69,80 137,69 1.517.664 587.756 92.743 829.835 7.330 30,67 39 1 4.470 4774 8.120 144 120 47 462 7150 103 16 3 1 5 70 0,3 25 3 199 7 8.042 67

Kwaliteit en voorzieningenniveau

De onderhoudsstaat van onze kapitaalgoederen is bepalend voor de kwaliteit en beleving van de openbare ruimte. Er bestaat een directe relatie tussen kwaliteit en kosten bij het onderhoud van kapitaalgoederen. Met het onderhoud van kapitaalgoederen is een substantieel deel van onze Jaarverantwoording 2015

79

begroting gemoeid. Om met de beschikbare budgetten het door de raad gewenste kwaliteitsniveau te bereiken, wordt het onderhoud op basis van de uitgangspunten van de Nota Onderhoud Kapitaalgoederen uitgevoerd.

Nota Onderhoud Kapitaalgoederen

De afgelopen jaren is op basis van de NOK 2012 fors extra geïnvesteerd in wegen en kunstwerken om geconstateerd achterstallig onderhoud weg te werken. In het voorjaar van 2015 is in samenwerking met het Ministerie van Binnenlandse zaken en de Provincie een begrotingsscan uitgevoerd. Uitgangspunt van deze scan was het identificeren van mogelijkheden om voor onze gemeente een financieel gezonde situatie te bereiken. Een financieel gezonde gemeente beschikt structureel over voldoende budget om haar kapitaalgoederen op een goed niveau (tenminste niveau C) te onderhouden. De Begrotingsscan geeft aan dat er aandacht moet zijn voor het monitoren van de bezuinigingen op onderhoudsbudgetten en dat tijdig bijgestuurd moet worden. In 2015 is het uitvoeringsprogramma Werken vastgesteld. Het uitvoeringsprogramma is een nieuw instrument dat ons beter in staat stelt de beschikbare middelen zo efficiënt en effectief mogelijk in te zetten. Het uitvoeringsprogramma geeft de onderhoudsplanning voor de korte termijn weer. Ieder jaar wordt het uitvoeringsprogramma Werken geactualiseerd. Tweejaarlijks vinden inspecties plaats om de programmering te monitoren. De inspecties die ten grondslag liggen aan de werken die in het Uitvoeringsprogramma 2015 zijn opgenomen hebben uitgewezen dat in het huidige areaal wegen achterstallig onderhoud ter grootte van € 2.4 miljoen is ontstaan. In de Meerjarenbegroting 2015 – 2019 zijn, als één van de maatregelen om financieel gezond te worden, kapitaallasten geraamd om investeringen met maatschappelijk nut te kunnen activeren. Hiertoe is vanaf 2016 een stelpost ter grootte van € 300.000 structureel in de begroting opgenomen. De kapitaallast ad € 200.000 die deze investering met zich meebrengt wordt gedekt uit de genoemde stelpost. In 2016 wordt de NOK opgesteld waarin een beheers-programmering is opgenomen, gebaseerd op een meerjarig perspectief van 10 jaar en die financieel wordt vertaald in de Meerjarenbegroting. Daarnaast wordt meegenomen hoe wij omgaan met het ramen van investeringen voor herinrichting en renovatie en het beleid inzake areaalbeheer en overdracht van projecten naar beheer. De NOK wordt eens per 4 jaar geactualiseerd.

Wegen

Door invoering van de nota Onderhoud Kapitaalgoederen worden de kosten van het onderhoud beperkt door het treffen van onderstaande maatregelen: • In plaats van weg constructies te vervangen wordt een extra asfaltlaag aangebracht • Onderhoud aan wegen koppelen aan rioleringsprojecten • Acceptatie van overschrijding ondergrens onderhoudstoestand voor wegen in het buitengebied met een lage verkeersintensiteit • Vervangen van asfalt door elementenverharding binnen de bebouwde kom met uitzondering van wijkontsluitingswegen In 2015 is gewerkt conform de hierboven genoemde kaders. Zo hebben we het onderhoud van de wegen in Dedemsvaart-Zuid en de Industrieweg te Hasselt gekoppeld aan de rioleringsmaatregelen die we daar treffen. Een ander voorbeeld is dat wij bij de Koppel in Genemuiden in 2015 het asfalt hebben vervangen door elementverharding.

Analyse terugblik 2015

In 2014 is er een inspectierapport over de onderhoudsstaat van de gemeentelijke wegen vastgesteld. Op basis hiervan hebben wij het Uitvoeringsplan Werken 2015 vastgesteld. In onderstaand overzicht is aangegeven welke wegwerkzaamheden zijn uitgevoerd in 2015:


80

Plaats Genemuiden

Hasselt

Zwartsluis

Straat Koppel Achterstraat Centrum Genemuiden Bereklauw Klaas Fuitestraat Toegangen tot bruggen Mr. Steenbergenstraat Nijverheidsstraat (putkoppen) Stenendijk (fietspad) Randweg Euroweg Grintwal (in combinatie met centrumplan) Arembergerstraat Grote Kranerweerd

Daarnaast heeft divers klein onderhoud plaatsgevonden aan zowel asfalt als straatwerk.

Openbare verlichting

In 2015 is het beleidsplan Openbare Verlichting geactualiseerd, in 2016 wordt deze aangeboden aan het college en de raad ter vaststelling. In het beleidsplan beschrijven we hoe we de komende 10 jaar omgaan met verlichting in de gemeente. Tevens geven we in het plan een doorkijk naar de komende jaren op het gebied van beheer van openbare verlichting. Voor de periode van 2015-2018 is door de raad jaarlijks een bedrag van € 199.000 beschikbaar gesteld voor de vervanging van oranje naar witte verlichting. In 2016 starten we met het vervangen van de eerste armaturen.

Kunstwerken

In 2015 hebben wij de werkzaamheden aan de Sas in Genemuiden uitgevoerd. Daarnaast hebben we de werkzaamheden inzake het onderhoud aan de kademuren van de grachten in Hasselt voorbereid. In 2016 starten we met deze onderhoudswerkzaamheden. Tevens starten we in 2016 met de voorbereiding van de vervanging van de duikerbrug in de Grote Kranerweerd in Zwartsluis. De uitvoering hiervan is gepland in het najaar van 2016. De benodigde programmering voor kunstwerken wordt in 2016 geactualiseerd.

Riolering

In 2014 heeft uw raad het Gemeentelijk Rioleringsplan 2015-2019 vastgesteld en de hiervoor benodigde middelen beschikbaar gesteld. Ter uitvoering hiervan hebben wij het Uitvoeringsprogramma Werken 2015 en de hierin opgenomen planning voor rioleringswerkzaamheden opgenomen. Uitgangspunt hierbij is dat de kosten gedekt worden uit de inkomsten rioolbelasting. In 2015 zijn de volgende werkzaamheden gestart dan wel uitgevoerd: • Voorbereiding maatregelen Industrieweg (uitvoering volgt in 2016) • Voorbereiding rioolvervanging Nijverheidsstraat (uitvoering volgt in 2016) • Rioolmaatregelen Dedemsvaart-Zuid te Hasselt (uitvoering 2015 - 2016) • Gemaalvervanging en - renovaties op diverse locaties • Gemaalrenovatie Kamperzeedijk In 2015 hebben wij ingezet op de samenwerking in Rivusverband (acht gemeenten en het waterschap). In het kader van dit samenwerkingsverband zijn in 2014 door zogenaamde expertteams onderzoeken gedaan om effectief te investeren en efficiënt te beheren. De meest kansrijke projecten die hieruit naar voren zijn gekomen, voeren we vanaf 2015 uit.


81

Water

Door onder andere klimatologische veranderingen en Europese regelgeving verandert de komende jaren het nodige op het gebied van waterveiligheid, waterkwantiteit en waterkwaliteit. Om hierop in te spelen werken we sinds 2013 aan het realiseren van de gestelde opgaven zoals die zijn vastgelegd in het Waterplan. Dit betreft bijvoorbeeld het afronden van het grondwatermeetnet in Zwartsluis. Daarnaast monitoren we samen met het waterschap de effecten van riool overstorten op de waterkwaliteit. In samenwerking met Rijkswaterstaat en de betrokken waterschappen hebben we in 2015 de laatste werkzaamheden in het kader van het Baggerplan uitgevoerd. In 2016 gaan we de vijver bij de Weteringallee in Zwartsluis baggeren. Tevens gaan we in 2016 nieuwe inspecties uitvoeren die de basis vormen voor de programmering voor het baggeren tot 2025. Ook zijn we in overleg met het waterschap over de overdracht van stedelijk water van de gemeente naar het waterschap.

Groen

Om de kosten op het groenonderhoud te reduceren is het kwaliteitsniveau van het openbaar groen in 2012 teruggebracht naar beeldkwaliteitsniveau C, met uitzondering van begraafplaatsen. Uit de inspecties die in 2015 zijn uitgevoerd, blijkt dat wij aan dit kwaliteitsniveau voldoen. Uit de reacties van inwoners blijkt echter dat zij niet altijd tevreden zijn over de staat van het groenonderhoud. Wij hebben daarom besloten binnen de beschikbare middelen het beheer op in het oog springende plekken te intensiveren. Dit vergt een efficiëntere benutting van de beschikbare capaciteit en een meer gedifferentieerde aanpak van de uitvoering. Een goed voorbeeld hiervan is de Kamperzeedijk waar afspraken zijn gemaakt met inwoners over hun inzet en betrokkenheid bij groenonderhoud.

Speelterreinen

De kerncoördinatoren voerden in 2015 gesprekken met een aantal initiatiefgroepen die zich willen inzetten voor de speellocaties in hun eigen buurt. Dit varieert van wensen ten aanzien van een speellocatie in de eigen straat tot en met de aanleg van een fietscrossbaan en het volledig opknappen van een speelveld. Ieder initiatief is weer anders qua aanleiding, omvang van de vraag en grootte van de buurt/initiatiefgroep. Onze insteek is de initiatieven zo goed mogelijk te ondersteunen. Daarbij maken we zoveel mogelijk gebruik van de mogelijkheden die de betrokken inwoners zelf hebben qua inzet van menskracht, materiaal en materieel. Ook sturen we erop dat het beheer van speellocaties daarna zoveel mogelijk wordt overgedragen aan de betrokken inwoners.

Sportparken

Het onderhoud van de sportparken van de voetbalverenigingen voeren we uit met medewerkers van de Rova/Wezo. Tot 2017 wordt dit onderhoud nog door ons bekostigd, maar daarna dragen wij het onderhoud over aan de voetbalverenigingen. Om deze overdracht goed te laten verlopen, hebben wij in 2015 een onderzoek gestart naar de wijze waarop de overdracht kan plaatsvinden.

Begraafplaatsen

Onderzoek leert dat de capaciteit van de begraafplaatsen in onze gemeente moet worden uitgebreid. In 2015 is gestart met de uitbreiding van de begraafplaats in Zwartsluis. In 2016 wordt de begraafplaats opgehoogd en in 2017 gaan we de begraafplaats herinrichten. In 2015 is een plan opgesteld voor de uitbreiding van de begraafplaatsen in de kernen Genemuiden en Hasselt. In Genemuiden wordt de begraafplaats De Greente uitgebreid nabij de ingang van de begraafplaats. In Hasselt wordt een onderzoek gestart naar de mogelijkheden van de uitbreiding van de begraafplaats.

Gemeentelijke gebouwen

Onze gemeente had per 1 januari 2015 het beheer over in totaal 67 gemeentelijke gebouwen. De Veiligheidsregio IJsselland verstrekt een vergoeding voor het beheer van de drie in onze gemeente aanwezige brandweerkazernes. Eind 2015 hebben we de onderhoudskosten van 43 gemeentelijke gebouwen in kaart gebracht. Dit betreffen de gebouwen in de categorie 'eigen bedrijfsvoering', 'maatschappelijk vastgoed' en 'monumenten' vallen. De onderhoudsplannen zijn opgezet met als uitgangspunt de gebouwen te beheren en onderhouden in conditie 3 (gebruikelijke conditiemethodiek op basis van NEN 2767). De onderhoudskosten van de overige gebouwen (onder andere strategisch vastgoed) zijn niet in kaart


82

gebracht. De onderhoudskosten van deze gebouwen dienen te worden gefinancierd uit de opbrengsten bij verkoop of eventuele exploitaties. Vanaf 2011 heeft het gebouwenonderhoud plaatsgevonden op basis van klachtenonderhoud en is het wettelijk verplicht onderhoud uitgevoerd aan (beveiligings-)installaties. Deze lijn wordt voortgezet totdat het areaal in evenwicht is met het beschikbare onderhoudsbudget. De praktijk leert dat het afstoten van gemeentelijke gebouwen langzaam verloopt. In 2015 zijn twee gebouwen verkocht, namelijk De Toesebolte te Zwartsluis en een woning aan de Polleboersweg te Genemuiden. Consequentie hiervan is dat de afgelopen jaren de nodige achterstand is opgetreden in het onderhoud van de gemeentelijke gebouwen. In 2016 ontwikkelen we een accommodatiebeleidsplan waarmee maatschappelijke activiteiten gehuisvest kunnen worden en (gemeentelijke) accommodaties duurzaam geëxploiteerd kunnen worden.


83

Paragraaf Financiering Inleiding Algemeen

De financieringsparagraaf is bedoeld om inzicht te geven in de ontwikkelingen rond de gemeentelijke financiering en het beleid dat hierop door de gemeente wordt gevoerd. Dit bestaat uit het sturen en beheersen van, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële vermogenswaarden, de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico’s. Meer concreet gaat het om financiering van het beleid tegen zo gunstig mogelijke voorwaarden, het te allen tijde zorgen voor voldoende liquide middelen, waarbij een tijdelijk overschot tegen een zo hoog mogelijk rendement wordt belegd en het daarbij afdekken van vooral rente- en kredietrisico’s.

Externe ontwikkelingen

In 2015 is de rente op de gelden kapitaalmarkt historisch laag. Dit heeft ook invloed op de rentebetalingen voor de gemeente Zwartewaterland. Eén van de taken van de Europese centrale bank (ECB) is het voeren van monetair beleid. Een onderdeel hiervan is prijsstabiliteit waarbij prijzen niet te snel mogen stijgen (inflatie) of dalen (deflatie). De rente is een middel om de inflatie indirect te beïnvloeden. Op basis van renteprognoses van diverse financiële instellingen is de verwachting dat voor 2016 de lange rentetarieven, onder invloed van gematigd economisch herstel en het ruime monetaire beleid van de ECB, naar verwachting wat gaan oplopen.

Interne ontwikkelingen

De lage rentestand had tot gevolg dat we onze financieringsbehoefte in 2015, resulterend in het aantrekken van vreemd vermogen, tegen een lagere rente konden realiseren dan begroot. Ter dekking van de structurele financieringsbehoefte is in 2015 een langlopende lening aangetrokken van € 11 miljoen. De lening heeft een looptijd van 20 jaar en wordt lineair afgelost met een rentepercentage 1,135%. Het financieringstekort is in 2015 verder opgevangen met 9 kasgeldleningen. Het is financieel aantrekkelijker om het financieringstekort te overbruggen met kasgeldleningen. De rente schommelt rond de 0% en in een aantal gevallen hebben we geld toe gekregen. Op 31 december 2015 liep er een kasgeldlening van € 5,5 miljoen (rente -/- 0,07%). In de begroting 2015 was ten aanzien van de herfinancieringsbehoefte uitgegaan van een rentepercentage van 3,50% voor € 17,5 miljoen. Gemiddeld betaalde de gemeente Zwartewaterland voor haar leningen portefeuille 2,74% rente in 2015, 2014 2,9% en 2013 3,5%. Door de lage rentestand en het gebruik van kasgeldleningen is een rentevoordeel van ca. € 400.000 behaald.

Gemeentefinanciering

De ontwikkeling van de financieringsbehoefte is bepalend voor de leningenportefeuille. Mede op basis van de gegevens over het verwachte kasverloop, vinden de toekomstige financiële transacties plaats. Onze leningenportefeuille bestaat voor het overgrote deel uit leningen met een looptijd van 10 jaar. Om het renterisico beter beheersbaar te maken, zal voor de komende jaren een gedeelte van de te herfinancieren leningen langer worden gefinancierd (20 jaar). Zo ontstaat een gebalanceerde leningenportefeuille, die minder rentegevoelig is. In onderstaande tabel worden de mutaties in de leningportefeuille aangegeven.

Ontwikkeling in de lening portefeuille in 2015 Bedragen * € 1.000

Realisatie 2015

Gemiddelde rente

Stand per 1 januari 2015

72.780

3,20 %

Nieuwe aangetrokken leningen

11.000

1,135 %

Contractuele aflossingen

14.285

Stand per 31 december 2015

69.495


2,74 %

84

De omvang van de langlopende leningenportefeuille per 31 december 2015 is € 3,3 miljoen lager dan begin 2015. Het streven is om voor de komende jaren een lagere leningenportefeuille te realiseren. De prognose is dat vanaf 2015 de hoogte van de leningenportefeuille langzaam afneemt. Dit komt doordat minder investeringen gedaan worden, exploitatiebudgetten door bezuinigingen verder worden teruggeschroefd, verkoop van gemeentelijke gebouwen en landerijen en het sturen op kasstromen door middel van liquiditeitsplanning effect heeft.

Kasgeldlimiet

De toegestane omvang van het kasgeldlimiet voor onze gemeente is gesteld op 8.5% van de jaarbegroting bij aanvang van het jaar. Het kasgeldlimiet voor 2015 bedroeg € 5,3 miljoen. We voldoen aan de gestelde eisen voor dit krediet. Berekening kasgeldlimiet (bedragen x €. 1.000) Variabelen Begrotingstotaal Percentage Kasgeldlimiet

2015 € €

61.738 8,50% 5.248

Renterisiconorm

De renterisiconorm heeft betrekking op het beperken van de gevolgen van een stijgende kapitaalmarktrente op de rentelasten van de lange termijn financiering. De renterisiconorm houdt in, dat de jaarlijks verplichte aflossingen en de renteherzieningen niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. De renterisiconorm bedroeg voor onze gemeente in 2015 € 12,3 miljoen. De aflossingsverplichting bedroeg in 2015 € 14,3 miljoen. Een overschrijding van € 2 miljoen. Met deze overschrijding is bewust rekening gehouden in verband met de afspraken die zijn gemaakt rondom het project Overwaters/Hasselt om de Weede. In 2015 en 2016 heeft respectievelijk € 4 en € 6 miljoen van de aflossings-verplichtingen betrekking op het project Overwaters/ Hasselt om de Weede. De leningen hebben betrekking op de destijds aangekochte gronden. Concreet houdt dit in dat de gemeente ervoor moet zorgen dat in enig jaar niet meer dan 20% van de begrotingsomvang mag worden geherfinancierd. De norm is ingesteld om door een spreiding in looptijden van leningen een stabiele rentelast te bewerkstelligen. Deze overschrijding kent geen consequenties vanwege de onderliggende aflossingsverplichting.

Schatkistbankieren

Vanaf 1 januari 2014 zijn alle decentrale overheden verplicht om te schatkistbankieren. Dit betekent dat alle overtollige liquide middelen, het saldo liquide middelen boven het drempelbedrag 0,75% van de begroting, moeten worden gestald bij het Rijk. De drempel voor gemeente Zwartewaterland is € 463.000; alleen het meerdere dient bij de schatkist te worden ondergebracht. Voor 2015 bedroeg het gemiddelde van de rekeningcourantsaldi € 373.000. In 2015 is op kwartaalbasis dan ook geen overschrijding van het drempelbedrag geweest.

Solvabiliteitsrisico

De solvabiliteit geeft aan de mate waarin een organisatie met eigen middelen (eigen vermogen) is gefinancierd. In zijn algemeenheid streven gemeenten naar een solvabiliteitspercentage lager dan 20%. Over 2015 bedroeg het solvabiliteitspercentage in onze gemeente 17%. Naar verwachting zal het solvabiliteitspercentage de komende jaren stabiel blijven of licht dalen, vanwege de omvang van de leningenportefeuille ten opzichte van het eigen vermogen.

Verhoudingsindex schuldpositie

Jaarlijks stelt de VNG een lijst op met de stand van zaken met betrekking tot schuldpositie van alle Nederlandse gemeenten. Als norm wordt voor de verhouding netto schuld en gemeentelijke exploitatie 130% als bovengrens gehanteerd. Volgens de VNG is bij een verhouding van 90% voorzichtigheid geboden. Wij streven daarom naar een verhoudingsindex van 100% tussen netto schuld en gemeentelijke exploitatie.


85

Om de schuldpositie van onze gemeente te bepalen zijn onderdelen zoals uitstaande leningen, voorraad bouwgrond, onbenutte belastingcapaciteit, ontwikkeling totale inkomsten en risico’s uitgaven van belang. Onze gemeente heeft een verhoudingsindex schuldquote van 147% in 2015. Dit wordt veroorzaakt door de hoge netto schuld in verhouding tot de begrote exploitatie-inkomsten. De verwachting is dat dit percentage stabiel blijft of licht zal dalen. Dit is een gevolg van de ontwikkelingen rondom de gemeentelijke grondexploitaties, behoudend aangaan van kortlopende en langlopende leningen en uitvoering aanbevelingen Begrotingsscan 2015.

EMU-saldo

Binnen de Europese Unie zijn het EMU-saldo en de EMU-schuld de belangrijkste indicatoren voor de gezondheid van de overheidsfinanciën. Het saldo bestaat niet alleen uit een begrotingstekort of – overschot van het Rijk; ook gemeenten, Provincies, Waterschappen en WGR-plus regio’s dragen aan in het EMU-saldo en de EMU-schuld. Het EMU-saldo wijkt af van het begrip begrotingssaldo waar lokale overheden mee werken. Een belangrijk verschil is dat het begrotingssaldo van het Rijk op kasbasis wordt gemeten en van de lokale overheden op baten- en lastenbasis. Onze gemeente streeft structureel naar een lager gemeentelijk EMU-saldo/referentiewaarde dan de vastgestelde referentiewaarde in de Septembercirculaire van het voorgaande jaar.

Berekening EMU-saldo x € 1.000

Omschrijving

1

2 3 4 5

6

7

8

9

Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (BBV, artikel 17c) Afschrijvingen ten laste van de exploitatie Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie Investeringen in (im-) materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd Baten uit bijdragen van andere overheden, de Europese Unie en overigen, die niet op de exploitatie zijn verantwoord en niet al in mindering zijn gebracht bij post 4 Desinvesteringen in (im-) materiële vaste activa: Baten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (tegen verkoopprijs), voor zover niet op exploitatie verantwoord Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp maken e.d. (alleen transacties met derden die niet op de exploitatie staan) Baten bouwgrondexploitatie: Baten voor zover transacties niet op exploitatie verantwoord Lasten op balanspost Voorzieningen voor zover deze transacties met derden


2015 2015 2016 Volgens Volgens Volgens realisatie begroting meerjarenraming 2015 2015 in begroting 2015 1.448

45

-119

2.194

2.428

2.250

1.075

1.000

1.000

4.620

4.686

3.229

1.118

1.000

350

1.149

0

0

245

1.094

1.115

897

1.294

3.238

343

1.030

1.000

86

betreffen 10 Lasten in verband met transacties met derden, die niet via de onder post 1 genoemde exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves (inclusief fondsen en dergelijke) worden gebracht en die nog niet vallen onder één van bovenstaande posten 11 Verkoop van effecten a Gaat u effecten verkopen? (ja/nee) b Zo ja, wat is bij verkoop de verwachte boekwinst op de exploitatie? Berekend EMU-saldo

nee

nee

nee

-

-

-

2.673

-1.043

1.375

Conclusie

In de Septembercirculaire 2015 is voor het jaar 2015 de macroreferentiewaarde voor gemeenten 0,5% van het BBP voor 2016. De macroreferentiewaarde betekent voor onze gemeente een individuele referentiewaarde van € 2.112.000. Conform bovenstaande berekening bleef het EMUtekort in 2015 ruim boven de minimale referentiewaarde en voor het jaar 2016 ruim binnen de grens.


87

Paragraaf Bedrijfsvoering en Overhead Bedrijfsvoering

In deze paragraaf geven we inzicht in de stand van zaken binnen de verschillende onderdelen van de bedrijfsvoering. Adequate bedrijfsvoering, dat wil zeggen goede interne sturing en beheersing van primaire en ondersteunende processen, is een essentieel instrument voor de daadwerkelijke en goede uitvoering van die taken. Uitgangspunten bij goede bedrijfsvoering zijn efficiency en effectiviteit. Om uiteindelijk te kunnen vaststellen of de bedrijfsvoering efficiënt is, is het noodzakelijk te kunnen beschikken over betrouwbare stuurinformatie. Bedrijfsvoering kan op verschillende manieren worden gedefinieerd. Wij gaan uit van de vaak genoemde PIOFACH-taken.  Personeel  Informatie  Organisatie  Financiën  Automatisering  Communicatie  Huisvesting

Organisatieontwikkeling

In het coalitieprogramma Samen Sterker staat weergegeven dat we een kleine, wendbare gemeente willen zijn, die flexibel inspeelt op vragen en behoeften van de Zwartewaterlandse samenleving. Om de ambities zoals verwoord in het coalitieprogramma waar te maken wordt de gemeentelijke organisatie omgevormd. Het moet vanzelfsprekend zijn dat behoeften, vragen en wensen uit de samenleving vanuit een oplossingsgerichte denken handelwijze worden opgepakt. Belangrijk onderdeel van de organisatieontwikkeling is het doorvoeren van de Leanmethodiek. Deze richt zich op het continu verbeteren van de dienstverlening. Tevens is aandacht besteed aan de doorontwikkeling van het planning & control systeem. Hierdoor is de sturing en beheersing van de financiële processen en de realisatie van de planning & control documenten sterk verbeterd.

Personeelsbeleid

Het human resource beleid vormt het kader voor de ontwikkeling van de organisatie in de komende jaren. Er is nadrukkelijk geïnvesteerd in de mobiliteit en scholing van medewerkers. Met het oog op de veranderende rol van de lokale overheid is een strategische personeelsplanning opgesteld. De strategische en de praktische personeelsplanning stonden het afgelopen jaar met grote regelmaat op de agenda van het management. Er wordt gebruik gemaakt van het Transitiefonds om, waar nodig, de mobiliteit een impuls te geven en het vervroegd vertrek van senioren te financieren. De samenwerking binnen de Talentenregio draagt eveneens bij aan de mobiliteit, omdat hierdoor een interne vacaturemarkt ontstaat van circa 6.000 medewerkers. Om de kosten van externe inhuur zo beperkt mogelijk te houden worden tijdelijke klussen en vacatures eerst uitgezet op de website van de Talentenregio. Op deze wijze worden er meer vacatures intern vervuld en wordt op de externe inhuur en werving en selectie bespaard en de mobiliteit van de medewerkers bevorderd.

Formatie

Om de bezuinigingstaakstelling op de gemeentelijke apparaatskosten te behalen is een forse efficiencyslag gemaakt. Taken die niet passen bij onze regierol leggen we terug in de samenleving. Vanuit onder meer de Kadernota's 2011 en 2012 diende er in 2014 € 1.025.000 te worden bezuinigd op de formatie. Deze bezuiniging is in 2014 deel incidenteel gerealiseerd. In 2015 is ook het incidentele deel, structureel gemaakt. Dat betekent dat de bezuiniging op de formatie is gerealiseerd. Door de toegenomen taken bij het sociaal domein moet er extra worden ingehuurd.

Communicatie

De veranderende rol van de gemeente vraagt om goede communicatie. We communiceren met onze verschillende doelgroepen via De Stadskoerier, website, social media, (digitale) nieuwsbrieven, brieven en bijeenkomsten. Vooral de digitale informatievoorziening en de interactie via facebook heeft een enorme vlucht genomen. Inwoners en ondernemers weten ons via dit medium goed te Jaarverantwoording 2015

88

vinden. We hebben er voor gekozen om in de Stadskoerier een aantal specials uit te brengen om de inwoners goed te informeren, zoals De veranderingen in de zorg, De participatie, De Programmabegroting en Duurzaam Thuis. Bij de werving en selectie van nieuw personeel en in het opleidingsaanbod leggen wij een nadrukkelijk accent op (het ontwikkelen van) communicatieve vaardigheden.

Dienstverlening

In het coalitieprogramma Samen Sterker is de ambitie uitgesproken dat de dienstverlening aansluit op de wensen en behoeften van de Zwartewaterlandse samenleving. Digitalisering, standaardisering en adequate samenwerking met andere overheden zijn daarbij belangrijke ondersteunende factoren.

Digitale dienstverlening

Digitale dienstverlening vormt een steeds belangrijker onderdeel van de totale dienstverlening. In februari zijn we overgegaan naar een nieuwe website, opgebouwd conform het Toptakenmodel. Dit houdt in dat de website zo is ingericht dat de klant zo snel en eenvoudig mogelijk de gevraagde informatie vindt. De veel voorkomende onderwerpen zijn direct benaderbaar. De website is vervolgens verder geoptimaliseerd. Op basis van onder meer web statistieken. Ook is een slag gemaakt in het digitaliseren van producten en diensten, al dan niet met DigiD.

Telefonische dienstverlening

Er is besloten om op het gebied van telefonie samen te werken met Steenwijkerland. Doel van deze samenwerking is het gezamenlijk verbeteren van de dienstverlening aan inwoners en ondernemers door het realiseren van een gezamenlijk Klantcontactcentrum (KCC) telefonie in Steenwijk. Door het realiseren van een gezamenlijk KCC telefonie denken we de telefonische dienstverlening aan inwoners en ondernemers in beide gemeenten te kunnen verbeteren. De verwachting is dat uiterlijk eind 2016 het gezamenlijk KCC telefonie operationeel is.

Informatievoorziening

Basisregistraties

Er is gewerkt aan de implementatie van het Stelsel van Basisregistraties. Zo is de belangrijke koppeling gelegd tussen de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) en de WOZ-registratie. Met deze koppeling is er beter grip op de kwaliteit van zowel de BAG- als de WOZ-administratie. Daarnaast is de koppeling BAG-WOZ randvoorwaarde voor de aansluiting op de Landelijke Voorziening WOZ waarop we voor 1 oktober 2016 aangesloten moeten zijn. Er is geïnvesteerd in de contacten met de gemeenten Staphorst en Steenwijkerland met als doel te komen tot een intensieve samenwerking op het gebied van de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) en Geo-informatie in bredere zin. Dat heeft geresulteerd in de afspraak om op termijn het beheer van de BGT door de SSZ-gemeenten gezamenlijk uit te voeren. In 2015 zijn we aangesloten op de Basisregistratie Kadaster (BRK), is de BGT geïmplementeerd en zijn we, als 13e gemeente in Nederland, aangesloten op de Landelijke Voorziening BGT. Begin 2016 is de BGT over gegaan in de beheerfase.

Informatiebeveiliging

Inwoners en ondernemers moeten er op kunnen vertrouwen dat hun gegevens in goede handen zijn bij de gemeente. Daarom zijn we alert op verstoringen van en bedreigingen gericht op informatiesystemen. Er zijn grote stappen gezet op het gebied van het informatieveiligheid. Zo zijn het informatiebeveiligingsbeleid en –plan geactualiseerd en vastgesteld. De basis van deze documenten wordt gevormd door de Baseline Informatiebeveiliging Gemeenten.

Documentatie informatie voorziening

De Documentaire Informatievoorziening heeft opnieuw een groene score gekregen van de Archiefinspecteur. In 2015 is een nieuwe Archiefverordening vastgesteld. In het kader van het verder optimaliseren van de dienstverlening is de planning om de komende jaren het zaakgericht werken organisatiebreed te implementeren. Door de volledigheid en de eenvoudige toegankelijkheid van de zaakdossiers kunnen we vragen van inwoners en ondernemers snel en volledig beantwoorden.


89

Inkoop en aanbesteding

Op basis van het vastgestelde inkoop- en aanbestedingsbeleid worden de inkopen en aanbestedingen uitgevoerd. Samenwerking met andere gemeenten streven we nadrukkelijk na. Deze samenwerking kan bestaan uit het gezamenlijk aanbesteden, maar ook uit het gebruik maken van elkaars expertise en/of capaciteit. Er is een onderzoek gestart naar de samenwerkingsmogelijkheden op het gebied van inkoop voor de gemeenten Steenwijkerland, Staphorst en Zwartewaterland. In 2016 wordt dit verder geconcretiseerd.

Huisvesting

Door efficiënter gebruik te maken van het gebouw is het mogelijk om kantoorruimte van het gemeentehuis te verhuren. Dit heeft er toe geleid dat er ruimtes in het gemeentehuis zijn verhuurd aan derden. Met ingang van 2016 wordt de politie in het gemeentehuis gehuisvest.

Juridische zaken

Juridisch medewerkers hebben ondersteuning geboden aan de processen door te informeren, te adviseren, door het uitoefenen van control en de juridische borging te garanderen. Mede vanuit de input van de Commissie Bezwaarschriften is door de inbedding van leerpunten de borging van de juridische kwaliteit verder vorm en inhoud gegeven. De adviezen van de Commissie boden waardevolle inbreng voor het verder juridisch ontwikkelen van de gemeentelijke regelgeving op het gebied van het sociaal domein.

Gemeentelijke processen en interne beheersing

De interne controle (IC) is niet alleen gericht op de, voor de goedkeurende accountantsverklaring, benodigde gegevens om de rechtmatigheid en getrouwheid van financiële mutaties aan te tonen. Deze dient ook als een sturingsinstrument voor het management voor de procesbeheersing. Dit is van belang in een omgeving waarin processen soms snel veranderen of er veel nieuwe processen bijkomen zoals in het sociaal domein.

Lean methodiek

Lean is een methodiek die gericht is op efficiënter werken. Met de toepassing van de Lean methodiek wordt vooral een flexibele werkwijze ontwikkeld waarbij de klantvraag centraal staat en verspilling zoveel mogelijk geëlimineerd wordt. Lean is het op een slimme manier gebruik maken van aanwezige capaciteit en het optimaliseren van processen om op deze manier zoveel mogelijk waarde te creëren voor de klant. Door Lean toe te passen wordt de organisatie wendbaarder en efficiënter. Er zijn in 2015 vijf processen Lean gemaakt. Ook in 2016 worden uiteenlopende processen volgens de Lean methodiek geanalyseerd en verbeterd.

Intergemeentelijke samenwerking

Samenwerking met de gemeenten Staphorst en Steenwijkerland (SSZ) heeft plaatsgevonden op de onderdelen KCC telefonie; openbare werken en infra; personeels- en salarisadministratie; vergunningen, toezicht en handhaving (voorbereiding WABO); grondzaken/planeconomie en BGT/GEO. Daarnaast vond er uitwisseling van personeel plaats. Onder meer op het gebied van belastingen en HRM en in het sociaal domein. Doel van samenwerking in SSZ-verband is de huidige en toekomstige kwetsbaarheden in de drie gemeentelijke organisaties te verminderen en de kwaliteit en continuïteit van de dienstverlening waarborgen. De SSZ-samenwerking wordt op organische wijze vorm en inhoud gegeven.

WOZ

Op het terrein van de WOZ bestaat een intensieve samenwerking met de gemeente Staphorst. De gemeente Staphorst verzorgt de aansturing en praktische uitvoering van de WOZ-werkzaamheden voor onze gemeente.

Overhead

In onze gemeente worden de overheadkosten via een algemene verdeelsleutel per fte verdeeld over de hele organisatie Hierbij wordt per fte gekeken op welke producten uren (op begrotingsbasis) worden gemaakt. Voor de kostendekkende onderdelen in de begroting wordt overhead bij de jaarrekening toegerekend op basis van werkelijke uren. Deze kostendekkende onderdelen zijn: Jaarverantwoording 2015

90

• • • •

Grondexploitaties Rioolheffing Afvalstoffenheffing (Bouw)leges

Daarnaast worden ook werkelijke uren toegerekend aan diverse uitvoeringsprojecten.

Bestuurskosten

De kosten van de gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders vallen niet onder overhead. Dit zijn bestuurskosten.


91

Paragraaf Verbonden Partijen Inleiding

Deze paragraaf gaat in op de doelstellingen, activiteiten en de financiële mate van betrokkenheid van de samenwerkingsverbanden waarin onze gemeente in financieel opzicht participeert en (tevens) een bepaalde bestuurlijke invloed kan uitoefenen. In het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) wordt hiervoor het begrip “Verbonden partijen” gehanteerd. Artikel 15 BBV schrijft het volgende voor: 1. De paragraaf betreffende de verbonden partijen bevat ten minste: • de visie op verbonden partijen in relatie tot de realisatie van de doelstellingen die zijn opgenomen in de begroting • de beleidsvoornemens omtrent verbonden partijen • de lijst van verbonden partijen 2. In de lijst van verbonden partijen wordt ten minste de volgende informatie opgenomen: • de naam en de vestigingsplaats • het openbaar belang dat op deze wijze behartigd wordt • het belang dat de provincie onderscheidenlijk de gemeente in de verbonden partij heeft aan het begin en de verwachte omvang aan het einde van het begrotingsjaar • de verwachte omvang van het eigen vermogen en het vreemd vermogen van de verbonden partij aan het begin en aan het einde van het begrotingsjaar • de verwachte omvang van het financiële resultaat van de verbonden partij in het begrotingsjaar Verbonden partijen zijn organisaties (zoals Gemeenschappelijke Regelingen, Deelnemingen, Stichtingen en Verenigingen) waarin onze gemeente een bestuurlijk en financieel belang heeft. Zij voeren taken uit op het gebied van o.a. gebiedsontwikkeling, gezondheidszorg, veiligheid en de uitvoering van de Wet Sociale Werkvoorziening. Om u inzicht te geven in de wijze waarop deze organisaties bijdragen aan realisatie van het in de programma’s opgenomen beleid en de financiële risico’s die dit met zich meebrengt, geven we per verbonden partij een update van de financiële resultaten over het afgelopen jaar.

Opbouw:

De verbonden partijen kunnen we indelen in 3 categorieën: 1. Gemeenschappelijke regelingen 2. Deelnemingen 3. Aandeelhouderschappen

Gemeenschappelijke regelingen

Een gemeenschappelijke regeling is een publiekrechtelijk samenwerkingsverband tussen bestuursorganen van (in dit geval) gemeenten. Kortom een gemeenschappelijke regeling is een publiekrechtelijke overeenkomst tussen bepaalde bestuursorganen van verschillende gemeenten waarbij bepaald wordt dat bepaalde taken en bevoegdheden centraal uitgevoerd worden. Het gaat om de volgende gemeenschappelijke regelingen: Gemeenschappelijke regelingen 1. Veiligheidsregio IJsselland 2. Wezo N.V.


3. GGD IJsselland 4. Uitvoeringsorganisatie Jeugdzorg IJsselland

92

Ontwikkelingen 2015 1. Veiligheidsregio IJsselland, Zwolle

Met ingang van 1 januari 2014 zijn de taken van de brandweer ondergebracht bij de nieuwe regionale brandweer IJsselland, onder verantwoordelijkheid van de veiligheidsregio. De Veiligheidsregio IJsselland voert wettelijke taken en bevoegdheden uit op het gebied van brandweerzorg, geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen, rampenbestrijding en crisisbeheersing. Uitgangspunt is een doelmatige en slagvaardige hulpverlenings- en samenwerkingsorganisatie in geval van rampen en crises. Voor 2015 bedroeg de jaarlijkse bijdrage € 1.639.491. In de najaarsrapportage heeft de Veiligheidsregio IJsselland bekend gemaakt dat er over 2015 sprake is van een aantal incidentele afwijkingen van in totaal € 325.000. Voor onze gemeente betekent dit een incidentele teruggaaf van € 36.963. In het nog vast te stellen meerjarenbeleidsplan is een uitgangspunt dat nieuw beleid wordt opgevangen met oud beleid en dat de gemeentelijke bijdrage niet zal worden verhoogd. Het Algemeen Bestuur is momenteel bezig met het onderzoek over de herijking van de financiële verdeelsystematiek. Op basis van het onderzoek zal gestreefd worden naar een verdeling die gebaseerd is op een meer geobjectiveerde methodiek. De huidige verdeling is gebaseerd op basis van de historische kosten en zou drie jaar worden gehanteerd. Bestuurlijk belang

Veiligheidsregio IJsselland te Zwolle Het behartigen van de belangen van de 11 deelnemende gemeenten op het terrein van brandweer, GHOR en rampenbestrijding. Met daarnaast het realiseren van een gecoördineerde inzet van organisaties, instellingen en diensten die bij zware ongevallen en rampen betrokken zijn.

Financieel belang

Het financieel belang komt tot uiting in de jaarlijkse bijdrage (zie resultaten). Door de vorming van een regionale brandweer onder verantwoordelijkheid van de veiligheidsregio zal de bijdrage aan de veiligheidsregio toenemen per 01-012014. Hier staat tegenover dat binnen de gemeentelijke begroting geen kosten meer opgenomen worden voor de brandweer.

Resultaten +kerncijfers


Risico´s


Begroting 2015

Rekening 2015

Rekening 2014

Resultaat 0 2.034 3.664 Eigen Vermogen 1.275 2.118 5.020 Vreemd Vermogen 47.653 46.422 13.206 Jaarlijkse bijdrage 1.639 1.639 1.485 De deelnemende gemeenten zijn aansprakelijk voor de nadelige saldi. Hogere uitgaven zullen door de deelnemende gemeenten gezamenlijk moeten worden gedragen. In de jaarrekening 2015 worden door VRIJ de volgende risico’s benoemd: brief inspectie SZW, naheffingsaanslag Belastingdienst, de samenvoeging van de meldkamers, landelijke bezuinigingen, ontwikkelingen binnen het regionaal brandmeldsysteem, de consequenties van de RUD's op de regio, financiële effecten besluiten Veiligheidsberaad, invoering werkkostenregeling en onzekerheden in de nulmeting. Het grootste risico is wanneer de veiligheidsregio wordt getroffen door een ramp of crisis, waarbij hoge niet verhaalbare kosten moeten worden gemaakt. In het meerjarenbeleidsplan zijn door de veiligheidsregio de volgende vijf risico’s geprioriteerd, naast de algemene voorbereiding op allerhande risico’s: • Ziektegolf (inclusief dierziekten); • Hoog water of overstroming; • Brand in dichte binnenstad; • Uitval van elektriciteitsvoorziening; • Paniek in menigten (zonder directe koppeling aan terrorisme). 93

Visie/doelstelling

De weerstandscapaciteit per 31-12-2015 bedraagt € 335.369 en bestaat hoofdzakelijk uit eenmalige middelen. Bij de bestemming van het jaarrekeningresultaat 2015 wordt voorgesteld het weerstandsvermogen aan te vullen tot de afgesproken bovengrens van € 1 miljoen. Voor de samenvoeging van de meldkamers is ook een bestemmingsreserve van € 400.000. Bij de bestemming van het jaarrekeningresultaat 2015 wordt voorgesteld om € 50.000 toe te voegen aan deze reserve. De benoemde risico's kunnen langdurige financiële gevolgen hebben. De eventuele financiële gevolgen kunnen voor een beperkte periode worden gedekt. In die periode moet een structurele oplossing worden gevonden. De gemeente kan – op basis van historische kosten - worden aangesproken op een eventueel exploitatietekort, zie bovenstaand percentage. In 2016 wordt een systematische risicoanalyse uitgevoerd en op basis van de uitkomsten zullen voorstellen worden ontwikkeld voor de omvang van de algemene reserve (een belangrijk deel van het weerstandsvermogen). In 2014 is een kadernota opgesteld voor het meerjarenbeleidsplan 2015-2018, waarin de missie, visie en ambities zijn opgenomen. Mission Statement Veiligheid: voor elkaar. Visie Als veiligheidsregio werken we samen aan veiligheid, zijn we een betrouwbare partner en stimuleren we het risicobewustzijn en de zelfredzaamheid van onze inwoners, bedrijven en instellingen. Ambitie 2015-2018 In 2018 hebben we onze rol als betrouwbare partner versterkt en zijn we in de regio leidend in de samenwerking bij branden, incidenten en crises tussen hulpverleningsdiensten, gemeenten en andere partners. Onze medewerkers zetten hun professionaliteit in om samen met inwoners, bedrijven en instellingen te werken aan een realistisch niveau van risicobeperking en zelfredzaam handelen voor, tijdens en na een calamiteit. De ambitie is gestoeld op vier belangrijke hoofdpijlers: 1. Wij vormen een professionele hulpverleningsorganisatie: inwoners, bedrijven en instellingen kunnen vertrouwen op onze vakmensen 2. Wij zijn een betrouwbare partner: onze netwerkpartners weten dat zij op ons kunnen rekenen 3. Wij gaan reëel om met risico’s en adviseren over risico’s en mogelijke maatregelen zonder alle risico’s te kunnen uitsluiten 4. Wij stimuleren zelfredzaamheid en ondersteunen dat inwoners, bedrijven en instellingen zelf kunnen werken aan veiligheid en we zorgen dat onze werkwijze daarbij aansluit

Beleidsvoornemens, veranderingen


In de vergadering van het algemeen bestuur op 19 juni 2013 werd besloten tot een verdeelmethodiek voor de bijdragen die de gemeenten aan de veiligheidsregio betalen. In deze methodiek worden de kosten voor het grootste deel gebaseerd op de historische kosten, de kosten van de gemeenten voor Brandweer en Rampenbestrijding voor de regionalisering. Aan de overheadkosten van de veiligheidsregio betalen alle gemeenten mee op basis van een genormeerd overheadpercentage. Deze methodiek wordt drie jaar gehanteerd (2014, 2015 en 2016). Voorafgaand aan de begroting 2017 is de verdeelmethodiek opnieuw onderzocht. Op verzoek van het bestuur is ook gekeken of er na twee jaar functioneren structurele financiële voordelen te behalen zijn. Het bestuur wil de efficiencyvoordelen inzetten om herverdeeleffecten die op gaan treden bij de 94

invoering van een nieuwe verdeelmethodiek te verminderen. Het voornemen is om in het voorjaar van 2016 een nieuwe methodiek te kiezen.

2. Wezo, Zwolle

Eind november 2015 hebben alle deelnemende gemeenten - via besluitvorming in de gemeenteraad ingestemd met de opheffing van GR WEZO en overname van de Wsw-dienstverbanden door de individuele gemeenten. De gemeente Zwolle heeft alle aandelen overgenomen en is per 1 januari 2016 volledig eigenaar van de Wezo NV. In 2015 is een liquidatieplan opgesteld en de afrekening heeft inmiddels al plaatsgevonden. De (toekomstige) tekorten zijn in één keer afgekocht. Elke gemeente neemt vanaf 1 januari 2016 de individuele diensten af voor de Wsw. De verkoop van de aandelen heeft als volgt plaatsgevonden: Omschrijving Afkoopsom (te betalen) Verkoopsom (te betalen) Afkoop tekort 2015 (te betalen) Totaal te betalen

Bedrag € 676.459,20 € 227,00 € 33.124,46 € 709.810,66

Bij de onderhandelingen is afgesproken dat de (negatieve) verkoopsom in vijf jaarlijkse termijnen kan worden voldaan. Dit betekent dat gedurende een periode van vijf jaar het tekort aan de gemeente Zwolle moet worden betaald.

3. GGD IJsselland, Zwolle

Doelstelling van deze GR is het bouwen voor gemeenten in IJsselland aan publieke gezondheid, het beschermen en bevorderen van gezondheid. Daarbij richt de GGD zich specifiek op het verminderen van ongelijkheid in de kans op een goede gezondheid onder de inwoners van de regio IJsselland. De deelnemende gemeenten zijn aansprakelijk voor het eventuele nadelige saldi. De bijdrage voor het jaar 2016 is begroot op € 310.991 (2015 € 293.930). Bestuurlijk belang

GGD regio IJsselland te Zwolle De deelnemende gemeenten hebben hun samenwerking vastgelegd in een gemeenschappelijke regeling, de 'statuten' van de GGD. Zwartewaterland neemt deel in het bestuur. Verder wordt bestuurlijk en ambtelijk deelgenomen in diverse portefeuillehoudersoverleggen van de regio.

Financieel belang

Het financieel belang komt tot uiting in de jaarlijkse bijdrage. Deze zijn opgenomen bij de resultaten.

Resultaten

Bedragen x € 1.000 Resultaat

Risico´s


Begroting 2015 0

Rekening 2015 601

Rekening 2014 0

Eigen Vermogen 766 1.777 766 Vreemd Vermogen 5.947 6.135 5.947 Jaarlijkse bijdrage 294 312 312 Elke gemeente geeft een bijdrage per inwoner voor de basisproducten die voor alle gemeenten gezamenlijk worden uitgevoerd (inwonerbijdrage). GGD IJsselland voert een actief financieel risicobeleid. De weerstandscapaciteit wordt geëvalueerd op basis van een financiële risico-inventarisatie. Additionele producten worden gefinancierd door de gemeenten die deze afnemen. Voor de risico’s voor incidentele additionele taken (maatwerk en projecten) is een aparte voorziening getroffen. Risico’s voor additionele producten kunnen niet ten laste komen van alle gemeenten in de Gemeenschappelijke regeling. 95

Indien de weerstandscapaciteit niet voldoet, kunnen gemeenten – naar rato van het inwonertal - worden aangesproken op een eventueel exploitatietekort.

Visie/doelstelling

Op basis van de meerjarenraming van GGD IJsselland is het risico voor de gemeente Zwartewaterland klein. Missie Het bouwen voor gemeenten in IJsselland aan publieke gezondheid en het beschermen en bevorderen van de gezondheid. Daarbij richt de GGD zich specifiek op het verminderen van ongelijkheid in de kans op een goede gezondheid onder de inwoners van de regio IJsselland. Visie De GGD heeft haar visie geformuleerd op basis van een aantal kernwoorden, die in de missie staan omschreven te weten: • Publieke gezondheid Het maatschappelijk belang van de gezondheid staat centraal • Bescherming en bevordering van gezondheid Actieve en professionele bijdrage aan een gezonde en duurzame samenleving • Vermindering van ongelijkheid in de kans op een goede gezondheid Streven naar het verminderen van ongelijkheid qua kans op een goede gezondheid en willen daarbij gebruik maken van de mate van eigen kracht van inwoners. Waar mogelijk ligt het accent op de eigen verantwoordelijkheid. • Organisatie: flexibel, vraaggericht en actieve aanpak gericht op output Organisatie kenmerkt zich door een flexibele, vraaggerichte en actieve aanpak gericht op output

Beleidsvoornemens verandering

Het bestuur van GGD IJsselland heeft in 2014 de bestuursagenda ‘Vernieuwing vanuit basistaken” vastgesteld. Dit leidt tot twee ontwikkelprogramma’s: GGD als vertrouwde adviseur van gemeenten en Moderniseren governance. De dienstverlening Jeugdgezondheidszorg wordt voor 10 gemeenten uitgevoerd voor jeugd van 0-18 jaar. Hierin wordt een doorlopende lijn in georganiseerd met een samenhangende financieringssystematiek. Voor de gemeente Steenwijkerland wordt de JGZ 4-18 jarigen uitgevoerd.

4. Uitvoeringsorganisatie Jeugdzorg IJsselland Bestuurlijk belang

Financieel belang


(BVO) Jeugdzorg IJsselland Zwolle De gemeenten Dalfsen, Deventer, Hardenberg, Kampen, Olst-Wijhe, Ommen, Raalte, Staphorst, Steenwijkerland, Zwartewaterland en Zwolle (regio IJsselland) hebben besloten samen te gaan werken in het kader van de decentralisatie van de jeugdzorg. De nieuwe Jeugdwet (artikel 2.8 lid 1) schrijft een dergelijke samenwerking tussen gemeenten ook voor. De elf samenwerkende gemeenten hebben o.a. afgesproken om de nieuwe jeugdzorgtaken gezamenlijk in te kopen. Het financieel belang komt tot uiting in de jaarlijkse bijdrage. De gemeente Zwartewaterland heeft een aandeel van 4,11% in het totale regionale budget. Doel van de samenwerking is het creëren van voldoen

96

Resultaten +kerncijfers

Risico´s

Begroting 2015

Rekening Rekening 2015 2014 Resultaat ( x 1.000) 0 Nnb nvt Eigen Vermogen( x 1.000) PM Nnb nvt Vreemd Vermogen ( x 1.000) PM 0 nvt Jaarlijkse bijdrage 4.608 4.608 nvt Door de deelnemende gemeenten wordt 85% van het ontvangen rijksbudget voor Jeugdhulp doorbetaald aan de BVO, die zorgdraagt voor het volledige facturatieproces Jeugdhulp. Eventuele tekorten komen voor rekening van de deelnemende gemeenten. Hiervoor is een vereveningsovereenkomst opgesteld (betaling naar rato van de deelname) In hoeverre de huidige budgetten toereikend zijn is onduidelijk, de invoering van het objectief verdeelmodel heeft ook gevolgen voor de BVO.

Visie/ doelstelling

Doel van de samenwerking is het creëren van voldoende slagkracht, zodat kan worden gezorgd dat: • Er voldoende beschikbaarheid van specialistische kennis en capaciteit is om een toereikend aanbod van hulpverlening te organiseren • Voldoende (gezamenlijke) draagkracht bestaat om financiële fluctuaties op te vangen • Meer slagkracht wordt getoond richting aanbieders • De mogelijkheid bestaat om kwalitatief hoogwaardige meerjarige contracten met professionele hulpverleners aan te gaan

Beleidsvoornemens veranderingen

Deze gemeenschappelijke regeling is vooralsnog voor 2 jaar opgericht (2015 en 2016). Gedurende het jaar 2016 zal er een besluit genomen moeten worden in hoeverre de deelnemende gemeenten de samenwerking in deze vorm doorzetten.

Deelnemingen

In het kader van de ontwikkeling van de gebieden Hasselt om de Weede en Overwaters is een aantal vennootschappen opgericht waarin onze gemeente deelneemt. Deelnemingen 1. Deelneming GOM Zwartewaterland C.V. 2. Deelneming Hasselt Commandiet B.V. 3. Deelneming GEM Zwartewaterland C.V.

1. Deelneming Hasselt Commandiet B.V., Hasselt

Hasselt Commandiet B.V. te Hasselt

Financieel belang

Het maatschappelijk kapitaal bedraagt in totaal € 180.000 en is verdeeld in 1.800 aandelen van € 100. Hasselt Commandiet B.V. neemt 50% deel in het maatschappelijk aandelenkapitaal. Het kapitaal dat gestort is bedraagt momenteel € 9.000.

Resultaat


Risico’s

Eigen Vermogen PM Vreemd Vermogen PM Resultaat PM Beperkt, tot deelname aandelenkapitaal


Begroting 2015

Rekening 2015 Nnb Nnb Nnb

Rekening 2014 Nnb Nnb Nnb

97

Visie/doelstelling

Het behartigen van de belangen van de gemeente en het uitvoeren van de door de wetgever aan de gemeente opgedragen taken

2. Deelneming GOM Zwartewaterland Beheer B.V., Hasselt GOM Zw artew aterland Beheer B.V. te Hasselt Financieel belang

De beherende vennoten van GOM Zwartewaterland beheer B.V. zijn Gemeente Zwartewaterland en Montferland. De gemeente Zwartewaterland is voor 50% aandeelhouder in de GOM Zwartewaterland beheer B.V.. Het maatschappelijk kapitaal bedraagt € 90.000 en is verdeeld in 900 aandelen van € 100. Het kapitaal dat gestort is bedraagt momenteel € 9.000.

Resultaat


Risico’s

Begroting 2015

Rekening 2015

Resultaat

PM

Nnb

Eigen Vermogen

PM

Nnb

Rekening 2014

Vreemd Vermogen PM Nnb Resultaat PM Nnb Vreemd Vermogen PM Nnb Beperkt, tot deelname aandelenkapitaal, onder voorwaarde dat zij zich geheel onthouden van het verrichten van zogenaamde “daden van beheer en beschikking”.

Visie/doelstelling

Het vennootschap heeft als doel het optreden als beherend vennoot van het commanditaire vennootschap en de belangen van de gemeente te behartigen.


De directie GOM Zwartewaterland Beheer B.V. verwacht dat een minimaal budget neutrale grondexploitatie mogelijk is.

3. Deelneming GEM Zwartewaterland C.V., Hasselt

GEM Zw artew aterland C.V. te Hasselt

Financieel belang

GEM Zwartewaterland C.V. is een commanditaire vennootschap opgericht in 2007 door Hasselt Commandiet B.V., Montferland Commandiet B.V. en beherend vennoot GOM Zwartewaterland Beheer B.V.. De enig beherend vennoot is GOM Zwartewaterland B.V.. Elk van de commanditaire vennoten heeft een bedrag van € 526.000 ingebracht.

Resultaat

Bedragen x Begroting Rekening 2015 Rekening €1.000 2015 2014 Resultaat PM Nnb 0 Eigen vermogen PM Nnb Dividend uitkering PM Nnb Liquide middelen PM Vreemd Vermogen PM 2.023 2.023 Vrij hoog. Het resultaat komt ten laste van GEM Zwartewaterland C.V.

Risico’s Visie/doelstelling

Deze C.V. voert voor eigen rekening en risico de exploitatie in het gebied Hasselt om de Weede en Overwaters


In 2012 heeft de directie GOM Zwartewaterland Beheer B.V. in haar hoedanigheid van beherend vennoot van GEM Zwartewaterland C.V. samen met de beide aandeelhouders, een aantal besprekingen gehouden over de omvang en uitwerking van het project Om de Weede.


98

Op 20 oktober 2015 is de geldlening verlengd aan GEM Zwartewaterland C.V. Het rentepercentage van de geldlening van € 2.000.000 is gewijzigd in 2,33%.(was 3,92%) De rente-inkomst bedraagt € 46.600.

Deelname in Vennootschappen

Onze gemeente bezit aandelen vanuit het algemeen publiek belang en het belang in verband met het uit te keren dividend dat als algemeen dekkingsmiddel in de begroting is opgenomen. Het gaat om aandelen in de hierna genoemde organisaties: Deelnemingen in Vennootschappen 1. NV Vitens 2. NV BNG 3. Wadinko N.V. 4. CBL Vennootschap B.V.

6. NV Rova 7. NV Rendo 8. Enexis Holding N.V. 9. Vordering Enexis BV, Verkoop Vennootschap B.V., Claim Staat Vennootschap

5. Publiek Belang Electriciteitsproductie B.V.

1. Vitens N.V. te Utrecht

Met meer dan 5.4 miljoen klanten is Vitens het grootste publieke drinkwaterbedrijf in Nederland. De onderneming wil haar doelstelling ‘zo laag mogelijke drinkwatertarieven’ aanscherpen door zich vanaf 2013 voor drie jaar te verbinden aan het gelijk houden van de tarieven. Jaarlijks wordt beoordeeld of deze ambitie kan worden waargemaakt. Onze gemeente bezit 38.453 aandelen. Dat is 0,66% van de uitstaande aandelen. In 2015 hebben we € 112.000 dividend ontvangen. Bestuurlijk belang Financieel belang Resultaten +kerncijfers

Risico´s

Vitens Zwolle Via stemrecht op aandelen: 0,66%. Het financieel belang komt tot uiting in de jaarlijkse bijdrage. Deze zijn opgenomen bij de resultaten. Begroting 2015 Resultaat ( in mil.) Dividenduitkering( x1.000) Dividend per aandeel Eigen Vermogen( in mil.) Vreemd Vermogen (in mil) Beperkt, tot deelname aandelenkapitaal

44 PM PM PM PM

Rekening 2015 Nnb 112 2.91 Nnb Nnb

Rekening 2014 77 105 2.72 438 1.043

Visie/doelstelling

“Samen betekenis geven aan water”, welke zich heeft vertaald in een 5-tal ambities, waarvan kostenverlaging nadrukkelijk als doelstelling is geformuleerd: • Dichter bij de klant staan • Maatschappelijke kosten verlagen • Bedrijfsvoering verder verduurzamen • Internationale activiteiten uitbreiden • Eigen verantwoordelijkheid nemen


De komende jaren zullen de processen verder geoptimaliseerd worden en klantgericht en efficiënt worden ingericht teneinde de drinkwatertarieven zo laag mogelijk te houden De uitwerking van alle veranderingen heeft zich vertaald in een financieel meerjarenplan 2010-2014: 1. Er ligt een afspraak om de tarieven voor 2013-2015 niet te verhogen onder voorwaarde dat aan de continuïteitsdoelstelling wordt voldaan: het streven naar een bedrijfsresultaat dat toereikend is om rente en dividend te vergoeden aan de vermogensverschaffers. Wel ligt het in


99

de bedoeling om het vastrecht jaarlijks te verhogen met € 5,- ,dit wordt gecompenseerd door verlaging van het drinkwatertarief Daarnaast wil Vitens een buffer hebben (solvabiliteit) tbv onverwachte omstandigheden. Deze buffer is geformuleerd als minimaal gelijk aan 25% van het balanstotaal (solvabiliteits-eis) en een garantievermogen ( eigen vermogen +achtergestelde leningen) van minimaal gelijk aan 30% van het balanstotaal. Door aflossing van de achtergestelde lening zal “automatisch” de solvabiliteitsdoelstelling in de komende jaren naar 30% opschuiven. 2. Jaarlijks zal de directie een voorstel doen aangaande het dividend in de range van 40% tot 75% van het nettoresultaat. Dit voorstel houdt rekening met de specifieke omstandigheden van de onderneming.

Tevens heeft de gemeente Zwartewaterland een achtergestelde lening met een oorspronkelijk bedrag ad € 2.527.100 (ontstaan 2006 door omzetting preferente aandelen) en een looptijd van 15 jaar. Restant hoofdsom eind 2015 €1.010.834 tegen een percentage van 3,55%. Jaarlijks wordt 1/15 deel afgelost (€ 168.474). Verder wordt er een rente vergoed die gelijk is aan het gemiddeld percentage van de 10-jaars Nederlandse staatsleningen over de vijf voorafgaande kalenderjaren vermeerderd met 1%. De rentebetaling vindt per 1 juli in het daaropvolgende jaar plaats. Over het jaar 2015 ging het om een bedrag van € 45.000

2. N.V. Bank Nederlands Gemeenten, Den Haag (BNG)

De Bank Nederlandse Gemeenten is voor overheden en instellingen voor het maatschappelijke belang. Met gespecificeerde financiële dienstverlening draagt de BNG bij aan zo laag mogelijke kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. De strategie van de bank is gericht op het behouden van substantiële marktaandelen in het Nederlands maatschappelijk domein en het handhaven van een excellente kredietwaardigheid (Triple A). Daarnaast streeft zij naar een redelijk rendement voor haar aandeelhouders. De BNG biedt financiële diensten op maat, zoals kredietverlening, betalingsverkeer, advisering en elektronisch bankieren. Ook neemt zij deel aan projecten in de vorm van publiek private samenwerking. Bestuurlijk belang

NV BNG, Den Haag De gemeente Zwartewaterland aandelenkapitaal

participeert

voor

0,04%

in

het

Financieel belang

Onze gemeente bezit 23.712 aandelen BNG. Dit is 0.04% van de uitstaande aandelen. In verband met lagere opbrengsten vanwege de recessie 2012 stelde de BNG de ramingen neerwaarts bij. In 2015 ontvingen wij een dividenduitkering van € 13.516.

Resultaten

Verwachting Begroting Rekening Rekening +Resultaten 2015 2015 2014 Resultaat ( x €1 milj) PM Nnb 126 Dividend (x € 1.000) PM 13,5 30 Eigen vermogen( x € 1 mil) PM Nnb 3.582 Vreemd vermogen ( x € 1 mil ) PM PM 149.891 Beperkt, tot deelname aandelenkapitaal. Financiers hebben het vertrouwen in de bank dat het risico van kredietverlening aan de BNG beperkt is, gezien het eigenaarschap van gemeenten, provincies en staat. Het door BNG Bank uitgegeven schuldpapier heeft een credit rating AA+ van Standard & Poor’s (S&P), AAA van Moody’s en AAA van Fitch. BNG Bank behoort tot de meest kredietwaardige banken ter wereld. Verreweg het grootste deel van de kredietverlening van de bank is kredietrisicovrij, omdat deze aan of onder

Risico´s


100

garantie van overheden plaatsvindt. Visie/doelstelling

BNG Bank is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De bank draagt duurzaam bij aan het laag houden van de kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. De missie van BNG Bank is vertaald in de volgende strategische doelstellingen: Het behoud van substantiële marktaandelen in het Nederlandse publieke en semipublieke domein en het behalen van een redelijk rendement voor de aandeelhouders. Voorwaarden voor het realiseren van deze doelstellingen zijn het handhaven van de excellente kredietwaardigheid, het behoud van een scherpe inkooppositie en een zo effectief en efficiënt mogelijke bedrijfsvoering. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is inherent aan de kernactiviteiten van BNG Bank.


De financiële vooruitzichten voor de kernklantsectoren van de bank blijven weinig positief. Het resultaat financiële transacties zal ook in de nabije toekomst gevoelig blijven voor de mate van economisch herstel binnen de eurozone. Eind 2013 is de Wet Schatkistbankieren van kracht geworden met als doel het verlagen van de schuldpositie van de Nederlandse overheid. De BNG Bank maakt voor haar klanten een dagelijkse automatische verevening met de schatkist mogelijk. Op uitdrukkelijk verzoek van de decentrale overheden zelf staat de nieuwe regelgeving toe dat overtollige liquide middelen ook ingezet mogen worden voor de financiering van andere decentrale overheden. BNG Bank heeft tijdens het wetgevingstraject gewezen op de risico’s die hiermee gepaard gaan.

3. Wadinko NV, Zwolle Bestuurlijk belang Financieel belang

Resultaat

Risico’s

Visie/doelstelling


Wadinko NV te Zwolle Via stemrecht op aandelen: 3,47% Aandeelhouders zijn de provincie Overijssel en gemeenten in Overijssel, de Noordoostpolder en Zuid-West Drenthe. De aandeelhouders hebben besloten in de periode 2013 – 2017 jaarlijks € 1.194.500 aan dividend uit te keren. Onze gemeente bezit 83 van de in totaal 2.389 geplaatste aandelen (3.47%). Over het jaar 2015 is € 41.500 aan dividend uitgekeerd. Bedragen x €1.000

Begroting 2015

Rekening 2015

Rekening 2014

Resultaat PM Nnb 2.400 Eigen vermogen PM Nnb 60.460 Dividend uitkering PM 41 41 Vreemd Vermogen PM PM 0 Beperkt, tot deelname aandelenkapitaal. Er wordt veelal middels participaties deelgenomen in bedrijven. Door een zorgvuldig selectiebeleid en beheer en een verantwoorde spreiding in de participatie-portefeuille, weet de directie de risico’s beperkt te houden. Het doel van Wadinko is het stimuleren van bedrijvigheid en werkgelegenheid in het werkgebied met risicodragend kapitaal, kennis, managementondersteuning en netwerken. Het deelnemen in en het directie voeren over andere ondernemingen die bij voorkeur werkzaam zijn in Overijssel, waaronder bedrijven die werkzaam zijn op het gebied van kunststoffen en milieutechnieken en het bevorderen van werkgelegenheid in die provincie, één en ander in de ruimste zin, waarbij de vennootschap bij het nastreven van bovengenoemde doelstelling zal handelen conform hetgeen in de markt waarin zij opereert gebruikelijk is. 101


Nieuwe participaties worden voorzien. In 2010 heeft op verzoek van de Algemene vergadering van Aandeelhouders een evaluatie van Wadinko plaats gevonden. De aandeelhouders besloten, op basis van de uitgebrachte rapportage, continuering van het participatiefonds Wadinko N.V. dat op een succesvolle manier belangrijke maatschappelijke doelen dient als de ontwikkeling van de bedrijvigheid en bevordering van werkgelegenheid. In 2016 vindt evaluatie plaats van het gevoerde beleid van Wadinko N.V. en formulering van het beleid voor de jaren erna. Bij het vaststellen van het dividend wordt rekening gehouden met een vereist minimaal eigen vermogen van € 60 miljoen en een liquiditeitsbuffer van minimaal € 15 miljoen.

4. CBL Vennootschap B.V., ’s Hertogenbosch.

De belangrijkste activiteit van de vennootschap is het beheren of doen beheren van fondsen ter dekking van eventuele aansprakelijkheid van haar aandeelhouders in het kader van cross border leases naar aanleiding van de verkoopovereenkomst voor de verkoop van Essent N.V. Bestuurlijk belang

CBL Vennootschap B.V., ’s Hertogenbosch Via stemrecht op aandelen: 0,06%

Financieel belang

0,06% van gestort aandelenkapitaal ad € 20.000, - = € 12

Resultaten

Bedragen x € 1.000 Rekening 2014 Rekening 2015 Eigen vermogen $ 9,8 mln $ 9,8 mln Vreemd vermogen $ 107 $ 117 Resultaat -/- $ 66,7 -/- $ 30 Met de voortijdige beëindiging van alle CBL-contracten is alleen nog sprake van een risico en daarmee aansprakelijkheid voor de Verkopende Aandeelhouders ter hoogte van het bedrag in het CBL Escrow Fonds ($ 19,7 mln.). Het risico beperkt zich tot de hoogte van deelname in het nominale aandelenkapitaal.

Risico´s

Visie/doelstelling

De functie van deze vennootschap is de verkopende aandeelhouders van energiebedrijf Essent (“Verkopende Aandeelhouders”) te vertegenwoordigen als medebeheerder (naast RWE, Essent en Enexis) van het CBL Escrow Fonds en te fungeren als "doorgeefluik" voor betalingen in en uit het CBL Escrow Fonds. Voor zover na beëindiging van alle CBL’s (CBL: Cross Border Leases) en de betaling uit het CBL Escrow Fonds van de daarmee corresponderende voortijdige beëindigingvergoedingen nog geld overblijft in het CBL Escrow Fonds, wordt het resterende bedrag in de verhouding 50%-50% verdeeld tussen RWE en Verkopende Aandeelhouders.

Beleidsvoornemens ontwikkelingen

Het initieel vermogen in het CBL Escrow Fonds was bij de oprichting van het fonds in 2009, $ 275 mln. Eind juni 2011 zijn de laatste CBL-overeenkomsten vervroegd beëindigd. Na aftrek van het bedrag dat nodig was voor deze beëindigingen van de CBL’s resteert er nog een bedrag van afgerond $ 19,7 mln. Naar verwachting zal op dit bedrag in 2016 een bedrag benodigd zijn voor advies- en andere afwikkelingskosten. De advies- en andere afwikkelingskosten worden ingeschat op ongeveer $ 700.000. Dit betekent dat naar verwachting een restantbedrag van ongeveer $ 19 mln. uiteindelijk in de verhouding 50-50 zal kunnen worden uitbetaald aan de Verkopende Aandeelhouders en RWE en dat het fonds daarna geliquideerd kan worden.De vennootschap zal naar verwachting in de eerste helft van 2016 worden geliquideerd.


102

5. Publiek Belang Elektriciteitsproductie B.V. (PBE), ‘s-Hertogenbosch

Onderdeel van Essent in 2009 bij de verkoop aan RWE, was het 50% aandeel in N.V. Elektriciteits Productiemaatschappij Zuid-Nederland (EPZ), o.a. eigenaar van de kerncentrale in Borssele. Het bedrijf Delta N.V., tevens voor 50% eigenaar van EPZ, heeft de verkoop van dit bedrijfsonderdeel van Essent aan RWE in 2009 bij de rechter aangevochten. Als consequentie op deze gerechtelijke procedure is in 2009 het 50% belang van Essent in EPZ tijdelijk ondergebracht bij Publiek Belang Elektriciteitsproductie B.V. (PBE). In 2010 is op gezamenlijk initiatief van de aandeelhouders van PBE en de provincie Zeeland als belangrijkste aandeelhouder van Delta N.V. een bemiddelingstraject gestart om het geschil tussen partijen op te lossen. In 2011 is dit bemiddelingstraject succesvol afgerond. Op 30 september 2011 is, 2 jaar na de verkoop van de aandelen Essent, het 50% belang in EPZ alsnog geleverd aan RWE. Onze gemeente bezit 96.993 aandelen (0.06%). Voor de komende jaren wordt er geen dividend uitgekeerd, Hiermee is in het meerjarig perspectief rekening gehouden. Publiek Belang Electriciteitsproductie B.V. 's Hertogenbosch Bestuurlijk belang

Via stemrecht op aandelen: 0,06%.

Financiëel belang

De deelneming is gewaardeerd voor € 1 (nominaal aandelenkapitaal € 149.682.196).

Resultaten


Rekening 2014

Eigen vermogen

Risico's Beleidsvoornemens

Rekening 2015

1.600

1.600

Vreemd vermogen 108 113 Resultaat -/- 44 -/- 42 Beperkt zich tot de hoogte van deelname in het nominale aandelenkapitaal (€ 1) Binnen PBE is nog vanaf medio 2012 een bedrag van € 1,6 mln.(merendeel aandelenkapitaal) achtergebleven om mogelijke zaken die uit de verkoop voortkomen af te wikkelen. Conform de koopovereenkomst kon RWE tot uiterlijk 30 september 2015 potentiële claims indienen ten laste van het General Escrow Fonds (zie Verkoop Vennootschap B.V.). RWE had op 30 september 2015 geen potentiële claims ingediend m.b.t. verkoop van het 50% belang in EPZ.)

6. N.V. ROVA Gemeenten, Zwolle

De Rova heeft als doel het bevorderen van en/of het (doen) realiseren van integraal afvalketenbeheer en het leveren van kwalitatief hoogwaardige dienstverlening op het terrein van de verwijdering van afvalstoffen. Daaronder zijn begrepen: beleidsondersteuning en collectieve aanbestedingen ten behoeve van de deelnemende overheden (gemeenten en gemeentelijke samenwerkingsverbanden). De missie van ROVA is een schone en duurzame leefomgeving voor de inwoners van aandeelhoudende gemeenten. Bestuurlijk belang Financieel belang


N.V. ROVA Gemeenten, Zwolle De gemeente is vertegenwoordigd in de aandeelhouders.

algemene

vergadering

van

Per 31 december 2013 heeft N.V. ROVA Holding 7033 uitstaande aandelen. Onze gemeente bezit 302 aandelen. Dit is 4.29% van het uitstaande aandelenkapitaal.

103

Resultaten


Begroting 2015

Resultaat ( in mil.) Dividenduitkering( x1.000) Eigen Vermogen( in mil.) Vreemd Vermogen (in mil.) Risico´s

Rekening 2015 3,3 146 PM PM

Nnb 146 Nnb Nnb

Rekening 2014 5,7 142 23,6 34,5

Beperkt, tot:

Deelname aandelenkapitaal

De gemeente Zwartewaterland heeft 302 aandelen met een totaalwaarde ad € 34.262.

Achtergestelde lening

De gemeente Zwartewaterland heeft een achtergestelde lening verstrekt van € 528.000, waarover jaarlijks 8% rente wordt uitgekeerd. In 2001 hebben de deelnemende gemeenten en de Regio (GGD IJssellland) met de ROVA een achtergestelde lening gesloten. Omdat de Regio geen afvaltaken meer had is in 2009 door de AvA besloten dat leningbedrag van de Regio pro rato te verdelen over de oorspronkelijk deelnemende gemeenten. In het geval van faillissement van de ROVA worden de gemeenten achtergesteld: de achtergestelde gemeenten komen in de volgorde van schuldeisers dus achter de concurrente (dat wil zeggen gewone) schuldeisers, en heeft slechts voorrang ten opzichte van de aandeelhouders. Beleidsvoornemens veranderingen

De komende jaren zal N.V. ROVA Holding dividend uitkeren tegen het verwachte resultaat van € 3,5 miljoen. Dit betekent dat we rekening houden met een reguliere dividend inkomst van € 99.000 per jaar.

7. Rendo, Meppel

Onze gemeente bezit 18 van de 991 aandelen. Voor het jaar 2015 is eerdere besluitvorming in principe een dividenduitkering van € 7,5 miljoen uitgekeerd. Voor Zwartewaterland bedraagt de dividenduitkering € 182.000. Naderhand is besloten dat vanaf 2014 een “vaste” dividenduitkering van € 7.5 miljoen per jaar beschikbaar zal worden gesteld. De winst staat onder druk vanwege de scherpe concurrentie van meerdere aanbieders. Voor de komende jaren wil Rendo de meters vervangen en investeren in slimme meters. Bestuurlijk belang

Rendo, Meppel Via stemrecht op aandelen; 0,018%

Financieel belang

18 aandelen á € 453,77 = totale waarde € 8.168

Resultaten


Risico´s

Visie/doelstelling Jaarverantwoording 2015

Begroting Rekening Rekening 2015 2015 2014 Resultaat ( in mil.) 7,5 Nnb 10,4 Dividenduitkering( x1.000) PM 136 182 Eigen Vermogen( in mil.) PM Nnb 57 Vreemd Vermogen (in mil.) PM Nnb 77 Beperkt, tot deelname aandelenkapitaal. Echter door een eventuele overname in de toekomst vervalt het dividend en is de nieuwe opbrengst afhankelijk van de verwachte verkoopprijs. Deze renteopbrengst zal beduidend lager liggen dan de huidige dividendopbrengst. Op dit moment is echter geen sprake van overname, het bod dat Enexis heeft gedaan is ingetrokken. Rendo is een regionale netbeheerder en verantwoordelijk voor een adequate 104

distributie van gas en elektriciteit in Zuid-Drenthe en Noord-Overijssel. N.V. Rendo Holding streeft naar een blijvend sterke positie op de energiemarkt. Rendo wil als netbeheerder actief zijn bij nieuwe ontwikkelingen op het gebied van duurzaam gebruik van energie en de transitie naar een duurzame energievoorziening. Beleidsvoornemens veranderingen

Op dit moment is onder andere sprake van invoering van Groen Gas en slimme opnamemeters. Groen Gas is de duurzame variant van aardgas. Het wordt geproduceerd uit onder meer slib, afval van stortplaatsen, tuinafval, resten groente en fruit en dierlijke restproducten zoals koeienmest. Dit ‘ruwe’ gas wordt opgewerkt en heeft dan dezelfde kwaliteit en eigenschappen als aardgas. N.V. RENDO opereert in een gereguleerde markt, onder toezicht van de Autoriteit Consumenten & Markt (ACM). Elke drie jaar stelt de ACM de maximale tarieven vast. In die periode gaan de gereguleerde tarieven in 3 stappen omlaag als gevolg van lager ingeschatte kapitaalskosten (WACC). Dit is een stimulans voor RENDO om te komen tot kostenbesparing, en zo toch de aandeelhouders een redelijk rendement te kunnen bieden.

8. Enexis Holding N.V. ‘s Hertogenbosch

Op 30 september 2009 vond de overdracht plaats van de 96.993 aandelen Essent Productie- en Levering Bedrijf (PLB) aan RWE. Om de verkoop van Essent PLB mogelijk te maken zijn zes vennootschappen opgericht. Drie operationele vennootschappen zijn nodig om de bedrijfsonderdelen van Essent onder te brengen die niet konden of mochten worden verkocht. De overige drie vennootschappen hebben geen operationele activiteiten en worden geliquideerd nadat het doel is bereikt. Deze ‘Special Purpose Vehicles’ creëren de noodzakelijk randvoorwaarden voor maximalisatie van de verkoopopbrengst Essent. Enexis beheert het energienetwerk in Noord,- Oost- en Zuid-Nederland. Onze gemeente bezit 96.993 aandelen (0.06%). Over 2015 heeft de gemeente € 86.000 aan dividend ontvangen. Op basis van de huidige informatie is deze inkomst structureel. Bestuurlijjk belang

Enexis Holding BV, te ‘s Hertogenbosch Via stemrecht op aandelen: 0,06%

Financieel belang

96.993 aandelen met een balanswaarde van € 44.013

Resultaten


Risico´s

Begroting 2015 Resultaat ( in mil.) PM Dividenduitkering( x1.000) PM Eigen Vermogen( in mil.) PM Vreemd Vermogen (in mil.) PM Beperkt, tot deelname aandelenkapitaal

Visie/doelstelling

Missie

• •

Rekening 2015 265 77 3.517 2.900

Rekening 2014 265 77 3.517 2.900

Iedereen wil altijd en overal energie kunnen gebruiken Efficiënt gebruik van energie uit steeds meer duurzame opwekking is hiervoor noodzakelijk

Visie

• •

Wij transporteren energie, veilig, betrouwbaar, betaalbaar en klantgericht Samen werken we aan duurzame en verantwoorde energie, voor vandaag en morgen

Strategie • We kennen onze klanten en sluiten aan bij hun wensen ten aanzien Jaarverantwoording 2015

105

•


van energie We werken efficiënt en zodanig dat onze netten klaar zijn voor het gevraagde transport. We zijn energiebewust en we helpen anderen energie te besparen

Door de uitruil van verzorgingsgebieden heeft Enexis per 1 januari geen netwerk meer in Friesland en Flevoland

Special Purpose Vehicle (SPV)

Dit zijn vennootschappen die slechts voor enkele, specifieke transacties zijn opgericht. In ons geval gaat het om:

9. Vordering op Enexis B.V. te ’s-Hertogenbosch, Verkoop Vennootschap B.V., Claim Staat Vennootschap

Essent heeft eind 2007 een herstructurering doorgevoerd waarbij de economische eigendommen van de gas- en elektriciteitsnetten binnen de Essent-groep zijn verkocht en overgedragen aan Enexis tegen de geschatte fair market value. Omdat Enexis destijds over onvoldoende contante middelen beschikte om de koopprijs hiervoor te betalen is deze omgezet in een lening van Essent. In de Wet Onafhankelijk Netbeheer was opgenomen dat er na splitsing geen financiële kruisverbanden mochten bestaan. Omdat het op dat moment niet mogelijk was om de lening extern te financieren is besloten de lening over te dragen aan de Verkopende Aandeelhouders van Essent.

Op het moment van overdracht in 2009 bedroeg de vordering € 1,8 miljard. De vordering is vastgelegd in een lening-overeenkomst bestaande uit vier tranches. Momenteel lopen nog een tweetal leningen met Enexis. Bestuurlijk belang Financieel belang

Risico´s

Beleidsvoornemens

Vordering op Enexis B.V. Via stemrecht op aandelen: 0,06% Een tweetal aandeelhoudersleningen van € 850 miljoen (voor Zwartewaterland 0,06% = € 550.794) Bedragen x € 1.000 Rekening 2014 Rekening 2015 Eigen Vermogen 66 54 Vreemd vermogen 862 862 Resultaat -/- 17 -/- 17 Relatief gering, blijft beperkt tot deelname in nominaal aandelenkapitaal. Daarnaast loopt Vordering op Enexis BV beperkt risico betreffende niet tijdige betaling van rente en aflossing, van lening door Enexis en in het ergste geval faillissement van Enexis Holding. Eind december 2015 resteren nog de leningen van de 3e en 4e tranche. Enexis is eventueel gerechtigd de 3e tranche in de periode 30 september 2015 – 30 september 2016 geheel of gedeeltelijk vervroegd af te lossen. Deze tranche zal in ieder geval uiterlijk 30 september 2016 worden afgelost. (Leningbedrag € 323.996 rente 4,65%) De 4e tranche mag niet vervroegd worden afgelost. Looptijd tot 30 september 2019. Afhankelijk van het resultaat van een aantal financiële ratio’s zou de 4e tranche eventueel geconverteerd kunnen worden in eigen vermogen. (Leningbedrag € 226.797 rente 7,2%)

Verkoop vennootschap B.V. te ‘s-Hertogenbosch

In het kader van de verkoop in 2009 van Essent aan RWE hebben de Verkopende Aandeelhouders een aantal garanties en vrijwaringen gegeven aan RWE. Het merendeel van deze garanties en vrijwaringen is door de Verkopende Aandeelhouders overgedragen aan Verkoop Vennootschap. Ter Jaarverantwoording 2015

106

verzekering van de betaling van eventuele schadeclaims heeft RWE bedongen dat een deel van de verkoopopbrengst door de Verkopende Aandeelhouders gedurende een bepaalde tijd in het General Escrow Fonds wordt aangehouden. Buiten het bedrag dat in het General Escrow Fonds zal worden gehouden, zijn de Verkopende Aandeelhouders niet aansprakelijk voor inbreuken op garanties en vrijwaringen. Bestuurlijk belang

Verkoop Vennootschap B.V. Via stemrecht op aandelen: 0,06%

Financieel belang

0,06% van het gestort aandelenkapitaal ad € 20.000, - = € 12

Risico´s

Beleidsvoornemens

Bedragen x € 1.000 Rekening 2014 Rekening 2015 Eigen Vermogen 363.300 76.500 Vreemd vermogen 80.000 38.300 Resultaat 17.300 41.000 Het financiële risico is beperkt tot eventuele claims van RWE als gevolg van garanties en vrijwaringen die door de Verkopende Aandeelhouders zijn afgegeven en tot het maximale bedrag van € 113 miljoen dat nu nog in het General Escrow Fonds resteert. Daarnaast is het risico en daarmee de aansprakelijkheid voor de aandeelhouders relatief gering en beperkt tot de hoogte van het nominale aandelenkapitaal van deze vennootschap (totaalbedrag € 20.000), art 2.:81 BW. De looptijd van deze vennootschap is afhankelijk van de periode dat claims (die door RWE tot uiterlijk 30 september 2015 konden worden ingediend) worden afgewikkeld. RWE heeft eind 2015 per saldo een totaalbedrag aan belastingclaims (rekening houdend met belastingteruggaven en vrijval voorzieningen) ingediend van € 38.100.000 (exclusief eventuele additionele correcties in verband met Attero / Enexis). RWE en Verkoop Vennootschap B.V. hebben op dit moment nog geen overeenstemming over de afwikkeling van deze belastingzaken. Gelet op de verdere afwikkeling van de belastingclaims van RWE, kan over de omvang van de gedeeltelijke vrijval van € 113 miljoen, nog geen uitspraak worden gedaan. Naar verwachting zal in de 1e helft van 2016 de discussie met RWE over de belastingclaims worden afgerond. De vennootschap zal naar verwachting in de eerste helft van 2016 worden geliquideerd.

Claim Staat Vennootschap B.V. te ‘s-Hertogenbosch

In februari 2008 zijn Essent N.V. en Essent Nederland B.V., met toestemming van de publieke aandeelhouders, een procedure begonnen tegen de Staat der Nederlanden waarin zij een verklaring voor recht vragen dat bepaalde bepalingen van de splitsingwetgeving onverbindend zijn. De eventuele schadevergoedingensvordering van Essent N.V. en Essent Nederland B.V. op de Staat der Nederlanden die zou kunnen voortvloeien uit deze procedure, is gecedeerd aan de Claim Staat Vennootschap B.V. (zodat deze vordering niet achterblijft binnen de Essent groep). Deelname voor Zwartewaterland is niet in te schatten De primaire taak van deze SPV is het voeren van een schadevergoedingsprocedure tegen de Staat der Nederlanden namens de aandeelhouders. Onze gemeente bezit 1.296 aandelen (0.06%). Bestuurlijk belang

Claim Staat Vennootschap B.V. Via stemrecht op aandelen: 0,06%

Financieel belang

0,06% van het gestort aandelenkapitaal ad € 20.000, - = € 12 Bedragen x € 1.000 Eigen Vermogen Vreemd vermogen


Rekening 2014

Rekening 2015 8,5 36

-/- 25,6 33,7 107

Resultaat

-/- 18,5

-/- 13,1

Risico´s

Beperkt zich tot de hoogte van deelname in het nominale aandelenkapitaal

Beleidsvoornemens

De looptijd van deze vennootschap is afhankelijk van de periode dat claims (die door Waterland tot 5 jaar na completion (mei 2019) kunnen worden ingediend) worden afgewikkeld. Conform de koopovereenkomst zal de escrow-rekening tot 5 jaar na completion blijven staan voor de afwikkeling van potentiële claims van Waterland.

Opbrengst deelnemingen In onderstaand overzicht zijn de dividendopbrengsten per deelneming weergegeven. (bedragen * € 1000)

Dividend baten Verbonden Partij Vitens Enexis Rendo Wadinko ROVA BNG CBL Verkoop BV (agio) Begrotingswijzigingen Totaal

Rekening 2014 Rekening 2015 Begroting 2015 105 77 182 41 142 30

112 86 136 41 146 14 212

577

747

105 77 160 40 146 36 -29 535

Achtergestelde leningen

Een achtergestelde lening is een krediet waarbij de schuldeiser in het geval van faillissement van de schuldenaar wordt achtergesteld ten opzichte van de concurrente (gewone) schuldeisers. De achtergestelde schuldeiser voorrang op aandeelhouders, vennoten of inbrengers.

Specificatie achtergestelde leningen (bedragen in €)

Verbonden partij ESSENT ROVA Vitens Totaal


Financieel belang 45.378 528.108 1.010.834 1.584.320

108

Paragraaf Grondbeleid Inleiding

Onze gemeente heeft op grond van de Wet ruimtelijke ordening (Wro) de taak tot het voeren van ruimtelijk beleid. Het grondbeleid staat ten dienste van het ruimtelijk beleid om de doelstellingen van diverse sectoren ruimtelijk mogelijk te maken. Grondbeleid is het samenhangend geheel van handelingen van de gemeente inzake grondtransacties en ontwikkelingen. Grondbeleid wordt ingezet als sturingsinstrument om verschillende beleidsdoelen te realiseren, zoals het voorzien in behoefte aan bouwgrond voor woningbouw, bedrijven, kantoren, winkels, horeca en overige bestemmingen. In beginsel neemt uw raad per project een besluit over de wijze waarop de geformuleerde beleidsdoelen het beste kunnen worden gerealiseerd. In de keuzes die daarbij worden gemaakt worden twee hoofdrichtingen onderscheiden:

Actief grondbeleid

Actief grondbeleid omvat alle fasen van het exploiteren van grond: van de aankoop van gronden, sloop of bouwrijp maken tot en met de uitgifte/verkoop van bouwgrond. Bij actief grondbeleid exploiteert de gemeente voor eigen rekening en risico grond. De gemeente legt bij actief grondbeleid de publieke voorzieningen aan en kan in beginsel alle productiekosten doorberekenen in de gronduitgifteprijzen, mits de marktprijs niet wordt overschreden. Er zijn beduidende financiële risico’s bij actief grondbeleid, oftewel: niet alleen meevallers zijn voor rekening van de gemeente, maar ook eventuele tegenvallers.

Faciliterend grondbeleid

Faciliterend grondbeleid houdt in dat de gemeente het particulieren mogelijk maakt grond te exploiteren. Gemeentelijke kosten verbonden aan de desbetreffende grondexploitatie kan zij op de particuliere exploitant verhalen. De gemeente koopt dus zelf geen grond aan. De gemeente beperkt zich tot de wettelijke publieke taak. Deze taak bestaat vooral uit inspraakprocedures, het vaststellen van het bestemmingsplan en zo nodig het exploitatieplan. De rol van de gemeente bij de uitvoering van het grondbeleid is de laatste decennia aan verandering onderhevig. Waar tot de jaren ‘90 actief grondbeleid de regel was, krijgt de gemeente na die tijd steeds vaker te maken met projectontwikkelaars met een grondpositie. De mogelijkheden om zuiver actief grondbeleid te voeren worden daardoor lastiger. Dit heeft ertoe geleid dat het belang van zuiver actief grondbeleid is afgenomen. In deze paragraaf lichten wij toe op welke wijze het grondbeleid in 2015 is uitgevoerd.

Wijze van uitvoering grondbeleid

De uitvoering van het grondbeleid in onze gemeente vindt plaats op basis van de uitgangspunten opgenomen in de door uw raad in 2012 vastgestelde nota Grondbeleid 2012. In 2014 vond een technische herziening van de nota Grondbeleid plaats. Bij het maken van strategische keuzes wegen de volgende criteria mee:

•

Strategische grondposities van onze gemeente of private partijen De mate waarin actief grondbeleid mogelijk is hangt af van de strategische grondposities van private partijen en de bereidheid van deze partijen om tot afspraken met de gemeente te komen.

•

Het financieel resultaat in samenhang met de risico’s Indien de risico’s voor onze gemeente (te) groot zijn in relatie tot het financieel resultaat, wordt de voorkeur gegeven aan faciliterend grondbeleid. Wij faciliteren in dat geval de aankoop, ontwikkeling en verkoop van gronden vanuit onze publieke rol. Ontwikkelaars, corporaties en/of particulieren hebben hierbij de rol van aankoper, ontwikkelaar en verkoper van gronden.

•

De beoogde bestemming en de mate waarin de markt deze zelf kan en wil realiseren


109

Gelet op de huidige grondpositie van onze gemeente en de daarmee samenhangende financiële risico’s zal beleidsmatig de komende jaren niet worden ingezet op verdere versterking van de gemeentelijke grondpositie. Onze strategische keuzes in de uitvoering van het grondbeleid worden beïnvloed door de grondposities die wij al hebben ingenomen. Dit dwingt ons om bij het kiezen van locaties voor de exploitatie van woonkavels en bedrijventerrein te prioriteren naar reeds aangekochte gronden en geen nieuwe gebieden aan te wijzen of aan te kopen voor die doelen.

Verlies- en winstneming

Aan het begin van ieder jaar vindt een actualisatie van de grondexploitaties en de ruimtelijke projecten plaats. Voor grondexploitaties met een tekort op het resultaat wordt het verlies direct genomen in de vorm van het treffen van een voorziening, dan wel een afwaardering van de boekwaarde indien de boekwaarde de marktwaarde van de desbetreffende voorraad grond overtreft. Het voorzichtigheidsbeginsel leidt er toe dat winstneming wordt uitgesteld totdat hierover zekerheid bestaat. Geraamde positieve resultaten bij grondexploitaties worden niet beschouwd als extra weerstandscapaciteit in het grondbedrijf. In uitzonderlijke gevallen kan tot tussentijdse winstneming worden overgegaan. De daarmee gemoeide middelen komen ten goede van de algemene dienst. In de begroting voor 2015 is alleen rekening gehouden met winstneming bij de exploitatie van TAGWest, ter grootte van een jaarlijks bedrag van € 260.000. De jaarlijkse winstneming is afhankelijk van het werkelijk aantal verkochte kavels. In 2015 is een opbrengst van € 155.000 gegenereerd. Het verschil ten opzichte van de begrote afdracht is ten laste van deze grondexploitatie gebracht.

Ontwikkelingen

In de Jaarrekeningen van de afgelopen jaren zijn forse afwaarderingen op de gemeentelijke grondposities verwerkt. Bovendien is de programmering van de nog lopende exploitaties in de periode van 2008 tot en met 2013 fors neerwaarts bijgesteld. De markt voor woningbouw en bedrijventerreinen liet in 2015 een voorzichtig stijgende lijn zien. Er is echter minder (snel) vraag naar de gronden dan oorspronkelijk is aangenomen in de in ontwikkeling genomen exploitaties. Dit heeft consequenties voor reeds lopende exploitaties en ook voor toekomstige potentiële ontwikkellocaties waarvoor de grond al door de gemeente is aangekocht. Per 31 december 2015 is voor een bedrag van circa € 7.7 miljoen aan voorzieningen getroffen. Op basis van de actualisatie stellen we vast dat de getroffen voorzieningen toereikend zijn voor het afdekken van de risico's. Wij hebben er evenwel vertrouwen in dat deze gronden op termijn voor het beoogde doel worden ontwikkeld. De getroffen voorzieningen kunnen dan weer vrijvallen.

Risico's en weerstandsvermogen

In de nota Grondbeleid is vastgelegd op welke wijze risico’s in de grondexploitaties worden bepaald. Bij de jaarlijkse herziening van de grondexploitaties worden drie scenario’s (real case = basisberekening grondexploitatie, midden scenario en worst case scenario) doorgerekend op basis van de specifieke risico’s in de desbetreffende grondexploitatie. Tevens wordt op basis van risicoinschatting bepaald welk van de scenario’s wordt gehanteerd voor de bepaling van het benodigde weerstandsvermogen. Daar waar de risico-inschatting leidt tot het aanhouden van weerstandsvermogen is dat onderstaand weergegeven:


110

Exploitatie/NIEGG (Bedragen in € 1.000)

Besto Waterfront Algemene voorziening grondexpl. Arrivàterrein Diamanten Bolwerk Binnenveld Zevenhont Oost Kranerweerd Totaal

Inschatting risico t.b.v. risicoreserve

Basisberekening Midden scenario Basisberekening Worst case scenario Midden scenario Midden scenario Worst case scenario

Risicobedrag

0 611 2.965 417 1.240 856 1.500 350 7.939

Winstneming Afboeking Voorziening

-611 -2.696 -417 -1.240 -856 -1.500 -350 -7.670

Gelet op vorenstaande concluderen wij dat het wij een gebonden reserve aanhouden voor het grondbedrijf van € 269.500 (het verschil tussen het gecalculeerde risico en de reeds getroffen voorzieningen). In het vervolg van deze paragraaf wordt voor de exploitatiegebieden geschetst wat de stand van zaken is, welke verwachting wij hebben voor de komende jaren en welke strategische keuzes wij binnen de ontwikkeling maken. Wij maken daarbij onderscheid naar de fase waarin een project zich bevindt: uitvoeringsprojecten, ontwikkelprojecten en toekomstige ontwikkelingen. Deze fasen zijn gedefinieerd in onze Nota Grondbeleid.

Uitvoeringsprojecten Grondexploitatie Besto / Zomerdijk

Het project Besto behelst een woningbouwontwikkeling in Zwartsluis. Op deze locatie worden circa twintig grondgebonden woningen gerealiseerd. In 2015 startte de woningcorporatie met de eerste fase van 13 woningen. De oplevering van deze woningen wordt in het voorjaar van 2016 verwacht. Na oplevering wordt dit gedeelte van het gebied door ons woonrijp gemaakt. De bouw van de tweede fase van 7 woningen vindt naar verwachting in 2018 plaats, waarna vervolgens het resterende deel van het woonrijp maken wordt uitgevoerd en het project wordt afgerond. In 2015 zijn afspraken gemaakt met de Provincie over de afrekening van de ISV-subsidie op basis van de exploitatie per 1 januari 2016 nu aan alle voorwaarden voor de ISV-subsidie is voldaan. Daarnaast zijn duidelijke afspraken gemaakt met de woningcorporatie over hun bijdrage in de exploitatie.

Grondexploitatie Waterfront

Het project Waterfront betreft de herstructurering van een deel van het verouderde bedrijventerrein Zwarte Water te Hasselt. Drie bedrijven zijn uitgekocht. De grond wordt als woon-werkkavels uitgegeven. In 2015 hebben wij gemerkt dat de verlaging van de grondprijzen in combinatie met een aantrekkende economie leidde tot meer interesse in de gronden aan het Waterfront. In 2015 is een kavel verkocht voor een bedrijfsverzamelgebouw dat ondertussen in gebruik is genomen en waarvan alle units zijn verkocht. Wel is bij het bouwrijp maken van de kavel gebleken dat aanzienlijke kosten moesten worden gemaakt om te saneren. Wij hebben eind 2015 ook voor andere delen van het gebied aanvullende bodemonderzoeken laten uitvoeren, zodat maatwerk kan worden geleverd bij de uitgifte van kavels.

Grondexploitatie Arrivàterrein

Op het voormalige Arrivàterrein in Zwartsluis is een nieuw schoolgebouw voor het Agnietencollege ontwikkeld. In 2015 zijn alleen nog kosten gemaakt voor onderhoud en afwikkeling van de afspraken. De provinciale subsidiebijdrage voor de ontwikkeling van het Arrivàterrein wordt afgerekend per 1 januari 2016.


111

Uitvoeringsprojecten derden Grondexploitatie Hasselt om de Weede

De exploitatie van Hasselt om de Weede was tot 1 januari 2016 ondergebracht bij de gemeenschappelijke exploitatiemaatschappij (GEM) die samen met een ontwikkelaar is opgezet. Onze gemeente participeerde als aandeelhouder van de GEM risicodragend in deze exploitatie. Daarnaast ligt het eigendom van de ingenomen grondpositie bij onze gemeente. Per 1 januari 2016 gaat de gemeente de exploitatie van Om de Weede geheel zelf uitvoeren. Hiervoor is een nieuwe exploitatieberekening opgesteld. Deze gaat uit van de bouw van 550 woningen in plaats van de eerder geplande 1200 woningen. De nieuwe exploitatie heeft een looptijd tot 2032. Het afzettempo is bepaald op gemiddeld 25 woningen per jaar. In 2015 zijn 23 woningen verkocht in verschillende categorieën. In het bijgestelde plan is tevens opgenomen dat een groot deel van het oorspronkelijke plangebied weer als agrarische grond wordt uitgegeven. Op basis van de berekening is het gebied met een neutraal resultaat te ontwikkelen.

Grondexploitatie Tag West

Het project Tag West voorziet in een grootschalige uitbreiding ten westen van Genemuiden. Het programma voor Tag West bestaat uit 470 woningen. De grond is volledig in eigendom van een ontwikkelaar. De 470 woningen worden naar verwachting gerealiseerd in de periode tot en met 2028. Voor de ontwikkeling van Tag West is een samenwerkingsovereenkomst gesloten. Op basis van de overeenkomst delen we in het rendement van de ontwikkeling. In de begroting is rekening gehouden met een resultaat van € 260.000, gebaseerd op een afzet van 30 woningen per jaar. In 2015 zijn in totaal 15 woningen verkocht. Wij gaan er vanuit dat in de komende jaren 30 woningen per jaar worden afgezet.

Ontwikkelprojecten Agnietenterein

Op het Arrivàterrein te Zwartsluis is een nieuwe school gebouwd voor het Agnietencollege. De huidige locatie van de school is daarmee in 2015 vrij gekomen voor woningbouwontwikkeling. Het betreft hier een ontwikkelproject, nog geen vastgestelde grondexploitatie. Voor de ontwikkeling van het terrein zijn verkennende berekeningen gemaakt waaruit blijkt dat het mogelijk is het terrein met een positief resultaat te ontwikkelen. In de eerste helft van 2016 wordt, samen met de stichting Fortresse, onderzocht of het mogelijk is om een alternatief inrichtingsplan te ontwikkelen waarin een groter gebied dan het voormalige schoolterrein wordt betrokken. Wij verwachten de besluitvorming over het in exploitatie nemen van het gebied vóór de zomer van 2016 aan uw raad te kunnen voorleggen.

Niet in exploitatie genomen gronden (Niegg)

De commissie BBV heeft de verslaggevingsregels grondexploitatie in het BBV met ingang van 1 januari 2016 herzien. De categorie NIEGG (niet in exploitatie genomen gronden), bedoeld voor strategische grondposities komt daarmee te vervallen. De gronden worden met ingang van de Jaarrekening van 2016 als strategische gronden opgenomen onder de materiele vaste activa (MVA). Voor NIEGG gold als waarderingsgrondslag de voorzichtig ingeschatte toekomstige marktwaarde. Voor gronden als MVA geldt verkrijgingsprijs (historische aankoopprijs) of duurzaam lagere (markt) waarde als waarderingsgrondslag. Uit analyse van de waardering van onze huidige NIEGG’s blijkt dat de getroffen voorzieningen toereikend zijn voor de toekomstige waardering als MVA.

Binnenveld

Het project Binnenveld is een uitleglocatie ten zuiden van Genemuiden. De locatie is geheel in eigendom van onze gemeente. Aan de grond wordt vanaf 1 januari 2012 geen rente meer toegerekend. In 2014 is een perceel grond binnen het projectgebied verkocht voor de realisatie van een woonzorgvoorziening. In 2015 is het positieve resultaat van circa € 400.000 in mindering gebracht op de boekwaarde. Op basis van de huidige inzichten start de uitgifte in Binnenveld vanaf 2028. Gezien de termijn kan op dit moment de programmering van Binnenveld onvoldoende worden onderbouwd. Om dit risico af te


112

dekken is een voorziening getroffen. Wij verwachten dat de locatie Binnenveld nadat TAG West is gerealiseerd, ontwikkeld wordt voor woningbouw. De getroffen voorziening kan op dat moment weer vrijvallen.

Zevenhont Oost

De grondpositie Zevenhont Oost is een bedrijventerreinlocatie van circa 23 hectare, direct ten oosten van Genemuiden. In 2008 is een deel van het plangebied (13.50.00 hectare) aangekocht. In 2014 is verkend of een deel van het gebied op korte termijn kan worden ontwikkeld tot bedrijventerrein. In 2015 is geconcludeerd dat aan uitbreiding vooralsnog geen behoefte aan is omdat bedrijven kiezen voor inbreiding. Uitgangspunt is dan ook dat de ontwikkeling van Zevenhont Oost niet eerder dan in 2020 plaatsvindt. In 2014 is een voorziening getroffen die tevens voldoet aan de nieuwe waarderingsregels (MVA). Wij verwachten deze locatie in de toekomst te kunnen ontwikkelen. De voorziening kan dan weer vrijvallen. Momenteel heeft nog geen uitgebreide financiële verkenning plaatsgevonden. Uit een globale berekening blijkt dat het gebied met een positief financieel resultaat te ontwikkelen is. Dit betekent dat de huidige boekwaarde van de grondpositie Zevenhont Oost niet hoger is dan de voorzichtig geraamde marktwaarde van de beoogde bestemming. Aan de gronden wordt vanaf 1 januari 2012 geen rente meer toegerekend.

Diamanten Bolwerk

De grondpositie Diamanten Bolwerk ligt aan het Zwartewater te Hasselt. Het is de bedoeling dat op termijn het gebied wordt ingevuld met woningbouw. Aan de gronden worden vanaf 1 januari 2012 geen rente meer toegerekend. Omdat de ontwikkeling van deze locatie is uitgesteld heeft nog geen uitgebreide financiële verkenning plaatsgevonden. Uit een globale haalbaarheidsstudie blijkt dat de locatie met een sluitend financieel resultaat te ontwikkelen is voor woningbouw. Op dit moment kan de programmering van de woningbouw echter onvoldoende hard worden aangetoond. Om dit risico af te dekken is voorgaande jaren een voorziening getroffen van € 1.240.000, waarmee ook het worst case risico is afgedekt die tevens voldoet aan de nieuwe waarderingsregels (MVA). Wij verwachten deze locatie in de toekomst voor woningbouw te kunnen ontwikkelen. De voorziening kan dan weer vrijvallen.

Grondexploitatie Kranerweerd

Het project Kranerweerd betreft een grondpositie van circa 3,2 hectare in Zwartsluis. De beoogde functie voor deze grondpositie is 3,2 hectare aan uitgeefbaar bedrijventerrein. Het bestemmingsplan voor dit bedrijventerrein is reeds vastgesteld. In 2015 is het traject met een partij afgerond die ook ongeveer 3 hectare grond met de bestemming bedrijventerrein in eigendom heeft, naast de gemeentelijke grondpositie. Er zijn afspraken gemaakt over een exploitatiebijdrage van deze partij bij ontwikkeling van het gebied en er zijn enkele stukken grond geruild zodat beide partijen een beter te verkavelen gebied hebben. De laatste vijf jaar is er in het project Kranerweerd (op een kleine strook na) geen grond verkocht. De vraag naar het realiteitsgehalte van de grondexploitatie als waardering voor deze grondpositie en het realiteitsgehalte van de jaarlijkse rentetoerekening was daarmee steeds moeilijker te beantwoorden. Om die reden stellen wij uw raad in deze Jaarrekening voor de grondexploitatie Kranerweerd af te sluiten, de reeds geprognosticeerde uitgaven voor 2016 om te vormen tot een krediet en de grondpositie te waarderen als NIEGG zodat niet langer rente wordt toegerekend aan deze grondpositie. De gronden hebben reeds een bedrijfsbestemming en komen ook niet in aanmerking voor een ander gebruik. Op het moment dat (weer) sprake is van concrete vraag vanuit de markt kan bezien worden in hoeverre opnieuw een grondexploitatie moet worden geopend of dat wordt volstaan met een kredietaanvraag voor de uitvoeringskosten waarvan de dekking wordt gevormd door de verkoopopbrengst. Dezelfde afweging geldt wanneer de andere partij (een deel van) zijn gebied ontwikkelt tot bedrijventerrein en daarvoor infrastructurele investeringen moeten worden gedaan.

Overwaters


113

Onze gemeente heeft in het gebied Overwaters te Hasselt een aanzienlijke grondpositie ingenomen. De huidige boekwaarde ligt ruim boven de marktwaarde van de huidige bestemming. Met een ontwikkelaar zijn afspraken gemaakt over deze grondpositie, waarbij het uitgangspunt is dat een groot deel van het gebied wordt verkocht als agrarische grond en voor een beperkt deel van de grond een passende ontwikkeling wordt gezocht. Op basis van deze afspraken ligt het risico bij de ontwikkelaar en hoeft geen risicovoorziening te worden getroffen.


114

Luchtfoto Hasselt

Begrotingsscan Jaarverantwoording 2015

115

Inleiding

Naar aanleiding van de begrotingsscan heeft het college van burgemeester en wethouders op 12 mei 2015 ingestemd met de voorstellen die door het MT zijn aangedragen om de voorgestelde aanbevelingen vanuit de provincie en het Ministerie van Binnenlandse Zaken te realiseren. De uitkomsten en aanbevelingen van de Begrotingsscan ondersteunen het gemeentebestuur bij het maken van de keuzes met het oog op het gezond maken van de financiële positie. Conclusies en aanbevelingen zijn ook input voor overleg met betrekking tot de begrotingen 2016 tot en met 2018 in deze raadsperiode. De aanbevelingen zijn niet vrijblijvend. De Provincie verwacht dat wij bij de volgende begrotingen in deze raadsperiode helder aangeven hoe we met de aanbevelingen uit de begrotingsscan omgaan.


116

Aanbeveling Begrotingsscan

Consequentie

Voorstel

Planning

Onderzoek de mogelijkheid afschaffen reserve kapitaallasten.

Afschaffen reserve kapitaallasten leidt tot € 400.000 extra kapitaallasten p/j in de exploitatiebegroting

Betrekken bij afwegingen in kadernota’s bij de begrotingen in deze raadsperiode.

Gerealiseerd m.i.v. begrotingssjaar 2016

Onderzoek de mogelijkheid om de afschrijvingstermijn van de al geactiveerde investeringen in riolering terug te brengen van 40 jaar naar 25 jaar.

Verlaging afschrijvingstermijn leidt tot een forse stijging van de kapitaallasten en daarmee de rioolheffing.

Bij vaststelling van het nieuwe GRP is besloten om investeringen in riolering af te schrijven ten laste van de kasstroom om het verder aantrekken van leningen voor de financiering te voorkomen. Dat heeft al een sterk verhogend effect op de tarieven gehad.

NVT

Voorgesteld wordt deze aanbeveling niet over te nemen, omdat dit (opnieuw) tot een forse verhoging van de tarieven zou lijden. Geef in de paragraaf financiering meer inzicht in de meerjarige financieringsbehoefte.

Opnemen in paragraaf financiering

Opnemen in Programmabegroting 2016

Gerealiseerd

Verfijn het aan de stelpost kapitaallasten ten grondslag liggende investeringsplan nog verder, zodat volledig inzicht ontstaat in de werkelijk benodigde budgetten in de komende jaren.

Concreet invullen van de opgenomen stelpost kapitaallasten met een investeringsplan.

Opstellen van een geactualiseerde nota onderhoud kapitaalgoederen. Consequenties meenemen in programmabegroting 2017.


Vergroot de informatiewaarde van de paragraaf kapitaalgoederen door niet alleen de beschikbare budgetten voor onderhoud op te nemen maar nadrukkelijker een relatie te leggen met de benodigde budgetten.

Opstellen nieuwe nota onderhoud kapitaalgoederen en actuele beheerprogramma’s.

Opstellen geactualiseerde nota onderhoud kapitaalgoederen. Consequenties meenemen in programmabegroting 2017

Geplande realisatie 3e kwartaal 2016

Blijf de gevolgen van de bezuinigingen voor het onderhoudsniveau van de kapitaalgoederen monitoren en stuur daarin tijdig bij.




Neem, indien de voorgenomen verkoop van gebouwen niet volgens verwachting verloopt, reële onderhouds-budgetten in de begroting op voor de niet verkochte gebouwen.



Geplande realisatie 3e kwartaal 2016

Bij de actualisatie van de grondexploitaties moeten de marktbehoefte en objectieve

In 2015/2016 wordt onderzoek gedaan naar de woonbehoefte in

Uitkomsten van dit onderzoek vormen mede input voor de actualisatie van de

Gerealisserd in jaarrekening 2015


117

marktverwachtingen leidend zijn.

Zwartewaterland.

grondexploitaties.

Laat, gelet op de mogelijke (negatieve) impact van de grondexploitaties op de financiële positie van de gemeente, een second opinion uitvoeren op de meest recente actualisatie van de grondexploitaties.

In de jaarrekening van 2015 zijn (opnieuw) forse voorzieningen getroffen voor grondexploitaties. Samen met de maatregelen inzake het financieringsrisico van grondexploitaties die in de kadernota 2016 worden voorgesteld is het risico enorm beperkt en is een second opinion overbodig geworden. Wel wordt in 2015/2016 eigen onderzoek naar de woonbehoefte gedaan.

Uitkomsten eigen woonbehoefteonderzoek koppelen aan uitvoering aanbeveling second opinion.


Onderzoek of de huidige methode van het verrekenen van de rentecomponent van de verliesvoorziening grondexploitaties met de algemene reserve grondexploitaties, gelet op de stand en het geprognosticeerde verloop daarvan, nog houdbaar is.

Wanneer deze manier van verrekenen wordt toegepast wordt de totale rentelast van de grondexploitatie vooraf onderdeel van het resultaat. Als dit met terugwerkende kracht wordt toegepast op lopende GREXEN kan dit een ophoging van de huidige voorzieningen betekenen ten laste van de Algemene reserve. (“zuivere benadering”)

Gezien de grote financiële impact deze maatregel in overweging nemen nadat definitieve besluitvorming heeft plaatsgevonden m.b.t. de projecten Hasselt Om de Weede en Overwaters.


Pas de financiële beheerverordening aan naar aanleiding van ontwikkelingen als de wet Markt en Overheid, de wijzigingen in de wet Fido en het Schatkistbankieren.

Actualiseren financiële beheerverordening

Actualisatie laten uitvoeren

Gerealiseerd

Geef prioriteit aan het opstellen en vaststellen van een nota Verbonden partijen.

Opstellen nota Verbonden partijen

Aan laten sluiten bij ontwikkelingen in het gemeentelijke transitieproces (samenwerkingsvormen) en aan de hand van concrete ontwikkelingen invullen.

Geplande afronding 2e kwartaal 2016

Verken de mogelijkheid tot uitbreiding van soort belastingen en belastingopbrengsten om zo aan de batenkant meer inkomsten te genereren. Dit kan door bestaande belastingen te verhogen

Onderzoek de mogelijkheden voor uitbreiding inkomsten uit gemeentelijke belastingen.

Afweging voorleggen aan de gemeenteraad bij de behandeling begrotingsscan voor onderzoek uitbreiding inkomsten uit gemeentelijke belastingen.

Geplande afronding 2e kwartaal 2016


118

(zoals de toeristenbelasting) of belastingen die nog niet geheven worden, in te voeren. Grote geconstateerde overschrijdingen ten opzichte van de algemene uitkering en verschillen met de selectiegroep kunnen als input dienen bij bezuinigingsdiscussies.

Koppelen aan onderzoek voor extra uitgaven en bezuinigingen kapitaalgoederen de komende jaren

Geplande afronding uiterlijk 2018

Koppelen aan onderzoek voor extra uitgaven en bezuinigingen kapitaalgoederen de komende jaren

Geplande afronding uiterlijk 2018

De gemeente geeft op de clusters totaal € 50 per inwoner (€ 1,1 miljoen) meer uit dan het gemeentefonds veronderstelt. Gelet op de in totaliteit forse afwijking ten opzichte van het netto lastenniveau 2014 dat het gemeentefonds veronderstelt is het raadzaam nader onderzoek te doen naar de oorzaak van de hogere lasten op de clusters werk en inkomen, kunst en ontspanning, bevolkingszaken, openbare orde en veiligheid en wegen en water. Belast de personeelskosten (uren) en overhead door op activiteitenniveau (functieniveau) in plaats van op het niveau van deelprogramma’s. De verfijning in de doorbelasting zal het inzicht in de werkelijke kosten van de activiteiten vergroten. Pas dan ook is een goede vergelijking met de lasten van andere gemeenten mogelijk.

Verfijning doorbelasting personeels- en overheadlasten op functieniveau (i.p.v. deelprogrammaniveau)

Koppelen aan transitie gemeentelijke organisatie. Personeelskosten in totaliteit benaderen en niet versnipperd op activiteitenniveau.

Wordt begin 2016 verwerkt conform nieuwe regelgeving BBV (juli 2015).

Ga na of de kosten op een correcte manier zijn gelabeld aan de juiste functiecode (cf. informatieverstrekking aan derden)

Wijzigen labelen kosten

Verwerken in de programmabegroting 2016

Gerealiseerd


119

I ndustrieterrein Genem uiden

Investeringsoverzicht Jaarverantwoording 2015

120

Inleiding

Op grond van het budgetrecht van uw raad wordt jaarlijks, bij de begroting, een (meerjaren) investerings-overzicht vastgesteld. Onderdeel van die besluitvorming is ook het (begrotings-)jaar waarin de investering plaats vindt. In de begroting wordt, bij de bepaling van kapitaallasten, ook aangesloten bij dit overzicht. In principe vallen, nadat het begrotingsjaar is verstreken, op grond van het budgetrecht van uw raad, de aanspraken op kredieten weer terug in de algemene middelen. In veel gevallen zijn er echter goede redenen waarom investeringen later worden uitgevoerd dan oorspronkelijk in de planning is opgenomen. Om uw raad bij de Jaarrekening een expliciet besluit te laten nemen over het beschikbaar houden van de kredieten geven wij u, via dit overzicht inzicht in het investeringsprogramma dat wel in begrotingen is opgenomen, maar waarvoor het krediet nog niet beschikbaar is gesteld. Met het vaststellen van deze Jaarrekening stemt uw raad in met het beschikbaar houden van de genoemde investeringen voor de benoemde doelen. In het bijlageboek van de jaarrekening 2015 treft u een verdere toelichting aan op de voortgang van de investering en de budgetten.

Investeringsoverzicht Overzicht investeringen (x € 1.000) Lopende investeringen (reeds akkoord gemeenteraad voor de uitvoering) Invoering BGT KCC telefonie Erfplan Hasselt Verlichting parallelweg N331 Uitbreiding begraafplaats Barsbeek Herstructurering bedrijventerrein Ontsluiting Bollenakker GVVP actieplan Reconstructie Kamperdijk Achterstallig wegenonderhoud Nota onderhoud kapitaalgoederen (Achterstallig onderhoud openbare ruimte) Investeringen riolering in het GRP Gemeentelijke cofinanciering leefbaarheidsprojecten IJsseldelta en groene/blauwe diensten (MJB 2013-2016) Duurzaam thuis Energieloket Digitalisering bestemmingsplannen Herinrichting Achterweg-Zuid Centrumplannen Zwartewaterland Rioolfonds TAG Onderhoud sportparken Easy Reporting, rapportagemodule financiële (management) informatie Tractieplan beheer openbare ruimte (MJB 2011-2014) Voorgenomen investeringen (in de begroting geraamd nog geen akkoord raad voor uitvoeringsplan) Jaarverantwoording 2015

Bedrag Restant Planning

Conform planning

263 78 37 34 190 3.745 450 510 1.718 623 1.790

72 63 37 34 175 2.543 84 48 233 18 1.010

2012-2015 2015-2016 2015-2016 2015-2017 2015-2016 2015-2016 2004-2016 2007-2015 2011-2015 2012-2015 2012-2015

Niet Conform Conform Conform Conform Conform Conform Conform Niet conform Niet conform Niet conform Niet conform

7.643 1.126

4.033 192

2015-2016 2006-2015

Conform Niet conform

224 160 40 96 3.385 201 69 50

54 66 9 31 2.688 201 50 10

2011-2015 2014-2016 2014-2015 2010-2015 2014-2018 2015-2020 2012-2016 2014-2015

Niet conform Conform Niet conform Niet conform Conform Conform Conform Niet conform

183

183

2010-2015

Niet conform

121

Overzicht investeringen (x € 1.000) Leaderprogramma Wegenknooppunten/VOC (MJB 20102013, Mobiliteitsconvenant) • HIS Stadshagen • Euroweg • N331 Veerweg • N331 Hasselt (VOC) • N331 Hasselt (VOC) Tractieplan beheer openbare ruimte (MJB 2011-2014) Vervanging openbare verlichting (MJB 2010-2013)

Investeringen opgenomen in het GRP Rendement TAG gemeente (Greentedijk) Stadsuitleg/herstructurering


Bedrag Restant Planning

Conform planning 2007-2015 Niet conform

465

193

200 340 185 937 938

200 340 0 937 938

2015 2015 2015 2016 2017

Niet conform Niet conform Gerealiseerd Conform Conform

178

178

2016

Niet conform

199 199 199 199 3.000 393 480

199 199 199 199 3.000 393 480

2016 2017 2018 2019 2017-2019 2001-2016 2000-2020

Conform Conform Conform Conform Conform Conform Conform

122

M eppelerdiepsluis Zw artsluis

Jaarrekening Jaarverantwoording 2015

123

Balans De jaarrekening is conform Titel 4.4 BBV als volgt opgebouwd: • Balans • Toelichting op de balans o Waarderingsgrondslagen o Toelichting op de balansposten • Overzicht van baten en lasten in de jaarrekening • Toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening Het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening bevat: a. De gerealiseerde baten en lasten per programma b. Het overzicht van de gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen c. Het gerealiseerde totaal van saldo van baten en lasten, volgend uit de onderdelen a en b d. De werkelijke toevoegingen en onttrekkingen aan reserves e. Het gerealiseerde resultaat, volgend uit de onderdelen c en d Het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening bevat van de bovenstaande onderdelen ook de ramingen uit de begroting voor en na wijziging. In de toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening is voor alle onderdelen een analyse van de afwijkingen tussen de begroting na wijziging en het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening opgenomen, inclusief een overzicht van de aanwending van het bedrag voor onvoorzien en een overzicht van de incidentele baten en lasten.


124

Balans per 31 december ACTI VA

2015 ( x € 1,-)

2014 ( x € 1,-)

Vaste activa

Immateriële vaste activa - Kosten van onderzoek en ontwikkeling

-

Materiële vaste activa - Investeringen met een economisch nut - gronden uitgegeven in erfpacht - investeringen waarvoor heffingingen worden geheven - overige investeringen met een economisch nut - Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut

59.599.244

60.521.263

111.456 18.393.133 38.958.818

111.456 17.552.813 41.280.901

2.135.837

1.576.093

Financiële vaste activa - Kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen - Leningen aan: - woningbouwcorporaties - overige verbonden partijen - Overige langlopende leningen u/g - Bijdragen aan activa in eigendom van derden

-

11.077.536

11.225.588

145.215

365.319

4.665.567 5.703.411 563.344

-

Totaal vaste activa

10.725.483 134.786 70.676.781

71.746.851

29.620.593

33.813.151

Vlottende activa

Voorraden - Grond- en hulpstoffen: - niet in exploitatie genomen bouwgronden - Onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie - Gereed product en handelsgoederen

22.174.599 7.444.213 1.781

Uitzettingen met een rentetypische looptijd < dan één jaar - Vorderingen op openbare lichamen - Verstrekte kasgeldleningen - Rekening-courantverhoudingen met niet financiële instellingen - Overige vorderingen - Overige uitzettingen

3.644.288

Overlopende activa Totaal vlottende activa

Totaal-generaal


5.490.604

2.626.251 -

3.466.698 -

1.018.037 -

2.023.905 -

Liquide middelen - Kassaldi - Bank- en girosaldi

22.214.002 11.595.777 3.372

11.195 1.754 9.440

12.823 1.754 11.068

1.595.680

1.684.771

34.871.757

41.001.350

105.548.538

112.748.201

126

PASSI VA

2015 ( x € 1,-)

2014 ( x € 1,-)

Vaste passiva

Eigen vermogen - Algemene reserves - Vrije algemene reserves - Gebonden algemene reserves - Bestemmingsreserves - Voor egalisatie van tarieven - Overige bestemmingsreserves - Nog te bestemmen resultaat

18.440.424 6.628.686 1.269.957

7.978.667 1.553.000

7.421.701 3.120.081

9.547.217 -2.063.197

Voorzieningen - Voorzieningen voor verplichtingen en risico's - Voorzieningen voor vervangingsinv. waarvoor een heffing wordt geheven - Onderhoudsegalisatievoorziening

2.658.258 64.298 2.593.960 -

Vaste schulden m.e. rentetypische looptijd van één jaar of langer - Onderhandse leningen: binnenlandse banken - Onderhandse leningen: overheidsinstellingen - Waarborgsommen

17.015.686

5.385.133 3.620.759 1.764.373 0

63.455.734 62.894.946 567.664 -6.876

Totaal vaste passiva

69.948.457 69.955.333 -6.876

84.554.415

92.349.276

Vlottende passiva

Netto vlottende schulden met een rentetypische looptijd < 1 jaar - Kasgeldleningen - Bank- en girosaldi - Overige schulden

16.143.539 5.500.000 1.246.807 9.396.731

Overlopende passiva - Door derden beklemde middelen met spec. aanwendingsrichting - Overige overlopende passiva

Totaal vlottende passiva

Totaal-generaal Gewaarborgde geldleningen (particulieren) Gewaarborgde geldleningen (niet-particulieren)


13.462.326 5.000.000 3.183.723 5.278.603

4.850.585 2.219.808 2.630.777

6.936.600 4.890.276 2.046.324

20.994.123

20.398.925

105.548.538

112.748.201

2.486.482 35.148.527

3.033.035 46.825.123

127

Grondslagen Algemene grondslagen voor waardering en resultaatbepaling De jaarrekening is opgesteld met inachtneming van de voorschriften zoals opgenomen in het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) en de verordening ex artikel 212 Gemeentewet, waarin door de gemeenteraad op d.d. 24 september 2015 de uitgangspunten voor het financiële beleid, alsmede de regels voor het financiële beheer en voor de inrichting van de financiële organisatie zijn vastgesteld. De financiële verordening bevat onder andere: • Regels voor waardering en afschrijving van activa • Criteria voor het activeren van investeringen, bestaande uit: - een minimumbedrag, en/of - een minimale gebruiksduur • Regels voor het moment waarop met afschrijven van een nieuw kapitaalgoed wordt begonnen • Uitgangspunten over de handelswijze betreffende restwaarde van activa • Grondslagen voor de berekening van de door het gemeentebestuur in rekening te brengen prijzen en tarieven • Regels inzake de algemene doelstellingen en de te hanteren richtlijnen en limieten van de financieringsfunctie, alsmede inzake de administratieve organisatie van de financieringsfunctie • Kaders voor het ten gunste of ten laste brengen van specifiek benoemde saldi aan een specifiek benoemde bestemmingsreserve • Regels ten aanzien van: - de autorisatie van kredieten door de gemeenteraad - vervaardigingskosten van niet in exploitatie genomen gronden - hoogte van de in acht te nemen marktwaarde - tussentijdse winstneming - de wijze van activering van kosten

Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening Waardering van passiva en activa alsmede de bepaling van het resultaat vinden in principe plaats op basis van historische kosten. Activa en passiva zijn opgenomen tegen nominale waarde. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben, onverschillig of zij tot inkomsten of uitgaven in dat jaar hebben geleid. Baten en lasten worden daarbij verantwoord tot hun brutobedrag. De waarderingsgrondslagen per balansonderdeel worden in het vervolg van deze jaarrekening toegelicht. Alle genoemde bedragen zijn in euro's.


128

Toelichting op de balans


129

Vaste activa Activa die bedoeld zijn om de uitoefening van de werkzaamheid van de gemeente duurzaam te dienen.

Algemeen

Hieronder is bij de diverse onderdelen van de vaste activa een toelichting gegeven.

Immateriële vaste activa

Het BBV kent de volgende twee soorten immateriële vaste activa: • De kosten die zijn verbonden aan het sluiten van geldleningen en het saldo van agio en disagio • De kosten van onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs c.q. vervaardigingsprijs verminderd met de afschrijvingen en waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn. De kosten van onderzoek en ontwikkeling worden in 5 jaar afgeschreven. De afschrijving van de geactiveerde kosten van onderzoek en ontwikkeling vangt aan bij ingebruikneming van de gerelateerde materiële vaste activa. Afsluitkosten van opgenomen geldleningen worden afgeschreven in de looptijd van de betrokken geldlening. Indien een vast actief buiten gebruik is gesteld, heeft op het moment van buitengebruikstelling een afwaardering van de boekwaarde plaatsgevonden naar de lagere restwaarde. De kosten van het sluiten van geldleningen (incl. de betaalde boeterente) en het saldo van agio en disagio worden geactiveerd en over maximaal de looptijd van de lening volledig afgeschreven, te starten vanaf het moment van het in gebruik nemen van het gerelateerde materieel of financieel vast actief. Indien geen nieuwe lening wordt aangetrokken zijn de kosten van vervroegde aflossing (boeterente) niet geactiveerd, maar als last verantwoord. De kosten van onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief zijn onder de volgende voorwaarden geactiveerd: • Het voornemen bestaat het actief te gebruiken of te verkopen • De technische uitvoerbaarheid om het actief te voltooien staat vast • Het actief in de toekomst economisch of maatschappelijk nut genereert • De uitgaven die aan het actief toe te rekenen zijn betrouwbaar zijn vast te stellen De kosten van onderzoek en ontwikkeling worden volledig afgeschreven in maximaal vijf jaar. De post immateriële vaste activa wordt onderscheiden in: Immateriële vaste activa Kosten van onderzoek en ontwikkeling Totaal

2015

2014 -

-

Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de immateriële vaste activa gedurende het jaar 2015:

Het verloop van de immateriële vaste activa Boekwaarde per 1 januari Investeringen Desinvesteringen Afschrijving Boekwaarde per 31 december Jaarverantwoording 2015

2015 6.571 6.571 -

2014 11.776 63.519 63.519 11.776 0 130

De vermeerderingen en verminderingen zijn als volgt te specificeren;

Omschrijving mutatie Energieloket Totaal

Investering

Desinvestering

6.571 6.571

6.571 6.571

Totaal -

Materiële vaste activa

Materiële vaste activa zijn fysiek aanwezige activa. Het BBV kent de volgende soorten materiële vaste activa: • Investeringen met een economisch nut • Investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven • Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut Investeringen hebben een economisch nut indien ze verhandelbaar zijn en/of indien ze kunnen bijdragen aan het genereren van middelen. Alle investeringen met een economisch nut worden geactiveerd. Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut kunnen worden geactiveerd. Alle materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de oorspronkelijke verkrijgingsprijs (de inkoopprijs en de bijkomende kosten) of vervaardigingsprijs (de aanschaffingskosten van de gebruikte gronden hulpstoffen en de overige directe kosten), verminderd met de ontvangen subsidies en bijdragen die direct gerelateerd zijn aan het actief, de jaarlijkse afschrijvingslasten en afwaarderingen wegens duurzame waardeverminderingen. Duurzame waardeverminderingen van vaste activa worden onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar in aanmerking genomen. Ten aanzien van investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut geldt dat eventuele bijdragen uit de reserves in mindering zijn gebracht op deze investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut. Ten aanzien van investeringen met een economisch nut waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven, geldt dat vanuit de spaarcomponent van heffingen gevormde voorzieningen voor toekomstige vervangingsinvesteringen met economisch nut in mindering zijn gebracht op de in het boekjaar gepleegde investeringen met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing is geheven. Over het resterende bedrag wordt afgeschreven. De op de oorspronkelijke verkrijgings- of vervaardigingsprijs toegepaste jaarlijkse afschrijvingen corresponderen met een stelsel dat is afgestemd op de verwachte toekomstige gebruiksduur (kortste van de geschatte economische levensduur óf technische gebruiksduur) van de geactiveerde objecten en voorzieningen. De gehanteerde afschrijvingstermijnen zijn opgenomen in de nota waardering en afschrijving activa zoals laatstelijk vastgesteld door de gemeenteraad in haar vergadering d.d. 18 oktober 2012. De afschrijvingen worden berekend volgens de lineaire methode. Afschrijvingen geschieden daarnaast onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar. Op gronden wordt niet afgeschreven, tenzij de grond deel uitmaakt van een investering in de openbare ruimte met maatschappelijk nut. Eventuele boekwinsten bij inruil of afstoting van een kapitaalgoed zijn als incidentele bate in de jaarrekening verwerkt.

Duurzame waardevermindering van vaste activa

Afwaardering van bedrijfseconomisch vastgoed vindt plaats indien de directe opbrengstwaarde lager is dan de boekwaarde. Lagere taxatiewaarden dan de boekwaarden van onroerende zaken zijn hierbij als duurzame waardedaling in aanmerking genomen. Afwaardering van maatschappelijk vastgoed vindt plaats indien de directe opbrengstwaarde lager is dan de boekwaarde en er ten opzichte van de huidige functie geen (bestuurlijke) intentie is voor duurzame exploitatie.


131

Buiten gebruik gestelde vaste activa

Indien een vast actief buiten gebruik is gesteld, heeft op het moment van buitengebruikstelling een afwaardering van de boekwaarde plaatsgevonden naar de lagere restwaarde.

Afschrijvingen

De volgende afschrijvingstermijnen gelden:

Omschrijving

Gronden en terreinen (economisch nut) Gronden en terreinen

aantal jaar 0

Woonruimten (economisch nut) Woonruimten

40

Gebouwen (economisch nut) Gebouwen (waaronder onderwijsgebouwen) Nieuwbouw semi-permanent Bouwkundige aanpassingen / renovaties Inrichtingskosten (onder meer onderwijsaccommodaties) Sportvoorzieningen (nieuwbouw)

40 15 25 10 40

Grond-, weg-, en waterbouwkundige werken (economisch nut) Riolering – vrijverval riolering Riolering – gemalen bouwkundig gedeelte Riolering – gemalen mechanisch / elektrisch gedeelte Riolering – persleidingen Riolering – mechanische riolering, bouwkundig Riolering – mechanische riolering, mechanisch / elektrisch gedeelte Riolering – milieumaatregelen Riolering – meetinstrumenten 5 Begraafplaatsen: aanleg (inclusief uitbreiding) Begraafplaatsen: aanleg urnenmuur Begraafplaatsen: herinrichting Sportaccommodaties: renovatie van velden incl. bijbehorende investeringen

40 40 15 40 40 15 40 50 15 15 10

Grond-, wegen waterbouwkundige werken (maatschappelijk nut) Wegen: aanleg wegen, fietspaden, reconstructie, renovatie Verkeersmeubilair: abri’s en plattegrondkasten Watergangen: beschoeiingen en watergangen Bruggen (beton/staal) Bruggen (hout) Kunstwerken

25 5 15 40 20 40

Vervoersmiddelen (economisch nut) Voertuigen Vrachtwagens Hoogwerkers Tractoren Aanhangwagens Zoutstrooiers Sneeuwploegen Schaftwagen

7 8 7 8 10 10 15 10

Machines, apparaten en installaties (economisch nut) Gereedschap / investeringen gemeentewerken: - werktuigen - trilplaten

5 10


132

Investeringen begraafplaatsen (o.a. grafdelver) Brandbeveiligingsinstallatie CV- en warmwaterinstallatie Elektronische beveiligingsinstallatie Liftinstallatie Luchtbehandelingsinstallatie (airco) Automatisering (hardware) Huishoudelijke apparatuur Overige elektrische installaties Parkeerautomaten en meters

10 15 10 10 20 10 5 6 10 10

Machines, apparaten en installaties (maatschappelijk nut) Openbare verlichting: - masten - armaturen Verkeerslichtinstallaties

40 20 15

Overige materiële vaste activa (economisch nut) Software Gebruiksrechten (licenties) voor onbepaalde duur Inventaris / meubilair Speeltoestellen/-voorzieningen Ondergrondse afvalcontainer

5 5 10 15 10

De lasten samenhangend met de uitvoering van klein en groot onderhoud, bodemsaneringen en het baggeren van watergangen zijn niet levensduur verlengend en zijn daarom niet geactiveerd, maar direct ten laste van de exploitatie of de gevormde voorziening gebracht.

Erfpacht

In erfpacht uitgegeven gronden worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, waarbij de uitgifteprijs van eerste uitgifte geldt als verkrijgingsprijs. Gronden in eeuwigdurende erfpacht worden gewaardeerd tegen registratiewaarde. Duurzame waardeverminderingen van vaste activa worden onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar in aanmerking genomen. De materiële vaste activa bestaat uit de volgende onderdelen:

Omschrijving

2015

2014

In erfpacht uitgegeven gronden Investeringen met een economisch nut Investeringen waarvoor heffingen worden geheven Investeringen met een maatschappelijk nut Totaal

111.456 38.958.818 18.393.133 2.135.837 59.599.246

111.456 41.280.901 17.552.813 1.576.093 60.521.263


133

De onderstaande overzichten geven het verloop weer van de materiële vaste activa gedurende het jaar 2015: Investeringen met economisch nut Gronden en terreinen Gebouwen Grond-, wegen waterbouwk. werken Vervoermiddelen Machines, apparaten en installaties Ov. materiële vaste activa Totaal

Boekwaarde VermeerVerschuiving 1-1-2015 deringen

-691.167

323.469

1.240.876

22.375

1.574.473

464.355 -22.375

940.532 41.280.901

Bijdragen Afschrijvan derden vingen

572.000

10.582.332 27.396.012

656.793

Verminderingen

117.764

9.892.568

-

1.069.818

25.395.580

930.516

37.175

1.870.033

562.917

103.758

43.587

102.192

422.334

19.800

14.204

93.243

546.771

90.479

170.993

831.532

1.020.995

1.591.185

38.958.818

152.472 691.167-

Boekwaarde 31-12-2015

2.173.972

1.192.709

De verschuiving heeft betrekking op de boekwaarde van Bezoekerscentrum Sluuspoort. Na de eigendomsoverdracht dient de investeringsbijdrage onder de financiële vaste activa opgenomen te worden. De volgende mutaties hebben plaatsgevonden in het afgelopen jaar:

Omschrijving mutatie Verkoop grond Krommesteeg Verkoop grond Polleboersweg Afboeken boekwaarde grond vm. Kazerne Zwartsluis Afboeken boekwaarde unit Notedop Afboeken boekwaarde toegangscontrolesysteem Afboeken boekwaarde werkverlichting brandweervoertuigen Verkoop boerderij Polleboersweg Overname boekwaarden Icare Leader programma Uitbreiding Industriehaven Genemuiden Herstructurering bedrijventerrein Hasselt Aanleg 2e terop begraafplaats Barsbeek Ombouw waterongev.auto tot rioolreinigingsmachine Vervanging 4 voertuigen buitendienst Houtversnipperaar Aanschaf hard- & software t.bv. Wet BGT Ondergrondse containers Invoering wet BGT KCC telefonie met Steenwijkerland Overig Totaal


Investering

183.520 139.949 407.980 1.151.957 14.536 43.587 60.171 19.800 17.905 90.479 35.961 5.716 2.410 2.173.972

Desinvestering

Totaal

48.549 520.570 2.881 37.212 8.190

-48.549 -520.570 -2.881 -37.212 -8.190

6.015 525.705

-6.015 -525.705 183.520 139.949 381.819 247.602 14.536 0 60.171 19.800 17.905 0 35.961 5.716 2.410 -39.732

26.161 904.355 43.587

90.479

0 2.213.703

134

Investeringen waarvoor heffingen worden geheven Grond-, wegen waterbouwk. werken

Boekwaarde Verschui1-1-2015 ving

17.552.813

Machines, apparaten en installaties Totaal

-

Vermeerderingen

22.375-

Verminderingen

1.556.902

Bijdragen van derden

94.313

Afschrijvingen

155.092

463.001

22.375

17.552.813


18.374.934

4.176 1.556.902

-

94.313

155.092

467.177

18.199 18.393.133

De volgende mutaties hebben plaatsgevonden in het afgelopen jaar:

Omschrijving mutatie

Investering

Maatregelen omgeving Interfloor GRP Maatregelen Dedemsvaart-Zuid Waterkwaliteitsspoor en ecoscan watergangen Maatregelen Ambachtsweg-Hanzeweg Maatregelen Centrum Zwartsluis Maatregelen Veldweg, Zomerdijk, vd Meulenstraat Maatregelen BRP Genemuiden GRP Maatregelen Industrieweg Hasselt Rioolvervanging Nijverheidsstraat GNM Vervanging diverse gemalen 2015 Aanleg Telemetrie Inrichten grondwatermeetnet Juridische kosten Interfloor Verplaatsen VOPO's Genemuiden Vervanging riolering 2012 Vervanging beschoeiing Dedemsvaart Totaal

Investeringen met een maatschappelijk nut

Boekwaarde 1-1-2015

Grond-, wegen waterbouwk. werken

1.576.092

Totaal

1.576.092

Vermeerderingen

Desinvestering

78.016 1.160.690 3.990 11.975 8.696

10.795

105.042 36.683 6.530 950 19.335 93.161 10.412 2.778 283 13.432 109.972 1.556.902

Verminderingen

6.530 950 19.335

56.703

50.050 249.405

Bijdragen van derden

Afschrijvingen

Totaal 67.221 1.160.690 3.990 11.975 8.696 -105.042 36.683 0 0 0 93.161 10.412 -53.925 283 13.432 59.921 1.307.497


1.342.040

254.275

399.608

128.413

2.135.837

1.342.040

254.275

399.608

128.413

2.135.837

De volgende mutaties hebben plaatsgevonden in het afgelopen jaar:

Omschrijving mutatie Erfplan Hasselt Reconstructie Zomerdijk Ontsluiting Bollenakker GVVP actieplan Herinriching Kamperdijk Genemuiden Achterstallig onderhoud wegen Nota onderhoud Kapitaalgoederen (NOK) Nationaal Landschap IJsseldelta Grachtenplan Hasselt Jaarverantwoording 2015

Investering 2.887 22.000 44.241 1.379 19.428 117.380 93.856 227.943 96.170

Desinvestering

5.427 168.381

Totaal 2.887 22.000 44.241 1.379 19.428 117.380 88.429 59.563 96.170 135

Projectplan Centrum Genemuiden (diverse kredieten) Herinrichting Grintwal Uitvoeringsprogramma Genemuiden Ontwikkeling Achterweg Zuid Genemuiden 1e fase herinrichting Koppel-Greentedijk Totaal

217.244 226.891 60.193 20.429 192.000 1.342.040

217.244 226.891 35.941

653.883

0 0 24.252 20.429 192.000 688.157

Financiële vaste activa

Het BBV kent de volgende soorten financiële vaste activa: • Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen, gemeenschappelijke regelingen en overige verbonden partijen • Leningen aan openbare lichamen, woningbouwcorporaties, deelnemingen en overige verbonden partijen • Overige langlopende leningen • Uiteenzettingen in ‘s Rijks schatkist met rentetypische looptijd van één jaar of langer • Uiteenzettingen in de vorm van Nederlands schuldpapier met een rentetypische looptijd van één jaar of langer • Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer • Bijdragen aan activa in eigendom van derden De financiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de oorspronkelijke verkrijgingsprijs (de inkoopprijs en de bijkomende kosten), de jaarlijkse aflossingen, afschrijvingslasten en afwaarderingen wegens duurzame waardeverminderingen. Duurzame waardeverminderingen van vaste activa worden onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar in aanmerking genomen. Zonodig is een voorziening voor verwachte oninbaarheid op de boekwaarde in mindering gebracht. Participaties in het aandelenkapitaal van NV’s en BV’s (kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen. Indien de marktwaarde van de aandelen daalt tot onder de verkrijgingsprijs, vindt afwaardering naar deze lagere marktwaarde plaats. Bijdragen aan activa in eigendom van derden worden geactiveerd indien aan de volgende vereisten is voldaan: • Er is sprake van een investering door een derde • De investering draagt bij aan de publieke taak • De derde heeft zich verplicht tot het daadwerkelijk investeren op een wijze zoals is overeengekomen • De bijdrage kan door de gemeente worden teruggevorderd, indien de derde in gebreke blijft of de gemeente anders recht kan doen gelden op de activa die samenhangen met de investering Op de geactiveerde bijdragen aan activa in eigendom van derden wordt afgeschreven als was het actief waarvoor de bijdrage wordt verstrekt in bezit van de gemeente.


136

De post financiële vaste activa wordt onderscheiden in: Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen - voorziening Verkoop Vennootschap BV (Escrow) Leningen aan: - Leningen aan woningcorporaties - Leningen aan overige verbonden partijen Overige verstrekte langlopende leningen Effecten Activa in eigendom van derden Totaal

2015

Specificatie kapitaalverstrekkingen Aandelenkapitaal Rova 2001 Zwartewaterland Aandelen Rova (GGD) Aandelenkapitaal NV RENDO Zwartsluis Aandelen WEZO Zwartewaterland Deelneming Hasselt Commandiet Deelneming GOM Zwartewaterland Beheer Aandelen EDON/ESSENT Hasselt Aandelenkapitaal IJ.C. /ESSENT Zwartsluis Aandelen Wadinko Deelneming Essent Milieu Holding NV Deelneming Publiek Belang Elektriciteitsproductie BV Deelneming in Vordering op Enexis BV Deelneming Verkoop Vennootschap BV Deelneming Verkoop Vennootschap BV Deelneming Claim Staat Kapitaalverstrekking Verkoop Vennootschap BV (Escrow) Aandelenkapitaal NV BNG m.i.v. 2001 Aandelenkapitaal Vitens NV 2002 Totaal

Specificatie leningen aan overige verbonden partijen Achtergestelde lening EDON/ESSENT 9 % Lening inzake verkoop deelneming Essent Geldlening Ijsselmij/Essent Achtergestelde lening ROVA 2001 Achtergestelde lening Vitens Lening GEM CV Lening Hasselt commandiet Totaal

Specificatie overige verstrekte geldleningen Hypothecaire geldleningen ambtenaren Renteloze lening St. Kalkovens Renteloze lening Groene Cirkel Lening bibliotheek gebouw (Kulturhus) Jaarverantwoording 2015

2014

451.776 -306.561

365.319

0 4.665.567 5.703.411 563.344 11.077.537

0 10.725.483 134.786 11.225.589

2015

2014

30.517 3.744 8.168 18.000 9.000 4.084 1.361 8.300 1 1 13 13 13 13 306.561 59.280 2.708 451.776

2015 45.378 545.868 45.378 528.109 1.010.834 2.000.000 490.000 4.665.567

2015 2.417.766 2.269 18.151 219.155

30.517 3.744 8.168 228.403 18.000 9.000 4.084 1.361 1 1 13 13 13 13 59.280 2.708 365.319

2014 45.378 545.868 45.378 528.109 1.179.308 2.000.000 490.000 4.834.041

2014 2.584.870 2.269 18.151 221.466 137

Lening omroep gebouw (Kulturhus) Lening bibliotheek inventaris (Kulturhus) Lening kinderopvang inventaris (Kulturhus) SKZ lening gebouw SKZ lening BSO Aremberg SKZ lening BSO Inventaris Startersleningen Hypothecaire geldlening Fanfarekorps Irene Hypothecaire geldlening Muziekvereniging Voorwaarts Lening Veiligheidsregio ivm Kazerne Zwartsluis Totaal

81.642 1.248 582.022 291.633 4.244 738.000 12.000 160.000 1.175.281 5.703.411

Specificatie activa in eigendom van derden

2015

Restyling/aanpassen bibliotheek Genemuiden Veldschuur Olde Maten Bijdrage trouwzaal/lift Olde Staduus Investeringsbijdrage Bezoekerscentrum Zwartsluis Totaal

19.047 65.158 43.333 435.805 563.343

82.502 8.119 1.248 588.640 295.573 6.062 700.000 12.800 160.000 1.209.742 5.891.443

2014 20.634 67.485 46.667 134.786

Verloop van de financiële vaste activa

2015

2014

Boekwaarde per 1 januari Verschuiving van balanspost gebouwen Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen Aflossingen Boekwaarde per 31 december

11.225.589 691.167 770.320 901.223 7.248 394.506 11.384.098

10.191.864 1.394.203 7.248 353.231 11.225.589

De verschuiving heeft betrekking op de boekwaarde van Bezoekerscentrum Sluuspoort. Na de eigendomsoverdracht dient de investeringsbijdrage onder de activa in eigendom van derden te worden verantwoord. De volgende mutaties hebben plaatsgevonden:

Omschrijving mutatie Startersleningen Opnemen vordering Verkoop Vennootschap BV (Escrow) Agio uitkering Escrow (Verkoop Vennootschap BV) Bezoekerscentrum Zwartsluis Opnemen aandelen Wadinko op balans Overdracht aandelen WEZO NV Totaal


Investering Desinvestering 38.000 518.392 205.628 8.300 770.320

211.831 460.989 228.403 901.223

Totaal 38.000 518.392 -211.831 -255.361 8.300 -228.403 -130.903

138

Vlottende activa Voorraden De post voorraden wordt onderscheiden in: Voorraden Niet in exploitatie genomen gronden Onderhanden werk - Voorzieningen grondbedrijf Gereed product en handelsgoederen Totaal

2015 22.174.599 15.113.846 -7.669.633 1.781 29.620.593

2014 22.214.002 16.569.910 -4.974.133 3.372 33.813.151

Algemeen

Het geïnvesteerd vermogen / de boekwaarde van de NIEGG’s en Onderhanden werken is in 2015 afgenomen met € 1.495.000. De kosten bedroegen € 1.586.000, terwijl aan opbrengsten een bedrag van € 3.081.000 is verantwoord.

Kosten Kosten Omschrijving

Niet in exploitatie genomen gronden

Verwerving Bouw- en woonrijpmaken VAT-kosten Rente Overige kosten Totaal

Onderhanden werken

Totaal

0

11.757 389.569 91.652 492.978

155.913 158.323 464.512 314.501 1.093.249

155.913 170.080 854.081 406.152 1.586.226

Bouw- en woonrijp maken

Dit heeft plaatsgevonden op het Waterfront (bodemsanering, straatwerk) en afwikkeling Arrivaterrein.

VAT-kosten

Er is voor een bedrag van € 170.000 aan voorbereiding, advies, plankosten besteed. Dit bedrag heeft zowel betrekking op interne apparaatskosten als externe kosten. Laatstgenoemde kosten bestaan uit inschakeling van deskundigheid en capaciteit op het gebied van projectbegeleiding, planologie, juridisch advies.

Rente

Conform het begrotingsbeleid is in voorkomend geval over de boekwaarde op 1 januari 3,5% rente toegerekend. Op basis van afspraken en voor de projecten Overwaters en Hasselt Om de Weede aangetrokken leningen wordt een afwijkend rentepercentage gehanteerd. Daarnaast is aan projecten rekening-courantrente toegerekend over de financiële mutaties, die in de loop van het jaar hebben plaatsgevonden. Totale rente € 854.000.

Overige kosten

Deze kosten hebben onder andere betrekking op het beheer van de landerijen Overwaters en Om de Weede. Evenals voorgaande jaren is uit de exploitatie Tag-West een bijdrage aan de algemene middelen verstrekt van € 260.000.


139

Opbrengsten Opbrengsten Omschrijving Grondverkopen woningbouw Grondverkopen industrie Grondverkopen overig


Onderhanden werken 649.586 229.905

Totaal 649.586 229.905

0

879.491

879.491

76.835

83.749 908 2.117.545

subtotaal grondverkopen Huren en pachten Rente Overige opbrengsten

455.545

6.914 908 1.662.000

subtotaal opbrengsten

532.380

1.669.822

2.202.202

Totaal

532.380

2.549.313

3.081.693

Grondverkopen woningbouw

In 2015 zijn woningbouwkavels verkocht in Tag West en is grond in Om de Weede overgedragen aan de GEM Zwartewaterland CV.

Grondverkopen industrie

Op het Waterfront zijn kavels voor bedrijfsunits verkocht, de opbrengst is € 230.000.

Huren en pachten

De pachtopbrengsten van de landerijen in Om de Weede en Overwaters over 2015 zijn hier verantwoord.

Rente

Over de voordelige boekwaarde van het Bestoterrein is in 2015 rente ontvangen.

Overige opbrengsten

Op basis van de overeenkomst met de ontwikkelaar is voor Tag West een exploitatiebijdrage van € 10.000 ontvangen. In de exploitatie van het Bestoterrein is met de Provincie afgesproken dat de ISVbijdrage kan worden afgewikkeld, de resterende bijdrage van € 102.000 is verantwoord. De IMGbijdrage voor de ontwikkeling van het Arrivaterrein ad € 1.550.000 is eveneens verantwoord. Onder aftrek van nog gemaakte kosten voor de realisering van het Adullam-project is het restant van de ontvangen koopsom ad € 376.000 in mindering gebracht op de boekwaarde van Binnenveld.

Niet in exploitatie genomen bouwgronden Niet in exploitatie genomen bouwgronden worden alleen als dusdanig gerubriceerd als er een reëel en stellig voornemen bestaat dat deze in de toekomst zal worden bebouwd. Deze verwachting is gebaseerd op uw raadsbesluit. In dit besluit is inhoud gegeven aan ambitie en planperiode. Het activeren van vervaardigingskosten op niet in exploitatie genomen bouwgronden is aanvaardbaar, maar dient beperkt te blijven. De boekwaarde van de grond is dan ook niet hoger dan de marktwaarde. Wanneer na een raadsbesluit meer duidelijkheid bestaat over de nadere invulling van de toekomstige bouwlocatie en de daartoe nog te maken kosten, is de verwachte marktwaarde in de toekomstige bestemming als toets gebruikt. Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de niet in exploitatie genomen gronden gedurende het jaar 2015:


140


Boekwaarde 1-1-2015

Investeringen

Winst/ Verlies- Boekwaarde Prijs per neming 31-12-2015 m2

Opbrengsten

Binnenveld (incl. grasland Fuite)

3.156.133

74.106

450.826

-

2.779.413

8,36

Zevenhont Oost

2.490.380

-

-

-

2.490.380

7,34

1.500.000 15.003.678

403.955

81.554

-

1.500.000 15.326.079

18,57 17,30

63.811 22.214.003

14.916 492.977

532.380

-

78.727 22.174.599

2,79

Diamanten Bolwerk Project Overwaters Ontwikkeling vm. Agnietenterrein Totaal

Onderhanden werken, gronden in exploitatie De onderhanden werken grondexploitatie zijn opgenomen tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs, verminderd met de opbrengst wegens verkopen. Indien de boekwaarde de marktwaarde van de grond overschrijdt, wordt een afwaardering naar de lagere marktwaarde verantwoord/wordt een voorziening voor het verwachte negatieve resultaat getroffen. Voor het totaal van de in exploitatie zijnde complexen kan van het verloop in 2015 het volgende overzicht worden weergegeven: Uitvoeringsprojecten Bedrijventerrein Kranerweerd Besto terrein Zwartsluis Waterfront Arrivaterrein Tag West Project Hasselt Om de Weede Totaal

Boekwaarde Vermeerderingen 1-1-2015

Winst/ Verliesneming

Opbrengsten


782.797

59.090

-

841.887

31.9851.236.437

20.881 248.382

102.908 229.905

114.0121.254.914

1.690.995 559.704 12.331.961 16.569.911

114.526 307.867 342.503 1.093.249

1.550.000 155.025 511.475 2.549.313

-

255.521 712.546 12.162.989 15.113.846

In de actualisatie per 1-1-2016 van de ruimtelijke projecten is aangegeven dat de grondexploitatie Kranerweerd per deze datum wordt opgenomen onder de categorie NIEGG. De waardering van de in exploitatie genomen gronden is gebaseerd op de inzichten van januari 2016 en de daarbij behorende inschatting van uitgangspunten, parameters en risico’s. Uiteraard betreft dit een inschatting die omgeven is door onzekerheden, die periodiek wordt herzien en waarbij de waardering in het komende jaar zowel positief als negatief kan uitvallen. Het college is van mening dat op basis van de huidige informatie en inzichten de beste schatting is gemaakt voor de waardering van de in exploitatie genomen gronden. Het college van burgemeester en wethouders hanteert de volgende algemene uitgangspunten ten aanzien van haar schattingen:

• • •

Rentepercentage bedraagt 1,9% Kostenindexatie bedraagt 0%, vanaf 1-1-2017 bedraagt de indexatie 2% Opbrengstenindexatie bedraagt 0%, vanaf 1-1-2017 bedraagt de indexatie 2%

De risico’s zijn nader toegelicht in de paragraaf Grondbeleid en de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing in het jaarverslag.


141

Analyse grondprojecten ten opzichte van voorgaand verslagjaar Verwacht saldo netto contante waarde op 1-1-2016 Project

Op basis van actualisatie 2016

Resultaat 2016 t.o.v. 2015

Op basis van actualisatie 2015

Verbetering

Verslechtering

Saldo Saldo nadeel voordeel

Uitvoeringsprojecten gem eente Kranerweerd Besto

0

63.000

-63.000

0

124.000

Waterfront

-390.000

-431.000

41.000

-124.000

Arrivaterrein

-314.000

-431.000

117.000

80.000

1.925.000

-1.845.000

178.000

499.000

-321.000

443.000

2.000

441.000

Binnenveld

0

0

0

0

Zevenhont Oost

0

0

0

0

Diamanten Bolwerk

0

0

0

0

Uitvoeringsprojecten derden Om de Weede Tag West

Ontw ikkelingsprojecten Agnietenterrein

Toekom stige ruim telijke opgaven

Overwaters Totaal

0

0

0

0

-3.000

1.751.000

599.000

-2.353.000

-1.754.000

Een toelichting op de analyse is opgenomen in de paragraaf grondbeleid.

Gereed product en handelsgoederen De voorraad eigen verklaringen is gewaardeerd tegen de laatst bekende verrekenprijzen van de leverancier. De overige voorraden worden gewaardeerd tegen historische kostprijs. Indien de marktwaarde lager is, dan wordt tegen marktwaarde gewaardeerd.


142

Uitzettingen met een rentetypische looptijd < 1 jaar De uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. Deze voorziening wordt dynamisch bepaald. De post uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar wordt onderscheiden in: Uitzettingen < één jaar Vorderingen op openbare lichamen Debiteuren algemeen - Voorziening dubieuze debiteuren Debiteuren belastingen Overige vorderingen - Voorziening oninbare vorderingen SoZa Totaal

2015 2.626.251 499.076 -161.448 288.362 564.683 -172.636 3.644.288

2014 3.466.698 702.394 -128.717 925.882 658.624 -134.279 5.490.604

2015

2014

De vorderingen zijn als volgt onder te verdelen:

Vorderingen op openbare lichamen Rijksoverheid Belastingdienst (incl. vordering BCF) Provincie Overige openbare lichamen Totaal

Debiteuren algemeen Dividendbelasting Rente en aflossing Huren en pachten Koopsom grond Vergoeding verpakkingsafval Eigen bijdragen leerlingenvervoer Intentieovereenkomst Buitenonderhoud schoolgebouwen Creditnota's crediteuren Doorbelaste kosten Veiligheidsregio Schades Gebruiksrecht water Begrafenisrechten Aansluitkosten riool/rioolvergunning Overige vorderingen Totaal

Debiteuren belastingen jaarheffingen jaarheffingen jaarheffingen jaarheffingen jaarheffingen jaarheffingen jaarheffingen Totaal

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015


1.261 2.458.028 90.590 76.372 2.626.251

398.926 2.656.801 405.210 5.761 3.466.698

2015 19.848 1.575 117.695 75.718 147.521 6.890 29.761 12.938 21.639 14.699 3.096 16.387 2.888 7.069 21.353 499.077

2015 334 3.331 11.352 19.555 253.791 288.362

2014 831 737 1.096 7.756 204.540 710.922 925.882 143

Overige vorderingen

2015

Te vorderen bijstand Te vorderen leenbijstand Te vorderen aanleg rotonde Huisvesting Adullam Overige Totaal

2014

291.099 268.786 4.798 564.683

239.955 349.332 45.909 11.022 12.406 658.624

Schatkistbankieren Drempelbedrag In principe dienen alle overtollige middelen in de schatkist te worden aangehouden. Er is echter een aantal uitzonderingen. Eén daarvan is het drempelbedrag. Dat is een minimumbedrag (afhankelijk van de omvang van de decentrale overheid) dat gemiddeld per kwartaal buiten de schatkist mag worden gehouden. Voor gemeente Zwartewaterland is dat voor 2015 € 463.410.

Berekening benutting drempelbedrag schatkistbankieren Het drempelbedrag is bedoeld om het dagelijkse kasbeheer te vereenvoudigen: niet elke laatste euro hoeft in de schatkist te worden aangehouden. In principe hoeven dus alleen de liquide middelen die boven het drempelbedrag uitgaan in de schatkist te worden aangehouden. In 2015 hebben geen overschrijdingen plaatsgevonden van het drempelbedrag. In onderstaande tabel is te zien wat de benutting van het drempelbedrag schatkistbankieren gedurende de vier kwartalen 2015 is geweest:

Berekening benutting drempelbedrag schatkistbankieren (bedragen x € 1.000) Verslagjaar (1)

Drempelbedrag

463,41 Kwartaal 1

(2) (3a) = (1) > (2) (3b) = (2) > (1)

Kwartaalcijfer op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen Ruimte onder het drempelbedrag Overschrijding van het drempelbedrag

Kwartaal 2 Kwartaal 3 Kwartaal 4

351

192

438

230

113

271

25

234

-

-

-

-

(1) Berekening drempelbedrag Verslagjaar (4a) (4b) (4c) (1) = (4b)*0,0075 + (4c)*0,002 met een minimum van €250.000


Begrotingstotaal verslagjaar Het deel van het begrotingstotaal dat kleiner of gelijk is aan € 500 miljoen Het deel van het begrotingstotaal dat de € 500 miljoen te boven gaat Drempelbedrag

61.788 61.788 -

463,41

144

(2) Berekening kwartaalcijfer op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen Kwartaal 1 (5a) (5b) (2) - (5a) / (5b)

Som van de per dag buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen (negatieve bedragen tellen als nihil) Dagen in het kwartaal

Kwartaal 2 Kwartaal 3 Kwartaal 4

31.570

17.471

40.312

21.129

90

91

92

92

Kwartaalcijfer op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen

351

192

438

230

Liquide middelen

De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. De post liquide middelen wordt onderscheiden in: Liquide middelen Kas BNG Rabobank Totaal

2015 1.754 9.440 11.195

2014

Overlopende activa Nog te ontvangen bedragen Nog te ontvangen bedragen EU Nog te ontvangen bedragen Rijk Nog te ontvangen bedragen overige overheidsinstanties Project Driehoek Project afstoten gemeentelijke gebouwen Geografisch analysemodel Vooruitbetaalde bedragen Overig Totaal

2015 532.028 450.424 6.080 3.581 3.527 123.541 476.498 1.595.680

2014 808.533 336.274

Specificatie overige overlopende activa

Bedrag

1.754 -127 11.195 12.823

Overlopende activa De overlopende activa zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. De post overlopende activa wordt onderscheiden in:

Facturen in omloop Voorschotten WWB Tijdelijke opvang asielzoekers Overige posten Totaal


120.159 419.804 1.684.771

470.360 956 2.312 2.870 476.498

145

Nog te ontvangen subsidies (waarvoor de kosten al zijn verantwoord)

Saldo te Uitgaven ontvangen Toegezegde Saldo per Ontvangen Uitgaven / vrijval per 31-12bijdrage 01-01-15 voorschot t/m 2014 2015 2015

Omschrijving project

Subsidiegever

Jaar

Project overdekte fietsenstalling

Provincie

2011

Subsidie cultuureducatie

Provincie

Subsidie Euroweg

Provincie

pMJP idem aanvullende bijdrage

Provincie

2009

7.500

ISV Besto terrein

Provincie

2013

339.552

Tijdelijke regeling Quick Wins Binnenvaart (SISA)

Ministerie IenM

20112014

1.485.033

Herinrichting Kruisstraat

Provincie

2015

BDU Fietspad Rouveen//Hasselt

Provincie

BDU niet infra 2015

Provincie

Totaal


64.000

-22.461

51.200

73.661

-9.661

-12.800

2014

16.008

-1.600

14.408

8.004

8.004

-1.600

2014

250.000

-1.729

0

1.729

0

-1.729

-7.500

0

7.500

-7.500

0

102.000

102.000

0

169.910

-67.910

-305.428

1.183.257

1.488.685

1.161

-306.589

100.000

0

75.000

100.000

-25.000

2013

102.250

24.488

76.688

52.200

50.050

-25.562

2015

32.145

0

16.072

0

25.306

-9.234

2.396.488 -212.230 1.518.625 1.631.779 337.270

-450.424

146

Vaste passiva Algemeen

Hieronder is bij de diverse onderdelen van de vaste passiva een toelichting gegeven. De vaste passiva zijn gewaardeerd tegen nominale waarde, tenzij bij het betreffende balanshoofd anders staat vermeld.

Eigen vermogen De post eigen vermogen wordt onderscheiden in: Eigen vermogen Reserves, gespecificeerd naar: - Algemene reserves - Bestemmingsreserves Het gerealiseerde resultaat Totaal eigen vermogen

2015

2014

7.898.643 7.421.700 3.120.081 18.440.424

9.531.667 9.547.216 -2.063.197 17.015.686

Reserves In het BBV worden reserves omschreven als vermogensbestanddelen die als eigen vermogen zijn aan te merken en die vanuit bedrijfseconomisch oogpunt vrij te besteden zijn. De vaststelling van de noodzakelijke omvang van reserves is een zaak van de gemeenteraad. Daarom worden reserves ook wel onderverdeeld in algemene en bestemmingsreserves. Zodra de raad aan een reserve een bepaalde bestemming heeft gegeven, is er sprake van een bestemmingsreserve. Om die reden kunnen bestemmingsreserves naar de situatie per ultimo verslagjaar geen negatieve stand kennen. Heeft een reserve geen bestemming dan wordt het een algemene reserve genoemd.


147

Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de reserves gedurende het jaar 2015:

Verloopoverzicht reserves 2015 Omschrijving

Saldo per 1-1-2015

Toevoeging

Onttrekking

Vrijval

Bestemming resultaat 2014

Vermindering ter dekking van afschrijvingen

Saldo per 31-12-2015

Algemene reserves Vrije algemene reserve Gebonden algemene reserve Vrije reserve grondexploitaties Gebonden reserve grondexploitaties Totaal algemene reserves

7.978.667 1.207.000

927.000

346.000 346.000 9.531.667 1.273.000

-559.784

-2.063.197

-2.063.197

6.282.686 1.000.000 346.000 269.957 7.898.642

0 -2.063.197

40.262 5.309.623 0 0 0 375.713 295.864 114.864 39.000 9.848 635.500 101.027 500.000 -386.925 7.421.700 -386.925 15.320.342

-207.000 -76.043 -559.784 -283.043

Bestemmingsreserves Reserve onderhoud gemeentelijke gebouwen Reserve kapitaallasten Reserve Adullam Reserve Klaas.Fuitestraat Reserve bouwleges Reserve resultaatbestemming Reserve Transitiekosten Reserve voormalig personeel Reserve erfgoedbeleid Reserve combinatiefuncties Reserve Agnietencollege Reserve Decentralisatie AWBZ Reserve Decentralisatie Sociaal Domein Totaal bestemmingsreserves Totaal


0 326.266 -286.004 5.696.548 450.826 -450.826 197.708 -197.708 308.000 -308.000 517.498 -49.106 -92.679 780.000 -484.136 181.606 -66.742 39.000 37.501 8.810 -36.463 737.500 -102.000 101.027 500.000 9.547.215 335.076 -1.980.985 -92.679 19.078.882 1.608.076 -2.540.769 -375.722

-386.925

148

Specificatie verloop reserves 2015 Om schrijving reserve

Om schrijving mutatie

€ € Toevoeging Onttrekking

Algemene reserves Vrije algemene reserve

Resultaatbestemming 2014 Mutatie stelpost algemene uitkering Bijdrage rotonde N331-Veerweg Correctie vrijval reserve afval Terugdraaien vrijval reserve onderhoud gebouwen Vrijval ondergrondse containers in voorziening afval Saldo Zomernota 2015 Overheveling van gebonden algemene reserve Gebonden algemene reserve Vrijval cf. paragraaf weerstandsvermogen Vrije reserve grondexploitaties Overheveling van gebonden res. Grondexpl. Gebonden reserve grondexploitaties Vrijval cf. paragraaf weerstandsvermogen

Totaal algemene reserves

€ Vrijval

2.063.197 65.000 289.822 82.395 88.442 34.125 720.000 207.000 207.000 346.000 76.043

1.273.000

2.622.981

283.043

Bestemmingsreserves Reserve onderhoud gem.gebouwen Terugdraaien activeren investeringen 2014 Toevoeging 10-jaar gemiddelde van expl.rekening

88.442 237.824

Onderhoudskosten gemeentelijke gebouwen

286.004

Reserve kapitaallasten

Kapitaallasten 2015

386.925

Reserve Adullam

Afwikkeling project Adullam

450.826

Reserve Klaas Fuitestraat

Inzet reserve tbv centrum Genemuiden

197.708

Reserve bouwleges (tbv keersluis) Aandeel bouwleges (restant reserve) Reserve resultaatbestemming

308.000

Kosten r.o. projecten

39.320

Vrijval liquidatiegelden iza

13.700

Vrijval kosten rekenkameronderzoek

10.000

Vrijval Microstation

12.000

Kosten centrum Genemuiden

8.566

Vrijval armoedebeleid

9.700

Vrijval begeleiding asielgerechtigden

16.000

Koppeling software Makelaar

1.220

Vrijval div.posten t.b.v. transitie Reserve Transitiekosten

Transitiekosten 2015

Reserve voormalig personeel

Kosten v.m. personeel

Reserve combinatiefuncties

Kosten combinatiefuncties Afwikkeling subsidie sportaccommodaties

Reserve Agnietencollege

31.279 484.136 66.742 36.463 8.810

Afspraken doordecentralisatie

Totaal bestemmingsreserves Totaal

102.000 335.076

2.367.910

92.679

1.608.076

4.990.891

375.722

Aard en reden per reserve Algemeen

In de programmabegroting 2015 is besloten investeringen van maatschappelijk nut niet langer ten laste van de algemene of daartoe gevormde bestemmingsreserve te brengen, maar te activeren. Enerzijds is voor de kapitaallasten dekking gevonden in de exploitatiebegroting, anderzijds behoeft nu voor de betreffende investering geen beroep meer op de reserves te worden gedaan, waardoor het eigen vermogen van de gemeente toeneemt. Het aantal bestemmingsreserves is door deze maatregel fors afgenomen.


149

Reserve onderhoud gemeentelijke gebouwen

In de jaarrekening 2014 was deze bestemmingsreserve ad € 88.442, overeenkomstig de hiervoor genoemde besluitvorming vrijgevallen. Omdat het hierbij echter niet gaat om een éénmalige investering die wordt geactiveerd, maar om egalisatie van jaarlijkse onderhoudskosten, is deze vrijval teruggedraaid. Deze reserve is gebaseerd op de onderhoudsplanningen voor de gemeentelijke gebouwen, met uitzondering van de onderwijsgebouwen. Van ieder object zijn de gemiddelde onderhoudskosten over een periode van 10 jaar berekend. Dit bedrag ad € 237.824 is in 2015 in de begroting opgenomen en aan de reserve toegevoegd. De werkelijke onderhoudskosten van € 286.004 zijn aan de reserve onttrokken. De exploitatie wordt dus ieder jaar zowel op begroting- als rekeningbasis met het 10 jaargemiddelde belast.

Reserve kapitaallasten

Deze reserve is bestemd voor de kapitaallasten voortvloeiend uit de investeringen voor: brandveiligheid schoolgebouwen, tijdelijke huisvesting Agnietencollege, het project Brede School Driester, het achterstallig onderhoud van de zwembaden in Genemuiden en Hasselt, de aanleg van de kunstgrasvelden, de bouw van de nieuwe gemeentewerf, centrale huisvesting, aanpassing d’Overtoom, en startersleningen.

Reserve Adullam

Conform de raadsbrief van 8 oktober 2015 is een gedeelte van de ontvangen koopsom voor de grond van het project Nieuwbouw intramurale zorg aan de Krommesteeg te Genemuiden enerzijds aangewend ter dekking van gemaakte kosten. Anderzijds is het resterende bedrag in mindering gebracht op de boekwaarde van de gronden Binnenveld.

Reserve Klaas Fuitestraat

Deze reserve werd gevoed met een bijdrage van de ontwikkelaar voor de herinrichting van de omgeving Klaas Fuitestraat / Boni, als onderdeel van het centrumplan Genemuiden. Het bedrag is overeenkomstig de bestemming ingezet ter dekking van de gemaakte herinrichtingskosten.

Reserve bouwleges t.b.v. keersluis

Voor de periode 2013 t/m 2015 is bij de raming van de legesinkomsten rekening gehouden met de bouw van de Meppelerdiepkeersluis. Omdat de ontvangst aan bouwleges hoger is dan geraamd is in 2013 al € 98.000 gereserveerd en in 2014 een bedrag van € 210.000, waarmee de legesinkomsten in 2015 konden worden geëgaliseerd.

Reserve resultaatbestemming

Deze reserve is gevormd naar aanleiding van de resultaatbestemmingen en is bedoeld om de aanwending van deze posten inzichtelijk te houden.

Stand reserve op 1-1-2015 Aanwending 2015:

kosten kerncoördinatoren kosten centrum Genemuiden koppeling software Makelaar vrijval diverse posten

Stand reserve 31-12-2015

€

517.498

€ 39.320 € 8.566 € 1.220 € 92.679 €

141.785

€ 375.713

Dit betekent dat € 375.713 van resultaatbestemmingen uit voorgaande jaren nog niet is aangewend.

Reserve Transitiekosten

Bij de vaststelling van de Kadernota 2014-2017 besloot uw raad dat een reserve van € 1 miljoen moet worden gevormd voor de financiering van de transitiekosten in verband met de verkleining van de ambtelijke organisatie. Op 1-1-2015 was de stand van de reserve € 780.000, terwijl in dit


150

verslagjaar een bedrag van ruim € 484.000 is ingezet. Bij deze jaarrekening zal de raad besluitvorming worden voorgelegd over aanvulling van deze reserve.

Reserve voormalig ambtelijk personeel

Ter dekking van de kosten van voormalig ambtelijk personeel is in 2015 een bedrag van € 66.742 ingezet.

Reserve erfgoedbeleid

Deze reserve is bestemd voor de modernisering van het erfgoedbeleid.

Reserve combinatiefuncties

Voor de uitvoering van de impuls Brede scholen sport en cultuur ofwel de combinatiefuncties zijn rijksmiddelen opgenomen in de algemene uitkering. Teneinde de bijdrage 2010 te benutten als cofinanciering is hiervoor door de gemeenteraad deze reserve ingesteld. De combinatiefunctionarissen zijn reeds enkele jaren actief in onze gemeente. Deze reserve wordt ingezet ten behoeve van de loonen uitvoeringskosten. In 2015 is hiervoor een bedrag van € 36.463 aan deze reserve onttrokken. De afwikkeling van de provinciale subsidie breedtesport en sportaccommodaties, totaal € 8.810, is aan deze reserve toegevoegd.

Reserve Agnietencollege

In de (meerjaren)begroting is al een aantal jaren rekening gehouden met uitbreiding/aanpassing van de huisvesting van het bijzonder voortgezet onderwijs in Zwartsluis. In de begroting 2013 was rekening gehouden met een financiële bijdrage aan het Agnietencollege, maar omdat de nieuwbouw vertraging heeft opgelopen, is deze bijdrage in dat jaar niet uitbetaald maar gestort in deze reserve. Naar aanleiding van effectuering doordecentralisatie huisvesting Agnieten College zal deze reserve nu worden aangewend. In 2015 gaat het om € 102.000.

Reserve decentralisatie AWBZ

In het huidige regeerakkoord wordt de AWBZ ingrijpend aangepast. Dit komt doordat de AWBZ-taken overgeheveld worden naar de WMO. Een taak hiervan is dat extramurale begeleiding per 2014. De middelen zijn vanuit de algemene uitkering gereserveerd om de AWBZ overheveling te bekostigen. De reserve is bedoeld voor de voorbereidingen voor implementatie en uitvoering van de nieuwe taken. Dit wordt gekoppeld aan een startnotitie. In 2014 is per saldo € 5.027 aan de reserve toegevoegd. In 2015 hebben geen mutaties plaatsgevonden.

Reserve decentralisatie Sociaal Domein

Ter uitvoering van het financieel kader coalitieakkoord Samen Sterker 2014-2018 is in 2014 een bedrag van € 500.000 gereserveerd voor decentralisaties binnen het Sociaal Domein. In 2015 is deze reserve niet gemuteerd.


151

Voorzieningen Voorzieningen behoren tot het vreemd vermogen (schulden) van de gemeente. Om die reden kunnen voorzieningen naar de situatie per ultimo verslagjaar geen negatieve stand kennen. Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. Voorzieningen worden gevormd indien er sprake is van: • Verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten. • Op de balansdatum bestaande risico’s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten. • Kosten die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren. • Bijdragen (spaarcomponent) aan toekomstige vervangingsinvesteringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing wordt geheven. • Middelen verkregen van derden, die specifiek besteed moeten worden, met uitzondering van de voorschotbedragen verkregen van Europese en Nederlandse overheidslichamen met een specifiek bestedingsdoel, die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren. De vorming van een voorziening, dan wel een dotatie aan een reeds bestaande voorziening, is als een last in het betreffende boekjaar verantwoord. Alle aanwendingen aan voorzieningen zijn rechtstreeks ten laste van de voorziening gebracht en in het verslagjaar niet ten laste van de exploitatie verantwoord. Aan voorzieningen ter egalisatie van (onderhouds)lasten van kapitaalgoederen over meerdere begrotingsjaren ligt een actueel (beheer)plan ten grondslag. Uitgevoerd achterstallig onderhoud is daarbij ten laste van de exploitatie verantwoord. Deze lasten zijn niet ten laste van de gevormde voorziening gebracht. Voorzieningen worden niet gevormd voor jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume. Voor het bepalen van het “jaarlijks vergelijkbaar volume” is een tijdsperiode van vier jaar gehanteerd. Rentetoevoegingen aan voorzieningen zijn niet toegestaan. De post voorzieningen wordt onderscheiden in:

Specificatie voorzieningen Voorzieningen voor verplichtingen en risico's Voorzieningen voor vervangingsinv. waarvoor een heffing wordt geheven Onderhoudsegalisatievoorzieningen Totaal


2015

2014

64.298

3.620.759

2.593.960 2.658.258

1.764.373 5.385.132

152

Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de voorzieningen gedurende het jaar 2015:

Omschrijving

Verloopoverzicht voorzieningen 2015 Saldo per 1-1-2015

Toevoeging Aanwending

Voorzieningen voor verplichtingen en risico's Voorziening APPA nabestaandenpensioen Voorziening wachtgeldverplichtingen Voorziening verliezen grondexploitaties

29.453 91.306 3.500.000

Totaal voorzieningen voor verplichtingen en risico's

3.620.759

Voorzieningen voor vervangingsinvesteringen waarvoor een heffing wordt geheven Voorziening afvalverwijdering Voorziening rioleringen

466.231 116.520 1.298.142 1.000.000

Totaal voorz. verv.inv. waarvoor een heffing wordt geheven Totaal voorzieningen


Vrijval

-1.894 -54.567

0

Saldo per 31-12-2015

-3.500.000

27.559 36.739 0

-56.461 -3.500.000

64.298

-133.223 -153.710

449.528 2.144.432

1.764.373 1.116.520 -286.933 0 2.593.960 5.385.132 1.116.520 -343.394 -3.500.000 2.658.258

153

Specificatie verloop voorzieningen 2015 Omschrijving voorziening

Voorzieningen voor verplichtingen en risico's Voorziening APPA nabestaandenpensioen Voorziening Wachtgeldverplichting Voorziening verliezen grondexploitaties

Omschrijving mutatie

Voorziening rioleringen

€

€

Vrijval

Aanwending

Uitkering nabestaande Wachtgeld 2015 Vrijval voorziening

Totaal voorziening voor verplichtingen en risico's Voorzieningen voor vervangingsinvesteringen waarvoor een heffing wordt geheven Voorziening afvalverwijdering

€

Toevoeging

-1.894 -54.567 -3.500.000

0

Correctie vrijval reserve 2014 Ondergrondse containers Saldo afval 2015 Jaarlijkse toevoeging t.b.v. investeringen Maatregelen Industrieweg Rioolreinigingsmachine Vervanging diverse gemalen Gemaalrenovatie Kamperzeedijk Rioolvervanging Nijverheidsstraat Saldo riolering 2015

Totaal voorziening vervangingsinv. waarvoor een heffing wordt geheven Totaal voorzieningen

-3.500.000

-56.461

116.520 -90.479 -42.744

1.000.000 -6.530 -43.587 -19.335 -62.173 -950 -21.135

0

-286.933

1.116.520 -3.500.000

1.116.520

-343.394

Aard en reden per voorziening Voorziening APPA Nabestaandenpensioen

In 2010 is deze voorziening gevormd voor de afkoop van het pensioen van een voormalig wethouder. De maandelijkse verplichtingen die hieruit voortvloeien worden vanuit deze voorziening betaald.

Voorziening Wachtgeldverplichting

Door het vertrek van een bestuurder ontstond een wachtgeldverplichting. Op grond van wetgeving (BBV) dient voor kosten die voorzienbaar en onontkoombaar zijn een voorziening te worden getroffen op het moment dat de verplichting ontstaat, voor de maximale periode en het maximale bedrag dat de verplichting op de gemeente rust.

Voorziening verliezen grondexploitaties

In het algemeen is het niet éénvoudig de grondpositie te onderbouwen met schattingen en prognoses die gelden voor woningbouw. Deze voorziening was opgenomen om het risico van verliezen in de gemeenschappelijke ontwikkeling van Hasselt om de Weede in de GEM c.v. af te dekken. De voorzieningen voor exploitaties in eigen beheer zijn onder de post voorraden opgenomen.

Voorzieningen afvalverwijdering

Investeringen ten behoeve van afvalverwijdering (ondergrondse containers) zijn ten laste van deze voorziening gebracht. Ook wordt het exploitatiesaldo op afvalverwijdering hiermee verrekend.

Voorziening riolering

Op basis van het GRP 2015-2019 wordt jaarlijks € 1 miljoen toegevoegd aan deze voorziening ter dekking van de kosten van voorgenomen investeringen. Daarnaast wordt het jaarlijks exploitatiesaldo op rioleringen verrekend.


154

Vaste schulden met een rentetypiche looptijd > 1 jaar De vaste schulden zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde (hoofdsom) verminderd met het totaal van de gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer. De onderverdeling van de in de balans opgenomen vaste schulden is als volgt: Vaste schulden met looptijd > één jaar Onderhandse leningen: binnenlandse banken Onderhandse leningen: openbare lichamen (afkoopsom WEZO) Waarborgsommen Totaal

2015 62.894.946 567.664 -6.876 63.455.734

2014 69.955.333 0 -6.876 69.948.457

Aan het eind van het jaar 2015 bedraagt de vaste schuld aan binnenlandse banken € 62.895.000. (bedragen x € 1.000)

Stand 1 januari 2015 Bij: nieuw aangetrokken leningen Af: (reguliere) aflossingen

€ 11.000 € 11.400

Extra comptabele correctie naar kortlopende schulden Stand per 31 december 2015

€ 70.000 €

400

-/- € 6.600 € 63.000

De rentelast van de vaste schulden over 2015 bedraagt € 1.881.372. Het restant van de afkoop exploitatietekorten WEZO 2016-2019 ad. € 567.700 zal in 4 jaarlijkse termijnen worden betaald.


155

Vlottende passiva Hieronder is bij de diverse onderdelen van de vlottende passiva een toelichting gegeven. De vlottende passiva zijn gewaardeerd tegen nominale waarde, tenzij bij het betreffende balanshoofd anders staat vermeld.

Netto vlottende schulden met een rentetypische looptijd < 1 jaar De netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. De post netto-vlottende schulden wordt onderscheiden in: Netto vlottende schulden < één jaar Kasgeldlening Af te lossen langlopende leningen in volgend boekjaar Bank Crediteuren algemeen Crediteuren SoZa Crediteuren WMO Crediteur belastingdienst (loonheffing SoZa) Overige schulden Totaal

2015 5.500.000 6.600.000 1.246.807 2.346.456 13.214 83.948 43.914 309.198 16.143.539

2014 5.000.000 2.825.000 3.183.723 1.436.032 15.803 67.560 0 934.208 13.462.326

Specificatie overige schulden

2015

2014

Waarborgsommen grondbedrijf Westeinde Z'sluis, nog te maken kosten Herontwikkeling Scheepvaartlaan Zwartsluis Woningen Zwolsedijk Voorgeboekte uitgaven (facturen in omloop) Te betalen sociale en pensioenlasten Te betalen loonheffing SoZa Te maken kosten Kalkoventerrein 75% regeling terugvordering Rijk BZ-leningen Overige schulden Totaal

2.500 54.869 10.200 17.480 0 0 0 14.822 201.589 7.738 309.198

2.500 68.132 10.200 17.480 348.650 112.110 74.420 14.822 261.998 23.896 934.208

2015 1.793.843 2.219.808 140.516 0 4.269 7.255 455.788

2014 1.656.138 4.890.276

Overlopende passiva De post overlopende passiva wordt onderscheiden in: Overlopende passiva Voorgeboekte uitgaven Ontvangen overheidssubsidies Provincie Ontvangen overheidssubsidies Rijk Ontvangen overheidssubsidies EU Vooruit ontvangen bedragen Nog te betalen bedragen Nog af te dragen loonheffing en tussenrek. Salarissen Jaarverantwoording 2015

1.670 367.873 156

Nieuwesluis 23-27 Bouwplan Voorlopige ontvangsten Transitoriarekening Fakturen in omloop Totaal

18.500 1.675 208.931 4.850.585

18.500 0 2.142 6.936.600

In onderstaand overzicht wordt het verloop weergegeven van de van EU, Rijk en provincies ontvangen voorschotbedragen voor specifieke uitkeringen over het jaar 2015:

Omschrijving project pMJP afkoppelprojecten en leefbaarheidmakel. pMJP afkoppelprojecten en leefbaarheidmakel. pMJP afkoppelprojecten en leefbaarheidmakel. pMJP afkoppelprojecten en leefbaarheidmakel. pMJP afkoppelprojecten en leefbaarheidmakel. pMJP afkoppelprojecten en leefbaarheidmakel. pMJP idem aanvullende bijdrage pMJP idem aanvullende bijdrage pMJP idem aanvullende bijdrage pMJP wandelpad Wieden pMJP Groen-blauwe diensten pMJP leefbaarheidsmakelaar Externe veiligheid deel 3 Missing link fietsnetwerk Hasselt-Genemuiden

Saldo per Ontvangen Uitgaven 01-01-15 voorschot t/m 2014

Uitgaven / vrijval Saldo per 2015 31-12-2015

28.406 33.105 10.507 23.356 163.356 16.200 11.894 19.125 28.356 7.875 225.000 35.325 30.000

28.406 47.105 199.507 163.356 163.356 16.200 18.299 19.125 28.356 12.000 600.000 35.325 880 30.000

14.000 189.000 140.000 6.405 4.125 375.000 -

28.406 33.105 10.507 23.356 163.356 16.200 11.894 19.125 28.356 7.875 225.000 35.325 880

30.000

Fietsroute Hasselt-Zwolle, Waterfront, Dijkwegje Cultuureducatie 'cultuur aan de basis'

28.239 -

185.510 22.411

157.271 14.407

28.239 8.004

-

Sportaccommodaties en Jeugd (watersport GNM) € 1,- regeling breedtesport 2013-2014 Transitie Jeugdzorg Overijssel 2.0 Scholingskosten huiselijk geweld Opleidings- en inrichtingsplan vrijwilligers Wonen, zorg en welzijn (prestatieafspraak) Brim 2012 monument Toren NH-kerk Hasselt Brim 2012 Vestinggracht Hasselt Brim 2013 monument Toren NH-kerk Hasselt Brim 2013 Vestinggracht Hasselt Brim 2013 Keersluis de Sas Brim 2014 monument Toren NH-kerk Hasselt Brim 2014 Vestinggracht Hasselt Brim 2015 monument Toren NH-kerk Hasselt Brim 2014 Vestinggracht Hasselt Brim 2013 Toren Mastenbroek Restauratie keersluis de Sas

7.000 184.088 8.591 4.500 28.114 4.500 6.000 28.114 4.500 -885 -

44.000 44.096 90.570 7.000 37.000 255.000 28.114 4.500 28.114 4.500 8.250 28.114 4.500 28.114 4.500 6.946 -

39.600 39.686 81.513 33.300 70.912 19.523 5.936 -

4.400 4.410 9.057 3.700 54.917 4.500 927 8.250 0 -

7.000 129.170 8.591 28.114 3.573 28.114 4.500 28.114 4.500 1.010 -

Restauratie kademuren Vestinggracht en 3 bruggen Hss. Binnenstedelijke vernieuwing 1e voorschot Binnenstedelijke vernieuwing 2e voorschot Reservering BDU-middelen (SISA)

184.329 122.122 30.000

184.329 137.000 3.000 360.000

14.878 3.000 -

10.000 20.973

184.329 112.122 339.027


157

BDU niet infra: verkeersveiligheid projecten (gedragsbeïnvloeding)

-

16.072

-

16.072

-

BDU niet infra: verkeersveiligheid projecten (gedragsbeïnvloeding) BDU fietsroute Hasselt-Rouveen

24.488

28.982 76.688

16.860 52.200

12.122 24.488

-

Prestatieafspraken mobiliteit (Industrieterr./Euroweg) Herinrichting Prinsessebuurt

34.000

34.000

-

-

34.000

Herstructurering/gebiedsontwikkeling Arrivaterrein

1.550.000

1.550.000

-

1.550.000

-

Project- en procesmanagement Herstructurering Bedr. Herstructurering bedrijventerrein Zwartewater Bijdrage bewust verlichten, 2e ronde Fietspad dijk Randweg te Hasselt Subsidie Grintwal Energieloket Zwartewaterland Energieloket Zwartewaterland 2.0

148.475 1.250.000 226.891 30.032 53.601

148.475 1.250.000 9.000 135.000 226.891 80.000 72.000

49.968 18.399

52.546 782.430 9.000 60.379 226.891 6.571 -

95.929 467.570 74.621 23.461 53.601

13.839 75.123 180.000

15.000 95.623 180.000

1.161 20.500 -

1.383

13.839 75.123 178.617

31.226 -

90.000 135.000 112.500 32.636 15.000 135.000 40.500

58.774 -

5.051 13.064 29.372 7.574 11.403

31.226 129.949 99.436 3.264 7.426 135.000 29.097

4.889.391

7.355.848

1.426.419

3.569.106

2.360.324

Stimulering energiebesparende maatregelen MKB 4e fase grachtenplan 3 deelproj. Westelijke stadsrand Genemuiden Stadsranden Genemuiden Stadsrand Gnm. (kavel Oostrand,Addullam, manege) De Groene Entree De Koppel Kwaliteitsverhoging Kop van de Haven Rivierboulevard Hasselt Glasvezel initiatieven buitengebied Ontwikkeling Hooibergenterrein Brug tot Bolwerk Stadsrandvisie Hasselt Totaal

Waarborgen en garanties

De gemeente staat garant voor een correcte betaling van rente en aflossing van versterkte (hypothecaire) geldleningen. Hierbij is een splitsing aangebracht tussen particuliere en niet-particulieren (o.a. woningbouwverenigingen). Particulieren ( x € 1.000) Stand per 31 december 2015 Stand per 31 december 2014 Stand per 31 december 2013

€ 2.504 € 3.033 € 3.442

Niet-particulieren ( x € 1.000) € 35.149 € 46.825 € 32.181

In 2015 hebben geen gedwongen verkopen plaatsgevonden, waarbij een beroep is gedaan op een gemeentegarantie. Naast reguliere aflossingen is het schuldrestant, mede in verband met het relatief lage renteniveau, vervroegd afgelost c.q. omgezet. Verder heeft een aantal personen de woning verkocht, waardoor de gemeentegarantie is vervallen.


158

In 2010 heeft het Waarborgfonds sociale woningbouw (Wsw) een lening van € 7 miljoen geborgd, waarbij onze gemeente een achtervang positie heeft door middel van een afgesloten achtervang overeenkomst. Wetland Wonen heeft 2 nieuwe leningen afgesloten van € 4 miljoen (totaal € 8 miljoen). Daarnaast staat de gemeente Zwartewaterland garant voor de leningen van de WEZO GR (€ 0,9 miljoen).

Niet uit de balans blijkende verplichtingen en rechten Overeenkomsten

Op grond van artikel 53 BBV worden in de toelichting bij de balans opgenomen de niet in de balans opgenomen belangrijke financiële verplichtingen waaraan de gemeente voor toekomstige jaren is gebonden. Meerjarige verplichting

Bedrag

Bedrijf

Veiligheidsregio

€ 1.639.491

Afr.bijdr.Veiligh.regio 2015

€ 1.639.491 Veiligheidsregio

Rova afvalverwer

€

Civ.kst.ondgr.verzamelsystemen

€

Termijn

Omschrijving Activiteit/Investering/Verplichting

doorlopend

Wettelijke verplichting gemeenten om met de brandweer aan te sluiten bij een veiligheidsregio

maandelijks

Afvalinzameling via een dienstverleningsovereenkomst jaarlijkse bijstelling van de kosten op basis van begroting en eindafrekening

maandelijks

Afvalinzameling via een dienstverleningsovereenkomst jaarlijkse bijstelling van de kosten op basis van begroting en eindafrekening

4 termijnen

Verplichting (exploitatieovereenkomst)

68.830 68.830 ROVA

ROVA NV

€ 1.872.161

Voors afvalinzameling apr 2015

€ 1.872.161 ROVA

Zwembad Zwartewaterland

€

672.128

Subsidie 2015 zwembaden

€

GGD IJsselland

€

bijdr. GGD Ijssell 2015

€

352.840 GGD Ijsselland

Structureel

Gemeentelijke bijdrage gemeenschappelijke regeling GGD Ijsselland

Afrek. 1e hj.2015

€

196.089 GGD Ijsselland

Structureel

Unif.deel JGZ 0-4 jar.2e hj 15

€

392.178 GGD IJsselland

Structureel

Gemeentelijke bijdrage gemeenschappelijke regeling GGD Ijsselland Betreft wettelijke taken JGZ.

De Kern

€

Subsidie 2015 De Kern

€

672.128 SZZ 941.107

192.956 192.956 AMW De Kern

Structureel

Opgenomen in structureel subsidieprogramma. Formeel wordt echter wel per jaar een besluit op de subsidieaanvraag genomen.

Structureel

Opgenomen in structureel subsidieprogramma. Formeel wordt echter wel per jaar een besluit op de subsidieaanvraag genomen.

Kinderdagcentra

€

Subs.2015 KDC

€

St.Agnieten College

€

verg. leerlingen. >475 AC

€

101.568 Stichting Agnieten t/m 2054 College/De Boog

Doordecentralisatie huisvesting voortgezet onderwijs. Variabel. Afhankelijk van leerlingenaantal.

Verg.2015 doordecentralisatie

€

vergoeding sporthal AC

€

293.910 Stichting Agnieten t/m 2054 College/De Boog 63.000 Stichting Agnieten t/m 2054 College/De Boog

Doordecentralisatie huisvesting voortgezet onderwijs. Doordecentralisatie huisvesting voortgezet onderwijs.

Zwolle Gemeente

€

Bijdr.Veilig Thuis IJssell.'15

€

Zwolle Jeugdzorg


219.000 219.000 Stichting Kinderdagcentra Zwartewaterland 458.478

79.465 79.465 Veilig Thuis

Structureel

Veilig Thuis is wettelijke verplichting. Komt voort uit decentralisatie jeugdzorg. Behoort dus tot het sociaal domein.

€ 4.555.546

159

Voorschot 2015 Jeugdzorg

Totaal

€ 4.555.546 BVO Jeugdzorg Ijsselland

Overeenkomst Regionale kosten jeugdzorg. Vooralsnog vastgelegd 2015 en 2016 voor twee jaar. Intentie dit te continueren. Behoort tot sociaal domein.

€ 10.699.162

Waarborgfonds sociale woningbouw

De achtervang van rijk en gemeenten wordt ingenomen door het sluiten van een achtervangovereenkomst met het WSW. De geborgde leningen hebben betrekking op de beide in onze gemeente gevestigde woningbouwverenigingen. Bij deze garanties loopt de gemeente slechts een tertiair risico omdat eerst de corporatie zelf en daarna het WSW wordt aangesproken bij niet nakoming van financiële verplichtingen.

WMO voorzieningen

Voor de uitvoering van de WMO huishoudelijke hulp heeft in 2013 een aanbesteding plaatsgevonden. De zorgtaken zijn gegund aan meerdere partijen en hebben een meerjarig karakter. De uitvoering van de begeleiding en de nieuwe zorgtaken binnen de WMO zijn aanbesteed. De gemeente heeft met diverse partijen contracten afgesloten.

Nabetalingsverplichting uit grondaankopen

Van alle grondaankopen door de gemeente Zwartewaterland vanaf 1-1-2001 (datum herindeling) zijn de koopovereenkomsten nagelopen op eventuele nabetalingverplichtingen. Uit de aankoopakten blijkt dat per grondexploitatie onderstaande verplichtingen zijn aangegaan (In 2014 zijn er geen nieuwe nabetalingsverplichtingen aangegaan):

Binnenveld Genemuiden

Datum akte 14-8-2003, aankoop grasland K 323, opp. 26.800 m2 Datum akte 14-8-2003, aankoop grasland K 312, opp. 32.600 m2 Indien voor 14-8-2018 woningbouw wordt gerealiseerd op het verkochte, of het bestemmingsplan ten behoeve van woningbouw en/of bijzondere doeleinden onherroepelijk is vastgesteld, dan volgt een nabetaling van: K 323 26.800 m2 x € 4,54 = € K 312 32.600 m2 x € 6,81 = €

121.672 222.006

Hasselt Overwaters

Datum akte 28-6-2005, aankoop diverse percelen grasland 507.389 m2 Indien voor 3-5-2024 een bestemmingsplanwijziging c.a. heeft plaatsgevonden voor woningbouw/bouw bedrijven vindt een nabetaling plaats van: G 60 en G 849 256.000 m2 x € 7,00 = € 1.792.000 G 68 31.400 m2 x € 7,00 = € 219.800

Binnenveld

Percelen Krommesteeg Datum akte 31-03-2010, aankoop K 320-677-681-682-986. Oppervlakte 111.895 m2. Indien voor 01-04-2025 een bestemmingsplanwijziging heeft plaatsgevonden voor: -woningbouw, vindt een nabetaling plaats van € 7,50 per m2 € 839.213 -bedrijventerrein, vindt een nabetaling plaats van € 5,-- per m2 € 559.475

Waterfront

Datum akte 02-2010, percelen G-371-372-374-380-381 oppervlakte 5.775 m2. Eventueel te betalen omzetbelasting over schadevergoedingen ad € 333.000 Indien de belastingdienst en/of belastingrechter van mening is dat de verstrekte schadevergoedingen aan de heffing van omzetbelasting onderworpen zijn, dan is de verschuldigde omzetbelasting, eventueel verhoogd met heffingsrente en boete, geheel voor rekening van koper: 19% van € 333.000 = €


63.270

160

Belastingschade (vennootschapsbelasting) Indien verkoper door toedoen van koper (gemeente) niet binnen 3 jaren na uitbetaling van het bedrag der schadeloosstelling kan herinvesteren, zal verkoper de alsdan vast te stellen belastingschade vergoeden € Datum akte 06-04-2010, perceel G-632 oppervlakte 3.434 m2 De gemeente garandeert aan verkoper de levering van een vervangende locatie op het Bedrijvenpark in Hasselt, ter grootte van 3.434 m2 tegen € 115,-- per m2. Indien de uitgifteprijs t.z.t. hoger ligt, dan zal er een nabetaling plaatsvinden van het prijsverschil per m2 x de oppervlakte. €

p.m.

p.m.

De ‘niet uit de balans blijkende’ nabetalingverplichting op basis van grondaankopen door de gemeente bedraagt op 31-12-2015 totaal € 3.817.436.

Gebeurtenissen na balansdatum

Er zijn geen gebeurtenissen na balansdatum die vermelding vereisen.


161

Overzicht van baten en lasten

Programma

Jaarrekening 2014 Primaire Begroting 2015

Begroting 2015

Realisatie 2015

Verschil begroting realisatie

Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo

Bestuur en Middelen Samen Leven, Zorgen en Werken Samen Ontwikkelen en Beheren

3.760 21.087

4.463

-703 13.249

6.428 14.660 19.472

22.705 12.707

1.667 11.582

4.110

5.782 13.690 29.036

9.998 22.690 17.960

1.860

2.250

4.685

5.344 23.692 27.227

4.730 15.423 10.408

3.089

1.596

-574

-1.229

655

4.734 22.493

1.809

610

1.200

-2.440

-2.073

-366

5.015 17.862 12.481

5.381

Totaal programma's 47.553 23.598 23.955 55.411 25.408 30.003 48.569 17.612 30.958 49.774 20.304 29.470 -1.205 -2.692 1.488 Dekkingsmiddelen Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo

Algemene uitkering Belastingen Dividend Totaal dekkingsmiddelen eservemutaties Totaal saldo van baten en lasten Reservemutaties

Bestuur en Middelen Samen Leven, Zorgen en Werken Samen Ontwikkelen en Beheren Dekkingsmiddelen Totaal reservemutaties Reservemutaties Resultaat

0 18.494 -18.494

0 24.933 -24.933

0 26.191 -26.191

0 26.226 -26.226

0

-36

36

0

3.968

-3.968

0

4.367

-4.367

0

4.423

-4.423

0

4.396

-4.396

0

27

-27

0

435

-435

0

401

-401

0

389

-389

0

389

-389

0

0

0

0 31.011 -31.011

0

-9

9

0 22.896 -22.896

0 29.701 -29.701

0 31.002 -31.002

Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo 47.553 46.494

1.059 55.411 55.109

302 48.569 48.614

-45 49.774 51.315

-1.541

-1.205

-2.701

1.497

Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo 3.691

1.782

1.909

61

105

-44

781

130

651

958

1.043

-86

-177

-914

737

1.179

884

295

82

376

-295

0

345

-345

9

295

-286

-9

51

-60

839

1.862

-1.023

192

205

-14

167

363

-196

270

1.412

-1.142

-103

-1.049

946

68

244

-176

34

34

0

0

65

-65

0

65

-65

0

0

0

5.776

4.772

1.005

369

721

-352

948

903

45

1.237

2.815

-1.579

-289

-1.912

1.623



2.063 55.779 55.829

-50 49.517 49.517

0 51.011 54.131

-3.120

-1.493

-4.613

3.120

162

Beoordeling rechtmatigheid begrotingsoverschrijdingen Omschrijving

Verklaring

(on)Rechtmatig

Programma Bestuur en Middelen Totale onderschrijding in dit programma bedraagt voor bestemming € 655.000 V en na bestemming € 1.391.000 V. Dit voordeel na bestemming wordt met name veroorzaakt door een positief saldo op de reserves € 737.000 V. Daarnaast is er een voordeel op kapitaallasten en overheadkosten van respectievelijk € 182.000 V en € 199.000. Samen met het voordeel op de materiële budgetten (€ 562.000 V) en voorzieningsmutaties (€ 289.000 N) leidt dit tot een voordelig programmaresultaat van € 1.391.000 V. Het voordeel op de materiële budgetten wordt veroorzaakt door een verdiscontering van voordelen op vrijval stelposten, uitkering agio Enexis, rente en aflossingen en nadelen zoals Sluuspoort, actualisering activa en salariskosten transitie. Totale onderschrijding bedraagt 48,0% ten opzichte van het begrotingssaldo van het programma.

Afwijking past binnen het door uw raad vastgesteld begrotingsbeleid (cfm Programmabegroting 2015)

Rechtmatig

De positieve afwijking op de reserve worden verrekend met de gemaakte transitiekosten in 2015 conform afspraak met de raad

Programma Samen leven, zorgen en werken Totale onderschrijding op dit programma voor bestemming bedraagt € 1.200.000 V en na bestemming een onderschrijding van € 1.140.000 V. De belangrijkste oorzaken van de onderschrijding na bestemming is een verdiscontering van voordelen op met name de lager gerealiseerde uitgaven op Participatiewet en, WMO en de overschrijding op de uitgaven van de Jeugdzorg.

Afwijking past binnen het door uw raad vastgestelde begrotingsbeleid (cfm Programmabegroting 2014)

Rechtmatig

Afwijking Participatiewet, WMO en Jeugdzorg betreffen open eindregelingen en een wettelijke plicht.

Totale onderschrijding bedraagt 4,9% ten opzichte van het begrotingssaldo van het programma.


163

Omschrijving

Verklaring

(on)Rechtmatig

Programma Samen ontwikkelen en beheren Totale overschrijding op dit programma voor bestemming bedraagt € 366.000 N en na bestemming een onderschrijding van € 580.000 V. Belangrijkste oorzaken voor de afwijking betreft het voordeel uit besparing op inzet RUD, verkoop gronden en een resultaat reserve ruimtelijke ontwikkeling. Hiertegenover staat boekverlies Polleboersweg, niet gerealiseerde ombuigingstaakstelling openbare ruimte en hogere advieskosten grondexploitaties welke een negatieve invloed hebben op het exploitatieresultaat. Totale onderschrijding bedraagt 12,0% ten opzichte van het begrotingssaldo van het programma.

Afwijking past binnen het door de raad vastgesteld begrotingsbeleid (cfm Programmabegroting 2014)

Rechtmatig

Afwijking inzet RUD betreft een open eindregeling. Afwijking op de inkomsten verkoop gronden, het boekverlies Polleboersweg en de advieskosten grondexploitaties hebben plaatsgevonden met instemming van de gemeenteraad en past daarmee binnen het door de raad vastgesteld gemeentelijk beleid. De niet gerealiseerde ombuigingstaakstelling betreft een incidentele afwijking die gedekt had moeten worden uit de beoogde resultaatbestemming 2014. Deze is niet gevormd in verband met de hoge gevormde voorzieningen Binnenveld en Diamanten Bolwerk en daarmee het negatieve jaarrekeningresultaat 2014. Dit past daarmee binnen het door de raad vastgesteld gemeentelijk begrotingsbeleid. De ombuigingstaakstelling wordt in 2016 en verdere jaren gerealiseerd.

Programma Dekkingsmiddelen Totale onderschrijding op dit programma voor en na bestemming bedraagt € 9.000 V.

Afwijking past binnen het door uw raad vastgesteld begrotingsbeleid (cfm Programmabegroting 2015)

Rechtmatig

Dit wordt in belangrijke mate verklaard door een voordeel op de algemene uitkering als gevolg van nabetaling 2013. maatstafaanpassingen en vrijval taakmutaties algemene uitkering en een nadeel op de gemeentelijke belastingen. Totale onderschrijding bedraagt 0,03% ten opzichte van de begrotingsaldo van het programma.


164

Bestuur en Middelen Samen zorgen voor nabijheid en gezonde financiën De komende jaren zijn er grote uitdagingen voor onze gemeente. De financiële middelen zijn beperkt. Bezuinigingen worden voelbaar. Tegelijkertijd moeten we met elkaar vorm en inhoud geven aan de decentralisaties in het sociale domein, inclusief de kortingen die door de Rijksoverheid worden opgelegd. Wij realiseren ons dat we, samen met de Zwartewaterlandse samenleving, moeten leren omgaan met steeds krapper wordende budgettaire kaders. Dat vergt een andere mindset, samenwerking en het voeren van een sociaal en financieel solide beleid. Ons speerpunt is de Zwartewaterlandse samenleving volop te betrekken bij beleid en uitvoering. Inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners zijn uitstekend in staat verantwoordelijkheid te nemen. Zij verwachten dat de gemeente hun maatschappelijke initiatieven bevordert en faciliteert. Ook willen zij dat de gemeente openstaat voor goede ideeën en het gesprek aangaat. Wij bouwen daarom aan duurzame relaties en maken afspraken met hen over zaken die beter, slimmer of goedkoper kunnen.

Programmadoelstellingen: wat willen we bereiken?     

Een actieve en betrokken Zwartewaterlandse samenleving Inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners die met ons meedenken, meebouwen en meeinvesteren in een vitaal en leefbaar Zwartewaterland Een gemeente die de regie voert en die geen dingen doet die de samenleving zelf kan of die andere partijen beter of goedkoper kunnen doen Een toekomstbestendige, klantvriendelijke gemeentelijke organisatie die flexibel inspeelt op de wensen en behoeften van de Zwartewaterlandse samenleving Een gemeente die structureel financieel in control is

Overzicht baten en lasten Wat heeft het gekost? Bedragen x € 1.000 Deelprogramma

Bestuur Communicatie Dienstverlening Gezond financieel perspectief Marketing Participatie Regio Totaal baten en lasten Reservemutaties

Bestuur Communicatie Dienstverlening Gezond financieel perspectief Marketing Totaal reservemutaties Reservemutaties Resultaat programma

Jaarrekening 2014

Primaire Begroting Begroting 2015 Realisatie 2015 Verschil begroting2015 realisatie Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo 1.312

139

1.173

1.195

21

1.174

1.222

15

1.207

1.771

73

1.698

-550

-58

-491

113

0

113

97

0

97

99

0

99

82

0

82

17

0

17

1.487

349

1.138

1.412

314

1.098

1.478

380

1.098

1.380

364

1.016

99

17

82

725

3.972

-3.247 10.414

1.332

9.083

1.182

1.465

-283

1.289

2.652

-1.363

-108

-1.187

1.080

16

0

16

19

0

19

19

0

19

15

0

15

4

0

4

34

3

30

41

0

41

41

0

41

76

0

76

-35

0

-35

74

0

74

70

0

70

70

0

70

71

0

71

-1

0

-1

3.760

4.463

1.667 11.582

4.110

1.860

2.250

4.685

3.089

1.596

-574 -1.229

655

-703 13.249

Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo 0

4

-4

6

0

6

0

25

-25

0

551

-551

0

-526

526

0

13

-13

8

0

8

0

0

0

0

0

0

0

0

0

143

189

-46

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

3.548

1.577

1.971

47

105

-58

781

105

676

958

492

465

-177

-388

211

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

3.691

1.782

1.909

61

105

-44

781

130

651

958

1.043

-86

-177

-914

737



6.245

1.206 13.310

1.771 11.538

4.891

1.990

2.902

5.643

4.132

1.510

-751 -2.142

1.391

165

Toelichting Analyse resultaat

Het resultaat van het programma Bestuur en Middelen is als volgt opgebouwd:

Saldo financiële afwijking tussen begroting en realisatie 2015 (bedragen x € 1.000) Lasten Baten Saldo Materiële lasten en baten -400 963 562 Kapitaallasten 182 0 182 Reserves -177 914 737 Overheadkosten 199 0 199 Voorzieningen -555 266 -289 Resultaat -751 2.142 1.391

Toelichting

Op de materiële lasten van het programma bestuur en middelen is een nadeel gerealiseerd van circa 400.000. Dit is o.a. het gevolg van de voordelen op de stelposten Onvoorzien en behoedzaamheidsbudget en de gemaakte kosten in het kader van de transitie naar een kleine, wendbare organisatie. De stelpost Onvoorzien hoefde het afgelopen jaar niet te worden aangesproken. Deze stelpost bestaat uit loonen prijscompensatie (€ 150.000). Om schommelingen in de Algemene uitkering op te vangen is in de begroting een behoedzaamheidsbudget opgenomen van € 158.000. Dit bedrag is in 2015 niet volledig ingezet. Een nadeel (€ 155.000) is ontstaan in verband met de afwikkeling van de vaststellingsovereenkomst Bezoekerscentrum Sluuspoort (€ 100.000) en het actualiseren van de activa (€ 55.000). De jaarlijkse beoordeling van de openstaande vorderingen op debiteuren heeft geleid tot een ophoging van de voorziening dubieuze debiteuren met een bedrag van € 37.000. Conform afspraken met de raad zijn de gemaakte kosten in het kader van de transitie naar een kleine, wendbare organisatie ten laste van de reserve transitiefonds gebracht (€ 550.000). Aan de batenkant is op rente en aflossing een voordeel bereikt van circa € 435.000. Voor de financiering van investeringen worden veelal leningen aangetrokken. Dit is de financieringsbehoefte. In werkelijkheid is de financieringsbehoefte lager, omdat investeringen later, goedkoper of niet zijn uitgevoerd. Daarnaast wordt op begrotingsbasis rekening gehouden met een interne rekenrente van 3,5% terwijl de werkelijk te betalen rente beduidend lager ligt. De vordering op de Verkoop Vennootschap Essent BV is voor een bedrag van € 518.000 opgenomen in het deelprogramma gezond financieel perspectief. Hiervoor is tevens een voorziening getroffen. In 2015 heeft een agio uitkering van € 212.000 op deze vordering plaatsgevonden. Dit is een incidenteel voordeel in deze jaarrekening.


166

Samen Leven, Zorgen en Werken Inleiding Per 1 januari 2015 heeft de gemeente een brede, integrale verantwoordelijkheid voor het sociale domein. De rijksoverheid bezuinigt bij de overdracht van de nieuwe taken. Ook stijgen de zorgkosten door de vergrijzing. Onze inwoners moeten desondanks kunnen rekenen op voldoende, kwalitatief goede en betaalbare voorzieningen. Preventie, zelfredzaamheid en een zorgzame samenleving zijn daarom essentieel.

Programmadoelstellingen: wat willen we bereiken?         

Inwoners maken de samenleving en doen op eigen kracht mee Inwoners ondersteunen elkaar in hun sociale omgeving Inwoners die dat nodig hebben krijgen ondersteuning die aansluit bij hun persoonlijke situatie en behoeften. Deze wordt in samenhang georganiseerd en is gericht op het versterken van de zelfredzaamheid maatschappelijke participatie. Onze jongeren groeien gezond en veilig op. In gezinnen wordt een stevige basis gelegd voor een goed functioneren in de maatschappij. Ouders dragen de eerste verantwoordelijkheid voor het opvoeden van hun kinderen. Ook de betrokken sociale omgeving vervult een belangrijke rol. Omzien naar ouders en ouderen is de norm. Zij hebben voor ons gezorgd, nu is het onze beurt. Het nieuwe Wmo-beleid geeft ruimte aan sociale netwerken en verschillen in overtuiging, inspiratie en geloof Inwoners en ondernemers voelen zich verantwoordelijk voor en leveren een actieve bijdrage aan het bevorderen van de veiligheid in en de leefbaarheid van hun eigen leefomgeving Zwartewaterland wordt gepromoot. Industriestad/Tapijtstad Genemuiden, Hanzestad Hasselt en recreatief Zwartsluis als toegangspoort naar het Noorden moeten landelijk bekend worden. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de lokale evenementen. Een proactief en acquirerend vestigingsbeleid. Het aantrekkelijke vestigingsprofiel van onze gemeente wordt op doeltreffende wijze vermarkt.

Overzicht baten en lasten Wat heeft het gekost? Bedragen x € 1.000

Deelprogramma

Armoede- en schuldenbeleid Cultuur, toerisme en recreatie Jeugd Leefbaarheid Onderwijs en voorzieningen Participatiewet Veiligheid en openbare orde WMO Totaal baten en lasten Reservemutaties

Cultuur, toerisme en recreatie Jeugd Onderwijs en

Jaarrekening 2014

Primaire Begroting Begroting 2015 Realisatie 2015 Verschil begroting2015 realisatie Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo 631

48

583

477

19

459

1.171

19

1.153

804

85

719

368

-66

434

3.238

830

2.408

2.423

400

2.024

3.705

1.381

2.324

2.750

166

2.584

955

1.215

-261

517

0

517

239

0

239

5.493

0

5.493

5.662

13

5.649

-169

-13

-156

1.577

282

1.295

692

101

591

1.024

110

914

993

102

891

31

8

23

3.708

147

3.561

3.261

149

3.112

3.220

162

3.058

3.128

170

2.958

92

-7

100

5.446

4.231

1.215

5.420

4.374

1.046

5.618

2.703

2.915

6.038

3.144

2.894

-420

-441

21

2.152

163

1.990

2.551

80

2.470

2.575

308

2.267

2.581

315

2.265

-6

-7

2

727

3.092

4.408

659

3.749

6.231

661

5.569

5.271

740

4.531

959

-79

1.038

4.734 22.493

1.809

610

1.200

3.819 21.087

6.428 14.660 19.472

5.782 13.690 29.036

5.344 23.692 27.227


212

275

0

7

-7

0

39

-39

0

0

0

0

39

-39

0

54

-54

100

100

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

192

593

-400

-18

204

-223

0

306

-306

9

295

-286

-9

12

-21


167

voorzieningen Veiligheid en openbare orde WMO Totaal reservemutaties Reservemutaties Resultaat programma

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

500

26

474

0

65

-65

0

0

0

0

0

0

0

0

0

1.179

884

295

82

376

-295

0

345

-345

9

295

-286

-9

51

-60


7.311 14.955 19.554

6.158 13.395 29.036

5.689 23.347 27.236

5.029 22.207

1.800

660

1.140

Toelichting Analyse resultaat Het resultaat van het programma Samen Leven, Zorgen en Werken is als volgt opgebouwd:

Saldo financiële afwijking tussen begroting en realisatie 2015 (bedragen x € 1.000) Lasten Baten Saldo Materiële lasten en baten 1.979 -434 1.544 Salariskosten -72 -212 -284 Kapitaallasten -1 0 -1 Reserves -9 -51 -60 Overheadkosten -22 0 -22 Voorzieningen -75 37 -38 Resultaat 1.800 -660 1.140

Het totale saldo op armoedebeleid is € 440.000 positief. Uw raad heeft eind 2015 een besluit genomen rond de inzet van de WTCG- en CER-gelden over 2015. Daarmee zal de feitelijke uitgifte van deze gelden met ingang van 2016 plaatsvinden. Daarnaast zijn de uitgaven op de huishoudelijke hulp in het kader van minimabeleid lager dan begroot. Op de Participatiewet is per saldo een voordeel ontstaan van € 663.000. Met de komst met de Participatiewet is de BUIG uitkering 2015 verhoogd. In 2015 hebben wij door uitstroom het cliëntbestand stabiel weten te houden waardoor een voordeel is ontstaan. Het nadeel op de WSW (€ 709.000) is ontstaan als gevolg van de afkoopsom die gepaard ging met de overdracht van de aandelen Wezo naar de gemeente Zwolle. Zoals bekend bij de raad hebben wij in 2015 diverse overleggen gevoerd met de stichting zwembaden Zwartewaterland over de exploitatiebijdrage aan de zwembaden. De uitkomsten van deze overleggen leiden er toe dat de bezuinigingstaakstelling op het zwembaden gerealiseerd wordt en dat daarnaast de afspraken in de overeenkomst tussen de gemeente en SZZ zijn bevestigd. De personele consequenties (€ 220.000 nadeel) worden verrekend met het transitiefonds en de compensatie voor verzekeringskosten, fiscale eigenaarslasten en éénmalige afkoop (totaal € 150.000 nadeel) kunnen worden gedekt uit de stelpost loon en prijscompensatie in het programma Bestuur en middelen. Op leerlingenvervoer is per saldo sprake van een positief resultaat van ruim € 70.000. Dit resultaat is toe te schrijven aan de gunstige Europese aanbesteding. Dit leidt structureel tot € 80.000 lagere kosten. De eigen bijdrage is structureel € 10.000 lager dan begroot. In 2015 was er op onderwijshuisvesting sprake van een negatief resultaat van € 30.000. Het betreft hier een eenmalig tekort. De gemeente heeft in het verleden collectieve contracten afgesloten voor doormelding, alarmopvolging en onderhoud van de branden inbraakinstallaties. Deze overeenkomsten zijn opgezegd, maar dit kon niet eerder dan per 1 oktober 2015. Daardoor was er in 2015 nog eenmalig sprake van kosten Jaarverantwoording 2015

168

op dit onderdeel. Sinds 1 oktober 2015 is ook de verantwoordelijkheid voor de gebouwbeveiliging volledig bij de schoolbesturen belegd. Verder vallen de hoge kosten voor herstel van vandalisme op. Dit heeft met name te maken met een aantal diefstallen van lood vanaf daken van schoolgebouwen. Behalve de vervanging van het materiaal zelf resulteert een dergelijke diefstal ook vaak in schade aan de dakbedekking. De kosten op de categorie diverse kosten vielen hierdoor bijna drie keer hoger uit dan vooraf was begroot. De Wmo kent een positief resultaat van € 1,1 miljoen. De nieuwe Wmo-taak kent een positief resultaat van € 1.024.000. In 2015 is het Wmo budget vastgesteld op basis het historisch verdeelmodel. In de komende jaren wordt het budget met € 1,1 miljoen naar beneden bijgesteld. Daarmee betreft dit resultaat een incidenteel voordeel. De ‘Oude’ Wmo-taken kennen een positief resultaat van € 58.000. Onder de oude Wmo-taken valt de huishoudelijke hulp, vervoersvoorzieningen, verstrekken van hulpmiddelen en sociaal-medische advisering. Zoals bekend, is de huishoudelijke hulp omgevormd en wordt alleen de Huishoudelijke Hulp 2 nog als maatwerkvoorziening verstrekt. De uitgaven van deze posten zijn met name afhankelijk van het aantal aanvragen (is open einde) en de prijs van de voorziening. Daarnaast zijn er in 2015 veel hulpmiddelen herverstrekt door de leverancier, waardoor de kosten ook lager uitvallen. Op het budget van de Jeugdzorg zijn de werkelijke uitgaven in 2015 € 220.000 hoger geweest dan de raming. De belangrijkste oorzaak van dit tekort is het feit dat wij in 2015 voor ruim € 200.000 gekort zijn op de algemene uitkering en daarmee uitgaven, in verband met de korting Wet Langdurige Zorg. Deze korting wordt volledig opgevangen door de BVO, maar is nog verrekend met de gemeenten. De BVO heeft dit bedrag nodig voor de inkoop van zorg. Deze overschrijding is structureel van aard. Daarnaast betreft Jeugdzorg een nieuwe taak voor de gemeente waarbij extra specialistische inhuur heeft plaatsgevonden voor toegang (CJG), opstellen van Jeugdbeleid en de uitvoering. Hierbij is binnen de gehele Jeugdzorg eerst gekozen voor inhuur en geen vaste formatie. Het voordeel op Jeugd en jongerenwerk (€ 40.000) komt voort uit een éénmalige terugbetaling van energiekosten 2013. Daarnaast is als gevolg van verminderde inzet van personeel een incidenteel voordeel ontstaan op de subsidie Jeugd en jongerenwerk. Op de Maatschappelijke voorzieningen is een nadeel van € 39.000 ontstaan. Met name in Teeuwland en in de Streukeler Veste worden minder huuropbrengsten gerealiseerd. Hiertegenover staan de incidenteel lagere uitgaven onderhoud gebouwen (€ 59.000). Dit voordeel wordt verrekend op de onderhoudsreserve gebouwen.

Toelichting eigen bijdragen CAK

Een aanvrager van een voorziening, hulp in de huishouding of een financiële tegemoetkoming (persoonsgebonden budget) is op grond van de WMO een eigen bijdrage verschuldigd. De wetgever heeft bepaald dat de berekening, oplegging en incasso van deze eigen bijdrage wordt uitgevoerd door het CAK. Het CAK verstrekt aan de gemeenten een totaaloverzicht waarbij maandelijks afstorting plaatsvindt van de geïncasseerde bijdragen. Gemeenten kunnen op deze overzichten van het CAK wel de aantallen personen, soort en omvang van de zorgverlening beoordelen met de eigen WMO-administratie. Probleempunt is dat door het ontbreken van inkomensgegevens op deze overzichten de informatie over de eigen bijdrage ontoereikend is om als gemeente de juistheid op persoonsniveau en volledigheid van de eigen bijdragen als geheel te kunnen vaststellen. Door de systematiek te kiezen van het vaststellen van de eigen bijdragen door het CAK, heeft de wetgever in feite bepaald, dat de verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van de eigen bijdragen geen gemeentelijke verantwoordelijkheid is. Dat betekent dat door de gemeenten geen zekerheden over omvang en hoogte van de eigen bijdragen kunnen worden verkregen als gevolg van het niet kunnen vaststellen van de juistheid op persoonsniveau, zoals hiervoor is toegelicht. Dit is een onzekerheid in deze jaarrekening.


169

Verantwoording PGB’s

Gemeenten verstrekken ook persoonsgebonden budgetten (PGB) voor maatschappelijke ondersteuning en jeugdzorg. De burger kon hiermee tot en met 2014 de geïndiceerde zorg inkopen. Met ingang van 2015 krijgt de geïndiceerde burger niet meer zelf dit ‘zakje’ geld, maar worden deze budgetten door de Sociale Verzekeringsbank beheerd en, na het verlenen van de zorg, rechtstreeks uitbetaald aan de zorgverleners. De gemeenten moeten zich via de jaarstukken verantwoorden over de rechtmatigheid van de besteding inclusief misbruik en oneigenlijk gebruik. Naast informatie uit en controle in de gemeente hebben gemeenten hiertoe ook informatie van de Sociale Verzekeringsbank nodig. De afspraak is gemaakt dat gemeenten daarvoor van de Sociale Verzekeringsbank ontvangen: - een financiële verantwoording per wet op totaalniveau met een bijlage per gemeente (SiSasystematiek) en een controleverklaring. - een verantwoording over de AO/IB met bijgaand assurance-rapport Wij hebben deze documenten van SVB ontvangen. Op basis van de uitkomsten van deze documenten is de verantwoorde lasten aan PGB’s onzeker.

Juistheid kosten zorgaanbieders

De gemeenten ontvangen facturen van zorgaanbieders voor de uitvoering van maatschappelijke ondersteuning en jeugdzorg. De gemeenten kunnen niet altijd vaststellen: 1. of er niet te veel, andere type zorg etc. is gefactureerd dan geleverd 2. dat de prestaties op de factuur feitelijk ook zijn geleverd 3. of de kosten en verplichtingen volledig zijn. Voor de gemeente Zwartewaterland geldt alleen dat delen van prestaties niet zijn vastgesteld waardoor op dit onderdeel een onzekerheid ontstaat.


170

Samen Ontwikkelen en Beheren Wie ruimtelijke ontwikkelingen wil stimuleren moet nieuwe en slimme oplossingen bedenken. Bij voorkeur met scherp management van de kosten over de volledige levenscyclus. Of het nu gaat om nieuwe woonomgevingen, het verbeteren van de bedrijventerreinen of het vitaliseren van de centra in onze kernen. Wij dagen een ieder uit om hieraan actief bij te dragen met ideeën, menskracht of middelen. De openbare ruimte in onze gemeente is van ons allemaal. De verantwoordelijkheid voor het beheer daarvan willen wij delen met de Zwartewaterlandse samenleving. Wij bieden daarbij de ruimte aan maatschappelijke initiatieven.

Programmadoelstellingen: wat willen we bereiken?  



 



De ruimtelijke opgaven op het gebied van de herstructurering van de bedrijventerreinen, centrumplannen, waterveiligheid en stadsranden worden samenhangend opgepakt Inwoners en maatschappelijke partners krijgen de ruimte en het vertrouwen om verantwoordelijkheid te nemen voor hun omgeving. Waar mogelijk wordt het onderhoud van de openbare ruimte aan hen overgedragen. Levendige centra zijn van groot belang voor het aantrekkelijk houden van de drie kernen. Realistische en betaalbare plannen die de leefbaarheid en vitaliteit in Genemuiden en Hasselt bevorderen worden uitgevoerd. Het centrumplan Zwartsluis wordt afgerond. De Zwartewaterlandse geschiedenis heeft blijvend de aandacht. Cultuurhistorische waarden blijven bewaard voor de toekomst. Er zijn voldoende geschikte huurwoningen. Ook voor ouderen met een specifieke zorgvraag. Een duurzame samenleving

Overzicht baten en lasten Wat heeft het gekost? Bedragen x € 1.000 Deelprogramma

Beheer ruimtelijke structuur Bereikbaarheid & mobiliteit Duurzaamheid en milieu Ruimtelijke ontwikkeling Water Wonen Totaal baten en lasten Reservemutaties

Beheer ruimtelijke structuur Bereikbaarheid & mobiliteit Duurzaamheid en milieu Ruimtelijke ontwikkeling Water Wonen Totaal reservemutaties Reservemutaties Resultaat programma

Jaarrekening 2014

Primaire Begroting Begroting 2015 Realisatie 2015 Verschil begroting2015 realisatie Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo 5.473

1.159

4.314

4.825

769

4.057

5.031

1.355

3.676

5.556

1.439

4.118

-525

-83

-442

313

81

232

100

30

70

360

30

330

444

26

418

-84

4

-87

2.404

1.995

408

2.254

1.948

306

2.613

2.158

455

2.204

1.991

213

409

167

242

11.068

5.817

5.250 11.912 11.586

327

2.395

1.868

527

5.116

4.650

466

-2.720

-2.782

61

2.412

2.476

-64

2.604

2.655

-51

4.027

4.024

3

3.739

3.758

-19

289

267

22

1.036

1.178

-142

994

972

22

995

972

23

803

618

186

191

354

-163

5.381 -2.440 -2.073

-366

22.705 12.707

9.998 22.690 17.960

4.730 15.423 10.408

5.015 17.862 12.481


1.303

-654

0

104

-104

0

104

-104

0

104

-104

0

0

0

0

9

-9

0

0

0

0

185

-185

0

290

-290

0

-105

105

2

135

-133

0

56

-56

0

0

0

0

0

0

0

0

0

1

245

-245

167

60

107

167

60

107

270

696

-426

-103

-636

533

38

0

38

25

-29

54

0

0

0

0

0

0

0

0

0

150

169

-19

0

14

-14

0

14

-14

0

322

-322

0

-308

308

1.862 -1.023

192

205

-14

167

363

-196

270

-103 -1.049

946

839

1.412 -1.142



8.975 22.882 18.165

4.717 15.590 10.771

4.819 18.132 13.893

4.239 -2.543 -3.123

580

171

Toelichting Analyse resultaat Het resultaat van het programma Samen Ontwikkelen en Beheren is als volgt opgebouwd:

Saldo financiële afwijking tussen begroting en realisatie 2015 (bedragen x € 1.000) Lasten Baten Saldo Materiële lasten en baten -2.883 1.686 -1.197 Kapitaallasten 326 0 326 Overheadkosten 121 0 121 Salariskosten -3 0 -3 Reserves -103 1.049 946 Voorzieningen 0 387 387 Resultaat -2.543 3.123 580

Toelichting In deze Jaarrekening is een boekverliesresultaat van € 40.000 opgenomen voor de verkoop van de opstallen aan de Polleboersweg. In de Zomernota 2015 is een boekwinst op de verkoop van de gronden gemeld. In totaal is een boekwinst van ruim € 200.000 gemaakt. De baten van de grondverkopen liggen per saldo € 63.000 boven de raming in de begroting omdat meer groenstroken en restgronden zijn verkocht dan verwacht. Daar zaten enkele forse percelen bij die de totaalopbrengsten flink hebben opgeschroefd. Ten behoeve van de (juridische) afwikkeling van de dossiers Overwaters en Om de Weede is een beroep gedaan op externe expertise. De meerkosten (€ 75.000) waren niet geraamd in de begroting. Binnen de gemeentelijke grondexploitaties is een voordeel ontstaan van per saldo € 535.000. Dit voordeel is een gevolg van de van de actualisatie grondexploitaties. Op coördinatie milieu is, mede door samenwerking in de regio, een positief subsidieresultaat bereikt van € 15.000. Met betrekking tot het gemeentelijk vastgoed zijn kosten gemaakt voor het onderhoud van de torens in Hasselt (€ 12.000). De exploitatiekosten (WOZ, verzekeringen en energieverbruik) van het voormalig Agnietencollege komen voor rekening van onze gemeente. Dit leidt per saldo tot een nadeel van € 28.000. In verband met het zachte winterweer behoefde minder uitgaven te worden gedaan voor gladheidsbestrijding (inhuur derden, materiaal en onderhoud). De extra uitgaven voor groenonderhoud zijn met name ontstaan als gevolg van stormschade (€26.000). Van de structurele ombuigingstaakstelling (€ 324.000) op het "oude" programma Ruimtelijke Structuur en Voorzieningen kon in 2015 incidenteel een bedrag van € 124.000 niet worden ingevuld. Reden hiervan is dat deze besparing in 2014 al (extra) gerealiseerd was. De onderschrijding van € 16.000 op inkomsten havenleges is het gevolg van de korting van 20% die tijdens de bouw van de industriehaven is verleend aan gebruikers ( € 8.000) en achterblijvende inkomsten industriehaven € 8.000. Gezien het toegenomen gebruik van de industriehaven is het de verwachting dat hier sprake is van een incidentele onderschrijding van de inkomsten.


172

Op bouw en woningtoezicht is per saldo een nadeel ontstaan van € 40.000. Dit is een gevolg van minder ontvangen bouwleges (€ 106.000) ondanks het feit dat het aantal minder complexe aanvragen in 2015 hoger lag dan gepland. De lasten vielen € 66.000 lager uit dan begroot. Onder meer door de samenwerking met buurgemeenten, een efficiëntere inzet van automatisering, capaciteit en toepassing van de KAN-bepaling op de welstand-beoordeling. De koppeling van de basisregistraties adressen en gebouwen met de WOZ heeft incidenteel geleid tot hogere automatiseringskosten (nadeel van € 15.000).


173

Dekkingsmiddelen Overzicht baten en lasten Wat heeft het gekost? Bedragen x € 1.000 Deelprogramma

Jaarrekening 2014

Primaire Begroting Begroting 2015 Realisatie 2015 Verschil begr oting2015 realisatie Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo

Algemene uitkering Belastingen Dividend Totaal baten en lasten Reservemutaties

0 24.933 -24.933

0 26.191 -26.191

0 26.226 -26.226

0

-36

36

0

3.968

-3.968

0

4.367

-4.367

0

4.423

-4.423

0

4.396

-4.396

0

27

-27

0

435

-435

0

401

-401

0

389

-389

0

389

-389

0

0

0

0 31.011 -31.011

0

-9

9

0 22.896 -22.896

0 29.701 -29.701

0 31.002 -31.002


Algemene uitkering Totaal reservemutaties Reservemutaties Resultaat programma

0 18.494 -18.494

68

244

-176

34

34

0

0

65

-65

0

65

-65

0

0

0

68

244

-176

34

34

0

0

65

-65

0

65

-65

0

0

0

Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo 68 23.140 -23.072

34 29.735 -29.701

0 31.067 -31.067

0 31.076 -31.076

0

-9

9

Toelichting Analyse resultaat Het resultaat op het programma Dekkingsmiddelen is als volgt opgebouwd:

Saldo financiële afwijking tussen begroting en realisatie 2015 (bedragen x € 1.000) Lasten Baten Saldo Materiële lasten en baten 0 9 9 Reserves 0 0 0 Resultaat 0 9 9

Algemene Uitkering 2015

Het voordeel op de baten Algemene Uitkering bedraagt per saldo € 36.000. Dit wordt veroorzaakt door een technische bijstelling van de Algemene Uitkering.

Belastingen

De inkomsten uit belastingen zijn circa een half procent lager dan initieel geraamd.


174

Directe en indirecte kosten (overhead) Inleiding

De realisatie op de programma’s is geanalyseerd op het niveau van directe en indirecte kosten, kapitaallasten en materiële budgetten. In de toelichting bij de programma’s is aangegeven dat de directe, indirecte kosten en kapitaallasten in totaal zullen worden geanalyseerd en toegelicht. De reden hiervoor is dat een aantal kosten via doorbelastingen vanuit de bedrijfsvoering (kostenplaatsen) aan de programma’s worden toegerekend. De verschillen tussen baten en lasten van deze categorie kosten worden niet door de activiteiten binnen de programma’s veroorzaakt, zodat deze dan ook integraal zijn geanalyseerd en toegelicht.

Overzicht baten en lasten Wat heeft het gekost? Jaarrekening 2014 Primaire Begroting 2015 Omschrijving

Overhead incl. salariskosten ambtelijk apparaat Totaal baten en lasten

Begroting 2015

Realisatie 2015

Verschil begrotingrealisatie


10.689 10.689

0 10.618 10.618

0 10.865 10.865

0 10.481 10.482

-1

384

383

1

10.689 10.689

0 10.618 10.618

0 10.865 10.865

0 10.481 10.482

-1

384

383

1

Toelichting Analyse resultaat

De toelichting op de directe en indirecte baten en lasten is als volgt opgebouwd:

Saldo financiële afwijking tussen begroting en realisatie 2015 (bedragen x € 1.000) Lasten Baten Saldo Materiële lasten en baten 15 -34 -19 Salariskosten 288 19 307 Kapitaallasten 81 0 81 Resultaat 384 -15 369

Overzicht overheadkosten per programma Omschrijving Samen Ontwikkelen en Beheren Bestuur en Middelen Samen Leven, Zorgen en Werken Totaal baten en lasten

Begroting 2015 Lasten Baten Saldo

Realisatie 2015 Lasten Baten Saldo

Verschil begroting-realisatie Lasten Baten Saldo

5.179

0

5.179

5.058

0

5.058

121

0

121

1.725

0

1.725

1.526

0

1.526

199

0

199

3.402

0

3.402

3.423

0

3.423

-22

0

-22

0 10.007

298

0

298

10.305

0 10.305 10.007

Toelichting

Het positieve resultaat van € 298.000 V is bereikt door een besparing op zowel de kapitaallasten (afstel realisatie steunpunt buitendienst Hasselt en het niet volledig uitvoeren van het tractieplan) als de salariskosten (als gevolg van vervroegde uittreding van personeel). De kosten van vervroegde uittreding van Jaarverantwoording 2015

175

personeel zijn rechtstreeks ten laste gebracht van het Transitiefonds. Via de kostenverdeelstaat worden de overheadkosten en salariskosten ambtelijk apparaat over de verschillende programma's verdeeld. Op programmaniveau is een voordelig resultaat zichtbaar van € 298.000. Dit wijkt af van het totaalsaldo op de overheadkosten (€ 369.000). Uw raad heeft namelijk bij de nieuwbouw werf Genemuiden besloten de kapitaallasten (voor een bedrag van € 119.000) ten laste te brengen van de reserve kapitaallasten (de opbrengst van de verkoop van de voormalige werf is hierin gestort ter dekking van de nieuwe kapitaallasten). Dit bedrag is daarom niet over de programma's verdeeld middels de kostenverdeelstaat (deze reservemutatie is zichtbaar onder het programma Bestuur en Middelen). Een bedrag van € 50.000 (V) kon worden doorberekend aan investeringsprojecten. Het effect op het Jaarrekeningresultaat bedraagt na toerekening aan kostendekkende onderdelen € 170.000 (V). In deze Jaarrekening stellen wij u voor dit gerealiseerde voordeel toe te voegen aan het Transitiefonds.


176

WNT verantwoording 2015 Gemeente Zwartewaterland

Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) ingegaan. Deze verantwoording is opgesteld op basis van de volgende op gemeente Zwartewaterland van toepassing zijnde regelgeving: het algemene WNT-maximum. Het bezoldigingsmaximum in 2015 voor Gemeente Zwartewaterland is € 178.000. Het weergegeven individuele WNT-maximum is berekend naar rato van de omvang (en voor topfunctionarissen tevens de duur) van het dienstverband, waarbij voor de berekening de omvang van het dienstverband nooit groter kan zijn dan 1,0 fte.

Bezoldiging topfunctionarissen

Leidinggevende topfunctionarissen

Bedragen x € 1 Functie(s)

J. Dijkstra

A.J. Renkema

H.W. Schotanus

Gemeentesecretaris

Griffier

Griffier

1/1 - 31/12

1/1 – 15/8

1/11-31/12

Omvang dienstverband (in fte)

1,0

0,44

0,44

Gewezen topfunctionaris?

Nee

Nee

Nee

Ja

Ja

Ja

ja/nee

ja/nee

ja/nee

178.000

49.195,67

13.219,97

Duur dienstverband in 2015

Echte of fictieve dienstbetrekking? Zo niet, langer dan 6 maanden binnen 18 maanden werkzaam? Individueel WNT-maximum Bezoldiging Beloning

91.646,03

21.385,51

5.631,17

Belastbare onkostenvergoedingen

457,92

65,02

0

Beloningen betaalbaar op termijn

13.698,66

2.823,56

532,98

Subtotaal

105.802,61

24.274,09

6.164,15

-

-

-

105.802,61

24.274,09

6.164,15

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

1/12 - 31/12

1/1 - 31/12

n.v.t.

1,0

0,44

n.v.t.

7.261,63

31.938,33

n.v.t.

0,00

200,34

n.v.t.

-/- Onverschuldigd betaald bedrag Totaal bezoldiging Motivering indien overschrijding: Gegevens 2014 Duur dienstverband in 2014 Omvang dienstverband 2014 (in fte) Bezoldiging 2014 Beloning Belastbare onkostenvergoedingen Beloningen betaalbaar op termijn

1.296,00

5.028,00

n.v.t.

Subtotaal

8.557,63

37.166,67

n.v.t.


177

Uitkeringen wegens beëindiging dienstverband aan topfunctionarissen Bedragen x € 1 Functie(s) gedurende dienstverband

Mr. D. Leentjes Gemeentesecretaris

Omvang dienstverband (in fte)

1,0

Echte of fictieve dienstbetrekking?

Ja

Individueel WNT-maximum ontslaguitkering

Jaar waarin dienstverband is beëindigd Totaal overeengekomen uitkeringen wegens beëindiging dienstverband -/- Onverschuldigd betaald bedrag Uitkeringen wegens beëindiging dienstverband Waarvan betaald in 2015 Motivering indien overschrijding:

75.000

2015 65.343,91 65.344 15.530,51 n.v.t.

Correctie WNT 2014 Bezoldiging topfunctionarissen

In de jaarrekening 2014 is de WNT van de heer Leentjes onjuist opgenomen doordat in de berekening geen rekening was gehouden met het feit dat de heer Leentjes vanaf 15 oktober vrijgesteld is van werk. Een deel van de beëindigingsvergoeding is opgenomen onder de beloning en is daardoor niet juist verantwoord. De beloning voor 2014 dient € 63.278,56 te worden (was € 84.954), de beloning betaalbaar op termijn dient € 10.352,52 te worden (was € 13.841). Dit heeft niet geleid tot een onverschuldigde betaling.

Bedragen x € 1 Functie(s) Duur dienstverband in 2014 Omvang dienstverband (in fte) Gewezen topfunctionaris? (Fictieve) dienstbetrekking? Zo niet, langer dan 6 maanden binnen 18 maanden werkzaam? Bezoldiging Beloning Belastbare onkostenvergoedingen Beloningen betaalbaar op termijn

Mr. D. Leentjes Gemeentesecretaris /Algemeen Directeur 1/1 - 31/12 1,0 nee nee n.v.t.

63.278,56 10.352,52

Totaal bezoldiging

73.631

Toepasselijk WNT-maximum Motivering indien overschrijding:

230.474 n.v.t.


178

Correctie WNT 2014 Uitkeringen wegens beëindiging dienstverband aan topfunctionarissen

Ten aanzien van de uitkering wegens beëindiging was opgenomen dat de uitkering in 2014 wegens beëindiging dienstverband € 25.000 betrof, echter dit moet zijn € 65.343,91, waarvan betaald in 2014 € 49.813. Dit heeft niet geleid tot een onverschuldigde betaling. Bedragen x € 1 Functie(s) gedurende dienstverband Omvang dienstverband (in fte) (Fictieve) dienstbetrekking? Uitkeringen in 2014 wegens beëindiging dienstverband Jaar waarin dienstverband is beëindigd Totaal toegekende uitkeringen wegens beëindiging dienstverband Toepasselijk WNT-maximum ontslaguitkering Motivering indien overschrijding:


Mr. D. Leentjes Gemeentesecretaris/ Algemeen Directeur 1,0 nee 49.814 2015 65.343,91 75.000 nvt

179

Kapitaallasten Investeringen in activa, zoals de aankoop van een gebouw, leiden tot afschrijvingen en rentekosten. Samen vormen deze kosten de kapitaallasten. De afschrijving betreft de jaarlijkse waardevermindering van de investering. Door middel van de afschrijving worden lasten van de investering uitgespreid over de jaren dat er van de investering gebruik wordt gemaakt. De rente betreft het eigen of geleende geld dat bestemd wordt om de investering te financieren.

Analyse Resultaat

Het resultaat op de kapitaallasten per programma is als volgt opgebouwd:

Kapitaallasten per programma 2015 (bedragen x € 1.000) Begroting Realisatie Saldo Samen Ontwikkelen en Beheren Samen Leven, Zorgen en Werken Bestuur en Middelen Eindtotaal

3.502 1.557 280 5.338

3.177 1.558 98 4.832

326 -1 182 507

Op de kapitaallasten van in totaal € 5 miljoen is een afwijking zichtbaar van € 500.000. Hiervan heeft ruim € 300.000 betrekking op het GRP en Grondexploitaties (programma Samen Ontwikkelen en Beheren). Dit verschil maakt geen onderdeel uit van het Jaarrekeningresultaat 2015. Een bedrag van bijna € 200.000 (programma Bestuur en Middelen) betreft de niet ingezette stelpost kapitaallasten voorgenomen vervangingsinvesteringen. Dit bedrag is wel zichtbaar in het Jaarrekeningresultaat 2015. Bij de vaststelling van de Programmabegroting 2016 heeft uw raad besloten deze stelpost te koppelen aan het wegwerken van het achterstallig onderhoud van wegen.


180

Incidentele baten en lasten In de programma’s is een aantal posten opgenomen, dat relatief groot van omvang is en incidenteel van aard. De regelgeving schrijft voor dat in de jaarrekening expliciet inzicht wordt geboden in incidentele lasten en baten. Incidentele baten en lasten die bij ongewijzigd beleid en omstandigheden voor maximaal drie jaar vaststaan. Baten en lasten die niet uit de gewone uitoefening van de gemeente voortvloeien, worden aangemerkt als buitengewone baten en lasten. Tenzij deze baten en lasten van ondergeschikte betekenis zijn voor de beoordeling van het resultaat, worden zij naar aard en omvang toegelicht. Door een indicatie van de incidentele baten en lasten te geven wordt informatie gegeven die relevant is voor het beoordelen van de financiële positie. Programma

Deelprogramma

Omschrijving Rente en aflossing Vrijval resultaatbestemming Algemene uitkering

Bestuur en middelen

Gezond fin perspectief

Baten 434.000

212.000

Ophogen voorz. Dubieuze deb. Dekkingsmiddelen

Algemene uitkering

Algemene uitkering

Belastingen

OZB/honden/forensen St.Zwembaden Zwartewaterland

Cultuur

Samen leven, zorgen, wonen

Jeugd Onderwijs

Jeugd en jongerenwerk Huisvesting onderwijs

Armoedebeleid Participatiewet

Armoedebeleid WWB

93.000 158.000

150.000 -100.000

150.000 -100.000

-55.000 -55.000,00 212.000,00

36.000

36.000

-27.000 -212.000

-147.000

-27.000 -359.000

66.000 53.000

66.000 53.000

-223.000

12.000 -223.000

40.000 -30.000

40.000 -30.000

51.000 359.000

390.000 304.000

441.000 663.000

12.000

Sociale werkvoorziening Bedrijfsvoering Veiligheid

12.000

Veiligheid

-709.000 60.000

-697.000 60.000

WMO

WMO nieuw WMO oud

79.000 39.000

945.000 19.000

1.024.000 58.000

-39.000

59.000 -40.000

20.000 -40.000

-40.000 -32.000

-40.000 63.000

20.000 -34.000

20.000 -34.000

Ombuigingstaakstelling Coördinatie milieu

-124.000 15.000

-124.000 15.000

Handhaving milieu/RUD Overige projecten GREX

257.000 -75.000

257.000 -75.000

805.000 -23.000

-270.000 7.000

535.000 -16.000

-108.000

-15.000 66.000

-15.000 -42.000

188.000

188.000

Huur Maatschappelijke voorz Boekverlies Polleboersweg Beheer ruimtelijke structuur

Samen ontwikkelen en beheren Duurzaamheid Ruimtelijke ontwikkeling Water

Kapitaallasten

158.000

-37.000 -37.000,00

Exploitatie Prinsenhof Monumenten Ouderbijdr ind voorz jeugd Jeugdzorg

Saldo 434.000

93.000

Stelpost onvoorzien Sluuspoort Actualisering Activa Agio uitkering vordering Essent

Lasten

Kosten gem.gebouwen Verkoop gronden Gladheidsbestrijding Openbaar groen

Resultaat actualisatie GREX Havenleges

Wonen

BAG Kosten en leges BWT

Kapitaallasten

Kapitaallasten


95.000

181

Bedrijfsvoering

Loonkosten en overhead

Loonkosten en overhead

Overige afwijkingen

170.000

170.000

96.000

96.000

1.818.000 1.132.000 2.950.000

Toelichting programma Bestuur en Middelen

Op de materiële lasten van het programma bestuur en middelen is een nadeel gerealiseerd van circa 400.000. Dit is o.a. het gevolg van de voordelen op de stelposten Onvoorzien en behoedzaamheidsbudget en de gemaakte kosten in het kader van de transitie naar een kleine, wendbare organisatie. De stelpost Onvoorzien hoefde het afgelopen jaar niet te worden aangesproken. Deze stelpost bestaat uit loonen prijscompensatie (€ 150.000). Om schommelingen in de Algemene uitkering op te vangen is in de begroting een behoedzaamheidsbudget opgenomen van € 158.000. Dit bedrag is in 2015 niet volledig ingezet. Een nadeel (€ 155.000) is ontstaan in verband met de afwikkeling van de vaststellingsovereenkomst Bezoekerscentrum Sluuspoort (€ 100.000) en het actualiseren van de activa (€ 55.000). De jaarlijkse beoordeling van de openstaande vorderingen op debiteuren heeft geleid tot een ophoging van de voorziening dubieuze debiteuren met een bedrag van € 37.000. Conform afspraken met de raad zijn de gemaakte kosten in het kader van de transitie naar een kleine, wendbare organisatie ten laste van de reserve transitiefonds gebracht (€ 550.000). Aan de batenkant is op rente en aflossing een voordeel bereikt van circa € 435.000. Voor de financiering van investeringen worden veelal leningen aangetrokken. Dit is de financieringsbehoefte. In werkelijkheid is de financieringsbehoefte lager, omdat investeringen later, goedkoper of niet zijn uitgevoerd. Daarnaast wordt op begrotingsbasis rekening gehouden met een interne rekenrente van 3,5% terwijl de werkelijk te betalen rente beduidend lager ligt. De vordering op de Verkoop Vennootschap Essent BV is voor een bedrag van € 518.000 opgenomen in het deelprogramma gezond financieel perspectief. Hiervoor is tevens een voorziening getroffen. In 2015 heeft een agio uitkering van € 212.000 op deze vordering plaatsgevonden. Dit is een incidenteel voordeel in deze jaarrekening.

Toelichting programma Samen Leven, Zorgen en Werken

Het totale saldo op armoedebeleid is € 440.000 positief. Uw raad heeft eind 2015 een besluit genomen rond de inzet van de WTCG- en CER-gelden over 2015. Daarmee zal de feitelijke uitgifte van deze gelden met ingang van 2016 plaatsvinden. Daarnaast zijn de uitgaven op de huishoudelijke hulp in het kader van minimabeleid lager dan begroot. Op de Participatiewet is per saldo een voordeel ontstaan van € 663.000. Met de komst met de Participatiewet is de BUIG uitkering 2015 verhoogd. In 2015 hebben wij door uitstroom het cliëntbestand stabiel weten te houden waardoor een voordeel is ontstaan. Het nadeel op de WSW (€ 709.000) is ontstaan als gevolg van de afkoopsom die gepaard ging met de overdracht van de aandelen Wezo naar de gemeente Zwolle. Zoals bekend bij de raad hebben wij in 2015 diverse overleggen gevoerd met de stichting zwembaden Zwartewaterland over de exploitatiebijdrage aan de zwembaden. De uitkomsten van deze overleggen leiden er toe dat de bezuinigingstaakstelling op het zwembaden gerealiseerd wordt en dat daarnaast de afspraken in de overeenkomst tussen de gemeente en SZZ zijn bevestigd. De personele consequenties (€ 220.000 nadeel) worden verrekend met het transitiefonds en de compensatie voor verzekeringskosten, fiscale eigenaarslasten en éénmalige afkoop (totaal € 150.000 nadeel) kunnen worden gedekt uit de stelpost loon en prijscompensatie in het programma Bestuur en middelen. Op leerlingenvervoer is per saldo sprake van een positief resultaat van ruim € 70.000. Dit resultaat is toe te schrijven aan de gunstige Europese aanbesteding. Dit leidt structureel tot € 80.000 lagere kosten. De eigen bijdrage is structureel € 10.000 lager dan begroot.


182

In 2015 was er op onderwijshuisvesting sprake van een negatief resultaat van € 30.000. Het betreft hier een eenmalig tekort. De gemeente heeft in het verleden collectieve contracten afgesloten voor doormelding, alarmopvolging en onderhoud van de branden inbraakinstallaties. Deze overeenkomsten zijn opgezegd, maar dit kon niet eerder dan per 1 oktober 2015. Daardoor was er in 2015 nog eenmalig sprake van kosten op dit onderdeel. Sinds 1 oktober 2015 is ook de verantwoordelijkheid voor de gebouwbeveiliging volledig bij de schoolbesturen belegd. Verder vallen de hoge kosten voor herstel van vandalisme op. Dit heeft met name te maken met een aantal diefstallen van lood vanaf daken van schoolgebouwen. Behalve de vervanging van het materiaal zelf resulteert een dergelijke diefstal ook vaak in schade aan de dakbedekking. De kosten op de categorie diverse kosten vielen hierdoor bijna drie keer hoger uit dan vooraf was begroot. De Wmo kent een positief resultaat van € 1,1 miljoen. De nieuwe Wmo-taak kent een positief resultaat van € 1.024.000. In 2015 is het Wmo budget vastgesteld op basis het historisch verdeelmodel. In de komende jaren wordt het budget met € 1,1 miljoen naar beneden bijgesteld. Daarmee betreft dit resultaat een incidenteel voordeel. De ‘Oude’ Wmo-taken kennen een positief resultaat van € 58.000. Onder de oude Wmo-taken valt de huishoudelijke hulp, vervoersvoorzieningen, verstrekken van hulpmiddelen en sociaal-medische advisering. Zoals bekend, is de huishoudelijke hulp omgevormd en wordt alleen de Huishoudelijke Hulp 2 nog als maatwerkvoorziening verstrekt. De uitgaven van deze posten zijn met name afhankelijk van het aantal aanvragen (is open einde) en de prijs van de voorziening. Daarnaast zijn er in 2015 veel hulpmiddelen herverstrekt door de leverancier, waardoor de kosten ook lager uitvallen. Op het budget van de Jeugdzorg zijn de werkelijke uitgaven in 2015 € 220.000 hoger geweest dan de raming. De belangrijkste oorzaak van dit tekort is het feit dat wij in 2015 voor ruim € 200.000 gekort zijn op de algemene uitkering en daarmee uitgaven, in verband met de korting Wet Langdurige Zorg. Deze korting wordt volledig opgevangen door de BVO, maar is nog verrekend met de gemeenten. De BVO heeft dit bedrag nodig voor de inkoop van zorg. Deze overschrijding is structureel van aard. Daarnaast betreft Jeugdzorg een nieuwe taak voor de gemeente waarbij extra specialistische inhuur heeft plaatsgevonden voor toegang (CJG), opstellen van Jeugdbeleid en de uitvoering. Hierbij is binnen de gehele Jeugdzorg eerst gekozen voor inhuur en geen vaste formatie. Het voordeel op Jeugd en jongerenwerk (€ 40.000) komt voort uit een éénmalige terugbetaling van energiekosten 2013. Daarnaast is als gevolg van verminderde inzet van personeel een incidenteel voordeel ontstaan op de subsidie Jeugd en jongerenwerk. Op de Maatschappelijke voorzieningen is een nadeel van € 39.000 ontstaan. Met name in Teeuwland en in de Streukeler Veste worden minder huuropbrengsten gerealiseerd.Hiertegenover staan de incidenteel lagere uitgaven onderhoud gebouwen (€ 59.000). Dit voordeel wordt verrekend op de onderhoudsreserve gebouwen.

Toelichting programma Samen Ontwikkelen en Beheren

In deze Jaarrekening is een boekverliesresultaat van € 40.000 opgenomen voor de verkoop van de opstallen aan de Polleboersweg. In de Zomernota 2015 is een boekwinst op de verkoop van de gronden gemeld. In totaal is een boekwinst van ruim € 200.000 gemaakt. De baten van de grondverkopen liggen per saldo € 63.000 boven de raming in de begroting omdat meer groenstroken en restgronden zijn verkocht dan verwacht. Daar zaten enkele forse percelen bij die de totaalopbrengsten flink hebben opgeschroefd. Ten behoeve van de (juridische) afwikkeling van de dossiers Overwaters en Om de Weede is een beroep gedaan op externe expertise. De meerkosten (€ 75.000) waren niet geraamd in de begroting. Binnen de gemeentelijke grondexploitaties is een voordeel ontstaan van per saldo € 535.000. Dit voordeel is een gevolg van de van de actualisatie grondexploitaties. Op coördinatie milieu is, mede door samenwerking in de regio, een positief subsidieresultaat bereikt van € 15.000.


183

Met betrekking tot het gemeentelijk vastgoed zijn kosten gemaakt voor het onderhoud van de torens in Hasselt (€ 12.000). De exploitatiekosten (WOZ, verzekeringen en energieverbruik) van het voormalig Agnietencollege komen voor rekening van onze gemeente. Dit leidt per saldo tot een nadeel van € 28.000. In verband met het zachte winterweer behoefde minder uitgaven te worden gedaan voor gladheidsbestrijding (inhuur derden, materiaal en onderhoud). De extra uitgaven voor groenonderhoud zijn met name ontstaan als gevolg van stormschade (€26.000). Van de structurele ombuigingstaakstelling (€ 324.000) op het "oude" programma Ruimtelijke Structuur en Voorzieningen kon in 2015 incidenteel een bedrag van € 124.000 niet worden ingevuld. Reden hiervan is dat deze besparing in 2014 al (extra) gerealiseerd was. De onderschrijding van € 16.000 op inkomsten havenleges is het gevolg van de korting van 20% die tijdens de bouw van de industriehaven is verleend aan gebruikers ( € 8.000) en achterblijvende inkomsten industriehaven € 8.000. Gezien het toegenomen gebruik van de industriehaven is het de verwachting dat hier sprake is van een incidentele onderschrijding van de inkomsten. Op bouw en woningtoezicht is per saldo een nadeel ontstaan van € 40.000. Dit is een gevolg van minder ontvangen bouwleges (€ 106.000) ondanks het feit dat het aantal minder complexe aanvragen in 2015 hoger lag dan gepland. De lasten vielen € 66.000 lager uit dan begroot. Onder meer door de samenwerking met buurgemeenten, een efficiëntere inzet van automatisering, capaciteit en toepassing van de KAN-bepaling op de welstand-beoordeling. De koppeling van de basisregistraties adressen en gebouwen met de WOZ heeft incidenteel geleid tot hogere automatiseringskosten (nadeel van € 15.000).

Toelichting programma Dekkingsmiddelen

Het voordeel op de baten Algemene Uitkering bedraagt per saldo € 36.000. Dit wordt veroorzaakt door een technische bijstelling van de Algemene Uitkering. De inkomsten uit belastingen zijn circa een half procent lager dan initieel geraamd.


184

Bijlage Single Information Single Audit (SISA) BZK

C7C

SiSa bijlage verantwoordingsinformatie 2015 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking sisa - d.d. 11 januari 2016 Investering stedelijke Hieronder per regel één Besteding (jaar T) ten Overige bestedingen (jaar Cumulatieve bestedingen Cumulatieve overige Toelichting afwijking vernieuwing (ISV) II beschikkingsnummer en in laste van provinciale T) ten laste van provinciale bestedingen tot en met de kolommen ernaast de middelen middelen tot en met (jaar (jaar T) Provinciale beschikking en/of verantwoordingsinformatie T) verordening Deze indicator is bedoeld Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse Project-gemeenten (SiSa voor de tussentijdse afstemming van de tussen medeoverheden) afstemming van de juistheid en volledigheid juistheid en volledigheid van de van de verantwoordingsinformatie verantwoordingsinformatie

Aard controle n.v.t.

Aard controle R

Aard controle R




Indicatornummer: C7C / 01






1 2009/0125961

Kopie beschikkingsnummer

Aard controle n.v.t. Jaarverantwoording 2015

€0

€0

€ 460.089

€ 480.150

Eindverantwoording Ja/Nee

Activiteiten stedelijke vernieuwing (in aantallen)

Activiteiten stedelijke vernieuwing (in aantallen)

Activiteiten stedelijke vernieuwing

Afspraak

Realisatie

Toelichting afwijking

Alleen in te vullen na afloop project




Aard controle D1

Aard controle D1

Het tekort in het project Besto ligt op € 680.000. Op grond van de subsidiebeschikking bedraagt de subsidie € 340.000, zijnde 50% van het tekort.

Aard controle n.v.t. 185

Indicatornummer: C7C / 07 1 2009/0125961 OCW

D9

Onderwijsachterstandenbeleid Besteding (jaar T) aan 2011-2015 (OAB) voorzieningen voor voorschoolse educatie die Besluit specifieke uitkeringen voldoen aan de wettelijke gemeentelijk kwaliteitseisen (conform onderwijsachterstandenbeleid artikel 166, eerste lid 2011-2014 WPO)




Ja

1

1

Besteding (jaar T) aan overige activiteiten (naast VVE) voor leerlingen met een grote achterstand in de Nederlandse taal (conform artikel 165 WPO)

Besteding (jaar T) aan afspraken over voor- en vroegschoolse educatie met bevoegde gezagsorganen van scholen, houders van kindcentra en peuterspeelzalen (conform artikel 167 WPO)

Opgebouwde reserve ultimo (jaar T-1)

Gemeenten

Aard controle R

Aard controle R

Indicatornummer: C7C / 11 0

Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie

Aard controle R

Aard controle R

Indicatornummer: D9 / 01 Indicatornummer: D9 / 02 Indicatornummer: D9 / 03 Indicatornummer: D9 / 04

OCW

D11

Wet participatiebudget 2014 overgangsrecht 2015 reservringsregeling deel educatie

€ 35.703

€0

€0

Besteding in 2015 van OCW-gelden educatie binnen de grenzen van de reserveringsregeling.

Baten in 2015 van OCWgelden educatie binnen de grenzen van de reserveringsregeling.

Aard controle R

Aard controle R

Indicatornummer: D11 / 01

Indicatornummer: D11 / 02

€ 601

Wet participatiebudget Gemeenten

€ 1.048


€0

186

M&I

E27B

Brede doeluitkering verkeer en vervoer SiSa tussen medeoverheden Provinciale beschikking en/of verordening

Hieronder per regel één Besteding (jaar T) ten beschikkingsnummer en in laste van provinciale de kolommen ernaast de middelen verantwoordingsinformatie

Overige bestedingen (jaar T)

Gemeenten en Gemeenschappelijke Regelingen

Indien de correctie een vermeerdering van bestedingen betreft, mag het alleen gaan over nog niet eerder verantwoorde bestedingen

Correctie ten opzichte van tot jaar T verantwoorde overige bestedingen Indien de correctie een vermeerdering van bestedingen betreft, mag het alleen gaan over nog niet eerder verantwoorde bestedingen


Aard controle R

Aard controle R

Aard controle R

Aard controle R

Indicatornummer: E27B / 01





1 2011-0228714

€0

€0

2 2012-0280998

€ 50.051

€ 52.934

3 2014-0323608

€ 25.306

€ 8.435

4 2015-0000551

€ 100.000

€ 185.000

Kopie beschikkingsnummer


Correctie ten opzichte van tot jaar T verantwoorde bestedingen ten laste van provinciale middelen

Cumulatieve besteding ten Cumulatieve overige Toelichting laste van provinciale bestedingen tot en met middelen (jaar T) tot en met (jaar T) Deze indicator is bedoeld Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse voor de tussentijdse afstemming van de afstemming van de juistheid en volledigheid juistheid en volledigheid van de van de verantwoordingsinformatie verantwoordingsinformatie

Eindverantwoording Ja/Nee Als u kiest voor ‘ja’, betekent dit dat het project is afgerond en u voor de komende jaren geen bestedingen meer wilt verantwoorden











1 2011-0228714

€0

€0

Nee

2 2012-0280998

€ 102.250

€ 105.134

Ja

3 2014-0323608

€ 25.306

€ 8.435

Ja

4 2015-0000551

€ 100.000

€ 185.000

Ja

187

M&I

E30

Quick wins binnenhavens Tijdelijke regeling Quick Wins Binnenvaart

Hieronder per regel één Besteding (jaar T) ten projectaanduiding en in de laste van rijksmiddelen kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie

Overige bestedingen (jaar T)

Eindverantwoording Ja/Nee

Provincies en gemeenten


Aard controle R

Aard controle R

Aard controle R

Indicatornummer: E30 / 01




1 VENW/DGLM-2010/170 SZW

G1A

Wet sociale werkvoorziening (Wsw)_totaal 2014 Wet sociale werkvoorziening (Wsw) Alle gemeenten verantwoorden hier het totaal (jaar T-1). (Dus: deel Openbaar lichaam uit SiSa (jaar T-1) regeling G1B + deel gemeente uit (jaar T-1) na controle door de gemeente.

Hieronder per regel één gemeente(code) uit (jaar T-1) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen

G2


Het totaal aantal gerealiseerde arbeidsplaatsen voor geïndiceerde inwoners in (jaar T-1), uitgedrukt in arbeidsjaren;

Het totaal aantal gerealiseerde begeleid werkenplekken voor geïndiceerde inwoners in (jaar T-1), uitgedrukt in arbeidsjaren;

Ja

inclusief deel openbaar lichaam


Aard controle R

Aard controle R

Indicatornummer: G1A / 01



Gebundelde uitkering op Besteding (jaar T) grond van artikel 69 algemene bijstand Participatiewet_gemeentedeel 2015 Gemeente Alle gemeenten verantwoorden hier het gemeentedeel over (jaar T), ongeacht of de gemeente in (jaar T) geen, enkele of alle taken heeft uitbesteed aan een Openbaar lichaam opgericht op grond van de

€ 405.659

inclusief deel openbaar lichaam

1 61896 Zwartewaterland SZW

€ 1.161

I.1 Participatiewet (PW)

57,03 Baten (jaar T) algemene bijstand (exclusief Rijk)

4,54 Besteding (jaar T) IOAW

Gemeente I.1 Participatiewet (PW)

Baten (jaar T) IOAW (exclusief Rijk)

Besteding (jaar T) IOAZ

Baten (jaar T) IOAZ (exclusief Rijk)

Gemeente

Gemeente

Gemeente

Gemeente

I.2 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)

I.2 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)

I.3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ)

I.3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ)

188

Aard controle R

Aard controle R

Aard controle R

Aard controle R

Indicatornummer: G2 / 01 Indicatornummer: G2 / 02


Indicatornummer: G2 / 05


€ 2.103.191

€ 49.453

€ 325.663

€ 3.142

€ 53.564

€0

Besteding (jaar T) Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen

Baten (jaar T) Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen

Baten (jaar T) WWIK (exclusief Rijk)

Besteding (jaar T) Loonkostensubsidie o.g.v. art. 10d Participatiewet

Volledig zelfstandige uitvoering Ja/Nee

Gemeente

Gemeente

Gemeente

Gemeente

Baten (jaar T) Loonkostensubsidie o.g.v. art. 10d Participatiewet (excl. Rijk)

I.4 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004)

I.4 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004)

I.6 Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK)


Aard controle R

Aard controle R

Wgr.

SZW

G3

Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)_gemeentedeel 2015 Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz) 2004 Alle gemeenten verantwoorden hier het gemeentedeel over (jaar T), ongeacht of de gemeente in (jaar T) geen, enkele of alle taken heeft uitbesteed aan een Openbaar lichaam opgericht op grond van de Wgr.

Aard controle R


Aard controle R






€ 6.118

€0

€0

€0

€0

Besteding (jaar T) levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (exclusief Bob)

Besteding (jaar T) kapitaalverstrekking (exclusief Bob)

Baten (jaar T) levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (exclusief Bob) (exclusief Rijk)

Baten (jaar T) kapitaalverstrekking (exclusief Bob) (exclusief Rijk)

Besteding (jaar T) aan onderzoek als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004 (exclusief Bob)

Aard controle R

Aard controle R

Gemeente

Aard controle R

Aard controle R

Aard controle R

Ja Besteding (jaar T) Bob

Aard controle R

Aard controle R

Aard controle R





€ 14.959

€0

€ 1.314

€ 5.247

Baten (jaar T) Bob (exclusief Rijk)

Besteding (jaar T) aan uitvoeringskosten Bob als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004

Volledig zelfstandige uitvoering Ja/Nee

Aard controle R

Aard controle R




€0


Aard controle R

€0

€ 30.729

€0

Ja

189

Verantwoording IMG subsidies Beschikkingsnummer provincie

Project afgerond / eindverantwoording ja - nee

Aard controle

D1

D1

Herstructurering/gebiedsontwikkeling Arriva-terrein en kern Zwartsluis door woningbouw en verplaatsing school

2011 / 0023829

nee

Totaal


In de verleningsbeschikking opgenomen subsidie voor dit project

Besteed tlv provinciale middelen jaar 2015 (conform baten/lastenstelsel)

Besteed tlv gemeentelijke middelen jaar 2015 (conform baten/lastenstelsel)

Cumulatief besteed tlv provinciale middelen t/m jaar 2015 (conform baten/lastenstelsel)

Cumulatief besteed tlv gemeentelijke middelen t/m jaar 2015 (conform baten/lasten-stelsel)

R

R

R

R

R

Geplande einddatum

D1

2.000.000

240.000

1.128.443

2.000.000

2.059.439

2.000.000

240.000

1.128.443

2.000.000

2.059.439

Optionele toelichting op één van de voorgaande kolommen

D1

31-12-2017

190

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant


191

Samen Sterker. Jaarverantwoording 2015

Recommend Documents