Rotterdam Wereldwijd

Bestuurlijke, Juridische en Internationale Zaken

Rotterdam Wereldwijd Jaargang 3, nummer 6, zomer 2011

Jaarverslag Internationale en Europese Activiteiten 2010 Rotterdam profiteerde in 2010 van de aantrekkende wereldeconomie en profileerde zich daarnaast nadrukkelijk als klimaat-, water-, sport- en festivalstad. Het nieuwe college en de nieuwe gemeenteraad die in het voorjaar aantraden, houden de internationale en Europese koers vast. Wereldhandelsknooppunten zoals de haven van Rotterdam, krijgen vaak de eerste klappen van een teruglopende economie, maar tonen ook vaak het eerste herstel. Gezien de wereldwijde ontwikkelingen heeft Rotterdam haar positie goed weten te handhaven. De Rotterdamse economie toonde in 2010 een duidelijk, zij het voorzichtig herstel. Investeringen in internationale en Europese betrekkingen blijven nodig om de positie van Rotterdam als wereldhandelsknooppunt en vestigingsplaats te handhaven en te verbeteren. Rotterdam is internationaal vooral bekend als havenstad, maar presenteert zich steeds meer als wereldhaven én wereldstad. In 2010 bleek dat opnieuw herkend en

erkend te worden. Op een langere termijn (van 50-70 jaar) wordt Rotterdam door Lonely Planet gekwalificeerd als één van de ‘10 greatest come back cities’ ter wereld. Rotterdam is één van de steden die door een diep dal zijn gegaan en hun tumultueuze verleden hebben omgezet in toeristische kanskaarten. Na de verwoesting in de Tweede Wereldoorlog heeft ‘het eens gebombardeerde centrum zichzelf opnieuw uitgevonden’. Lonely Planet spreekt van de culturele renaissance van Rotterdam met architectuur, designprojecten (brandgrens), de underground muziekscene en de verscheidenheid aan festivals. De komende jaren moet Rotterdam proberen deze ‘come back’ verder te verzilveren, door zich nog meer te profileren als aantrekkelijke internationale stad voor bedrijven, bezoekers en bewoners. Met de organisatie van de Grand Départ van de Tour de France in 2010, het grootste jaarlijks georganiseerde sportevenement ter wereld, trok Rotterdam wereldwijd

veel aandacht. Het thema New Energy legde de verbinding tussen Rotterdam als sport- en klimaatstad. Rotterdam kleurde geel en was vier dagen lang fietsstad, met 200 renners, 1.000 journalisten en 1.000.000 bezoekers. De jarenlange inspanningen van vele Rotterdamse organisaties voor dit en andere evenementen werden eind 2010 beloond met de uitverkiezing van Rotterdam tot wereldfestivalstad, door de International Festivals and Events Association. Het nieuwe college van burgemeester en wethouders dat voorjaar 2010 werd geïnstalleerd, zet het internationale en Europese beleid voort. De titel en inhoud van het ‘Programma Internationale en Europese Activiteiten (PIEA) 2009-2010; Rotterdam wereldstad: vaste koers, nieuwe ambities’ blijft actueel. Economie is de kern, maar ook de andere collegeprioriteiten, duurzaamheid en talentontwikkeling hebben een belangrijke internationale en Europese dimensie. Na het aantreden van het nieuwe college zijn gesprekken gevoerd met alle collegeleden over de internationale en Europese prioriteiten en activiteiten van het collegeprogramma en de accenten in de verschillende portefeuilles. Dit is al terug te zien in dit jaarverslag, maar wordt ook vertaald naar de inspanningen in de komende jaren. Het kader voor de internationale activiteiten van Rotterdam, het PIEA, wordt herijkt, maar de hoofdlijnen worden onverminderd voortgezet. De afdeling Bestuurlijke, Juridische en Internationale Zaken van de Bestuursdienst coördineert het internationale beleid en bevordert de synergie en focus in de gezamenlijke inspanningen van gemeente, bedrijfsleven en organisaties. De talloze internationale contacten, projecten, evenementen, ontvangsten en werkbezoeken waar ook in deze speciale uitgave van Rotterdam Wereldwijd verslag van wordt gedaan, laten zien dat Rotterdam eensgezind samenwerkt om zich verder te ontwikkelen als Worldport en Worldcity. In 2010 publiceerde de gemeente Rotterdam voor het eerst een jaarverslag over de internationale en Europese activiteiten. In dit tweede jaarverslag worden de actiepunten en activiteiten beschreven die in 2010 zijn gerealiseerd. Voor ieder thema uit het PIEA worden kort de resultaten geschetst. Waar mogelijk zijn de verschillende activiteiten ondersteund met feiten en cijfers.

2

Internationale trends 2010

Steden zoeken nieuwe wegen om de recessie en bezuinigingen het hoofd te bieden. Stedelijke gebieden lopen voorop in de wereldwijde economische ontwikkelingen. Mondiaal verschuiven de zwaartepunten van de westerse wereld naar de opkomende markten. Daar verschuift de enorme groei van de hoofd- en havensteden naar de tweede en derde steden. De ‘oude’ steden in de Verenigde Staten en Europa blijven echter vooralsnog vooroplopen in innovatie en concurrentievermogen. Steden zoeken nieuwe wegen Steden hebben tijdens de recessie hun economische beleid herzien en vernieuwd. De meeste steden kiezen voor meer duurzame oplossingen, zoeken naar nieuwe, bijvoorbeeld private investeringsmiddelen, hervormen hun organisaties door de kosten omlaag te brengen en de burger of klant meer centraal te stellen en gaan flexibeler relaties aan met andere overheden. De crisis is zo ook aangegrepen als katalysator om stedelijke problemen op te lossen. De steden staan hierdoor aan het begin van een nieuwe stedelijke ontwikkelings- en investeringsfase, met veranderingen in strategie, organisatie en financiering. Voor de komende periode is leiderschap een cruciale factor om vertrouwen te herstellen, richting te geven, de markt te betrekken en de kwetsbaren te beschermen. De concurrentie tussen steden zal verder toenemen. Belangrijke factoren daarbij zijn kennis, investeringen, talent, kwaliteit van de leefomgeving en bereikbaarheid. Hoofdsteden hebben het makkelijker vanwege hun voorsprong qua voorzieningen. Tweede en derde steden moeten daarom nog pro-actiever zijn, een goede langetermijnstrategie ontwikkelen en een internationale openheid tonen om mensen, investeerders, innoveerders en ondernemers aan te trekken.1

Metropolen lopen voorop in ontwikkeling, maar er zijn wel verschuivingen De wereldwijde groei, die van 1993 tot 2007 jaarlijks gemiddeld 3,2 procent bedroeg, nam in 2008 en 2009 af tot 1,2%. In de 150 grootste stedelijke gebieden van de wereld is er echter een ander beeld. De meeste metropolen zijn economische zwaartepunten in hun land of regio: met 12% van de wereldbevolking zijn ze gezamenlijk verantwoordelijk voor 46% van de economische productie. De metropolen lopen voorop in de wereldwijde economische verschuivingen. Volgens de Global Metro Monitor bleven van de 150 gemeten grote stedelijke gebieden, de Aziatische steden het economisch goed doen, ook tijdens de recessie. Ook de Zuid-Amerikaanse metropolen hadden weinig last van de crisis en klommen verder op de ranglijst. Veel Europese en vooral de Noord-Amerikaanse steden zijn echter wel sterk getroffen door de recessie en krabbelen moeizaam op. Rotterdam heeft het in de recessie relatief goed gedaan. Voor én na de recessie staat het op de 125ste respectievelijk 126ste plaats in deze ranglijst, terwijl Rotterdam tijdens de recessie omhoog schoof naar de 71ste plaats. Dat betekent dat Rotterdam relatief weinig last gehad heeft van de recessie, maar tijdens het herstel moeite zal moeten doen om dat te verzilveren.2 Wereldwijde stedelijke innovatie De relatieve positie van steden is een belangrijke indicator voor economische verschuivingen. In het Global Urban Competitiveness Report (2009-2010) heeft de Chinese Academy of Social Sciences, o.a. in samenwerking met het Rotterdamse Euricur, 500 steden onderzocht op innovatie als bron van stedelijk concurrentievermogen. Volgens de gevonden data blijven de grootste steden in de VS en Europa het meest concurrerend, zowel op het gebied van klimaat (groene economie), patenten en als vestigingsplaats voor multinationals. De patronen veranderen echter snel: de stedelijke gebieden in de ‘newly industrialized countries’ groeien erg hard en zullen snel aansluiten bij de top.3 Rotterdam is als grootste haven van Europa één van de belangrijkste poorten naar de rest van de wereld. Haven en stad merken daardoor als geen ander de gevolgen van deze wereldwijde economische verschuivingen. Rotterdam moet daarom internationaal de vinger aan de pols houden en blijven investeren in haar bijzondere positie.

Greg Clark: City Leadership and the New Development Cycle; januari 2011. 2 The Brookings Institution, LSE Cities & Deutsche Bank. Research: Global Metro Monitor, the path to economic recovery; a preliminary overview of 150 global metropolitan economies in the wake of the great recession; december 2010. 3 Center for City and Competitveness, Chinese Academy of Social Sciences: Global Urban Competitiveness Report (2009-2010); juni 2010. 1

3

Samenvatting actiepunten Het Programma Internationale en Europese Activiteiten (PIEA) 2009-2010 is vastgesteld door het college van B&W op 9 december 2008. In het PIEA zijn 23 actiepunten geformuleerd voor de periode 2009-2010. In 2009 zijn tien actiepunten uitgevoerd. De resterende dertien actiepunten zijn met de publicatie van dit jaarverslag 2010 afgerond.

1 De Rotterdamse strategie met betrekking tot

Duitsland, China en Brazilië wordt in 2009-2010 voortgezet. Met betrekking tot India, Rusland en Turkije wordt in 2009 de strategie nader uitgewerkt in een specifieke aanpak. De strategie voor Duitsland, Brazilië, India, Rusland en Turkije is in 2009 uitgewerkt in plannen van aanpak die zijn gepresenteerd in het Vierhoeksoverleg van gemeente, Havenbedrijf, Kamer van Koophandel en havenbedrijfsleven. 2 In 2009-2010 zet Rotterdam zich verder in om de

Rotterdamse inbreng tijdens de World Expo 2010 in Shanghai tot een succes te maken.

Het Rotterdamse paviljoen op de World Expo was van 1 mei tot 31 oktober 2010 geopend en heeft 825.769 bezoekers en veel positieve publiciteit getrokken. 3 In 2009 organiseert Rotterdam een ‘Brazilian

summer’, waarbij culturele uitwisseling en versterkte economische samenwerking centraal staan. Zomer 2009 heeft het evenement Brazil-Rotterdam plaatsgevonden, met drie maanden lang hedendaagse Braziliaanse kunst en cultuur. 4 In 2009 zal een analyse worden opgesteld van de bestaande relaties met de VS en het VK, op basis waarvan in een plan van aanpak zal worden aangegeven waar kansen tot verdere intensivering liggen.

Analyses van de bestaande relaties met de VS en de VK zijn gemaakt. Een Plan van Aanpak voor de VS is vastgesteld in 2009, dat voor het VK is gepresenteerd in 2010. 5 In de eerste helft van 2009 zullen de mogelijkheden

tot een hechtere samenwerking met kennis- en onderzoeksinstituten – waaronder de Erasmus Universiteit – in kaart worden gebracht.

In 2009 zijn de samenwerkingsmogelijkheden met de EUR onderzocht en opgenomen in een intentieverklaring. Eind 2010 hebben de EUR en de gemeente een samenwerkingsovereenkomst ondertekend met onder meer afspraken over samenwerking bij Europese fondsenwerving en internationale profilering. Met verschillende kennis- en onderzoeksinstituten wordt internationaal samen opgetrokken. 4

6 Vanaf 2009 zal jaarlijks een rapportage worden

opgesteld over actuele ontwikkelingen met betrekking tot ‘high potentials’: landen en steden die mogelijk interessante aanknopingspunten bieden voor (meer) samenwerking met Rotterdam. In 2009 zijn onderzoeken gedaan naar de mogelijkheden van diverse landen, waaronder de Golfstaten. In 2010 is hierover gerapporteerd en heeft de Vierhoek de prioriteiten vastgesteld. 7 Rotterdam zal in 2009-2010 nauw betrokken blijven bij de verdere ontwikkeling van sociaal-maatschappelijk beleid in grote Europese steden en het EU-beleid ter zake, zoals aan de orde bij de derde bijeenkomst van Integrating Cities in Berlijn in 2009 en bij de activiteiten van het Social Affairs Forum van Eurocities.

De sociale diensten zijn in 2009 en 2010 actief geweest in Europese netwerken als Eurocities en Integrating Cities en verschillende Europese projecten. Rotterdam ondertekende in 2010 het Integrating Cities Charter. 8 Rotterdam heeft de ambitie om ‘Intercultural leading city’ te zijn. Om dit te bereiken wordt de Rotterdamse visie hierop de komende jaren nader uitgewerkt en geïmplementeerd in concrete activiteiten, zodanig dat de ambitie ook wordt herkend en erkend door de Rotterdamse samenleving.

Rotterdam is structureel actief in diverse internationale netwerken en Europese projecten en timmert met de organisatie van internationale conferenties regelmatig aan de weg. Rotterdamse projecten worden internationaal veelvuldig ten voorbeeld gesteld. 9 Rotterdam is in 2009 Europese Jongerenhoofdstad

en zal zich inspannen om de notie van ‘Jongerenhoofdstad’ ook structureel te verankeren in het Europese beleid. In het kader van Jongerenhoofdstad wordt een breed programma aan evenementen, conferenties, tentoonstellingen enz. georganiseerd dat door vele jongeren van landen over de gehele wereld zal worden bezocht. Rotterdam Europese Jongerenhoofdstad 2009, Your World, is succesvol afgerond en geëvalueerd. Het initiatief wordt voortgezet onder auspiciën van het European Youth Forum. Rotterdam blijft betrokken bij het netwerk van Jongerenhoofdsteden. 10 Rotterdam is lid van de World Alliance of Cities

Against Poverty (WACAP). Dit is een mondiaal netwerk van steden, onderdeel van de VN-organisatie UNDP, met als doelstelling het bestrijden van armoede op lokaal niveau. Om de twee jaar organiseert de WACAP een grote internationale conferentie. Rotterdam zal de conferentie in 2010 organiseren. De WACAP-conferentie is in februari 2010 succesvol georganiseerd, waarbij Rotterdam door de UNDP is uitgeroepen tot Centre of Excellence op het gebied van klimaat.

11 In 2009 zal – parallel aan het Cultuurplan 2009-2012

– met betrekking tot het cultuurbeleid een programma internationalisering worden opgesteld.

Het Programma Internationalisering van het Cultuurplan 2009-2012 is vastgesteld door de Gemeenteraad en de voortgang wordt regelmatig gevolgd. 12 Rotterdam zet de komende jaren verder in op de

organisatie van grote sportieve evenementen. In 2010 organiseert Rotterdam de Grand Départ van de Tour de France. Bij de organisatie van het WK Voetbal in 2018 en de Olympische Spelen in 2028 wil Rotterdam een belangrijke rol spelen. In relatie tot de Olympische Spelen in Londen in 2012 vervult Rotterdam de functie van ‘Gateway to the games’. In de Sportnota Rotterdam 2016 die eind 2009 is uitgebracht, wordt de inzet op internationale sportevenementen gecontinueerd en de ambitie geformuleerd Rotterdam in 2016 als meest bekende Europese sportstad te doen gelden. In 2009 en 2010 zijn hierin verdere stappen ondernomen. 13 Begin 2010 zal een Rotterdamse strategie gereed

zijn inzake hernieuwde samenwerkingsrelaties met de ‘special partnership’-landen Marokko, Suriname, de Nederlandse Antillen en Kaapverdië.

Europese verkiezingen in 2009 door middel van debatten, filmpjes en een website. 17 In 2009 zal een praktische handreiking verschijnen

om de Rotterdamse organisatie te ondersteunen bij de oriëntatie op en het verkrijgen van Europese subsidies. De handreiking, bestaande uit een projectenboek met daarin de verworven subsidieprojecten, een subsidiescan en een handleiding Europese subsidies, is gepubliceerd op het gemeentelijke intranet. 18 In 2009 wordt tezamen met de Rotterdamse deel-

gemeenten in kaart gebracht, welke rol de deelgemeenten kunnen spelen bij de uitvoering van het PIEA. De internationale activiteiten van de deelgemeenten zijn geïnventariseerd en er zijn afspraken gemaakt over de rol van de deelgemeenten en wederzijdse informatieuitwisseling. 19 De komende jaren zal bij het ontwikkelen en beheren

van internationale betrekkingen intensief gebruik worden gemaakt van de Rotterdamse merkensignatuur ‘World Port, World City’ en de daarbij behorende brandbox. De brandbox is geactualiseerd en aangevuld en de merksignatuur wordt veelvuldig toegepast.

De betrekkingen met de herkomstlanden zijn geïnventariseerd en worden voortgezet als ‘special partnerships’, waarbij gelijkwaardigheid en wederkerigheid de basis vormen.

20 In 2009 zal de aanpak van internationale acquisitie en ‘gastheerschap’ verder worden versterkt, mede op basis van het advies ter zake van de Economic Development Board Rotterdam (EDBR) van eind 2008.

14 In 2009 zal Rotterdam een analyse gereed hebben van de stand van zaken van de huidige stedenbanden. Op basis daarvan zal nader besluitvorming plaatsvinden over de wijze van inrichting van de samenwerkingsrelaties.

Met de oprichting van het Rotterdam Investment Agency en de Expat Desk heeft het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam uitvoering gegeven aan het advies van de EDBR.

De analyse en prioriteitstelling van de Rotterdamse stedenbanden is in 2009 gepresenteerd in het Vierhoeksoverleg van gemeente, Havenbedrijf, Kamer van Koophandel en het havengerelateerde bedrijfsleven.

op het web. Deze site zal snel, gemakkelijk en volledig informatie bevatten – in verschillende talen – over de internationale betrekkingen van Rotterdam.

15 In 2009 wordt de Rotterdamse lobbystrategie in Brussel

verder versterkt, onder meer door het vergroten van het Brussel-inclusief denken in de Rotterdamse organisatie. Hiertoe zal een gericht programma worden ontwikkeld.

Het concept-actieprogramma ‘Versterken Rotterdamse lobbystrategie in Brussel’ is vastgesteld door het college en vormt de basis voor de Brusselse lobby. In 2010 is een lobbystrategie vastgesteld voor de Haagse en Brusselse belangen van Rotterdam. 16 In 2009 zet Rotterdam een specifieke ‘toolkit’ in, die

vanuit Rotterdam in Europees verband is ontwikkeld ten behoeve van lokale overheden om de burgers directer te betrekken bij Europese activiteiten. De toolkit is ontwikkeld samen met het Comité van de Regio’s en in Rotterdam in praktijk gebracht bij de

21 In 2009 krijgt Rotterdam een vernieuwd City Portal

De City Portal is eind 2009 ‘live’ gegaan en wordt regelmatig bijgewerkt. 22 In 2009 wordt een Masterclass georganiseerd om de internationale functie binnen de gemeente Rotterdam te ondersteunen en te verbeteren. Ook wordt een ‘toolkit’ voor ambtenaren met internationale taken ontwikkeld.

De Masterclass is afgerond in 2010 en vanwege de grote belangstelling is een tweede gestart in 2010. De ‘toolkit’ voor internationale ambtenaren wordt waar nodig geactualiseerd. 23 Vanaf 2010 zal Rotterdam jaarlijks een internationaal

en Europees jaarverslag uitbrengen, waarin wordt bericht over de activiteiten van het voorafgaande jaar. Het jaarverslag 2010 is zomer 2011 gereed.

5

Economie en Haven Knooppunten van wereldhandel zijn de barometers van de economische ontwikkeling. Havens en logistieke centra lijden vaak het eerst onder de teruggang, maar zien daarna ook als eerste het herstel. De regio Rotterdam is daarom conjunctuurgevoelig. Toch heeft Rotterdam de recessie redelijk goed doorstaan. De economie kromp weliswaar in 2009, maar minder dan in de rest van Nederland. De werkgelegenheid nam in onze regio zelfs licht toe. De wereldhandel herstelde zich al eind 2009 en groeide in 2010 zelfs met 15%, in onze haven met 11,1%. Voorzichtig maar duidelijk herstel De regio Rotterdam herstelde in 2010 dan ook voorzichtig maar duidelijk van de economische crisis. De Rotterdamse economie groeide in 2010 met 1,7%, hetzelfde percentage als voor de crisis, in 2008. Het economische herstel komt sneller dan economen verwachtten, vooral doordat de export in 2010 sterk is toegenomen. Ondanks de sterke aanwezigheid van export en groothandel zijn de Rotterdamse groeicijfers vergelijkbaar met de nationale cijfers. Rotterdam lijkt dus minder geraakt te zijn door de economische crisis dan de omgeving, maar moet er hard aan trekken om mee te profiteren van het economisch herstel. Europees heeft Rotterdam haar sterke positie goed weten te handhaven, maar wereldwijd valt duidelijk de doorgroei van de opkomende markten waar te nemen. Niet alleen de grote haven- en hoofdsteden, maar ook de tweede en derde andere grote steden in de opkomende markten groeien sterk. De ontwikkeling van de opkomende markten én de opkomst van tweede en derde steden blijkt duidelijk uit de ranglijst van wereldhavensteden. Handel Rotterdam is nog steeds verreweg de grootste haven van Europa en de enige niet-Aziatische haven in de top 10 van wereldhavens. De afgelopen jaren is Rotterdam op de wereldranglijst gezakt naar de vierde plaats, na Shanghai, Ningbo & Zhoushan en Singapore. Alle andere wereldhavens in de top 10 liggen in Zuidoost-Azië, en daarvan zeven in China, Busan in Zuid-Korea en Singapore. Op de ranglijst van containerhavens is Rotterdam de afgelopen jaren gezakt naar de tiende plaats. In 2010 is Shanghai Singapore gepasseerd als grootste containerhaven van de wereld. De eerste 8 plaatsen in de top 10 zijn Zuid-Aziatische havensteden: Singapore, zes Chinese en éen Zuid-Koreaanse haven, naast de haven van Dubai in het Midden-Oosten op de negende plaats en Rotterdam op de tiende. Verderop in de top twintig 6

volgen Antwerpen, Hamburg, Bremen en de havens van Los Angeles en Long Beach in de Verenigde Staten. De Rotterdamse haven kende in 2010, na de teruggang in 2009, weer een stijgende lijn met een recordoverslag van 430 miljoen ton. Dit is 11,1% meer dan in 2009 en 2,1% meer dan in het vorige recordjaar 2008. De aanvoer groeide 12% tot 306 miljoen ton, de afvoer nam met 9% toe tot 124 miljoen ton. Deze recordoverslag is vooral te danken aan de met 15% gegroeide wereldhandel en de bloeiende Duitse economie. Het leeuwendeel van de aan- en afvoer van goederen betreft ook Europese havens (45%), gevolgd door goederenoverslag van en naar Azië (20%), Amerika (17%) en Afrika (10%). Voor het containervervoer is Azië het belangrijkste herkomst- en bestemmingsgebied (47%), gevolgd door Europa (32%) en Amerika (16%). In Europees perspectief gaat het relatief goed in Rotterdam, maar haven en stad kunnen niet op hun lauweren rusten en zullen moeten proberen beter aan te sluiten bij de mondiale ontwikkelingen. Internationale acquisitie Rotterdam is een interessante vestigingsplaats voor bedrijven, vooral in de haven en logistiek. Driekwart van de werkgelegenheid bij buitenlandse bedrijven in Rotterdam is geconcentreerd in de haven en logistiek. Maar ook in andere sectoren als architectuur zijn buitenlandse bedrijven in Rotterdam actief of timmeren Rotterdamse bedrijven in het buitenland aan de weg. De meeste buitenlandse bedrijven in de regio komen uit de buurlanden en uit de Verenigde Staten. Rotterdamse bedrijven zijn ook primair in de buurlanden en in de Verenigde Staten actief maar ook opvallend veel in Aziatische landen als China en Singapore. Dit illustreert de sterke verwevenheid van Rotterdam met andere havensteden. Twintig nieuwe internationale bedrijven hebben in 2010 Rotterdam gekozen als vestigingslocatie na bemiddeling

Rotterdam representatives In een aantal voor Rotterdam belangrijke landen zijn Rotterdam Representatives gevestigd. Zij vertegenwoordigen het Havenbedrijf Rotterdam N.V. en het Rotterdamse bedrijfsleven, verzamelen commerciële informatie, sporen mogelijke klanten op en leggen contacten tussen het bedrijfsleven in hun land en stad van vestiging en Rotterdam. Het Havenbedrijf Rotterdam heeft vertegenwoordigers in China (Shanghai), Japan (Tokyo), USA (Houston), Brazilië (Santos, São Paulo), Oostenrijk (Wenen), Hongarije (Budapest) en Rusland (St. Petersburg).

van het Rotterdam Investment Agency (RIA). De komst van deze bedrijven levert de stad circa 1400 nieuwe arbeidsplaatsen op. Daarnaast genereert iedere directe arbeidsplaats ook 0,72 fte extra aan werkgelegenheid voor de stad. Dit levert nog eens 1000 banen extra op. De vestiging van deze internationale bedrijven draagt bij aan het versterken van de economie van Rotterdam en versterkt de positie van Rotterdam in het wereldwijde economische netwerk. Speerpuntland China is goed vertegenwoordigd met acht investeringsprojecten. Het RIA organiseerde in 2010 82 ‘fact finding trips’ en organiseerde diverse netwerkevenementen voor ‘current investors’, zoals het Red Carpet Dinner en Rotterdam Energy Lunch. Gastheerschap De Expatdesk Rotterdam (onderdeel van het Rotterdam Investment Agency) verleent praktische dienstverlening aan buitenlandse werknemers (expats) die in Rotterdam wonen en werken, zowel aan expats die al langer in Rotterdam wonen als aan nieuwkomers. In 2010 groeide het aantal klantcontacten van de Expatdesk met meer dan 300 procent tot 1400 bezoeken.

Luchthaven Rotterdam Airport, voor veel Rotterdammers nog vliegveld Zestienhoven, werd op 10 februari 2010 omgedoopt tot Rotterdam The Hague Airport. Rotterdam en Den Haag werken samen in de Metropoolregio en willen met deze naamswijziging de Metropoolregio sterker profileren als vestigingsplaats voor internationale bedrijven en instellingen. De luchthaven heeft ondanks problemen met de aswolk en met sneeuw in 2010 opnieuw meer dan 1 miljoen passagiers verwerkt. Na een dip in het crisisjaar 2009 is het aantal passagiers dat reisde via de Rotterdamse luchthaven Rotterdam The Hague Airport, het afgelopen jaar weer gestegen tot 1.000.858. Het aantal vliegbewegingen bleef met 52.644 in 2010 zo goed als gelijk aan het aantal van 2009. Bezoekers De Grand Départ van de Tour de France, de vele festivals en conferenties en publiekstrekkers als Diergaarde Blijdorp, de Spido, Museum Boijmans van Beuningen en het Maritiem museum trokken in 2010 het recordaantal van 17,5 miljoen dagbezoekers naar Rotterdam. Een stijging van 4,3% ten opzichte van 2009. Het aantal hotelovernachtingen steeg met 11,7% naar 1.082.100, waarvan bijna de helft buitenlandse gasten. Rotterdam behield de tweede plaats van populaire congreslocaties in Nederland, met 99 internationale zakelijke bijeenkomsten, naast ruim 2.500 nationale.

De Expatdesk Rotterdam behandelde in 2010 250 aanvragen voor de ‘Red Carpet Treatment’. De Red Carpet Treatment is een proef om de aanvraagprocedure voor een verblijfsvergunning voor kennismigranten te vereenvoudigen. De Expatdesk startte deze pilot in januari 2009, in samenwerking met de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) in Rijswijk en de afdeling Publiekszaken in Rotterdam. Export De Kamer van Koophandel (KvK) Rotterdam heeft in 2010 een recordaantal exportdocumenten afgegeven. Het aantal lag met 84.213 documenten acht procent hoger dan het vorige record van 2007. Toen werden 77.911 documenten afgegeven. De sterke groei van het aantal afgegeven documenten, een indicatie van economisch herstel, begon in februari 2010. 7

Haven in cijfers - Rotterdam is verreweg de grootste zeehaven van Europa. - De overslag lag met 430 miljoen ton in 2010 boven het niveau van 2008. - De haven biedt werk aan 90.000 personen en indirect nog eens 55.000. - 34.404 zeeschepen en 108.000 binnenvaartschepen deden in 2010 Rotterdam aan. - Dagelijks transporteren zo’n 200 vrachtwagens vanuit Rotterdam vers fruit en groenten, aangevoerd per zeeschip, naar alle uithoeken van Europa. - Eén op de twee Europeanen drinkt vruchtensap dat via Rotterdam Europa is binnengekomen. - Circa 270.000 Amerikaanse, Europese, Japanse en Koreaanse auto’s vinden jaarlijks hun weg vanuit Rotterdam naar dealers in heel Europa. Worldport De Rotterdamse haven komt versterkt uit de crisis: - Overslag boven niveau 2008. - Vergroting marktaandeel. - Investeringen Havenbedrijf op hoogste niveau ooit. - Rotterdam is de enige niet-Aziatische haven die in 2010 meer dan 10 miljoen TEU (containereenheden) behandelde. - Rotterdam is vooral een aanvoerhaven met het Verenigd Koninkrijk, Rusland en Brazilië als belangrijkste herkomstmarkten. De aanvoer uit Amerika en China groeit echter het sterkst. - De belangrijkste overzeese bestemmingen zijn het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, China en Singapore. - De haven van Rotterdam neemt met 10.500 ha een derde van de oppervlakte van de gemeente in beslag en drukt daarmee ook letterlijk een grote stempel op Rotterdam. - De Rotterdamse zeehaven en alle bedrijvigheid die aan de zeehaven gerelateerd is, zijn goed voor zo’n 3,5% van de totale toegevoegde waarde in Nederland en voor bijna 45.000 werkzame personen in de gemeente Rotterdam.

Stad in cijfers - Op 1 januari 2011 telde Rotterdam 610.412 inwoners. Dat zijn 18.063 inwoners meer dan op 1 januari 2010, voornamelijk veroorzaakt door de fusie met Rozenburg. - De forse toename van het aantal personen van Nederlandse herkomst is volledig veroorzaakt door de fusie. Ook het aantal personen van westerse herkomst is sneller gegroeid dan vorig jaar. - Het aantal nationaliteiten (vlaggen) in Rotterdam is in 2010 verminderd van 169 tot 166. - Het Rotterdamse aandeel in de Nederlandse economie (het Bruto Binnenlands Product) bedraagt in 2010 8%. Buitenlandse bedrijven in de regio Rotterdam Vestigingen en werkgelegenheid van (neven-) vestigingen van buitenlandse bedrijven in 2010. Banen

Aandeel Vestigingen

Aandeel

Verenigde Staten

5.739

25,0%

98

14,8%

Verenigd Koninkrijk

3.245

14,0%

95

14,4%

Duitsland

2.851

12,5%

123

18,7%

België

2.207

9,2%

72

10,9%

Frankrijk

2.111

8,3%

49

7,4%

Zweden

1.874

8,1%

21

3,2%

Zwitserland

1.252

5,5%

20

3,0%

Japan

617

2,7%

23

3,5%

Noorwegen

601

2,5%

16

2,4%

Finland

536

2,4%

7

1,0%

Bron Havenbedrijf Rotterdam en Economische Verkenning Rotterdam 2011.

Overig Azië

1.131

4,8%

51

7,7%

Overig Europa

1.267

4,1%

59

8,9%

Worldcity - Vestigingen van buitenlandse bedrijven zorgen tezamen voor ongeveer 23.500 duizend banen. - Zij leveren daarmee een bijdrage aan de totale werkgelegenheid in Rotterdam van 7,3%. - De meeste buitenlandse werkgevers hebben Europese wortels. - Bedrijven uit de Verenigde Staten zijn echter de belangrijkste buitenlandse werkgever. - Ongeveer driekwart van alle werkgelegenheid van buitenlandse bedrijven in Rotterdam concentreert zich in bedrijven die actief zijn in de (havengebonden) industrie en de logistieke sector.

Overig

226

1,0%

25

3,8%

Totaal

23.657

100%

659

100%

8

Bron: Economische Verkenning Rotterdam 2011 op basis van Bedrijvenregister Zuid-Holland (2010), bewerking Bureon.

Duitsland De Duitse economie is in 2010 gegroeid met 3,6%, de sterkste groei sinds de Duitse hereniging in 1990. De sterke groei is vooral het gevolg van het herstel van de export, maar ook de binnenlandse vraag steeg. De Duitse groei staat in schril contrast met de stagnerende of zeer beperkte groei in de rest van Europa. Nederland en zeker ook Rotterdam profiteerden van de bloeiende economie in Duitsland. De Rotterdamse haven heeft in 2009 en 2010 haar marktaandeel zelfs verbeterd ten opzichte van de Duitse zeehavens. Het handelsvolume tussen Nederland en Duitsland omvat ruim 130 miljard euro per jaar. Duitsland is voor Nederland de belangrijkste handelspartner, voor uitvoer en invoer. Andersom is Nederland voor Duitsland het belangrijkste import- en het tweede exportland. Een kwart van de Nederlandse export gaat naar Duitsland. Nederland is ook de grootste buitenlandse investeerder in Duitsland. Andersom hebben veel Duitse bedrijven vestigingen in Nederland, waarvan meer dan 120 in Rotterdam, zoals Allianz, DB Schenker, Deutsche Bank, Deutz, DHL, E.ON, Hapag Lloyd, Rhenus. Duitsland is niet alleen het belangrijkste handelsland voor Nederland maar ook het belangrijkste doorvoerland. De haven van Rotterdam speelt daarbij een centrale rol. Rotterdam is de belangrijkste zeehaven voor de overslag van producten naar Duitsland maar ook de belangrijkste importhaven van het Duitse achterland, de stroomgebieden van Rijn, Main en Donau. Trans Europese Netwerken Rotterdam is (één van) de schakel(s) tussen de intercontinentale zeeroutes en het Europese achterland. Voor hoogwaardige achterlandverbindingen zijn niet alleen de vaarwegen maar ook de spoorverbindingen van belang. Europa wil haar concurrentiekracht vergroten door efficiënte, duurzame Trans Europese Netwerken voor Transport (TEN-T). Voor Rotterdam zijn vooral de Rijn-Main-Donauverbinding, de Betuwelijn en de spoorcorridor Rotterdam-Genua van belang, die Rotterdam (niet alleen) verbinden met Duitsland maar ook met het verdere achterland. De aanhaking van Nederland op het Canal Seine-Nord Europe is belangrijk voor de scheepvaart met België en Frankrijk. De Europese spoorwereld kwam op 14 juni 2010 bijeen in Rotterdam voor een conferentie over de verdere ontwikkeling van de Europese spoorcorridors tot een aaneengesloten netwerk voor railgoederenvervoer. Elf Europese ministers van transport spraken in de Verklaring van Rotterdam (Rotterdam Declaration of Ministers on Rail Freight Corridors) af meer aandacht te besteden aan het verbinden van meerdere havens aan de spoorcorridors. In het najaar werd met de doorbraak van de toekomstige spoortunnel in de Gotthard tunnel een belangrijke stap gezet naar de realisatie van de spoorcorridor Rotterdam-Genua. Wethouder Baljeu

(Haven, Verkeer en Regionale Economie) is in 2010 toegetreden tot de Political Advisory Board voor de ontwikkeling van deze spoorcorridor Rotterdam-Genua, met de weinig poëtische naam TEN-T Code24. Nauw verbonden Volgens de Duitse Bondspresident Christian Wulff is ‘de basis van de Duits-Nederlandse betrekkingen het goede gesprek tussen buren’. Rotterdam investeert daar veel in. Afgelopen jaar zijn bestuurlijke werkbezoeken gebracht aan Berlijn, Hamburg, Keulen en Duisburg, Düsseldorf, München en Stuttgart. In Berlijn bracht burgemeester Aboutaleb werkbezoeken aan de wijk Wedding en de ontwikkeling van het stationsgebied, sprak hij met burgemeester Wowereit van Berlijn en burgemeester Buschkowsky van Neukölln en nam hij deel aan een rondetafeldiscussie over klimaat. In Hamburg was de burgemeester gastheer tijdens een rederslunch, een jaarlijks door de RPPC (Rotterdam Port Promotion Council) georganiseerde bijeenkomst voor de top van de in Hamburg gevestigde Europese hoofdkantoren van containerrederijen. In Noordrijn-Westfalen bezocht hij onder meer de binnenhavens van Keulen, Düsseldorf en Duisburg en een aantal Rotterdamse projecten binnen het culturele programma RUHR.2010. Het Ruhrgebiet was in 2010 culturele hoofdstad van Europa onder de titel RUHR.2010. De Rotterdamse kunst- en cultuursector was betrokken bij diverse evenementen. Wethouder Baljeu nam later in het jaar deel aan de parlementaire avond in Düsseldorf. Wethouder Karakus (Wonen en Ruimtelijke Ordening) bezocht de jaarlijkse vastgoedbeurs Expo Real in München en wethouder Laan (Sport en Recreatie, Kunst en Cultuur) nam in Stuttgart deel aan de conferentie Active Cities – Active Children over sportcultuur. De gemeente Rotterdam ontving in 2010 onder meer bestuurlijke delegaties uit de Deutsche Bundestag, Duisburg, Leipzig, Osnabrück en Rhein-Neckar. Ook werden in 2010 hoge delegaties van bedrijven als Allianz en Siemens en groepen Duitse en Oostenrijkse journalisten ontvangen door het gemeentebestuur. De burgemeester van Bremerhaven sprak begin juni in Rotterdam over de positie van Bremerhaven en de verhouding tussen de Duitse havens. Hij was hoofdspreker bij een lunch van RoKoKo, het Rotterdams Koffietafel Kollegium, dat zich ten doel stelt de betrekkingen tussen Rotterdam en Duitsland te versterken. In 2010 werd ook gewerkt aan de voorbereiding van het 4e DeutschNiederländisches Wirtschaftsforum 2011. 9

Brazilië Brazilië is niet alleen de belangrijkste economie van Zuid-Amerika, maar ook de zevende economie van de wereld. Voor Brazilië is Rotterdam de belangrijkste Europese toegangshaven, vooral voor ijzererts. Rotterdam heeft een sterke positie opgebouwd in Brazilië, vooral in Santos, de grootste havenstad van Zuid-Amerika, São Paulo en Rio de Janeiro. De Braziliaanse economie toonde in 2010 de sterkste groei in de afgelopen 25 jaar. In februari 2010 opende Petrobras Netherlands BV een kantoor in Rotterdam. Het kantoor geeft logistieke ondersteuning aan de oliewinning en -productie door het beheer van de vloot, boorplatforms en andere materialen, met een investeringswaarde van bijna 5 miljard dollar. Naast Petrobras zijn er een tiental andere Braziliaanse bedrijven gevestigd in Rotterdam. De belangrijkste is Cutrale met een eigen vruchtensapterminal in Rotterdam Fruitport. Braskem (petrochemie) en Copersucar (suiker en ethanol), Petrobras (olie, energie) en Petroflex (rubber), hebben hun Europese verkoopkantoren in Rotterdam gevestigd. Andersom hebben Rotterdamse bedrijven als Smit, Steinweg, Keppel Verolme en Vopak vestigingen in Brazilië. Een Rotterdamse delegatie van gemeente, haven en onderwijssector, bracht eind 2010 onder leiding van burgemeester Aboutaleb een werkbezoek aan verschillende Braziliaanse steden. Doel van het werkbezoek was het onderhouden van de betrekkingen met bestuur, bedrijfsleven, onderwijs en cultuur in Santos, São Paulo en Rio de Janeiro. De burgemeester sprak onder meer met zijn collega’s van deze steden en tijdens enkele netwerkevenementen met vertegenwoordigers van het Braziliaanse bedrijfsleven en Nederlandse bedrijven in Brazilië. Hij bracht ook werkbezoeken aan Braskem, Petrobras en de vestiging van Vopak in Santos

10

en aan een gezamenlijk project van de Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam en de Biënnale van São Paulo op het gebied van stedelijke planning. De Erasmus Universiteit Rotterdam en de Hogeschool Rotterdam legden contacten met Braziliaanse instituten op het gebied van hoger onderwijs en onderzoek. De EUR organiseerde ook een conferentie voor de maritiem-logistieke sector. Het Scheepvaart- en Transport College en Codarts hebben al langer contacten met Brazilië. Het werkbezoek diende tevens ter voorbereiding op een grote Rotterdamse missie in 2011, in combinatie met een tournee van het Rotterdams Philharmonisch Orkest. In Rotterdam vond tegelijkertijd de Dutch-Brazilian Water Dialogue plaats. Hierin werken Nederland en Brazilië samen op het gebied van waterbeheer. Aan de Dialogue namen onder meer twee wethouders van São Paulo deel. De voorbereiding van en het vervolg op deze werkbezoeken vindt plaats in nauwe samenwerking met de Rotterdam Representative in Santos, het havenbedrijfsleven en het Rotterdam Investment Agency (RIA). Havenbedrijf Rotterdam, Rotterdam Port Promotion Council en gemeente Rotterdam namen voorjaar 2010 weer deel aan de beurs Intermodal in São Paulo en brachten bedrijfsbezoeken in Rio de Janeiro en São Paulo.

China Shanghai organiseerde vorig jaar de World Expo 2010. Met het thema ‘Better City, Better Life’ daagde Shanghai de deelnemers uit het stadsleven in de 21ste eeuw te verkennen. Rotterdam was met Rotterdam Water City vertegenwoordigd op de ‘Urban Best Practices Area’. Op dit onderdeel lieten vijftig wereldsteden, zoals Seoul, Hong Kong, Taipei, Londen, Milaan, Madrid, Parijs, Montreal en São Paulo, zien hoe zij actuele stedelijke problemen van oplossingen voorzien. Rotterdam wilde uitstralen dat het op het gebied van water en klimaat één van de meest inspirerende steden van de wereld is. Het paviljoen laat zien hoe een deltastad waterveilig is en blijft, ondanks een veranderend klimaat. Het Rotterdamse paviljoen liet bezoekers ervaren wat leven onder de zeespiegel inhoudt. De blikvanger van Rotterdam Water City was de ‘waterprinter’, een ingenieus watergordijn van ongeveer vier meter breed. De waterdruppels vielen gecoördineerd van zeven meter hoogte en vormden woorden of herkenbare beelden. Het water werd opgevangen in een waterplein. Het paviljoen is ontworpen door de Willem de Kooning Academie en studenten van de Hogeschool Rotterdam en de Sizu Universiteit in Shanghai hebben gedurende de zes maanden van de World Expo als host of hostess gewerkt in het Rotterdam paviljoen. Verschillende Rotterdamse bedrijven hebben het Rotterdamse paviljoen gesponsord met geld of met inzet. Na de starthandeling door demissionair MinisterPresident Balkenende op 1 mei 2010 is de officiële openingshandeling op 18 mei verricht door burgemeester Aboutaleb. Tijdens deze bijeenkomst heeft het prinselijk paar het paviljoen bezocht. Alle Nederlandse contacten in Shanghai waren hierbij uitgenodigd. Op 10 juni vond op de World Expo de International Water Conference plaats, die begonnen werd met een bezoek aan

Rotterdam Water City. In het Nederlandse paviljoen openden klimaatdirecteur Paula Verhoeven en de plaatsvervangend algemeen directeur van de Shanghai Water Authority, Zhu Shiqing, de conferentie. In oktober 2010 organiseerden Rotterdam en Deltalinqs een seminar over ‘Low Carbon Economy Realization in Port Industrial Cluster Cities’, met onder meer oud-premier Lubbers als delegatieleider. Verder brachten uit Nederland onder andere demissionair ministers Huizinga van VROM en Eurlings van Verkeer & Waterstaat een bezoek aan Rotterdam Water City. Het Rotterdamse paviljoen heeft in de periode van 1 mei tot 31 oktober 825.769 bezoekers mogen verwelkomen en heeft ook door persaandacht bijgedragen aan de verspreiding van kennis op het gebied van deltatechnologie en stedelijk watermanagement en aan de internationale profilering van Rotterdam. De deelname aan de World Expo kwam voort uit de langdurige samenwerking tussen Rotterdam en Shanghai als zustersteden, sinds 1979. In de loop der jaren zijn er tal van samenwerkingsverbanden ontstaan tussen beide steden. De aanwezigheid op de World Expo gaf de mogelijkheid om deze contacten te verdiepen, uit te breiden, en om nieuwe contacten aan te gaan. Beide burgemeesters ondertekenden op 20 mei een nieuw Memorandum on exchange and cooperation between Shanghai and Rotterdam 2010-2012. De bezoeken aan de World Expo zijn dan ook gebruikt om de samenwerking op het gebied van handel, haven, transport, klimaat, stedenbouw, veiligheid, onderwijs, gezondheidszorg en ouderenzorg verder inhoud te geven. Shanghai heeft de grootste haven van de wereld en passeerde in 2010 Singapore als grootste containerhaven. Behalve de enorme groei van Shanghai ontwikkelen ook tal van andere Chinese steden zich razendsnel. Naast de delegatiereizen naar de World Expo 2010 in Shanghai leidde wethouder Baljeu daarom ook een havendelegatie naar Zuid-China, de havens van Shenzhen en Huizhou. 11

India India heeft de potentie om uit te groeien tot de derde economie van de wereld. De Indiase economie groeit onverminderd hard met 8%. De Indiase markt opent nog vrij langzaam, maar de export neemt toe. In het Plan van Aanpak India, dat eind 2009 werd vastgesteld door de Vierhoek, zijn haven, industrie en logistiek, medische en creatieve sector geïdentificeerd als economisch meest kansrijke sectoren. Geografisch is de focus gericht op Mumbai. Ook Ahmedabad, Chennai en Delhi zijn bezocht. De Vierhoek heeft in het Plan van Aanpak India gekozen voor een gezamenlijke aanpak van overheid, bedrijfsleven en universiteit. In 2010 zijn daarom twee ambtelijke fact finding trips georganiseerd. In het voorjaar ging een delegatie van gemeente en Erasmus Universiteit naar Mumbai. In het najaar bezocht een delegatie van Bestuursdienst, RIA en Kamer van Koophandel Delhi en Mumbai, ter voorbereiding op een brede bestuurlijke reis voorjaar 2011.

Verenigd Koninkrijk Het Verenigd Koninkrijk is de thuisbasis van veel buitenlandse investeerders in Rotterdam. Circa veertien procent van de vestigingen en werkgelegenheid van de buitenlandse bedrijven in Rotterdam hebben een Brits hoofdkantoor. Andersom hebben de grootste Rotterdamse bedrijven vanouds sterke relaties met Londen. De economische betrekkingen waren redenen om de relaties met het Verenigd Koninkrijk aan te halen. Een vast element is de Redersdag, die de RPPC jaarlijks organiseert in Londen. Deze achtste Redersdag werd bijgewoond door wethouder Baljeu. Een andere reden om de banden aan te halen zijn de Olympische Spelen die in 2012 plaats vinden in Londen. Rotterdam presenteert zich als stad waar de Olympische sporters zich goed kunnen voorbereiden. Rotterdam sportstad is Gateway to the Games, op een uur vliegen van Londen. In 2010 is onderzocht aan welke Britse steden Rotterdam prioriteit geeft. Naast Londen zijn de contacten met Birmingham en Manchester aangehaald. De politie Rotterdam-Rijnmond onderhoudt goede contacten met de politie van Kent; afgelopen jaar bezocht de chief constable Rotterdam. Behalve economie en de Olympische Spelen zijn klimaat, veiligheid en participatie centrale thema’s in de relaties met het Verenigd Koninkrijk. 12

Rusland De haven van St. Petersburg ontwikkelt zich steeds meer tot de poort naar Rusland. Rusland is Nederlands grootste olieleverancier: een derde van de Nederlandse import van ruwe aardolie was in 2010 afkomstig uit Rusland. Alle import loopt via de Rotterdamse haven. De haven sloeg in 2010 ruim 40% meer containers direct van en naar Rusland over dan in 2009. De gemeente heeft in 2009 met St. Petersburg afgesproken een Raad voor de samenwerking tussen St. Petersburg en Rotterdam in te stellen, die tweejaarlijks bijeen zal komen. In 2010 hebben mede daarom geen bestuurlijke werkbezoeken plaatsgevonden, maar werd wel gewerkt aan de voorbereiding van de bijeenkomst van de Raad voor de samenwerking en een bestuurlijke werkbezoek in 2011. Voorts wordt gewerkt aan Bridges to Fashion in 2012, een manifestatie waarin de ontwikkelingen op modegebied in Nederland en Rusland worden getoond. Met de Dutch Trade Board wordt samengewerkt aan de voorbereiding van het bilaterale Nederland-Rusland jaar in 2013.

Turkije De Turkse economie groeit snel. Tijdens de economische crisis zakte vooral de export ver in, maar in 2010 behoorde de economische groei alweer tot de hoogste van Europa. Istanbul was in 2010 culturele hoofdstad van Europa. Wethouder Laan bracht begin november 2010 een werkbezoek aan Istanbul. Dit bezoek vond plaats rondom de opening van ‘Rotterdam-in-Istanbul’, een Rotterdams podiumkunstenprogramma in het kader van Istanbul Culturele Hoofdstad van Europa 2010. Dit programma is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met ‘Garaj Istanbul’ en is onderdeel van het officiële programma van Istanbul Culturele Hoofdstad 2010. De wethouder heeft van deze gelegenheid gebruik gemaakt om zich zowel op het gebied van cultuur als op het gebied van sport te verdiepen in de samenwerkingsrelaties tussen Rotterdam en Istanbul en de kansen die deze bieden.

Verenigde Staten De Verenigde Staten zijn de grootste economie van de wereld en, na China en India, het derde land in bevolkingsomvang. De regio Rotterdam telt circa 100 Amerikaanse bedrijven, met bijna 6.000 arbeidsplaatsen. Amerikaanse bedrijven zijn daarmee goed voor 15 procent van de buitenlandse vestigingen in Rotterdam en zelfs 25 procent van de werkgelegenheid van buitenlandse bedrijven. Rotterdam kent dan ook een actieve Amerikaanse gemeenschap, waarin de American International School of Rotterdam een belangrijke rol speelt. In januari 2010 organiseerde de gemeente met de AmCham, de American Chamber of Commerce in The Netherlands, een nieuwjaarsdiner. In februari bracht de burgemeester met een kleine delegatie een kort bezoek aan New York en Chicago. In New York ondertekende de burgemeester een samenwerkingsovereenkomst met de Port Authority New York & New Jersey en de Nederlandse consul-generaal om ervaringen uit te wisselen over waterfrontontwikkelingen tussen het havengebied South-west Brooklyn en Stadshavens Rotterdam. Deze Brooklyn-Rotterdam Waterfront Exchange is een forum voor Amerikaanse en Nederlandse deskundigen om innovatieve oplossingen en nieuwe strategieën voor de herstructurering van verouderde havengebieden uit te wisselen. Als vervolg hierop bracht een delegatie van de Port Authority New York & New Jersey later in het voorjaar een tegenbezoek aan Rotterdam. Stadshavens tekende in 2009 een vergelijkbare overeenkomst met Londen Thames Gateway Development Corporation en HafenCity Hamburg GmbH. Verder sprak

de delegatie rond succesvolle optredens van het Rotterdams Philharmonisch Orkest met de belangrijkste economische en culturele contacten van de gemeente Rotterdam in New York. Het orkest reisde daarna door naar Canada voor optredens in Montreal, Ottawa en Toronto. In Chicago, waar de Rotterdamse delegatie na New York heen reisde, sprak de burgemeester met enkele bedrijven over economische samenwerking tussen Chicago en Rotterdam. Verder werd met Chicago gesproken over stadsontwikkeling en culturele uitwisseling. Tijdens een ontmoeting van burgemeester Aboutaleb met burgemeester Daley van Chicago ondertekenden zij een Letter of Intent, waarin zij aangeven een samenwerking op te zullen bouwen op het gebied van stadsontwikkeling, economische, sociale en culturele zaken. Medio augustus bracht een delegatie van de politie Rotterdam-Rijnmond en de directie Veiligheid een werkbezoek aan Chicago, vooral gericht op het optreden bij grote evenementen. Loco-burgemeester Grant van New Orleans bezocht in het najaar de conferentie Deltas in Times of Climate Change in Rotterdam. Rotterdam en New Orleans spraken af intensiever te gaan samenwerken om beter voorbereid te zijn op de gevolgen van klimaatverandering. Loco-burgemeester Grant van New Orleans en wethouder Van Huffelen (Duurzaamheid, Binnenstad en Buitenruimte) van Rotterdam ondertekenden daartoe in het Wereldmuseum in Rotterdam een intentieverklaring.

13

Special partnerships De speciale verbondenheid van Rotterdam en veel Rotterdammers met Suriname, Turkije, Marokko, de Nederlandse Antillen en Kaapverdië en de betekenis daarvan voor het internationale beleid, is in 2010 onderzocht. De ‘herkomstlanden’ van veel Rotterdammers zijn volop in verandering. In economisch opzicht ontwikkelen deze landen zich goed, hoewel de verschillen in omvang en tempo groot zijn. De term herkomstlanden dekt overigens steeds minder de lading, omdat deze Rotterdammers in de meeste gevallen hier geboren zijn. De bestaande internationale relaties kunnen beter ontwikkeld worden als ‘special partnerships’, waarbij gelijkwaardigheid en wederkerigheid de basis vormen voor de afwegingen tot samenwerking. Gemeenschappelijke thema’s zijn economische samenwerking, justitiële samenwerking en kennisuitwisseling. In de snel groeiende economie van Turkije liggen voor Rotterdam de meeste kansen. Rotterdammers naar etniciteit in 2010 Aantal

Aandeel

Surinamers

52.942

8,7%

Turken

47.519

7,8%

Marokkanen

39.708

6,5%

Antillianen

22.073

3,6%

Kaapverdianen

15.302

2,5%

Totaal special partners

177.544

29,1%

Totaal

610.412

100%

Bron: COS Rotterdam

Marokko Op 24 december 1610 tekenden Marokko en Nederland het eerste gezamenlijke handelsverdrag, het eerste verdrag tussen een Europees land en een niet-Christelijk land. Marokko en Nederland vierden daarom in 2010 400 jaar handelsbetrekkingen. Ter gelegenheid daarvan bracht in oktober 2010 een handelsdelegatie van 25 Nederlandse bedrijven een bezoek aan Casablanca. Burgemeester Aboutaleb leidde de handelsmissie en opende een seminar over de milieu- en watersector, waar de samenwerking tussen Rotterdam en Casablanca werd herbevestigd. Verder werden gesprekken gevoerd met de wali (gouverneur) en de burgemeester van Casablanca en met de korpschef van Casablanca over politiesamenwerking Nederlandse Antillen De Nederlandse Antillen zijn op 10 oktober 2010 opgehouden te bestaan. Curaçao en Sint Maarten zijn vanaf deze datum zelfstandige landen binnen het Koninkrijk der Nederlanden; Aruba, Bonaire, Saba en Sint Eustatius zijn sindsdien bijzondere gemeenten van Nederland. De Minister-President van Curaçao, de heer G. Schotte, bezocht al in december 2010 Rotterdam en nodigde onze burgemeester uit voor een tegenbezoek. 14

Suriname De Rotterdamse tentoonstellingsruimte TENT opende op 9 september het culturele seizoen met Paramaribo Perspectives, een grote groepstentoonstelling waarin een zelfbewuste generatie Surinaamse en Nederlandse kunstenaars samenkwam. De tentoonstelling was de afsluiting van een jarenlange intensieve culturele uitwisseling tussen kunstenaars uit Rotterdam en Paramaribo. Kosmopolis Rotterdam presenteerde daarnaast foto’s van Otto Snoek op billboardformaat in het Rotterdamse wijkpark het Oude Westen. Centrum Beeldende Kunst Rotterdam toonde tekeningen en schilderijen met Surinaamse grondstoffen van Casper Hoogzaad. In dezelfde periode organiseerde de Kamer van Koophandel Rotterdam een seminar over zakendoen met Suriname. Kaapverdië De ontwikkelingshulprelatie die Rotterdam met Kaapverdië onderhield is de laatste jaren afgebouwd. Kaapverdië is uitgegroeid tot een ‘middle income’ land waarmee economische banden worden onderhouden. Rotterdam heeft, om deze economische banden te versterken, een trekkende en faciliterende rol gespeeld om een Cabo Verde Business & Investment Event te organiseren. Dit vond plaats voorafgaand aan een groot Kaapverdisch muziekfestival in De Doelen. De dag dáárvoor vonden bilaterale consultaties plaats tussen Kaapverdië en Nederland waardoor er zowel op het Business Event als het Muziekfestival hoogwaardigheidsbekleders uit Kaapverdië aanwezig waren. Als afsluiting van het Business Event heeft in de Burgerzaal van het stadhuis een spetterende en muzikale receptie plaatsgevonden.

Stedenbanden en -bezoeken Rotterdam onderhoudt goede betrekkingen met vele steden over de hele wereld. Vooral in Europees verband komen er regelmatig bezoekersgroepen uit andere steden naar Rotterdam en gaan Rotterdamse delegaties op werkbezoek in buitenlandse steden, om te leren van elkaars ervaringen en projecten te bekijken. Antwerpen is als tweede havenstad van Europa en dichtstbijzijnde buitenlandse stad een natuurlijke partner waar regelmatig contact mee is. Rotterdam heeft sinds 1940 een stedenband met Antwerpen. Voorjaar 2010 bezocht de havenschepen van Antwerpen Rotterdam, in het najaar bracht de Rotterdamse havenwethouder Baljeu een tegenbezoek aan Antwerpen. In april spraken beide burgemeesters tijdens een burgemeestersdebat in Antwerpen met elkaar over stedenbouw, werkgelegenheid, sport en cultuur, integratie en jongerenbeleid. In 2010 waren er ook wederzijdse bestuurlijke bezoeken tussen Gent en Rotterdam, zowel op cultureel gebied als bij de uitwisseling van informatie over de problematiek van de MOE-landers, de arbeidsmigranten uit Midden- en Oost-Europa. Gent heeft vooral problemen met de grote toestroom van Bulgaren. Afgesproken is de uitwisseling voort te zetten en daar andere steden in de Benelux en en de Europese Unie bij te betrekken. Wethouder Karakus reisde van 4-6 november met vertegenwoordigers van de gemeente Rotterdam en een

groot aantal bij de woningbouw betrokken marktpartijen naar Marseille. Daar werden woningbouwprojecten als La Cité Radieuse van Le Corbusier bezocht en werd gesproken over de effecten van de financieel-economische crisis op de woningbouw in Marseille en in Rotterdam. De deelnemers aan het werkbezoek formuleerden een aantal gezamenlijke afspraken in de ‘Maatregelen van Marseille’ over prioritering van woningbouwplannen en de inzet op terreinen als vergroening, duurzaamheid en transformatie van leegstaande kantoren. De Europese vastgoedsector ontmoette elkaar traditiegetrouw in het voorjaar op de MIPIM-beurs in Cannes en in het najaar op de Expo Real in München. Wethouder Karakus nam ook in 2010 met Rotterdamse delegaties aan beide beurzen deel. In Oslo nam de burgemeester eind november deel aan de jaarlijkse kapceremonie voor de kerstboom die Oslo traditiegetrouw schenkt aan Rotterdam. De burgemeester combineerde dit met werkbezoeken en gesprekken over jeugdbeleid en onderwijs. Een Noorse delegatie woonde op 17 december de lichtjesceremonie op de Coolsingel bij, waarbij de kerstboom werd ontstoken. Rondom de Nederlandse verkiezingen had een delegatie van de kiesraad van Oslo een studiebezoek aan Rotterdam gebracht. De Noren bezochten een stembureau, het ‘zenuwcentrum’ van Publiekszaken Rotterdam en spraken met burgemeester Aboutaleb, wethouder Kriens (Financiën, Bestuur en Organisatie, Volksgezondheid en Maatschappelijke Ondersteuning) en raadslid Sörensen.

Bestuurlijke reizen in 2010 Wethouder Lamers

1-2 feb

Barcelona

Sportseminar

Burgemeester

19-23 feb

New York, Chicago

Haven en economie

Wethouder Karakus

16-18 mrt

Cannes

Vastgoedbeurs MIPIM

Burgemeester

28 apr

Hamburg

Rederslunch

Burgemeester

15-22 mei

Shanghai

Opening World Expo 2010

Burgemeester

7-9 jun

Berlijn

Participatie, verkeer, duurzaamheid

Burgemeester + Wethouder Laan

24-26 jul

Parijs

Tour de France

Wethouder van Huffelen

2-3 sep

Stockholm

Duurzaamheid

Burgemeester + Wethouder Baljeu

9 sep

Brussel

Netwerkbijeenkomst

Wethouder van Huffelen

15-16 sep

Parijs/Chartres

Conferentie Lichtsteden

Burgemeester

16-17 sep

Keulen, Düsseldorf

Relatiebeheer, havenpromotie

Wethouder Laan

30 sep - 1 okt

Stuttgart

Conferentie sportcultuur

Burgemeester

3-6 okt

Casablanca, Brussel

400 jaar handelsbetrekkingen, Comité van de Regio’s

Wethouder Karakus

4-6 okt

München

Vastgoedbeurs Expo Real

Wethouder Louwes

11 okt

Brussel

Eurocities

Wethouder Baljeu

15-22 okt

Zuid-China

Relatiebeheer, havenpromotie

Wethouder Laan

3-5 nov

Istanbul

Cultuur, sport, economie

Wethouder Schrijer

3-5 nov

Zaragoza

Eurocities

Wethouder Karakus

4-6 nov

Marseille

Studiereis vastgoed

Burgemeester

25-26 nov

Oslo

Kerstboomkapceremonie

Wethouder Baljeu

1 dec

Düsseldorf

Parlementaire havenavond

Burgemeester

27 nov - 1 dec

Brazilië

Economie

15

De Europese Unie In Brussel is er een nauwe wisselwerking tussen kennisuitwisseling, beleidsbeïnvloeding en subsidieverwerving. Europese netwerken spelen daarin een essentiële rol. Rotterdam is daarom actief in veel Europese netwerken, om op de hoogte te zijn van, invloed uit te oefenen op en in te spelen op nieuwe beleidsontwikkelingen, wetgevingsvoorstellen en subsidiemogelijkheden. De Europese Unie werd in 2010 overheerst door de staatsschuldcrisis in de eurozone. Aansluitend op de wereldwijde economische crisis kwam de economische stabiliteit van de Europese Unie verder onder druk door de enorme begrotingstekorten en staatsschulden van Griekenland, Portugal en Ierland. De onderlinge afhankelijkheid van de Europese landen werd hierdoor akelig duidelijk. De solidariteit en stabiliteit is voorlopig verzekerd met noodleningen en een veiligheidsnet. In 2010 werd ook de strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei in de komende 10 jaar, Europa 2020, vertaald in structurele maatregelen. De Europese Unie wil kennis, onderwijs, innovatie en digitalisering bevorderen, efficiënter met hulpbronnen omgaan en tegelijk het concurrentievermogen versterken, de participatie op de arbeidsmarkt verhogen, de vaardigheden van de burgers vergroten en de armoede bestrijden. Daartoe zijn zeven kerninitiatieven ontwikkeld: de digitale agenda, de innovatie-unie, jeugd in beweging, efficiënt gebruik van hulpbronnen, industriebeleid, een agenda voor nieuwe vaardigheden en nieuwe banen en een Europees platform tegen armoede en sociale uitsluiting. Verschillende van deze kerninitiatieven sluiten goed aan bij de Rotterdamse collegeprioriteiten. Coördinatie De voor Rotterdam relevante ontwikkelingen in de Europese Unie worden gevolgd door een kleine staf die daarover maandelijks rapporteert in Memo Brussel. In 2010 werden negen algemene memo’s uitgebrachte en drie specials, namelijk over de werkprogramma’s 2010 en 2011 van de Europese Commissie en over het 5e cohesieverslag, volledige titel ‘Vijfde verslag over economische, sociale en territoriale cohesie’ dat de Europese Commissie op 9 november publiceerde. Deze memo’s, evenals meer toegesneden informatie, worden doorgesluisd naar bestuur en management en Europaspecialisten in de gemeentelijke diensten. Deze beoordelen of en op welke wijze actie wordt ondernomen op de Europese beleidsinitiatieven. Afstemming vindt plaats in de Coördinatiewerkgroep EU, die eens per kwartaal bijeenkomt en tussentijds tussen de ‘fysieke’ diensten in het 16

ROEM (Rotterdams Overleg Europa en Milieu) en de ‘sociale’ diensten in het SAF (Social Affairs Forum). De Europese beleidsprioriteiten zijn getoetst aan de collegeprioriteiten van het nieuwe college van burgemeester en wethouders. Mede op basis daarvan is een lobbystrategie opgesteld voor de Haagse en Brusselse belangen van Rotterdam door het college vastgesteld. Afhankelijk van inhoud en belang van de verschillende prioriteiten wordt samengewerkt met de andere grote steden in Nederland (G4), Europa (Eurocities, Comité van de Regio’s) of meer sectorale netwerken of projecten. Rotterdam heeft een klein kantoor in Brussel, samen met de andere drie grote steden en onder meer Eurocities in het House of European Cities. Vanuit deze vooruitgeschoven post worden de contacten met de Europese instellingen onderhouden. Informatie Om de kennis van en betrokkenheid bij het Europese beleid te vergroten en het belang goed in te kunnen schatten heeft de gemeente Rotterdam in 2010 diverse informatiebijeenkomsten georganiseerd. In Rotterdam werden eind 2010 twee bijeenkomsten georganiseerd over het Europees beleid op het gebied van veiligheid en recht, het zogenaamde Stockholmprogramma, en over het Europees recht op het gebied van mededinging, aanbesteden, staatssteun en dergelijke. Aan deze bijeenkomsten werd ook deelgenomen door collega’s van de andere G4-steden. DCMR organiseerde medio 2010 een bijeenkomst die specifiek gericht was op de implementatie van Europese milieuwetgeving. In De Doelen organiseerde eind 2010 het Europese Leven Lang Leren Programma haar jaarlijkse conferentie, onder de titel: ‘internationalisering voor iedereen’. Naast deze informatiebijeenkomsten over Europees beleid en wetgeving zijn ook enkele bijeenkomsten over Europese subsidies georganiseerd. Voor de zomer organiseerde het VNG Servicebureau Europa in samenwerking met de gemeente Rotterdam een seminar over Europese subsidiemogelijkheden voor gemeentelijke projecten op het gebied van duurzaamheid. Kort daarna organiseerde het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam een seminar over de betekenis van de Europese structuurfondsenprogramma’s voor Rotterdam. Ter gelegenheid van de afsluiting van de ‘oude’, Europese subsidieprogramma’s Urban II in deelgemeente Noord en Doelstelling 2 in Delfshaven en Feijenoord, keken wethouder Schrijer (Werk, Sociale Zaken en Stedelijke Economie) en de betrokken deelgemeentevoorzitters terug op de ervaringen met deze programma’s en de lessen die daaruit kunnen worden getrokken voor de huidige en toekomstige programma’s. Na de zomer liet het programma Kansen voor West/ Kansen voor Rotterdam zien hoe de Europese subsidiegelden uit het huidige programma worden besteed. Op 3 oktober waren er drie projecten gratis te bezoeken: het Scheepvaart- en Transport College, het World Music & Dance Centre (WMDC) met een voorstelling en de Splashtours.

Lobby Op 9 september organiseerde de gemeente samen met het Havenbedrijf een evenement voor het Brusselse netwerk rondom een optreden van het Rotterdams Philharmonisch Orkest in Brussel. Burgemeester Aboutaleb en president-directeur Smits van het Havenbedrijf waren gastheer van dit evenement. Vooraf spraken wethouder Baljeu en Smits met Eurocommissaris Kallas (transport) over de Europese ontwikkelingen op het gebied van Trans Europese transportnetwerken en duurzame mobiliteit (smart cities).

Werkbezoeken In Brussel werden in dezelfde week de Open Dagen, de Europese week voor regio’s en steden, georganiseerd door de Europese Commissie en het Comité van de Regio’s, in nauwe samenwerking met de Brusselse kantoren van regio’s en steden. Eén van de workshops, over het regionaal beleid van de Europese Unie en de visie van steden en regio’s op EU 2020, werd georganiseerd door het G4-kantoor. Burgemeester Aboutaleb sprak op een speciale plenaire sessie van het Comité van de Regio’s en de Europese Commissie met Eurocommissaris Hahn over het cohesiebeleid na 2013. Vervolgens spraken zij beiden tijdens een netwerkreceptie in het House of European Cities, waar ook het G-4 kantoor gevestigd is. Die week kwam ook het Comité van de Regio’s plenair bijeen in Brussel. Eurocommissaris Kroes was één van de sprekers, uiteraard over het kerninitiatief de digitale agenda en het belang van ICT voor de economie. In het voorjaar sprak zij daarover al in Rotterdam op de conferentie ICTDelta 2010. Als alumna van de Erasmus Universiteit Rotterdam was zij ook de hoofdspreekster tijdens de opening van het academisch jaar in Rotterdam over Europa 3.0. Ook andere Europees commissarissen bezochten Rotterdam in 2010. Europees commissaris voor milieu Potočnik sprak in april over de moeizame implementatie van het Natura 2000-beleid met een delegatie onder leiding van minister Verburg en bezocht de ontwikkelingen rond de Tweede Maasvlakte en het Voornse Duin. Verder sprak hij over afval en recycling, waarbij wethouder Bolsius (Haven, Financiën, Buitenruimte en Organisatie) de Rotterdamse situatie toelichtte en de wenselijkheid niet alles van bovenaf in richtlijnen vast te leggen. In juni bezocht Europees transportcommissaris Siim Kallas Rotterdam voor een conferentie over de Europese spoorcorridors, op initiatief van verkeersminister Eurlings. Elf ministers van betrokken landen ondertekenden de Verklaring van Rotterdam (zie pagina 9).

Inhoudelijk focust Rotterdam op de Europese structuurfondsen, klimaat en talentontwikkeling. Rotterdam heeft veel expertise op deze beleidsterreinen en is nauw betrokken bij de beleidsvorming. De lobby bestaat onder meer uit bijdragen aan overleggen en stukken, die niet altijd direct herkenbaar zijn, maar bij sommige gelegenheden kan wel meer naar buiten worden getreden met de Rotterdamse inzet. Zo sprak wethouder Baljeu als managementautoriteit van het programma Kansen voor West en namens de G4 met de minister voor Economische Zaken over de Nederlandse inzet voor de structuurfondsen. Ambtelijk zijn presentaties over de Rotterdamse aanpak en inzet gegeven en is deelgenomen aan discussies met Europees Parlement en Europese Commissie. Het Rotterdam Climate Initiative heeft in 2010 gereageerd op de voorstellen van de Europese Commissie voor een nieuwe Energiestrategie voor Europa 2011-2020 en voor vermindering van de CO2 -uitstoot op weg naar 2050. In het najaar nam Rotterdam het voorzitterschap op zich van de G4-samenwerking in Brussel. De inzet is om de samenwerking zo praktisch mogelijk te maken, samenwerken waar nuttig en elkaar informeren over de eigen activiteiten. Het accent op output en zichtbaarheid door middel van een werkplan met bestuurlijke prioriteiten, gemeenschappelijke kalender, de organisatie van evenementen en briefings per stad. Rotterdam trekt namens de G4 de lobby voor de structuurfondsen. Gezamenlijk worden de lobbydossiers duurzame stedelijke ontwikkeling, regionaal beleid en Europa 2020 gevolgd. In 2010 brachten verschillende groepen uit de vier steden werkbezoeken aan het G4-kantoor in Brussel, onder meer de directeuren Sociale zaken, duurzame stedelijke ontwikkeling, trainees, subsidie adviseurs en het OBR. Tijdens de ‘Brusselse Open Days’ mede-organiseerde het G4-kantoor een internationaal seminar over het regionaal beleid van de EU en de visie van steden en regio’s op EU 2020. Daarnaast organiseerden de G4 enkele netwerkbijeenkomsten samen met de partners in het House of European Cities. Burgemeester Aboutaleb en Eurocomissaris Hahn spraken op één daarvan, op 6 oktober, over de rol van steden in de Europese economische ontwikkeling.

17

Subsidies Deelname aan netwerken maakt het vaak makkelijker om Europese subsidie te verwerven. Rotterdam heeft in de loop van 20 jaar ervaring met Europese subsidies een dusdanig goede naam opgebouwd, dat de gemeente nu (als enige gemeente in Europa) management autoriteit is voor het Europees Fonds Regionale Ontwikkeling. Rotterdam is verantwoordelijk voor de uitvoering van het programma Kansen voor West, waarin in de periode 2007-2013 een bedrag van € 310 miljoen aan Europese subsidie beschikbaar is. Met de bijbehorende publieke en private cofinanciering geeft dit een investeringsimpuls

van ruim € 770 miljoen voor de gehele Randstad. In 2010 zijn 49 nieuwe projecten gecommitteerd voor een bedrag van ruim 69 miljoen. Hiermee zijn 126 projecten in uitvoering en is 68% van het budget vastgelegd. Het onderdeel Kansen voor Rotterdam mag 46 miljoen aan Europese subsidie besteden. In 2010 werd hieruit onder meer subsidie beschikt aan het Drijvend Paviljoen, De Hofbogen, de herinrichting van de openbare ruimte Katendrecht en de revitalisering winkelgebied Oude Noorden.

In 2010 lopende en verworven Europese subsidies Naam EU-programma

Partners (LP = lead partner) Periode en budget

Doel

Citeair II Interreg IVC

LP Parijs, DCMR, Polis, Rome 2008-2011 - € 2.000.000 totaal

Kennisuitwisseling luchtkwaliteit, duurzaam transport, CO 2-reductie

DIADEM (Distributed Information Acquisition and Decision making for Environmental Management) 7e Kaderprogramma Onderzoek en Ontwikkeling

Craiova, Karlsruhe, Orebro. DCMR 2008-2011 - € 2.519.682 totaal

ICT voor milieumanagement en energie efficiency

ESF Actie A Europees Sociaal Fonds

Rotterdam, SoZaWe 2010-2012 - € 5.000.000

Niet-uitkeringsgerechtigden en arbeidsbelemmerden

ESF Actie D (2010) Europees Sociaal Fonds

LP Emmen, Rotterdam Stadstoezicht 2010 - € 68.000

Opleiding gemeente ambtenaren

Kansen voor West Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling

G4, P4 2007-2013 - € 310.000.000 totaal

Rotterdam (OBR) is Managementautoriteit en verantwoordelijk voor gehele programma.

Kansen voor Rotterdam Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling

Rotterdam, OBR 2007-2013 - € 46.000.000 R’dam

Onderdeel van Kansen voor West

MUSIC (Mitigation in Urban Areas: Solutions for Innovative Cities) Interreg IV B NWE

LP Rotterdam (OBR, dS+V, RCI, DRIFT), Aberdeen, Montreuil, Gent, Ludwigsburg 2010-2014 - € 2.800.000 totaal; R’dam € 1.000.000

Kennisuitwisseling over innovatieve energiebesparing in de bebouwde omgeving

My Generation Urbact

LP Rotterdam OBR, Birmingham, Gdansk, Glasgow, Gothenborg, Patras, Riga, Bari, Valencia, Tirga-Mures, Warschau 2008-2011 - € 750.000 totaal; R’dam € 150.500

Kennisuitwisseling over talentontwikkeling en over jongerenparticipatie

NLAO I (Network of Local Authority Observatories) Progress 2007-2013

Bologna, Praag, Southampton, Stockholm, SoZaWe-SWA 2009-2010 - € 996.188

Vergelijkend onderzoek naar werkgelegenheid en sociale woningbouw

NLAO II (Network of Local Authority Observatories) Progress 2007-2013

Barcelona, Birmingham, Bologna, Brno, Kopenhagen, Krakau, Lille-Roubaix, Rotterdam, SoZaWe- SWA Sofia en Stockholm 2010-2012 - € 115.500 R’dam

Kennisuitwisseling over ‘active inclusion’ (actieve integratie) strategieën op lokaal niveau.

TENT CODE24 Interreg IV B NWE

LP Mannheim, Havenbedrijf Rotterdam N.V. 2010-2013 - € 3.100.000 totaal

Trans Europese Netwerken Spoorcorridor RotterdamGenua

TSE Tackling Social Exclusion Interreg IV A Twee Zeëen

LP Southampton, Gent, Rotterdam (SoZaWe, DAAD) 2008-2011 - € 2.310.100 totaal; R’dam € 330.000

Kennisdeling sociale integratie en toeleiding naar werk

WeDo (Wellbeing and Dignity for Older People) Progress 2007-2013

AGE-platform, GGD 2010-2012 - € 5.000

Ontwikkeling kwaliteitskader voor langdurige zorg; voorkomen misbruik van ouderen

18

Het college van burgemeester en wethouders van Rotterdam is verantwoordelijk voor de doeltreffendheid en deugdelijkheid. Wethouder Baljeu (regionale economie) vertegenwoordigt de Management Autoriteit (MA) in het Comité van Toezicht. De MA doet jaarlijks uitgebreid verslag van de voortgang van de programma’s Kansen voor West en Kansen voor Rotterdam. 4 De Management Autoriteit is ondergebracht bij de afdeling Investeringen en Fondsen van het OBR dat met deze en andere subsidieregelingen een enorme expertise heeft opgebouwd voor de fysieke sector. De sociale sector heeft per januari 2010 een eigen Europees Subsidie Bureau (ESB) opgericht, omdat de regelingen en expertise voor de sociale sector specifieke eisen en netwerken vereisen. De beide subsidiebureau’s voor de fysieke en sociale sector werken overigens al vanaf de ideevorming nauw samen. Het ESB werkt vanaf 1 januari 2010 voor alle diensten in het sociale domein, primair GGD, SoZaWe, JOS, maar inmiddels zijn ook Roteb en DKC aangesloten. In 2010 is primair ingezet op het Europees Sociaal Fonds. Een aanvraag om arbeidsbelemmerden te ondersteunen ter waarde van 5 miljoen in 2010 is goedgekeurd, aanvragen voor Fit-4-Work en het tegengaan van werkloosheid onder jongeren, elk voor 3,2 miljoen, zijn ingediend. Rotterdam is actief in de stuurgroep van Eurocities die probeert de criteria voor het ESF in de komende periode meer in lijn te brengen met de stedelijke werkelijkheid. In de praktijk blijken Haagse regels vaak beperkend op de Brusselse mogelijkheden om in Rotterdam ESF-geld te besteden. Voor Rotterdam zijn kernthema’s in de lobby de terugkeer op de arbeidsmarkt van (langdurig) werklozen (WWB) en verbetering van de kansen van jongeren. Na een lang voortraject kreeg Rotterdam in 2010 een subsidie toegekend voor het project MUSIC: Mitigation in Urban Areas: Solutions for Innovative Cities. Het is een samenwerkingsproject tussen steden en kennisinstituten op het gebied van energiebesparing in de bebouwde omgeving. Het project wordt gefinancierd door het Europese Interreg IV B programma. Op 17 en 18 november vond de Kick off bijeenkomst plaats in Rotterdam, waarbij wethouder van Huffelen één van de sprekers was.

De gemeente Rotterdam is vrij succesvol in het verwerven van Europese subsidies, maar ook andere organisaties verwerven middelen die de stad ten goede komen. Zo ontving in 2010 het ministerie van Infrastructuur en Milieu € 1,5 miljoen voor de uitbreiding van het spooremplacement Maasvlakte-West en € 0,8 miljoen voor een studie naar een extra Betuweroutespoor tussen Zevenaar en de Duitse grens. Prorail ontving subsidie voor 70.000 zonnecellen op het dak van OV-terminal Rotterdam Centraal: 10.000 m2 dakoppervlak zal van ramen met zonnecellen worden voorzien. Hiermee ontstaat de grootste toepassing van zonne-energie op een stationsdak in Nederland en één van de grootste in Europa. De Stichting House of Hope slaagde er in enkele tienduizenden euro’s te verwerven voor haar project Onbekend en bemind: in drie wijken in Rotterdam-Zuid (Tarwewijk, Katendrecht en Beverwaard) schakelt de Stichting House of Hope vrijwilligers in om wijkbewoners persoonlijke aandacht en steun te geven.

Management Autoriteit Kansen voor West, Jaarverslag 2010 Operationeel Programma Kansen voor West, 1 juni 2011.

4

Europese Jongerenhoofdstad Nieuwjaarsnacht 2010 nam Turijn het estafettestokje als Europese jongerenhoofdstad over van Rotterdam. Tijdens een groot eindejaarsspektakel aan de Maas dat live op televisie werd uitgezonden, sloot Rotterdam als eerste Europese jongerenhoofdstad het jaar af en werd Turijn geïnstalleerd als nieuwe European Youth Capital. Het thema van Turijn, Your Time, sloot mooi aan op het Rotterdamse thema Your World. Inmiddels heeft Antwerpen in 2011 Turijn opgevolgd als Europese Jongerenhoofdstad, werd Braga gekozen voor 2012 en Maribor (Slovenië) voor 2013.

Onder de vlag van Your World heeft in 2010 nog één groot internationaal evenement in Rotterdam plaatsgevonden, waaraan enkele tienduizenden jonge buitenlandse bezoekers deelnamen. Eind 2010 stelden duizenden Rotterdamse gezinnen hun huis open voor 30.000 Taizé jongeren uit heel Europa. Zij waren naar Rotterdam gekomen voor vijf dagen van bezinning en ontmoeting. Taizé aan de Maas heeft bijgedragen aan een positieve beeldvorming van jongeren. Naast de centrale activiteiten in Ahoy werden in lokale gemeenschappen door heel Rotterdam tal van ontmoetingen tussen jongeren en vertegenwoordigers van de samenleving georganiseerd. 19

Klimaat en energie Rotterdam heeft een actieve lobby in Brussel op het gebied van luchtkwaliteit, transport, energie, klimaat en geluid. In internationaal verband is Rotterdam als ‘affiliate city’ onderdeel van de C40, een netwerk van de grootste steden van de wereld. De gemeente Rotterdam heeft een voorbeeldfunctie als het gaat om klimaataanpak en CO2 -reductie. Op initiatief van wethouder van Huffelen besloot het college met ingang van 1 januari 2010 alleen nog maar klimaatneutraal te vliegen. De uitstoot van CO 2 en andere broeikasgassen veroorzaakt door dienstreizen per vliegtuig wordt voortaan gecompenseerd. Rotterdam betaalt daartoe per gemeentelijke vliegreis een bedrag aan klimaatcompensatieprogramma’s voor aanplant, bescherming en beheer van bossen en investeringen in duurzame energieprojecten. Rotterdam heeft zich afgelopen jaar internationaal verder geprofileerd als klimaatstad. Met het thema New Energy haalde Rotterdam voor het eerst in de geschiedenis de start van de Tour de France naar Nederland. Als uitvloeisel van de samenwerkingsovereenkomst Duurzaam Ontwikkelen in Rotterdam, reisde wethouder van Huffelen begin september naar Stockholm, met een delegatie van ontwikkelaars, beleggingsinstellingen, bouwbedrijven en architecten. De delegatie werd geïnformeerd over het duurzaamheidsbeleid van Stockholm en bezocht diverse projecten. De ervaringen in Stockholm zijn benut voor het afsluiten van een nieuwe 20

samenwerkingsovereenkomst, waarmee de gemeente en marktpartijen zich inspannen voor duurzaam bouwen en gebiedsontwikkeling. Twee weken later bezocht wethouder van Huffelen de algemene ledenvergadering van LUCI, de Lighting Urban Community International, een netwerk van specialisten op het gebied van stedelijke verlichting. Voorafgaand aan de conferentie in Chartres, ondertekende de wethouder in Parijs het Charter on Urban Lighting. Het Havenbedrijf heeft met de International Association of Ports and Harbours gewerkt aan de Environmental Ship Index (ESI). De index kan gebruikt worden door havens om milieuvriendelijke scheepvaart te stimuleren. Vanaf 1 januari 2011 gaan Amsterdam, Dordrecht, Moerdijk en Rotterdam schone schepen belonen met maximaal vijf procent korting op het havengeld. Antwerpen, Bremen en Hamburg hebben aangegeven later mee te doen. De ESI is één van de acties die voortkomt uit de World Port Climate Conference, in 2007 in Rotterdam. In het World Ports Climate Initiative werken 55 havens wereldwijd aan CO2 -reductie in havens en aanpakken voor adaptatie.

Water Rotterdam wil zich internationaal profileren als waterstad nummer 1. Nederland wil de exportfunctie van de watersector versterken. De regio Rotterdam ontwikkelt zich tot proeftuin voor delta- en watertechnologie, internationaal kenniscentrum voor water- en klimaatvraagstukken en vestigingsplaats voor bedrijven in deze sector. Van mei tot oktober presenteerde Rotterdam zich prominent op de World Expo in Shanghai in een eigen paviljoen ‘Better City, Better Life’. Het paviljoen draaide om water, klimaat en waterbescherming en vooral om vernieuwende oplossingen. Rotterdam kon haar aanpak in klimaatadaptatie internationaal presenteren.

Op uitnodiging van de gouverneur van Jakarta nam een delegatie uit Rotterdam eind oktober deel aan de 1e ASEM-conferentie, de ASian-European Meeting voor gouverneurs en burgemeesters. Rotterdam heeft een langdurige samenwerkingsrelatie met Jakarta op het gebied van watermanagement. Rotterdam steunt het Long Term Dredging Plan en het North Java Coastal Defence Project. In 2008 zijn hierover Minutes of Agreement ondertekend tussen de burgemeester van Rotterdam en de gouverneur van Jakarta en in 2009 een Letter of Intent in het kader van Connecting Delta Cities. Het werkbezoek was tevens bedoeld ter voorbereiding van een werkbezoek van de burgemeester aan Jakarta in februari 2011. Er is onder meer gesproken over de inhoud van een nieuwe Minutes of Agreement, ter opvolging van de in 2008 ondertekende. Sinds 1986 onderhouden Rotterdam en Jakarta nauwe banden.

In september 2010 organiseerde Rotterdam de wereldwijde klimaatconferentie voor deltasteden: Deltas in Times of Climate Change. Tijdens deze conferentie kwamen 1200 wetenschappers, bestuurders, beleidsmakers en vertegenwoordigers van het bedrijfsleven uit twaalf delta’s en zestig landen samen om kennis en ervaring te delen zodat delta’s zich beter kunnen voorbereiden op de klimaatverandering. Tijdens de plenaire sessie spraken o.a. ZKH Prins Willem Alexander, de burgemeester, vice-minister Nguyen Thai Lai van Vietnam en loco-burgemeester Grant van New Orleans. De conferentie werd georganiseerd door Connecting Delta Cities, een netwerk van deltasteden waartoe Rotterdam in 2009 het initiatief heeft genomen. Deltasteden behoren tot de meest kwetsbare gebieden van de wereld. Een groot deel van de wereldbevolking woont in deltasteden. Doel van het netwerk is om meer kennis uit te wisselen op het gebied van integraal stedelijk watermanagement en klimaatadaptatie. De focus ligt voorlopig op een kerngroep: Ho Chi Minh City, Hong Kong, Jakarta, Londen, New Orleans, New York, Shanghai en Tokyo. In 2010 tekenden Rotterdam, wethouder van Huffelen en New Orleans, loco-burgemeester Grant een intentieverklaring voor samenwerking. Eerder tekenden Jakarta en Ho Chi Min City dergelijke intentieverklaringen met Rotterdam. Vertegenwoordigers van Bangladesh, Californië, Egypte, Indonesië, Vietnam en Nederland ondertekenden de Delta Alliance Declaration. Rotterdam heeft afspraken gemaakt met het Rijk dat Rotterdam zich binnen deze samenwerkingsrelatie richt op Vietnam (Ho Chi Minh City en Mekong Delta) en Indonesië (Jakarta).

21

Sociaal 2010 was het Europees jaar van de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting. Rotterdam organiseerde mede daarom van 24-26 februari, in samenwerking met het UNDP (United Nations Development Program), het 7th Forum of the World Alliance of Cities Against Poverty (WACAP). De WACAP heeft tot doel steden over de hele wereld bij elkaar te brengen rond het thema armoedebestrijding. Burgemeesters van over de hele wereld vergaderden in De Doelen over het thema ‘Confronting the Crisis Collectively: Working together to end poverty’. Het verwezenlijken van de VN-Millenniumdoelstellingen is een belangrijk doel. Een speciale plaats in het programma werd ingenomen door de burgemeesters van vier steden op Haïti, die kort tevoren ernstig getroffen waren door de aardbeving. Wethouder Kriens was president van het Forum en burgemeester Aboutaleb verzorgde de opening. Rotterdam is ook actief in het Network of Local Authority Observatories on Active Inclusion (NLAO). De dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid krijgt hiervoor Europese subsidie om kennis te verzamelen en uit te wisselen over reïntegratie van kwetsbare groepen in de stad. Op 29 maart organiseerde de dienst daar een internationale conferentie over. Na het proefproject dat in 2010 eindigde, werd Rotterdam door Eurocities en de Europese Commissie gevraagd ook te participeren in een vervolgproject, NLAO II, samen met Stockholm, Bologna, Birmingham, Brno, Krakau, Kopenhagen, Lille-Roubaix, Barcelona en Sofia. Op initiatief van wethouder Kriens heeft de GGD de gemeente Rotterdam aangemeld als lid van het Europese Gezonde Stedennetwerk van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO): Healthy Cities. Wethouder Louwes (Arbeidsmarkt, Hoger Onderwijs, Innovatie en Participatie) nam op 11 oktober deel aan het Social Affairs Forum van Eurocities in Brussel en ondertekende het Integrating Cities Charter. Voorts sprak ze met vertegenwoordigers van de Europese Commissie over het programma New Skills for New Jobs en over het netwerk van Jongerenhoofdsteden. Wethouder Louwes nam op 19 november het rapport Moslims in Rotterdam in ontvangst, met de resultaten van een onderzoek naar integratie in de Afrikaanderwijk. Dit is onderdeel van het rapport Muslims in Europe, een onderzoek in elf Europese steden, in het kader van het project At Home in Europe van de Open Society Foundations. Het rapport gaat in op burgerschap en participatie, en de rol van media, onderwijs, werk, huisvesting en gezondheid bij integratie. 22

Kunst en cultuur Het programma internationalisering voor cultuur is gericht op de bijdrage die kunst en cultuur in internationale context kunnen leveren aan het versterken van de economische positie van Rotterdam. Het programma omvat culturele samenwerking met Antwerpen, São Paulo, Shanghai, Istanbul en het Ruhrgebied, versterken van de zichtbaarheid en internationale uitstraling van Rotterdam en een artist in residence beleid. Veel Rotterdamse kunstinstellingen zijn goed doordrongen van hun internationale positie. Uit een analyse die in 2010 is gemaakt, blijkt dat ze door en door internationaal georiënteerd zijn en dat de aandacht voor internationalisering in het Cultuurplan 2009-2012 de kunstinstellingen sterkt in hun internationale oriëntatie en uitdaagt tot nieuwe activiteiten. Het heeft geleid tot meer inzicht in de soort internationale activiteiten, scherpere en nieuwe formulering van international beleid bij de kunstinstellingen en een betere afstemming tussen cultuurplannen en beleidsprioriteiten.

Internationale evenementen in Rotterdam

2010 was een druk jaar met verschillende culturele activiteiten zoals coproducties en culturele uitwisselingen, het over en weer geven van masterclasses en het aanbieden van residenties aan programmeurs, kunstenaars, theatermakers. Rotterdam presenteerde zich bovendien tijdens de World Expo in Shanghai en in de Culturele hoofdsteden Istanbul en het Ruhrgebied. Speerpunt van het internationale cultuurbeleid was in 2010 de culturele samenwerking met Shanghai. Rotterdam heeft meegewerkt aan het Dutch Culture Center op de World Expo in Shanghai. In dit speciale paviljoen voor Nederlandse kunst en cultuur werden zes maanden lang culturele activiteiten uit China, Nederland en in het bijzonder ook uit Rotterdam aangeboden. De Netherlands China Arts Foundation die verantwoordelijk was voor de programmering van het DCC, had zes Rotterdamse projecten geselecteerd: een multimediaal kunstproject, een fototentoonstelling, beeldende kunst, muziek en diverse workshops in dans en keramiek.

4e Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam ‘Open City’

25 september 2009 10 januari 2010

Chinees Nieuwjaarsfestival

17 februari 2010

39e Internationaal Film Festival Rotterdam

27 januari - 7 februari 2010

Turkey Now Festival

4 februari - 4 april 2010

Pasar Malam Asia

3-5 april 2010

Antillen Festival

7-16 mei 2010

41e Poetry International Festival

11-18 juni 2010

North Sea Jazz Festival

9-11 juli 2010

State Of Mind International Hiphopfestival

16 juli - 18 juli 2010

26e Zomercarnaval

30-31 juli 2010

Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival

3-10 september 2010

33e Wereldhavendagen

3-5 september 2010

Internationaal Shantyfestival

3-5 september 2010

Festival Cabo Verde

6 november 2010

Rotterdamse Amazigh/Berber Festival

19 en 26-27 november 2010

Festival Jazz International Rotterdam 2010

16-21 november 2010

Intocht Sinterklaas

13 november 2010

Kerstboomceremonie

17 december 2010

Taizé

28 december 2010 1 januari 2011

Het Ruhrgebied, Istanbul en Pécs (Hongarije) mochten in 2010 de titel Europese Culturele Hoofdstad voeren. Rotterdam was betrokken bij de culturele programma’s van RUHR.2010 en Istanbul Culturele Hoofdstad 2010. Zo werd het Rotterdamse Observatorium door de RUHR.2010 organisatie uitgenodigd mee te doen aan het grootse Emscherkunst event. Atelier Van Lieshout en Jeanne van Heeswijk maakten onderdeel uit van het snelwegproject B1|A40 – Die Schönheit der großen Straße. En het Rotterdams Philharmonisch Orkest trad begin 2010 op in het Konzerthaus Dortmund. In Istanbul werd een podiumkunstenprogramma Rotterdam-inIstanbul georganiseerd.

23

Sport Rotterdam profileert zich internationaal als sportstad. Hoogtepunt in 2010 was de Grand Départ van de Tour de France. Ter voorbereiding hierop, maar ook om een vervolg te geven aan dit evenement, werden verschillende reizen ondernomen naar Parijs en Luik. Parijs als finishplaats van de Tour en Luik als startplaats voor de Tour de France in 2012. Luik wil graag leren van de ervaringen van de Grand Départ in Rottterdam. In mei reed de Giro d’Italia door een deel van Rotterdam. Voorts vonden in 2010 de Euro Hockey League en de Europacup Honkbal Clubteams plaats in Rotterdam en de gebruikelijke internationale sportevenementen als de Zesdaagse, het World Tennis Tournament, de Marathon en het CHIO. De sportsector is constant op zoek naar internationale evenementen die de positie van Rotterdam als sportstad kunnen versterken. Wethouder Lamers (Jeugd, Gezin, Onderwijs en Sport) bezocht voorjaar 2010 een sportseminar in Barcelona en wethouder Laan nam in het Internationale sportevenementen in Rotterdam Rabobank Wieler Zesdaagse

7-12 januari 2010

37e ABN AMRO World Tennis Tournament

8-14 februari 2010

Euro Hockey League

2-5 april 2010

30e Fortis Marathon Rotterdam

11 april 2010

Giro d’Italia (Pernis, Hoogvliet)

10 mei 2010

62e Concours Hippique International Officiel Rotterdam

16-20 juni 2010

Europacup Honkbal Clubteams

2-6 juni 2010

Le Grand Départ Rotterdam Tour de France

1-4 juli 2010

Wereldkampioenschap Turnen

17-24 oktober

Europees kampioenschap Korfbal

25-31 oktober

24

najaar in Stuttgart deel aan de conferentie Active Cities – Active Children over sportcultuur. De dienst Sport en Recreatie is ook actief in het netwerk van Europese Sporthoofdsteden ACES en in het Europese project You need exercise over het bestrijden van overgewicht. Ondertussen wordt hard gewerkt om Rotterdam in beeld te brengen als Gateway to the Games. Rotterdam ligt ideaal als trainingscentrum voor nationale ploegen.

Partners en communicatie Rotterdam werkt internationaal, nationaal, regionaal en lokaal samen om zich verder te ontwikkelen als Worldport en Worldcity. Bij de internationale economische contacten, de belangenbehartiging, de citymarketing, bij conferenties, evenementen, werkbezoeken en andere internationale activiteiten zijn veel partners betrokken. Daarover vindt regelmatig overleg plaats met bedrijven en instellingen in Rotterdam, met de nationale overheid en in internationale netwerken. Europese en Internationale partners Rotterdam is actief in tientallen internationale en Europese netwerken. Deelname aan die netwerken is een effectieve en efficiënte manier om contacten te onderhouden met partnersteden, kennis uit te wisselen en gezamenlijk te lobbyen of subsidie aan te vragen. Eurocities is één van de meest invloedrijke stedennetwerken in Europa. Rotterdam is één van de oprichters en was in 2010 voorzitter van de werkgroepen Entrepreneurship, Employment, Health and Wellbeing, Youth and Culture en Noise. Specialisten van de betreffende diensten vergaderen enkele keren per jaar met collega’s uit andere Europese steden en hebben gezamenlijk makkelijker toegang tot informatie en expertise van andere steden en beleidsmakers, beslissers en subsidie van de EU. De Education-werkgroep vergaderde in het voorjaar in Rotterdam, onder meer over kwaliteitsverbetering op school. De bijeenkomst werd geopend door wethouder

Lamers. Wethouder Louwes nam in het najaar deel aan de vergadering van het Eurocities Social Affairs Forum in Brussel en ondertekende daar het Charter on Integrating Cities. Wethouder Schrijer vertegenwoordigde het college tijdens de jaarvergadering van Eurocities in Zaragoza, die gewijd was aan City Marketing. 400 Deelnemers uit 80 steden spraken over het thema: Succesful Cities: Vision and Identity. Hij trad daar ook op als voorzitter van de internationale bestuursvergadering van Euricur, het European Institute for Comparative Urban Research aan de Erasmus Universiteit. Eind mei vonden vrijwel tegelijk drie Europese conferenties plaats in Rotterdam. De gemeente organiseerde voor de tweede keer de Cross-Atlantic Welfare-to-Work conferentie. Het thema van deze bijeenkomst was ‘Full Engagement & Integrated Services’. Gesproken werd over een geïntegreerde dienstverlening voor wanneer de vraag op de arbeidsmarkt toeneemt en de steeds meer vergrijzende bevolking. De internationale experts op het gebied van sociale zaken en werkgelegenheid waren nog niet weg of de veiligheidsexperts melden zich in de Burgerzaal. Als lid van het European Forum for Urban Security was Rotterdam in 2010 onder meer actief in een project gericht op het uitwerken en uitwisselen van kennis over cameratoezicht. De directie Veiligheid organiseerde eind mei de afsluitende conferentie ‘Citizen, Cities and Video Surveillance’. Burgemeester Aboutaleb opende de conferentie in de Burgerzaal. Tweehonderd meter verderop vond in het WTC het European Design Festival 2010 plaats, met internationale sprekers, workshops, exposities en andere festiviteiten. Op de laatste dag werden de European Design Awards uitgereikt. Erasmus Universiteit Rotterdam In de samenwerkingsovereenkomst die de Erasmus Universiteit Rotterdam en de gemeente Rotterdam op zes december ondertekenden, zijn aparte paragrafen opgenomen met de ambities en afspraken om samen 25

(Europese) subsidies te werven en gezamenlijk het onderscheidend vermogen van EUR en gemeente internationaal te versterken. In 2010 zijn de partners onder meer gezamenlijk opgetrokken in Shanghai en Brussel. De Erasmus Universiteit Rotterdam onderhoudt nauwe banden met universiteiten en onderzoeksinstituten in Europa, Noord-Amerika en het Verre Oosten. In 2010 richtte de EUR zich onder andere, samen met de gemeente, op een gezamenlijke reis naar Brazilië. Ook met andere onderwijsinstellingen en kennis- en onderzoeksinstituten wordt internationaal samen opgetrokken.

City branding en communicatie Vanuit de energie en het DNA van de stad wil Rotterdam internationaal excelleren op de thema’s haven en water, architectuur en sport. Rotterdam wil de internationale profilering versterken door publieke en zakelijke evenementen. De belangrijkste evenementen met internationale allure zijn het Internationaal Film Festival Rotterdam, de Marathon, North Sea Jazz, Zomercarnaval, Wereldhavendagen en Gergievfestival. Daarnaast profileerde Rotterdam zich in 2010 met de Grand Départ van de Tour de France en presenteerde de stad zich op de World Expo in Shanghai. (Lees verder op achterpagina)

Internationale en Europese netwerken waarin Rotterdam in 2010 actief was Netwerk

Doel

Beleidsterrein

Airport Regions Conference (ARC)

Regionale en lokale overheden in Europa met een internationale luchthaven

Bestuur

C40 / Clinton Climate Initiative (CCI)

Wereldsteden tegen klimaatverandering en uitstoot van CO 2

Klimaat

Child Friendly Cities Initiative (CFCI)

Participatie kinderen en jongeren in lokale en regionale besluitvormingsprocessen

Jeugd, onderwijs en samenleving

Comité van de Regio’s (CoR/CvdR)

Adviesorgaan van de Europese Unie voor lokale en regionale overheden

Bestuur

Energie-cités

Bevordering van een duurzaam energiebeleid op lokaal niveau

Klimaat

Eurocities

Kennisuitwisseling en belangenbehartiging bij de Europese Unie

Bestuur

European Capital of Sports Association (ACES)

Netwerk van (oud-) sporthoofdsteden om sport en integratie te bevorderen

Sport

European Coalition of Cities against Racism (ECCR)

Ervaringen uitwisselen ter bestrijding van racisme, discriminatie en xenofobie

Jeugd, onderwijs en samenleving

European Forum for Urban Safety (EFUS)

Beleid en strategie op het gebied van criminaliteitsbestrijding en stadsveiligheid

Veiligheid

European Sea Ports Organisation (ESPO)

Havennetwerk voor een veilige, efficiënte en duurzame Europese havensector

Haven

Europäischer Verband der Standesbeamtinnen und Standesbeamten (EVS)

Europese vereniging voor burgerzaken

Publiekszaken

G4-Europa

Samenwerkingsverband tussen de 4 grote steden in Brussel

Bestuur

Healthy Cities

Forum van de World Health Organization voor integraal gezondheidsbeleid in steden

Gezondheidszorg

Innovating Regions in Europe (IRE)

Ontwikkeling en implementatie van innovatiebeleid

Economie

International Council for Local Environmental Initiatives (ICLEI)

Kennisuitwisseling bij de implementatie van duurzame ontwikkelingen

Klimaat

International Federation for Housing and Planning (IFHP)

Mondiaal netwerk op de gebieden huisvesting, stedelijke ontwikkeling en planning

Stadsontwikkeling en wonen

Lighting Urban Community International (LUCI)

Netwerk voor steden op het gebied van verlichting

Buitenruimte

Metrex: European Network of Metropolitan Regions and Areas

Kennisuitwisselen op het gebied van stadsontwikkeling en ruimtelijke ordening

Migratie en integratie

Polis

Ontwikkelen innovatieve technologieën en beleid voor lokaal transport

Transport en energie

Urban Land Institute (ULI)

Grondgebruik en projectontwikkeling in de private en publieke sector

Vastgoedontwikkeling

World Alliance of Cities Against Poverty (WACAP)

Stedennetwerk van het United Nations Development Programme (UNDP) om gemeenten te helpen bij armoedebestrijding

Sociale zaken

26

Een greep uit de internationale conferenties in Rotterdam Confronting the Crisis Collectively; 7th Forum of the WACAP

24-26 februari 2010

Congres van de World Alliance of Cities against Poverty van de UNDP

Eurocities werkgroep Education

18-19 maart 2010

Kennisuitwisseling onderwijsbeleid

Cross-Atlantic Welfare-to-Work Conference

26-27 mei 2010

Kennisuitwisseling Full Engagement en geïntegreerde dienstverlening

European Forum for Urban Security

27-28 mei 2010

Kennisuitwisseling/Conferentie over cameratoezicht in Europese steden

European Design Festival

27-30 mei 2010

Netwerk en prijsuitreiking van ontwerpers en ondernemers

EU-ambassadeurs

31 mei 2010

Werkbezoek in het kader van het Spaanse voorzitterschap van de Europese Unie

World Bank

1 juni 2010

Werkbezoek aan en netwerkbijeenkomst met haven en stad Rotterdam

American Real Estate and Urban Economics Association

17-19 juni 2010

Ontwikkeling vastgoedmarkt en stedelijke economie

Deltas in Times of Climate Change

29 september 2 oktober 2010

Klimaatadaptatie in Deltagebieden

27

In 2010 zijn twee notities verschenen over de city marketing: Het imago van Rotterdam: embrace your darlings en werk aan verbetering en Samenhang in de Rotterdamse citymarketing. De communicatiemiddelen en de ‘Worldbrand’ worden gebruikt en toegepast bij Rotterdamse aanwezigheid en evenementen in binnen- en buitenland. Prijzenkast In 2010 werd Rotterdam door - het United Nations Development Programme (UNDP) uitgeroepen tot Centre of Excellence op het gebied van klimaat. - Lonely Planet, de meest bekende reisgids ter wereld, op plaats zeven gezet in de ‘top 10 greatest come back cities’. - the International Festivals and Events Association, uitgeroepen tot 2010 IFEA World Festival & Event City in de categorie middelgrote steden. Masterclass en communicatie De internationale Masterclass is in 2009 gestart om samen met het Instituut Clingendael de kennis en vaardigheden van de internationale ambtenaren van de gemeente Rotterdam te verdiepen. Mei 2010 rondde de eerste lichting van 17 internationale ambtenaren hun masterclass af en in september startte de tweede lichting van 17 deelnemers. Naast ambtenaren van de Rotterdamse diensten nemen ook internationale medewerkers van Havenbedrijf, Kamer van Koophandel en Rotterdam Wereldwijd is een uitgave van de gemeente Rotterdam, Bestuursdienst, en informeert over Europese en internationale ontwikkelingen die van belang zijn voor onze stad.

Erasmus Universiteit deel aan de masterclass. Behalve de inhoudelijke vaardigheden die aan bod komen, zoals diplomatie en protocol, lobbyen en netwerken in de Europese Unie, interculturele communicatie, internationaal onderhandelen en economische diplomatie, draagt de masterclass ook bij aan de goede contacten en kennisuitwisseling tussen de internationale medewerkers van Rotterdam. In 2010 is ook gestart met een bijeenkomst voor de alumni en andere betrokkenen bij het internationale beleid van Rotterdam. Zo is een bezoek van een brede delegatie van de World Bank kort voor de zomer aangegrepen voor een netwerkbijeenkomst in het Scheepvaart- en Transport College. De World Bank presenteerde daar haar wereldwijde activiteiten in de haven- en transportsector voor internationale medewerkers van gemeente en andere organisaties. In het najaar is een netwerkbijeenkomst georganiseerd over de resultaten en ontwikkeling van het internationale beleid van de gemeente Rotterdam. Andere bijeenkomsten gingen over het Europese veiligheidsbeleid, Europees recht en Europese subsidies. In 2010 zijn ook drie nummers uitgebracht van dit blad Rotterdam Wereldwijd, waarin uitgebreid verslag is gedaan van de internationale en Europese activiteiten van Rotterdam.

Fotografie: Marco Borggreve, Bas Czerwinski, Claire Droppert, Heidi Nuis, Jan van der Ploeg, NustyR, Robin W, Rotterdam Festivals, Rotterdam Image Bank, Frans Schellekens, Miranda Vijfvinkel, Ints Vikmanis / Shutterstock.com, Hans Westerbeek

Eindredactie: Iris Willems en Chris de Lange

Layout: Dick Pruis grafische vormgeving

Reacties: [email protected] - T 010 2673060

Drukwerk: MediaCenter Rotterdam