Bestuurlijke, Juridische en Internationale Zaken
Rotterdam Wereldwijd Foto: Rob Niemantsverdriet
Jaargang 2, nummer 3, voorjaar 2010
Jaarverslag Internationale en Europese Activiteiten 2009 Rotterdam profileert zich steeds meer als wereldhaven en wereldstad. De economie is van oudsher leidend voor de internationale betrekkingen. De afgelopen jaren heeft Rotterdam zich ook sterk gepositioneerd als klimaatstad, energiestad én waterstad. Onze stad heeft traditioneel een internationale bevolking en internationale oriëntatie. De afgelopen jaren is de samenwerking binnen het Rotterdamse internationale beleid verder verbeterd. De organisaties die internationaal actief zijn, werken goed samen. Hierdoor is de samenhang en focus van de afzonderlijke inspanningen versterkt. Dat blijkt onder meer uit (sectorale) beleidsnota’s die de afgelopen tijd zijn verschenen. Hierin spelen de internationale aspecten een belangrijke rol. Verder blijkt het ook uit de afstemmingsoverleggen waaronder die voor de economische (de ‘Vierhoek’), de milieu- en de sociale sector. Het internationale beleid loopt dwars door alle beleidsportefeuilles en diensten heen. Alle portefeuillehouders en vrijwel alle gemeentelijke diensten zijn internationaal actief. Buiten de gemeente dragen ook tal van bedrijven en instellingen bij aan het behalen van de Rotterdamse internationale doelen. Coördinatie en afstemming zijn daarom van groot belang voor een effectieve en efficiënte inzet van middelen.
Het ‘Programma Internationale en Europese Activiteiten (PIEA) 2009-2010; Rotterdam wereldstad: vaste koers, nieuwe ambities’ biedt het kader voor de internationale activiteiten van Rotterdam. De afdeling Bestuurlijke, Juridische en Internationale Zaken (BJI) van de Bestuursdienst is verantwoordelijk voor de beleidskaders en coördinatie van het internationale beleid. De vele internationale contacten, activiteiten, evenementen, ontvangsten en werkbezoeken van Rotterdam zijn vanzelfsprekend het resultaat van de inspanningen van een grote groep deskundige, betrokken personen. Tot nu toe publiceerde de gemeente Rotterdam bij wijze van jaarverslag alleen een overzicht van de buitenlandse reizen van de collegeleden. In het PIEA is ervoor gekozen voortaan een jaarverslag uit te brengen met informatie over de internationale en Europese activiteiten van het afgelopen jaar. In dit jaarverslag worden de actiepunten en activiteiten beschreven die in 2009 zijn gerealiseerd. Voor ieder thema uit het PIEA worden kort de resultaten geschetst en komt een sleutelfiguur aan het woord. Ook de ontwikkeling van de relaties met de landen en steden waarmee Rotterdam samenwerkt, worden beschreven. Vanzelfsprekend wordt ook de voortgang van de actiepunten uit het PIEA aangegeven. Niet alle onderwerpen komen aan bod. Veel zijn er al beschreven in Rotterdam Wereldwijd, veel staan er ook op de nieuwe cityportal. Feit is dat internationaal beleid niet alleen om de haven en de stad draait. En ook niet alleen om evenementen en reizen. Internationaal beleid draait om de mensen. Het is een instelling. Een bepaalde manier van denken en werken. In dit jaarverslag zijn een aantal mensen geportretteerd die model staan voor het internationale karakter van Rotterdam en de Rotterdammers. Wereldhaven, wereldstad, wereldburgers.
1
Samenvatting actiepunten
6 Vanaf 2009 zal jaarlijks een rapportage worden opgesteld over actuele ontwikkelingen met betrekking tot ‘high potentials’: landen en steden die mogelijk interessante aanknopingspunten bieden voor (meer) samenwerking met Rotterdam.
Het Programma Internationale en Europese Activiteiten (PIEA) 2009-2010 is vastgesteld door het college van B&W op 9 december 2008. In het PIEA zijn 23 actiepunten geformuleerd voor de periode 2009-2010. In 2009 zijn tien actiepunten al helemaal uitgevoerd. De resterende dertien actiepunten zijn in verschillende stadia van uitvoering en liggen op schema om in 2010 te worden afgerond.
1
In 2009 zijn onderzoeken gedaan naar de mogelijkheden van diverse landen, waaronder de Golfstaten. In 2010 wordt hierover gerapporteerd. 7
De Rotterdamse strategie met betrekking tot Duitsland, China en Brazilië wordt in 2009-2010 voortgezet. Met betrekking tot India, Rusland en Turkije wordt in 2009 de strategie nader uitgewerkt in een specifieke aanpak.
De sociale diensten zijn in 2009 actief geweest in Europese netwerken als Eurocities en Integrating Cities en verschillende Europese projecten. De betrokkenheid bij het Europese sociaal-maatschappelijke beleid wordt in 2010 voortgezet.
De strategie voor Duitsland, Brazilië, India, Rusland en Turkije is in 2009 uitgewerkt in plannen van aanpak die zijn gepresenteerd in het Vierhoeksoverleg van gemeente, Havenbedrijf, Kamer van Koophandel en havenbedrijfsleven.
8
2
Rotterdam heeft de ambitie om ‘Intercultural leading city’ te zijn. Om dit te bereiken wordt de Rotterdamse visie hierop de komende jaren nader uitgewerkt en geïmplementeerd in concrete activiteiten, zodanig dat de ambitie ook wordt herkend en erkend door de Rotterdamse samenleving.
In 2009-2010 zet Rotterdam zich verder in om de Rotterdamse inbreng tijdens de World Expo 2010 in Shanghai tot een succes te maken. De voorbereidingen voor de realisatie van het paviljoen op de World Expo verlopen vlot. In 2009 is het ontwerp als eerste officieel goedgekeurd; in januari 2010 wordt met de bouw begonnen. 3 In 2009 organiseert Rotterdam een ‘Brazilian summer’, waarbij culturele uitwisseling en versterkte economische samenwerking centraal staan. Zomer 2009 heeft het evenement Brazil-Rotterdam plaatsgevonden, met drie maanden lang hedendaagse Braziliaanse kunst en cultuur. 4 In 2009 zal een analyse worden opgesteld van de bestaande relaties met de VS en de UK, op basis waarvan in een plan van aanpak zal worden aangegeven waar kansen tot verdere intensivering liggen. Analyses van de bestaande relaties met de VS en de VK zijn gemaakt. Een Plan van Aanpak voor de VS is vastgesteld. Dat voor het VK volgt in 2010. 5 In de eerste helft van 2009 zullen de mogelijkheden tot een hechtere samenwerking met kennis- en onderzoeksinstituten – waaronder de Erasmus Universiteit – in kaart worden gebracht. In 2009 zijn de samenwerkingsmogelijkheden met de EUR onderzocht en opgenomen in een intentieverklaring die door de EUR en de gemeente is ondertekend.
2
Rotterdam zal in 2009-2010 nauw betrokken blijven bij de verdere ontwikkeling van sociaal-maatschappelijk beleid in grote Europese steden en het EU-beleid ter zake, zoals aan de orde bij de derde bijeenkomst van Integrating Cities in Berlijn in 2009 en bij de activiteiten van het Social Affairs Forum van Eurocities.
Rotterdam is structureel actief in diverse internationale netwerken en Europese projecten en timmert met de organisatie van internationale conferenties regelmatig aan de weg. Rotterdamse projecten worden internationaal veelvuldig ten voorbeeld gesteld. 9 Rotterdam is in 2009 Europese Jongerenhoofdstad en zal zich inspannen om de notie van ‘Jongerenhoofdstad’ ook structureel te verankeren in het Europese beleid. In het kader van Jongerenhoofdstad wordt een breed programma aan evenementen, conferenties, tentoonstellingen enz. georganiseerd dat door vele jongeren van landen over de gehele wereld zal worden bezocht. Rotterdam Europese Jongerenhoofdstad 2009, Your World, is succesvol afgerond en geëvalueerd. Het initiatief wordt voortgezet door Turijn en Antwerpen onder auspiciën van het European Youth Forum. Rotterdam blijft betrokken bij het netwerk van Jongerenhoofdsteden en zal zich in 2010 ook inspannen om de Europese instellingen betrokken te houden. 10 Rotterdam is lid van de World Alliance of Cities Against Poverty (WACAP). Dit is een mondiaal netwerk van steden, onderdeel van de VN-organisatie UNDP, met als doelstelling het bestrijden van armoede op lokaal niveau. Om de twee jaar organiseert de WACAP een grote internationale conferentie. Rotterdam zal de conferentie in 2010 organiseren. De voorbereidingen voor de WACAP-conferentie zijn in 2009 vergevorderd.
11
17
In 2009 zal – parallel aan het Cultuurplan 2009-2012 – met betrekking tot het cultuurbeleid een programma internationalisering beschikbaar zijn.
In 2009 zal een praktische handreiking verschijnen om de Rotterdamse organisatie te ondersteunen bij de oriëntatie op en het verkrijgen van Europese subsidies.
Het Programma Internationalisering van het Cultuurplan 2009-2012 is vastgesteld door de Gemeenteraad.
De handreiking, bestaande uit een projectenboek met daarin de verworven subsidieprojecten, een subsidiescan en een handleiding Europese subsidies, is gepubliceerd op het gemeentelijke intranet.
12 Rotterdam zet de komende jaren verder in op de organisatie van grote sportieve evenementen. In 2010 organiseert Rotterdam de Grand Départ van de Tour de France. Bij de organisatie van het WK Voetbal in 2018 en de Olympische Spelen in 2028 wil Rotterdam een belangrijke rol spelen. In relatie tot de Olympische Spelen in Londen in 2012 vervult Rotterdam de functie van ‘Gateway to the games’.
In 2009 wordt tezamen met de Rotterdamse deelgemeenten in kaart gebracht, welke rol de deelgemeenten kunnen spelen bij de uitvoering van het PIEA.
In de Sportnota Rotterdam 2016 die eind 2009 is uitgebracht wordt de inzet op internationale sportevenementen gecontinueerd en de ambitie geformuleerd Rotterdam in 2016 als meest bekende Europese sportstad te doen gelden. In 2009 zijn hierin verdere stappen ondernomen.
19
13 Begin 2010 zal een Rotterdamse strategie gereed zijn inzake hernieuwde samenwerkingsrelaties met de ‘special partnership’-landen Marokko, Suriname, de Nederlandse Antillen en Kaapverdië. Inventarisatie loopt. Rapportage gereed begin 2010. 14 In 2009 zal Rotterdam een analyse gereed hebben van de stand van zaken van de huidige stedenbanden. Op basis daarvan zal nader besluitvorming plaatsvinden over de wijze van inrichting van de samenwerkingsrelaties. De analyse en prioriteitstelling van de Rotterdamse stedenbanden is in 2009 gepresenteerd in het Vierhoeksoverleg van gemeente, Havenbedrijf, Kamer van Koophandel en het havengerelateerde bedrijfsleven. 15 In 2009 wordt de Rotterdamse lobbystrategie in Brussel verder versterkt, onder meer door het vergroten van het Brussel-inclusief denken in de Rotterdamse organisatie. Hiertoe zal een gericht programma worden ontwikkeld. Het concept-actieprogramma ‘Versterken Rotterdamse lobbystrategie in Brussel’ is vastgesteld door het college en vormt de basis voor de Brusselse lobby. 16 In 2009 zet Rotterdam een specifieke ‘toolkit’ in, die vanuit Rotterdam in Europees verband is ontwikkeld ten behoeve van lokale overheden om de burgers directer te betrekken bij Europese activiteiten. De toolkit is ontwikkeld samen met het Comité van de Regio’s en in Rotterdam in praktijk gebracht bij de Europese verkiezingen in 2009 door middel van debatten, filmpjes en een website.
18
De internationale activiteiten van de deelgemeenten zijn geïnventariseerd en er zijn afspraken gemaakt over de rol van de deelgemeenten en wederzijdse informatie uitwisseling.
De komende jaren zal bij het ontwikkelen en beheren van internationale betrekkingen intensief gebruik worden gemaakt van de Rotterdamse merkensignatuur ‘World Port, World City’ en de daarbij behorende brandbox. De brandbox is geactualiseerd en aangevuld en de merksignatuur wordt veelvuldig toegepast. 20 In 2009 zal de aanpak van internationale acquisitie en ‘gastheerschap’ verder worden versterkt, mede op basis van het advies ter zake van de Economic Development Board Rotterdam (EDBR) van eind 2008. Met de oprichting van het Rotterdam Investment Agency en de Expat Desk heeft het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam uitvoering gegeven aan het advies van de EDBR. 21 In 2009 krijgt Rotterdam een vernieuwd City Portal op het web. Deze site zal snel, gemakkelijk en volledig informatie bevatten – in verschillende talen – over de internationale betrekkingen van Rotterdam. De City Portal is eind 2009 ‘live’ gegaan en zal regelmatig worden bijgewerkt. 22 In 2009 wordt een Masterclass georganiseerd om de internationale functie binnen de gemeente Rotterdam te ondersteunen en te verbeteren. Ook wordt een ‘toolkit’ voor ambtenaren met internationale taken ontwikkeld. De Masterclass is gestart en de toolkit is samengesteld; beiden worden medio 2010 afgerond. 23 Vanaf 2010 zal Rotterdam jaarlijks een internationaal en Europees jaarverslag uitbrengen, waarin wordt bericht over de activiteiten van het voorafgaande jaar. Het jaarverslag 2009 is voorjaar 2010 gereed.
3
Opladen elektrische auto op de Kop van Zuid.
Internationale trends 2009
kromp echter als geheel. Maar Moskou en St. Petersburg groeiden door en bleken zelfs de snelst groeiende stedelijke economieën van Europa. De Turkse economie kromp sterk in 2009, maar voor 2010 worden weer hoge groeicijfers verwacht. Deze opkomende economieën blijven daardoor de motoren voor de groei van de wereldeconomie. De invloed van de BRICT-landen op de internationale economie neemt daardoor per saldo verder toe. De verwachting is dat de internationale economie zich in 2010 geleidelijk kan herstellen, mede door het economisch stimuleringsbeleid. Maar de werkgelegenheid zal nog niet snel groeien. De economische terugval heeft ook de zwakheden van de internationale economie blootgelegd, zoals het financiële systeem. Zeker in Europa zal het herstel daarom naar verwachting enkele jaren kosten.
Foto: Hannah-Anthonysz
De gevolgen van de financieel-economische crisis zullen in 2010 nog steeds voelbaar zijn en onzekerheid geven. Een actief internationaal en Europees beleid is dus des te belangrijker om de juiste aanpak voor onze grensoverschrijdende uitdagingen te vinden.
De wereldwijde crisis veroorzaakte in 2009 de ernstigste recessie in meer dan 50 jaar. Wereldwijd daalde de economische activiteit met circa 2,7% en zakte de internationale handel in met meer dan 13%. Ook onze belangrijkste handelspartners Duitsland, België, de Verenigde Staten, China en het Verenigd Koninkrijk – samen goed voor de helft van onze import en export – ontkwamen niet aan de recessie, zij het in verschillende mate. De Europese economie kromp in 2009 met 4%. Voor Nederland en onze belangrijkste Europese handelspartners Duitsland en Engeland was dit zelfs iets meer. Daarnaast nam ook de werkeloosheid in de Europese Unie sterk toe tot 10% van de actieve bevolking. Van de BRICT-landen, de economische groeibriljanten, groeiden alleen China en India gestaag door, maar wel vertraagd. In Brazilië stagneerde de groei weliswaar, maar bleven de cijfers positief. De Russische economie
4
Door de economische crisis leek het alsof de aandacht voor de klimaatproblematiek afnam. Maar in werkelijkheid ligt het genuanceerder. Internationaal wordt duidelijk verband gelegd tussen de drie E’s: Economy, Equity en Environment. Als het slecht gaat met de economie zijn er ook weinig middelen om te investeren in sociaal beleid (equity) en milieubeleid (environment). Mooi dus om te constateren dat het afgelopen jaar het besef is gegroeid dat meer aandacht voor (en investeringen in) gelijkheid en leefmilieu juist economische kansen kan bieden. De internationalisering van de maatschappij is een al langer durend proces, net als de individualisering, informalisering, informatisering en intensivering van maatschappelijke processen. Mensen krijgen meer informatie, vrije tijd, belangstelling voor cultuur en reizen. En mensen willen meer individuele, authentieke, liefst unieke ervaringen opdoen waarbij ze zich niet tegen laten houden door grenzen en talen. In Rotterdam worden deze processen nog eens versterkt doordat Rotterdam een jeugdige, diverse bevolking heeft. Meer dan één op de vijf Rotterdammers (22,5%) is jonger dan 20 jaar. De komende jaren zal de verjonging waarschijnlijk nog iets verder doorzetten. De 600.000 stadsgenoten vertegenwoordigen 173 nationaliteiten. Het open karakter van een haven- en handelsstad en de culturele diversiteit versterken de mondiale internationaliseringstrends in Rotterdam.
Remco Buurman, managing director RIA:
Economie en Haven Rotterdam is niet gespaard door de wereldwijde crisis. Met name het haven- en industrieel complex én de bouwnijverheid hebben last van de crisis. De haven heeft in 2009 13% minder goederen overgeslagen dan het jaar daarvoor. Wel is het marktaandeel ten opzichte van de andere Europese havens Hamburg, Le Havre en Antwerpen gestegen van 35,7% tot 37,1%. De haven van Rotterdam is en blijft onbetwist de grootste zeehaven van Europa ondanks de wereldwijde recessie. De open Nederlandse economie, en zeker die van Rotterdam als toegangspoort tot Europa, voelt de economische neergang snel maar kan ook weer snel profiteren van een aantrekkende economie. De Economische Verkenningen Rotterdam 2009 voorspellen een Rotterdamse groei van 2,4% in 2010. De ontwikkeling en internationalisering van de bestaande bedrijven is de belangrijkste motor achter de versterking van de Rotterdamse economie. Een groot aantal Rotterdamse bedrijven is internationaal actief en heeft een gevestigde internationale naam (Smit Tak, van Oord, Unilever). De Erasmus Universiteit trekt veel internationale studenten.
“Nieuwe focus zorgt voor meer slagkracht” Om de unieke vestigingsvoorwaarden van de gemeente Rotterdam zo goed mogelijk uit te dragen en de economische bedrijvigheid een impuls te geven is het Rotterdam Investment Agency (RIA) in oktober 2009 van start gegaan. “We zetten vol in op de acquisitie van nieuwe, internationale bedrijven én het behouden en uitbreiden van in Rotterdam gevestigde bedrijven,” stelt Remco Buurman, managing director RIA “Door bundeling van inspanning en middelen ontwikkelen we als stad meer slagkracht.” Het RIA maakt onderdeel uit van het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam (OBR) en vervult, samen met verschillende partners, zoals het Havenbedrijf en de Kamer van Koophandel, een loketfunctie en probeert potentiële buitenlandse investeerders zo goed mogelijk te informeren. “We voorzien bedrijven van alle gegevens die nodig zijn bij het selecteren van een locatie of het nemen van een investeringsbeslissing. Maar we verzorgen tevens introducties bij de lokale overheid en andere dienstverleners. We rollen de rode loper uit,” vat Buurman samen.
focuslanden heeft Rotterdam een aantal andere opkomende landen in het vizier zoals de Golfstaten en Zuid-Korea. Een nadere analyse van deze zogenaamde ‘high potentials’ vindt nog plaats. Overslag
De internationale kennis en bekendheid van Rotterdam op het gebied van duurzaamheid is een vestigingsmotief voor internationale bedrijven. Daardoor kan er nieuwe kennisintensieve werkgelegenheid naar de stad komen. Strategische (inter-) nationale partnerships van Rotterdam met bedrijven, belangenorganisaties, kennisinstellingen en medeoverheden dragen bij aan het behalen van de klimaatdoelen en leiden tot duurzame economische kansen. Internationale betrekkingen versterken de positie van Rotterdam en openen deuren om de ambities waar te maken en doelstellingen te bereiken. Ook voor de haven liggen er veel kansen door het versterken van de concurrentiepositie van de mainport, het vergroten van de concurrentiekracht van het bedrijfsleven in het haven- en industriecomplex. Hierin is het aantrekken en versterken van internationaal opererende bedrijven van belang. Zoals in het Programma Internationale en Europese Activiteiten 2009-2010 (PIEA) is omschreven, focust Rotterdam zich op de nog steeds sterk groeiende landen zoals China, India en Brazilië en economisch nog steeds zeer belangrijke landen als Duitsland, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Rusland. Naast deze
De goederenoverslag in de Rotterdamse haven is in 2009 gedaald tot 387 miljoen ton. Dit is 8,1% minder dan in 2008. De aanvoer kromp 12,7% tot 273 miljoen ton, de afvoer nam met 5,1% toe tot 114 miljoen ton. Alleen de overslag van minerale olieproducten ontwikkelde zich positief (+23,2%), met zelfs de grootste absolute toename, 13 miljoen ton, ooit. Hans Smits, president-directeur van het Havenbedrijf Rotterdam: “Gezien de omstandigheden mogen we niet ontevreden zijn. Na het dieptepunt in het tweede kwartaal trekt de overslag elke maand een stukje aan en vrijwel alle investeringsprojecten lopen door. Rotterdam doet het bovendien beter dan de grote concurrenten. Maar ik ben niet onbezorgd. Veel van onze klanten hebben het moeilijk en dat zal in 2010 niet veel anders zijn. Het beste medicijn hiertegen is groei, onder andere door toename van onze marktaandelen. We zullen ons actieve commerciële beleid dan ook voortzetten. Mede hierdoor hoop ik dat we volgend jaar weer door de grens van 400 miljoen ton kunnen breken. Dat betekent; een groei van de overslag met ruim drie procent.”
5
Johan Moerman, directeur Rotterdam Festivals:
“Evenementen belangrijk voor profilering Rotterdam” Het stimuleren van de cultuurparticipatie van Rotterdammers en het coördineren van het evenementenbeleid in Rotterdam. Dat is wat de Stichting Rotterdam Festivals doet, samengevat. “Omdat in onze stad meer particulier initiatief is dan in welke stad dan ook, heeft Rotterdam een heel eigen, onderscheidend evenementenprofiel. We staan niet voor niets bekend als de evenementenstad van Nederland,” zegt Johan Moerman, directeur Rotterdam Festivals. “Met onze festivals onderstrepen we onder meer onze identiteit als vrijetijdsstad. Om die reden werken we ook aan het verder versterken van krachtige internationaal aansprekende festivals zoals het International Film Festival Rotterdam, Zomercarnaval en de Wereldhavendagen. Stuk voor stuk aansprekende, jaarlijks terugkerende evenementen die het karakter van de stad vertegenwoordigen en een duidelijke economische spin-off laten zien,” aldus Moerman.
Agency richten zich op de snel opkomende economieën Brazilië, India en China en Turkije. Maar ook de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland behoren tot de speerpuntlanden, omdat het investeringsvolume vanuit die landen vanouds hoog is. Vanzelfsprekend krijgen ook bedrijven uit alle andere landen en sectoren die zich willen vestigen in Rotterdam informatie over locatiefactoren die voor vestiging van belang zijn en praktische ondersteuning. De dienstverlening die buitenlandse werknemers wordt aangeboden in Rotterdam, is eind 2008 van start gegaan met de opening van de Expat Desk. Het internationale loket geeft informatie en ondersteuning aan kennismigranten uit het buitenland over wonen, werken, studeren en uitgaan in de Rotterdamse regio. Daarnaast werkt de Expat Desk Rotterdam ook samen met de Nederlandse Immigratie en Naturalisatie Dienst waardoor verplichte procedures aanzienlijk worden verkort.
Meer dan de helft van de buitenlandse investeringen in Nederland komt van bedrijven uit Azië, gevolgd door de Verenigde Staten. Volgens het Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) van het ministerie van Economische Zaken zijn de buitenlande investeringen in Nederland in 2009, ondanks de economische crisis, verder toegenomen. Dat was mede te danken aan twee grote kapitaalintensieve investeringen waarvan één in Rotterdam: een investering van € 670 miljoen in een grote biodieselfabriek van het Finse Neste Oil. Enkele andere aansprekende bedrijven die zich in 2009 in (de regio) Rotterdam vestigden waren het Duitse logistiek bedrijf Lehnkering, het Chinese verzekeringssoftwarebedrijf eBaoTech, het scheepvaartbedrijf GAC uit de Verenigde Arabische Emiraten, het Mexicaanse staalbedrijf Grauforz en het Russische mijnbouw- en metaalbedrijf MMC Norilsk Nickel. In 2009 heeft Rotterdam de aanpak van internationale acquisitie en ‘gastheerschap’ verder versterkt. Vanuit deze gedachte heeft het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam in 2009 het Rotterdam Investment Agency (RIA) gelanceerd als centrale loketfunctie voor potentiële buitenlandse investeerders. Door de rode loper uit te rollen voor bedrijven en hen optimaal te ondersteunen als zij zich oriënteren op zoek naar een vestigingslocatie, kan Rotterdam veel investeerders net dat laatste zetje geven om zich, met alle vestigingsvoordelen die Rotterdam biedt, juist hier te vestigen. De activiteiten van het Rotterdam Investment
6
Foto: Neste Oil
Internationale acquisitie en ‘gastheerschap’
Aanbouw biodieselfabriek van Neste Oil op de Maasvlakte.
Bezoekers Rotterdam wil een aantrekkelijke stad zijn voor bewoners, bedrijven en bezoekers. De internationale congressen en evenementen die in Rotterdam worden georganiseerd, leveren een belangrijke bijdrage aan de bezoekcijfers en aan de profilering en positionering van Rotterdam. Rotterdam Festivals, Rotterdam Marketing, Chief Marketing Office, de congres- en evenementenorganisatoren en de gemeente werken nauw samen op dit vlak. Het evenementenbeleid wil nadrukkelijker bijdragen aan het internationale profiel van Rotterdam. Onder het motto ‘Dieper in de stad, verder in de wereld’, wordt het ambitieniveau verhoogd om tot de top drie van Europa te behoren én wordt de stap gezet naar internationaal niveau en internationale uitstraling. Evenementen als het North Sea Jazz Festival, Internationaal Film Festival Rotterdam en het Zomercarnaval hebben nu al een internationale reputatie.
Internationale congressen en evenementen waar de gemeente nauw bij betrokken was en die eruit sprongen in 2009 waren: Internationale conferenties in Rotterdam Eurocities Social Affairs Forum Rotterdam Rules Eurocities Environment Forum Interreg Jaarvergadering Kansrijk ondernemen in krachtwijken Europe-Direct International Advisory Board Conferentie Kamers met Kansen Rotterdam Global Urban Summit Eryica (European Youth Information and Counselling Agency)
2-3 maart 20-23 september 4-6 oktober 8-9 oktober 14 oktober 14-16 oktober 4-6 november 25 november 3-4 december 3-6 december
Sociaal beleid en projecten EU VN conferentie Milieu beleid en projecten EU Conferentie en projectenmarkt Conferentie kansenzones Informatievoorziening over EU Adviesorgaan Rotterdam Kennisuitwisseling probleemjongeren Kennisuitwisseling duurzame stedelijke ontwikkeling Jaarvergadering EU-jongereninformatiepunten
5 november 2008 - 9 november 2009 1 januari - 31 december 13-19 januari 21 januari - 1 februari 12 februari - 15 december 30 mei - 23 augustus 9-12 juli 25 juli 1-6 september 4-6 september 25 september - 10 januari 2010 23-28 november
Foto: E.G.Pors
Unicefstad Your World 40e Poetry International Festival Internationaal Film Festival Rotterdam Turkije Jaar Brazil Rotterdam North Sea Jazz Festival 25e Zomercarnaval Gergiev Festival Wereldhavendagen 4e Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam ‘Open City’ Shanghai Cultural Week
Foto: Max Dereta Rotterdam Image Bank
Internationale evenementen in Rotterdam
7
In 2009 is flink ingezet op de betrekkingen met Duitsland als belangrijkste handelspartner van Rotterdam. Nederland exporteerde in 2009 goederen ter waarde van ruim 58 miljard euro naar Duitsland. Daarmee liet Nederland China en Frankrijk achter zich. De belangrijkste exportgoederen waren fossiele en minerale brandstoffen, chemische producten, voedings- en genotmiddelen en agrarische producten. Het grootste deel van de handel met Duitsland vindt plaats tussen Nederland en de deelstaat NoordrijnWestfalen. Daarnaast zijn Nedersaksen en BadenWürttemberg heel belangrijke regio’s voor Nederland. Noordrijn-Westfalen staat vooral bekend om het zeer uitgebreide industriële en stedelijke Ruhrgebied, maar ook om de aangrenzende stedelijke gebieden langs de Rijn. In de deelstaat zijn ongeveer 700 Nederlandse bedrijven gevestigd die tot de belangrijkste buitenlandse investeerders behoren. Het belang van de Duitse markt voor de Rotterdamse haven en de havenondernemers is enorm. Tweederde van de lading in de Rotterdamse haven is Duitse lading. Er gaat meer lading van en voor Duitsland via Rotterdam dan via alle Duitse havens samen. De Rotterdamse haven speelt een centrale rol als belangrijkste doorvoerhaven. Duitsland is dé topprioriteit van Rotterdam voor wat betreft haveneconomische belangen. In Rotterdam hebben afgelopen jaar verschillende bijeenkomsten plaatsgevonden van ‘RoKoKo’, het Rotterdams Koffietafel Kollegium. Dit is een waardevol netwerk voor de versterking van de betrekkingen tussen Rotterdam en Duitsland. Eén van de sprekers was Jürgen Büssow, Regierungspräsident van de bestuurlijke regio Düsseldorf. Ook heeft het jaarlijkse ‘Deutsche Mittagessen’ plaatsgevonden, een lunch waarvoor de directeuren van de belangrijkste Duitse bedrijven in de regio Rotterdam worden uitgenodigd.
8
Foto: Cord Beckmann
Foto: Philip Lange
Duitsland
Belangrijke contacten voor Rotterdam lopen via de havensteden maar daarnaast wordt er ook met diverse andere Duitse steden samengewerkt. Keulen, Duisburg en Dresden zijn zustersteden van Rotterdam. Hier is regelmatig contact mee. In 2009 hebben onder meer bestuurlijke en politieke delegaties uit Düsseldorf, Frankfurt en Hamburg Rotterdam bezocht. Andersom zijn Rotterdamse bestuurders naar Berlijn, Hamburg en München gegaan. De onderwerpen van deze wederzijdse bezoeken waren onder meer de haven, economie, sociaal beleid, stedelijke ontwikkeling en het project Stadshavens. Veel contacten lopen ook via Europese netwerken. Zo is er contact met Duisburg over een mogelijke gezamenlijke aanvraag van Interregsubsidie. Verder zijn er contacten met Duisburg, Düsseldorf en Essen ter voorbereiding op een Rotterdamse inbreng in het culturele hoofdstadjaar in het Ruhrgebied, ‘Ruhr 2010’. Thema’s voor samenwerking in het Ruhrgebied zijn voor Rotterdam: architectuur, theater en industrieel erfgoed. Verder is er van Duitse zijde veel belangstelling voor de Rotterdamse praktijk op het gebied van culturele diversiteit, educatie en creatieve industrie. Kansen dus voor inhoudelijke versterking van zowel de kunst- en cultuurpraktijk als de economische betrekkingen met ons achterland. In januari 2010 zal een meerjarenstrategie Duitsland worden opgezet door Duitslanddesk van het Havenbedrijf in samenwerking met de bestuursdienst en andere betrokken diensten.
Links: Binnenzijde van de koepel van de Rijksdag in Berlijn. Rechts: Binnenvaartschip op de Maas in Rotterdam.
Brazilië Ondanks de economische crisis gaat het goed met Brazilië en is het land niet in recessie. Er zijn absoluut voelbare effecten van de crisis geweest, met name veroorzaakt door de lagere prijzen van grondstoffen. De bilaterale relatie tussen Nederland en Brazilië is de laatste twee jaren enorm verbeterd. Mede door wederzijdse staatsbezoeken is er toenadering gezocht op onder andere de gebieden havensamenwerking, bio-energie en cultureel erfgoed. Inmiddels is Brazilië ook bestempeld tot een van de focuslanden van de Dutch Trade Board. Rotterdam is hier nauw bij betrokken. Er zijn uitstekende contacten met de Nederlandse posten in het land, met de Braziliaanse Ambassade in Nederland en met de betrokken Nederlandse ministeries. Het Havenbedrijf Rotterdam NV (Porint) werkt samen met de Braziliaanse federale minister van havens aan een nationaal havenplan voor het land. Dit heeft een enorme kennis over Braziliaanse havens opgeleverd. Het Havenbedrijf en het havengerelateerde bedrijfsleven zijn uitstekend vertegenwoordigd in Brazilië. Het land is een van de belangrijkste ‘herkomstlanden’ van goederen die in Rotterdam worden overgeslagen (olie, fruit, ijzererts, ethanol, enz). Ladingstromen vanuit Brazilië lopen nog altijd redelijk goed. Het Rotterdam Investment Agency van het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam heeft, in samenwerking met het Havenbedrijf, de acquisitie van Braziliaanse bedrijven voortvarend opgepakt. Samen met het Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) zijn investeringsseminars georganiseerd in São Paulo en Rio de Janeiro.
Het Scheepvaart en Transportcollege is actief in Brazilië, onder meer in de noordoostelijke stad Recife. De Erasmus Universiteit, waaronder de Rotterdam School of Management, beschikt over een groot netwerk van alumni in Brazilië. Indien nodig kunnen deze contacten worden ingezet voor Rotterdam. De Rotterdamse inzet in Brazilië heeft als voornaamste focus nog altijd de regio São Paulo/Santos, vanwege de aanwezigheid van het voor onze stad en haven relevante bedrijfsleven. Ook wordt regelmatig inzet op Rio de Janeiro gepleegd, vanwege de hoofdkwartieren van topbedrijven als Vale en Petrobras en diverse acquisitiedossiers. Rio is booming vanwege grote investeringen in onder meer de oliesector en voor de organisatie van het WK in 2014 en de Olympische Spelen in 2016. Beide steden zijn ook het meest relevant voor de culturele betrekkingen. Het Havenbedrijf is verder actief in de deelstaat Pernambuco in het Noordoosten vanwege de betrekkingen met de haven Suape vlakbij de stad Recife. Andere grote economische centra die aandacht krijgen, zijn Belo Horizonte en Porto Alegre.
Links: São Paulo, Brazilië. Rechts: Brazilië is de grootste producent en exporteur ter wereld van citrusvruchten en koffiebonen.
Foto: David Davis
Ter versterking van het relatiebeheer en de internationale acquisitiestrategie is er tussen Brazilië en Rotterdam ook een interessante culturele alliantie ontstaan. In de zomer van 2009 stond Rotterdam in het teken van de heden-
daagse Braziliaanse kunst en cultuur met de Brazil Rotterdam zomer. Drie maanden lang werd op straat, in musea en op podia aandacht besteed aan moderne Braziliaanse kunst- en cultuur: pleinprogrammering, seminars, graffiti en veel muziek. Het zwaartepunt van het programma lag op het project ‘Brazil-Contemporary’. Een gezamenlijke expositie over hedendaagse kunst, architectuur en design uit Brazilië van (en in) drie grote, toonaangevende kunstinstellingen in Rotterdam: Museum Boijmans van Beuningen, het Nederlands Architectuurinstituut en het Fotomuseum.
9
Rusland Rotterdam heeft op een aantal gebieden al een sterke band met Rusland. Zo is tien procent van de overslag uit de Rotterdamse haven afkomstig uit Rusland. De Russische economie is sinds 1998 spectaculair gegroeid, vooral gebaseerd op de hoge olie- en gasprijzen. De export naar Rusland is echter in 2009 enorm verminderd als gevolg van de economische crisis. De omvang van de buitenlandse investeringen is sterk teruggelopen en de Russische banksector kampt met liquiditeitsproblemen. De jarenlange opbouw van financiële reserves is abrupt gestopt door de lage olieprijzen. Ook de internationaliseringswensen van de grote Russische conglomeraten zijn verminderd. Zodra de economie aantrekt zal het belang van Rusland als investeerder en als afzetmarkt naar verwachting echter weer snel toenemen. De hoofdstad Moskou en ‘de Noordelijke hoofdstad’ St. Petersburg hebben minder last gehad van de economische crisis en stonden in 2009, net als voorgaande jaren, samen bovenaan de lijst van snelst groeiende stedelijke economieën van Europa.
Igor Grochev
Foto: Irina Afonskaya
In 2009 werd het 25-jarig bestaan van de zusterstadrelatie tussen Rotterdam en St. Petersburg gevierd. Deze relatie is vooral gericht op actieve haveneconomische betrekkingen en legt de nadruk op de goederenexport. In september 2009 leidde de burgemeester een handelsdelegatie van Rotterdamse bedrijven naar St. Petersburg. Hierbij werd ook een bezoek aan de gouverneur van St. Petersburg gebracht. In november 2009 volgde een tegenbezoek. Tijdens deze bezoeken werden afspraken gemaakt om de samenwerking tussen beide steden te versterken. In St. Petersburg werd onder grote aandacht van de Russische pers afgesproken dat de steden vooral op het gebied van logistiek en transport de samenwerking zullen zoeken. Daarnaast zullen de burgemeester en de gouverneur zich inspannen om praktische oplossingen te vinden voor problemen die Nederlandse en Russische investeerders ondervinden in de handel en investeringen in Rotterdam en St. Petersburg. Ook toonde de gouverneur veel interesse in de Rotterdamse aanpak op het gebied van tolerantie en interculturaliteit en in de activiteiten van Europese Jongerenhoofdstad. In 2009 is de strategie voor Rusland uitgewerkt in een specifieke aanpak. Daarin wordt naast de contacten met St. Petersburg ingezet op goede contacten met Moskou en de beide omliggende regio’s. Er liggen kansen voor kennisuitwisseling en economische samenwerking op het gebied van transport en logistiek, energiebesparing, watermanagement en stadspromotie.
Boven: St. Petersburg, Rusland. Onder: Olieterminal in Rusland.
10
Foto: Nikki Bidgood Foto: Nickolay Stanev
Links: Mumbai, India. Rechts: Textiel uit India.
India India is één van de focuslanden voor Rotterdam omdat het één van de snelst groeiende economieën van de wereld is. Ondanks de financiële crisis groeit de Indiase economie gestaag door. India heeft de potentie te groeien tot de derde economie ter wereld in 2050, na de Verenigde Staten en China. De aandacht is daarom in 2009 gericht op de inventarisatie van de mogelijkheden van India en het opstellen van een plan van aanpak voor de toekomstige betrekkingen. In juni 2009 is een eerste verkennende reis naar India gemaakt. De eerste contacten zijn gelegd met de besturen van/in de deelstaten Gujarat en Maharashtra. Beide deelstaten maken een groter dan gemiddelde economische groei door. Ook is het investeringsklimaat hier naar verhouding beter dan in andere regio’s. Naast de bestuurlijke contacten zijn ook contacten gelegd met relevante Kamers van Koophandel. Het Rotterdams belang is ook goed onder de aandacht gebracht van het uitgebreide Nederlandse postennetwerk: de ambassade in Delhi, het consulaat in Mumbai (Maharashtra) en het NBSO (Netherlands Busines Support Office) in Ahmedabad (Gujarat). Door deze diversiteit van contacten zullen de banden met India en de naamsbekendheid van Rotterdam verstevigd worden.
Omdat in een complex land als India goede contacten essentieel zijn, is er in eerste instantie voor gekozen om scherp te focussen, zowel op regio’s als op economische sectoren. Prioriteit wordt gegeven aan het haven- en industriecomplex, mede omdat het Havenbedrijf de mogelijkheid van een deelname in een Indiase haven onderzoekt. Ook voor het Rotterdamse maritieme bedrijfsleven is dit van belang omdat India veel behoefte heeft aan knowhow op dit gebied. Daarnaast lijken er grote kansen te liggen in de creatieve sector: architectuur, media, entertainment en gaming. Ook op medisch gebied zijn er grote mogelijkheden voor Rotterdam. Diverse Rotterdamse bedrijven zijn actief in India. Andersom kunnen enkele grote, al in Rotterdam gevestigde, Indiase bedrijven een ambassadeursfunctie vervullen. Afgelopen jaar hebben enkele nieuwe Indiase bedrijven hun interesse voor Rotterdam kenbaar gemaakt. Naar verwachting zal dit aantal komend jaar groeien. Als onderdeel van het rode loperbeleid voor inkomende missies is er in september 2009 een inkomend bezoek geweest van een groep Indiase logistici. Dit was een rechtstreeks spin-off van de verkennende reis. De Erasmus Universiteit ziet kansen in samenwerking met Indiase universiteiten op het gebied van onder meer gezondheid, maritieme logistiek, stedelijke ontwikkeling en management. Naar verwachting liggen er ook kansen voor het Rotterdam Investment Agency van het OBR en voor de Kamer van Koophandel.
11
China Het jaar 2009, het Jaar van de Os, markeerde de viering van de 30-jarige stedenband tussen Rotterdam en Shanghai. Op 23 november 1979 werd de officiële samenwerking ondertekend. Tweejaarlijks wordt een memorandum opgesteld waarin de samenwerking en uitwisseling wordt vastgesteld voor de komende periode. Het memorandum 2008-2010 beschrijft de samenwerking op maar liefst dertien gebieden. Van economie en handel tot sport en van stedenbouw, volkshuisvesting en infrastructuur tot onderwijs en milieu.
Het bezoek in april 2009 van de wethouder Economie, Haven en Milieu heeft onder meer geleid tot afspraken met de State Assets Supervisory Administration Commission om de trainingen van jonge veelbelovende managers uit Rotterdam en Shanghai verder te ontwikkelen. Een tweede groep van vijf managers uit Shanghai heeft in november de stage afgerond. In mei 2010 zullen vijf trainees uit Rotterdam een programma in Shanghai volgen. Wethouder Wonen en Ruimtelijke Ordening heeft in juni 2009 opgetreden als delegatieleider voor de zogenoemde ‘road show’ naar Shanghai en enkele steden in MiddenChina. Het bezoek was gericht op de voor Rotterdam belangrijkste verladers, expediteurs en reders, werkzaam in de bezochte Chinese steden. In oktober was de wethouder Economie, Verkeer en Vervoer voor een werkbezoek in Shanghai met een delegatie van de diensten Gemeentewerken en dS+V. De directeur Gemeentewerken en de directie van Shanghai Tunnel Engineering & Rail Transit Design and Research Institute hebben twee overeenkomsten
12
getekend op het terrein van advisering over tunnel- en metrobouw. En marge van het bezoek was de wethouder Economie, Verkeer en Vervoer aanwezig bij de opening van het op Rotterdamse leest geschoeide verzorging- en verpleeghuis in Sjanghai. Dit project is de laatste jaren vormgegeven door de samenwerking tussen de dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid en het Shanghai Civil Affairs Bureau. Het Rotterdam Commercial Representative Office (RCRO) in Shanghai verhuisde in 2009 naar een nieuwe locatie. Het RCRO werkt nauw samen met de Chinadesk van het Rotterdam Investment Agency van het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam.
Boven: Shanghai, China. Onder: Chinese draak op het China Cultural Festival.
Foto: Bas Czerwinski
China is de snelst groeiende economie van de wereld en die ontwikkeling biedt ook voor Rotterdam grote voordelen en kansen. Steeds meer Chinese producten en diensten vinden hun weg naar Europa. Dit onderstreept het belang van goede en intensieve contacten. In de dertigjarige relatie is stevig geïnvesteerd in deze betrekkingen. Het afgelopen jaar vonden er drie bestuurlijke bezoeken aan Shanghai plaats. De accenten van deze bezoeken lagen op de terreinen van economie, milieu, haven en verkeer en vervoer. De bestuurlijke aanwezigheid in Shanghai in 2009 heeft tevens bijgedragen tot de vlotte voortgang van de realisatie van het Rotterdams paviljoen op de World Expo 2010. Het paviljoen zal deel uitmaken van de ‘Urban Best Practice Area’ onder de titel ‘Rotterdam Water City’.
Foto: ssguy
In november 2009 is uitgebreid aandacht geschonken aan de dertigjarige zusterband met een Shanghai Culture Week op verschillende locaties in Rotterdam. Het programma ‘Shanghai meets Rotterdam’ gaf met opera, film en literatuur, een kleurrijke impressie van het culturele klimaat in Shanghai. Een tentoonstelling en lezing in de Centrale Bibliotheek boden een doorkijkje naar de World Expo die in 2010 plaats vindt in Shanghai.
Turkije De contacten die Rotterdam met Turkije en Turkse steden onderhoudt vloeien voort uit het ‘special partnership’; de bijzondere band die groepen Rotterdammers hebben met Turkije. Deze relatie is door de jaren heen veranderd en in 2009 is de strategie met betrekking tot Turkije uitgewerkt in een specifieke aanpak. Turkije maakt een snelle economische groei door. Hoewel het land in 2009 een bovengemiddelde krimp onderging, wordt op langere termijn verdere groei voorspeld. De beoogde toetreding tot de Europese Unie dwingt tot enorme investeringen van de landelijke en lokale overheid waar Rotterdamse bedrijven en instellingen van zouden kunnen profiteren. In de strategie met betrekking tot Turkije is dan ook gekozen om in te zetten op contacten met Istanbul en daarnaast onderzoek te doen naar de mogelijkheden van andere steden zoals Izmir en Kayseri. Rotterdam wil zich in Turkije vooral strategisch positioneren op duurzaamheid en energie. Verder wordt getracht om tot een intensieve samenwerking te komen met (instellingen uit) Istanbul op het gebied van kunst en cultuur. Ook voor Turkse bedrijven en bestuurlijke delegaties wordt een rode loper uitgelegd.
2009 stond echter vooral in het teken van de voorbereidingen van Istanbul Culturele Hoofdstad 2010. De Rotterdamse Schouwburg en Moois Media hebben twee projecten uitgevoerd op het gebied van operaproductie en een documentaire over Turkse moderne cinema. Het Rotterdam Climate Initiative en de dienst dS+V hebben nauw samengewerkt met Istanbul in een project op het gebied van energiebesparing in de bebouwde omgeving. Hierover is een gezamenlijke conferentie gehouden in Istanbul. Op het gebied van veiligheid werkt het korps Rotterdam-Rijnmond nauw samen met het politiekorps van Kayseri. Met name op het gebied van terrorisme en extremisme, jeugdcriminaliteit, wijkpolitie en verkeersveiligheid. Wederzijds waren er bezoeken van de korpsleiding en op uitvoerend niveau. Kayseri financiert deze samenwerking met behulp van het Europese Leonardo-programma.
Foto: Sailorr
Istanbul, Turkije.
2009 was het Turkije-jaar, georganiseerd door ING, FME-CWM en Fenedex, om het Nederlandse bedrijfsleven te informeren over de Turkse opkomende markt en de zakelijke mogelijkheden. Het slotevenement van het Turkije-jaar vond medio december plaats in het World Trade Center in Rotterdam met een aansluitende netwerkreceptie in de Burgerzaal. De Turkse minister van Buitenlandse Handel was daarbij aanwezig. Het TIC Turkey (Trade and Investment Center Turkey) organiseerde in 2009 een beursbezoek naar Antalya, dat vooral gericht was op de gezondheidsindustrie.
13
Foto: MC_PP
Van oudsher zijn er sterke economische banden met de Verenigde Staten. Daarnaast zijn er ook goede betrekkingen op het gebied van veiligheid, stedelijke ontwikkeling, woningbouw en sociaal beleid. Ondanks de economische crisis blijft de Verenigde Staten een belangrijk land voor Rotterdam en zijn in 2009 ook verschillende nieuwe contacten gelegd. In 2009 is een analyse opgesteld van de Verenigde Staten, gevolgd door een plan van aanpak voor de periode 2009-2010. Op basis van de bestaande contacten en nieuwe strategische belangen en mogelijkheden is geconstateerd dat de aandacht in de Verenigde Staten op meerdere steden moet worden gericht. Belangrijk is om de bestaande netwerken te onderhouden en langzaam aan uit te bouwen en nieuwe netwerken te ontwikkelen. De zakelijke betrekkingen met de Verenigde Staten zijn echter dermate gespreid dat deze inzet flexibel zal moeten zijn. In de analyse werd vastgesteld dat er voor Rotterdam mogelijkheden liggen tot samenwerking met Chicago, New York en Toronto in Canada. Chicago biedt grote economische kansen en heeft een vooruitstrevend beleid in het stimuleren van duurzaamheid in een gebiedsgerichte aanpak. Chicago biedt Rotterdam interessante samenwerkingsmogelijkheden op het gebied van klimaat,
14
stedenbouw, participatie en cultuur. Bestuurlijk ligt de aandacht dan ook op Chicago. In 2009 is gestart met het uitbouwen van een brede gemeentelijke en bestuurlijke samenwerking. De contacten met New York en Toronto worden in eerste instantie minder breed ingezet. Naast de versterking van contacten met Chicago hebben afgelopen jaar verschillende andere activiteiten tussen Rotterdam en de Verenigde Staten plaats gevonden. In het kader van 400 jaar relaties tussen New York en Nederland heeft de burgemeester samen met het Rotterdam Climate Initiative deelgenomen aan het H209 Forum in New York. Met New York wordt ook een samenwerking tussen Stadshavens en de Port Authority New York/New Jersey opgezet. Rotterdam heeft in samenwerking met de Cruiseterminal Rotterdam deelgenomen aan de Sea Trade Cruise Shipping in Miami. Ook vond in 2009 samenwerking plaats tussen de politie Rotterdam en de politie van Toronto en San Diego.
Foto: Hannah Anthonysz
Verenigde Staten
Verenigd Koninkrijk Rotterdam heeft veel verschillende contacten in het Verenigd Koninkrijk. In 2009 is dan ook een analyse opgesteld om de betrekkingen met het Verenigd Koninkrijk te inventariseren. Hieruit is gebleken dat veel contacten verlopen in het kader van de Europese netwerken. De samenwerking heeft zich geconcentreerd op drie thema’s: klimaat, veiligheid, integratie/participatie. Ook in de vervolgbetrekkingen zullen deze thema’s centraal staan. Economisch gezien is het Verenigd Koninkrijk een belangrijke markt, maar het Rotterdam Investment Agency heeft daar in het verleden niet gericht op geacquireerd. In de toekomst zal hier dan ook meer op moeten worden ingezet.
Foto: Hannah Anthonysz
In Europese netwerken en projecten wordt samengewerkt met onder meer Londen, Leeds, SouthHampton, Birmingham, Newcastle, Bristol. Afgelopen jaren zijn er ook diverse contacten geweest met Londen. Stadshavens heeft een samenwerking opgezet met Londen op het gebied van waterfront ontwikkeling. Ook Rotterdam Climate Proof werkt samen met Londen in het netwerk Connecting Delta Cities. Daarnaast heeft de politie Rotterdam een goede samenwerking met de politie uit Kent. In 2009 is ook zusterstad Hull op bezoek geweest in Rotterdam.
Boven: Erasmusbrug met cruiseschip Queen Victoria. Onder: Londen City, Verenigd Koninkrijk.
Foto: jan kranendonk
Linkerpagina. Boven: Chicago, Verenigde Staten. Onder: Hotel New York op de punt van de Kop van Zuid.
In 2010 wil de gemeente Rotterdam de relaties met het Verenigd Koninkrijk gaan aanhalen en versterken met het oog op de strategische thema’s: economische betrekkingen en de Olympische Spelen 2012. Daarnaast blijven de thema’s klimaat, veiligheid, integratie en participatie centraal in de betrekkingen met het Verenigd Koninkrijk. In 2010 wordt verkend aan welke steden prioriteit gegeven moet worden, gelet op de eerder genoemde thema’s. Deze verkenning zal uitgevoerd worden in Londen, Manchester, Liverpool en eventueel Birmingham.
15
Foto: Marc Heeman
Special partnerships Rotterdam onderhoudt speciale banden met Suriname, de Nederlandse Antillen, Kaapverdië, Marokko. Veel Rotterdammers en/of hun familieleden komen hier oorspronkelijk vandaan. De relaties met deze landen en steden veranderen langzaam maar zeker van ‘herkomstlanden’ in ‘special partnerships’, met wederzijdse economische relaties en belangen. In 2009 is een inventarisatie gestart van de bestaande contacten als basis voor een analyse en heroriëntatie van het beleid. In 2010 wordt daarover gerapporteerd. Ondertussen worden de bestaande relaties uiteraard onderhouden en zijn er regelmatig evenementen en wederzijdse werkbezoeken.
De meeste Rotterdamse Antillianen komen uit Curaçao, zodat daar ook de meeste contacten mee worden onderhouden. Er lopen diverse samenwerkingsprojecten op het gebied van veiligheid en jeugdbeleid en er is een jumelage van de brandweer Rotterdam met de brandweer op Curaçao. Op het gebied van onderwijs vindt er samenwerking plaats met de Hogeschool Rotterdam en de Erasmus Universiteit en wordt de leerstoel jeugd en educatie aan de Universiteit Nederlandse Antillen gefinancierd door Rotterdam en Amsterdam. In 2009 is de inzet van Rotterdamse maatschappelijk werkers op Curaçao geëvalueerd en is er gekeken naar de mogelijkheden van het opzetten van wijkaanpak en onderwijssamenwerking. Voorts was er een verkenning naar economische samenwerking en remigratie-initiatieven. Suriname
Marokko Halverwege 2009 bracht de burgemeester een bezoek aan Casablanca, de economische hoofdstad van Marokko. Daarbij zijn afspraken gemaakt op het gebied van economie, veiligheid, water en energie. De Marokkaanse markt biedt goede kansen: er bleek grote belangstelling voor de kennis van Rotterdamse bedrijven op het gebied van logistiek, bouw en water. De politie Rotterdam-Rijnmond werkt al jarenlang samen met de politie van Casablanca, onder meer op het gebied van terrorismebestrijding en het tegengaan van radicalisering. Nederlandse Antillen De staatkundige vernieuwing van de Nederlandse Antillen in 2010 speelt een belangrijke rol in de contacten met de eilanden. Zo coördineert de Politie RotterdamRijnmond de reorganisatie van de Antilliaanse politiekorpsen met oog op de staatkundige vernieuwing. Rotterdam coördineert namens de 22 Nederlandse Antilliaanse gemeenten ook de contacten met de Antillen over de specifieke aanpak van Antilliaanse jongeren.
16
In 2009 vonden geen bestuurlijke contacten plaats tussen Rotterdam en Suriname. Wel nam Rotterdam deel aan enkele ambtelijke trajecten via VNG International. Ook gingen de contacten tussen deelgemeente Hoogvliet en district Marowijne door en vond er een uitwisseling plaats van kunstenaars onder leiding van het Centrum voor Beeldende Kunst. De Politie Rotterdam Rijnmond bracht een werkbezoek aan het Korps politie Suriname. Kaapverdië In 2009 vond er een ambtelijke missie vanuit de gemeente Rotterdam plaats in het kader van de bilaterale onderhandelingen tussen de Nederlandse en Kaapverdische regering. Tijdens die onderhandelingen zijn afspraken gemaakt over de afbouw van de ontwikkelingshulp en de normalisering van de betrekkingen. Andersom bezocht een zware delegatie van Kaapverdische politie en justitie Rotterdam.
Boven: Zomercarnaval in Rotterdam. Rechts: Klimaattrein naar Kopenhagen.
Rotterdam onderhoudt van oudsher vriendschappelijke betrekkingen met andere steden. In 2009 is een analyse gemaakt van deze wereldwijde zustersteden of partnersteden. Er is gekeken hoe de bestaande Rotterdamse stedenbanden passen in het beleidskader van het PIEA. Hierbij is onderscheiden of een stad in een prioriteitsland ligt, of er sterke economische banden met de stad bestaan en of samenwerking mogelijk is op de prioritaire thema’s van het PIEA: klimaat, energie, water, intercultural leadership, kunst, cultuur en sport. Op basis hiervan zijn de prioritaire steden benoemd: steden waar al intensief en breed mee samengewerkt wordt of waar de samenwerking naar verwachting in het komende jaar geïntensiveerd zal worden. Deze prioritaire steden zijn: Shanghai en Keulen. Verder zijn Sint Petersburg, Jakarta en Istanbul steden waar we, naar verwachting, intensief contact mee onderhouden nu en in de nabije toekomst. Tweede prioriteit krijgen de stedenbanden die wel interessante mogelijkheden bieden maar nu minder brede samenwerkingsprogramma’s kennen: Antwerpen, Dresden, Duisburg, Lille, Osaka en Praag. De overige bestaande stedenbanden hebben een beperkter karakter. In de analyse zijn ook steden onderkend waar geen
Foto: Hannah Antonysz
Stedenbanden
officiële stedenband mee bestaat, maar die wel van belang zijn voor Rotterdam zoals Berlijn, Hamburg, Londen en Liverpool in Europa. Chicago, New York en Toronto in Noord-Amerika. Casablanca in Afrika. São Paulo, Rio de Janeiro en Santos in Zuid Amerika. Singapore, Ho Chi Min Stad en Abu Dhabi in Azië. De samenwerking met deze steden heeft meestal een meer projectmatig karakter.
Bestuurlijke reizen in 2009 Wethouder Bolsius 16-26 januari Wethouder Harbers 13-16 februari Wethouder Karakus 10-11 maart Wethouder Karakus 12-14 maart Burgemeester 1-2 maart Wethouder Baljeu 6-8 april Wethouder Harbers 6-10 april Burgemeester 17-21 mei Wethouder Karakus 6-13 juni Burgemeester 24-28 juni Burgemeester, Wethouder Bolsius, 3-5 juli Wethouder Vervat Wethouder Bolsius 16-17- juli Burgemeester 25-27 juli Wethouder Lamers 26-28 juli Burgemeester 8-11 september Wethouder Bolsius 16 september Burgemeester 22-24 september Wethouder Bolsius 28 september - 3 oktober Wethouder Karakus 5-7 oktober Burgemeester 10-13 oktober Burgemeester, Wethouder Bolsius, 13-14 oktober Wethouder Vervat Wethouder Grashoff 19-20 oktober Wethouder Vervat 24-28 oktober Wethouder Karakus 5-7 november Burgemeester 25-28 november Burgemeester, Wethouder Grashoff 13-18 december
Jakarta, Melbourne Oman, Dubai Cannes Barcelona Berlijn Lille en Londen Shanghai Seoul Midden-China,Shanghai Rabat Monaco
Water, stedelijke ontwikkeling, sport Haven Vastgoedbeurs MIPIM Forum Europese Investerings Bank Conferentie Integrating Cities Raadscommissie vervoer Voorbereiden World Expo 2010 C40 Large Cities Climate Summit Haven Beleefdheidsbezoek Voorbereiding Tour de France 2010
Munster Parijs Rome New York Londen St. Petersburg Osaka, Tokio München Los Angeles, San Diego Parijs
Voorbereiding Tour de France 2010 Voorbereiding Tour de France 2010 Sport H209 Forum; water Rederslunch Handel en onderwijs 400 jaar handelsbetrekkingen Vastgoedbeurs Expo Real Politiereis Voorbereiding Tour de France 2010
Turijn Shanghai Hamburg Stockholm, Oslo Kopenhagen
Overdracht Jongerenhoofdstad Infrastructuur, milieu, sociaal Woningbouw Eurocities, kerstboomkapceremonie Klimaattop
17
De Europese Unie De Europese Unie stond in 2009 in het teken van de verkiezingen van het Europees Parlement, de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon en de benoemingen van nieuwe parlementariërs, commissarissen en een president van de Europese Raad en hoge vertegenwoordiger voor het buitenlands beleid. Het verdrag van Lissabon verbetert de spelregels van Europa en maakt de besluitvorming democratischer en slagvaardiger. Met het verdrag van Lissabon maken lokale en regionale overheden formeel deel uit van de inrichting van het bestuur van de EU doordat er een uitdrukkelijke verwijzingen naar regionaal en lokaal zelfbestuur wordt gemaakt. Ook staat in het verdrag een verbreding van het subsidiariteitsbeginsel. Dit houdt in dat actie op Europees niveau niet is toegestaan op terreinen waar regionale en lokale overheden het beter kunnen. Voorafgaand aan de verkiezingen van het Europees Parlement heeft de gemeente Rotterdam een Raadsdebat georganiseerd tussen Raadsleden en (kandidaat-) Europarlementariërs. Het debat ging over Europese thema’s die Rotterdam raken. In de pauze werd een website gelanceerd met informatie en enkele filmpjes over Europese projecten in Rotterdam. Met de organisatie van dit debat en betrokkenheid bij andere evenementen werden Rotterdammers geïnformeerd over Europa en de Europese verkiezingen. Rotterdam was, samen met onder meer Your World, gastheer voor de organisatie van de Avond van Europa, een fietstocht en debatten van jongeren met lijsttrekkers, het Erasmiaans European Youth Parliament, een stemwijzer on tour en een vlaggenproject bij het Centraal Station. Lobby, beleid en wetgeving Rond de tachtig procent van de regelgeving en afspraken die in de Europese Unie worden gemaakt, is van invloed op het gemeentelijk beleid. Rotterdam volgt de ontwikkelingen in de Europese Unie dan ook op de voet. Zo zijn aan het begin van het jaar de Europese wetgevingsplannen, de ‘wetgevende en niet-wetgevende voorstellen’, besproken met de gemeentelijke diensten. En maandelijks wordt een memo Brussel uitgebracht dat bestuurders en ambtenaren informeert over de (voortgang van de) Europese besluitvorming. Een belangrijk onderwerp van de Brusselse lobby was in 2009 de lobby voor CCS (Carbon Capture and Storage), de opvang en opslag van CO2 .
18
Om de oriëntatie op Brussel te vergroten en te focussen, is een ‘Actieprogramma Versterken Rotterdamse Lobbystrategie in Brussel’ opgesteld en door het College van burgemeester en wethouders vastgesteld. Het actieprogramma vormt de basis voor de Brusselse lobby en bestaat uit twee elementen: het toevoeging van nieuwe instrumenten en werkwijzen en een meer professioneel gebruik van reeds bestaande instrumenten. De bij Europa betrokken diensten worden vanzelfsprekend betrokken bij de verdere uitwerking en uitvoering. Rotterdam werkt in Brussel met Amsterdam, Den Haag en Utrecht samen in G4-verband. De belangrijkste dossiers zijn de structuurfondsen en de Lissabonstrategie. Het vervolg op de Lissabonstrategie voor innovatieve groei en werkgelegenheid, de Europese strategie 2020, is een belangrijk handvat bij de bestrijding van de financieel-economische crisis. In 2009 is een gezamenlijke brochure opgesteld met voorbeelden van succesvolle stedelijke economische innovaties, als bijdrage van de G4 aan de Europese strategie 2020. De Rotterdamse vertegenwoordigers in het G4-kantoor onderhouden de netwerken in Brussel en met de ‘achterban’ in Rotterdam. Daarvoor zijn diverse werkbezoeken georganiseerd. Vanzelfsprekend wordt nauw samengewerkt met de Rotterdamse diensten en instellingen zoals de Erasmus Universiteit Rotterdam die in februari 2009 haar eigen Brusselse vertegenwoordiging opende.
Nicole van Klaveren, Programmasecretaris RCI:
“Rotterdamse aanpak CCS valt wereldwijd op” CO2-afvang en -opslag, ook wel Carbon Capture and Storage (CCS) genoemd, is niet nieuw. In de Verenigde Staten wordt CO2 al 30 jaar gebruikt in de oliewinning. “Maar de Rotterdamse manier van werken, in combinatie met de grootte van ons CCS-project, trekt aandacht, wereldwijd,” zegt Nicole van Klaveren, Programmasecretaris Rotterdam Climate Initiative (RCI). De gemeente Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam N.V., Deltalinqs en DCMR Milieudienst Rijnmond werken nauw samen op het vlak van CCS. “Samen zoeken ze naar nieuwe technologieën en praktische oplossingen. Het streven is randvoorwaarden creëren waardoor meerdere bedrijven hun CO2 kunnen transporteren en opslaan via een gemeenschappelijke transport- en opslag infrastructuur. Die aanpak, werken vanuit een cluster van bedrijven, valt op,” vertelt Van Klaveren. De contacten met Brussel zijn goed. “De deskundigen weten waar Rotterdam mee bezig is. Dat begrip ontstaat niet zomaar. Daar gaan een heel lobby-proces aan vooraf. Dat betekent constant vinger aan de pols houden. We moeten helder blijven communiceren en onze aanpak plus resultaten op de juiste wijze presenteren.”
Verwerving van Europese middelen betekent niet alleen extra geld, maar vooral de kans om kennis uit te wisselen en eigen ervaringen in te brengen in de verdere beleidsontwikkeling. Met de lobby, de verwerving en het beheer van deze middelen heeft de gemeente in ruim twintig jaar de nodige ervaring en expertise opgebouwd. De fysieke sector heeft bijvoorbeeld een goede naam opgebouwd op het gebied van de Europese structuurfondsen. Niettemin heeft Rotterdam in 2009 de aanpak voor het verwerven van subsidies versterkt door de oprichting van een subsidieloket voor de sociale sector, ondergebracht bij de dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De informatie over Europese subsidies is concernbreed verbeterd met de publicatie op intranet van een projectenboek, waarin de verworven subsidieprojecten, een subsidiescan en een handleiding Europese subsidies. December 2009 werden twee belangrijke subsidies toegekend aan onze regio. De Europese Commissie kende € 1,5 miljard toe aan 15 energieprojecten, waaronder het E.On-Electrabel project voor CCS-infrastructuur in de Rotterdamse regio. En het Rotterdamse Clean Tech Delta doet mee in een consortium van kennisinstellingen en bedrijven uit de Randstad, Berlijn, Londen, Parijs en Zürich. Aan hen is, als één van de eerste drie kennis- en innovatiegemeenschappen (KiCs) op het gebied van klimaat, duurzame energie en ICT, een startsubsidie van € 3 miljoen toegekend. Eerder in het jaar kreeg de RET samen met partners uit Parijs, Manchester en Bielefeld, Interreg-subsidie voor het invoeren van technieken die leiden tot een lagere CO2 -uitstoot. Europese Jongerenhoofdstad Rotterdam Jongerenhoofdstad 2009 was de start van een Europese traditie. Het Jongerenjaar, Your World, is een goed voorbeeld van Rotterdams initiatief en vernieuwende aanpak dat navolging krijgt. Inmiddels zijn meer dan vijftig steden geïnteresseerd om toekomstige Jongerenhoofdstad te worden en projecten als Dynamic Duo’s en Young Europeans over te nemen. Om de Europese dimensie van Jongerenhoofdstad te versterken, heeft Rotterdam vooral ingezet op het vergroten van draagvlak, bewerkstelligen van continuïteit en ontwikkelen van internationale activiteiten. Rotterdam en Your World hebben veel energie gestoken in de lobby om Europese erkenning voor het concept Europese Jongerenhoofdstad. De lobby was vooral gericht op het European Youth Forum en de instellingen van de Europese Unie. Ook de Raad van Europa is benaderd om adhesie te betuigen. Dit heeft er onder meer toe geleid dat Ján Figel, tot eind 2009 Europees commissaris voor Onderwijs en Cultuur, beschermheer van Rotterdam European Youth Capital 2009 is geworden. De lobby wordt voortgezet om van de Europese Commissie, het Europees Parlement, het Comité van de Regio’s en andere instellingen structurele ondersteuning te krijgen voor het benutten en uitbouwen van de ervaringen van de Europese jongerenhoofdsteden.
Foto: Gem. Rotterdam
Subsidies, fysiek en sociaal
Hijsen van de Europese vlag voor het debat tussen Raadsleden en Europarlementariërs.
Voor de naamsbekendheid en het creëren van draagvlak heeft Rotterdam twee Europese netwerken opgericht: My Generation en Connections. Beide projecten zijn gesubsidieerd door de Europese Commissie. Voor het My Generation project zijn in het voorjaar van 2009 jongerendelegaties vanuit alle deelnemende Europese steden voor een week in Rotterdam bijeen gekomen. Investeren in draagvlak moest onder meer leiden tot een permanente structuur van Europese Jongerenhoofdsteden, waarbij jaarlijks meerdere steden zich kandidaat stellen om Europese jongerenhoofdstad te worden. Er is uitvoerig overleg geweest met het Europees Jeugdforum over criteria en procedures voor deze opvolging. Eind 2008 werd Turijn uitgeroepen tot Europese Jongerenhoofdstad 2010 en in mei 2009 Antwerpen tot Europese Jongerenhoofdstad 2011. Met de benoeming van Turijn en Antwerpen heeft Rotterdam ook een begin kunnen maken met het opbouwen van een structuur voor onderlinge samenwerking. Rotterdam heeft het voortouw genomen in de gezamenlijke lobby voor de officiële erkenning van Jongerenhoofdstad als onderdeel van het Europese jeugdbeleid. Bestuurders en ambtelijke delegaties van de beide steden zijn hiervoor meerdere malen naar Rotterdam gekomen. De wethouder Jongerenhoofdstad heeft in oktober 2009 met een delegatie van Your World een bezoek gebracht aan Turijn om met zijn collega nadere afspraken te maken over de titeloverdracht tijdens het Nieuwjaarsfeest en over de toekomstige samenwerkingsstructuur. Rotterdam is regelmatig benaderd door geïnteresseerde (Europese) steden die informatie en advies vragen om hun nominatie voor te bereiden. Zo heeft Rotterdam/Your World een flink aantal delegaties ontvangen uit onder meer Engeland, Spanje, Italië, België, Noorwegen, Finland en Korea.
19
Wiert-Jan de Raaf, directeur RCI:
Klimaat en energie Rotterdam heeft zich in 2009 verder geprofileerd als één van de leidende regio’s op het terrein van duurzaamheid. Op het gebied van CO2-afvang en -opslag (CCS: Carbon Capture and Storage) loopt Rotterdam voorop in de wereld. De Rotterdamse CCS-aanpak is één van de Europese proefprojecten en krijgt internationaal veel aandacht. Om de interne en internationale doelen op het gebied van klimaat en energie te realiseren werkt het Rotterdam Climate Initiative samen met de C40, het Covenant of Mayors en Eurocities. Daarnaast wordt bilateraal samengewerkt met vergelijkbare regio’s. Op de C40 Large Cities Climate Summit in Seoul werden onder meer de resultaten gepresenteerd van de World Port Climate Conference die eerder in Rotterdam plaatsvond en waar de belangrijkste wereldhavens hun krachten bundelden. De Rotterdamse aanpak van samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven kreeg veel waardering. Aan het eind van het jaar kwamen de C40 steden opnieuw bij elkaar tijdens de grote klimaatconferentie COP15 in Kopenhagen. De bijna 90 deelnemende burgemeesters van de grootste steden in de wereld ondertekenden de verklaring ‘Cities Act!’ waarin zij aangeven dat er wel degelijk vooruitgang mogelijk is, als er maar vanuit de praktijk de schouders onder worden gezet. De discussie over CCS speelde afgelopen jaar ook in de Europese Unie. De belangrijke Europese actoren zijn bij diverse gelegenheden bijgepraat over de ontwikkelingen in Rotterdam. Tijdens het werkbezoek van de Europese Commissaris van Energie, Andris Piebalgs, aan Rotterdam, is nadrukkelijk over de CCS ontwikkelingen gesproken. De Commissaris ziet in Rotterdam een belangrijke partner omdat het Rotterdam Climate Initiative niet alleen de stad betreft maar ook een heel sterke industriële basis heeft. De Europees Commissaris was blij met de deelname van Rotterdam aan het Covenant of Mayors, waarin steden aangeven verder te willen gaan dan de Europese klimaatdoelstellingen. Maar ook bilaterale contacten over CCS hebben plaats gevonden. Op de dag van de duurzaamheid, in september 2009, ontving wethouder Milieu de ministers van Buitenlandse Zaken van Groot-Brittannië en Zweden. Zij wilden zich laten informeren over afvang, opslag en transport van CO 2 . Ook een reis van wethouder haven, financiën, buitenruimte en organisatie naar Japan eind september 2009 was gericht op samenwerking met Japanse bedrijven en autoriteiten om de totstandkoming van CCS in de Rotterdamse haven te stimuleren.
20
“Klimaataanpak Rotterdam ambitieus en uniek” Vijftig procent minder CO2 in 2025 afgezet tegen de uitstoot in 1990, de stad voorbereiden op de verandering van het klimaat én versterking van de economie in de Rotterdamse regio. Dit zijn de belangrijkste doelstellingen van het Rotterdam Climate Initiative. Het RCI staat voor een ambitieus klimaatprogramma waarin de gemeente Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam NV, DCMR Milieudienst Rijnmond en Deltalinqs nauw samenwerken. Hier omheen bevinden zich nog tal van allerlei andere partijen. “Overheid, bedrijven en inwoners streven samen naar een beter klimaat. Dat maakt onze aanpak uniek,” aldus Wiert-Jan de Raaf, sinds begin 2009 directeur RCI. RCI beschouwt de verandering van het klimaat niet alleen als een bedreiging. Het biedt ook nieuwe perspectieven. De Raaf: “Investeren in klimaatoplossingen maken stad en haven aantrekkelijker voor bewoners, bedrijven en kennisinstituten.”
De Milieudienst Rotterdam, DCMR, was in 2009 gastheer voor het Eurocities Environmental Forum (EEF). De bijeenkomst was vooral gericht op het betrekken van het bedrijfsleven bij de lokale programma’s. Wethouder Milieu presenteerde de Rotterdamse ambities op het gebied van klimaat, energie en milieu. DCMR participeert ook in de werkgroep Klimaat en Energie van Eurocities. De aandacht ging in 2009 vooral uit naar stedelijke betrokkenheid bij het klimaatakkoord en de nieuwe EU wet- en regelgeving. De Rotterdamse inzet op de Europese milieu- en klimaatdossiers wordt gecoördineerd in het maandelijkse Rotterdams Overleg Europa en Milieu. Partners zijn Gemeentewerken Milieu, Rotterdam Climate Initiative, Rotterdam Climate Proof, Milieudienst Rotterdam, GGD, Dienst DS+V, Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam en het Havenbedrijf. De internationale samenwerking op het thema klimaat en energie is niet alleen gericht op steden maar ook op het bedrijfsleven. Zo is op bestuurlijk niveau gesproken met General Electric over samenwerking bij de verduurzaming van steden. En begin 2009 riep IBM Rotterdam uit tot eerste ‘smart delta city’ ter wereld. De gemeente Rotterdam en IBM ontwikkelen samen een nieuw baanbrekend systeem om real-time meetgegevens over klimaatverandering en energiebeheer op de voet te kunnen volgen.
Havensteden en steden in rivierdelta’s behoren tot de meest kwetsbare gebieden bij klimaatverandering. Ongeveer de helft van de wereldbevolking woont in deltasteden. Rotterdam heeft daarom het netwerk Connecting Delta Cities opgericht om samen met andere deltasteden kennis uit te wisselen over klimaatadaptatie en stedelijk watermanagement. Voorlopig is de focus gericht op een kerngroep van acht deltasteden: Shanghai, Tokyo, Jakarta, Ho Chi Minh City, Hong Kong, Londen, New York en New Orleans. Connecting Delta Cities is een initiatief van het Rotterdam Climate Initiative/Rotterdam Climate Proof (RCI/RCP). Om de samenwerking in Connecting Delta Cities te concretiseren heeft Rotterdam in 2009 intentieverklaringen getekend met Ho Chi Minh City en Jakarta. Met de andere steden zijn vergaande contacten om de samenwerking te formaliseren. De steden werken samen aan een Delta Alliance die op een conferentie najaar 2010 in Rotterdam wordt gepresenteerd. Met Jakarta wordt al langer samengewerkt op het gebied van watermanagement. In november 2008 is gestart met een structureel meerjarenplan voor het baggeren. Dit zogenaamde Operation & Maintenance plan wordt door Jakarta opgesteld, met assistentie van Gemeentewerken. Het project loopt door tot medio 2010. Begin 2009 heeft wethouder Financiën, Sport en Buitenruimte samen met het RCI Jakarta bezocht om de voortgang van het project te aanschouwen. In New York heeft Rotterdam geparticipeerd in het H209 Forum ter gelegenheid van de viering van 400 jaar New York. De burgemeester was één van de keynote speakers. Op de eerste dag van het Forum heeft de burgemeester het boek ‘Connecting Delta Cities’ aangeboden, dat mede door de inspanningen van Rotterdam tot stand is gekomen. Rotterdam Climate Proof heeft in diverse workshops en ronde tafelsessies de Rotterdamse aanpak gepresenteerd. Datzelfde deed RCI/RCP eerder in 2009 op het vijfde Wereld Water Forum in Istanbul. Daar is ook de film Connecting Delta Cities in première gegaan. Met Rotterdam Climate Proof wil Rotterdam één van de veiligste havensteden ter wereld blijven. Wereldwijd verovert Rotterdam met het RCP en Connecting Delta Cities een stevige positie op het gebied van klimaatadaptatie, waterkennis en stedelijke deltatechnologie.
21
Arnoud Molenaar, programmamanager RCP:
“Veel kansen en economische spin-off voor de stad” Waterveiligheid en klimaatadaptatie vormen de kern van RCP, het adaptatieprogramma van het RCI. “Een spannende opgave met veel kansen en economische spin-off voor de stad,” vindt Arnoud Molenaar, programmamanager RCP. Hij beschouwt het werken aan watermanagement in relatie met de verandering van het klimaat als een enorme uitdaging. “Ons uitgangspunt is dat je je moet wapenen tegen klimaatverandering door adaptatie. Je moet je als stad aanpassen. Daarnaast biedt klimaatverandering Rotterdam ook nieuwe kansen. Die moeten we grijpen. We kunnen niet anders als stad in een rivierdelta dichtbij de zee. Als we niet investeren, ontstaan er op termijn onaanvaardbare risico’s. De kans dat zakelijke investeerders en het bedrijfsleven dan uiteindelijk wegblijven is reëel. Dat willen we absoluut niet. Rotterdam wil zich juist profileren als één van de veiligste deltasteden ter wereld,” aldus Molenaar. Volgens hem is het een feit dat Rotterdam veel andere steden inspireert. “Nationaal en internationaal. En dat kan weer voor nieuwe, economische ontwikkelingen in onze regio zorgen.”
Foto boven: De Maeslantkering vanuit de lucht. Foto onder: Ondertekening van de intentieverklaring tussen Ho Chi Minh City en Rotterdam.
Foto: Gem. Rotterdam
Rotterdam Image Bank
Water
Internationaal bestaat veel belangstelling en waardering voor de Rotterdamse aanpak van sociaal-maatschappelijke vraagstukken. Rotterdam wordt gezien als bakermat van sociale vernieuwing. De gemeente probeert dit gegeven maximaal te benutten door (pro-) actief te zijn in internationale netwerken, Europese projecten en conferenties. Naast contacten levert dit subsidie, invloed en aanzien op, maar ook een buitenspiegel in de vorm van kritiek, reflectie en suggesties.
Sociaal
Foto: Ad Hupkes
In het voorjaar van 2009 heeft wethouder Participatie, Cultuur en Milieu het voorzitterschap van het Social Affairs Forum (SAF) van Eurocities overgedragen aan Stockholm. Voor de werkgroepen Health & Wellbeing (GGD), Education (JOS) en Employment (SoZaWe) levert Rotterdam nog steeds het voorzitterschap. Tevens is Rotterdam in 2009 voorzitter geworden van de werkgroep Youth en Culture (DKC) ter profilering van Rotterdam Europese jongerenhoofdstad.
Foto: Ad Hupkes
Boven: Werkbezoek aan deelgemeente Noord. Onder: Uitleg over het project Mensen maken de stad.
22
Als trekker van de Working Group Health and Well-being van Eurocities heeft Rotterdam bijgedragen aan het Europees onderwijsbeleid op het gebied van ongekwalificeerde schoolverlaters, voorschools onderwijs en migratie en onderwijs. Voorts is actief meegewerkt aan het opzetten van een projectgroep over onderwijskwaliteit en beroepsonderwijs. Rotterdam heeft ook een bijdrage geleverd aan het Eurocitiesrapport over stedelijke armoede en sociale uitsluiting. Daarnaast wordt deelgenomen aan Europese projecten zoals het door Rotterdam geleide Connections, waarin samen met Leeds, Oslo, Malmö, Newcastle, Budapest, Wenen en München, acht maatschappelijke organisaties en acht kennisinstellingen, kennis en ervaring werd uitgewisseld. De focus lag hierbij op de (combinatie van) verschillende vormen van achterstelling en uitsluiting en de organisatorische aanpak daarin van de deelnemende steden. In het TSE-project, Tackling Social Exclusion, werken vakmensen uit Southampton, Gent en Rotterdam samen op de thema’s insluiting van kwetsbare groepen en werkgelegenheid en toegankelijkheid van dienstverlening. Met Europese Interregsubsidie worden onder meer drie projecten van DAAD geanalyseerd en geëvalueerd. Samen met de steden Keulen, Duisburg en Arnhem heeft Rotterdam via een slotconferentie in Arnhem het SIS project (Samenleven in de Stad) afgerond. Het project betrof met name de uitwisseling van kennis en ervaring op het terrein van integratie. Via het project NLAO (National Local Authority Observatories on Active Inclusion) wordt kennis opgebouwd op specifieke gebieden zoals huisvesting en werkgelegenheid. Rotterdam heeft zich als één van de vijf pilot-steden een positie dicht bij de Europese Commissie weten te bemachtigen. Bij elkaar is met deze projecten circa € 1.250.000 aan Europese subsidie verworven. In het collegeteam Sociaal is ervoor gepleit om de Europese subsidies onder te brengen in een kennis- en expertise centrum. Afgelopen jaar zijn daarvoor de eerste stappen gezet waarbij formatie van de diensten in de sociale sector beschikbaar is gekomen.
Met de verschillende activiteiten en projecten geeft Rotterdam mede invulling aan het advies van de International Advisory Board om Intercultural Leading City te zijn. Door deel te nemen aan conferenties en netwerken kan het Rotterdamse beleid verder worden toegelicht, uitgedragen en getoetst aan dat van andere grote steden. Naast de activiteiten in Eurocities is Rotterdam actief in diverse andere netwerken op het gebied van sociaal beleid en participatie. Voorjaar 2009 organiseerde Berlijn de derde Integrating Cities conferentie, als vervolg op de eerdere conferenties in Rotterdam en Milaan. Niet alleen de deelnemers maar ook de Duitse pers toonde veel belangstelling voor de presentatie van de burgemeester over de Rotterdamse aanpak. Ook op de jaarvergadering van Eurocities in Stockholm kreeg hij veel lof voor het participatiebeleid. Als vervolg op het Global Forum on Shared Societies, eind 2008 in Rotterdam, is in februari 2009 in Brussel samen met de Club de Madrid een expertbijeenkomst georganiseerd om de ervaringen van de Europese Commissie en OESO, samen te brengen met die van de Club de Madrid. Inmiddels zijn diverse Rotterdamse projecten als ‘best practices’ opgenomen op de integratiewebsite van de Europese Commissie en in de toolkit van Club de Madrid. Rotterdam is ook uitgenodigd als adviseur van het Open Cities netwerk, als één van de ‘champions’ (voorbeeldsteden) op het gebied van integratiebeleid. Doel van Open Cities is om het interculturele karakter van steden te benutten als stuwende kracht. Daarnaast heeft Rotterdam in 2009 geparticipeerd in case studies van Cities for Migration en INTI (Integration of third country nationals). De buitenlandse experts waren onder de indruk van de veelheid en kwaliteit van projecten, maar vonden dat er meer kan worden gedaan met de resultaten. De Rotterdamse ervaringen zouden nog beter uitgedragen kunnen worden en het sociale beleid moet de komende periode sterker gekoppeld worden aan de internationale ambitie.
Harrie van Onna, adviseur internationale sociale betrekkingen SoZaWe:
“Veel in gang gezet. Resultaten worden zichtbaar” Het voorzitterschap van het Social Affairs Forum van Eurocities heeft duidelijk vruchten afgeworpen. Volgens Harrie van Onna, adviseur internationale sociale betrekkingen SoZaWe, is Rotterdam vaak uitgenodigd om in Europa over sociale onderwerpen te spreken. Bovendien gaf het voorzitterschap een gemakkelijke entree tot de burelen van de verschillende Europese departementen. Hierdoor werd Rotterdam onder meer uitgenodigd om in te tekenen op Europese fondsen.” “Een andere noemenswaardige ontwikkeling, is de toenemende aandacht van Europa voor het stedelijk sociaal beleid. Terecht, want in de grote steden vinden de nieuwe sociale innovaties plaats,” aldus Van Onna. Europa hecht aan de betrokkenheid van steden bij de beleidsvorming op sociaal gebied. Samen met andere Nederlandse steden heeft Rotterdam zich sterk gemaakt voor de stedelijke inbreng bij de consultatie van een nationaal actieplan sociale insluiting dat tweejaarlijks door Europa wordt georganiseerd. “Samengevat kunnen we zeggen dat er het afgelopen jaar veel in gang is gezet en dat we nu steeds meer resultaten te zien krijgen,” aldus Van Onna.
Foto: Ad Hupkes
Intercultural leading city
Foto: Ad Hupkes
Rechts: Nieuwkomers op de Talmaschool. Onder: Intercultureel koor op het stadhuis.
23
Om de internationale positie van Rotterdam te versterken is in 2009 extra ingezet met een vierjarig programma internationalisering. Rotterdam richt zich hierin inhoudelijk op interessante culturele allianties en wil tegelijkertijd een bijdrage leveren aan het relatiebeheer en de internationale acquisitiestrategie richting de nieuwe economische grootmachten. Dit programma focust op vijf thema’s: culturele samenwerking met São Paulo, Shanghai en Istanbul; culturele samenwerking met Antwerpen en het Ruhrgebied; netwerkvorming op G4 en Randstedelijk niveau; versterking van de zichtbaarheid en internationale uitstraling van Rotterdam; ontwikkeling en implementatie van een up-to-date artist-in-residence beleid. In de zomer 2009 speelde het evenement Brazil-Rotterdam. Een multidisciplinair programma rondom hedendaagse Braziliaanse kunst en cultuur, geregisseerd door Rotterdam Festivals en in samenwerking met grote en kleine culturele organisaties uit Rotterdam.
Boven: Muzikant op het Dunya Festival. Onder: Festival de Wereld van Witte de With.
Hannah Anthonysz
Antwerpen en Rotterdam zijn door middel van het water met elkaar verbonden. In 2009 is beleidsinhoudelijke kennisuitwisseling tussen beide steden op gang gekomen op thema’s zoals cultuurparticipatie/-educatie, popmuziek, internationaal cultuurbeleid, subsidiesystematiek. Verder zijn een paar losse projecten uitgevoerd: Als sponsoring van het nieuwe museum aan de stroom en als vriend van de stad schonk de burgemeester twee handjes (als symbool voor het nieuwe museum) aan zijn ambtscollega.
Op Europees niveau zal Rotterdam zich richten op een zo effectief mogelijke lobby richting de Europese Commissie ten behoeve van kunst- en cultuurbeleid, waar mogelijk in G4-verband. Tevens zal Rotterdam zich richten op het optimaliseren van het gebruik van Europese subsidiemogelijkheden voor kunst- en cultuurprojecten door de kunstsector te informeren en te faciliteren bij het voorbereiden van een Europese subsidieaanvraag met buitenlandse partners. Rotterdam wil ook beter grip krijgen op het Cultuurforum van Eurocities maar effectieve resultaten waren er in 2009 nog niet.
Foto: Bas Czerwinski
Kunst en cultuur
In 2010 vinden tegelijkertijd belangrijke culturele evenementen plaats in en rond Rotterdamse partnersteden: Istanbul, Duisburg (Ruhrgebied) en Shanghai. Istanbul en het Ruhrgebied zijn in 2010 allebei ‘Culturele hoofdstad van Europa’ en in Shanghai vindt de World Expo 2010 plaats. 2009 stond dan ook in het teken van de voorbereidingen. Zo hebben verschillende kunstinstellingen en kunstvakopleidingen uit Rotterdam plannen ontwikkeld die ze in 2010 zullen uitvoeren ter gelegenheid van Istanbul Culturele Hoofdstad 2010. Ook zijn Rotterdamse kunstinstellingen betrokken bij het opzetten van samenwerkingsprojecten binnen het officiële Ruhr 2010-programma, in het Ruhrgebied. Voorts is gewerkt aan Rotterdamse content in het Dutch Culture Center op de World Expo in Shanghai.
24
Rotterdam Image Bank
Sport
Rotterdam kent een lange lijst van internationaal aansprekende sportieve evenementen. De gemeente Rotterdam is het afgelopen jaar volop bezig geweest met de voorbereidingen van de Grand Départ van de Tour de France in 2010. Samen met de Stichting Rotterdam Topsport en de Dienst Sport en Recreatie is gestart met de voorbereidingen van de Eurogames in 2011 in Rotterdam en is het concept van Gateway to the Games van Londen in 2012 verder ontwikkeld. Er zijn in 2009 uitstekende contacten opgebouwd met het Braziliaanse Olympisch Comité door de gemeente Rotterdam en Stichting Rotterdam Topsport. Brazilië is onder andere benaderd voor het project Gateway to the Games, waarbij trainingsfaciliteiten in Rotterdam worden aangeboden. Deze evenementen, maar ook de Olympische ambities van Rotterdam en de organisatie van Wereld- en Europese kampioenschappen voor allerlei sporten dragen bij aan het Internationale sportimago van Rotterdam. De internationale contacten worden benut om evenementen naar Rotterdam te halen. Zo is in 2009 de wethouder van Sport met een delegatie van andere steden naar het WK Zwemmen in Rome geweest om zich daar te laten informeren over de organisatie hiervan. Rotterdam zou dit evenement graag in 2017 of 2019 in Rotterdam willen organiseren.
Rotterdam Image Bank
In de Sportvisie 2010-2016 spreekt Rotterdam de ambitie uit om Rotterdam in 2016 als meest bekende Europese sportstad te doen gelden. Dit betekent dat Rotterdam zich niet alleen op het gebied van Topsport moet laten zien, maar ook in de breedtesport. Dit zal met name op Europees niveau moeten gebeuren. Daarom heeft Rotterdam samen met onder andere Stuttgart een subsidie aangevraagd en gekregen voor Europese kennisuitwisseling. Het programma Lekker Fit geldt als ‘best practice’ van Rotterdam op dit gebied.
Rotterdam Image Bank
Internationale sportevenementen in Rotterdam ABN AMRO World Tennis Tournament Fortis Marathon Rotterdam Volvo Ocean Race 61e Concours Hippique International Officiel Rotterdam World Port Tournament Rotterdam Baseball 2009 Wereldkampioenschap Skateboarden Wereldkampioenschap Judo Wereldkampioenschap Honkbal 2009
9-15 februari 5 april 9 juni 16-20 juni 2-12 juli 17-18 juli 26-30 augustus 14-20 september
Boven: De finish van de Wednesday Night Skate. Midden: De finish van de Marathon van Rotterdam op de Coolsingel. Onder: Jongeren aan het skaten op de Westblaak.
25
Partners
Development Program. Dit ter voorbereiding van de organisatie van een grote armoedeconferentie, de World Alliance of Cities Against Poverty, in 2010. De doelstelling van het Forum is om ervaringen uit te wisselen over armoedebestrijding op lokaal en regionaal niveau. Erasmus Universiteit Rotterdam
Het PIEA is het beleidskader voor de Rotterdamse internationale inspanningen. De ambities kunnen alleen worden bereikt door goede samenwerking tussen de gemeente, het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en andere partners in binnen- en buitenland. Rotterdam onderhoudt niet alleen bilaterale contacten maar participeert ook in verschillende internationale en Europese netwerken. Met de partners in Rotterdam is regelmatig overleg, zowel bilateraal als periodiek in de Vierhoek (economische partners), het ROEM (Rotterdams Overleg Europa en Milieu), SAF (Social Affairs Forum) als de coördinatiewerkgroep EU (Brusselse lobby). Maar ook andere Rotterdamse instellingen worden niet vergeten zoals de Erasmus Universiteit Rotterdam. Goede communicatie is essentieel voor een effectief en efficiënt beleid.
In 2009 is in kaart gebracht wat de mogelijkheden zijn tot hechtere samenwerking met kennis en onderzoeksinstituten. Dit heeft geresulteerd in nauwere contacten met kennis- en onderzoeksinstellingen op internationaal gebied. Halverwege 2009 heeft Rotterdam tijdens de opening van het Academisch Jaar, een intentieverklaring getekend met de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR). De opening had als thema ‘verbondenheid stad en universiteit’. Hierin wordt de intentie uigesproken om zowel op internationaal gebied als op allerlei andere terreinen (onderzoek en onderwijs in diverse disciplines) vaker samenwerking te zoeken. De intentieverklaring is de eerste aanzet tot een uitgebreide samenwerkingsovereenkomst met de EUR die naar verwachting volgend jaar getekend zal worden. Het achterliggende idee van de samenwerking op internationaal gebied is om als stad en universiteit samen sterker te staan in de internationale profilering.
Europese en Internationale partners Rotterdam werkt met veel steden in andere landen samen in internationale netwerken en is actief in tientallen Europese netwerken. Het is belangrijk om met behulp van een stedennetwerk de internationale positie te verstevigen en door onderlinge kennisuitwisseling van elkaar te leren. Om hier beter inzicht in te hebben is in 2009 een lijst samengesteld van alle internationale en Europese netwerken waar Rotterdam lid van is. Deze lijst is gepubliceerd op het internet van de gemeente. De burgemeester is op 4 juni door de Europese Raad benoemd als lid van het Comité van de Regio’s. Het Comité van de Regio’s is de formele vertegenwoordiger van lokale overheden in het Europese besluitvormingsproces. Rotterdam is ook actief in Eurocities, de belangengroepering van grote Europese steden. De burgemeester was één van de sprekers op de jaarvergadering van Eurocities in Stockholm. Rotterdam was zelf gastheer voor vergaderingen van het Social Affairs Forum en het Environment Forum van Eurocities. Diverse andere netwerken vergaderden eveneens in Rotterdam, onder meer aangetrokken door Your World, Rotterdam Europese Jongerenhoofdstad 2009. Na de succesvolle organisatie van de World Port Climate Conference in 2008 presenteerden de burgemeester en wethouder Milieu de resultaten in bijeenkomsten in Seoul en Kopenhagen van het milieunetwerk C40 Climate Leadership Group. In de aanloop naar de Klimaattop in Kopenhagen organiseerde het OBR de Urban Global Summit, over duurzame stedelijke ontwikkeling. In 2009 werden ook contacten ontwikkeld met het United Nations
26
De EUR, onder meer de Rotterdam School of Management, beschikt over een groot netwerk van alumni. Dat netwerk kan wellicht voor toekomstige activiteiten benut worden. In 2009 opende de EUR tevens een kantoor in Brussel. Bestuur/Deelgemeenten In het PIEA is benadrukt dat de uitvoering van de ambities van de Rotterdamse internationale betrekkingen alleen kunnen worden gerealiseerd door een goede samenwerking tussen de verschillende gemeentelijke organen. Maar ook de coördinerende rol van het centrale bestuur is hierin van belang. Na een rondgang bij de deelgemeenten over de internationale activiteiten bleek dat slechts enkele deelgemeenten structurele internationale contacten bezaten. Het merendeel van de deelgemeenten heeft alleen ad-hoc contacten of helemaal geen internationale contacten. De ad-hoc contacten zijn meestal tot stand gekomen door inkomende werkbezoeken die via verschillende (interne of externe) kanalen bij de deelgemeenten zijn binnengekomen. Over het algemeen nemen de deelgemeenten niet zelf het initiatief om internationale werkbezoeken te organiseren. Tijdens het overleg van deelgemeente voorzitters en de burgemeester is besloten tot wederzijdse informatie uitwisseling over internationale activiteiten op deelgemeentelijk niveau. Afspraken worden beschreven in de komende actualisering van de Deelgemeenteverordening.
Mai Elmar, voormalig CMO Rotterdam:
Communicatie Binnen Rotterdam is er vooruitgang geboekt op het gebied van informatievoorziening en communicatie voor het netwerk van internationale ambtenaren. Zo hebben twee grote netwerkbijeenkomsten plaatsgevonden voor managers en adviseurs van gemeentelijke en andere instellingen in Rotterdam die internationale of Europese zaken in hun portefeuille hebben. Tijdens de bijeenkomsten in 2009 gaf de burgemeester zijn visie op het internationale beleid en Jenny Shipley, vice-voorzitter van de International Advisory Board en voormalig premier van NieuwZeeland, benadrukte het belang om verbindingen te leggen op internationaal gebied in Rotterdam. In de zomer en het najaar is het blad Rotterdam Wereldwijd uitgebracht. Dit is een relatieblad met informatie over de internationale activiteiten van de stad. Rotterdam Wereldwijd is bedoeld voor de Rotterdammers betrokken bij het internationaal beleid en het externe netwerk van Rotterdam. In het laatste kwartaal van 2009 is de Rotterdam City Portal live gegaan. De nieuwe Rotterdam.nl is een vertegenwoordiging van de stad Rotterdam en niet alleen van de gemeente. De portal vertegenwoordigt het hele concern inclusief verschillende instellingen en bedrijven. Via perspectiefpagina’s wordt informatie geboden aan verschillende doelgroepen. Het ontwerp van de City Portal reflecteert het imago van Rotterdam. Zo kan men Rotterdam op meerdere plekken binnenkomen, benaderen en
“Waarde van het merk Rotterdam is gestegen” Rotterdam consequent en consistent op de kaart zetten in binnen- en buitenland. Dat was de taak die Mai Elmar begin 2006 mee kreeg als eerste Chief Marketing Officer (CMO) voor Rotterdam. Onder het motto ‘samen werken, samen merken’ heeft Elmar hier vier jaar lang keihard aan gewerkt. Samen met haar team. “Rotterdam is een jonge, internationale stad aan het water. Een stad met betrokken inwoners en een sterke, eigen persoonlijkheid. Die persoonlijkheid is onlosmakelijk verbonden met de haven. Dát is de kracht van Rotterdam. En dat maakt Rotterdam tot een sterk merk. Een merk dat ergens voor staat en overal ter wereld herkenning en positieve associaties oproept,” aldus Elmar. Ze noemt haar vier jaren als CMO inspirerend. “Rotterdam is er nog niet, maar er zijn zeer belangrijke stappen gezet in de afgelopen tijd. Door nauwe samenwerking kunnen we Rotterdam nog veel beter voor het internationale voetlicht brengen. Dat is essentieel voor de economische prestaties van de stad.”
ervaren. Het internationale karakter van Rotterdam speelt hierin dan ook een belangrijke rol. Met verschillende diensten binnen Rotterdam is de Engelstalige content samengesteld. Hierop is algemene informatie te vinden over de stad en haar internationale betrekkingen. City branding Om de Rotterdamse City Marketing richting te geven is in 2007 gekozen voor een gezamenlijke aanpak van citymarketing activiteiten. Het doel hiervan is het versterken van het merk Rotterdam en het vergroten van het imago en de internationale uitstraling om daarmee méér bezoekers, bedrijven, bewoners en studenten naar de stad te trekken en voor de stad te behouden. In 2009 heeft de Chief Marketing Office de communicatiemiddelen Rotterdam World Port World City voor de komende jaren geactualiseerd en aangevuld. >
27
Het materiaal wordt zowel lokaal als nationaal en internationaal toegepast en gebruikt door gemeentelijke organisaties, bedrijfsleven en kennisinstellingen. Internationaal wordt de merksignatuur op diverse manieren en door verschillende partijen meegenomen. Het Rotterdam Investment Agency van het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam heeft de merksignatuur verwerkt in haar huisstijl en materiaal zoals relatiegeschenken. En de boekjes Rotterdam World Story en Rotterdam Facts & Figures zijn in het Chinees vertaald. Het materiaal wordt gebruikt en toegepast op internationale beurzen en seminars waar partners zoals Rotterdam Topsport, Rotterdam Marketing, Cruiseport Rotterdam en Rotterdam Port Promotion Council zijn vertegenwoordigd. De merksignatuur is toegepast in materiaal gericht op internationale doelgroepen door hotels, attracties, evenementen en gemeentelijke diensten.
Rotterdam Wereldwijd is een uitgave van de gemeente Rotterdam, Bestuursdienst, en informeert over Europese en internationale ontwikkelingen die van belang zijn voor onze stad.
Masterclass & toolkit In 2009 is een masterclass gestart en een toolkit samengesteld om de internationale functie binnen de gemeente te ondersteunen en te verbeteren. Het gaat hierbij om het verbeteren van kwaliteit en het verstevigen van het ‘internationaal werken en denken’. Daarnaast biedt de masterclass een platform tot netwerken dat past in de ‘concerngedachte’. De masterclass is in het najaar 2009 van start gegaan, georganiseerd door het instituut Clingendael, en zal voor de zomer 2010 worden afgerond. Binnen de masterclass ligt de focus op de vaardigheden die van belang zijn om de internationale beleidsdoelen van de gemeente Rotterdam uit te voeren. Zoals netwerken, lobbyen, intercultureel communiceren, internationaal onderhandelen en diplomatie. Tevens is in 2009 een start gemaakt met het samenstellen van een toolkit voor de internationale ambtenaren. Hierin zijn woordenlijsten, checklisten en handige links en documenten in opgenomen. Instituut Clingendael heeft ook enkele documenten beschikbaar gesteld voor deze toolkit.
Eindredactie: Iris Willems en Chris de Lange Reacties:
[email protected] - T 010 2673060 Interviews: Sandra Balzer, 0186 Tekst & Concept Vormgeving: Dick Pruis Artworkstudio Drukwerk: Thieme MediaCenter Rotterdam
Foto: Hannah-Anthonysz
Het gaat om: Rotterdam World Brandbox; Rotterdam World Story; Rotterdam Facts & figures; Rotterdam Brand Inspirations Guide; de videoclips: Rotterdam Brandpartners en Rotterdam World Business.
