RUP Omleidingsweg Sint-Lievens-Houtem Toelichtingsnota + onderzoek tot m.e.r.
Gemeente Sint-Lievens-Houtem College van Burgemeester en Schepenen Marktplein 3 9520 SINT-LIEVENS-HOUTEM
Grontmij Vlaanderen Gent, 26 april 2010
voorontwerp_toel_1, Revisie 1
Verantwoording
Titel
:
RUP Omleidingsweg
Subtitel
:
toelichtingsnota
Projectnummer
:
260309
Referentienummer
:
A/RAP/RUP Omleidingsweg SLH voorontwerp_3
Revisie
:
3
Datum
:
26 april 2010
Auteur(s)
:
Griet Van Waes, Eveline Vandenbogaerde, Piet De Rycke
E-mail adres
:
[email protected]
Gecontroleerd door
:
RRO
Paraaf gecontroleerd
:
Goedgekeurd door
:
Paraaf goedgekeurd
:
Contact
:
Griet Van Waes
Meersstraat 138A B-9000 Gent T +32 9 241 59 20 F +32 9 241 59 30
[email protected] www.grontmij.be
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 2 van 59
Inhoudsopgave
1
INLEIDING .................................................................................................................... 6
1.1
Opdracht ....................................................................................................................... 6
1.2
Doel............................................................................................................................... 7
2
SITUERING VAN HET PLANGEBIED......................................................................... 8
2.1
Situering op macro-niveau ............................................................................................ 8
2.2
Situering van het plangebied binnen Sint-Lievens-Houtem.......................................... 9
3
PLANNINGSCONTEXT.............................................................................................. 10
3.1
Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (1997) ............................................................... 10
3.1.1
St.-Lievens-Houtem wordt geselecteerd als een kern in het buitengebied ................ 10
3.1.2
St.-Lievens-Houtem wordt niet geselecteerd als economisch knooppunt.................. 10
3.1.3
Belangrijke lijninfrastructuren door St.-Lievens-Houtem ............................................ 10
3.2
Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Oost-Vlaanderen (2004) ................................... 10
3.3
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Lievens-Houtem ..................................... 12
3.3.1
Sint-Lievens-Houtem als compacte kern .................................................................... 12
3.3.2
Woonproject Polbroek................................................................................................. 12
3.3.3
Contrast versterken tussen open kouters en gesloten (= beboste) beekvalleien....... 13
3.3.4
Centrumgebied van Sint-Lievens-Houtem als een aangename dorpskern................ 13
3.3.5
De interne verkeerscirculatie ...................................................................................... 14
3.3.6
gewenste economische structuur ............................................................................... 15
3.3.7
Gewenste nederzettingsstructuur: woningprogrammatie ........................................... 15
4
WEERGAVE VAN DE JURIDISCHE CONTEXT ....................................................... 17
4.1
Gewestplan en ruimtelijke uitvoeringsplannen ........................................................... 17
4.2
Diverse planologische initiatieven............................................................................... 18
4.3
Verkavelingen en ruilverkavelingen ............................................................................ 18
4.4
Natuurbeschermingsgebieden .................................................................................... 18
4.5
Beschermde monumenten en landschappen, relictzones en lijnrelicten.................... 19
4.6
Wegen en water.......................................................................................................... 19
4.7
Andere......................................................................................................................... 20
4.8
Overige relevante plannen of projecten...................................................................... 20
4.8.1
Gemeentelijk mobiliteitsplan ....................................................................................... 20
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 3 van 59
4.9
Decreet Grond- en pandenbeleid ............................................................................... 20
4.9.1
Verwezenlijking van het sociaal woonaanbod ............................................................ 21
4.9.2
Verwezenlijking van bescheiden woonaanbod ........................................................... 23
5
ANALYSE VAN DE BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR ............................ 24
5.1
De markt en omliggende bebouwing .......................................................................... 24
5.2
Omleidingsweg: mobiliteitsonderzoek ........................................................................ 25
5.3
Natuur in en rond het centrum .................................................................................... 28
5.4
Fiets- en wandeldoorsteken rond het centrum ........................................................... 28
5.5
Gemeenschapsvoorzieningen .................................................................................... 29
5.6
Handel, diensten en horeca binnen Sint-Lievens-Houtem ......................................... 30
5.7
Ambachtelijke activiteiten in en rond het centrum ...................................................... 31
5.8
Het woongebied – onbebouwde gebieden – meergezinswoningen ........................... 32
6
PROBLEEMSTELLING.............................................................................................. 34
6.1
Nood aan een vervollediging van de omleidingsweg ................................................. 34
6.2
Een aantal noden vanuit verschillende actoren .......................................................... 34
6.2.1
Handel en horeca........................................................................................................ 34
6.2.2
Gemeenschapsvoorzieningen .................................................................................... 34
6.3
Aanpassingen van de gewestplanbestemming .......................................................... 35
6.4
Nood aan visie op de nog open gebieden in het centrum .......................................... 35
6.5
Het evalueren van rooilijnplannen en huidige straatprofielen van de centrumstraten 35
6.6
Nood aan een aantal kwaliteitsgaranties .................................................................... 36
7
VERDERE VISIEVORMING ....................................................................................... 37
7.1
Vervollediging Omleidingsweg.................................................................................... 37
7.2
Concrete afbakening centrumgebied.......................................................................... 37
7.3
Creëren van een goede bereikbaarheid van het marktplein voor voetgangers en fietsers......................................................................................................................... 38
7.4
Welgekozen locaties voor meergezinswoningen........................................................ 39
7.5
Gabarieten in de centrumstraten ................................................................................ 40
7.6
Omgeving school (markt), rusthuis, recratiegebied als één goed georganiseerde voorzieningencampus ................................................................................................. 40
7.7
Garanties voor kwaliteit van de bouwwerken ............................................................. 40
8
INRICHTINGSSCHETSEN ......................................................................................... 41
8.1
Woonuitbreidngsgebied ’s Hondshuffel ...................................................................... 41
8.2
Wooninbreidingsgebied + voorzieningencampus ....................................................... 42
9
Gebruik van gabarieten ............................................................................................ 44
10
Decretale bepalingen................................................................................................ 45
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 4 van 59
10.1
Opgave van de voorschriften die strijdig zijn met het ruimtelijk uitvoeringsplan en die opgeheven worden ..................................................................................................... 45
10.1.1
Gewestplan ................................................................................................................. 45
10.1.2
Rooilijnplannen ........................................................................................................... 45
10.1.3
Verkavelingen ............................................................................................................. 45
10.2
Register planbaten-planschade-compensatie ............................................................ 46
11
Onderzoek tot m.e.r. ................................................................................................. 47
1.1
Alternatieven ............................................................................................................... 47
1.1.1
Het Nulalternatief ........................................................................................................ 47
1.1.2
Andere ontwikkelingsperspectieven ........................................................................... 49
1.1.3
Conclusie alternatieven............................................................................................... 49
1.2
Grensoverschrijdende effecten ................................................................................... 50
1.3
Aftoetsing planMER-plicht van rechtswege ................................................................ 50
1.3.1
Project-m.e.r.-plicht..................................................................................................... 50
1.3.2
Noodzaak tot passende beoordeling .......................................................................... 50
1.3.3
Conclusie aftoetsing MER-plicht van rechtswege....................................................... 50
1.4
Scoping milieu-effecten............................................................................................... 50
1.4.1
Aard van het plan........................................................................................................ 50
1.4.2
Voorkomen van bijzonder beschermde gebieden ...................................................... 50
1.4.3
Kwetsbaarheid plangebied.......................................................................................... 52
1.5
Eindconclusie .............................................................................................................. 57
1.6
Raadpleging ................................................................................................................ 59
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 5 van 59
1
INLEIDING
1.1
Opdracht
De opdracht bestaat uit het opmaken van ruimtelijk uitvoeringsplan “Omleidingsweg”. Artikel 2.2.2 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke ordening van 27 maart 2009 bepaalt de inhoud van een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP), met name:
• een grafisch plan dat aangeeft voor welk gebied of welke gebieden het plan van toepassing is;
• de erbij horende stedenbouwkundige voorschriften inzake de bestemming, de inrichting en/of het beheer, en, desgevallend, de normen vermeld in artikel 4.1.12 en 4.1.13 van het decreet grond- en pandenbeleid van 27 maart 2009;
• een weergave van de feitelijke en juridische toestand; • de relatie met het ruimtelijk structuurplan of de ruimtelijke structuurplannen waarvan het een uitvoering is;
• in voorkomend geval, een zo mogelijk limitatieve opgave van de voorschriften die strijdig zijn met het ruimtelijk uitvoeringsplan en die opgeheven worden.
• in voorkomende geval een overzicht van de conclusie van: ° het planmilieueffectenrapport ° de passende beoordeling ° het ruimtelijk veiligheidsrapport, ° andere verplicht voorgeschreven effectenrapporten; • in voorkomende geval, een register, al dan niet grafisch, van de percelen waarop een bestemmingswijziging wordt doorgevoerd die aanleiding kan geven tot een planschadevergoeding, vermeld in artikel 2.6.1, een planbatenheffing, vermeld in artikel 2.6.4, of een compensatie, vermeld in boek 6, titel 2 of titel 3, van het decreet van 27 maart 2009 betreffende het grond- en pandenbeleid. Volgens 2.1.19 worden de RUP’s opgemaakt ter uitvoering van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan. Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan van Sint-Lievens-Houtem is op 12 juli 2007 goedgekeurd door de Bestendige Deputatie. Dit structuurplan is de basis voor dit RUP. Het RUP dient bovendien te kaderen in de gewenste ruimtelijke structuur van het RSV en het PRS.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 6 van 59
INLEIDING
1.2
Doel
Met de opmaak van het RUP “Omleidingsweg” wenst het gemeentebestuur de doelstelling beschreven in het GRS omtrent een occasionele omleidingsweg juridisch mogelijk te maken. Gekoppeld aan deze omleidingsweg wordt de inrichting van enkele aanpalende zones mee opgenomen in dit RUP. Zo wordt de inrichting van het woonuitbreidingsgebied s’ Hondshuffel vastgelegd, evenals de inrichting van de site van het rusthuis dat eveneens paalt aan de omleidingsweg. Ook de wegbreedtes, de voortuinstroken en de gabarieten van de bebouwing langs de omleidingsweg worden juridisch verankerd. Het RUP moet samen gezien worden met RUP “Dorpskern”, dat gelijktijdig wordt opgemaakt. In de toelichtingsnota van beide RUP’s wordt de visie op de hele dorpskern (inclusief omleidingsweg) verduidelijkt, met telkens dan een uitwerking van de delen binnen het plangebied van het desbetreffende RUP. Het RUP “ Omleidingsweg” zal in eerste instantie de ligging en breedte van deze omleidingsweg bepalen. Daarnaast komen thema’s als het afbakenen van een functionele centrumgebied met centrumfuncties, vastleggen van voetgangers- en fietsersdoorsteken, het beschermen van de beekvalleien, het functioneren van de gemeenschapsvoorzieningen, het vastleggen van maximale bebouwingsgabarieten, … in dit RUP aan bod, om op die manier de aantrekkelijkheid van het dorp te verhogen. Hierbij wordt uitgegaan van de visie die werd opgenomen in het Gemeentelijk Ruimtelijke Structuurplan. Een ander aspect is het behalen van het sociaal objectief. De gemeente zal binnen dit RUP, zoals aangegeven in het decreet Grond- en Pandenbeleid van 27 maart 2009, hogere percentages opleggen voor de gebieden die omgezet worden naar woongebied. Het deel van de gewestweg N462 dat doorheen de dorpskern loopt, wordt mee onderzocht en voorgelegd aan het Vlaamse Gewest. Vooral het evenwicht tussen de verkeers- en verblijfsfunctie langs deze weg is van belang. Ook zullen de bestaande rooilijnplannen binnen het plangebied worden geëvalueerd.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 7 van 59
2
SITUERING VAN HET PLANGEBIED
2.1
Situering op macro-niveau
De gemeente Sint-Lievens-Houtem is gelegen in het zuidelijk deel van Oost-Vlaanderen. Het is een historische landbouwgemeente. Toch onderscheidt zij zich van een doorsnee landbouwgemeente, door haar specifieke marktplein dat het tweede grootste is van België. Het marktplein biedt economische potenties en draagt daardoor bij tot de leefbaarheid van de gemeente. Anderzijds biedt Sint-Lievens-Houtem ook heel wat potenties op natuur- en landbouwgebied. De dichtstbijzijnde stedelijke gebieden zijn het regionaalstedelijk gebied Aalst in het oosten, het kleinstedelijk gebied Wetteren in het noorden en het kleinstedelijk gebied Zottegem in het zuiden.
Situering van Sint-Lievens-Houtem
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 8 van 59
SITUERING VAN HET PLANGEBIED
De geografische nabijheid van de verschillende stedelijke centra, in combinatie met de aanwezigheid van diensten en commerciële voorzieningen, bepalen de regionale gerichtheid van een landelijke gemeente. Sint-Lievens-Houtem is in die zin voornamelijk gericht op Zottegem als kleine stad en Gent als grootstad. De fusiegemeente Sint-Lievens-Houtem telt vijf deelgemeenten: Sint-Lievens-Houtem, Bavegem, Letterhoutem, Vlierzele en Zonnegem. Ze heeft een oppervlakte van 2 666 ha.
Morfologisch kan Sint-Lievens-Houtem gesitueerd worden in een overgangsgebied tussen enerzijds het verstedelijkt gebied van de vijfhoek Gent, Antwerpen, Leuven, Brussel, Aalst (Vlaamse Ruit) en anderzijds het landsgedeelte ten zuiden van Zottegem waar de open ruimte nog in grote mate domineert boven de bebouwde ruimte.
2.2
Situering van het plangebied binnen Sint-LievensHoutem
Afbakening plangebied RUP Omleidingsweg
In het RUP Omleidingsweg worden volgende delen van de dorpskern opgenomen:
• de omgeving rusthuis • een deel van de beekvallei van de Molenbeek – Kottembeek en de Kousmakersbeek, ter hoogte van het centrum
• de bebouwing langs de gewestweg (Mgr. Meulemansstraat), Hofkouter, Schoolstraat, Eiland, Diepestraat, Doelstraat en Fabriekstraat en Hoeksken • Een verbindingsstrook tussen Hoeksen en Polbroek • het woonuitbreidingsgebied ‘s Hondshuffel 260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 9 van 59
3
PLANNINGSCONTEXT
3.1 3.1.1
Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (1997) St.-Lievens-Houtem wordt geselecteerd als een kern in het buitengebied
Het buitengebied is dit gebied waar de open en onbebouwde ruimte overweegt. Het RSV wil het bestaande buitengebied behouden en waar mogelijk versterken. De belangrijkste doelstellingen voor het buitengebied zijn het ontwikkelen van landbouw, natuur en bossen in goed gestructureerde gehelen, het afstemmen van ruimtelijk beleid en milieubeleid op basis van het fysisch systeem en het tegengaan van de versnippering van de open ruimte door landbouw-, bosbouw-, woon-, en werkfuncties zoveel mogelijk te bundelen. In het buitengebied wordt gestreefd naar een woningdichtheid van 15 won/ha. Bovendien moet de woonbebouwing opgevangen worden in de daartoe best uitgeruste kernen.
3.1.2
St.-Lievens-Houtem wordt niet geselecteerd als economisch knooppunt
De gemeente wordt wel omringd door twee kleinstedelijke gebieden (Wetteren en Zottegem) en één regionaalstedelijk gebied (Aalst). Doelstelling van het RSV is de economische activiteiten zoveel mogelijk te bundelen in de stedelijke gebieden.
3.1.3
Belangrijke lijninfrastructuren door St.-Lievens-Houtem
Op het grondgebied van Sint-Lievens-Houtem is enkel de E40 in het RSV opgenomen als hoofdweg. In de ruimere omgeving van de gemeente is ook nog de N42 geselecteerd als een primaire weg II. De ontsluiting van Sint-Lievens-Houtem naar het hoofdwegennet richt zich op deze N42. Parallel met de E40 ligt de spoorlijn Gent-Brussel, die het grondgebied van Sint-LievensHoutem doorkruist in het noorden. Deze spoorlijn heeft geen station in Sint-Lievens-Houtem. In dit opzicht heeft Sint-Lievens-Houtem geen enkele (functionele) relatie met deze infrastructuur.
3.2
Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Oost-Vlaanderen (2004)
Sint-Lievens-Houtem ligt op de grens tussen de deelruimte ‘Zuidelijk open-ruimtegebied’ en de deelruimte ‘Oostelijk Rastergebied’. De visie op de ruimtelijke ontwikkeling van het ‘Zuidelijk-openruimtegebied’ wordt verwoord met de slagzin ‘Het zuidelijk open-ruimtegebied als landelijk landschap en groene long van bovenregionaal belang’. Deze visie wordt vertaald in deze concepten:
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 10 van 59
PLANNINGSCONTEXT
-
Het fysisch systeem als kapstok voor de landschapsvormende functies bos, natuur en landbouw; Behoud en versterking van het hiërarchisch spreidingspatroon en de cultuurhistorische waarde van de nederzettingen; Kleine steden als de ontwikkelingspolen in de regio; Een ontsluitingssysteem gericht op de leefbaarheid van de stedelijk-economische structuur en het vrijwaren van het rustig karakter van het buitengebied.
De visie op de ruimtelijke ontwikkeling van het ‘Oostelijk Rastergebied’ wordt in volgende concepten vertaald:
-
Maximaal gebruik van de openruimtekamers voor de openruimtefuncties; Gedeconcentreerde bundeling van wonen in een ruime selectie van kernen en enkele duidelijke centrale plaatsen; Een verkeerssysteem vertrekkend vanuit openbaar vervoer en gericht naar de centrale plaatsen.
Met deze visie en concepten als basis, zijn de ontwikkelingsperspectieven per deelstructuur verder uitgewerkt. In functie van dit RUP zijn de volgende zaken belangrijk:
• Sint-Lievens-Houtem werd geselecteerd als hoofddorp De taakstelling voor Sint-Lievens-Houtem inzake wonen werd berekend op 520 woningen voor de planperiode 1991-2007.
• Binnen Sint-Lievens-Houtem werden één secundaire weg geselecteerd, namelijk de N9 als secundaire weg II.
• de Vallei van de Kouterkensbeek, Bijlokebeek en Houtembos werden geselecteerd als natuurverbindingsgebied
• de Cotthembeek- Molenbeek werd geselecteerd als bovenlokale ecologische infrastructuur • Sint-Lievens-Houtem situeert zich in het toeristisch-recreatieve netwerk Vlaamse Ardennen. Een toeristisch recreatief netwerk is een gebied met voldoende toeristisch-recreatieve aantrekkingselementen (landschappelijk, cultuurhistorisch, lijnelementen) om een regiooverstijgende toeristisch-recreatieve uitstraling te hebben.
• Landschap: Het complex van relictzones van het Land van Molenbeken en van de Molenbeek-Cotthembeek worden opgenomen binnen de gewenste landschappelijke structuur op provinciaal niveau. Men wenst deze landschapsrelicten te behouden. De Molenbeek werd bovendien geselecteerd als structuurbepalende beek.
• Tot het provinciaal fietsroutenetwerk behoren de volgende straten: de N462 (Mgr. Meulemansstraat, Polbroek en het Marktplein. Tot het Bovenlokaal functioneel fietsroutenetwerk behoren daarnaast ook nog de straten Eiland en E. Tinelstraat.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 11 van 59
PLANNINGSCONTEXT
3.3
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-LievensHoutem
IN HET RICHTINGGEVEND DEEL WERD HET VOLGENDE OPGENOMEN VOOR DE KERN SINT-LIEVENS-HOUTEM:
3.3.1
Sint-Lievens-Houtem als compacte kern
Binnen de afbakening van de dorpskern dient zoveel mogelijk gestreefd te worden naar een compacte vorm. Op die manier wordt de omliggende open ruimte behouden. Mogelijkheden tot verdichting en inbreiding ontstaan bij eventuele herlokalisatie of stopzetting van bedrijven die gelegen zijn in de dorpskern. Deze terreinen kunnen in aanmerking komen voor kleinschalige woonprojecten. Daarnaast wordt geopteerd om het woonuitbreidingsgebied Polbroek gefaseerd in te vullen om de sociale woonbehoefte op te vangen.
3.3.2
Woonproject Polbroek
De invulling van woonuitbreidingsgebied Polbroek moet binnen een ruimer kader bekeken worden. Binnen dit project wordt ook een ontbrekend tracé van de omleidingsweg opgenomen en wordt ook onderzocht hoe men een relatie kan leggen met de recreatiepool langs Polbroek.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 12 van 59
PLANNINGSCONTEXT
Bron: GRS Sint-Lievens-Houtem – Studiebureau Vansteelandt bvba
3.3.3
Contrast versterken tussen open kouters en gesloten (= beboste) beekvalleien
Het landschap in Sint-Lievens-Houtem wordt gekenmerkt door begroeide beekvalleien waar het zicht beperkt wordt en open landbouwgebied op de hoger gelegen kouters met verre zichten. Er wordt gestreefd dit contrast te versterken. Cotthembeek en Kousmakersbeek Deze twee waardevolle beekvalleien zijn de “groene vingers” die in de dorpskern binnen dringen. In die groene vingers dienen natuurontwikkeling en landschapsopbouw gestimuleerd te worden. Door natuurlijke groenaanleg, rand- en oeverbeplanting, … kan de Cotthembeek terug zichtbaar gemaakt worden binnen de kern. Het eilandbos dient verder ontwikkeld te worden als parkbos. Het eilandbos zorgt voor groen in de bebouwde omgeving en het versterkt de interne natuurverbinding. Ook kan het accentueren van de beschermde watermolen ervoor zorgen dat de loop van de Cotthembeek doorheen de kern wordt benadrukt. De Kousmakersbeek kan ruimtelijk versterkt worden door natuurlijke groenaanleg, rand- en oeverbeplanting. Beperkte passieve recreatie kan toegelaten worden. Op die manier krijgt men een lineair groenelement die betere visuele impact en waarneembaarheid zal hebben. Ook een wandelpad kan voor een grotere belevingswaarde van de vallei zorgen. Behoud van de waardevolle kouters De kouters hebben een lage bebouwingsgraad: akkers en weilanden worden afgewisseld met verspreid gelegen landbouwzetels.
3.3.4
Centrumgebied van Sint-Lievens-Houtem als een aangename dorpskern
De as E. Tinelstraat, Marktplein, Paardemarkt fungeert nu reeds als centrumgebied voor kernactiviteiten. Nieuwe functies, voorzieningen en kleinhandel dienen zoveel mogelijk binnen deze as geconcentreerd te worden. Door de heraanleg van de openbare ruimte kan ervoor gezorgd worden dat er een aantrekkelijk kader gecreëerd wordt voor de vestiging van kleinhandel langs deze as. De heraanleg van het Marktplein vormt hierbij een prioriteit. 260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 13 van 59
PLANNINGSCONTEXT
Bij het herzien van het Marktplein en het functioneren ervan is het ook van belang om de relatie of link te leggen met de voorzieningen die geconcentreerd voorkomen ten oosten van het Marktplein namelijk kerk, gemeentehuis, sporthal, bibliotheek, cultureel centrum, Eilandbos. Een goede verbinding van deze functies met het marktplein is nodig, evenals het voorzien van nodige parkeerruimte buiten het Marktplein, om deze locatie te ontlasten tijdens marktdagen.
3.3.5
De interne verkeerscirculatie
Het Marktplein vormt het scharnier in de verkeersstructuur van Sint-Lievens-Houtem. Het zorgt voor een verbinding tussen het oostelijk en het westelijk deel van de dorpskern en bovendien kruist de N462 (lokale verbindingsweg – gewestweg) er met de as Marktplein – Eiland – Molenkouter - … (lokale gebiedsontsluitende weg). Bij de herinrichting zal ontwerpmatig gezocht moeten worden hoe verkeersweg en dorpsplein met elkaar kunnen verenigd worden. Bij de N462 zal de verkeersfunctie primeren (doortochtenconcept), terwijl bij het Marktplein en omgeving het verblijfskarakter zal primeren. Het marktplein wordt dikwijls volledig ingenomen door handelsactiviteiten, festiviteiten en jaarmarkten. De verkeerscirculatie is in die mate verstoord dat de verkeersveiligheid sterk in het gedrang komt, waardoor het noodzakelijk is een omleidingsweg te voorzien. Er werd een omleidingsweg uitgewerkt waarbij enkele tracés ontbreken. Deze dienen gerealiseerd te worden om op die manier een veilige verkeerscirculatie te bekomen. Bovendien dient verder onderzocht te worden hoe de parkeerdruk kan opgevangen worden wanneer het Marktplein volledig ingenomen is. De aanleg van een parkeerterrein in de zone voor openbaar nut gelegen achter de gemeenschapsschool en het Sint-Lievens-Instituut vormt daarbij een mogelijke oplossing die verder dient onderzocht te worden (vooral om tot een optimale ontsluiting te komen). Deze parking kan ingericht worden als een ‘groene’ parking. Hierbij kan een kwalitatieve overgang gecreëerd worden tussen de bebouwde ruimte en de beekvallei.
Bron: GRS Sint-Lievens-Houtem – Studiebureau Vansteelandt bvba
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 14 van 59
PLANNINGSCONTEXT
3.3.6
gewenste economische structuur
Binnen het plangebied ligt de Ambachtelijke zone ‘Mgr. Meulemansstraat (0.21ha). Voor deze zone wordt gesteld dat de zone kan blijven bestaan, verweven in de kern, maar met voldoende aandacht voor landschappelijke inkleding. Quasi het volledige plangebied is gelegen binnen het ‘kerngebied voor kleinhandel en diensten’ in Sint-Lievens-Houtem. De reden hiervoor is dat verweving van bedrijvigheid en wonen op het niveau van de kern zoveel mogelijk moet worden gestimuleerd. Functies die goed verenigbaar zijn in het woonweefsel dienen verder aangemoedigd en versterkt te worden. Voordelen hiervan zijn: de creatie van een aangepast voorzieningenniveau, het vermijden van doodse woonwijken, vermindering van de afstand van de woon-werkverplaatsingen enz.
3.3.7
Gewenste nederzettingsstructuur: woningprogrammatie
In de periode 2003-2007 is er een bijkomende nood aan 94 woningen. De woonbehoeftestudie heeft aangetoond dat er geen kwantitatieve noodzaak bestaat om tijdens de planperiode nog enig niet uitgerust woonuitbreidingsgebied aan te snijden. De enige uitzondering hierop vormt de vraag naar sociale woningen. De woonbehoeften worden prioritair tot 2007 opgevangen:
• langs uitgeruste wegen in het woongebied of het woongebied met landelijk karakter • binnen goedgekeurde verkavelingen • binnen de verkaveling Langeveld. In het GRS wordt voorgesteld om woonuitbreidingsgebied Polbroek, in het hoofddorp SintLievens-Houtem, toch aan te snijden. Het is de bedoeling om er sociale woningen te voorzien en bovendien zijn er over de gehele gemeente verschillende stukken woongebied die zullen geschrapt worden. Voor woonuitbreidingsgebied ’s Hondshuffel wordt gesteld dat het deels moet herbestemd worden in functie van de ecologische verbinding die de Kousmakersbeek moet vormen. Bovendien moet er ruimte worden voorzien voor de ontbrekende schakel van de omleidingsweg. De rest van het woonuitbreidingsgebied wordt voorbehouden voor beperkte woonuitbreiding na de planperiode (1997-2007), als de lokale behoefte kan worden aangetoond. Dit moet gezien worden als een afwerking van de kern. (Ondertussen is de Codex Ruimtelijke Ordening en het Decreet Grond- en pandenbeleid van kracht. In dit laatste decreet wordt er bepaald dat elke gemeente haar sociaal objectief moet verwezenlijken de komende jaren)
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 15 van 59
PLANNINGSCONTEXT
IN HET BINDEND GEDEELTE WORDEN VOLGENDE KERNBESLISSINGEN OPGENOMEN MET BETREKKING TOT DIT RUP:
Kernbeslissing 6: opmaak rup dorpskern Sint-Lievens-Houtem In dit RUP wordt een deel van de dorpskern van het hoofddorp opgenomen waaronder het Marktplein, alle straten die vertrekken van het Marktplein, en volgens de mogelijkheden die zich aandienen, de tussenliggende gebieden. Op die manier kan men via een gebiedsgerichte benadering een aantrekkelijke dorpskern creëren. Het RUP moet:
• het pad effenen voor de heraanleg van het Marktplein en de functionaliteit van het Marktplein versterken
• de ontwikkeling van het woonuitbreidingsgebied Polbroek kan eventueel in dit RUP opgenomen worden.
• het woonuitbreidingsgebied ’s Hondshuffel deels herbestemmen in functie van de ecologische verbinding langs de Kousmakersbeek
• het onderzoek voeren naar het meest efficiënt vervolledigen van de occasionele omleidingsweg.
Kernbeslissing 11: herinrichten doortochten van de N462 doorheen SintLievens-Houtem en Bavegem De gemeente dringt aan bij de Vlaamse Gemeenschap dat de doortocht van de N462 door SintLievens-Houtem en Bavegem heringericht zal worden. Bij opmaak van het realisatieplan moet gezocht worden naar een evenwicht tussen de verkeers- en verblijfsfunctie langs deze wegen.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 16 van 59
4
WEERGAVE VAN DE JURIDISCHE CONTEXT
4.1
Gewestplan en ruimtelijke uitvoeringsplannen
Sint-Lievens-Houtem is opgenomen in het gewestplan Aalst-Ninove-GeraardsbergenZottegem (KB 30/05/1978).
De dorpskern van Sint-Lievens-Houtem is aangeduid als woongebied net als de vele woonlinten nabij de dorpskern van Sint-Lievens-Houtem. Grenzend aan het woonlint aan de Mgr. Meulemansstraat komt een klein gebied voor ambachtelijke bedrijven en/of gebieden voor kleine en middelgrote ondernemingen voor.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 17 van 59
WEERGAVE VAN DE JURIDISCHE CONTEXT
Er komen 3 woonuitbreidingsgebieden opgenomen in het plangebied (Woonuitbreidingsgebied Polbroek slechts voor een smalle strook). Woonuitbreidingsgebied s’ Hondshuffel is grotendeels onbebouwd gebleven, om enkele woningen na. Het rusthuis ligt deels binnen het meest zuidelijke woonuitbreidingsgebied en deels binnen gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen.
Het grootste deel van de Cotthembeek werd bestemd als natuurgebied. Een klein deel van dit natuurgebied werd ook opgenomen in het plangebied. De Kousmakersbeek werd ter hoogte van de dorpskern Sint-Lievens-Houtem niet bestemd als natuurgebied. De bestemming van deze beek is binnen het plangebied woonuitbreidingsgebied en woongebied.
4.2
Diverse planologische initiatieven
Type plan
In het plangebied
Aangrenzend
Algemeen Plan van Aanleg
Geen
Geen
Bijzonder Plan van Aanleg
BPA Centrum (art. 17) KB 14/03/1980
BPA zonevreemde recreatie en sportterreinen: nr. 1 De Fabriek MB 31/03/2004
Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan
Geen
Geen
Provinciaal Ruimtelijk Uitvoeringsplan
Geen
Geen
Gemeentelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan
Geen
Geen
4.3
Verkavelingen en ruilverkavelingen
Type plan
In het plangebied
Aangrenzend
Verkavelingsvergunningen
Zie plan juridische toestand
Nvt
Ruilverkavelingen
Geen
Zie plan juridische toestand
4.4
Natuurbeschermingsgebieden
Type
In het plangebied
Aangrenzend
Vogelrichtlijngebieden
Geen
Geen
Habitatrichtlijngebieden
Geen
Bossen van de Vlaamse Ardennen en andere ZuidVlaamse bossen; zie plan bestaande juridische toestand 260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 18 van 59
WEERGAVE VAN DE JURIDISCHE CONTEXT
Gebieden van het Vlaams Ecologisch Netwerk – 1°fase
Geen
zie plan bestaande juridische toestand
RAMSAR
Geen
Geen
4.5
Beschermde monumenten en landschappen, relictzones en lijnrelicten
Type
In het plangebied
Beschermde monumenten en dorpsgezichten
Geen
Inventaris Bouwkundig Erfgoed
Geen
Relictzones en lijnrelicten
• Relictzone (R40062): ‘Land van de Molenbeken’ • Lijnrelict: ‘Cotthembeek’
4.6
Wegen en water
Type
In het plangebied
Aangrenzend
Gewestwegen
N462
nvt
Provinciewegen
Geen
nvt
Rooilijnplannen
Zie plan juridische toestand
nvt
Buurtwegen
Zie plan juridische toestand
nvt
Voetwegen
Zie plan juridische toestand
nvt
Bevaarbare waterlopen
Geen
nvt
Onbevaarbare waterlopen
Kousmakersbeek 3de cat. Molenbeek-Cotthembeek 2de cat.
nvt
Overstromingsgebieden
Zie hoofdstuk onderzoek tot m.e.r.
Zie hoofdstuk onderzoek tot m.e.r.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 19 van 59
WEERGAVE VAN DE JURIDISCHE CONTEXT
4.7
Andere
Type
In het plangebied
Aangrenzend
Vastgestelde bouwovertredingen
Geen enkele die invloed heeft op de opmaak van het RUP.
nvt
Toegekende milieu- en exploitatievergunningen
Geen
Bedrijf Lievens: uitbaten van een aannemingsbedrijf, SC dd. 25/04/2002 voor een periode van 20 jaar
Onbewoonbare en ongeschikt verklaarde woningen
Geen
nvt
Geïnventariseerde leegstand en/of verwaarloosde bedrijfsruimten, woningen en andere gebouwen
Geen
nvt
Recht van voorkoop
Geen
Geen
4.8
Overige relevante plannen of projecten
4.8.1 Gemeentelijk mobiliteitsplan Het gemeentelijk mobiliteitsplan is ouder dan 5 jaar en dus niet langer conform. Aan de hand van de sneltoets werd door de Gemeentelijke Begeleidingscommissie gekozen voor spoor 2, nl verbreden en / of verdiepen van het mobiliteitsplan. Dit betekent dat men nog achter het beleidsplan staat maar dat een aantal thema’s dienen aangepast of ontbreken. Momenteel werkt men de verbreding en verdieping van het mobiliteitsplan uit.
4.9
Decreet Grond- en pandenbeleid
Het decreet Grond- & Pandenbeleid van 27 maart 2009 trad in werking op 1 september 2009 en heeft gevolgen voor nieuwe woonontwikkelingen. Het decreet moet betaalbaar wonen beter mogelijk maken. Er wordt gevraagd dat lokale besturen aantoonbare initiatieven nemen om het aanbod aan sociale huur-, koopwoningen en sociale kavels te verhogen, onder meer door de eigen gronden daarvoor te gebruiken en het – in bepaalde gevallen- verplicht opleggen van sociale lasten. Het decreet kan worden opgedeeld in twee grote blokken. Enerzijds zijn er maatregelen die het aanbod aan sociale woningen fors laten stijgen en anderzijds omvat het ontwerp van decreet tal van fiscale stimuli die het aandeel aan verwaarloosde of verkrotte woningen drastisch laten dalen. In ‘Boek 4’ van het decreet worden de maatregelen beschreven die zullen ingezet worden om ‘betaalbaar wonen’ te kunnen realiseren:
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 20 van 59
WEERGAVE VAN DE JURIDISCHE CONTEXT
4.9.1
Verwezenlijking van het sociaal woonaanbod
Eén van die maatregelen voorziet in een sociaal objectief per gemeente. Dit objectief legt een aantal te realiseren sociale woningen op per gemeente voor de periode 2009-2020. Het sociaal objectief bestaat uit sociale huurwoningen, sociale koopwoningen en sociale kavels. De drie categorieën samen vormen het sociaal objectief.
• Sociale koopwoningen en kavels De gemeentelijke bindende sociale objectieven (BSO) voor sociale koopwoningen en sociale kavels van de gemeente Sint-Lievens-Houtem zijn op 2 december 2011 als volgt bepaald door de deputatie van Oost-Vlaanderen: o o
31 sociale koopwoningen 1 sociale kavel.
• Sociale huurwoningen Het decreet voorziet in een berekening van het aantal sociale huurwoningen per gemeente. Deze berekening voorziet in drie stappen: 1) gemeentelijk objectief na de decretale verdeling op provinciaal niveau, 2) de beperking van het sociaal huurobjectief tot een aanbod sociale huurwoningen van 9% 3) de inhaalbeweging. Dit totale richtcijfer per gemeente kent een aantal uitstel- en afwijkingsmogelijkheden, waarvan de gemeente gebruik kan maken. Gemeenten die hun sociaal objectief bereikt hebben of geen sociaal objectief toebedeeld kregen, kunnen met een woonbeleidsconvenant alsnog een aantal sociale huurwoningen realiseren, indien zij dit willen. Dit woonbeleidsconvenant moet met de Vlaamse overheid aangegaan worden. Hieronder wordt het richtcijfer voor het aantal sociale huurwoningen weergegeven voor de gemeente Sint-Lievens-Houtem:
Huishoudens op 01 januari 2008
3 879
Sociaal huuraanbod volgens de nulmeting
10
Aandeel sociaal huuraanbod volgens de nulmeting
0.26%
Stap 1: De Provinciale Verdeling voor Oost-Vlaanderen
65
Stap 2: de beperking van het sociaal huuraanbod tot een aanbod sociale woningen van 9% (richtcijfer voor 2020, behoudens afwijkingen voor 2025)
65
Stap 3: Bijkomende inhaalbeweging behoudens afwijkingen (richtcijfer voor 2025)
30
Het richtcijfer dat bekomen wordt, is afhankelijk van het aantal huishoudens en het huidige sociale huuraanbod in de gemeente. Op deze manier werd het sociaal huuraanbod gelijkmatig verdeeld over de verschillende gemeenten.
Om dit sociaal objectief te realiseren, worden normen opgelegd voor de volgende soorten projecten: 260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 21 van 59
WEERGAVE VAN DE JURIDISCHE CONTEXT
• verkavelingen van ten minste 10 loten bestemd voor woningbouw, of met een grondoppervlakte groter dan 5000m², ongeacht het aantal loten; • groepswoningbouwprojecten waarbij ten minste 10 woongelegenheden ontwikkeld worden; • de bouw of herbouw van appartementsgebouwen waarbij ten minste 50 appartementen gecreëerd worden; • verkavelingen, groepswoningbouwprojecten en projecten voor de bouw of herbouw van appartementsgebouwen die niet voldoen aan de drie bovenvermelde voorwaarden, maar waarvoor een verkavelingsvergunning of stedenbouwkundige vergunning wordt aangevraagd door een verkavelaar of een bouwheer wiens project aansluit op andere, door dezelfde verkavelaar of bouwheer te ontwikkelen gronden, die samen met de gronden waarop de aanvraag betrekking heeft, een oppervlakte van meer dan een halve hectare beslaan. In elk van bovenvermelde soorten projecten, worden een sociaal woonaanbod verwezenlijkt dat gelijk is aan:
• ten minste 20% en ten hoogste 40% van het aantal te verwezenlijken woningen en/of kavels, indien de gronden eigendom zijn van Vlaamse besturen of Vlaamse semipublieke rechtspersonen; • ten minste 10% en ten hoogste 20% van het aantal te verwezenlijken woningen en/of kavels, indien de gronden in eigendom zijn van overige natuurlijke rechtspersonen. De gemeente kan deze percentages verfijnen in een gemeentelijk reglement Sociaal Wonen, dat dezelfde rechtskracht en bindende waarde heeft als een stedenbouwkundige verordening. Vanaf de bekendmaking van een gemeentelijk bericht waaruit blijkt dat het bindend sociaal objectief verwezenlijkt is, kan afgezien worden van het opleggen van een percentage sociaal woonaanbod, of kan een lager percentage gehanteerd worden.
RUP’s en plannen van aanleg die een bestemmingswijziging naar woongebied doorvoeren voor meer dan 5000m², moeten voor dezelfde projecten zoals hierboven beschreven, hogere percentages opgelegd worden, indien het sociaal objectief nog niet gehaald is. (zie art. 4.1.12 van het grond- en pandenbeleid). De omzetting van woonuitbreidingsgebied naar woongebied valt onder deze regeling. Het objectief betreft ten minste 20% en ten hoogste 25% voor gronden die niet in eigendom zijn van Vlaamse besturen of Vlaamse semipublieke rechtspersonen en ten minste 40% en ten hoogste 50% zijn voor de gronden wel in eigendom van Vlaamse besturen of Vlaamse semipublieke rechtspersonen. Enkel mits een specifieke motivering kan worden afgeweken van deze percentages. De afwijking kan niet minder dan 10% bedragen voor gronden niet in eigendom van Vlaamse besturen of Vlaamse semipublieke rechtspersonen. Gezien het RUP Omleidingsweg een woonuitbreidingsgebied omzet naar woongebied, moeten er voor dit deel deze hogere percentages gerealiseerd worden. De verkavelaar/bouwheer kan deze ‘sociale last” verwezenlijken door:
• uitvoering in ‘natura’; • de voor het vooropgestelde sociaal woonaanbod vereiste gronden aan een sociale woonorganisatie door te verkopen; • verhuring van binnen een verkaveling of een bouwproject verwezenlijkte woningen aan een sociaal verhuurkantoor; • onder bepaalde voorwaarden door middel van een storting van een sociale bijdrage 260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 22 van 59
WEERGAVE VAN DE JURIDISCHE CONTEXT
4.9.2
Verwezenlijking van bescheiden woonaanbod
In het decreet wordt gestreefd naar een verwezenlijking van minimumpercentages aan bescheiden woonaanbod. Bescheiden woonaanbod is het aanbod aan kavels en woningen, met uitsluiting van het sociaal woonaanbod, dat bestaat uit:
• kavels met een oppervlakte van ten hoogste 500m² • woonhuizen met een bouwvolume van ten hoogste 550m³ • overige woongelegenheden met een bouwvolume van ten hoogste 240m³. Er worden normen opgelegd voor de volgende soorten projecten (idem sociaal woningaanbod):
• verkavelingen van ten minste 10 loten bestemd voor woningbouw, of met een grondoppervlakte groter dan 5000m², ongeacht het aantal loten;
• groepswoningbouwprojecten waarbij ten minste 10 woongelegenheden ontwikkeld worden; • de bouw of herbouw van appartementsgebouwen warbij ten minste 50 appartementen gecreëerd worden; • verkavelingen, groepswoningbouwprojecten en projecten voor de bouw of herbouw van appartementsgebouwen die niet voldoen aan de drie bovenvermelde voorwaarden, maar waarvoor een verkavelingsvergunning of stedenbouwkundige vergunning wordt aangevraagd door een verkavelaar of een bouwheer wiens project aansluit op andere, door dezelfde verkavelaar of bouwheer te ontwikkelen gronden, die samen met de gronden waarop de aanvraag betrekking heeft, een oppervlakte van meer dan een halve hectare beslaan. In elk van bovenvermelde soorten projecten, wordt een bescheiden woonaanbod verwezenlijkt dat gelijk is aan:
• 40% (verminderd met het op grond van het bij of krachtens het gemeentelijk reglement Sociaal Wonen opgelegde percentage inzake de verwezenlijking van het sociaal woonaanbod) van het aantal te verwezenlijken woningen en/of kavels, indien de gronden eigendom zijn van Vlaamse besturen of Vlaamse semipublieke rechtspersonen; • 20% (verminderd met het op grond van het bij of krachtens het gemeentelijk reglement Sociaal Wonen opgelegde percentage inzake de verwezenlijking van het sociaal woonaanbod) van het aantal te verwezenlijken woningen en/of kavels, indien de gronden in eigendom zijn van overige natuurlijke rechtspersonen. RUP’s en plannen van aanleg kunnen eigenstandig procentuele objectieven en voorschriften vaststellen met betrekking tot de verwezenlijking van een bescheiden woonaanbod in de schoot van de types verkavelingen, groepswoningen en appartementsbouw zoals hierboven vermeld. Zij moeten een procentueel objectief bepalen dat gelijk is aan 40%, verminderd met het vastgestelde percentage inzake de verwezenlijking van een sociaal woonaanbod. Zij kunnen maximale oppervlakte- en volumenormen zoals vastgesteld in de definitie voor bescheiden woonaanbod, verder beperken. Deze normen kunnen worden gemoduleerd in functie van de gezinssamenstelling. De verkavelaar/bouwheer kan deze ‘last” verwezenlijken door:
• uitvoering in ‘natura’; • de voor het vooropgestelde bescheiden woonaanbod vereiste gronden aan een sociale woonorganisatie of een openbaar bestuur door te verkopen;
• verhuring van binnen een verkaveling of een bouwproject verwezenlijkte woningen aan een sociaal verhuurkantoor; • door middel van een storting van een bijdrage 260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 23 van 59
5
ANALYSE VAN DE BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR
5.1
De markt en omliggende bebouwing
Sint-Lievens-Houtem is ontstaan in de nauwe kouterspie tussen de Cotthembeek en de Kousmakersbeek. De ruimtelijke ontwikkeling van de kern van Sint-Lievens-Houtem heeft zich geënt op de agrarische en de natuurlijke structuur van de omgeving. Sommige ruimtelijke elementen zoals de markt van Sint-Lievens-houtem, hebben direct of indirect te maken met het functioneren van de landbouw. De specifieke vorm van de markt verwijst naar het vroegere gebruik van het marktplein als dries. Deze grote, langgerekte markt wordt op regelmatige basis gebruikt voor evenementen als de Land- en Tuinbouwdagen en de zomerjaarmarkt getuigen van het landelijke karakter van de gemeente. Het is de tweede grootste marktplein van Vlaanderen (na Sint-Niklaas). Het is oost-west georiënteerd met als grootste lengte 359m en als grootste breedte 80m.
Op de kop van deze dries bevindt zich de kerk, het kerkhof en het gemeentehuis. De oudste graven liggen rond de kerk, hoewel ze niet echt zichtbaar zijn vanaf de markt. Een groene haag werd rond de graven aangeplant. Het gemeentehuis bevindt zich naast de kerk en is omgeven door de graven. Door de aanwezigheid van het gemeentehuis, komt de kerk vanuit bepaalde zichtpunten eerder op de achtergrond.
De noordelijke pleinwand is slechts één maal doorbroken, door de Schoolstraat. Deze doorbreking situeert zich net daar waar het marktplein de smalste breedte heeft.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 24 van 59
ANALYSE VAN DE BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR
5.2
Omleidingsweg: mobiliteitsonderzoek
In het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan werd geopteerd om een ‘omleidingsweg’ te voorzien. Op het Marktplein van Sint-Lievens-Houtem vinden heel wat activiteiten plaats (jaarmarkten, wekelijkse markt, evenementen, …). Daarbij wordt het plein samen met de wegen dikwijls volledig bezet. Een veilige en snelle verkeersafwikkeling is dan niet meer mogelijk. Om de bereikbaarheid (in het bijzonder ook voor de hulpdiensten) van de verschillende wijken en delen van de gemeente mogelijk te houden op dagen dat het marktplein afgesloten is, is het noodzakelijk een omleidingsweg aan te duiden. Deze omleidingsweg is geen ‘ringweg’ maar een weg die occasioneel zal gebruikt worden wanneer een normale verkeersafwikkeling niet meer mogelijk is. De omleidingsweg maakt gebruik van bestaande wegtracés, maar op drie plaatsen dient een verbindend stuk aangelegd te worden. Een deel van de omleidingsweg maakt gebruik van de gewestweg (geel).
Hierna worden de verschillende delen van de omleidingsweg in beeld gebracht. Opvallend is dat er zeer diverse profielen deel van uitmaken (zie ook verschillende diktes op de figuur).
POLBROEK De straat Polbroek is een deel van de gewestweg N462. De gewestweg bestaat hier een 1x1 weg, met langs weerszijden parkeermogelijkheden. Het straatprofiel is geschikt om als omleidingsweg te fungeren.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 25 van 59
ANALYSE VAN DE BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR
AALMOEZENIE ‘Aalmoezenie’ is een deel dat door de verkaveling Langeveld gaat. Het is een typische ontsluitingsstraat van een verkaveling. Kruisende auto’s kunnen elkaar zonder moeite passeren. Kleine plateaus werden aangelegd als verkeersremmende maatregel.
KLOOSTERSTRAAT Het volgende deel van de omleidingsweg bestaat uit de Kloosterstraat. Het is een smalle straat (+/-4m breed), waar kruisende auto’s elkaar niet kunnen passeren zonder deels in de berm te rijden. Langs beide zijden van de weg zijn er verbredingsmogelijkheden, zonder daarom gebouwen te treffen. Er is een voetpad aanwezig (aan de linkerzijde tot aan voetweg nr. 99 en aan de rechterzijde vanaf voetweg 99, ter hoogte van het voetbalveld). De weg maakt bovendien deel uit van de ‘Rodelandfietsroute’. Zij is ook de aanzet tot de natuurwandeling ‘Cotthempad’. AANVANG LINK KLOOSTERSTRAAT - DIEPESTRAAT Hier ontbreekt een deel van de omleidingsweg. Er bestaat wel een voetweg (nr. 99) tussen de Kloosterstraat en de Diepestraat, die vertrekt vanaf de toegangsweg naar de parking van het rusthuis (zie foto).
DIEPESTRAAT De Diepestraat is in het GRS geselecteerd als een lokale gebiedsontsluitende weg. Het is een bredere straat.
FABRIEKSTRAAT De Fabriekstraat is de weg langs de het Cultureel Centrum en de Sporthal. Het is een straat waar momenteel vlot tweerichtingsverkeer kan passeren. Ze wordt binnenkort heringericht tot een éénrichtingstraat (met uitzondering van het busverkeer).
DOELSTRAAT De Doelstraat is een straat langs de bedrijfsgebouwen van de drankencentrale. Het is een niet al te brede straat, voornamelijk omdat er auto’s geparkeerd staan op de rijweg. Ook de doelstraat wordt heringericht tot een éénrichtingsstraat.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 26 van 59
ANALYSE VAN DE BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR
EILAND Het eiland is een tweerichtingsstraat. Zij is geschikt als omleidingsweg. Ze doorkruist de beekvallei van de Cotthembeek. In de straataanleg is dit momenteel weinig zichtbaar.
HOFKOUTER Vanaf het Eiland gaat de omleidingsweg over in de ‘Hofkouter’. De Hofkouter is deels een éénrichtingsstraat. Zij heeft de typologie van een woonerf. De aanleg is niet voorzien op een doorgangsfunctie. Ook lijkt de straat op sommige plaatsen te smal om als omleidingsweg te dienen. Er bestaat echter wel een rooilijnplan die een bredere straatbreedte voorziet. AANVANG LINK HOFKOUTER – MGR. MEULEMANSTRAAT Doorheen het woonuitbreidingsgebied ‘s Hondshuffel dient gezocht te worden naar een vervollediging van de omleidingsweg. Door het woonuitbreidingsgebied lopen twee wandelwegen. Ook grenst er een kmo-zone aan het woonuitbreidingsgebied. Het woonuitbreidingsgebied zal aangesneden worden volgens de noodwendigheden en de mogelijkheden. MGR. MEULEMANSSTRAAT De Mgr. Meulemansstraat is een deel van de gewestweg N462. De gewestweg bestaat hier uit een 1x1 weg, met langs weerszijden parkeermogelijkheden. Het straatprofiel is geschikt om als omleidingsweg te fungeren.
HOEKSKEN ‘Hoeksken’ is een tweerichtingscentrumstraat. De auto’s staan op de rijweg geparkeerd.
AANVANG LINK HOEKSKEN – POLBROEK Tenslotte moet een link gemaakt worden tussen ‘Hoeksken’ en ‘Polbroek’, doorheen of langs het woonuitbreidingsgebied Polbroek. De meest voor de hand liggende oplossing is een verbreding van de voetweg nr. 98. De verbreding houdt echter in dat een van de twee woningen langs de Hoekstraat zal moeten opgegeven worden. Er is een principebeslissing voor de opmaak van een rooilijnplan.
In het RUP moet er ruimte worden voorzien voor deze omleidingsweg.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 27 van 59
ANALYSE VAN DE BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR
5.3
Natuur in en rond het centrum
Kenmerkend voor het centrum van Sint-Lievens-Houtem is de vallei van de CotthembeekMolenbeek. Het grootste deel van deze vallei is op het gewestplan ingekleurd als natuurgebied. Delen van deze zones zijn effectief bebost (donkergroen); andere delen bestaan voornamelijk uit weiden en graslanden. Het Eilandbos (aan CC De Fabriek) is gelegen in een BPA, waarin de begrenzingen van het Natuurgebied werden verfijnd.
groene bestemming op gewestplan effectief groen aanwezig op terrein
Ook een deel van het marktplein (het deel met de bomenrijen) werd als groengebied ingekleurd. Net buiten het eigenlijke centrumgebied, in de oksel van de Fabriekstraat met de Kapellekouter, is er een groot parkgebied aanwezig op het gewestplan. Verder zijn er enkele aaneengesloten boscompartimenten aanwezig buiten de groene gebieden van het gewestplan. Ze bevinden zich in het woonuitbreidingsgebied Polbroek, in het woongebied langs Polbroek en in het woonuitbreidingsgebied van verkaveling Langeveld.
5.4
Fiets- en wandeldoorsteken rond het centrum
Het centrum van Sint-Lievens-Houtem wordt gekenmerkt door veel open gebieden (kouters en valleigebieden) die binnendringen in het centrumgebied. Over het algemeen zijn deze open gebieden bestemd als woonuitbreidingsgebieden of natuurgebied in het geval van de Cotthembeekvallei. Door deze open gebieden lopen verschillende wandelwegen. Bij de eventuele latere ontwikkeling van deze woonuitbreidingsgebieden is het belangrijk dat deze aangename fiets- en wandelverbindingen blijven bestaan. Het is een sterkte van het dorp.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 28 van 59
ANALYSE VAN DE BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR
voetwegen zoals juridisch vastgelegd in de atlas van de buurtwegen wandel-, fiets en landbouwwegen effectief aanwezig op het terrein
Op de kaart werden in volle lijn de voetwegen vastgelegd die juridisch vastliggen in de atlas van de buurtwegen. In stippellijn werden de effectieve wandel- en fietswegen aangeduid. Soms overlappen deze beide categorieën, maar in de meeste gevallen niet.
5.5
Gemeenschapsvoorzieningen
bestemming ‘openbaar nut’ op gewestplan effectieve gemeenschapsvoorzieningen aanwezig op terrein bestemming ‘recreatie’ op gewestplan aanwezige voetbalterreinen
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 29 van 59
ANALYSE VAN DE BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR
Binnen het gewestplan zijn drie grote zones voor openbaar nut aangeduid. In de noordelijke zone bevindt zich momenteel enkel een van de twee scholen. De rest van het gebied is in gebruik als weide of diepe tuin. In de andere zone – op de kop van het marktplein – bevindt zich de kerk, het kerkhof en het gemeentehuis. Ook enkele woningen liggen binnen deze zone (zonevreemd). In meest zuidelijke zone bevindt zich de andere school en het rusthuis ‘De Kimme’ met enkele recent gebouwde serviceflats. Het rusthuis ligt deels binnen het woonuitbreidingsgebied dat aansluit bij de zone voor openbaar nut. Er tegenover liggen de voetbalvelden (+ kantine) van Sint-Lievens-Houtem, binnen recreatiegebied volgens het gewestplan. Het kleinste voetbalveld ligt deels binnen het aangrenzende woonuitbreidingsgebied. Buiten de zones voor openbaar nut of recreatiegebied – maar binnen woongebied – ligt de bibliotheek, het cultureel centrum en de sporthal (langs de Fabriekstraat), de parochiezaal (Kloosterstraat – naast voetbalkantine).
5.6
Handel, diensten en horeca binnen Sint-LievensHoutem
Bovenstaande kaart geeft een overzicht van de verschillende centrumfuncties binnen de kern van Sint-Lievens-Houtem. Opvallend is dat de meeste functies zich bevinden op de oost-west as: Begin Mgr. Meulemansstraat – Markt – E. Tinelstraat – Fabriekstraat. Op de Noord-West – assen komen quasi geen centrumfuncties voor.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 30 van 59
ANALYSE VAN DE BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR
5.7
Ambachtelijke activiteiten in en rond het centrum
woongebied op gewestplan ambachtelijke bedrijven aanwezig op terrein KMO-zone op het gewestplan
In en rond het centrum zijn een aantal ambachtelijke bedrijven aanwezig. Het gaat over de volgende bedrijven: 1. Aannemersbedrijf Lievens: dit bedrijf is volledig gelegen binnen woongebied De bedrijfswoning heeft een ontsluiting via De Coomansgang, maar de bedrijfsactiviteiten ontsluiten via Polbroek. Het bedrijf Lievens is gevestigd op twee locaties. Voor de locatie buiten dit RUP gelegen werd een recent een RUP goedgekeurd. 2. Bedrijfsloodsen Janssens: deze loods is gelegen binnen woongebied / kmo-zone. De ontsluiting gebeurt via de Mgr. Meulemansstraat. 3. Group Cammaert bvba: dit garagebedrijf langs Polbroek is deels gelegen binnen woongebied. De achterkant van het bedrijf is gelegen binnen landschappelijk waardevol agrarisch gebied. 4. Garage De Pauw: dit bedrijf is gelegen langs Polbroek, binnen woongebied. Het bedrijf sluit aan bij een grootwarenhuis.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 31 van 59
ANALYSE VAN DE BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR
5.8
Het woongebied – onbebouwde gebieden – meergezinswoningen
Het woongebied Vanuit deze geconcentreerde centrumplek hebben zich een aantal tentakels verspreid onder de vorm van woonlinten langsheen Polbroek, Diepestraat/ Kapellekouter (voormalige trambedding), Fabrieksstraat/ Krabbenijkstraat/ Dries, Molenkouter, Mgr. Meulemansstraat. Op die tentakels hebben zich weer nieuwe, kleinere linten ontwikkeld - al dan niet vertrekkend van een historisch rijgehucht. Het gaat hier om Hoeksken/ Bovenstraat, Hondshuffel, Houwerzele en Bruisbeke op de Mgr. Meulemansstraat; Sint – Lievensstraat, Wittinck, Balei en Broekveld op de Krabbenijkstraat; Weehage op de Molenkouter, Beekstraat en Bosstraat op de Diepestraat. Op een aantal plaatsen raakt de open ruimte tussen deze tentakels stilaan opgevuld door grootschalige verkavelingen, waardoor reeds grotendeels geürbaniseerde bouwblokken zijn ontstaan. Het betreft hier met name het resterend gedeelte van de Molenkouter tussen de Krabbenijkstraat en de Molenkouter, de verkaveling Schoolstraat – S. Verbruggenlaan en de verkaveling ten zuiden van de gemeente aansluitend op het sportcomplex tussen de Cotthembeek en Polbroek. In dit laatst vermelde gebied werd een verkaveling goedgekeurd voor een 60–tal woningen, die bijna allemaal reeds opgetrokken zijn.
Open plekken in het woongebied Binnen het woongebied zijn nog een aantal onbebouwde delen aanwezig. Opvallend is de open plek net ten zuiden van het Marktplein. De plek bestaat momenteel uit (paarden)weiden, en diepere tuinen van de woningen langs Polbroek. Het gebied sluit aan bij het woonuitbreidingsgebied in het zuiden van het centrum. Verder langs Polbroek zijn nog enkele vrijliggende percelen. Eveneens opvallend zijn de twee woonpercelen aan de Kousmakerbeek die nog niet bebouwd zijn. Voor het gebied ten noorden van de gewestweg is echter wel reeds een verkavelingsvergunning afgeleverd. Naast nog enkele versnipperde bouwpercelen ligt tenslotte nog een groter onbebouwd perceel tussen de Diepestraat en de Kapellekouter. Dit binnengebied ligt echter nogal decentraal ten opzichte van de kern en zal daarom geen deel uitmaken van dit RUP.
Meergezinswoningen In Sint-Lievens-Houtem komen relatief nog weinig appartementsblokken voor. Op het marktplein komen enkele meergezinswoningen voor, evenals langs de Mgr. Meulemansstraat. Ook langs de invalswegen naar de markt werden er reeds appartementen opgetrokken. Aan het kruispunt Fabrieksstraat – Diepestraat – Kapellekouter duiken er ook een aantal appartementen op.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 32 van 59
ANALYSE VAN DE BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR
woongebied volgens het gewestplan open plekken binnen het woongebied open plekken binnen het woongebied, verkavelingsvergunning
Open plekken in het woongebied
Meergezinswoningen
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 33 van 59
6
PROBLEEMSTELLING
6.1
Nood aan een vervollediging van de omleidingsweg
Er is nood aan een vervollediging van de omleidingsweg (zie ook GRS). De omleidingsweg mist op vandaag nog 3 schakels om te kunnen functioneren. In dit RUP zullen deze schakels juridisch worden verankerd in het grafisch plan. De juiste wegbreedtes zullen moeten worden ingepast in het plan. Eventuele nodige onteigeningen zullen worden aangeduid op het onteigeningsplan.
6.2
Een aantal noden vanuit verschillende actoren
Vanuit de verschillende actoren zijn een aantal noden gekend bij het gemeentebestuur:
6.2.1
Handel en horeca
In het centrum zijn een tweetal grootschalige kleinhandelszaken gelegen. Het gaat over een doe-het-zelfzaak op het marktplein (Tiré) en een drankencentrale (Pede) langs de Doelstraat. De handelszaken zijn momenteel gelegen in woongebied volgens het gewestplan; ze zijn dus niet zonevreemd. Er dient nagedacht worden wat een gepaste locatie is voor dergelijke groterezaken. Hierbij is het van belang dat dergelijke zaken zelf instaan voor voldoende parking op eigen terrein.
6.2.2
Gemeenschapsvoorzieningen
• Er is nood aan een kiss-en ride – zone of parking aan de school Sint-Lievensinstituut (markt). Bij de heraanleg van de markt zal ter hoogte van de huidige ingang van de school een rotonde gesitueerd worden. Daardoor is het aangewezen om ook langs de achterkant – aan de nieuwe weg – een ingang te voorzien, met mogelijkheid tot parkeren/ kiss & ride.
• Het rusthuis heeft op langere termijn een uitbreidingsbehoefte, omwille van steeds strengere normen. Om dezelfde capaciteit te behouden, moet er meer ruimte zijn. een verdiep op het bestaande gebouw is niet mogelijk omwille van de specifieke draagstructuur. Daarom wenst men in oppervlakte uit te breiden. Ook kan een dakverdieping omwille van de normen niet gebruikt worden als functionele ruimte. De mogelijkheid om twee volle bouwlagen te voorzien is daarom aangewezen.
• Het rusthuis heeft ook nood aan een nieuw gebouw met serviceflats (+/- 14 eenheden). Dit gebouw zouden ze graag optrekken langs de Kloosterstraat, aansluitend op de bestaande serviceflats met façade aan de Markt.
• Een verbreding in functie van een voetpad van de Kloosterstraat zou een kwalitatieve verbetering zijn. Gezien uitbreiding van het rusthuis in de voortuinstrook geen wens is van het RVT, is het geen probleem om de Kloosterstraat minimaal te verbreden.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 34 van 59
PROBLEEMSTELLING
• Aan de overkant van de Kloosterstraat zou de voetbalploeg graag ruimte krijgen voor kleinere terreintjes (ongeveer 40 x 40m). In dit geval zou het voor de veiligheid interessant zijn dat de Kloosterstraat afgesloten kan worden.
• Er is nood aan een uitbreiding van het andersvalidentehuis ‘Huize vander Schueren in Eiland. Het is de bedoeling om enkele extra woonentiteiten te voorzien waar andersvaliden begeleid kunnen wonen.
6.3
Aanpassingen van de gewestplanbestemming
Een aantal reeds gebouwde of aangelegde zaken binnen de kern van Sint-Lievens-Houtem, liggen niet in de juiste bestemmningszone. Voor het RUP Omleidingsweg gaat het over een deel van het rusthuis dat gelegen is in woonuitbreidingsgebied. Om deze functies ontwikkelingskansen te bieden, is er een bestemmingswijziging noodzakelijk.
6.4
Nood aan visie op de nog open gebieden in het centrum
Woonuitbreidingsgebied ‘s Hondshuffel Er is nood aan een visie op het woonuitbreidingsgebied ’s Hondshuffel. Op die manier kunnen noodzakelijke ontsluitingen vastgelegd worden, kan de omleidingsweg vervolledigd worden en kan ook de beekvallei juridisch verankerd worden.
6.5
Het evalueren van rooilijnplannen en huidige straatprofielen van de centrumstraten
Ondanks N-nummer, heeft de N462 in de praktijk geen regionale functie, enkel een lokale functie die de gemeente verbindt met Zottegem en Wetteren. In het kader van het mobiliteitsplan werden tellingen gehouden. Hieruit kwam naar voor dat op het deel van deze weg ten zuiden van de kern van Sint-Lievens-Houtem de hoogste intensiteit werd genoteerd. De verkeersintensiteit ten noorden van de kern Sint-Lievens-Houtem ligt heel wat lager. Er dient in overleg met het Vlaams Gewest overwogen worden hoe men omgaat met het rooilijnplan. In het RUP moet nieuwe visie op de weg juridisch vastgelegd worden. Het rooilijnplan kan na de goedkeuring van dit RUP aangepast worden.
Ook de andere rooilijnplannen en bestaande straatprofielen binnen het plangebied moeten geëvalueerd worden. Mogelijks zullen een aantal rooilijnplannen moeten worden opgeheven.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 35 van 59
PROBLEEMSTELLING
6.6
Nood aan een aantal kwaliteitsgaranties
Om de attractiviteit van het centrum te verhogen, is het aangewezen om enkele kwaliteitsgaranties in te bouwen in dit RUP
• Vastleggen van het eigenlijke centrumgebied, waar de meeste centrumfuncties • • • • •
geconcentreerd voorkomen. Overwegen waar appartementsbebouwing kan worden toegelaten. Vastleggen van enkele kwaliteitsgaranties voor appartementen (dakuitbouwen, minimale groen- en parkeernormen). Accentueren en beschermen van de beekvalleien Kousmakersbeek en Cotthembeek in de kern. Juridisch verankeren van wandel- en fietsdoorsteken. De structuur van Sint-Lievens-Houtem is in het algemeen vrij chaotisch ontwikkeld en onsamenhangend geworden. Een uitdaging voor dit RUP is door het inkaderen van de toekomstige ontwikkelingen opnieuw een samenhangende structuur te bewerkstelligen.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 36 van 59
7
VERDERE VISIEVORMING
De visie op het centrumgebied is al grotendeels beschreven in het GRS (zie punt 3.3) Toch zijn er nog een aantal zaken waarrond een visie moet geformuleerd worden of waar de visie uit het GRS kan verfijnd worden. Deze zaken worden hier verder besproken.
7.1
Vervollediging Omleidingsweg
In het GRS werd reeds ruwweg aangegeven waar de ontbrekende schakels van de omleidingsweg moeten worden gerealiseerd. Ter hoogte van Ter Kimme zal er een doorsteek richting Diepestraat worden voorzien. Sinds de goedkeuring van het GRS zijn ondertussen de plannen voor de heraanleg van de markt concreter geworden, en is er ook nagedacht over de toegankelijkheid van de school SintLievens-Instituut. Zo zou de ingang voor kinderen die met de wagen naar school worden gebracht zich eerder situeren langs de omleidingsweg. Daar zou dan ook een kiss- en ridezone worden aangelegd. Ondertussen is er ook een opportuniteit ontstaan doordat het gemeentebestuur een perceel kon aankopen langs de E. Tinelstraat: Om het dagelijksautoverkeer van en naar de school beter te laten verlopen en geen onnodige omweg door de beekvallei te laten doorlopen, kan er een bijkomende ontsluiting richting de E. Tinelstraat voorzien worden ter hoogte van het aangekochte perceel. Het vervolg van de omleidingsweg richting Diepestraat (die door de nieuwe doorsteek een lagere capaciteit zal kennen) is nog steeds noodzakelijk, omdat bij evenementen ook de E. Tinelstraat onbereikbaar is. Wel biedt deze bijkomende ontsluiting richting E. Tinelstraat de mogelijkheid om het vervolgtraject op een meer natuurlijke manier aan te leggen, rekening houdend met de beekvallei die hier wordt doorkruist. Het profiel van de weg kan worden aangepast en de specifieke aanleg kan de aanwezigheid van de beekvallei benadrukken.
7.2
Concrete afbakening centrumgebied
In het GRS wordt het centrumgebied voor functies reeds afgebakend. Binnen dit RUP wordt deze afbakening nog wat verfijnd. Om de levendigheid rond het plein te concentreren, wordt er geopteerd om de centrumfuncties niet overal als “hoofdfunctie” toe te laten en een duidelijk onderscheid te maken tussen centrumgebieden en verblijfsgebieden (waar de hoofdfunctie ‘wonen’ blijft). Het centrumgebied wordt als volgt afgebakend:
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 37 van 59
VERDERE VISIEVORMING
Binnen dit centrumgebied kunnen kleinhandel, diensten, horeca, … vrij opgericht worden. De gebieden daarbuiten zijn verblijfsgebieden, waar de hoofdfunctie steeds wonen is. De handelszaken dienen steeds op maat van Sint-Lievens-Houtem te blijven. Grotere handelszaken op niveau van de kern zijn mogelijk binnen dit centrumgebied, zolang er voldoende parkeermogelijkheden kunnen gecreëerd worden op eigen terrein. Polbroek wordt – in tegenstelling tot de aanduiding in het GRS – niet opgenomen binnen de afbakening centrumgebied, omdat het karakter van de straat (met veel waardevolle gebouwen) zou verloren gaan bij concentratie van kleinhandelszaken (als hoofdfunctie). De mooie woonhuizen dreigen hun charme te verliezen wanneer de hoofdfunctie ‘wonen’ zou verdwijnen.
7.3
Creëren van een goede bereikbaarheid van het marktplein voor voetgangers en fietsers
De bereikbaarheid van het centrumgebied vanuit de verschillende wijken, maar ook vanuit de open ruimte is een van de uitgangspunten van de fiets- en wandelpadenstructuur. Hierbij moet worden vertrokken van de effectief bestaande wegels en van de juridisch vastliggende wegels in de atlas van de buurtwegen (zie kaart onder punt 5.5). Ook bij de ontwikkeling van de woonuitbreidingsgebieden moet men rekening houden met de doorwaadbaarheid voor voetgangers en fietsers. Op de bovenstaande kaart werd in het groen aangeduid welke verbindingen moeten worden bestendigd of gecreëerd.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 38 van 59
VERDERE VISIEVORMING
voetwegen zoals juridisch vasgelegd in de atlas van de buurtwegen wandel-, fiets en landbouwwegen effectief aanwezig op het terrein te voorziene verbindingen in het RUP
7.4
Welgekozen locaties voor meergezinswoningen
Meergezinswoningen van 2 woongelegenheden kunnen overal in het centrum van Sint-LievensHoutem worden toegelaten. Echter grotere meergezinswoningen, van meer dan 2 woongelegenheden, wil men enkel toelaten op weloverwogen plaatsen.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 39 van 59
VERDERE VISIEVORMING
Op de oost-westas door het centrum zijn ze overal toegelaten, weliswaar binnen de vooropgestelde gabarieten voor de verschillende zones. . Het marktplein zelf laat grotere bouwvolumes toe. Enkel bij de waardevolle gebouwen zal men rekening moeten houden met het feit dat de gebouwen enkel kunnen gerenoveerd worden. Ook langs de Mgr. Meulemansstraat , de E. Tinelstraat en de Fabrieksstraat kunnen er appartementen van meer dan 2 woongelegenheden worden toegelaten. De Mgr. Meulemansstraat is de invalsweg tot het dorp en bevat reeds verschillende meergezinswoningen. Als nabestemming, op het moment dat de drankencentrale zou verdwijnen uit de Doelstraat, kan de bestaande gebouwenstructuur ook ingericht worden als meergezinswoning. Een nieuwe ambachtelijke of groothandelsactiviteit op deze locatie is immers niet gewenst. Langs Polbroek, die de meest karaktervolle straat is van het centrum, is het niet gepast om er een andere typologie van woningen te voorzien. Het karakter van de straat zou veranderen, wat niet de bedoeling is. De overige straten hebben een verblijfskarakter, waar de typologie overwegend bestaat uit open, gesloten en halfopen woningen. Grotere meergezinswoningen passen niet binnen dit weefsel.
7.5
Gabarieten in de centrumstraten
Het basis–gabariet voor het centrum van Sint-Lievens-Houtem is 2 bouwlagen en een dak onder 45°. Afhankelijk van plaatselijke situaties zal er binnen het RUP van dit gabariet afgeweken worden.
7.6
Omgeving school (markt), rusthuis, recratiegebied als één goed georganiseerde voorzieningencampus
De site in de omgeving van de school, parochiezaal, het rusthuis en de voetbalvelden, gelegen langs de Kloosterstraat kunnen we beschouwen als één grote voorzieningencampus. Bij de inrichting van deze ‘campus’ moet rekening gehouden worden met de volgende aandachtspunten:
• • • • •
7.7
realisatie van een ontbrekend deel van de omleidingsweg goede ontsluitingsstructuur met parkeermogelijkheden veilige omgeving voor kinderen, bejaarden, sporters mogelijkheid tot uitbreiding van de gemeenschapsvoorzieningen (sport en rusthuis) maximaal open houden van de beekvallei
Garanties voor kwaliteit van de bouwwerken
Door enkele algemene voorschriften rond dakuitsprongen, geveluitsprongen, publiciteit, … op te nemen in het RUP, kunnen we de kwaliteit van de openbare ruimte verhogen.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 40 van 59
8
INRICHTINGSSCHETSEN
8.1
Woonuitbreidingsgebied ’s Hondshuffel
Dit woonuitbreidingsgebied kan volgens het GRS op korte termijn nog niet worden aangesneden. Omwille van de grote achterstand op gebied van sociale woningen, wenst het gemeentebestuur om dit woonuitbreidingsgebied toch reeds te ontwikkelen. De doelstellingen rond sociale woningen zullen anders nooit gehaald kunnen worden. Daarom wordt de mogelijke inrichting van het gebied onderzocht. Bovendien maakt de omleidingsweg deel uit van de ontwikkeling van ’s Hondshuffel. Ook de concrete inrichting van de beekvallei binnen dit woonuitbreidingsgebied kan op die manier gerealiseerd worden. Bij de inrichting dient daarom in de eerste plaats rekening worden gehouden met de te realiseren omleidingsweg en de beekvallei die het gebied doorkruisen. Ook twee fietsverbindingen, die de open ruimte en de verder gelegen woongebieden met het centrum verbinden, moeten worden bewaard. In de inrichtingsschets vormt de beekvallei een centrale groene as door het woongebied. Aansluitend op de beekvallei werd een groen, natuurlijk speelplein voorzien.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 41 van 59
INRICHTINGSSCHETSEN
De wegenstructuur is zo ontworpen dat er geen doorgaand (sluip)verkeer kan ontstaan tussen het centrum en de straat ’s Hondshuffel. Wel zijn er twee doorgaande wandel- en fietsverbindingen mogelijk (rode stippellijn).
8.2
Wooninbreidingsgebied + voorzieningencampus
Ten zuiden van de markt is momenteel het rusthuis, de voetbalvelden en de parochiezaal gelegen. Ook is er een aannemersbedrijf actief (binnen woongebied). Aansluitend is nog een niet aangesneden binnenbied gelegen.
Het aannemersbedrijf vlak aan de markt is een activiteit die op termijn zal verdwijnen. Het is niet de bedoeling om er – na de stopzetting van huidige activiteiten – nog nieuwe activiteiten toe te laten. De inrichtingsschets geeft daarom een toekomstbeeld weer. De beekvallei is een harde grens voor ontwikkelingen. Het is niet de bedoeling om nog nieuwe bebouwing toe te laten tot tegen de beek. Achter het rushuis en ter hoogte van het begin van de Kloosterstraat wordt een mogelijkheid voorzien voor de uitbreiding van het rusthuis. 260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 42 van 59
INRICHTINGSSCHETSEN
Ten zuiden van het rusthuis wordt een multifunctionele zone voorzien voor (openlucht) gemeenschapsvoorzieningen of recreatieve voorzieningen, afhankelijk van concrete noden. Er kan bijvoorbeeld een extra voetbalveld worden aangelegd. De parking tussen de parochiezaal en de kantine van de voetbal kan op termijn heraangelegd worden en dienst doen als een volwaardige centrumparking op wandelafstand van de markt. Langs de nieuwe weg tussen de school en het rusthuis (een schakel in de omleidingsweg) wordt een parking en kiss&ride voorzien voor de school. Deze omleidingsweg kent naast het tracé voorzien in het GRS ook nog een vertakking naar de E. Tinelstraat om op die manier een logische verkeersafwikkeling te creëren voor het autoverkeer van en naar de school. Ook wordt de omleidingsweg verder naar de Diepestraat op die manier ontlast en kan deze een meer natuurlijke, meer landelijke uitstraling krijgen ter hoogte van de beekvallei.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 43 van 59
9
Gebruik van gabarieten
Het ruimtelijk uitvoeringsplan legt voor het centrum van Sint-Lievens-Houtem toegelaten gabarieten voor de hoofdgebouwen en bijgebouwen vast. Deze voor de hoofdgebouwen worden op het grafisch plan aangeduid met een cijfer, dat verwijst naar het gabariet dat van toepassing is. Het toegelaten gabariet creëert een maximale bebouwingsenveloppe. Elke vorm van nieuwe bebouwing moet gebeuren binnen dit gabariet. Binnen deze enveloppe is de schikking van de bouwvolumes vrij te bepalen.
De toegelaten gabarieten vormen een onderdeel van de stedenbouwkundige voorschriften. De aanduiding van de gabarieten is een beperkende bepaling en creëert geen automatisch recht om deze volledig in te nemen met bebouwing. Elke aanvraag voor een stedenbouwkundige vergunning moet getoetst worden aan de totaliteit van de stedenbouwkundige voorschriften én aan de goede ruimtelijke ordening (vb. goede overgangen of goede aansluiting op naastliggend gebouw). Er kunnen binnen de stedenbouwkundige voorschriften dus ook beperkingen opgelegd worden aan de bouwvolumes binnen een bepaald gabariet, bijvoorbeeld: o o o
verplichte voorbouwlijn: de voorbouwlijn van het hoofdgebouw bevindt zich verplicht op deze lijn; vaste nokrichting: de richting van de nok bij hellende daken bevindt zich verplicht in de aangeduide richting. bouwdiepte
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 44 van 59
10
Decretale bepalingen
10.1
Opgave van de voorschriften die strijdig zijn met het ruimtelijk uitvoeringsplan en die opgeheven worden
10.1.1
Gewestplan
Sint-Lievens-Houtem is opgenomen in het gewestplan Aalst-Ninove-Geraardsbergen-Zottegem (KB 30/05/1978). De volgende bestemmingen van het gewestplan, die terug te vinden zijn in het plangebied, worden opgeheven: - woongebied - woonuitbreidingsgebied - gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut - gebied voor dagrecreatie - natuurgebied - gebied voor ambachtelijke bedrijven en KMO’s - landschappelijk waardevol agrarisch gebied (wordt later aangevuld met ruimtebalans)
10.1.2
Rooilijnplannen
Het nieuwe ruimtelijk uitvoeringsplan heft de bestaande rooilijnplannen op, die gelden voor het plangebied.
Tabel 1. Lijst van rooilijnplannen die opgeheven worden door het ruimtelijk uitvoeringsplan ROOILIJNPLAN
DATUM VAN GOEDKEURING
RW 62 Doornik - Wetteren (Mgr. Meulemansstraat - Paardemarkt – Polbroek)
KB 19 oktober 1984
Hofkouter
KB 13 november 1964
Eiland
14 augustus 1959
Doelstraat
GR 9 maart 1990
Fabriekstraat
KB 24 augustus 1926
Diepestraat
12 januari 1966
10.1.3
Verkavelingen
De bestaande goedgekeurde, niet-vervallen verkavelingen, die (gedeeltelijk) gelegen zijn in het plangebied, worden opgeheven door dit ruimtelijk uitvoeringsplan. De plannen die slechts
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 45 van 59
Decretale bepalingen
gedeeltelijk gelegen zijn binnen het plangebied, worden enkel opgeheven voor het deel dat gelegen is binnen de contouren van dit RUP.
Tabel 2. Lijst van de verkavelingen die (deels) opgeheven worden door het ruimtelijk uitvoeringsplan
10.2
VERKAVELINGS-PLAN
DATUM VAN GOEDKEURING
V0333/1
23/03/1983
V0194/1
10/12/1968
V0194/2
?
V0194/3
?
V0455/1
19/12/1991
V0451/1
20/06/1991
V0162/1
05/10/1964
V0295/1
26/09/1977
V0413/1
22/08/1988
V0144/1
30/07/1962
V0517/1
02/05/1997
V0332/1
09/02/1983
V0557/1
17/02/2000
Vxxxx (in WUG)
26/05/2005
Vxxx (op hoek eiland)
08/10/2009
Register planbaten-planschade-compensatie
Volgens art. 2.2.2 van de Codex Ruimtelijke Ordening dd. 27 maart 2009, dient in een RUP een register te worden opgenomen, al dan niet grafisch, van de percelen waarop een bestemmingswijziging wordt doorgevoerd die aanleiding kan geven tot een planschadevergoeding, vermeld in art. 2.6.1, een planbatenheffing, vermeld in artikel 2.6.4, of een compensatie, vermeld in boek 6, titel 2 of 3, van het decreet van 27 maart 2009 betreffende het grond- en pandenbeleid. (wordt later aangevuld)
• De regeling over de planschade is te vinden in artikel 2.6.1 en volgende van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening.
• De regeling over de planbatenheffing is te vinden in artikel 2.6.4 en volgende van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening.
• De regeling over de kapitaalschadecompensatie is te vinden in artikel 6.2.1. en volgende van het decreet van 27 maart 2009 betreffende het grond- en pandenbeleid.
• De regeling over de gebruikerscompensatie is te vinden in het decreet van 27 maart 2009 houdende vaststelling van een kader voor de gebruikerscompensatie bij bestemmingswijzigingen, overdrukken en erfdienstbaarheden tot openbaar nut.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 46 van 59
Onderzoek tot m.e.r.
11
Onderzoek tot m.e.r.
Kaart 1: Situering van het plangebied in de ruime omgeving Kaart 2:Situering van het plangebied op topografische kaart Kaart 3: Situering op othokaart Met de inwerkingtreding van het besluit van de Vlaamse regering van 11 april 2008 is er meer duidelijkheid geschapen omtrent de integratie van milieueffectenrapportage (m.e.r.) in het planproces van een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP).
Vanaf 1 juni 2008 dient er bij de opmaak van RUP’s formeel rekening gehouden te worden met het onderzoek van milieueffecten die de realisatie van de bestemmingen in dit RUP kunnen teweegbrengen. In de praktijk betekent dit dat voor elk RUP minimaal een ‘onderzoek tot m.e.r.’ dient uitgevoerd te worden.
De resultaten van het ‘onderzoek tot m.e.r.’ geven aan of de opmaak van een planMER al dan niet noodzakelijk is. Bijkomend worden de resultaten aangewend om de ruimtelijke keuzes die in de RUP’s gemaakt worden inhoudelijk te versterken en te onderbouwen.
De opbouwende delen van een ‘onderzoek tot m.e.r.’ bij het RUP Omleidingsweg zijn de volgende:
• Aftoetsing m.e.r.-plicht van rechtswege; • Scoping van milieu-effecten; • Eindconclusie; Er werden verschillende overzichtskaarten opgemaakt voor het hele plangebied (zie achteraan hoofdstuk ‘onderzoek tot m.e.r.’).
1.1
Alternatieven
Vooraleer we het eigenlijke onderzoek tot m.e.r. starten voor de gekozen ontwikkelingsperspectieven, willen wij kort enkele alternatieven voorstellen, die uiteindelijk niet weerhouden werden.
1.1.1 Het Nulalternatief Kaart 4: Gewestplan
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 47 van 59
Onderzoek tot m.e.r.
Het ‘nulalternatief’ houdt in dat er geen planinitiatieven worden genomen en dat er dus geen RUP wordt opgemaakt. In dat geval blijft het gewestplan van kracht.
Het plangebied is voor een groot deel gelegen binnen woongebied: “De woongebieden volgens het gewestplan zijn bestemd voor wonen, alsmede voor handel, dienstverlening, ambacht en kleinbedrijf voor zover deze taken van bedrijf om redenen van goede ruimtelijke ordening niet in een daartoe aangewezen gebied moeten worden afgezonderd, voor groene ruimten, voor sociaal-culturele inrichtingen, voor openbare nutsvoorzieningen, voor toeristische voorzieningen, voor agrarische bedrijven. Deze bedrijven, voorzieningen en inrichtingen mogen echter maar worden toegestaan voor zover ze verenigbaar zijn met de onmiddellijke omgeving.” Uit dit voorschrift blijkt dat de mogelijkheden binnen woongebied vrij interpreteerbaar en dus zeer ruim kunnen zijn.
Een deel van het plangebied is gelegen in woonuitbreidingsgebied: “De woonuitbreidingsgebieden zijn uitsluitend bestemd voor groepswoningbouw zolang de bevoegde overheid over de ordening van het gebied niet heeft beslist, en zolang, volgens het geval, ofwel die overheid geen besluit tot vastlegging van de uitgaven voor de voorzieningen heeft genomen, ofwel omtrent deze voorzieningen geen met waarborgen omklede verbintenis is aangegaan door de promotor.” Huisvestingsmaatschappijen kunnen momenteel deze woonuitbreidingsgebied bebouwen, zonder dat er op voorhand een ordening is vastgelegd. Op die manier wordt dus de kwaliteit van de inrichting niet gegarandeerd. Het RUP zet ook een deel van het woonuitbreidingsgebied s’ Hondshuffel om in natuurgebied (ter hoogte van de beek).
Een ander deel van het plangebied is gelegen de zone voor openbaar nut. Ook hier zijn alle zaken van openbaar nut toegelaten, zonder dat de inrichting reeds vastligt. Opnieuw is dus bij het nulalternatief geen garantie van kwalitatieve inrichting.
Een kleine van het plangebied, ter hoogte van de Kottembeek is gelegen in natuurgebied: “De natuurgebieden omvatten de bossen, wouden, venen, heiden, moerassen, duinen, rotsen, aanslibbingen, stranden en andere dergelijke gebieden. In deze gebieden mogen jagers- en vissershutten worden gebouwd voor zover deze niet kunnen gebruikt worden als woonverblijf, al ware het maar tijdelijk.” Concreet houdt dit in dat er geen nieuwe vergunningen kunnen worden afgeleverd die niet voldoen aan bovenstaande bestemming binnen deze gebieden. Op drie plaatsen van het plangebied wordt er natuurgebied omgezet in een andere bestemming, waar het nulalternatief geen bestemmingswijziging zou voorzien: Ter hoogte van Eiland: De bestaande weg Eiland wordt bestendigd. Het nulalternatief houdt geen rekening met deze bestaande weg. Ter hoogte van de achterkant van ‘Huize Vander Schueren’ Hier wordt een kleine 800m² ‘natuurgebied’ omgezet naar ‘gebied voor gemeenschapsvoorzieningen’, met aandacht voor groene inrichting. De bedoeling is iets meer vrijheid te laten voor het voorzien van enkele woonentiteiten voor begeleid wonen van andersvaliden. Een afstand van 10m ten opzichte van de beek blijft natuurgebied. Ter
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 48 van 59
Onderzoek tot m.e.r.
compensatie wordt het woongebied iets verder in de straat die tot tegen de beek komt, ook beperkt tot op 10m van de straat. Het nulalternatief houdt dus minder rekening met de exacte ligging van de beek. Ter hoogte van de omleidingsweg in het zuiden van het plangebied: Volgens het nulalternatief kan de omleidingsweg zoals vastgelegd in het GRS niet worden gerealiseerd. dit komt de goede en veilige verkeersafwikkeling tijdens de grote evenementen op het marktplein niet ten goede. De omleidingsweg zal ter hoogte de beekvallei bovendien rekening moeten houden met de natuurlijke omgeving qua aanleg. Dit wordt ook zo vastgelegd in de stedenbouwkundige voorschriften. De weg zal ook natuurlijk moeten ingekleed worden in de omgeving. Dit wordt ook zo vastgelegd in het RUP.
Verder is een kleiner deel van het plangebied gelegen binnen gebieden voor ambachtelijke bedrijven en gebied voor KMO: Wat de `gebieden voor ambachtelijke bedrijven en de gebieden voor kleine en middelgrote ondernemingen' betreft, wordt bij de beoordeling van de vraag of een bedrijf al dan niet als een ambachtelijk bedrijf of een kleine of middelgrote onderneming kan worden beschouwd, rekening gehouden met de omvang van het bedrijf en de aard van de activiteiten. Evenwel kunnen bepaalde onderdelen van een bedrijf zoals de parkeerplaats, de burelen, het sociaal gebouw, de werkplaats en het benzine- en dieselpompstation evengoed deel uitmaken van een grootschalig industrieel bedrijf als van een ambachtelijk bedrijf of een middelgrote onderneming. Zij kunnen dus in een zone voor zulke bedrijven en ondernemingen worden toegelaten indien ze onderdeel uitmaken van het bedrijf. Deze KMO-zone komt bovendien niet exact overeen met de ligging van de KMO-loods. Ook zijn hier alle zaken van KMO toegelaten, zonder dat de inrichting reeds vastligt. Het nulalternatief is dus een foute, te grove intekening van het gewestplan, dat niet overeenkomt met de realiteit. Het RUP verfijnt dus deze te grove intekening. Daarenboven legt het RUP een buffer vast en worden er inrichtingsvoorschriften vastgelegd.
1.1.2 Andere ontwikkelingsperspectieven Gezien het voorliggende plan het resultaat is van een weloverwogen visie – in navolging van de visie beschreven in het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Lievens-Houtem, waar vooral gestreefd wordt naar kwaliteit; Gezien de visie rekening houdt met de centrumrol van Sint-Lievens-Houtem, Blijken alle andere ontwikkelingsperspectieven voor de omleidingsweg van Sint-LievensHoutem minder kwaliteitsvol en niet conform met het GRS van Sint-Lievens-Houtem.
1.1.3 Conclusie alternatieven De voorgestelde ontwikkelingsperspectieven houden meer rekening met de omgeving dan het nulalternatief of eventueel andere opties. De voorgestelde ontwikkelingsperspectieven zijn bovendien het resultaat van een zeer uitgebreid onderzoek, waarbij weloverwogen keuzes werden gemaakt. Bijgevolg bieden de voorgestelde ontwikkelingsperspectieven de beste garanties voor kwaliteit.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 49 van 59
Onderzoek tot m.e.r.
1.2
Grensoverschrijdende effecten
Omwille van de aard van het plan zijn de grensoverschrijdende effecten op alle te onderzoeken gebieden nihil.
1.3
Aftoetsing planMER-plicht van rechtswege
1.3.1 Project-m.e.r.-plicht De project-m.e.r.-plicht wordt afgetoetst op basis van het besluit van de Vlaamse regering houdende vaststelling van de categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectenrapportage, meerbepaald bijlagen 1 en 2 De activiteiten die binnen het planologisch kader van het RUP zullen kunnen gerealiseerd worden vallen hier niet onder.
1.3.2 Noodzaak tot passende beoordeling Kaart 5: Natura 2000 (vogel- en habitatrichtlijngebieden) en Ramsar-gebieden Gezien er geen speciale beschermingszones gelegen zijn binnen het plangebied, is er geen noodzaak tot passende beoordeling.
1.3.3 Conclusie aftoetsing MER-plicht van rechtswege De opmaak van een plan-MER wordt niet noodzakelijk geacht vanuit de project-m.e.r. plicht of de noodzaak tot een passende beoordeling.
1.4
Scoping milieu-effecten
1.4.1 Aard van het plan Het planologisch initiatief van de gemeente betreft het mogelijk maken van een omleidingsweg en het vastleggen van voorschriften voor enkele gebieden aansluitend op deze omleidingsweg., als uitwerking van de in het gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan opgenomen visie. Het RUP zal de rooilijn vastleggen en toegelaten gabarieten bepalen om zo een toetsingskader te bieden voor nieuwe bouwprojecten, rekening houdend met de bestaande bebouwing.
1.4.2 Voorkomen van bijzonder beschermde gebieden In het Besluit van de Vlaamse Regering houdende vaststelling van de categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage wordt aangegeven wat er verstaan wordt onder ‘bijzonder beschermde gebieden’:
• de speciale beschermingszones overeenkomstig het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu;
• gebieden aangeduid overeenkomstig de Conventie van Ramsar inzake watergebieden van internationale betekenis;
• beschermde duingebieden of voor het duingebied belangrijk landbouwgebied zoals aangegeven ter uitvoering van het decreet van 14 juli 1993 houdende maatregelen tot bescherming van de kustduinen;
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 50 van 59
Onderzoek tot m.e.r.
• natuurgebieden, natuurgebieden met wetenschappelijke waarde en de ermee vergelijkbare •
• • • •
gebieden, aangewezen op plannen van aanleg en de ruimtelijke uitvoeringsplannen van kracht in de ruimtelijke ordening; bosgebieden, valleigebieden, brongebieden, overstromingsgebieden, agrarische gebieden met ecologisch belang of ecologische waarde en de ermee vergelijkbare gebieden, aangewezen op plannen van aanleg en de ruimtelijke uitvoeringsplannen van kracht in de ruimtelijke ordening; beschermde landschappen, stads- of dorpsgezichten, monumenten of archeologische zones; waterwingebieden en bijhorende beschermingszones type I en II vastgesteld ter uitvoering van het decreet van 24 januari 1984 houdende maatregelen inzake het grondwaterbeheer; het Vlaams Ecologisch Netwerk overeenkomstig het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu; een volgens een plan van aanleg of ruimtelijk uitvoeringsplan vastgesteld erfgoedlandschap.
Deze elementen worden nu voor het plangebied van het RUP Omleidingsweg onderzocht. a
VEN-gebieden
Kaart 6: VEN-gebieden Er zijn geen VEN-gebieden gelegen binnen het plangebied.
b
Ramsar-gebieden
Kaart 5: Natura 2000 (vogel- en habitatrichtlijngebieden) en Ramsar-gebieden Er zijn geen Ramsar-gebieden gelegen binnen het plangebied.
c
Beschermde duingebieden
Er zijn geen beschermde duingebieden aanwezig binnen het plangebied.
d
‘Ecologische’ gebieden volgens bestemmingsplannen
Kaart 4: Gewestplan Als ecologische gebieden volgens het gewestplan beschouwen we de groengebieden, parkgebieden, natuurgebieden, natuurgebieden met wetenschappelijke waarde, natuurreservaten, natuurontwikkelingsgebieden, bosgebieden, valleigebieden, brongebieden of agrarische gebieden met ecologisch belang of waarde volgens het vigerende gewestplan.
Binnen het studiegebied komen op drie plaatsen natuurgebied voor. Ter hoogte van Eiland: De bestaande weg Eiland wordt bestendigd. De natuurbestemming was hier al achterhaald. Ter hoogte van de achterkant van ‘Huize Vander Schueren’ Hier wordt een kleine 800m² ‘natuurgebied’ omgezet naar ‘gebied voor gemeenschapsvoorzieningen’, met aandacht voor groene inrichting. De bedoeling is iets meer vrijheid te laten voor het voorzien van enkele woonentiteiten voor begeleid wonen van andersvaliden. Een afstand van 10m ten opzichte van de beek blijft natuurgebied. Ter compensatie wordt het woongebied iets verder in de straat die tot tegen de beek komt, ook beperkt tot op 10m van de straat. Ter hoogte van de omleidingsweg in het zuiden van het plangebied: De omleidingsweg zal ter hoogte de beekvallei rekening moeten houden met de natuurlijke omgeving qua aanleg. Dit wordt ook zo vastgelegd in de stedenbouwkundige voorschriften. De
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 51 van 59
Onderzoek tot m.e.r.
weg zal ook natuurlijk moeten ingekleed worden in de omgeving. Dit wordt ook zo vastgelegd in het RUP. Ter compensatie wordt er wel natuurgebied bijgecreëerd ter hoogte van de Kousmakersbeek. De schadelijke effecten op het milieu zijn dus beperkt.
e
Onroerend Erfgoed
Kaart 7: Beschermde monumenten, landschappen en stads- en dorpsgezichten Binnen het RUP zijn geen geschermde monumenten, landschappen en stad- en dorpsgezichten aanwezig.
f
Waterwingebieden
Kaart 8: Oppervlaktewaterwingebieden In het plangebied komen geen waterwingebieden voor.
1.4.3 Kwetsbaarheid plangebied De aanwezigheid van bijzonder beschermde gebieden geeft weliswaar een idee van belangrijke te beschermen waarden, maar geeft vaak onvoldoende de kwetsbaarheid van een gebied weer.
De kwetsbaarheid van een gebied is echter in belangrijke mate bepalend voor de te verwachten milieueffecten. Een gedetailleerde beschrijving van de kenmerken van het plangebied (= gemeente) is in dit stadium van het onderzoek niet zinvol. Daarom wordt de kwetsbaarheid van het plangebied gekarakteriseerd aan de hand van beschikbaar kaartmateriaal, dat een ruwe indicatie hiervan weergeeft.
Aangezien dit een eerder ruwe werkwijze is die de specifieke eigenheid van het gebied slechts beperkt in rekening brengt, wordt er uitgegaan van het voorzorgsbeginsel op dit vlak. Dit betekent dat – als er twijfel is over de kwetsbaarheid van – er wordt uitgegaan van een ‘worst case’ inschatting van de kwetsbaarheid. Om de kwetsbaarheid in kaart te brengen raadplegen we volgend kaartmateriaal:
• WATER:
Overstromingskaart, kaart van de overstromingsgevoelige gebieden, kaart van de infiltratiegevoelige gebieden, zoneringskaart, grondwaterkwetsbaarheid
• BODEM:
gebieden met een zeer slechte drainage en/of een bijzondere gevoeligheid (zeer natte gronden - drainageklasse f, g, h of i volgens de bodemkaart – en veen-en poelgronden);
• BIOLOGISCHE WAARDE: waardevolle of zeer waardevolle gebieden volgens de Biologische Waarderingskaart;
• LANDSCHAPS- EN ERGOEDWAARDE: relictzones en ankerplaatsen volgens de landschapsatlas – aangevuld met informatie uit de inventaris van het bouwkundig erfgoed en de centraal archeologische inventaris (CAI);
• GELUID EN TRILLINGEN: Stiltegebieden; • LANDBOUWWAARDE ° Landbouwgronden met een hoge of zeer hoge waardering volgens de landbouwtyperingskaart;
° Landbouwgronden gelegen binnen de herbevestigde agrarische gebieden. 260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 52 van 59
Onderzoek tot m.e.r.
• INVLOED OP GEZONDHEID/VEILIGHEID MENS: Woonconcentraties (volgens topografische kaarten, gewestplan), mobiliteit
Rekening houdend met de aard van het planelement, de aanwezige en geplande ontwikkelingen in de omgeving en de aard van/afstand tot kwetsbare gebieden, wordt het risico op milieueffecten beoordeeld en de gewenste diepgang per milieudiscipline vastgesteld.
a Overstromingsgebieden Kaart 9: Overstromingskaarten Kaart 10: Overstromingsgevoelige gebieden Kaart 11: Infiltratiegevoeligheid Om te weten welke gebieden gevoelig zijn voor overstromingen en welke milderende maatregelen er kunnen opgelegd worden bovenop de gewestelijke verordening inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater worden de bovenstaande kaarten bekeken. De volgende analyse werd gemaakt:
OVERSTROMINGSGEVOELIGHEID Binnen het plangebied komen enkel ‘mogelijks’ overstromingsgevoelige gebieden voor, namelijk in de omgeving van de Kousmakersbeek en de Kottembeek. Ter hoogte van de Kousmakersbeek is momenteel een woonuitbreidingsgebied gelegen. Om te voorkomen dat er bij latere ontwikkelingen ruimte van de beek wordt afgenomen, wordt een brede strook langs de beek herbestemd tot zone voor natuur. Op die manier heeft het RUP een positief effect op lange termijn op de waterhuishouding. Ook ter hoogte van de Molenbeek – Kottembeek (linkeroever) wordt er een strook van 10m voorzien als zone voor natuur, om ervoor te zorgen dat de beek steeds voldoende ruimte (en dus bergingsvermogen) zal blijven hebben. Het gewestplan voorziet geen natuurzone aan de linkeroever van te beek ter hoogte van Ter Kimme.
INFILTRATIEGEVOELIGHEID Het plangebied is niet infiltratiegevoelig. Dit houdt in dat het weinig zin heeft om infiltratiesystemen te voorzien. Bijkomende voorschriften rond infiltratie bovenop de gewestelijke verordening hebben weinig zijn omwille van de niet-infiltratiegevoelige bodem.
b Oppervlaktewaterkwaliteit Kaart 12: zoneringskaart Quasi het volledige bebouwde deel van het plangebied is gelegen in “centraal gebied” (oranje arcering), waar alle woningen reeds zijn aangesloten zijn op de bestaande riolering. Het woonuitbreidingsgebied ’s Hondshuffel is wel binnen de grenzen van het plangebied gelegen, maar enkel de wegenis en de groenzone worden effectief al herbestemd. Het RUP zal dus niet zorgen voor extra bouwmogelijkheid van het woonuitbreidingsgebied, tenzij dan het deeltje ‘binnen’ de omleidingsweg. Deze woningen, gelegen langs deze omleidingsweg, zullen moeten aangesloten worden op de riolering. Dit is ook technisch mogelijk en zo voorzien.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 53 van 59
Onderzoek tot m.e.r.
(bij eventuele ontwikkeling van s’ Hondshuffel door een sociale huisvestingsmaatschappij – wat ook zonder dit RUP mogelijk is – , zullen de woningen ook moeten worden aangesloten op de riolering. Ook dit is technisch mogelijk en zo voorzien) Bijgevolg kunnen we besluiten dat het RUP geen invloed zal hebben op de oppervlaktewaterkwaliteit en moeten geen extra maatregelen worden opgenomen in dit RUP.
c Grondwaterkwetsbaarheid Kaart 13: grondwaterkwetsbaarheid Kaart 14: Grondwaterstromingsgevoelige gebieden (watertoets) Voor het volledige plangebied is de grondwaterkwetsbaarheid matig tot weinig kwetsbaar. Wel is het gebied in de omgeving van de Kousmakersbeek en de Molenbeek-Kottembeek zeer gevoelig voor grondwaterstroming. Gezien het RUP weinig verandert op deze locatie aan de bestaande toestand, en gezien er in het verleden geen problemen zijn ontstaan in dit toch wel dicht bebouwd gebied, zijn er geen bijkomende problemen te verwachten na de goedkeuring van dit RUP.
d Bodem Kaart 15: Bodemkaart Kaart 16: Drainageklassen Kaart 17: Bodemsaneringen en -attesten Op de bodemkaart zijn – omwille van de dichte bebouwing - niet veel gegevens van de dorpskern van Sint-Lievens-Houtem weergegeven. Enkel voor de nog te ontwikkelen delen zijn er gegevens gekend.
Ter hoogte van de Molenbeek en de Kousmakersbeek komt ‘natte leem’ voor. In de rest van het woonuitbreidingsgebied s’ Hondshuffel komt er ‘vochtige leem’ voor. De drainagekaart geeft aan dat er enkele natte gronden gelegen zijn. Een vergelijking met de kaart met overstromingsgevoelige gebieden leert ons dat de problematiek eerder beperkt is. Ook wordt een groot deel van het woonuitbreidingsgebied (op de wegenis en zone voor natuur na) niet opgenomen in het RUP. De omzetting van een deel van het woonuitbreidingsgebied s’ Hondshuffel naar ‘zone voor natuur’ toont aan dat er rekening wordt gehouden met de bodemgesteldheid van het gebied.
Ter hoogte van rusthuis Ter kimme komt droge leem, droge zandleem en vochtige leem voor. De drainagekaart geeft aan dat dit voor de zone aan Ter Kimme geen probleem geeft.
e Ecosyseem Kaart 18: ecosysteemkaart verdroging Kaart 19: ecosysteemkaart Verzuring Kaart 20: ecosysteemkaart Eutrofiering Kaart 21: ecosysteemkaart Ecotoopverlies Uit de kaarten kan worden opgemaakt dat het ecosysteem binnen het studiegebied voor wat betreft verzuring en eutrofiëring niet kwetsbaar tot weinig kwetsbaar is. Het woonuitbreidingsgebied s’ Hondshuffel en de beekvallei van de Kousmakersbeek is wel kwetsbaar voor wat betreft verdroging en ecotoopverlies. 260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 54 van 59
Onderzoek tot m.e.r.
Het grootste deel van dit gebied wordt dan ook niet herbestemd (zie grafisch plan), op de indicatieve aanduiding van de wegenis na. Het RUP zal hierop dus quasi geen negatieve invloed kunnen uitoefenen.
f Biologische waarde Kaart 22: Biologische waarderingskaart Binnen het plangebied komen twee gebiedjes voor die worden aangeduid als ‘complex van biologisch minder waardevolle en waardevolle elementen voor. Aan s’ Hondshuffel is dit gebiedje al bijna volledig bebouwd en nabij de Molenbeek wordt dit gebied bestemd tot ‘zone voor natuur’. Aan Eiland komt er een complex van biologisch minder waardevolle en zeer waardevolle elementen voor. Het deel aansluitend bij de Molenbeek-Kottembeek blijft de bestemming natuur behouden. Een deel van dit gebied had echter al de bestemming woongebied in het gewestplan en dit wordt in het RUP ook zo bevestigd. We kunnen concluderen dat waar mogelijk rekening is gehouden met de biologische waarde van de gebieden.
g Landschaps- en erfgoedwaarde en archeologische waarde Kaart 23: Landschapsatlas Binnen het plangebied is een relictzone gelegen. Het zijn quasi hoofdzakelijk reeds bebouwde delen van deze relictzone die aansluiten bij het centrum die zijn opgenomen binnen het RUP. Het RUP legt voorschriften voor deze ruimtes vast, waardoor de ruimtelijke kwaliteit enkel maar beter kan zijn dan wanneer er geen voorschriften zijn.
Kaart 24: inventaris bouwkundig erfgoed Er komen geen gebouwen voor binnen het plangebied die zijn opgenomen binnen de inventaris bouwkundig erfgoed.
Kaart 25: inventaris archeologisch erfgoed
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 55 van 59
Onderzoek tot m.e.r.
Op de inventaris van archeologisch erfgoed zijn binnen dit RUP nog geen sites aangeduid als archeologisch erfgoed. Bij effectieve vondsten biedt de vigerende wetgeving een decretaal kader.
h Landbouwwaarde Kaart 26: Landbouwtyperingskaart Gronden binnen het studiegebied hebben een zeer lage tot lage waardering. De meeste gronden zijn echter al jaren in gebruik als woonkavel of als gemeenschapsvoorziening en voor landbouw minder gunstig gelegen binnen een verstedelijkte omgeving of natuurlijke omgeving (beekvallei). In het RUP wordt het landbouwgebied niet verder aangetast.
Kaart 27: Herbevestigde agrarische gebieden In uitvoering van het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen (RSV) stelt de Vlaamse overheid een ruimtelijke visie op voor landbouw, natuur en bos. Doelstelling is te komen tot een afbakening van de agrarische, natuurlijke en bosstructuur van het buitengebied.
Dit planningsproces resulteerde in het verleden reeds in een gedeeltelijke afbakening van de VEN-gebieden (fase 1). In de tweede fase wil de Vlaamse overheid op korte termijn ook reeds duidelijkheid geven over de percelen die zeker opgenomen worden in de agrarische structuur en die nu ook reeds gelegen zijn in een ‘agrarische bestemming’, de zogenaamde ‘herbevestigde agrarische gebieden’. De herbevestigde agrarisch gebied in Sint-Lievens-Houtem valt niet binnen het plangebied van het RUP.
i Geluid en trillingen Kaart 28: Stiltegebieden Binnen het plangebied en zijn onmiddellijke omgeving zijn er geen stiltegebieden gelegen. Daarom kan men besluiten dat het RUP geen invloed zal hebben op ongeschonden gebieden inzake geluid.
j Effecten op de gezondheid en veiligheid van de mens/ ruimtelijke aspecten Gezien het plan voornamelijk een kader biedt voor de verdere ontwikkeling van de dorpskern van Sint-Lievens-Houtem, zijn er geen bijkomende effecten te verwachten op de gezondheid en veiligheid van de mens.
k Mobiliteit Sint-Lievens-Houtem-centrum wordt bediend door 3 buslijnen:
• lijn 49: Gent – Herzele - Geraardsbergen • lijn 46: Wetteren – Oosterzele - Zottegem • lijn 45: Wetteren – Bavegem - Zottegem en behoort tevens tot een belbusgebied (Herzele – Sint-Lievens-Houtem - 90).
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 56 van 59
Onderzoek tot m.e.r.
We kunnen daaruit besluiten dat het openbaar vervoer voor het centrum van Sint-LievensHoutem voldoende uitgebouwd.
1.5
Eindconclusie
De opmaak van een plan-MER wordt niet noodzakelijk geacht vanuit de project-m.e.r. plicht of de noodzaak tot een passende beoordeling.
Uit de scoping van de milieueffecten kunnen we besluiten dat de ecologisch waardevolle gebieden slechts voor een klein deel worden herbestemd, en dit enkel voor een deeltje dat niet meer in gebruik is als natuurgebied. Anderzijds wordt er natuurgebied bijgecreëerd ter hoogte van de Kousmakersbeek. Binnen het plangebied zijn er geen beschermde monumenten of woningen opgenomen in de inventaris bouwkundig erfgoed. Ook werden er nog geen sites opgenomen in de inventaris van archeologische erfgoed. Binnen de grenzen van het RUP komen geen effectief overstromingsgevoelige gebieden voor. Wel worden er enkele mogelijks overstromingsgevoelige gebieden aangeduid. Door de omgeving van de Kousmakersbeek te herbestemming tot zone voor natuur, wordt hiermee rekening gehouden in het RUP. Ook de Molenbeek – Kottembeek is nu volledig omgeving door een zone voor natuur. Het zoneringsplan voorziet dat alle gebouwen binnen het plangebied zijn aangesloten op een bestaande zuivering, waardoor de oppervlaktewaterkwaliteit en grondwaterkwaliteit op termijn enkel kan verbeteren.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 57 van 59
Onderzoek tot m.e.r.
De biologische waarde, de landbouwwaarde en de landschapswaarde worden door dit RUP niet aangetast.
De effecten op de gezondheid en de veiligheid van de mens zijn nihil. Wat betreft het ruimtelijk aspect kunnen we stellen dat het RUP stedenbouwkundige randvoorwaarden wil vastleggen voor nieuwe ontwikkelingen in het centrum.
Bijgevolg kunnen we besluiten dat er geen plan-MER moet worden opgemaakt.
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 58 van 59
Onderzoek tot m.e.r.
1.6
Raadpleging
Overeenkomstig het Besluit van de Vlaamse regering betreffende de milieueffectrapportage over plannen en programma’s werden de volgende instanties aangeschreven:
Instantie
Adres
Provinciebestuur Oost-Vlaanderen
Gouvernementstraat 1
3de directie – dienst 33 RO en stedenbouw
9000 Gent
Agentschap R-O Vlaanderen
Gebroeders Van Eyckstraat 4-6
R-O Oost-Vlaanderen
9000 Gent
Ruimtelijke Ordening Agentschap R-O Vlaanderen
Gebroeders Van Eyckstraat 4-6
R-O Oost-Vlaanderen
9000 Gent
Onroerend Erfgoed Agentschap Wonen-Vlaanderen
Graaf De Ferrarisgebouw
Afdeling Wonen
Kon. Albert II-laan 20 bus 7
t.a.v. Hilde Van den Bosch - afdelingshoofd
1000 Brussel
Departement MOW
Koning Albert II-laan 20 bus 2
Fernand Desmyter
1000 Brussel
Secretaris-generaal Team Vlaamse Bouwmeester
Boudewijngebouw Boudewijnlaan 30 bus 45 1000 Brussel
VMM
Graaf De Ferrarisgebouw
Afdeling Operationeel Waterbeheer
Koning Albert II-laan 20 bus 16
t.a.v. Bram Vogels
1000 Brussel
VERDER AANVULLEN OF AANPASSEN (lijst is aangevraagd)
260309_RUP Omleidingsweg SLH toelichtingsnota_mer.doc Pagina 59 van 59