ruimtelijke visie nijeveen dorp in evenwicht

ruimtelijke visie nijeveen

dorp in evenwicht

© RBOI-Rotterdam bv Niets uit dit drukwerk mag door anderen dan de opdrachtgever worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder toestemming van RBOI-Rotterdam bv, behoudens voorzover dit drukwerk wettelijk een openbaar karakter heeft gekregen. Dit drukwerk mag zonder genoemde toestemming niet worden gebruikt voor enig ander doel dna waarvoor het is vervaardigd.

Inhoud 1. Inleiding 1.1. 1.2.

Inleiding De visie 1.2.1. Uitgangspunten en opgaven 1.2.2. Afwegingen 1.2.3. Visie 1.2.4. Actieprogramma

2. Positionering 2.1. 2.2.

Ruimtelijk signalement Nijeveen Sociaal-economisch signalement

blz. 3 3 4 4 4 4 8 11 11 11

3. Beleidscontext

13

4. Basis voor de opgave: sterkte-zwakteanalyse

17

5. Ruimtelijke analyse, kansen en randvoor waarden 5.1. 5.2. 5.3. 5.4.

Ruimtelijke structuur en kwaliteiten Bodem en water Landschap, groenstructuur en cultuurhistorie Milieu

6. Programmatische verkenningen 6.1. 6.2. 6.3. 6.4. 6.5.

Bevolking en wonen Werken Leefbaarheid en voorzieningen 6.3.1. Detailhandel en commerciële voorzieningen 6.3.2. Niet-commerciële voorzieningen Recreatie Verkeer, vervoer en infrastructuur

Adviesbureau RBOI Rotterdam / Middelburg

7. Verkenning ruimtelijke ontwikkelingsmogelijk heden 7.1. 7.2. 7.3. 7.4. 7.5.

Samenvatting opgaven Inbreidings- en herstructureringslocaties Ontwikkelingsmodellen Samenvatting van belangrijkste beslispunten Vertaling naar ruimtelijke toekomstvisie

1 53 53 53 55 61 61

Bijlagen: 1. Bevolking Nijeveen naar leeftijd en geslacht. 2. Bewonersavond Nijeveen, inventarisatie sterkte-zwakte-kansenbedreigingen.

19 19 25 26 30 35 35 39 41 41 44 46 47

013.11387.00

Inhoud


2

013.11387.00

3

1. Inleiding 1.1. Inleiding Doel en aard ruimtelijke visie Voor u ligt de visie op de ruimtelijke ontwikkeling van het dorpsgebied van Nijeveen en Kolderveen voor de lange termijn. De visie vormt een belangrijke bouwsteen voor op te stellen nieuwe bestemmingsplannen of herzieningen. De visie richt zich op hoofdkeuzes en hoofdlijnen van de gewenste toekomstige ruimtelijke ontwikkeling voor het dorpsgebied en directe omgeving. Daarbij wordt aandacht gegeven aan zaken zoals: wat voor soort dorp moet Nijeveen in de toekomst zijn? wat zijn de sterke punten van Nijeveen en waar liggen naar de toekomst toe kansen? wat zijn de zwakke punten en met welke bedreigingen moet rekening worden gehouden? wat zijn mogelijke en wenselijke ontwikkelingen met betrekking tot wonen, werken, voorzieningen, water, groen en recreatie? wat zijn mogelijke en wenselijke ontwikkelingen met betrekking tot de toekomstige ruimtelijke structuur? Werkproces In het werkproces zijn 3 stappen onderscheiden: Stap 1: Toekomstavond met Dorpsvereniging, organisaties en geïnteresseerde inwoners met als inzet een sterkte-zwakteanalyse en een eerste verkenning van kansen en ruimtelijke ontwikkelingsmogelijkheden van Nijeveen. De Toekomstavond is gehouden op 26 mei 2004 in De Schalle. Stap 2: Nadere verkenning van programmapunten, ruimteclaims en ruimtelijke ontwikkelingsmogelijkheden. In dat kader zijn


Stap 3:

door adviesbureau RBOI gesprekken gevoerd met organisaties en deskundigen. De uitkomsten van stap 2 zijn weergegeven in de Dialoognota. Over de Dialoognota heeft intensief overleg plaatsgevonden met de Dorpsvereniging, betrokken organisaties en bevolking van Nijeveen; de beslispunten uit deze Dialoognota zijn vervolgens voorgelegd aan de gemeenteraad. Op basis van de uitkomsten en gemaakte keuzes in stap 2 is de Dialoognota uitgebouwd tot de voorliggende Ruimtelijke Visie.

Het gehele proces is begeleid door een projectgroep, met directe betrokkenheid van vertegenwoordigers van de Dorpsvereniging. Opbouw rapport De uitkomst van het proces, de visie met bijbehorend kaartbeeld, treft u verderop in dit hoofdstuk aan (paragraaf 1.2). Verder is het rapport als volgt opgebouwd. In hoofdstuk 2 is aandacht besteed aan de ruimtelijke-, demografischeen sociaal-economische uitgangssituatie en de positie van Nijeveen binnen de gemeente Meppel en binnen de regio. Vervolgens is in hoofdstuk 3 ingegaan op de (ruimtelijke) beleidscontext waar Nijeveen mee te maken heeft. Aansluitend zijn sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen omschreven. Deze zijn vertaald naar kernkwaliteiten en opgaven (hoofdstuk 4). Hoofdstuk 5 geeft een analyse van de ruimtelijke structuur, met aandacht voor kwaliteiten, kansen en knelpunten. Verder beschrijft dit hoofdstuk kansen en randvoorwaarden vanuit water en bodem, landschap, cultuurhistorie en milieu, die mede kaderstellend of sturend zijn voor de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling van het dorp. De ruimtelijkfunctionele opgaven, programmapunten en ruimteclaims − onder an-

013.11387.00

Inleiding

4

dere voor wonen, werken, voorzieningen, recreatie en verkeer − zijn belicht in hoofdstuk 6. De belangrijkste ruimtelijke ontwikkelingsmogelijkheden en keuzevraagstukken (dilemma's) zijn aan de hand van een drietal ruimtelijke ontwikkelingsmodellen verkend in hoofdstuk 7.

1.2. De visie 1.2.1.

Uitgangspunten en opgaven

Centrale uitgangspunten bij het vormgeven van de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling van Nijeveen zijn de volgende: behouden van de identiteit en het rustige dorpse karakter van Nijeveen; behouden van Nijeveen als ruimtelijke herkenbare eenheid; respecteren van de cultuurhistorisch belangrijke karakteristiek: met name de linten Dorpsstraat en Kolderveen; behoud van de huidige woonfunctie en het daarbijbehorende niveau van voorzieningen; instandhouden en zo nodig verbeteren van de kwaliteit van het woonklimaat. De belangrijkste opgaven in Nijeveen voor de komende 15 jaar zijn: een woningbouwopgave van ongeveer 15 woningen per jaar; inbreidings- en uitbreidingslocaties benutten voor toevoeging woningen; goed beheer van de bestaande woonwijken; vernieuwing van delen van de verouderde woningvoorraad; betere benutting van woonmilieus langs Nijeveense Grift; vernieuwing van het centrumgebied; uitbreiding van bedrijfsterrein; capaciteitsuitbreiding sportvelden; instandhouden en versterken van duurzame dorpsranden.


1.2.2.

Afwegingen

De uitgangspunten en opgaven zijn vertaald in drie ontwikkelingsmodellen, waarin de ruimtelijke consequenties van verschillende keuzes in beeld zijn gebracht. Deze modellen zijn samen te vatten onder de namen: 1. Afronding; 2. Over (Nieuwe)weg; 3. Noordwaarts. Deze modellen zijn met behulp van een aantal criteria met elkaar vergeleken. De beschrijving van de modellen en de bijbehorende afweging is opgenomen in hoofdstuk 7. Vervolgens zijn de modellen gepresenteerd en bediscussieerd in een inloopmiddag en een avondbijeenkomst in Dorpshuis De Schalle (21 oktober 2004) en besproken in een bijeenkomst van de klankbordgroep van de Dorpsvereniging (24 oktober 2004). Op basis daarvan heeft de Dorpsvereniging een uitgebreide reactie ingebracht bij de gemeente: "Rapportage bespreking Dialoognota Ruimtelijke visie Nijeveen" (december 2004). Daarnaast zijn reacties gegeven door de Handelsvereniging Nijeveen en de belangenvereniging Nijeveense Kerkwegen. De resultaten van de discussies en de reacties zijn afgewogen in een Notitie Koersbepaling, die samen met de Dialoognota is behandeld in de gemeenteraad (25 mei 2005). Daarmee is tevens de richting bepaald en zijn de keuzes gemaakt voor de Ruimtelijke Visie.

1.2.3.

Visie

Nijeveen, dorp in evenwicht Als motto voor de Ruimtelijke Visie is gekozen "Nijeveen, dorp in evenwicht". Dit is vertaald in de volgende centrale visie.

013.11387.00

Inleiding

"Nijeveen, dorp in evenwicht" De visie is gericht op een evenwichtige ruimtelijke ontwikkeling afgestemd op de identiteit, het dorpse karakter en de behoeften van Nijeveen, met behoud van de huidige woonfunctie en het daarbijbehorende voorzieningenniveau De Ruimtelijke Visie is neergelegd in bijgaand kaartbeeld (tevens opgenomen als losse kaart achter in het boekje) en verwoord in onderstaande beschrijving. Gekozen is voor een zorgvuldige ruimtelijke ontwikkeling, waarbij met het wonen aangesloten wordt op de compacte en heldere ruimtelijke structuur van het dorp: uitbreiding van het wonen in aansluiting op Danninge Erve Zuid. Andere kenmerken van de Ruimtelijke Visie: instandhouden van de groene buffer tussen Nijeveen en de nieuw te ontwikkelen Meppelse woonwijk Nieuwveense landen; de voorzieningen afstemmen op een toekomstige geleidelijke en gefaseerde ontwikkeling van Nijeveen; inzetten op vernieuwing van het centrumgebied en vernieuwing van delen van het oudere woningbestand; uitbreidingsrichting bedrijventerrein ten zuiden van Spijkerserve; behoud en bescherming van de karakteristiek van de linten; respecteren van de huidige duurzame randen van de woongebieden ten noorden en zuiden van de Dorpsstraat; de Nieuweweg/Meppelerweg blijft de hoofdontsluitingsweg; geen nieuwe ontsluitingsweg of randweg; wel aandacht voor de toekomstige verkeerscirculatie; opties voor eventuele dorpsuitbreiding op lange termijn (na 2020): noordzijde of westzijde; dit open houden, nu geen keuze maken. Hierna wordt de visie nader toegelicht en uitgewerkt voor de belangrijkste thema's en deelgebieden.


5

Uitbreiding woongebied We gaan uit van een streefprogramma van 15 woningen per jaar. Het woningbouwprogramma wordt gerealiseerd door inbreiding en herstructurering binnen het dorp en door uitbreiding. De extra woningbouwcapaciteit die gevonden kan worden door inbreiding is beperkt van omvang en uiteraard mede afhankelijk van het aantal bouwlagen dat in de nieuwe situatie kan worden toegepast. Een globale schatting − vooruitlopend op toekomstige planuitwerking die plaats zal moeten vinden – komt uit op een extra woningbouwcapaciteit van in totaal zo'n 30 woningen. In Danninge Erve Zuid (1e fase) zullen de komende jaren circa 60 woningen worden gerealiseerd. Als aanvullende woningbouwlocatie is gekozen voor een locatie ten oosten van Danninge Erve Zuid. Hier is ruimte voor 120 à 160 woningen. Daarbij gaat de visie ervan uit dat een strook tussen de uitbreiding en de 1e Nijeveense Kerkweg vrij blijft van bebouwing. De totale capaciteit komt hiermee op 210 à 250 woningen. Dit betekent dat er bouwcapaciteit is voor de komende 15 jaar. Mogelijke uitbreidingsrichtingen voor (eventuele) woningbouw op lange termijn zijn aangegeven aan de noordzijde van Nijeveen en aan de overzijde van de Nieuweweg ten westen van de kern. Herstructurerings-/inbreidingslocaties Julianastraat e.o. De huurwoningen aan de Julianastraat en de burgemeester Weimalaan komen in de toekomst in beeld voor vernieuwing. Voor dit gebied ligt vervangende woningbouw in de rede. Daarbij kan gedacht worden aan rijenwoningen, twee-onder-een-kapwoningen of bijvoorbeeld levensloopbestendige patiowoningen. Er zal aansluiting gezocht dienen te worden bij de bestaande omliggende bebouwing. De nieuwe woningen moeten bijdragen aan het beeld van een rustige woonstraat, waarbij het mogelijk is op de hoeken van de straten in de bebouwing accenten aan te brengen. De concrete planvorming zal te zijner tijd door Woonstichting Actium samen met de gemeente en in overleg met de bewoners gestalte moeten krijgen.

013.11387.00

Inleiding


6

013.11387.00

Inleiding

't Oevertje Langs 't Oevertje staat een aantal ouderenwoningen in drie bouwblokken. Deze woningen hebben een dusdanig kleine oppervlakte en indeling, dat ze op termijn niet voldoen aan de eisen die aan eigentijdse levensloopbestendige woningen gesteld worden. Op langere termijn dient dan ook rekening gehouden te worden met een vernieuwing van dit gebied. Daarbij is behoud van de woonfunctie het uitgangspunt. Op deze locatie zijn ingeval van herontwikkeling verschillende verkavelingsvormen denkbaar. Als kwalitatieve randvoorwaarde geldt dat de relatie met de Grift gehandhaafd en zo mogelijk versterkt dient te worden. (Voormalig) aannemingsbedrijf Nieuweweg Deze locatie biedt goede mogelijkheden om te worden omgevormd tot een woningbouwlocatie. De locatie heeft als voordeel een goede bereikbaarheid door zijn ligging aan de Nieuweweg. Door de gunstige ligging ten opzichte van de voorzieningen zijn op deze plek starters- of seniorenwoningen goed denkbaar. Vernieuwing centrumgebied Het centrumgebied is aan vernieuwing toe. Het programma voor een vernieuwd centrumgebied bestaat uit een vergrote supermarkt, het opnemen van de overige winkels, dienstverlening en horeca. De corporatiewoningen aan de Wilhelminastraat zijn aan vervanging toe. Dit gebied kan worden meegenomen in een centrumontwikkeling, waarbij ook grondgebonden woningen en/of appartementen worden gerealiseerd. Een belangrijke randvoorwaarde is dat voldoende parkeergelegenheid wordt gecreëerd. Bij vernieuwing van het centrumgebied is het van belang om het huidige centrumgebied en de omliggende bebouwing in onderlinge samenhang te bezien. Hierbij kunnen relaties worden gelegd tussen het centrumgebied en bijvoorbeeld de school met het terrein waar de markt op dit moment gebruik van maakt, en de molen. In een vervolgtraject (zie actieprogramma) zal de aanpak van de centrumvernieuwing worden uitgewerkt. De bij de molen behorende molenbiotoop is een van de aspecten die van belang zijn bij deze uitwerking, met name voor de afweging van de maximale bouwhoogte in het gebied.


7

Bedrijventerrein Er wordt rekening gehouden met een gewenste reserveringsruimte van circa 2 ha voor uitbreiding van bedrijventerrein Spijkerserve, ten behoeve van toekomstige verplaatsing en uitbreiding van Nijeveense bedrijven. Gekozen is voor een gefaseerde uitbreiding in zuidelijke richting, waarbij het NAM-terrein en de voormalige brandweerkazerne worden betrokken, en op termijn een deel van het gebied dat nu voor volkstuinen in gebruik is. Nader onderzoek zal worden verricht naar de mogelijkheden van verplaatsing van de volkstuinen in relatie tot de bedrijfsterreinuitbreiding. Een mogelijke nieuwe locatie voor de volkstuinen is op het kaartbeeld aangegeven. Sportvoorzieningen Er is behoefte aan aanvullende capaciteit voor sportvoorzieningen. Hierbij gaat het om de voetbalvelden en ruimte in de sporthal, onder andere voor de korfbalvereniging. Onderzocht wordt of er binnen de huidige locatie van de sportvelden geïntensiveerd kan worden, bijvoorbeeld door de aanleg van een kunstgrasveld. Voor uitbreiding van het aantal sportvelden is op termijn het gebied ten noorden van de huidige velden in beeld. Deze locatie is op langere termijn ook een optie voor vestiging van een eventuele nieuwe sporthal. Als alternatieve locatie is de plek tegenover de huidige sporthal aangegeven. Nader onderzoek zal nog worden verricht naar het wat en hoe van de capaciteitsvergroting van de sporthal. Verkeersstructuur Er zijn geen ingrijpende aanpassingen aan de verkeersstructuur voorzien, en dus ook geen nieuwe ontsluitingsweg of randweg. De uitbreiding van het woongebied kan worden ontsloten op de Dorpsstraat. Daarbij zal wel aandacht worden gegeven aan de verkeersafwikkeling en met name de verkeersveiligheid op de Dorpsstraat. Bij de herinrichting van het centrumgebied en het in samenhang hiermee herprofileren van de Dorpsstraat tussen Molenweg en Burgemeester Weimalaan (bijvoorbeeld erfinrichting waarbij een pleinruimte wordt gecreëerd), vormt de verkeersveiligheid een belangrijk aan-

013.11387.00

Inleiding

dachtspunt; in dat kader zal tevens worden gekeken naar de verkeerscirculatie. Bij een (eventuele) toekomstige herbestrating van andere delen van de Dorpsstraat, zal verkeersveiligheid eveneens een belangrijk aandachtspunt zijn (onder andere duidelijker positie van langzaam verkeer). Duurzame dorpsranden Inzet van de visie is handhaven of, waar nodig, realiseren van goede overgangen van dorpsgebied naar landelijk gebied met duurzame randen. Hier ligt in het bijzonder nog een opgave voor enerzijds de westzijde van Spijkerserve en anderzijds de zuiden oostrand van het nieuw te realiseren woongebied. De bestaande dorpsranden aan de noorden zuidkant bieden een goede afronding. Inrichting van (delen van) het aangrenzend agrarisch gebied met erf- of tuinfuncties wordt dan ook ongewenst geacht. Een goed denkbare optie op termijn is wel de aanleg van een (openbaar) wandelpad langs de (noord)rand van het woongebied. Linten Het karakteristieke bebouwingsbeeld van de linten wordt gevormd door losstaande bebouwing. Het is ruimtelijk niet wenselijk deze linten te verdichten en daarmee dit markante beeld aan te tasten. Het ligt wel in de rede dat op plekken waar opstallen vrijkomen door bedrijfsbeëindiging/verplaatsing, rekening wordt gehouden met vervangende functies. Daarbij wordt primair gedacht aan omvorming naar wonen of kleinschalige dienstverlening. Ook kan in bepaalde situaties worden gedacht aan kwaliteitsverbetering door het opruimen van een weinig fraaie situatie of bebouwing (bijvoorbeeld schuren) in combinatie met enige vervangende nieuwbouw ter plekke ("ruimte voor ruimte"). Zone tussen Nijeveen en Nieuwveense Landen De zone tussen Nijeveen en de Nieuwveense Landen krijgt duurzaam een groene functie. De visie zet in op voortzetting van het agrarisch gebruik. Mocht dit op termijn niet houdbaar blijken, dan zal gekeken worden naar alternatieve vormen van groene inrichting.


8

1.2.4.

Actieprogramma

In het voorgaande zijn de hoofdlijnen van de beoogde ruimtelijke ontwikkeling van het dorpsgebied van Nijeveen en Kolderveen aangegeven. Daarbij zijn ontwikkelings- en inrichtingsvoorstellen gedaan die om verdere actie vragen. Hierna geven wij een overzicht van de belangrijkste vervolgacties in de vorm van een strategisch actieprogramma. Aan een aantal projecten wordt overigens nu al concreet gewerkt. -

-

-

Algemeen Opstellen nieuw bestemmingsplan voor het dorp. Uitbreiding woongebied Ontwikkeling woningbouwlocatie Danninge Erve Zuid (1e fase). Op termijn planvorming en ontwikkeling woningbouwlocatie ten oosten van Danninge Erve Zuid. Herstructurerings-/inbreidingslocaties Overleg en planvorming voor vernieuwing woongebied omgeving Julianastraat en de burgemeester Weimalaan. Planvorming en uitvoering woningbouw op locatie (voormalig) aannemingsbedrijf Nieuweweg. Op termijn overleg en planvorming vervangende nieuwbouw ouderenwoningen langs 't Oevertje. Centrumgebied Nader onderzoek vernieuwing/herontwikkeling centrumgebied.

-

Bedrijventerrein Onderzoek naar verplaatsing volkstuinen in relatie tot gefaseerde uitbreiding bedrijventerrein.

-

Sportvoorzieningen Nader onderzoek naar capaciteitsuitbreiding sportvelden en sporthal.

013.11387.00

Inleiding

-

9

Verkeersstructuur Aandacht voor de verkeersveiligheid op de Dorpsstraat bij herbestrating en herontwikkeling centrum.

Toekomstavond Nijeveen


013.11387.00

Inleiding


10

013.11387.00

11

2. Positionering Dit hoofdstuk geeft een korte karakteristiek van Nijeveen en Kolderveen vroeger en nu. Allereerst wordt ingegaan op de ruimtelijke ontwikkeling en de belangrijkste ruimtelijke kenmerken: ruimtelijke signalement. Daarna wordt een korte demografische en sociaal-economische schets gegeven: sociaal-economisch signalement. Deze vormen als het ware het vertrekpunt bij het nadenken over de toekomstige ontwikkeling.

2.1. Ruimtelijk signalement Nijeveen Nijeveen en Kolderveen vinden hun oorsprong bij de ontginning van het oorspronkelijke veengebied, die ongeveer rond het jaar 1250 begon. Met name deze oorsprong heeft het gezicht van het huidige dubbeldorp Nijeveen-Kolderveen met zijn karakteristieke lintbebouwing bepaald. De historische nederzettingen Nijeveen en Kolderveen zijn uitgegroeid tot een dorp met circa 3.200 inwoners anno 2004. Het dorp is omgeven door een groen polderlandschap en heeft een rustig en landelijk karakter. Het dorp is vanouds verweven met het omliggende landschap. Het polderlandschap is tijdens de ruilverkaveling, die duurde van 1960 tot 1972, ingrijpend veranderd en heeft dan ook grote gevolgen gehad voor het agrarisch bedrijfsleven, het landschap, het dorpsbeeld en de dorpsontwikkeling. Opnieuw staat Nijeveen voor een grote verandering. Sinds enige jaren maakt het onderdeel uit van de gemeente Meppel. De nieuwe uitbreidingen van de stad komen in de Nijeveense polder. De stad rukt op naar Nijeveen. Bovendien zullen grote veranderingen in de agrarische sector het landschap wederom veranderen. Veranderingen die Nijeveen dwingt keuzes te maken voor de toekomst.


2.2.

Sociaal-economisch signalement

Nijeveen is een woon- en werkgemeenschap, met het zwaartepunt op de woonfunctie. Het is een dorpse gemeenschap, met veel betrokkenheid, een rijk verenigingsleven en een groot aanbod aan maatschappelijke voorzieningen. Het inwonertal van Nijeveen is de laatste jaren relatief sterk gegroeid. Het dorp Nijeveen (inclusief Kolderveen) telt in 2004 ruim 3.200 inwoners. Daarnaast wonen er circa 500 inwoners in de buurtschappen Nijeveense Bovenboer, Kolderveense Bovenboer en verspreid in het buitengebied. Nijeveen telt relatief veel gezinnen met kinderen; de gemiddelde huishoudengrootte is met 2,6 mensen per huishouden groter dan Meppel (2,3) en Nederland (2,2). De bevolking van Nijeveen is dan ook relatief jong, er zijn veel kinderen (leeftijdsgroep onder 14 jaar) en weinig 65-plussers (zie tabel 2.1). Tabel 2.1 Leeftijdsverdeling Nijeveen, Meppel en Nederland % 0-14 jaar % 15 - 24 jaar % 25 - 44 jaar % 45 - 65 jaar % + 65 jaar Globale gem. leeftijd

Nijeveen 22% 10% 32% 25% 11% 36,8

Meppel 19% 12% 30% 26% 14% 37,3

Nederland 19% 12% 30% 26% 14% 38,3

Bron: gemeente Meppel, CBS, 2004.

Het inkomen per inwoner ligt in Nijeveen circa 10% onder het gemiddelde van Meppel en Nederland. Dit wordt met name veroorzaakt door de relatief grote gezinnen, waardoor de inkomens met veel mensen ge-

013.11387.00

Positionering

12

deeld moeten worden. Het inkomen per ontvanger verschilt weinig van Nederland en Meppel. Nijeveen is van oudsher een agrarisch dorp. Het aandeel van de werkzame bevolking dat in de agrarische sector werkt is echter sterk teruggelopen. Het aanbod aan werkgelegenheid in Nijeveen wordt, naast de agrarische sector, door dienstverlening en handel bepaald. Op het bedrijventerrein Spijkerserve en verspreid over het dorp en de linten bevinden zich verschillende bedrijven. In de programmatische verkenningen wordt meer in detail ingegaan op onderwerpen als wonen, werken en voorzieningen.


013.11387.00

3. Beleidscontext

13

Bij het nadenken over de toekomst van Nijeveen moet rekening worden gehouden met de planologische beleidscontext. In dit hoofdstuk wordt een korte samenvatting gegeven van de planologisch beleidskaders van rijk, provincie Drenthe en gemeente Meppel, voorzover relevant voor de ontwikkeling van Nijeveen.

Nijeveen en Kolderveen zijn aangegeven als cultuurhistorische waardevolle nederzettingen. Voor cultuurhistorische waardevolle nederzettingen is het beleid gericht op handhaving en waar mogelijk en zinvol versterking van de nu nog aanwezige cultuurhistorisch waardevolle waarden en gebouwen.

Rijksbeleid Het rijksbeleid staat in de Nota Ruimte (kabinetsstandpunt, april 2004). Enkele beleidslijnen uit de Nota Ruimte: streven naar bundeling van de verstedelijking, echter geen rode contouren om de kernen; gemeenten moeten mogelijkheid hebben de eigen natuurlijke aanwas op te vangen.

Lokaal beleid en lopende plannen/projecten Ontwikkelingsvisie 2030 Meppel en Structuurplan 2020 De gemeenteraad heeft in 2000 de Ontwikkelingsvisie 2030 vastgesteld. Als vervolg daarop wordt gewerkt aan een structuurplan voor Meppel (tijdsperspectief: 2020). De missie van de Ontwikkelingsvisie luidt: "zorgen voor volledige werkgelegenheid met gelijktijdig een duurzame versterking van de kwaliteit van de gemeente als woon- en leefomgeving".

De Nota Ruimte wijst op het belang om rekening te houden met cultuurhistorische waarden bij het vormgeven van toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen en verwijst naar de Nota Belvedère. Provinciaal Omgevingsplan Centraal uitgangspunt van het nieuwe Provinciaal Omgevingsplan (POP II) is streven naar een duurzame ontwikkeling, met als trefwoorden: de Drentse samenleving, fysieke infrastructuur, landschappelijke kwaliteit, zuinig ruimtegebruik en duurzame energiehuishouding. Nijeveen ligt in een zone die in het POP is aangeduid als "grondgebonden landbouw met mogelijkheden voor recreatie". De kern Nijeveen is aangemerkt als "hoofdkern" met: in hoofdzaak een woonfunctie voor de eigen woningbehoefte; wat betreft bedrijvigheid alleen een functie voor (kleinschalige) lokale bedrijven. Voor ontwikkeling van nieuwe woongebieden en bedrijfsterreinen geldt dat deze ruimtelijk goed inpasbaar moeten zijn, zonder belangrijke omgevingswaarden aan te tasten.


Aan de noordzijde van Meppel in de richting van Nijeveen is een groot plangebied aangewezen, de "Nieuwveense Landen" dat ruimte moet bieden aan een langdurige groei van Meppel: circa 5.300 woningen met bijbehorende voorzieningen. De start van de ontwikkeling is voorzien omstreeks 2008. De ten zuiden van Nijeveen (oost-west)lopende "Waterleiding" is de noordgrens van dit woongebied. Deze grens dient op een natuurlijke wijze te worden vormgegeven, met water en groen als belangrijke planelementen. De inrichting van het gebied tussen de Waterleiding en Nijeveen vraagt aandacht. Omdat de duurzaamheid van agrarisch gebruik in een dergelijk gebied onzeker is, dienen andere overwegend groene functies niet bij voorbaat te worden uitgesloten.

013.11387.00

Beleidscontext


14

013.11387.00

Beleidscontext

15

Met betrekking tot Nijeveen is het uitgangspunt dat het dorp, dorp dient te blijven. Het dient zijn eigen ontwikkeling te krijgen, en ook ruimtelijk als dorp herkenbaar te blijven. Ten behoeve van de autonome groei wordt rekening gehouden met een jaarlijkse toename van circa 15 woningen. Uitgangspunt is dat de karakteristieke lintbebouwing van Nijeveen en Kolderveen gerespecteerd worden. Sectorale beleidsstukken Meppel beschikt over een groot aantal sectorale beleidsrapporten die soms ook uitspraken doen over Nijeveen. Deze zijn gebruikt bij de ruimtelijke en programmatische verkenningen in de volgende hoofdstukken.


013.11387.00

Beleidscontext


16

013.11387.00

17

4. Basis voor de opgave: sterkte-zwakteanalyse Het volgende overzicht geeft de sterke punten en kansen alsmede de knelpunten en bedreigingen van de kern en haar directe omgeving. Hierin zijn de hoofdpunten verwerkt die naar voren zijn gekomen uit de busexcursie met de dorpsvereniging en ambtenaren en de gehouden Toekomstavond voor de hele bevolking van Nijeveen. Uit deze analyse blijkt waar Nijeveen nu staat en welke ontwikkelingen mogelijk op haar afkomen. De resultaten geven richting aan de verkenning van mogelijke ontwikkelingen en beleidskeuzen.

-

Sterke punten dorps karakter; rust en ruimte, groen en water; mooi buitengebied, open weidegebied; aantrekkelijke ligging nabij bossen, heide en merengebied; sterke lokale identiteit; grote betrokkenheid; sterk voorzieningenniveau (o.a. winkels, sporthal, zwembad en bibliotheek); goede medische voorzieningen; hechte bevolking/grote sociale samenhang, "import" (mensen van buiten Nijeveen) gemakkelijk opgenomen in gemeenschap; voldoende invulling (omvorming naar wonen) vrijkomende agrarische bebouwing in kern, geen verpaupering; authenticiteit; rustige, groene woongemeenschap; fraaie historische bebouwingslinten (Nijeveen, Kolderveen); goed aanbod voor recreanten (natuurbad, wandelroutes door buitengebied); winkelvoorzieningen geconcentreerd in centrumgebied; actief verenigingsleven/veel vrijwilligers; groot aanbod maatschappelijke voorzieningen, met name sport; redelijk diverse economische basis (agrarische bedrijven, bedrijventerrein met lokale bedrijven);

-

-


-

-

aantrekkelijke inrichting en onderhoud openbare ruimte. Zwakke punten weinig voorzieningen voor ouderen en jeugd; capaciteit scholen; nauwelijks aanbod hoogwaardige werkgelegenheid; wateroverlast; overlast van verkeer in hart van de kern (subjectieve onveiligheid, wegverkeerslawaai); ontsluiting richting Meppel door landbouwverkeer; wegen buitengebied te smal voor landbouwverkeer; als onveilig ervaren kruispunt Dorpsstraat-Danninge Erve Noord en Dorpsstraat-Burgemeester Weimalaan; parkeertekort in centrum (supermarkt) en fietsstallingstekort; terugtredende agrarische sector. Kansen sporten winkelvoorzieningen uitbreiden; nieuwbouw scholen; beheerste ontwikkeling; ontwikkeling extensieve recreatie (o.a. kamperen bij de boer, kanovaren, wandelen en fietsen); combinaties wonen, zorg en welzijn; groei dorp en woningbouw in Nieuwveense Landen vergroot draagvlak voor voorzieningen; verbetering parkeersituatie centrum (supermarkt) door aanleg parkeerplaatsen en verbetering fietsstallingsvoorzieningen; realiseren voldoende wandel en fietsmogelijkheden vanuit het dorp (bijvoorbeeld "rondje dorp" en uitvoering Fietsvoorzieningenplan Meppel;

013.11387.00

Basis voor de opgave: sterkte-zwakteanalyse

-

-

18

transformatie buitengebied; kansen voor "groen" wonen in vrijkomende boerderijen.

woongemeenschap, een sterk voorzieningenniveau en fraaie historische linten.

Bedreigingen rust en ruimte onder druk; Nieuwveense Landen; huisvestingsbeleid (vrije vestiging); tekort aan woningen voor jongeren; grootschalig denken (bijvoorbeeld geen grootschalige sportvoorzieningen/te snelle groei van het dorp; voorzieningen onder druk; vrijkomende ruimte door agrariërs die stoppen (ook een kans); bedrijfsvoering agrariërs door nieuwbouw tussen bedrijven; groeiende verkeersintensiteiten; druk op maatschappelijke voorzieningen (scholen, sport) door groei dorp en woningbouw Nieuwveense Landen; terugloop in sociale samenhang door groei dorp en woningbouw Nieuwveense Landen; aantasting openheid door woningbouw Nieuwveense Landen; onvoldoende draagvlak voor duurzaam openhouden zwembad; toename wateroverlast door zandophoging ten behoeve van Nieuwveense Landen; risico van volbouwen open gebied tussen Nijeveen en Meppel; effecten van klimaatverandering ('s winters meer en hevigere buien en hogere rivierafvoeren, 's zomers meer droogte).

Hierin liggen tevens belangrijke uitgangspunten bij het vormgeven van de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling: behouden van de identiteit en het rustige dorpse karakter van Nijeveen en behouden van Nijeveen als ruimtelijke herkenbare eenheid; respecteren van de cultuurhistorisch belangrijke karakteristiek: met name de linten Dorpsstraat en Kolderveen.

Conclusie voor de opgave De Ruimtelijke Visie Nijeveen zet lijnen uit voor de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling van het dorp. Wat zijn de belangrijkste opgaven waar in de visie aandacht aan moet worden besteed, en op welke kernkwaliteiten en kansen moet daarbij vooral worden ingezet?

Belangrijke opgaven voor de Visie zijn de volgende: voorzien in de lokale woningbehoefte door middel van een "beheerste" groei en met aandacht voor starters en ouderen; vernieuwing van delen van de (verouderde) woningvoorraad; zoeken naar plekken voor nieuwbouw van woningen na Danninge Erve Zuid, zowel binnen als aansluitend aan het dorp; zorgdragen voor duurzame dorpsranden; veilige verkeersafwikkeling met aandacht voor verkeersknelpunten (o.a. verkeerscapaciteit Dorpsstraat en parkeren bij het centrum); aandacht voor het toekomstperspectief en ruimtebehoefte van het (winkel)centrum; aandacht voor het toekomstperspectief en ruimtebehoefte van niet-commerciële voorzieningen (o.a. sport, onderwijs, cultuur); aandacht voor de (ruimtelijke) ontwikkelingsmogelijkheden in het lint; aandacht voor de recreatieve en groenvoorzieningen in en om het dorp.

Sterke punten en kwaliteiten van Nijeveen die behouden en waar mogelijk versterkt moeten worden zijn: het dorpse karakter, rustige groene


013.11387.00

5. Ruimtelijke analyse, kansen en randvoorwaarden 5.1. Ruimtelijke structuur en kwaliteiten Hoofdopzet Het plangebied bestaat grofweg uit de Dorpsstraat en de naoorlogse woonwijken, Kolderveen, Spijkerserve en enige recreatieve voorzieningen. Het dorp ligt nu nog in het midden van een agrarisch gebruikt gebied. Het is van oudsher een kern die een functie heeft als centrum van voorzieningen in een agrarische gemeenschap. Het dorp is door zijn schaal en ruimtelijke opbouw sterk gerelateerd aan het omliggende agrarische gebied. Vanaf het historische bebouwingslint zijn de kerken, de molen en de zuivelfabriek blikvangers. Langs de Nijeveense Grift opent zich een zichtas naar Meppel en naar het open polderlandschap. De hoofdontsluiting van het dorp bestaat uit de Dorpsstraat en Kolderveen, de Nieuweweg/Meppelerweg/Schuurmansweg en de Parallelweg. Het dorp is verweven met het landschap. Stratenpatronen en verkavelingen zijn veelal gerelateerd aan het onderliggende landschap. De bebouwing is over het algemeen kleinschalig en eenvoudig en kenmerkt zich door verscheidenheid in vorm. In vrijwel elke straat staan gebouwen uit verschillende tijden en in diverse bouwstijlen. Er heerst een gegroeide sfeer. Er is veel openbare ruimte en de inrichting hiervan is informeel. Binnen het dorp kunnen grofweg een drietal milieus worden onderscheiden: 1. de historische linten, gevormd door Nijeveen Dorpsstraat en Kolderveen; 2. de uitbreidingen t/m de jaren '70 ten noorden en ten zuiden van de Dorpsstraat; 3. de uitbreidingen van de jaren '80 en '90.


19

Historische linten De structuurdrager van Nijeveen is het oude lint. Vanuit dit lint is Nijeveen gaan groeien. Dit lint wordt gevormd door de Dorpsstraat en Kolderveen. Deze linten hebben een markant bebouwingsbeeld, bestaande uit losstaande bebouwing met veelal rieten daken en een sobere klinkerstraat. De historische linten worden gekenmerkt door solitaire bebouwing in de vorm van (woon)boerderijen, woningen en overige bebouwing haaks op de weg. In het centrum heeft in de loop der tijd verdichting van bebouwing plaatsgevonden. Naar het oosten en westen (Kolderveen) toe wordt de bebouwing steeds opener met meer doorzicht naar achteren. In het centrale deel van de Dorpsstraat is de bebouwing door herinvulling en verdichting vergroeid met de achterliggende bebouwing. Twee belangrijke elementen zijn de historische kerken die enigszins afzijdig van het dorp staan. Veel van de vrijgekomen agrarische bedrijven zijn omgevormd tot woonboerderijen. Van de oorspronkelijk tientallen boerderijen langs de Dorpsstraat zijn er nog slechts 8 als boerenbedrijf in gebruik. Uitbreidingen t/m jaren '70 Tussen 1850 en 1940 veranderde weinig aan de nederzettingstructuur van Nijeveen, Kolderveen en de Bovenboeren. Na 1940 hebben zich nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen voorgedaan in de vorm van uitbreidingswijken eerst ten zuiden van het dorpslint, later ten noorden van het dorpslint. De eerste uitbreidingswijk dateert uit de dertiger jaren. De eerste uitbreidingen zijn herkenbaar aan de rechtlijnige structuur van de wegen. Deze buurten vormen samen een ruimtelijke eenheid. Deze uitbreidingen kenmerken zich door eenvoudige bebouwing, voor wat betreft ontsluiting en verkaveling vergroeid met de oude hoofdstructuur: Dorpsstraat en de Nieuweweg. Deze uitbreidingen vormen hiermee − mede door de herinvullingen aan de Dorpsstraat − een samenhangend geheel.

013.11387.00

Ruimtelijke analyse, kansen en randvoorwaarden


20

013.11387.00


Vervolgens zijn in de jaren '60 en '70 uitbreidingswijken gerealiseerd die planmatig van opzet zijn. In de jaren '60 met grootschalige uitbreidingen en in de jaren '70 met de karakteristieke boom- en hofjesstructuur. Uitbreidingen jaren '80 en '90 Na de grootschalige uitbreidingen kwamen nieuwbouwwijken tot stand met meer variatie. Deze wijken zijn zelfstandige, door de architectuur en stedenbouwkundige structuur duidelijk herkenbare eenheden. Deze gebieden laten veelal een mix zien van seriematige en individuele bebouwing. Dannige Erve Noord is de laatste ontwikkelde woonwijk, die een geheel eigen ontsluiting kent met één aansluiting op de Dorpsstraat. Deze wijk heeft ruime kavels. Kenmerkend voor Danninge Erve Noord is de landelijke sfeer, die ontstaan is door de ruime opzet en de nabijheid van de weidegronden. Danninge Erve Noord is in een korte tijd gerealiseerd en voldoet aan de hedendaagse woonwensen. Overige dorpsgebieden Enigszins afzijdig van het dorp ligt een recreatiegebied met sportvelden, een recreatieplas en recreatiewoningen. Deze gebieden zijn voornamelijk planmatig van opzet en worden van het dorp gescheiden door de Nieuweweg/Schuurmansweg. De aanwezige bebouwing binnen het recreatiegebied toont zich als paviljoenachtige bebouwing in een overwegend groene setting. Daarnaast zijn ook eenvoudiger dienstgebouwen aanwezig zoals kleedkamers, materiaalhokken en dergelijke. Op het complex zijn de tennis-, voetbal- en korfbalvereniging gehuisvest. Het park De Wiede Landen kenmerkt zich door vrijstaande woningen met één bouwlaag met kap in een hoge dichtheid. De grondlaag van deze bebouwing kent individuele detaillering, maar door gebruik van dezelfde kapvorm lijkt het één familie. De recreatieplas ontstaan is vrij toegankelijk en heeft een zonneweide en een strandje. Ten zuiden van dit recreatiegebied is vrij recent het bedrijventerrein Spijkerserve gerealiseerd. Dit bedrijventerrein kent een heldere rechtlijnige opzet. Bij veel bedrijven is gebruikgemaakt van de mogelijkheid om een woning op te richten. Hierdoor kent het terrein zowel middelgrote als kleine gebouwen.


21

Ander ruimtegebruik behorende bij het dorp zijn de IJsbaan en de dierenweide ten noorden van Nijeveen en de algemene begraafplaats en het evenemententerrein ten westen van de kern. Begrenzingen en barrières Een barrière tussen Nijeveen en Kolderveen, de recreatieve functies en het bedrijventerrein, is de Nieuweweg/Meppelerweg/Schuurmansweg. Door het doorgaande karakter van deze weg kent het een dusdanige inrichting dat hij zowel fysiek als mentaal als barrière werkt. Het dorp wordt aan de zuiden noordkant begrensd door het landschap van het weidegebied van Nijeveen. De meeste bestaande randen van het dorp zijn duurzaam vormgegeven. In dit geval wil dat zeggen dat de randen zorgvuldig zijn vormgegeven en dat de randen zijn afgestemd op het omliggende landschap. De oostelijke uitloper van de Dorpsstraat wordt ongelijkvloers gekruist door een bundel infrastructuur, bestaande uit de spoorbaan, een hoogspanningstracé, de A32 en de Parallelweg. Beeldbepalende elementen Beeldbepalende elementen dragen bij aan een goede oriëntatie. Zij verhogen als het ware de leesbaarheid van een plek. Doordat zij bestaan uit representatieve plekken is het van belang dat deze van goede kwaliteit zijn. In het dorp kunnen de volgende beeldbepalende elementen worden onderscheiden: De Schalle: deze wordt vernieuwd; de Korenmolen: midden jaren '70 van elders gehaald en opgebouwd; de zuivelfabriek: met zijn markante verschijning geeft het kleur aan Kolderveen; het centrum: is toe aan een facelift; de kerken langs de Dorpsstraat en Kolderveen: deze kerken spelen een belangrijke rol in de beleving van de inwoners en in het geheugen van het dorp.

013.11387.00



22

013.11387.00


Nieuwe ontwikkelingen Danninge Erve Zuid Danninge Erve Zuid ligt aan de zuidzijde van de Dorpsstraat en is de laatst geplande woningbouwlocatie. Hier zullen circa 60 woningen worden gerealiseerd. Een gedeelte hiervan is bestemd voor senioren en starters. Voor deze uitbreiding is een stedenbouwkundig concept ontwikkeld dat uitgaat van de typerende "slagen" van het landschap. Per twee slagen is een stempel ontwikkeld, dat in hoofdzaak bestaat uit een ringontsluiting met aan de buitenzijde een behoorlijke groenzone en aan de binnenzijde van de bebouwing. In het plan wordt het groen op het niveau van dorps- en wijkgroen strategisch ingezet om mooie randen en overgangen met de andere woonsferen en het omliggende landbouwareaal te bereiken. Maquette Danninge Erve Zuid


23

Nieuwveense Landen De Nieuwveense Landen is het gebied in de stadsrand van Meppel richting het dorp Nijeveen. In de Nieuwveense Landen zal een complete woonwijk inclusief alle bijbehorende voorzieningen worden gebouwd van circa 5.300 woningen. Het plangebied waarin deze woonwijk is gepland wordt begrensd door de A32 (in het oosten), de Steenwijkerstraatweg (in het zuidoosten) de provincialeweg N375 (in het zuidwesten) de provinciegrens met Overijssel (in het westen) en een watergang parallel aan het Nijeveense en Kolderveenselint die in de volksmond wordt aangeduid als "de waterleiding" (in het noorden). De oppervlakte van het gehele gebied bedraagt circa 700 ha. Het gebied tussen Nijeveen en de grote nieuwe woonwijk zal een groen karakter dienen te behouden, zodat Nijeveen ook ruimtelijk als dorp herkenbaar blijft. Het dorp zal zijn eigen ontwikkeling dienen te krijgen. De "waterleiding" als noordgrens van het nieuwe woongebied Nieuwveense Landen zal op een natuurlijke wijze in het plan worden ingepast zodat hier geen harde grens ontstaat. Daarmee blijft het zicht op beide linten gehandhaafd. De Nijeveenseweg, de weg naar het centrum van Meppel, wordt een belangrijke langzaamverkeersverbinding en behoudt een functie voor bus- en hulpdiensten. Voor autoverkeer wordt een nieuwe aansluiting gemaakt op de N375.

013.11387.00



24

013.11387.00


-

Bouwstenen vanuit de ruimtelijke structuur behoud van de bestaande structuur en karakteristiek van de dorpsopbouw, met name de linten; tegengaan van verdichting van de historische linten (Nijeveen en Kolderveen); adequaat beheer naoorlogse woonwijken en aandacht voor de kwaliteit van de inrichting van de openbare ruimte; behoud/voortbestaan van de (agrarische) bedrijven, zolang deze de woonfunctie niet schaden; betere benutting woonmilieus langs Nijeveense Grift; vernieuwing en herstructurering van het centrumgebied, gelegen tussen Wilhelminastraat en Dorpsstraat; ontwikkelen van een inrichtingsconcept voor de zone tussen de zuidrand van Nijeveen en de Nieuwveense Landen; uitbreiden recreatieve mogelijkheden; woningbouwopgave voor langere termijn (15 tot 25 jaar) niet verbrokkelen maar aaneengesloten aanleggen; inspelen op de huidige woonbehoefte, maar ook rekening houden met flexibiliteit.

5.2. Bodem en water Huidige situatie bodem en water Bodem Het lint van Nijeveen ligt op een dekzandrug. Van hieruit is het omringende laagveengebied ontgonnen. Rondom de Dorpsstraat (oostelijk lint) ligt een dekzandvlakte. Rondom de Kolderveen (westelijk lint) ligt een ontgonnen veenvlakte. De dekzandvlakte is de overgang van het Overijsselse Laagveengebied naar de stuwwal bij Havelte. Nijeveen helt naar het westen toe af. In het oosten (nabij het spoor) ligt het maaiveld rond 1 m +NAP, meer naar het westen (nabij de Kolderveensche Grift) is de maaiveldhoogte circa 0,2 m -NAP. In de oksel Schuurmansweg-Kolderveen komen de laagste maaiveldhoogten voor (tot 0,6 m -NAP).


25

Grondwater Het grondwater stroomt van de stuwwal bij Havelte richting het wiedengebied. In het zuidelijk gelegen oude beekdal (rondom de huidige waterleiding) en langs de Kolderveensche Grift treedt kwel op. De rest van het gebied wordt aangeduid als intermediair. Dat wil zeggen dat beperkte kwel en infiltratie elkaar afwisselen al naar gelang seizoen en klimatologische omstandigheden. In het lint van de Dorpsstraat ligt het grondwater tussen 0,6 m (winter) en 1,7 m onder maaiveld. In Kolderveen zijn de grondwaterstanden hoger (tussen 0,5 en 1,1 m). Watersysteem De hoofdafvoer in het gebied wordt verzorgd door de Kolderveense Westgrift, de Nijeveense Grift, en de Oosterleiding. Overtollig water wordt via de hoofdafvoeren eerst in noordelijke richting en vervolgens via de Dwarsgracht en de Nieuwe Vaart in westelijke richting naar het wiedengebied afgevoerd. Bij watertekorten wordt water vanuit het Meppelerdiep en via de Drentse Hoofdvaart ingelaten in de hoofdwatergangen. Voor een goede ontwatering voor de van nature natte gronden is een fijnmazig stelsel van ontwaterings- en afwateringssloten aanwezig. Waterkwaliteit Voor het gebied zijn weinig waterkwaliteitsgegevens beschikbaar (er wordt niet periodiek bemonsterd). Uit metingen van 1997 blijkt dat de waterkwaliteit licht is verbeterd ten opzichte van de periode 1988-1993. De waterkwaliteit benaderd de normen voor biologisch gezond water (MTR-normen). Watertoets Ten behoeve van een duurzame inpassing van water in de structuurvisie, is watertoetsoverleg gevoerd met het Waterschap Reest en Wieder, dat verantwoordelijk is voor het waterkwantiteits- en waterkwaliteitsbeheer.

013.11387.00


Ontwikkelingen in relatie tot de waterhuishouding Stedelijk uitbreiding Stedelijke uitbreiding (woningen en bedrijventerrein) heeft bij voorkeur plaats op goed ontwaterde relatief hooggelegen locaties. Hier liggen ook meer draagkrachtige gronden. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de oude lintbebouwing op de dekzandrug ligt. Op de minder goed ontwaterde en lager gelegen locaties is de kans op wateroverlast groter. Om inzicht te krijgen welke gronden vanuit duurzaam waterbeheer geschikt zijn om te bebouwen, heeft het waterschap een functiegeschiktheidskaart opgesteld die in bijgaand kaartje is opgenomen. Met de signalering van een "stoplicht" wordt duidelijk waar gronden wel (groen) minder (geel), niet (rood) geschikt zijn om te bebouwen. Afhankelijk daarvan wordt het inspanningsniveau aangegeven om waterneutraal te kunnen bouwen. Bezien vanuit het geohydrolologisch systeem is het meest voor de hand liggend dat: woninguitbreiding van Nijeveen in oostelijke richting plaatsvindt en niet in westelijke richting; bij oostelijke uitbreiding ten zuiden van de Dorpsstraat dient bij de inrichting rekening te worden gehouden met de kwelzone langs de Waterleiding; uitbreiding van het bedrijventerrein Spijkerserve in westelijke richting plaatsvindt; daarbij dient wel rekening te worden gehouden met (partiële) ophoging van de laagste delen (op de laagste delen van het huidige bedrijventerrein treedt bij hevige neerslag enige wateroverlast op); het laagstgelegen gebied in de oksel van de Schuurmansweg-Kolderveen onbebouwd blijft. Bij alle dorpsuitbreidingen is afstemming met het waterbeheer en waterneutraal bouwen (=geen negatieve effecten voor het watersysteem) en verhoging van de ecologische, stedenbouwkundige en landschappelijke waarden het uitgangspunt. Daarbij kan gedacht worden aan realiseren van voldoende open waterberging met natuurvriendelijke oevers, afkoppeling van schoon, verhard oppervlak en het gebruik van duurzame


26

niet-uitloogbare bouwmaterialen. Wanneer de uitbreiding plaatsvindt op daarvoor minder geschikte locaties, dan is het inspanningsniveau voor waterneutraal bouwen en het voorkomen van wateroverlast groter. Dat kan inhouden dat er meer ruimte voor water(berging) noodzakelijk is, meer moet worden opgehoogd en dat kruipruimteloos moet worden gebouwd. Uitbreiding sportvelden Ook bij de eventuele uitbreiding van sportvelden in noordelijke richting speelt de waterhuishouding een belangrijke rol. Immers voldoende drooglegging is essentieel voor de bespeelbaarheid van de velden. De beoogde uitbreidingslocatie ligt lager dan de huidige sportvelden. Rekening dient te worden gehouden met afwateringssloten, drainage en ophogen. -

-

Samenvatting bouwstenen vanuit water dorpsuitbreiding vanuit aspect water bij voorkeur op goed ontwaterde en relatief hooggelegen locaties; bij dorpsuitbreiding streven naar: · afstemming met waterbeheer; · waterneutraal bouwen; · water inzetten voor versterking van ecologische, stedenbouwkundige en landschappelijke kwaliteiten; bij noordelijke uitbreiding sportvelden rekening houden met afwateringssloten, drainage en ophogen.

5.3. Landschap, groenstructuur en cultuurhistorie Cultuurhistorie Wegdorpenlandschap van de laagveenontwikkelingen Toen de zandgebieden in de 12e en 13e eeuw dichtbevolkt raakten, ging men de moerassige veengronden in de brede beekdalen van zuidwest Drenthe ontginnen. Ooit stroomden door het gebied Nijeveen/Kolderveen twee beken. Van deze beken is niet veel terug te vin-

013.11387.00


den. De oorspronkelijke ontginning vond plaats langs deze beeklopen in de vorm van brede zones. Haaks hierop werd het gebied ontgonnen in lange, smalle, evenwijdige stroken; de zogenaamde opstrekkende verkaveling. Voor de afvoer van het turf werden zogenaamde griften gegraven, deze dienen nu als waterlossing. Op enige afstand en evenwijdig aan de beek werden de boerderijen gebouwd. De bebouwing werd gesitueerd op een dekzandwelving. Eerst ontstond op deze wijze het lint Nijeveen-Kolderveen, later werd evenwijdig aan dit lint een tweede lint bebouwd: de Bovenboer. Het wegdorpenlandschap van de laagveenontginngen wordt ook wel slagenlandschap genoemd. Bij de vervening van het gebied in noordwest Overijssel en zuidwest Drenthe hadden de waterwegen een belangrijke functie bij het vervoer van turf. De turf werd vanuit Kolderveen en Nijeveen via de zogenaamde Griften naar de Sethe (het latere Meppeler Diep) verscheept. Via dit water en het Zwarte Water kwam het tenslotte in het hele land. Naast het vervoer van turf, werden later via de Griftes ook landbouwproducten (bijv. hooi, melk en vee) per boot vervoerd. De afstand tussen de boerderijen onderling varieert. Er is een duidelijk verschil tussen de dichte linten van Nijeveen en Kolderveen en de meer transparante linten van de Nijeveense en Kolderveense Bovenboer. Kenmerkend voor de linten zijn de plaatselijke doorkijken vanaf de wegen tussen de boerderijen naar het open landschap. Na 1960, als gevolg van de ruilverkaveling, heeft er schaalvergroting plaatsgevonden in het Nijeveense weidegebied. Kavels zijn samengevoegd, sommige boerderijen uitgeplaatst en op een grotere afstand ten opzichte van elkaar en van de bewoning gezet. Voor de cultuurhistorisch waardevolle bewoningslinten Nijeveen, Kolderveen en de Bovenboer wordt uitgegaan van handhaving en waar mogelijk versterking van de karakteristieke structuur van opstrekkende verkaveling en open ruimtes die gescheiden worden door lintbebouwing. De karakteristieke ontginningslinten herbergen nog veel historische bebouwing. Deze sterke structuur dient als basis voor toekomstige ontwikkelingen en uitbreidingen.


27

De bebouwingslinten Kolderveen en de Dorpsstraat vormen een contrast met de openheid. Ook is het gebied landschappelijk nog redelijk gaaf. Het is van belang de belevingswaarde van het gebied te versterken door bijvoorbeeld uitbreiding van recreatieve routes door het gebied. Hierbij is het van groot belang routes te situeren langs bestaande wegen, zodat weidevogels niet verstoord worden. Tevens is het ongewenst dat deze nieuwe recreatieve routes samen gaan met landschappelijke verdichting door beplantingen. Waardevolle bebouwing In de onderstaande lijst zijn panden opgenomen die zijn aangewezen tot panden met een bijzondere status. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen rijksmonumenten en gemeentelijke/provinciale monumenten. In onderstaande lijst zijn panden die rijksmonument zijn met een (r) aangegeven. In het plangebied worden de volgende monumenten onderscheiden: Burgemeester Weimalaan1 (r) korenmolen; Dorpsstraat 141 woning; Dorpsstraat 131 woonhuis; Dorpsstraat 127 (r) stookhok; Dorpsstraat 127 (r) boerderij; Dorpsstraat 52 (r) dorpsschool; Dorpsstraat 58 (r) NH Kerk; Kolderveen 3 kerkpad, woning; Kolderveen 24 (r) boerderij; Kolderveen 45 woning; Kolderveen 46 (r) boerderij; Kolderveen 47 (r) NH Kerk; Kolderveen 47 (r) toren NH Kerk; Kolderveen 64 (r) boerderij. Naast deze monumenten is een lijst opgesteld met gemeentelijke rietdaken. In het plangebied staan 25 à 30 boerderijen op deze lijst. De boerderijen op deze lijst bevinden zich langs de Dorpsstraat, de Meppelerweg en in Kolderveen.

013.11387.00


Gelet op de cultuurhistorische waarde van de monumenten en de panden op de gemeentelijke rietdakenlijst, is het wenselijk dat het uitwendige karakter (of delen hiervan) wordt beschermd. Dit uitwendige karakter wordt bepaald door de totaliteit van hoofdafmetingen, dakvorm, gevelindeling en materiaalkeuze. Rijksmonumenten worden daarnaast beschermd door de Monumentenwet. Landschap Slagenlandschap Het Nijeveense weidegebied is gelegen tussen het laagveengebied de Wieden en de beekdalen van Oude Vaart en Wold Aa. Het gebied kenmerkt zich verder door een lage ligging en een open karakter en behoort tot het slagenlandschap. Dit slagenlandschap is ontstaan in de 12e eeuw en maakt deel uit van de laagveengebieden van Overijssel. In dit gebied komen dekzandvlakten en ontgonnen veenvlakten voor. Het veen is voor een groot deel afgestoken, maar heeft wel voor de structuur van het landschap gezorgd. Lange, smalle, evenwijdige stroken die gescheiden worden door sloten en lintvormige bebouwing. De lintvormige bebouwing van Nijeveen-Kolderveen ligt op een dekzandwelving. Het maaiveld ligt, met uitzondering van de zandruggen waarop de wegen zijn aangelegd en de boerderijen zijn gebouwd, rond NAP. Ten zuiden van dit bebouwingslint komt een laagte voor met beekafzettingen, die vermoedelijk duidt op een voormalig stroomdal. Van oudsher werd het slagenlandschap of laagveenontginningslandschap gekarakteriseerd door dichte waterlopenstelsel en lange smalle kavels. Deze landschapsstructuur werd versterkt door de elzen- en eikensingels langs de kavels. Huidig landschapsbeeld In het huidige landschapsbeeld zijn smalle kavels veranderd in grote brede kavels en zijn de singels op veel plekken verdwenen, de karakteristieke structuur is echter nog goed herkenbaar. Aan de zuidzijde van dit gebied is een open landschap met pluksgewijze verdichtingen te zien met af en toe kleine moerasjes, bosjes en singels, waarbij de hoofdfunctie door landbouw wordt vervuld. Aan de noordzijde van het gebied is het beeld meer besloten; open ruimtes worden begrensd en


28

afgewisseld door elzensingels. De bebouwingslinten van Kolderveen en Nijeveen worden gekarakteriseerd door oude eikenlanen en beeldbepalende boerderijen. De linten van de Bovenboer hebben een lossere structuur en laanbomen zijn pas kort geleden aangeplant. Sinds de ruilverkaveling is er ook min of meer een lint ontstaan aan de Bramenweg. De bestaande bebouwingslinten geven het gebied een oost-westoriëntatie. Er staan geen boerderijen langs de noord-zuidlopende ontsluitingswegen. Zo ontstaan lange zichten vanaf deze wegen in de oostelijke en westelijke richting. De ontsluitingswegen in het gebied worden veelal begeleid door elzen-essen singels. Een opvallend element zijn de fruitbomen langs de weg in het gebiedje Gorthoek. In Kolderveen en langs de Dorpsstraat van Nijeveen staan eiken van matige kwaliteit, aan de rand van Nijeveen staan robinia's van slechte kwaliteit (Schuurmansweg). De singels zijn soms rafelig van karakter. Het slagenlandschap wordt door de volgende punten getypeerd: open veenweidegebied (grasland); smalle opstrekkende verkaveling haaks op de ontginningsas; vele parallel lopende sloten; lintdorpen met de monumentale boerderijen met erf- en wegbeplanting. Archeologie In 1998 is het Verdrag van Malta totstandgekomen. Doelstelling van het verdrag is de bescherming van het behoud van archeologische waarden. Ter uitvloeisel van dit verdrag wordt in het kader van de ruimtelijke ordening het behoud van het archeologisch erfgoed meegewogen zoals alle andere belangen die bij de voorbereiding van het plan een rol spelen. In het plangebied zijn geen uitgesproken terreinen met een hoge archeologische waarden te vinden. Dit betekent niet dat in het plangebied geen archeologische waarden aanwezig zijn. Te verwachten is dat langs het historische lint bestaande uit de Dorpsstraat en Kolderveen enige archeologische waarden aanwezig zijn. Maar ook in de polders zijn in het verleden enige archeologische vondsten gedaan, merendeels

013.11387.00


afkomstig uit de fecaliën die zijn meegebracht uit de steden van Holland. Het veen werd toentertijd gebracht naar de steden in Holland en op de terugweg namen de schepen de fecaliën van de steden mee naar de veengebieden. Een andere archeologische vondst is een kano. Ecologie Het plangebied behoort tot het laagveenontginningsgebied dat in hoofdzaak wordt gevoed door grondwater uit het regionaal centraal plateau systeem. Door het intensieve agrarische gebruik is de graslandvegetatie vrij monotoon en soortenarm. Mogelijk broedt in de akkers van het plangebied kievit of scholekster. Ten noorden van de Matenweg (dichtbij het plangebied) is een concentratie van grutto's en tureluurs aanwezig en bij de Gedeputeerde Dekkerweg (dichtbij het plangebied) een concentratie grutto's. Verder broeden algemeen voorkomende vogelsoorten in het plangebied zoals wilde eend, houtduif en tjiftjaf. Alle broedvogels zijn extra beschermd volgens de Flora- en faunawet. De vegetatie van de graslanden bestaat hoofdzakelijk uit beemdgras en raaigraslanden Langs en in de sloten komen plaatselijk soortenrijke water- en oevervegetaties voor met soorten als pinksterbloem, veldzuring en scherpe boterbloem. In het kader van het MER Nieuwveense landen (concept, 2004) is de flora in het plangebied ten zuiden van Nijeveen geïnventariseerd. Aangetroffen zijn brede wespenorchis, zwanebloem, gewone dotterbloem, brede waterpest, draadzegge, kale vrouwenmantel, noordse zegge, veenreukgras en wateraardbei. Van deze flora wordt de gewone dotterbloem, brede wespenorchis en de zwanebloem beschermd volgens de Flora- en faunawet, de overige soorten komen voor op de rode lijst van bedreigde soorten. Andere bijzondere soorten zijn gewoon kransblad, groot blaasjeskruid, doorgroeit fonteinkruid, waterkruiskruid, moeraszoutgras, naaldwaterbies en tweerijige zegge. De meeste soorten zijn indicatoren voor kwel. De kwel wordt hier teweeggebracht door de overgang van de stuwwal van Havelte naar het laagveen van noordwest Overijssel. Voorkomende zoogdieren zijn naar verwachting egel, mol, vos, hermelijn, wezel bunzing, woelrat, ree, veldmuis, haas, konijn, rosse woelmuis, aardmuis en bosmuis.


29

De sloten vormen tevens het leefgebied van amfibieën als kleine watersalamander, groene en bruine kikker en gewone pad. Alle vogels, amfibieën en de meeste zoogdiersoorten zijn beschermd op grond van de Flora- en faunawet. Het plangebied is naar verwachting ongeschikt voor reptielen. Vissoorten die in het plangebied voorkomen zijn grote modderkruiper, kleine modderkruiper, bittervoorn en bermpje, vetje en paling. Vetje, paling, grote modderkruiper en bittervoorn staan op de Rode Lijst. Allen zijn beschermd volgens de Flora- en faunawet, met uitzondering van vetje en paling. Van de naar verwachting voorkomende insecten is er geen volgens de Flora- en faunawet beschermd. Op circa 2 km ten westen van de kern Nijeveen, ligt het natuurgebied de Wieden dat is aangewezen als speciale beschermingszone in het kader van de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn. Vanwege de grote afstand tot dit natuurgebied, zullen de ontwikkelingen in en rond de kern Nijeveen geen invloed hebben op de te beschermen habitats en soorten. De te verwachten extra recreatieve druk op het natuurgebied als gevolg van de te realiseren woningen in Nijeveen zal verwaarloosbaar zijn. Van de omgeving van Nijeveen zijn redelijk gedetailleerde en/of actuele ecologische inventarisatiegegevens beschikbaar. Naar verwachting zijn er tussen de verschillende uitbreidingslocaties weinig verschillen in ecologische waardering. Ongeacht de te kiezen locatie, zal te zijner tijd ontheffing ex artikel 75 in het kader van de Flora- en faunawet moeten worden aangevraagd gezien de aantasting van vaste rust-, verblijfs- en voortplantingsplaatsen van wettelijk beschermde soorten. Het verdient verder aanbeveling om ter plaatse van de uitbreidingslocatie in het voorafgaande jaar ecologisch veldonderzoek te verrichten om de aanwezigheid van bijzondere soorten vroegtijdig te kunnen vaststellen. Indien dergelijke soorten aanwezig blijken (zoals bijvoorbeeld de rugstreeppad en vleermuizen die extra worden beschermd vanwege de vermelding in Bijlage IV van de Europese Habitatrichtlijn), worden door het ministerie van LNV bij de ontheffingsprocedure aanvullende eisen gesteld ten aanzien van mitigatie en compensatie van leefgebieden.

013.11387.00


-

Bouwstenen vanuit landschap, cultuurhistorie en archeologie de bewoningslinten Nijeveen, Kolderveen en de Bovenboer worden aangemerkt als cultuurhistorisch waardevolle nederzettingen en cultuurhistorisch waardevol wegdorp; behoud en herstel van dorpssilhouetten (Nijeveen en Kolderveen) met monumentale boerderijen en streekeigen erf- en wegbeplantingen (stimuleren herstel en aanleg streekeigen erfbeplantingen); behoud en bescherming van het karakter (klinkerstraat, open ruimten, rieten daken en eiken) van de historische linten; versterken van cultuurhistorisch waardevolle linten van Kolderveen en Nijeveen door aanbrengen wegbeplantingen; behoud van het losse karakter van de bebouwing in de historische linten (Dorpsstraat en Kolderveen) en behoud van het groene karakter van de achtererven van de percelen; behoud van de langgerekte kavelstructuren; versterken van het contrast van de dwarswegen ten opzichte van de linten; beschermen monumenten en waardevolle bebouwing; molenbiotoop rond de korenmolen De Sterrenburg.

5.4. Milieu Niet-agrarische bedrijvigheid Bedrijventerrein Spijkerserve - Algemeen Op het bedrijventerrein Spijkerserve zijn bedrijven c.q. bedrijfsactiviteiten aanwezig die in enige mate overlast kunnen veroorzaken voor hun omgeving. Deze bedrijven dienen, gelet op hun aard en invloed op de omgeving, in enige mate ruimtelijk gescheiden te zijn van woonwijken. De meeste bedrijven passen binnen de algemene toelaatbaarheid zoals verwoord in het vigerende bestemmingsplan (afstandsindicatie 50 tot 100 m ten opzichte van een rustige woonwijk volgens de VNG-uitgave Bedrijvigheid en milieuzonering, 2001). Op het bedrijventerrein zijn tevens bedrijfswoningen aanwezig. Bedrijven dienen bij hun bedrijfsvoering rekening te houden met de omringende bedrijfswoningen.


30

Bij een mogelijke uitbreiding van het bedrijventerrein in de toekomst is het voor de gemeente en de ondernemers wenselijk om ook op de uitbreidingslocatie bedrijfswoningen mogelijk te maken. Hiermee dient bij de milieuzonering rekening te worden gehouden (bij voorkeur alleen bedrijvigheid met een richtafstand van 50 m in de directe omgeving van bedrijfswoningen). Gelet op de aard van het bedrijventerrein (voornamelijk een lokale functie) ligt het in de rede om bij de uitbreiding van het bedrijventerrein alleen bedrijven toe te staan met een richtafstand van 50 tot 100 m. - Geluid Op het bedrijventerrein Spijkerserve zijn geen bedrijven toegestaan die "in belangrijke mate geluidshinder kunnen veroorzaken" zoals bedoeld in artikel 41 van de Wet geluidhinder (de zogenoemde "grote lawaaimakers"). Het bedrijventerrein is derhalve niet gezoneerd in het kader van de Wet geluidhinder. Voor het bedrijventerrein is een zonebeheermodel opgesteld dat gebruikt wordt bij het afgeven van milieuvergunningen. Bij dit zonebeheermodel is een gecumuleerde 50 dB(A)-contour opgenomen dat gebruikt wordt ten behoeve van vergunningverlening. De gemeente heeft aan dit zonebeheermodel echter geen gemeentelijk geluidsbeleid gekoppeld, waardoor in de beleidsvorming geen rekening hoeft te worden gehouden met deze gecumuleerde contour. Binnen de 50 dB(A)-contour zijn geen nieuwe geluidsgevoelige functies toegestaan. Bij een uitbreiding van het bedrijventerrein dient (in de milieuzonering) rekening te worden gehouden met de ten zuiden gelegen begraafplaats, aangezien het voor een begraafplaats van belang is dat de rust zo weinig mogelijk wordt verstoord. In de Inspectierichtlijn lijkbezorging (1993) wordt aanbevolen te streven naar een geluidsbelasting van maximaal 40 dB(A). In ieder geval zou volgens de Inspectierichtlijn voorkomen moeten worden dat door een geluidsbelasting groter dan 45 dB(A) de verstaanbaarheid wordt bemoeilijkt.

013.11387.00


Overige bedrijvigheid in Nijeveen In het overige deel van Nijeveen liggen verspreid meerdere bedrijven, met name langs de bebouwingslinten buiten de kern Nijeveen (garage, loonbedrijf etc.). Aan de Dorpsstraat is een garagebedrijf gevestigd. Omwonenden van dit bedrijf hebben klachten ingediend over de milieuoverlast die dit bedrijf veroorzaakt. Van de overige bedrijven zijn geen klachten bekend. Agrarische bedrijvigheid Met name in de lintbebouwing langs de Dorpsstraat en Kolderveen liggen verspreid meerdere melkrundveehouderijen. Het merendeel van deze bedrijven zijn vergunningplichtig. Deze bedrijven vallen onder de richtlijn Veehouderij en stankhinder. Bij de ontwikkeling van nieuwe gevoelige functies (wonen, dag- en verblijfsrecreatie, uitgezonderd het zogenoemde kamperen bij de boer) in de omgeving van veehouderijbedrijven dient in dat verband onder andere rekening te worden gehouden met geurhinder veroorzaakt door deze agrarische bedrijven. Deze grondgebonden veehouderijen vallen grotendeels onder het Besluit melkrundveehouderijen. Voor melkrundveehouderijen geldt ten opzichte van de bebouwde kom een vaste aan te houden afstand van 100 m. Bovendien is er mogelijk sprake van cumulatie van stankcirkels bij verschillende bij elkaar liggende melkrundveehouderijen (met name langs de Dorpsstraat). Voor de meeste melkrundveehouderijen langs de Dorpsstraat en Nieuweweg geldt dat reeds burgerwoningen op korte afstand van de bedrijven liggen. De rechter vindt in het algemeen dat bouwen binnen een (gecumuleerde) stankcirkel niet mag, tenzij een gemeente kan aantonen dat een "goed leefklimaat" en de (toekomstige) bedrijfsvoering van het agrarische bedrijf niet worden belemmerd. Gemeentelijke plannen doorstaan tot nu toe meestal de rechterlijke toets niet. Bij dorpsuitbreidingen dient hiermee terdege rekening te worden gehouden. Sportvelden In het noorden van Nijeveen zijn sportvelden gelegen. Bij toekomstige uitbreidingen van het sportcomplex dient rekening te worden gehouden met de recreatiewoningen in de Lage Wieden. Voor het aspect geluid


31

geldt volgens de VNG-uitgave Bedrijvigheid en milieuzonering (2001) een richtafstand van 50 m tussen een rustige woonwijk en sportvelden. Ook dient rekening te worden gehouden met eventuele lichthinder van lichtmasten op het terrein. Externe veiligheid In het noordelijk deel van het plangebied ligt een gasleidingentracé, dat twee netgasleidingen van de NAM omvat (met een diameter van 8" en een druk van respectievelijk 85 en 95 bar). Voor deze leidingen geldt een toetsingsafstand van 40 m. De toetsingsafstand is de afstand die zoveel mogelijk dient te worden aangehouden tot kwetsbare objecten, zoals woonwijken. Alleen indien er planologische, technische of economische argumenten zijn, mogen (in overleg met de leidingbeheerder) binnen de toetsingsafstand kwetsbare objecten worden gerealiseerd. Indien van de toetsingsafstand wordt afgeweken, dient in ieder geval ten minste de bebouwingsafstand in acht te worden genomen. De minimale bebouwingsafstand (tot woonwijken, flatgebouwen en bijzondere objecten zoals hotels en kantoren bestemd voor meer dan 50 personen) ligt voor beide leidingen op 10 m. Op de hoek van het bedrijventerrein Spijkerserve lag een aardgasproductielocatie, welke niet meer in gebruik is. Daarnaast is op het bedrijventerrein Spijkerserve een benzineservicestation gevestigd (Nijverheidsweg 11-13). Bij dit benzineservicestation wordt geen LPG verkocht. Bouwhoogtebeperking Over het plangebied loopt een straalpad (KPN-Defensie), waarvoor een maximale bebouwingshoogte van 39 m geldt (in het zuidelijk deel, in het noordelijk deel 42 m). Daarnaast loopt over het westelijk deel van de gemeente Meppel een laagvliegroute met hinderstroken. Op dit moment wordt deze laagvliegroute niet meer gebruikt. Defensie zal deze in het nieuwe Structuurschema Militaire oefenterreinen naar verwachting ook niet meer opnemen. Vooralsnog houdt de gemeente Meppel in haar ruimtelijke plannen wel rekening met deze laagvliegroute. Voor de laagvliegroute met

013.11387.00


hinderstroken geldt een beperking van de bouwhoogte van maximaal 40 m. Bodemkwaliteit Woningbouw en andere gevoelige functies dienen in principe op een bodem met een goede bodemkwaliteit te worden gerealiseerd. Luchtkwaliteit langs wegen In de nabijheid van wegen kan sprake zijn van lokale luchtverontreiniging. Deze luchtverontreiniging kan negatieve effecten op de gezondheid hebben. Om deze effecten te beperken is in 2001 het Besluit luchtkwaliteit in werking getreden. Nieuwe gevoelige functies langs wegen mogen niet leiden tot een overschrijding van de grenswaarden zoals opgenomen in het Besluit luchtkwaliteit. De stoffen stikstofdioxide en fijn stof zijn langs wegen maatgevend voor de situatie met betrekking tot luchtkwaliteit, aangezien het wegverkeer het snelst een overschrijding veroorzaakt van de grenswaarden van deze stoffen. De verkeersintensiteiten in de kern Nijeveen zijn vrij laag. Indicatieve berekeningen (met het CAR II-programma) hebben uitgewezen dat voldaan wordt aan de grenswaarde voor stikstofdioxide en fijn stof uit het Besluit luchtkwaliteit (zowel het uurgemiddelde (stikstofdioxide), 24-uurgemiddelde (fijn stof) en jaargemiddelde(stikstofdioxide en fijn stof)) bij een fictieve weg met een verkeersintensiteit van 10.000 mvt/etmaal op een afstand van 5 m vanaf de wegas. Het aspect luchtkwaliteit zal derhalve naar verwachting geen belemmeringen opleveren voor nieuwe ontwikkelingen. Duurzaam bouwen Bij nieuwe ontwikkelingen is het van belang om aandacht te besteden aan maatregelen voor het ruimtelijk inpassen van maatregelen voor duurzame stedenbouw en duurzaam bouwen. Bij duurzame stedenbouw dient aandacht te worden besteedt aan juiste locatiekeuzes van nieuwe woon -en bedrijfslocaties, duurzaam ruimtegebruik en duurzame energievoorzieningen. Aandacht op hoger schaalniveau kan ertoe leiden dat onnodig ruimtegebruik en mogelijke landschappelijke en/of ecologische verstoringen worden voorkomen. De gemeente Mep-


32

pel heeft het Convenant Duurzaam Bouwen Drenthe 2001 ondertekend, waarin onder andere is overeengekomen dat: de gemeente bij ruimtelijke planvorming en stedenbouw de richtlijnen volgt voor het planvormingsproces en duurzaamheidsmaatregelen zoals opgenomen in het Nationaal Pakket Duurzame Stedenbouw; de gemeente voor de nieuwbouw van woningen het Nationaal pakket Woningbouw Nieuwbouw toepast door van de Maatlat duurzame woningbouw alle basiseisen en daarnaast nog keuzemaatregelen uit te voeren; bij nieuwbouw (utiliteitsbouw) het Nationaal Pakket Utiliteitsbouw wordt gehanteerd, waarbij in ieder geval vaste maatregelen en variabele maatregelen over de gehele levensduur van gebouwen wordt toegepast; andere partijen (woningbouwcorporaties, architecten, bouwbedrijven etc.) worden gestimuleerd om het convenant te ondertekenen en dat diverse partijen worden gestimuleerd om bouwplannen op een duurzame wijze uit te voeren; zoveel mogelijk woningen worden gerenoveerd, aangepast of herbestemd in plaats van de realisatie van nieuwe woningen; bij de totstandkoming van stedenbouwkundige plannen en plannen voor de inrichting van bedrijventerreinen duurzame energievoorzieningen worden gerealiseerd. Duurzame energie In het kader van het energie- en klimaatbeleid van de gemeente Meppel is in 2002 een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden van toepassing van duurzame energie binnen de gemeente ("DE-scan"). Bij de aanleg van nieuwe bedrijventerreinen is duurzaamheid een belangrijk aspect. Uit het onderzoek is gebleken dat onder andere in de gemeente Meppel op een drietal locaties een windmolenpark gerealiseerd kan worden. Deze locaties zijn niet in de directe omgeving van Nijeveen gelegen. Overigens stroken deze onderzoeksresultaten niet met het provinciaal beleid en heeft de gemeente Meppel in het kader van de herziening van het Provinciaal Omgevingsplan 2 gevraagd om meer mogelijkheden voor de toepassing van windenergie.

013.11387.00


-

-

-

33

Samenvatting bouwstenen vanuit milieu In de huidige situatie ondervinden omwonenden geen overlast van de bedrijven op het bedrijventerrein Spijkerserve Nijeveen. Bij een toekomstige uitbreiding van het bedrijventerrein dient qua milieuzonering aangesloten te worden op het lokale karakter van het terrein en dient rekening te worden gehouden met bedrijfswoningen en de begraafplaats in de directe omgeving van het terrein. Bij het toestaan van nieuwe gevoelige functies in de omgeving van het bedrijventerrein, dient rekening te worden gehouden met de zone uit het zonebeheermodel. Bij het ontwikkelen van nieuwe functies dient rekening te worden gehouden met de aanwezige natgasleidingen. Het aspect luchtkwaliteit levert geen beperkingen op voor toekomstige ontwikkelingen. Bij het ontwikkelen van een nieuwe woonwijk dient terdege rekening te worden gehouden met het aspect stankoverlast van agrarische bedrijven. Bij het ontwikkelen van nieuwe functies dient rekening te worden gehouden met het Convenant Duurzaam Bouwen Drenthe 2001.


013.11387.00



34

013.11387.00

35

6. Programmatische verkenningen

Leeftijdsopbouw Nijeveen per 1-7-2004 en Nederland per 1-1-2004

6.1. Bevolking en wonen Bevolking Nijeveen telt 3.209 inwoners (per 1 januari 2004, buurten "kern Nijeveen", "rest Dorpsstraat" en "Kolderveen"). In de buurtschappen rond Nijeveen (“Kolderveense Bovenboer”, "Nijeveense bovenboer" en "Verspreide huizen Nijeveen") wonen 532 mensen. Het inwoneraantal van het dorp Nijeveen heeft in de periode 1995 tot en met 2004 een sterke groei doorgemaakt; het aantal inwoners is in deze periode met ruim een kwart toegenomen (zie figuur 1). Figuur 1 Toename inwoneraantal dorp Nijeveen 1995 -2004

85+ 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39

3500

30-34

3250 3000

25-29

2750 2500

15-19

20-24

10-14

2250 2000

5-9

1995

1997

1999

2000

2001

2002

2003

2004

0-4

procent

-10

-8

-6

-4

-2 MANNEN

De sterke groei van het aantal inwoners hangt samen met een relatief forse woningproductie (Danninge Erve Noord), waardoor niet alleen voor de eigen inwoners, maar ook voor de regionale woningmarkt is gebouwd. Dit is terug te zien in de leeftijdsopbouw van Nijeveen. Er is ten opzichte van Nederland een oververtegenwoordiging van jonge kinderen en mensen in de leeftijdscategorie van 35 tot en met 44 jaar. Het aandeel jongvolwassenen (20 tot en met 24 jaar) en het aandeel 70+ is lager dan gemiddeld (zie figuur leeftijdsopbouw).


0

2

4

6

8

VROUWEN

Legenda Nijeveen Nederland

013.11387.00

10

Programmatische verkenningen

Op de middellange en lange termijn kan, bij een gelijkblijvende bevolkingsomvang, een groei van het aandeel jongvolwassenen en 55+ers verwacht worden.

36

-

het toevoegen van middeldure en dure koopwoningen (twee-onder-een-kap en vrijstaand); hierdoor komt de doorstroming op gang en komen woningen vrij voor starters; het "labelen" van kleine woningen voor jongeren; hiermee moet echter voorzichtig omgesprongen worden, om concurrentie met ouderen te voorkomen; het bijbouwen van goedkope rijenwoningen en appartementen in de huur- of koopsector kan bij een absoluut tekort aan betaalbare woningen in een behoefte van starters voorzien; hierbij is ook de verkoop van goedkope woningen uit de bestaande voorraad van de corporatie een mogelijkheid; het toekennen van een vorm van subsidie aan starters is een mogelijkheid om de bestaande voorraad bereikbaar te maken; een voorbeeld van een dergelijke subsidie is de starterslening van SVN, waarbij bijvoorbeeld aan starters uit de eigen gemeente een subsidie verstrekt wordt, die op het moment dat het inkomen het toelaat wordt terugbetaald.

Wonen Nijeveen is een aantrekkelijke woonkern. Er staan voornamelijk grondgebonden woningen; veel rijenwoningen en twee-onder-een-kapwoningen, maar ook een relatief fors deel vrijstaande woningen. De verschillende wijken zijn overwegend ruim opgezet, met veel groen en openbare ruimte. Het dorp Nijeveen telde in 2004 1.090 woningen, waarvan circa 30% huurwoningen. De huurwoningen zijn voor het grootste deel in bezit van de Woonstichting Actium.

-

Doelgroepen Uitgangspunt is een compleet woningaanbod voor alle doelgroepen en leeftijdscategorieën. Daarbij wordt ernaar gestreefd om in ieder geval in de behoefte van de inwoners van Nijeveen te voorzien, om de inwoners de mogelijkheid te geven alle stadia van hun wooncarrière binnen de eigen kern te doorlopen. Het is daarbij wenselijk om kleine clusters toe te voegen van een beperkt aantal woningen per jaar. De gemiddelde wachttijd voor corporatiewoningen in Nijeveen is met circa 38 maanden relatief hoog. De doorstroming op de woningmarkt van Meppel en Nijeveen stagneert. Deze stagnatie wordt ook landelijk gevoeld en hangt samen met een laag consumentenvertrouwen, waardoor minder mensen verhuizen. Meer specifiek voor de woningmarkt in Meppel en Nijeveen komt daar bij dat er de laatste jaren voornamelijk koopwoningen aan de woningvoorraad zijn toegevoegd en sociale huurwoningen aan de woningvoorraad zijn onttrokken (door herstructurering en verkoop1)). Door de stagnerende doorstroming komen met name starters moeilijk aan een woning. Om ongewenste emigratie van jongeren door een tekort aan geschikte woningen te voorkomen is het van belang dat er een voldoende betaalbaar (huur)woningaanbod blijft. Mogelijke maatregelen die hierbij genomen kunnen worden zijn:

Naast de starters, vormen de ouderen een belangrijke doelgroep. Uit verschillende woningmarktanalyses2) blijkt dat er een tekort bestaat aan voor ouderen geschikte, levensloopbestendige woningen. De term levensloopbestendig wordt gebruikt om aan te geven dat de te realiseren woningen bij voorkeur ook geschikt zouden moeten zijn voor andere typen huishoudens. Het bestaande woningaanbod voor ouderen in Nijeveen is beperkt en voldoet niet altijd aan de eisen die veel ouderen tegenwoordig aan een woning stellen (bijvoorbeeld de kleine ouderenwoningen aan 't Oevertje). Naast het huidige tekort aan voor ouderen geschikte woningen dient er ook te worden voorzien in de opgave die de groei van de groep ouderen met zich meebrengt. Bij het voorzien in de behoefte aan voor ouderen geschikte woningen is naast nieuwbouw en herstructurering ook renovatie van de bestaande voorraad van belang. Omdat de vraag van ouderen zich voor een groot deel richt op de huursector is hierbij een belangrijke rol weggelegd voor de woningcorporatie.

1) Dat laatste geldt tot dusverre vooral voor de stad Meppel.

2) Woningmarktperspectieven rayon Ruinen - Woonstichting Actium (1999), Notitie volkshuisvestingsbelangen Meppel (2002).


-

013.11387.00


Bij levensloopbestendige woningen kan aan appartementen gedacht worden. Grondgebonden woningen met een slaapkamer en badkamer op de begane grond zijn voor de groep 55+ huishoudens echter ook een optie, en vaak een aantrekkelijk alternatief. Wonen en zorg De vraag naar vormen van wonen en zorg blijft toenemen. Dit komt enerzijds door het proces van vergrijzing, dat in Nijeveen gezien de huidige leeftijdsopbouw vooral op middellange en lange termijn voelbaar wordt. Daarnaast neemt het aandeel zorgvragers dat zelfstandig wil blijven wonen toe. Onder invloed van deze processen stijgt en verandert de vraag naar wonen en zorg. Bij deze verandering gaat het vooral om een verschuiving van intramurale maar extramurale zorg (het bieden van zorg buiten de muren van een zorginstelling). Het Kerspel biedt (als onderdeel van stichting De Stouwe) een aanbod van 20 intramurale en 10 inleunwoningen aan. Het is voor een kern met de omvang van Nijeveen bijzonder dat er intramurale woonvormen worden aangeboden. Het Kerspel voorziet duidelijk in een behoefte, de woningen zijn volledig bezet en er bestaat een kleine wachtlijst. De verwachting is dat het intramurale aanbod ook op middellange termijn voldoende zal zijn. De behoefte aan voor ouderen geschikte (levensloopbestendige) woningen die op afstand gebruikmaken van vormen van dienstverlening en zorg zal naar verwachting toenemen. Daarbij kunnen de volgende doelstellingen worden geformuleerd: realiseren van levensloopbestendige woningen; benoemen van een woon-zorgzone1) in combinatie met een zorgsteunpunt; ruimtelijke ordenings- en huisvestingsplannen toetsen op randvoorwaarden vanuit de zorg; regionaal onderzoek naar de woon-zorgbehoefte.

1) Onder woonzorgzone wordt in deze context verstaan een gebied binnen een straal van maximaal 200 m van een 24 uur per dag bereikbare zorgpost en binnen een straal van circa 300 m van levensmiddelenwinkels en openbaar vervoer.


37

Woonzorgzone De woonzorgzone verdient een nadere toelichting. In een woonzorgzone vinden kleinschalige woonvormen voor "buitengewoon wonen" (clusterwonen en begeleid wonen) een plaats, waarbij een kritische factor het draagvlak is voor de 24-uurs aanwezige zorg. Een letterlijk kernpunt van de woonzorgzone is de centrale zorgpost, eventueel met steunpunten, waar de 24-uurs zorg is gepositioneerd. Binnen een woonzorgzone dient binnen loopafstand, dat wil zeggen binnen een straal van circa 200 m, een 24-uur bezette zorgpost (zorgkruispunt) aanwezig te zijn. Deze kan liggen in een verzorgings- of verpleeghuis met wijkfunctie of in een kleinschalige geclusterde woonvorm met 24-uurszorg. Alle woningen binnen de zone moeten met een alarmsysteem potentieel kunnen aanleunen tegen deze zorgpost. Iedere woning binnen een woonzorgzone dient te zijn aangesloten op een netwerk van looproutes die de woning verbindt met het centrum met de primaire winkels en voorzieningen en eventueel de haltes van het openbaar vervoer. Het clusterwonen wordt in het algemeen gesitueerd binnen een kleine straal (circa 50 m) van de zorgpost in verband met het 24-uurs toezicht; het beschut wonen kan iets verder weg, maar binnen de 200 m loopafstand. Zowel het beschut wonen als het geclusterd wonen is zoveel mogelijk geïntegreerd in de "gewone" woningbouw. Een concrete mogelijkheid van ontwikkeling van een woonzorgzone in Nijeveen is de zone tussen het centrumgebied en het Kerspel, waarin vormen van zelfstandig en beschut wonen met een zorgaanbod op korte afstand gecombineerd kunnen worden met intramuraal wonen. In de zone tussen het centrumgebied en het Kerspel zijn naast de intramurale en inleunwoningen van het Kerspel ouderenwoningen aanwezig tegenover het Kerspel en langs 't Oevertje. Bij een eventuele herontwikkeling van het centrumgebied kunnen wellicht voor ouderen geschikte woningen in dit gebied worden toegevoegd. Daarbij is naast levensloopbestendigheid ook betaalbaarheid van belang, om (een deel van de) woningen ook voor lagere inkomensgroepen toegankelijk te maken.

013.11387.00


Voor realisatie van de hiervoor geschetste doelstellingen is overleg en intensieve samenwerking tussen zorgaanbieders (o.a. Stichting De Stouwe/het Kerspel) en andere partijen zoals de corporatie (Actium), ontwikkelaars, het ouderen- en welzijnswerk (Stichting Welzijn Ouderen), gemeente en regio essentieel. Woningbehoeftenonderzoek en woningbouwprogramma Voor de totale woningproductie in Nijeveen wordt uitgegaan van het toevoegen van gemiddeld circa 15 woningen per jaar. Dit aantal wordt genoemd in de ontwikkelingsvisie Meppel 2030. Het Provinciaal omgevingsplan Drenthe gaat uit van een vergelijkbaar aantal: de bouw van 80 tot 90 woningen per 5 jaar. Voor de nabije toekomst staat woningbouw op de locatie Danninge Erve Zuid gepland. Het betreft circa 60 woningen in de eerste fase. Het woningbouwprogramma van Danninge Erve Zuid bestaat voor ongeveer de helft uit kavels voor vrijstaande woningen. De overige woningen zijn woningen, gericht op de doelgroepen ouderen (woningen met slaapkamer en badkamer op de begane grond) en starters (betaalbare huur). Met het besluit van de gemeenteraad worden de recreatiewoningen op de Wiede Landen als "reguliere" woningen bestempeld en worden daarnaast 58 woningen aan het woningaanbod van Nijeveen toegevoegd. Het betreft kleine vrijstaande woningen. Een actueel inzicht in de woonwensen is verkregen door middel van het in Meppel en Nijeveen uitgevoerde woningbehoeftenonderzoek1). Uit dit in 2005 gehouden onderzoek komt naar voren dat de inwoners van Nijveeen over het algemeen naar grote tevredenheid wonen. Het onderzoek geeft indicaties over de verhuisgeneigdheid van doorstromers en de woonwensen van starters. Ongeveer 12% van de huishoudens wil binnen 2 jaar verhuizen (urgent verhuisgeneigden). Daarnaast is er een flink aantal huishoudens met vagere verhuisplannen, dat op termijn een verhuizing overweegt, waar-

1) Woningbehoefte in Nijeveen, onderzoek naar de woningvraag en woonbeleving (RIGO, september 2005). Woonplan Meppel 2005-2015 (RIGO, september 2005)


38

onder een aanzienlijk aandeel oudere huishoudens (potentieel verhuisgeneigden). Gewenst woningtype doorstromers (urgent + potentieel verhuisgeneigden) eengezinswoning

huur

koop

10%

38%

geen voorkeur 10%

totaal 57%

appartement

7%

4%

4%

15%

weet niet

9%

11%

8%

28%

25%

53%

21%

100%

totaal

(bron: Woningbehoefteonderzoek RIGO, september 2005).

De vraag naar eengezinswoningen heeft in de koopsector voor 70% betrekking op vrijstaande woningen. In de huursector concentreert de vraag zich op eengezins(rij)woningen en appartementen. Van alle verhuisgeneigden geeft 30% aan dat men een seniorenwoningen wenst, waarvan 60% in de huursector. In het onderzoek is becijferd dat gemiddeld per jaar zo'n 20 starters op de woningmarkt komen. De starters zoeken voor 60% een huurwoning (appartement of rijwoning) en voor 40% een koopwoning (eengezinswoning). Tegenover deze vraag van doorstomers en starters, staat een potentieel vrijkomend aanbod van woningen die vrijkomen als verhuiswensen gerealiseerd zouden worden. Dit potentiële aanbod omvat eengezinsrijwoningen, vrijstaande woningen en opvallend veel twee-onder-eenkapwoningen. Dit wijst op een flinke potentiële doorstromingswens van twee-onder-een-kappers naar vrijstaande woningen. In het rapport Woningbehoefte in Nijeveen en in het Woonplan Meppel zijn indicaties gegeven voor het kwalitatieve woningbouwprogramma. Naast het inspelen op de kwaliteitsvraag van huishoudens die een volgende stap in hun wooncarrière maken naar (dure) vrijstaande koopwoningen, moet het indicatieve woningbouwprogramma voldoende mogelijkheden bieden voor starters en senioren.

013.11387.00


Kansen liggen er in het kleinschalig uitbreiden van het aanbod aan starterswoningen: goedkope huurappartementen en goedkope rijtjeswoningen. Daarnaast moet het programma kleinschalige nieuwbouw voor senioren bevatten, bijvoorbeeld in de vorm van appartementen nabij voorzieningen. Dit heeft geresulteerd in het volgende voorstel voor de kwalitatieve samenstelling van het woningbouwprogramma Nijeveen (bron Woonplan Meppel): huur betaalbaar 19%; huur middelduur 6%; koop betaalbaar 38%; koop duur 38%. Hierbij wordt nog het volgende aangetekend. Het is van belang dat de woningen in de huursector, maar bij voorkeur ook een zo groot mogelijk deel van de woningen in de koopsector, levensloopbestendig worden gebouwd. Verder is van belang om bovenstaande indicaties voor de samenstelling van het programma regelmatig te toetsen aan de feitelijke ontwikke lingen en eventuele verschuivingen in woonwensen en woningmarkt, en het programma zonodig daarop aan te passen (flexibiliteit). Herstructurering bestaande woningvoorraad Een deel van de (sociale) huurwoningen is aan vernieuwing toe. De woningcorporatie bereidt daartoe, in het kader van strategisch voorraadbeheer, een verkoop-, renovatie- en herstructureringsprogramma voor. Het gaat om circa 50 woningen die voor sloop/nieuwbouw in aanmerking komen en circa 35 woningen die verkocht worden. Bij herstructurering en sloop/nieuwbouw is aandacht voor de woonomgeving van belang.


39

-

Samenvatting bouwstenen vanuit wonen Circa 15 woningen per jaar toevoegen. Gefaseerd bouwen in kleine eenheden. Divers woningaanbod creëren voor alle doelgroepen. Belangrijke opgave voor ouderen; uitwerken concept woon-zorgzone; grondgebonden woningen met badkamer en slaapkamer op begane grond en ruime appartementen. Aandacht voor betaalbaarheid woningen voor starters. Aandacht voor kwaliteit bestaande voorraad; deel corporatiebezit herstructureren.

6.2. Werken Nijeveen is naast aantrekkelijke woonkern ook een plaats die tientallen bedrijven binnen zijn grenzen heeft. Het gaat in totaal om zo'n 80 bedrijven (waarvan er 63 lid zijn van de Handelsvereniging Nijeveen), overwegend in de sfeer van het kleinbedrijf met een verzorgende functie voor het dorp of de agrarische bedrijven in de omgeving: detailhandel; autobedrijven; zakelijke dienstverlening; bouwen installatie; reparatie en onderhoud; agrarische dienstverlening/toelevering; overige dienstverlening. Concentraties van bedrijvigheid bevinden zich in de Dorpsstraat (winkels, bank, horeca) en op het bedrijventerrein Spijkerserve. Verder bevinden zich op verschillende andere plekken aan de Dorpsstraat, de Nieuweweg en in Kolderveen nog diverse bedrijven.

013.11387.00



40

013.11387.00


In totaal bieden deze bedrijven samen met de banen in de dienstensector (o.a. onderwijs, zorg) werk en inkomen aan naar schatting enkele honderden mensen. De totale beroepsbevolking van Nijeveen telt circa 1.500 personen. Veel inwoners hebben hun werk in Meppel of elders in de regio. Bedrijventerrein Spijkerserve Het bedrijventerrein Nijeveen is vanaf 1990 in 3 fasen ontwikkeld, vooral om plaatselijke bedrijven die op de oude locatie niet meer uit de voeten konden, een goede plek te bieden. Inmiddels is er een 25-tal bedrijven gevestigd op een terrein van circa 5 ha (bruto). De meeste bedrijfskavels hebben een omvang beneden de 2.000 m². Meerdere bedrijven hebben hun woonhuis bij het bedrijf. Er is momenteel geen uitgeefbaar terrein meer beschikbaar. Voor de toekomst moet rekening worden gehouden met nog enige extra behoefte aan nieuw bedrijventerrein, voor vestiging/uitbreiding of verplaatsing van Nijeveense bedrijven. Indicatie voor de extra ruimtebehoefte: circa 2 ha, liefst in fasen te ontwikkelen, op het moment dat de concrete vraag zich aandient. Een specifiek aandachtspunt vormt de wateroverlast die zich regelmatig voordoet op het bedrijventerrein. Verspreid liggende bedrijven Binnen het plangebied bevinden zich nog een 14-tal echte agrarische bedrijven, een 8-tal aan de Dorpsstraat oostzijde en een 6-tal aan het Kolderveense lint. Verder zijn er enkele agrarische toeleveringsbedrijven (loonbedrijf, diervoeders e.d.) gevestigd. De agrarische bedrijven dienen voldoende ontwikkelingsruimte te krijgen. Veel van oorsprong agrarische panden aan de Dorpsstraat en in Kolderveen hebben hun agrarische functie verloren. Deze panden hebben deels een woonfunctie; deels hebben hier andere bedrijfsmatige activiteiten een plaats gekregen (o.a. huisarts, fitnesscenter, expositieruimte, hovenier, bouwbureau, grond/weg/waterbouw, autobedrijf).


41

Bij de verdere ontwikkeling van deze niet-agrarische bedrijfsmatige functies is toetsing op een aantal criteria gewenst. De bedrijvigheid moet: qua schaal passen in het cultuurhistorische waardevolle lint; in te passen zijn in het bestaande bouwvolume; geen sterke verkeersaantrekkende werking hebben; zich verdragen met het wonen in het lint. Voor Kolderveen en Dorpsstraat-oost zal een en ander nader worden uitgewerkt in het kader van het bestemmingsplan Buitengebied. -

Samenvatting bouwstenen vanuit werken Bieden van ontplooiingsmogelijkheden voor bestaande bedrijven voorzover passend bij de schaal van het dorp en het lint. Bieden van mogelijkheid voor passende nieuwe (woon- of werk)functies in vrijkomende agrarische bedrijfsbebouwing. Geen acquisitiebeleid om bedrijven van elders naar Nijeveen te halen. Reserveren van circa 2 ha voor toekomstige uitbreiding van het bedrijventerrein ten behoeve van verplaatsing/uitbreiding Nijeveense bedrijven.

6.3. 6.3.1.

Leefbaarheid en voorzieningen Detailhandel en commerciële voorzieningen

Aanbod Nijeveen heeft een beperkte omvang van het aanbod aan detailhandel voor een kern van een dergelijke grootte. Het aanbod aan detailhandel ligt met totaal ruim 1.500 m² bvo ruim onder het gemiddelde van 3.600 m² bvo voor een kern binnen dezelfde grootteklasse. Zowel in de sector dagelijkse als niet-dagelijkse goederen is het aanbod benedengemiddeld (zie tabel ).

013.11387.00



42

013.11387.00


43

Vergelijking aanbod Nijeveen met kernen met een vergelijkbaar inwoneraantal inwonertal:

3.735

2002

kernen met 2.500-3.500 inw.

huidige situatie branchegroep

m² vvo

totaal

vest.

dagelijkse goederen C1000 (525 m2 vvo)

m² vvo /

m² vvo /

1.000 inw.

1.000 inw.

m² vvo

norm -2.080

1.520

11

407

976

3.600

totaal dagelijks

630

4

167

285

1.070

-450

totaal nietdagelijks

890

7

239

690

2.560

-1.670

Bron: Retailhandboek 2003.

Wat betreft de aanwezigheid van verschillende branches komt, in vergelijking met kernen met eenzelfde inwoneraantal, alleen de branche mode/kleding in Nijeveen niet voor. De sector dagelijkse goederen is met een supermarkt, bakker en slager redelijk compleet voor een kern met een dergelijke omvang. Opvallend is dat de aanwezige winkels een relatief kleine maat hebben. Dit geldt bijvoorbeeld voor de supermarkt en het aanbod in de branche wonen en doe-het-zelf. De supermarkt heeft een dusdanig kleine maat, dat het voortbestaan van de supermarkt met de huidige formule (C1000) ongewis is. Voor een toekomstgerichte full-servicesupermarkt als de C1000, wordt een maat van circa 800 - 1.000 m² vvo als noodzakelijk gezien. Indien de supermarkt in de toekomst niet uitbreidt, ligt een invulling van de supermarkt door een buurtsupermarkt (bijvoorbeeld Spar, Meermarkt) voor de hand. Een dergelijke supermarkt heeft een relatief hoog prijspeil, waardoor een groter deel van de bestedingen af zal gaan vloeien. Behoud van een full-servicesupermarkt is dan ook van belang om het winkelaanbod in Nijeveen op peil te houden. Het aanbod aan commerciële voorzieningen is redelijk divers en loopt uiteen van enkele kappers, een schoonheidssalon en een fitnesscentrum tot een architect, makelaar en reclamebureau.


Aanbod detailhandel Nijeveen

bakker (50 m2 vvo) slager (50 m2 vvo) bestedingspotentieel ca € 7.500.000 binding 60% (afvloeiing naar Meppel) toevloeiing 13% (Wiede Landen, overig) omzet € 5.200.000 noodzakelijke omzet € 5.400.000 conclusie = evenwichtige markt

niet-dagelijkse goederen fietsen/bromfietsen (115 m2 vvo) woninginrichting (50 m2 vvo) d-h-z (verf) (75 m2 vvo) bloemen en planten (650 m2 vvo) bestedingspotentieel ca € 9.100.000 binding 15% (afvloeiing naar Meppel) toevloeiing 10% (Wiede Landen, overig) omzet € 1.500.000 noodzakelijke omzet € 1.300.000 conclusie = enige uitbreidingsruimte

Vraag Het aanbod aan dagelijkse goederen heeft een omzet nodig van circa € 5,4 miljoen per jaar om duurzaam economisch te kunnen functioneren. Voor het aanbod aan niet-dagelijkse goederen bedraagt de noodzakelijke omzet € 1,3 miljoen per jaar. Op basis van raming van bestedingen van de inwoners van Nijeveen en enige toevloeiing van buiten de kern (Wiede Landen, omliggende buurtschappen) blijkt er in de sector dagelijkse goederen een evenwichtige marktsituatie te bestaan. Vraag (bestedingen) en aanbod (noodzakelijke omzet) houden elkaar in evenwicht. Hierbij is uitgegaan van een binding van de bestedingen (het deel van de bestedingen dat in de eigen kern wordt besteed) van 60%. Deze binding is relatief laag en hangt samen met de beperkte omvang van het winkelaanbod, de kleine maat van de supermarkt en het ruime supermarktaanbod op korte afstand in Meppel. Circa 13% van de omzet komt van buiten de kern Nijeveen (toevloeiing). Voor de sector niet-dagelijkse goederen is op basis van een vergelijking van bestedingen en noodzakelijke omzet enige uitbreidingsruimte in de

013.11387.00


markt aanwezig. Hierbij is uitgegaan van een binding van 15% van de bestedingen en een toevloeiing van 10%. Vooral de binding van de bestedingen is laag, door een beperkt aanbod in Nijeveen en een groot aanbod op korte afstand in Meppel en Steenwijk. Ruimtelijke structuur Ruimtelijk is het aanbod in de sector dagelijkse goederen geconcentreerd aan de Dorpsstraat, in een winkelstrip (zie kaart en foto). Deze concentratie is positief voor de consument, die in één rit alle aanwezige winkels voor de dagelijkse boodschappen kan bezoeken. Door de ruimtelijke concentratie kunnen de verschillende aanbieders voorts van elkaars nabijheid profiteren. Met name de bakker en de slager profiteren van de bezoekers die de supermarkt trekt. In de winkelstrip aan de Dorpsstraat is ook de fietsenzaak gevestigd. Naast detailhandel zijn er in het centrumgebied rond de molen ook andere commerciële functies aanwezig: het kantoor van de Rabobank, een makelaar en een cafetaria. Boven enkele van deze bedrijfsmatige functies liggen op de verdieping woningen. Aan de overzijde van de Dorpsstraat ligt de basisschool Gaarlandt. Het overige aanbod in de sector niet-dagelijkse goederen en commerciële voorzieningen ligt verspreid over de kern. Winkels Dorpsstraat

44

De uitstraling van het winkelaanbod is niet optimaal. De winkelstrip vormt, door het naast elkaar bestaan van panden van verschillende vorm, hoogte en uitstraling, geen ruimtelijke eenheid. Daarnaast is een deel van de panden verouderd. Ook bestaat er in de huidige situatie een parkeertekort, met name op zaterdagochtend zijn er te weinig parkeerplaatsen beschikbaar voor het winkelend publiek. De kleine maat van de supermarkt, de niet-optimale ruimtelijke uitstraling van het centrumgebied en het tekort aan parkeerplaatsen, maken een herontwikkeling van het centrumgebied wenselijk. Daarbij kan een aantrekkelijk centrumgebied ontstaan dat plaats biedt aan de supermarkt en de overige aanbieders in de sector dagelijkse goederen (bakker en slager). Daarnaast kunnen ook niet-dagelijkse detailhandel, commerciële functies, horeca en maatschappelijke voorzieningen een plek krijgen in een nieuw centrumgebied. Voorts is een combinatie met woningen mogelijk. Vooral de aanwezigheid van een supermarkt in het centrumgebied is van belang, omdat deze verreweg de grootste klantentrekker is. Andere functies kunnen hiervan profiteren. Voldoende parkeergelegenheid is een belangrijke randvoorwaarde bij de totstandkoming van een goed functionerend centrumgebied. Bij een eventuele herontwikkeling van het centrumgebied is het wenselijk het gehele gebied tussen de Dorpsstraat, Burgemeester Weimalaan, Wilhelminastraat en Molenweg, met inbegrip van de molen en de Gaarlandtschool, in samenhang te bezien.

6.3.2.

Niet-commerciële voorzieningen

Nijeveen heeft voor een dorp van zo'n 3.200 inwoners een behoorlijk niveau aan niet-commerciële voorzieningen. Deze zijn, naast de winkels en commerciële voorzieningen, erg belangrijk voor de leefbaarheid en de identiteit van het dorp: basisonderwijs (openbare en christelijke basisschool); peuterspeelzalen en kinderopvang; sportvoorzieningen: sportcomplex, sporthal en zwembad; eerste lijnsgezondheidszorg: onder andere huisartsen en tandarts; sociaal-culturele voorzieningen: dorpshuis "De Schalle", bibliotheek.


013.11387.00


Doordat er flink gebouwd is de afgelopen jaren (Danninge Erve Noord), is ook de druk op een aantal voorzieningen flink toegenomen. Onder meer geldt dit voor de scholen, de kinderopvang, de sportverenigingen en het gebruik van de sportaccommodaties. Onderstaand wordt in het kort ingegaan op het ontwikkelingsperspectief van een aantal niet-commerciële voorzieningen en mogelijke ruimteclaims. Onderwijs Beide scholen hebben de afgelopen jaren een sterke groei doorgemaakt, het sterkst De Gaarlandt. Op beide locaties heeft dit geleid tot uitbreiding van het aantal lokalen. De leerlingenprognoses voor Nijeveen laten een verdere groei zien van het aantal leerlingen voor beide scholen met een top omstreeks 2014, waarna de aantallen weer terug zullen lopen. 2004 2014 Gaarlandt 238 l.l. 280 l.l. De Wel 180 l.l. 211 l.l. Voor beide scholen moet voor de middellange termijn (komende 10 jaar) rekening worden gehouden met enige uitbreiding. Om deze groei ruimtelijk op te vangen zijn de volgende opties denkbaar: a. uitbreiding van beide scholen in aansluiting op hun huidige locatie; b. zoeken naar een nieuwe locatie voor beide scholen gezamenlijk, waarbij dan tevens een integratie met andere voorzieningen ("brede school") in beeld kan komen. Gelet op de kwaliteit van de huidige schoolgebouwen en de recente investeringen, lijkt integrale nieuwbouw op een nieuwe locatie − zeker voor de middellange termijn (2015/2020) − geen erg reële optie. Sociaal-culturele voorzieningen Er zijn plannen voor een ingrijpende vernieuwing van "De Schalle". Kinderopvang: vergunning voor 30 plaatsen dagopvang en wens tot uitbreiding van het aantal dagopvangplaatsen in Villa Kaketoe.

45

Sportvoorzieningen Sport speelt een belangrijke rol in de gemeenschap van Nijeveen. Honderden mensen beoefenen actief een sport, terwijl er tevens grote betrokkenheid is van veel vrijwilligers. In Nijeveen kunnen onder meer de volgende sporten in verenigingsverband worden beoefend: zwemmen (circa 80 leden), badminton (circa 80 leden), volleybal (circa 90 leden), korfbal (circa 400 leden), voetbal (circa 280 leden, tennis (circa 220 leden). Uit gemeentelijke cijfers blijkt dat de sportdeelname in Nijeveen boven het gemiddelde van Meppel ligt. Een aantal sportverenigingen heeft de afgelopen jaren een sterke groei doorgemaakt. Met name geldt dit voor korfbal (DOS '46) en voetbal. Voor de toekomst wordt rekening gehouden met een verdere groei. Voor de ruimtelijke toekomstvisie leidt dat tot de volgende aandachtspunten. Voetbal Het ledental van de voetbalvereniging (3e klas KNVB) is sinds 2002 met 30% toegenomen (tot 284 leden in mei 2004); met name is er een sterke groei bij de junioren. De club heeft 16 teams in de competitie. Groot knelpunt is het tekort aan velden. Er is behoefte aan een uitbreiding met 2 wedstrijdvelden, aansluitend aan het huidige complex (bruto ruimtebeslag circa 2 ha), bijvoorbeeld aan de overzijde van Binnenweg. Korfbal DOS '46 (hoofdklasse) heeft ook te maken met een stijgend ledenaantal en telt momenteel 400 leden. Een groot knelpunt is het tekort aan accommodatie voor trainingsuren. Alle sporthallen in de gemeente Meppel zitten vol. Met betrekking tot het toekomstperspectief van DOS '46 zijn de volgende punten van belang: de vereniging streeft naar een nog aanzienlijke uitbreiding van het ledenaantal, mede om een gezond draagvlak voor een hoofdklasseclub veilig te stellen1); 1) Andere clubs in de hoofdklasse hebben 700 tot 800 leden.


013.11387.00


-

met het oog hierop wil men leden werven in een ruimer gebied, waaronder de toekomstige wijk de Nieuwveense Landen; er wordt nagedacht over een nieuwe sporthal.

Andere aandachtspunten met betrekking tot de sport zijn de volgende: sporthal "De Eendracht" is volgeboekt, zeker in de avonduren; instandhouding van overdekt zwembad "de Duker" (particuliere exploitant).

-

-

-

6.4.

Samenvatting bouwstenen vanuit leefbaarheid en voorzienin gen Voorzieningen in principe afstemmen op een in de toekomst geleidelijke/gefaseerde ontwikkeling van Nijeveen. Herontwikkeling van het centrumgebied wenselijk; een vergrootte supermarkt, bakker, slager en andere commerciële en niet-commerciële functies in combinatie met wonen en voldoende parkeergelegenheid. Voor middellange termijn rekening houden met groei leerlingenaantallen met circa 17%; vooralsnog uitgaan van opvang op de huidige locaties van beide scholen; op lange termijn kan wellicht brede school in beeld komen. Ruimtebehoefte voor 2 extra voetbalvelden in aansluiting op sportveldencomplex. Mogelijk op termijn nieuwe accommodatie voor korfbal (eigen sporthal + eventueel velden).

Recreatie

Groen- en recreatievoorzieningen voor eigen inwoners De groen- en recreatievoorzieningen in het dorp en de directe omgeving bepalen mede de aantrekkelijkheid van het wonen. In het algemeen is de groene en waterrijke omgeving met de Nijeveense Grift die door het dorp loopt een sterk punt en een grote kwaliteit.


46

Verder zijn onder meer de volgende voorzieningen van belang voor de Nijeveners: de recreatieplas met zonneweide en strandje en faciliteiten voor vissers; het parkje en de dierenweide aan de noordkant van het dorp; het millenniumbos aan de zuidkant van het dorp; de ijsbaan. Programmapunten voor de toekomst: opwaardering c.q. uitbreiding van wandelroutes ("ommetjes"); (eventueel) bij groei van het dorp ook nog enige uitbreiding van gebruiksgroen in de woonomgeving. Toeristisch-recreatieve potenties De toeristisch-recreatieve potenties van Nijeveen en omgeving zijn niet als bijzonder groot te bestempelen. Aangrenzende cultuurlandschappen − bijvoorbeeld de Wieden in het westen en Dwingelderveld in het oosten − hebben in dat opzicht meer te bieden. Daar bevinden zich ook de door het Recreatieschap Drenthe aangewezen toeristische knooppunten en steunpunten (o.a. Giethoorn, Wanneperveen, Ruinen/Ruinerwold en Havelte). Dat neemt overigens niet weg dat enerzijds de karakteristieke linten en anderzijds de rust, de ruimte en de openheid in de omgeving van Nijeveen ook als toeristische kwaliteiten zijn te beschouwen. Nijeveen is opgenomen in fietsroutenetwerken, waaronder bijvoorbeeld de Drentse fietsvierdaagse. Een aandachtspunt bij een deel van de fietsroutes is het conflict dat zich voordoet tussen het agrarisch verkeer en de fietsers op een aantal smalle ruilverkavelingwegen (o.a. op de Nijeveense Kerkwegen). Recreatieve verblijfsaccommodatie beperkt zicht tot een pension in Kolderveen (circa 10 bedden) en enige mogelijkheden voor kleinschalig kamperen in het buitengebied. De woningen op het voormalige recreatiepark Wiede Landen worden permanent bewoond.

013.11387.00


Programmapunten voor de toekomst: geen grootschalige verblijfsaccommodatie (kampeer- en/of huisjesterrein), wel (beperkte) mogelijkheden voor kleinschalig kamperen in buitengebied; Nijeveen/Kolderveen op blijven nemen als afstappunt/rustpunt in recreatieve routes voor fietsers en wandelaars; bed- en breakfast op locaties langs de Dorpsstraat.

-

6.5.

Samenvatting bouwstenen vanuit recreatie Opwaardering c.q. uitbreiding van wandelroute vanuit/om het dorp ("ommetje"). Enige uitbreiding van gebruiksgroen in de woonomgeving. (Beperkte) mogelijkheden voor kleinschalig parkeren in buitengebied. Nijeveen/Kolderveen op blijven nemen als afstappunt in recreatieve routes. Onderzoek naar maatregelen voor oplossing conflict fietsers/landbouwverkeer. Duurzame groene inrichting van het gebied tussen Nijeveen en Nieuwveense Landen.

Verkeer, vervoer en infrastructuur

Gemotoriseerd verkeer Huidige situatie en knelpunten Nijeveen en Kolderveen worden regionaal en nationaal ontsloten door de autosnelweg A32 (Meppel-Heereveen-Leeuwarden). Vanaf de A32 zijn verschillende afslagen aanwezig via welke Nijeveen en Kolderveen bereikbaar zijn. Deze zijn onder andere Meppel (afslag 2) MeppelNoord (afslag 3), Havelte (afslag 4) en Steenwijk-Zuid (afslag 5). De afslagen 2 en 3 kunnen bereikt worden via de Meppelerweg en routes door de kern van Meppel. De afslagen 3 en 4 zijn bereikbaar via de


47

Dorpsstraat en de Parallelweg aan de westzijde van de A32 ("Rijksweg"). Het dorp Nijeveen is ontstaan als lintbebouwing langs wegen door het veengebied zoals de Dorpsstraat. Momenteel vormt de Dorpsstraat (erftoegangsweg met verzamelfunctie/lokale ontsluitingsfunctie) tezamen met de Schuurmansweg en Meppelerweg (gebiedsontsluitingsweg met bovenlokale ontsluitingsfunctie) de hoofdontsluitingsstructuur van het dorp. Er is dan ook sprake van twee hoofdontsluitingsassen. Een andere belangrijke locale ontsluitingsroute wordt gevormd door de Burgemeester Haitsmalaan en Burgemeester Weimalaan. Deze route vormt een alternatief voor de route Meppelerweg-Dorpsstraat. Centraal punt in de ontsluitingstructuur vormt de rotonde op de kruising van de Burgemeester Haitsmalaan, de Meppelerweg en de Kolderveen. De woonbuurten van het dorp Nijeveen zijn met erftoegangswegen (zonder verzamelfunctie met buurtontsluitende functie) opgehangen aan de twee hoofdontsluitingsassen (Dorpsstraat en Schuurmansweg/ Meppelerweg). De interne route via de Burgemeester Haitsmalaan en de Burgemeester Weimalaan heeft een belangrijke functie voor de ontsluiting van de zuidelijke woonbuurten. Het dorp Nijeveen is in de loop der jaren in fasen uitgebreid wat duidelijk naar voren komt in de interne ontsluitingsstructuren die over het algemeen vrijwel geen doorgaand verkeer kennen. Het industrieterrein "Spijkerserve" bevindt zich aan de westzijde van de Schuurmansweg en wordt vanaf deze weg met een rasterstructuur van enkele bedrijfsverzamelwegen ontsloten. Ondanks structurele verbeteringen van de verkeersstructuur de laatste jaren, door de uitvoering van het startprogramma Duurzaam Veilig en de aanleg van een rotonde ter bevordering van de afwikkeling en veiligheid op de belangrijkste kruising in Nijeveen, is er nog altijd sprake van een aantal knelpunten. De belangrijkste knelpunten zijn: Door de gefaseerde uitbreiding van Nijeveen parallel aan de Dorpsstraat en de ontsluiting van steeds meer woningen vanaf de Dorpsstraat is deze oude historische weg belast met meer verkeer en vormt de verkeersveiligheid een aandachtspunt.

013.11387.00


-

-

-

-

Het wegprofiel in de Dorpsstraat wisselt tussen 5,5 en 8 m. Omdat het langzaam verkeer hierdoor geen eenduidige positie binnen het wegprofiel heeft, wordt de Dorpsstraat als verkeersonveilig ervaren. Dit wordt versterkt door de aanwezigheid van vrachtverkeer. Daarnaast zijn bovendien niet overal trottoirs aanwezig, of deze zijn onvoldoende breed. De verkeersintensiteit is relatief gezien niet extreem hoog. Momenteel bedraagt deze circa 2.260 mvt/etmaal (bron: telling september 2004) ter hoogte van de Hervormde Kerk. De richtlijnen vanuit Duurzaam Veilig geven aan dat een intensiteit tot 6.000 mvt/etmaal voor wegen met een 30 km/h-regime en een verzamelfunctie fysiek mogelijk is. De nog acceptabele verkeersintensiteit hangt af van specifieke lokale kenmerken en zal tussen de 3.000 en 6.000 mvt/etmaal liggen. Toch wordt de huidige verkeersintensiteit, die momenteel nog beduidend minder dan 3.000 mvt/etmaal bedraagt, als druk ervaren door bewoners en vormt ook de oversteekbaarheid een aandachtspunt. Naar verwachting heeft dit te maken met het ontbreken van een eenduidige positie van het langzaam verkeer binnen het wegprofiel. Rond de winkelvoorzieningen en de er tegenover liggende school wordt dit beeld door de meer diffuse verkeersbewegingen versterkt. Parkeerproblematiek doet zich voor (op kleine schaal) in het centrum van Nijeveen door toename autobezit en -gebruik. Oplossingen door realisatie van meer parkeervoorzieningen (of regulering) zijn onderwerp voor nadere studie. De veiligheid van fietsende en lopende schoolgaande jeugd blijft een aandachtspunt waarbij in het bijzonder de veiligheid op de Dorpsstraat aandacht verdient. De bewegwijzering binnen de kern is niet optimaal.

Toekomstige ontwikkelingen en perspectieven Het gemeentelijk beleid is gericht op het verbeteren van de bereikbaarheid en het bewerkstelligen van een "duurzame verkeersveiligheid". Uit het oogpunt van ruimtelijke kwaliteit en leefbaarheid is naast de verkeersdoorstroming een veilige leefomgeving een eerste vereiste.


48

In een "duurzaam veilige" verkeersstructuur worden drie functies van wegen onderscheiden: a. stroomfunctie: snel verwerken van doorgaand verkeer (100 of 120 km/h); b. gebiedsontsluitingsfunctie: vlot bereikbaar maken van wijken en gebieden (80 km/h buiten en 50 km/h binnen bebouwde kom); c. erftoegangsfunctie: toegankelijk maken van woningen, bedrijven en recreatieve voorzieningen (60 km/h buiten en 30 km/h binnen bebouwde kom). De eerste twee categorieën (a en b) hebben voornamelijk een verkeersfunctie. De laatste categorie (c) heeft voornamelijk een verblijfsfunctie, waarbij onderscheid kan worden gemaakt in erftoegangswegen met een verzamelfunctie (type I) en erftoegangswegen zonder verzamelfunctie (type II). Binnen Nijeveen bevinden zich geen wegen met een stroomfunctie (a). De Schuurmansweg en Meppelerweg hebben een gebiedsontsluitingsfunctie (b) met een 50 km/h-regime. De overige wegen in Nijeveen hebben een erftoegangsfunctie (c), inclusief de Dorpsstraat. De Dorpsstraat is een erftoegangsweg type I met een verzamelfunctie. De erftoegangswegen dienen in principe een maximumsnelheid te kennen van 30 km/h en een intensiteit van maximaal circa 6.000 mvt/etmaal bij een erftoegangsweg type I en 3.000 mvt/etmaal bij een erftoegangsweg type II. Op beide typen erftoegangsweg vindt een gemengde afwikkeling van de verkeerssoorten plaats. Eventuele aanpassing van verkeersonveilige situaties zijn reeds grotendeels uitgevoerd indien dit op basis van de verkeersveiligheidsplannen noodzakelijk werd geacht. Belangrijke aandachtspunten met betrekking tot de verkeersveiligheid in de toekomst zijn: beïnvloeding van rijgedrag door middel van vormgeving; uit de structuur en het wegbeeld moet blijken welk gedrag van de weggebruiker verwacht wordt en dient dit gedrag ook afgedwongen te worden door de fysieke vormgeving; fietsverkeer dient te worden gescheiden van doorgaand verkeer op de gebiedsontsluitingswegen;

013.11387.00


-

-

de oversteekbaarheid van zowel de gebiedsontsluitingswegen als de erftoegangswegen dient veilig en snel te kunnen plaatsvinden; potentiële conflictlocaties dienen zoveel mogelijk te worden voorkomen en bestaande conflictlocaties dienen overzichtelijk en veilig te worden vormgegeven; aanbevolen wordt kruisingen en bewegwijzeringen zodanig aan te passen dat zoekverkeer zo min mogelijk overlast veroorzaakt en doorgaand verkeer niet meer de verkeerde route neemt; ook de bewegwijzering van Nijeveen vanaf de A32 bij afslag 4 (Havelte) kan verbeterd worden zodat deze route door regionaal georiënteerd verkeer beter gebruikt gaat worden; oplossing van problematiek rond brengen en ophalen kinderen naar/van school door coördinatie vanuit school, gedragsbeïnvloeding en fysieke maatregelen; hierin is reeds een belangrijke stap gezet met het verkrijgen van "Drents verkeersveiligheidslabel".

De verkeersintensiteiten zullen in Nijeveen in de toekomst verder toenemen als gevolg van onder andere de autonome groei van het wegverkeer. Daarnaast zal bij verdere uitbreiding de verkeersintensiteit eveneens toenemen. Bij nieuwe uitbreidingen dient de Dorpsstraat zoveel mogelijk als externe ontsluitingsroute te worden ontzien . Naar verwachting zal in 2015 bij autonome ontwikkeling (inclusief Danninge erve Zuid) op de Dorpsstraat een verkeersintensiteit van 3.000 mvt/etmaal bereikt worden. Afhankelijk van het te kiezen ontwikkelingsmodel voor verdere uitbreiding van Nijeveen kan de verkeersintensiteit op de Dorpsstraat verder toenemen met 250 tot 1.500 mvt/etmaal. Bij het ontwikkelingsmodel verdere uitbreiding richting Nijeveense Kerkwegen zal een maximale intensiteit van 4.500 mvt/etmaal in 2015 het gevolg kunnen zijn. Een verkeersintensiteit van 4.500 mvt/etmaal vormt in principe geen probleem voor de fysieke afwikkelingscapaciteit van de Dorpsstraat. Aangezien de Dorpsstraat een erftoegangsfunctie met verzamelfunctie heeft (erftoegangsweg type I) en voldoende breed is, is een verkeersintensiteit tot 6.000 mvt/etmaal nog fysiek mogelijk. De huidige verkeersintensiteit van 2.260 mvt/etmaal wordt echter in een relatief kleine kern als Nijeveen al als druk ervaren. De nog acceptabele verkeersintensiteit hangt, zoals gezegd, af van specifieke lokale kenmer-


49

ken en zal tussen de 3.000 en 6.000 mvt/etmaal liggen. Als mogelijke oplossing hiervoor op lange termijn (buiten de tijdhorizon van deze visie) kan worden gedacht aan het spreiden van het verkeer over meerdere ontsluitingsroutes. Vooralsnog kan gesteld worden dat bij een verkeersintensiteit van 3.000 mvt/etmaal of minder een nieuwe ontsluitingsweg niet nodig zal zijn. Bij een verkeersintensiteit van 4.500 mvt/etmaal verdient een tweede ontsluitingsweg overweging, terwijl deze bij een verkeersintensiteit van 6.000 mvt/etmaal noodzakelijk is. Doelstellingen Ten aanzien van de verkeersstructuur van Nijeveen, kunnen voor de toekomst een aantal doelstellingen worden geformuleerd. Deze zijn: beperking van doorgaand verkeer en vrachtverkeer door het dorpshart van Nijeveen; handhaving van de interne en externe bereikbaarheid van het centrum en de woonwijken; goede ontsluiting van toekomstige uitbreidingslocaties waarbij de verkeersdruk op de huidige ontsluitingsstructuur wordt beperkt; beperking van de subjectieve (ervaren) en objectieve (geregistreerde) verkeersonveiligheid en vermindering van de barrièrewerking van wegen; bevordering alternatieve vervoerwijzen voor het interne autogebruik zoals het fietsen en lopen; beperking van de milieuhinder ten gevolge van verkeer (geluidshinder, concentraties uitlaatgassen, verstoring); goede landschappelijke inpassing van nieuwe en bestaande verkeerswegen; bundeling van verkeersstromen op gebiedsontsluitingswegen. Langzaam verkeer Huidige situatie en knelpunten In de huidige situatie wordt het langzaam verkeer zowel via fietspaden, parallelwegen als gemengd met het gemotoriseerd verkeer afgewikkeld. Binnen de kern vindt hoofdzakelijk gemengde afwikkeling plaats op de erfontsluitingswegen met een 30 km/h-regime. De Dorpsstraat wordt als knelpunt ervaren. Het ontbreken van een eenduidige positie

013.11387.00


van het langzaam verkeer binnen het wegprofiel door het wisselende dwarsprofiel en het ontbreken van voldoende brede tweezijdige voetgangersvoorzieningen is hiervan een oorzaak. In het Fietsvoorzieningenplan Meppel (Diepens en Okkema, 23 mei 2002) wordt de kruising van de Dorpsstraat met de Burgemeester Weimalaan als subjectief onveilige locatie voor fietsers aangemerkt. Ook wordt in dit plan geconstateerd dat er sprake is van een stallingentekort ter hoogte van de Dorpsstraat in Nijeveen. Toekomstige ontwikkelingen en perspectieven Het gebruik van de fiets en het lopen (als alternatief van het autogebruik) wordt bevorderd vanuit mobiliteits- en milieuoogpunt. De langzaamverkeersstructuur dient, algemeen gesteld, te voldoen aan vijf hoofdeisen: samenhang, directheid, aantrekkelijkheid, veiligheid en comfort. De Dorpsstraat kan worden heringericht om fietsers en voetgangers een eenduidige positie binnen het wegprofiel te geven om zo hun positie bij een gemengde verkeersafwikkeling te versterken. Verbetering van de oversteekvoorzieningen van de drukste wegen voor langzaam verkeer wordt nagestreefd. Aandachtspunt vormt de situatie rond de winkelvoorzieningen, de school en de kruising DorpsstraatBurgemeester Weimalaan. Een optie is om op de Dorpsstraat tussen de Molenweg en Burgemeester Weimalaan een erfinrichting (15 km/hregime) toe te passen, waarbij een pleinruimte wordt gecreëerd en het autoverkeer via een rijloper over het plein wordt gevoerd en de inrichting benadrukt dat de auto hier te gast is. De fietsstallingsvoorzieningen nabij de Dorpsstraat dienen zowel kwantitatief als kwalitatief te worden verbeterd. Verder zijn nieuwe bewegwijzerde (recreatieve) fietsroutes in het buitengebied gewenst (zowel revitalisering/dynamisering als aanleg kortsluitende schakels). In overleg met de provincie Drenthe, het recreatieschap, de ANWB en anderen dient de gemeente Meppel na te gaan of het zogenaamde knooppuntensysteem ingevoerd kan worden waarbij de recreatieve fietser zelf een fietsroute uitstippelt aan de hand van een knooppuntenoverzichtskaart. Ook dient aandacht te worden besteed aan de veiligheid van schoolgaande kinderen zowel bij de scholen zelf als op de schoolroutes en het bevorderen van het fietsen en lopen naar school in een klein beloopbaar dorp als Nijeveen. Hiermee is


50

een aanzet gemaakt door het verkrijgen van het Drents verkeersveiligheidslabel waarbij een gericht plan van aanpak wordt opgesteld om verkeerseducatie en veiligheid van fietsvoorzieningen te bevorderen. Openbaar vervoer Huidige situatie en knelpunten Nijeveen wordt door het openbaar vervoer momenteel ontsloten via busdiensten. Deze geven verbinding met Steenwijk en Meppel waar regionale busstations en NS-treinstations voor de verdere ontsluiting zorgdragen. De ontsluiting van Nijeveen per openbaar vervoer is als matig te kwalificeren; hierbij moet bedacht worden dat uit exploitatief oogpunt een betere ontsluiting moeilijk realiseerbaar is gezien de geringe en verspreide vervoervraag. Het openbaar vervoer wordt weinig gebruikt in Nijeveen omdat kwaliteit, comfort en frequentie te laag zijn. Toekomstige ontwikkelingen en perspectieven Het gemeentelijk en regionaal beleid blijft gericht op het stimuleren van het openbaarvervoergebruik, met name als alternatief voor het autogebruik Het is op zijn minst noodzakelijk dat het huidige minimum aan openbaar vervoer gehandhaafd blijft. In Nijeveen blijft ook een verbetering van het openbaar vervoer door middel van een intensievere dienstregeling en vraagafhankelijk collectief vervoer gewenst. De komst van de nieuwe grootschalige woonwijk op korte afstand kan het uit exploitatief oogpunt aantrekkelijker maken om het openbaar vervoer van en naar Nijeveen eveneens te intensiveren en kan een perspectief bieden op verbetering van het openbaar vervoer in de toekomst.

013.11387.00


-

-

-

51

Samenvatting bouwstenen vanuit verkeer, vervoer en infra structuur Bij herbestrating Dorpsstraat uniform dwarsprofiel (met trottoir) aanleggen met duidelijke positie voor langzaam verkeer ter verbetering verkeersveiligheid. Ter plaatse winkelvoorzieningen (winkel)erfinrichting toepassen (15 km/h) ter verbetering verblijfsklimaat en oversteekbaarheid. Vrachtverkeer door Dorpsstraat voorkomen (bewegwijzering, fysieke inrichting). Nieuwe ontsluitingsweg als alternatief voor Dorpsstraat is voorlopig niet noodzakelijk; deze vormt pas punt van overweging indien verkeersintensiteit door verdere uitbreidingen zou toenemen tot 4.500 mvt/etmaal of meer op de Dorpsstraat. Goede ontsluiting toekomstige uitbreidingslocaties. Veilige schoolroutes (sturing en bundeling op gewenste routes, fysieke inrichting, oversteekvoorzieningen). Bewegwijzering verbeteren om zoekverkeer en onnodig autoverkeer door de kern te voorkomen; verbetering parkeersituatie centrum (supermarkt) door aanleg parkeerplaatsen en verbetering fietsstallingsvoorzieningen. Realiseren voldoende wandelen fietsmogelijkheden vanuit het dorp (bijvoorbeeld "rondje dorp" en uitvoering Fietsvoorzieningenplan Meppel. Nieuwe, goed bewegwijzerde (recreatieve) fietsroutes (revitalisering en kortsluiting).


013.11387.00



52

013.11387.00

7. Verkenning ruimtelijke ontwikkelingsmogelijkheden 7.1.

Samenvatting opgaven

Enkele centrale uitgangspunten bij het vormgeven van de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling van Nijeveen zijn de volgende: behouden van de identiteit en van het rustige dorpse karakter van Nijeveen en behouden van Nijeveen als ruimtelijke herkenbare eenheid; behoud van de huidige woonfunctie en het daarbijbehorende niveau van voorzieningen; instandhouden en zo nodig verbeteren van de kwaliteit van het woonklimaat; respecteren van de cultuurhistorisch belangrijke karakteristiek: met name de linten Dorpsstraat en Kolderveen. De belangrijkste opgaven in Nijeveen voor de komende 15 jaar zijn: woningbouwopgave met 15 woningen per jaar; zoeken naar inbreidings- en uitbreidingslocaties voor toevoeging woningen; beheer bestaande woonwijken; vernieuwing van delen van de verouderde woningvoorraad (o.a. omgeving Wilhelminastraat); betere benutting woonmilieus langs Nijeveense Grift; duurzame dorpsranden; behoefte aan uitbreiding sportvelden; afweging uitbreiding bedrijfsterrein; vernieuwing van het centrumgebied; toereikende verkeersontsluiting; recreatieve- en groenvoorzieningen in en om de kern; duurzame inrichting zuidrand (ruimte tot aan de Nieuwveense Landen).


7.2.

53

Inbreidings- en herstructureringslocaties

Voorafgaand aan de bredere ontwikkelingsmodellen (paragraaf 7.3) wordt hierna eerst ingegaan op mogelijke inbreidings- en herstructureringslocaties in Nijeveen. Hierna zullen enkele locaties onder de loep worden genomen, waarbij voorstellen worden gedaan voor de toekomstige ontwikkeling en de ruimtelijke randvoorwaarden. Tot slot zal kort worden ingegaan op de linten. Centrumgebied In het vorige hoofdstuk is beschreven dat het centrumgebied aan vernieuwing toe is (zie paragraaf 6.3.1). Daarbij is voorgesteld een wat groter gebied tot aan de Wilhelminastraat in beschouwing te nemen. Het programma voor een vernieuwd centrumgebied bestaat uit een vergrote supermarkt, het opnemen van de huidige overige winkels, dienstverlening en horeca. Een belangrijke randvoorwaarde is dat er voldoende parkeergelegenheid wordt gecreëerd. Deze functies kunnen in combinatie met grondgebonden woningen en appartementen gerealiseerd worden. Door een efficiënt en meervoudig ruimtegebruik kunnen er per saldo woningen aan het gebied toegevoegd worden. Bij een herontwikkeling van het centrumgebied is het van belang om het huidige centrumgebied en de omliggende bebouwing in onderlinge samenhang te bezien. Hierbij kunnen relaties worden gelegd tussen het centrumgebied en bijvoorbeeld de school met het terrein waar de markt op dit moment gebruik van maakt, en de molen. Een dilemma bij de herontwikkeling heeft te maken met de zogenaamde molenbiotoop. Uit stedenbouwkundig oogpunt − los van de molenbiotoop − zou herbouw in 3 lagen op deze locatie alleszins aanvaardbaar zijn. Strikte toepassing van de formules van de Drentse Molenstichting voor de bouwhoogtes in de omgeving van de molen De Sterrenburg zou

013.11387.00

Verkenning ruimtelijke ontwikkelingsmogelijkheden

betekenen dat bij de herontwikkeling van het centrumgebied volstaan zou moeten worden met 2 bouwlagen. In dat geval zal er niet of nauwelijks sprake kunnen zijn van meervoudig ruimtegebruik en toevoeging van extra bedrijfsvloeroppervlakte en extra woningen. Bovendien kan onder deze randvoorwaarde de economische uitvoerbaarheid van een integrale aanpak van het gebied onder druk komen te staan. -

Functie: centrumfuncties (detailhandel, dienstverlening) en wonen. Randvoorwaarde: visuele relatie met molen en school, voldoende parkeren, bouwhoogte in relatie tot molenbiotoop.

Julianastraat e.o. Naast de woningen aan de Wilhelminastraat, komen ook de huurwoningen aan de Julianastraat en de burgemeester Weimalaan in de toekomst in beeld voor vernieuwing. Voor dit gebied ligt vervangende woningbouw in de rede. Daarbij kan gedacht worden aan rijenwoningen, twee-onder-een-kapwoningen of bijvoorbeeld levensloopbestendige patiowoningen. Er zal aansluiting gezocht dienen te worden bij de bestaande omliggende bebouwing. De nieuwe woningen moeten bijdragen aan een beeld van een rustige woonstraat, waarbij het mogelijk is op de hoeken van de straten in de bebouwing accenten aan te brengen. De concrete planvorming zal te zijner tijd samen met de gemeente en in overleg met de bewoners gestalte moeten krijgen. -

Functie: wonen. Randvoorwaarde: aansluiting bij schaal omliggende bebouwing.

(Voormalig) aannemingsbedrijf Nieuweweg Voor deze locatie zijn verschillende mogelijkheden voor herontwikkeling denkbaar. De locatie biedt goede mogelijkheden om te worden omgevormd tot een woningbouwlocatie. De locatie heeft als voordeel een goede bereikbaarheid door zijn ligging aan de Nieuweweg. Door de gunstige ligging ten opzichte van de voorzieningen zijn op deze plek starters- of seniorenwoningen goed denkbaar.


54

Herontwikkeling als alternatieve locatie voor de supermarkt in combinatie met overige centrumfuncties is echter ook een − weliswaar ingrijpende − maar denkbare optie (zie paragraaf 7.3, model 2). Bij een eventuele ontwikkeling als centrumgebied is wel de opgave om voldoende ruimte voor de bestaande centrumfuncties en het bijbehorende parkeren te vinden. In verband daarmee is het zaak bij een eventuele ontwikkeling als centrumgebied het hele blok tussen de Nieuweweg, Ds van Halsemastraat, Nijeveense Grift en Dorpsstraat in beschouwing te nemen. -

Functie: wonen, eventueel centrumfuncties (detailhandel, dienstverlening). Randvoorwaarde: eigen karakter.

't Oevertje Langs 't Oevertje staan een aantal ouderenwoningen opgenomen in een drietal blokken. Deze woningen hebben een dusdanig kleine oppervlakte en indeling, dat ze op termijn niet voldoen aan de eisen die aan een eigentijdse levensloopbestendige woning gesteld worden. Op termijn dient dan ook rekening gehouden te worden met een vernieuwing van dit gebied. Daarbij is behoud van de woonfunctie het meest voor de hand liggend. Op deze locatie zijn in geval van herontwikkeling verschillende verkavelingsvormen denkbaar. Als kwalitatieve randvoorwaarde geldt in elk geval dat de relatie met de Grift gehandhaafd en zo mogelijk versterkt dient te worden. -

Functie: wonen. Randvoorwaarde: relatie met het water handhaven en zo mogelijk versterken.

Linten Het karakteristieke bebouwingsbeeld van de linten wordt gevormd door losstaande bebouwing. Het is ruimtelijk niet wenselijk deze linten te verdichten, en daarmee dit markante beeld aan te tasten. Het ligt wel in de rede dat op plekken waar opstallen vrijkomen door bedrijfsbeëindiging/verplaatsing rekening wordt gehouden met vervangende functies.

013.11387.00


Daarbij wordt primair gedacht aan omvorming naar wonen of kleinschalige dienstverlening. Ook kan in bepaalde situaties worden gedacht aan kwaliteitsverbetering door het opruimen van een weinig fraaie situatie of bebouwing (bijvoorbeeld schuren) in combinatie met enige vervangende nieuwbouw ter plekke ("ruimte voor ruimte"). -

Functie: wonen, incidenteel dienstverlening als verenigbaar met woonfunctie en beperkte verkeersaantrekkende werking. Randvoorwaarde: geen verdichting, ruimte voor ruimte.

Woningbouwcapaciteit in relatie tot woningbehoefte Uitgaande van een streefprogramma van 15 woningen per jaar is op middellange en lange termijn ruimte nodig voor de volgende woningaantallen: 2005-2015: 150 woningen 2015-2030: 225 woningen totaal 375 woningen De extra woningbouwcapaciteit die gevonden kan worden door inbreiding, is beperkt van omvang en uiteraard mede afhankelijk van het aantal bouwlagen dat in de nieuwe situatie kan worden toegepast. Een globale schatting − vooruitlopend op toekomstige planuitwerking die plaats zal moeten vinden − komt uit op een extra woningbouwcapaciteit van in totaal zo'n 30 woningen (maximaal). In Danninge Erve Zuid (1e fase) zullen de komende jaren ruim 60 woningen worden gerealiseerd. Eventuele realisatie van een 2e fase Danninge Erve Zuid maakt onderdeel uit van een van de modellen (model 1, zie hierna). In nieuwe (uitbreidings)locaties zal tot 2030 derhalve nog ruimte gezocht moeten worden voor circa 285 woningen.

55

7.3. Ontwikkelingsmodellen Modellen Voor de dialoognota zijn drie modellen ontwikkeld die ingaan op de hoofdkeuzen die moeten worden gemaakt. Elk van deze modellen heeft een ander uitgangspunt en hierdoor een andere oplossing voor de "grote" ruimtelijke claims in Nijeveen. Deze modellen zullen hieronder kort beschreven worden. Hierbij zal per model een beoordeling worden gegeven in de vorm van "plus"- en "min"-punten. In elk model zijn een aantal vaste uitgangspunten gehanteerd: behoud en bescherming van de linten; de Nieuweweg/Meppelerweg blijft de belangrijkste ontsluiting van Nijeveen; er worden geen dorpsuitbreidingen voorzien naar "het zuiden", conform de ontwikkelingsvisie Meppel 2030 (groene "buffer"); de bestaande wijken zijn over het algemeen in een dusdanig goede staat dat deze niet worden veranderd door herontwikkeling/nieuwbouw1). Zone tussen Nijeveen en Nieuwveense landen De modellen gaan niet expliciet in op de zone tussen Nijeveen en de woonwijk Nieuwveense Landen. Uitgegaan wordt van een duurzaam agrarisch gebruik van de gronden in deze zone. Mocht dit op termijn niet houdbaar blijken dan moet worden onderzocht of er alternatieve vormen van agrarische activiteiten mogelijk zijn, dan wel een anderszins groene inrichting van het gebied. Model 1 Afronding Beschrijving Dit model sluit vrij logisch aan op de vorige ontwikkelingen in Nijeveen. De ontwikkeling van nieuwe woonwijken van Nijeveen evenwijdig langs de Dorpsstraat in oostelijke richting wordt voortgezet tot aan de 1e en 2e Nijeveense Kerkweg. 1) Met uitzondering van een deel van het oudere woningbestand van woningcorporatie Actium.


013.11387.00



56

013.11387.00


In deze ruimten kunnen nog circa 200 tot 250 woningen (lage dichtheid circa 15 woningen/ha) worden gerealiseerd. Het huidige bedrijventerrein wordt uitgebreid in westelijke richting en de sportvelden krijgen een uitbreiding naast recreatiepark de Wiede Landen. Tevens wordt het centrum op de bestaande locatie vernieuwd en uitgebreid. -

Pluspunten Compacte en heldere opbouw, die aansluit bij eerdere ontwikkelingen. Relatief geringe aantasting openheid. Faseerbaarheid c.q. tussentijds afronden goed mogelijk.

57

Dorpsstraat. Rondom dit centrum kan een nieuwe woonwijk worden gecreëerd met 300 à 350 woningen. De capaciteit is voldoende voor de lange termijn (2030). De begraafplaats wordt ingepast in de nieuwe woonwijk. Ook in dit model breidt het bedrijventerrein westwaarts uit. Tevens zal het vierkant ten noordwesten van de kruising Tussenboerseweg met de Schuurmansweg worden afgerond met extra sportvelden en enige woningbouw. -

-

-

-

Minpunten De nieuwe woningbouwlocaties maken dat de Dorpsstraat verder onder druk komt te staan. Weliswaar kan een deel van het verkeer worden afgewikkeld over de 1e en 2e Nijeveense Kerkweg, maar het merendeel zal tevens gebruikmaken van de Dorpsstraat. Ten oosten van Danninge Erve Noord ("duurzame rand" ) wordt een nieuwe uitbreiding voorzien. De 1e en 2e Nijeveense Kerkwegen worden drukker en veranderen van karakter van landelijke wegen tot dorpsontsluitingswegen. Reconstructie/verbreding van deze wegen (of eventueel nieuwe ontsluitingsweg) komt in beeld. Milieubelemmering in verband met geurcirkel van agrarische bedrijven aan de Dorpsstraat. Ruimte ontoereikend voor totale langetermijnprogramma.

Model 2 Over (Nieuwe)weg Beschrijving Het bestaande dorp wordt aan de oostzijde na de bouw van Danninge Erve-Zuid (1e fase) als afgerond beschouwd. De 1e en 2e Nijeveense Kerkweg blijven landelijke wegen. Alle nieuwe ontwikkelingen worden aan de westkant van de Nieuweweg/Schuurmansweg geprojecteerd. Tegenover de kruising met de Dorpsstraat zal een nieuw centrum worden gerealiseerd. Het oude centrum krijgt een nieuwe inrichting die qua uitstraling zal aansluiten bij het cultuurhistorische karakter van de


-

Pluspunten Nieuw centrum is goed te faseren, er bestaat geen hinder van de huidige locatie. Verkeer gegenereerd door nieuw programma wordt ontsloten via Nieuweweg; geen extra belasting van Dorpsstraat. de huidige duurzame randen worden gerespecteerd. Minpunten De nieuwe uitbreiding ligt qua bodem en water in het meest ongunstige gebied, hier zijn extra maatregelen nodig. De Nieuweweg wordt een barrière tussen de dorpsdelen. Milieubelemmering in verband met geurcirkel agrarische bedrijven Kolderveen.

Model 3 Noordwaarts Beschrijving Nijeveen krijgt in dit model een nieuwe uitbreiding aan de noordkant van het dorp. Hier wordt een geheel nieuwe "slag" voorzien die zijn eigen ontsluiting krijgt op de Schuurmansweg. Deze uitbreiding heeft een capaciteit van ten minste 300 à 350 woningen. De woonwijk kan per gedeelte worden ontwikkeld vanaf de Schuurmansweg richting het oosten. In de eerste delen zou een bijzonder woonmilieu kunnen worden gecreëerd dat inspeelt op de kwaliteiten van de Nijeveense Grift. Het woongebied kan worden aangesloten op de bestaande wijken. Tussen bestaand en nieuw woongebied is een groene strook voorzien met een dubbele functie: inpassing gasleiding, afstand houden tot bestaand woongebied en groene uitloop.

013.11387.00



58

013.11387.00


De ijsbaan en de dierenweide worden verplaats naar de overzijde van de Nieuweweg. Het bedrijventerrein wordt zuidwaarts, richting begraafplaats, verplaatst. Het centrum is in dit model verplaatst naar een locatie op de hoek Nieuweweg/Dorpsstraat. Het oude centrum krijgt een nieuwe inrichting die qua uitstraling zal aansluiten bij het cultuurhistorische karakter van de Dorpsstraat. -

-

Pluspunten Benutting potenties Nijeveense Grift voor woonmilieu. Goede langzaamverkeersaansluitingen op bestaand woongebied. Nieuw centrum is goed te faseren. Er bestaat geen hinder van de huidige locatie. Autoverkeer gegenereerd door nieuw programma ontsloten via Nieuweweg. Minpunten Verplaatsing ijsbaan en dierenweide. Openheid van dit deel van het veenweidegebied wordt verder aangetast. Nijeveen komt dichter bij de Bovenboeren. Inbreuk op duurzame randen aan noordzijde. Gsleiding stelt beperkingen aan de invulling met woningbouw. Del van locatie is ongunstig qua bodem en water (laaggelegen ijsbaan/dierenweide). Fseerbaarheid c.q. tussentijdse afronding is moeilijk. Mnpunt van de zuidelijke uitbreidingsrichting van het bedrijventerrein in dit model is mogelijke geluidsoverlast voor begraafplaats.

Modellen vergeleken De drie beschreven modellen voor de ruimtelijke ontwikkeling van Nijeveen zijn op een aantal criteria met elkaar vergeleken. Deze criteria en de bijbehorende scores van de drie modellen op elk van de criteria zijn weergegeven in onderstaande matrix.


59

Matrix beoordeling modellen afwegingscriterium

model 1

model 2

model 3

++

0

–

0

0

+

- openheid

+

0

–

- duurzame randen

–

+

–

0

0

0

+

–

–

––

–

–

- auto

–

+

+

- langzaam verkeer

0

–

0

- openbaar vervoer

+

+

0

–

+

+

+

+

–

ruimtelijke opbouw - passend in ruimtelijke structuur - kansen voor stedenbouwkundige kwaliteit landschap

ecologie - aantasting ecologische waarden water - geohydrologie (water/bodem) milieu - belemmeringen verkeer en ontsluiting

programma - toereikende ruimte flexibiliteit - faseerbaarheid

013.11387.00



60

013.11387.00


7.4. Samenvatting van belangrijkste beslispunten De functie van de modellen is geweest om de hoofdkeuzen en beslispunten in beeld te brengen. Elk model kent zowel voor- als nadelen. Om te komen tot een onderbouwde ruimtelijke toekomstvisie, zijn de onderliggende keuzen benoemd. -

1. Herstructurerings- en inbreidingslocaties Vernieuwing/uitbreiding centrumgebied. Omgeving Julianastraat/Weimalaan (vernieuwing woningbestand). 't Oevertje (vernieuwing woningbestand op termijn). Locatie voormalig aannemingsbedrijf aan de Nieuweweg.

2. Ontwikkelingsmodellen Beoordeling van en keuze uit de volgende ontwikkelingsmodellen: model 1: Afronding (uitbreiding wonen richting Kerkwegen, dus inclusief 2e fase Danninge Erve Zuid); model 2: Over Nieuweweg (uitbreiding wonen aan overzijde Nieuweweg); model 3: Noordwaarts (uitbreiding wonen aan de noordzijde van het dorp). Belangrijkste variabele in de modellen is de locatie van de woningbouw. -

3. Verkeersstructuur Geen ingrijpende aanpassing verkeersstructuur. Bij herbestrating Dorpsstraat aandacht voor verbetering verkeersveiligheid (duidelijke positie langzaam verkeer).

4. Vernieuwing/uitbreiding centrumgebied Beoordeling van en keuze uit de volgende opties: vernieuwing centrumgebied op huidige locatie en aanwijzing van een ruimer gebied als onderzoeks/uitwerkingsgebied; nieuw centrum op andere locatie.


61

5. Uitbreiding bedrijventerrein Andere variabele die deel uitmaakt van de modellen is de situering van minimaal 2 ha extra bedrijventerrein: uitbreiding bedrijventerrein westwaarts (opgenomen in model 1 en 2); uitbreiding bedrijventerrein zuidwaarts richting begraafplaats (opgenomen in model 3). 6. Uitbreiding sportvelden: noordwaarts, overzijde Binnenweg (opgenomen in alle modellen). -

7. Beleid voor de linten Bij vrijkomen (agrarische) bedrijfsbebouwing functieverandering naar wonen en/of kleinschalige dienstverlenende bedrijven. Geen verdere verdichting van het lint. Wel incidenteel woningbouwmogelijkheid (bij voorkeur vrijstaand) in het kader van kwaliteitsverbetering en sanering/verplaatsing bedrijfsopstallen (ruimte voor ruimte).

8. Beleid voor zone tussen Nijeveen en Nieuwveense Landen: Duurzaam groene functie (primair agrarisch).

7.5. Vertaling naar ruimtelijke toekomstvisie De modellen en de beslispunten hebben een centrale rol gespeeld in de discussie en de keuzes met betrekking tot de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling. Zoals aangegeven in hoofdstuk 1 zijn de modellen en beslispunten onderwerp geweest van uitvoering overleg met de Dorpsvereniging en andere betrokken partijen, en behandeld in de gemeenteraadsvergadering van 25 mei 2005. Resultaat van een en ander is een keuze voor een toekomstige ontwikkeling die elementen bevat van alle 3 modellen. De hoofdkenmerken van de gekozen ontwikkelingskoers voor het dorpsgebied van Nijeveen en Kolderveen zijn als volgt samen te vatten:

013.11387.00


-

62

woonuitbreiding voor de middellange termijn oostelijk van Danninge Erve Zuid; over eventuele langetermijnuitbreidingen (na 2020) wordt in deze visie geen beslissing genomen; volstaan wordt met het aangeven van mogelijke ontwikkelingsopties (noordwaarts of oostwaarts); een uitvoerige beschrijving van de visie en het daarbijbehorende kaartbeeld is opgenomen in hoofdstuk 1 (paragraaf 1.2).


013.11387.00

bijlagen

Bijlage 1. Bevolking Nijeveen naar leeftijd en geslacht Bevolking Nijeveen naar leeftijd en geslacht 2004 leeftijdsgroep

mannen aantal

%

vrouwen aantal

%

totaal aantal

%

0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85+

150 123 115 92 77 110 128 153 148 129 111 97 89 63 36 27 17 13

8,9 7,3 6,9 5,5 4,6 6,6 7,6 9,1 8,8 7,7 6,6 5,8 5,3 3,8 2,1 1,6 1,0 0,8

121 128 104 107 66 106 147 140 122 121 100 101 100 56 43 50 27 30

7,2 7,7 6,2 6,4 4,0 6,4 8,8 8,4 7,3 7,2 6,0 6,1 6,0 3,4 2,6 3,0 1,6 1,8

271 251 219 199 143 216 275 293 270 250 211 198 189 119 79 77 44 43

8,1 7,5 6,5 5,9 4,3 6,5 8,2 8,8 8,1 7,5 6,3 5,9 5,6 3,6 2,4 2,3 1,3 1,3

totaal

1.678

100

1.669

100

3.347

100

Bron: gemeente Meppel, 2004.


013.11387.00

1

Bijlage 2. Bewonersavond Nijeveen, inventarisatie sterkte-zwakte-kansenbedreigingen Sterke punten dorps karakter rust en ruimte, groen en water mooi buitengebied sterke lokale identiteit grote betrokkenheid sterk voorzieningenniveau (o.a. winkels, sporthal, zwembad en bibliotheek) goede medische voorzieningen nette jongeren ontmoetingsplek

Score 28 18 16 4 10 28 9 0

Zwakke punten verkeersoverlast ontsluiting richting Meppel door landbouwverkeer te weinig parkeerruimte bij winkels weinig voorzieningen voor ouderen weinig voorzieningen jeugd te kleine scholen onveilige verkeerssituatie bij scholen

25 9 22 4 1 6 6

Kansen sporten winkelvoorzieningen uitbreiden nieuwbouw scholen beheerste ontwikkeling toekomstvisie nieuw voorrangsbeleid ontwikkeling recreatie (o.a. kamperen bij de boer, kanovaren, wandelen en fietsen) combinaties wonen, zorg en welzijn voorzieningen voor ouderen in huidige schoolgebouwen

4 15 12 4 7 4 2 1


013.11387.00

Bijlage 2. Bewonersavond Nijeveen, inventarisatie sterkte-zwakte-kansen-bedreigingen

2

Bedreigingen rust en ruimte onder druk 5 Nieuwveense Landen 2 huisvestingsbeleid (vrije vestiging) / tekort aan woningen voor jongeren 25 grootschalig denken (b.v. geen grootschalige sportvoorzieningen / te snelle groei van het dorp) 28 voorzieningen onder druk 4 vrijkomende ruimte door agrariërs die stoppen 8 beperking bedrijfsvoering agrariërs en aantasting karakter door nieuwbouw tussen bedrijven 21 groeiende verkeersdruk 3 "Giethoorn"-toerisme 0


013.11387.00

kaarten

ruimtelijke visie nijeveen dorp in evenwicht

Recommend Documents