Samen sneller innoveren

Stichting Kennispark Twente 053 48 36 800 [email protected] www.kennispark.nl twitter.com/kennispark

Samen sneller innoveren

Innovate & Accelerate Kennispark Twente is een initiatief van: Gemeente Enschede, Provincie Overijssel, Regio Twente, Saxion, Universiteit Twente

Innovate & Accelerate

Joost Diepenmaat, Moneybird:

‘De omgeving klopt. Je weet waar je naartoe moet voor hulp, bekende ondernemers komen ervaringen delen en er is een hecht netwerk van lokale ondernemers. Dat is van onschatbare waarde.’

Innovate & Accelerate in Twente

Dennis Schipper, Demcon:

‘Het is mooi dat wij ons weer vestigen in het hart van de kennisintensieve bedrijvigheid in Twente, dichtbij de Universiteit Twente waar het voor ons allemaal begon.’

Innovate & Accelerate in Twente / 3 Ondernemerschap in Twente / 5 Business Development op basis van excellente kennis / 7 Kennisintensieve bedrijven: starten en groeien / 9 Verbinding: samen sneller innoveren / 11

Twente kenmerkt zich door een grenzeloze ambitie en scherpe focus op innovatie. Het is een kennisregio die zich internationaal onderscheidt in specialistische terreinen zoals High Tech Systemen en Materialen. Een regio waar een hoog­waardige maakindustrie kansen en mogelijkheden biedt en toonaangevende kennisinstellingen voortdurend worden uitgedaagd! Twente neemt een unieke positie in omdat onderzoek en wetenschap gekoppeld worden met ondernemerschap. Hierdoor ontstaat een vruchtbare voedingsbodem voor nieuwe ideeën en concepten, producten en systemen. Binnen deze dynamiek vervult Stichting Kennispark Twente een belangrijke rol. Door het innovatieve ondernemersklimaat te stimuleren en de mogelijkheden te bieden voor bestaande en nieuwe ondernemers om niet alleen te groeien, maar juist een voorsprong te nemen. Kennispark Twente is de verbindende schakel tussen ondernemers, kennisinstituten, onderzoek en wetenschap. Met als doelstelling: Samen sneller innoveren.

Stichting Kennispark Twente werkt aan de verdere ontwikkeling van een innovatief ondernemersklimaat in Twente. Kennispark Twente doet dit door het geven van brede ondersteuning en tal van diensten en middelen, toegang tot financiering, advies en coaching voor (startende) ondernemers en het stimuleren van samenwerking tussen innovatieve bedrijven en kennisinstellingen.

De innovatiecampus Kennispark in Enschede is de dynamische locatie waar meer dan 380 bedrijven werken aan ontwikke­lingen en innovaties die het verschil maken. Een locatie met een gastvrij vestigings­klimaat voor ondernemers die in dit epicentrum van research en vernieuwing kansrijke mogelijk­heden zien voor groei en vooruitgang.

Een uniek ecosysteem voor innovatie / 13 Facts and figures / 15 Kennispark Twente • 2

3

Minister president Mark Rutte naar aanleiding van een werkbezoek aan Kennispark Twente in 2011:

‘Dit is een van de weinige echt succesvolle voorbeelden in Europa.’ Minister Jan Kees de Jager, naar aanleiding van een werkbezoek aan Kennispark Twente in 2012:

‘In Twente is de samenwerking tussen partijen en de verbinding tussen wetenschap en bedrijfsleven heel erg goed.’

Ondernemerschap in Twente Snelgroeiende innovatieve bedrijven in Twente

Enschede heeft gunstig ondernemersklimaat

Jaarlijks is circa 10% van de Deloitte Fast 50 voor snelgroeiende, innovatieve bedrijven afkomstig uit Twente. Dat verklaart deels ook de investeringsbereidheid in Twente: in 2011 werd minimaal 27 miljoen geïnvesteerd in Twentse innovatieve bedrijven.

Enschedese ondernemers zijn tevreden over het vestigingsklimaat in de grootste stad van Twente. Dat blijkt ook uit een onderzoek van Deloitte onder 7.000 Nederlandse ondernemers. Enschede staat daarbij op de derde plaats van alle Nederlandse gemeenten. Ondernemers waarderen met name de beschikbaarheid van personeel, bereikbaarheid, aanbod van werklocaties en niet in de laatste plaats de Twentse quality of life.

In verbinding met de wereld Bereikbaarheid is een belangrijke voorwaarde en Twente en de innovatiecampus in Enschede scoren ook daarmee. Per auto via de snelwegen A1 en de A35, per (internationale) trein via Centraal Station Twente (Hengelo) en per vliegtuig. De internationale luchthavens van Schiphol en Düsseldorf liggen op ongeveer 1,5 uur rijden van Enschede.

Grootste innovatiecampus van Nederland Het Kennispark in Enschede is de innovatiecampus met de meeste bedrijfsvestigingen in Nederland. Naast de 3300 Universiteits­medewer­kers op de campus, werken er maar liefst 6.300 werknemers bij 384 bedrijven aan R&D, innovatieve productontwikkeling en kennisontwikkeling.

Kennispark Twente • 4

Human Capital: talentvolle werknemers De Universiteit Twente en hogeschool Saxion leiden samen zo’n 32.000 hoog gekwalificeerde studenten op. De Stichting Kennispark Twente zet zich samen met uiteenlopende partijen in om deze hoog opgeleide en talentvolle mensen te koppelen aan innovatieve bedrijven in de regio Twente. Bovendien is er de expat-desk van WTC Twente, waar internationale werknemers op hun vragen antwoord krijgen.

5

Nico Nijenhuis, Clear Flight Solutions:

‘Voor een starter is iedere vorm van hulp en begeleiding welkom. Via de TOP-regeling van Kennispark Twente kreeg ik advies op juridisch en fiscaal terrein en door een renteloze lening heb ik een vliegende start kunnen maken. Ook heb ik via Kennispark toegang tot diverse netwerken in de regio.’

Business Development op basis van excellente kennis De Universiteit Twente en de hogeschool Saxion staan niet alleen aan de top in de ontwikkeling van kennis, onderzoek en science. Deze kennisinstellingen onderscheiden zich ook door een uitzonderlijk ondernemende cultuur. Het is een kweekvijver van ondernemend talent. Kennispark Twente faciliteert hierbij met tal van business development activiteiten voor beide instellingen en ondernemers. Onder andere door ontwikkelde kennis en veelbelovende producten of projecten om te zetten in relevante business cases. Startups worden op verschillende manieren geadviseerd en ondersteund en samenwerkings­ verbanden met het bestaande bedrijfsleven wordt gestimuleerd. Kennispark Twente biedt op vele gebieden concrete ondersteuning en advies: • Kennisvraag.nl voor uw vraag over kennis, stages, afstudeerplekken of kortlopende projecten voor studenten of studentondernemers • Gedeelde onderzoeksfaciliteiten voor wetenschap en bedrijfsleven, zoals het Virtual Reality lab of de HighTech Factory • Open innovatie: Hulp bij het vormgeven en aangaan van samen­werkingsverbanden waarbinnen samen (fundamenteel of toegepast) onderzoek gedaan kan worden

Kennispark Twente • 6

Twentse kennisdomeinen Mede door de Universiteit Twente en Saxion en hun spin-offs is de sector High Tech Systemen en High Tech Materialen in Twente sterk ontwikkeld. Maar liefst 1.200 bedrijven met in totaal circa 21.500 medewerkers zijn in de regio actief in dit uitdagende en veelbelovende terrein.

High Tech Systemen: • nanotechnologie • mechatronica • sensing, monitoring en imaging • semiconductors • industrial printing • High Tech machinebouw

High Tech Materialen: • (thermoplastische) composieten • (bio)polymeren • membranen • surface treatment • smart materials

7

Huub Maas, Medimate:

‘De High Tech Factory is, als productielocatie voor nanoproducten, in de vroege fase van een startend bedrijf van doorslaggevende betekenis. Er is ondersteuning bij wat je als starter zelf niet kan overzien. Ze zorgen dat je krijgt wat je nodig hebt en wat je zelf niet kan veroorloven. Als klein bedrijf word je in dat opzicht volledig ontzorgd. Het is een vangnet, laagdrempelig, een all-inclusive programma met toegang tot faciliteiten van cleanroom tot kantoor. Zelfs financiering.’

Kennisintensieve bedrijven: starten en groeien Het ondernemersklimaat in Twente is van oudsher gebaseerd op durf, pioniersgeest en visie. Nog altijd is dit de voedingsbodem voor startende bedrijven. Vanuit de kennisinstellingen alleen al ontstaan jaarlijks tussen de 50 en 60 nieuwe, innovatieve bedrijven met hun eerste vestiging in Twente. Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft berekend dat Enschede bij de tien Nederlandse gemeenten hoort met de meeste startende bedrijven per jaar. Opvallend is ook het aantal studenten dat het ondernemerschap omarmt. Het is het bewijs dat de relatie tussen opleiding en ondernemen effect heeft en tot resultaat leidt. Stichting Kennispark Twente faciliteert startende innovatieve en kennisintensieve bedrijven met uiteenlopende diensten: • De TOP regeling biedt coaching, advies en financiering bij de start van het bedrijf • Het Juridisch Adviespunt helpt bij de juridische aspecten rondom een startup • Toegang tot financieringsmogelijkheden, zoals het Innovatiefonds Overijssel, het uitgebreide informal investors network, High Tech fund of het Twente Technology Fund • Kantoor- en ontwikkellocaties in de nabijheid van andere innovatieve bedrijven • Events, bijeenkomsten en symposia voor het delen van kennis en ontwikkelen van ondernemersvaardigheden

Kennispark Twente • 8

9

Conny Pasman, Verosol:

’Texperium sluit aan op de traditie en ambitie van de Twentse textielindustrie en de doelstellingen van Kennispark Twente. Het is een mooie plek waar bedrijven, studenten en kennisinstellingen kunnen werken aan innovatieve oplossingen en hoogwaardige producten die een bijdrage leveren aan een duurzame industrie en een duurzame samenleving’

Verbinding: samen sneller innoveren Expertise delen en samenwerken aan innovatie in Twente is vanzelfsprekend vanuit de overtuiging dat dit tot nieuwe mogelijkheden, concepten en producten leidt. Het biedt kansen om voor te blijven. Samen innoveren betekent hier sneller tot resultaten komen en nog meer kunnen focussen op de eisen en wensen van de eindgebruiker of klant. Verkorten van de tijd tot markt­introductie en het vergroten van de winst op een product. Daar gaat het om en daar spelen zowel de bedrijven als de Twentse kennisinstellingen hun rol in. In het stimuleren van samenwerking en het leggen van de verbindingen vervult Kennispark Twente de spilfunctie. Als aanjager en initiator zorgt Kennispark Twente dat rondom innovatie en ondernemen de juiste netwerken en relaties ontstaan. Ook het kiezen van de juiste kennispartners, de relevante rechtsvormen alsmede het begeleiden bij contracten en financieringsvormen behoort tot het dienstenpakket. Samen met de Industry Board, een groep (inter-)nationale innovatieve bedrijven met hun roots in Twente, wordt gewerkt aan regionale roadmaps: waar moet Twente de komende jaren in investeren qua technologie en kennisontwikkeling?

Bestaande open innovatiecentra in Twente Het bestaande bedrijfsleven en de Universiteit Twente, Saxion en andere kennisinstellingen zoals Novay en het Roessingh R&D onderkennen de kracht van samenwerking.

HighTech Factory: Productiefaciliteit voor bedrijven in de micro- en nanotechnologie

www.hightechfactory.com

Thermoplastic Composites Research Center: Open innovatie rondom thermoplastische composieten

www.tprc.nl

Texperium: Open Innovatiecentrum voor duurzaam en hoogwaardig hergebruik van textiele materialen

www.texperium.eu

Center for Medical Imaging North East Netherlands: Innovatiecluster rondom medische beeldvormingstechnieken

www.cmi-nen.nl

FabLab Enschede openbare hightech werkplaats op Saxion waar een idee omgezet kan worden naar product, door bijvoorbeeld 3D printing

www.fablabenschede.nl

Open Innovatiecentrum Advanced Materials: Toegepaste duurzame innovaties in advanced materials

www.oicam.nl

Center4Cloud: Kennisdelen en -ontwikkeling op gebied van cloud computing

www.centre4cloud.nl

Pioneering: Platform voor vernieuwing in de bouw

www.pioneering.nl

Tire Road Consortium: Gezamenlijk onderzoek naar duurzaamheid, veiligheid en leefbaarheid van wegverkeer

www.utwente.nl/ctw/trc

Smart eXperience Lab: Experimenteeromgeving voor ‘slimme omgevingen van de toekomst’, gebaseerd op draadloze sensoren

Kennispark Twente • 10

11

Von Hollen, Pentair Inc.:

‘De regio Twente is uniek doordat de industriële kracht en veelzijdigheid worden versterkt. Kennispark Twente creëert een omgeving die het mogelijk maakt dat bedrijfsleven en onderwijs, als Saxion en UT, met elkaar worden verbonden waardoor innovatie en differentiatie groeit. Dit is een essentieel onderdeel van het lange termijn succes van de regio’

Een uniek ecosysteem voor innovatie Twente beschikt in de regio over diverse locaties waar innovatieve bedrijven optimaal kunnen opereren en accelereren. De High Tech campusontwikkeling bij Thales, Hart van Zuid in Hengelo en het Business XL Park maken, naast het Kennispark als innovatiecampus in Enschede, deel uit van dit netwerk. Kennispark Twente speelt ook hier een verbindende rol en draagt er aan bij dat gevestigde innovatieve bedrijven zich verder kunnen ontwikkelen. Innovatiecampus Kennispark in Enschede De innovatiecampus Kennispark in Enschede is het epicentrum van de activiteiten van Kennispark Twente voor de hele regio. De campus beschikt over waardevolle, talentvolle werknemers. Excellente kennis wordt binnen de grenzen van de campus ontwikkeld en hoogwaardige onderzoeksfaciliteiten worden er gedeeld. Al meer dan 380 bedrijven werken aan innovatie op de innovatiecampus Kennispark.

kunnen bijdragen aan de innovatieve kracht van Twente. Daarnaast worden in samenwerking met het regionale bedrijfsleven roadmaps ontwikkeld en aangescherpt om kansen te detecteren en te benutten. Events voor ondernemerschap en innovatie Jaarlijks coördineren en organiseren Kennispark Twente en Powered by Twente, zo’n 100 tot 120 evenementen rond het thema innovatie en ondernemerschap. Voor ondernemers en stakeholders zijn dit waardevolle momenten om kennis te delen en op peil te houden, nieuwe contacten op te doen en dwarsverbanden te leggen. Zo ontstaan steeds nieuwe connecties voor een vruchtbare samenwerking.

Industriële Innovatie en Ketensamenwerking Stichting Kennispark Twente richt zich actief op het versterken van de Twentse ketens door het ontwikkelen van een regionale roadmap voor High Tech Systemen & Materialen. Continue wordt geïnventariseerd welke bedrijven een waardevolle aanvulling zijn. Onderzocht wordt welke toeleveranciers, diensten of relevante bedrijven

Kennispark Twente • 12

13

Gerben Edelijn, Thales:

‘Twente heeft nadrukkelijk gekozen om van technologische innovatie een speerpunt te maken. Sleutelwoord hierbij is samenwerking. Waar we naartoe moeten in Twente is een ecosysteem op het gebied van High Tech Systems & Materialen. Daar moeten we met zijn allen ook echt in willen investeren. De bedrijven moeten zich openstellen, de overheden meedoen. Open innovatie komt niet vanzelf. Door het nieuwe Kennispark gaan we partnering en samenwerking stimuleren tussen de meest uiteenlopende bedrijven en onderwijsinstellingen, als Saxion en UT. Kennispark is niet alleen een middel, maar zelfs een voorwaarde voor groei in de regio.’

Facts and figures • De afgelopen jaren is 267 miljoen geïnvesteerd in het fundament van de Twentse kennisdomeinen en innovatieprojecten. • R&D intensiteit, gemeten in R&D loonkosten per werknemer, ligt in Twente op 450 euro per werknemer. Het landelijk gemiddelde ligt op 290 euro. • Per jaar starten er vanuit de Universiteit Twente en Saxion zo’n 50 tot 60 nieuwe bedrijven. • De innovatiecampus Kennispark in Enschede is de grootste van Nederland met 384 bedrijfs­ vestigingen en 6.300 banen.

Kennispark Twente • 14

Investering per cluster

■ Construction (10%) ■ Food (2%) ■ HighTech Systems (17%) ■ Materials & Manufacturing (34%) ■ Medical Technology (21%) ■ Faciliterend (11%) ■ Security (5%)

15