LICG Huisdierenbijsluiter | Roodkopzalm
www.licg .n l
Serie vissen
Roodkopzalm
Hemigrammus bleheri De roodkopzalm behoort tot de familie van de karperzalmen. Deze scholenvissen, afkomstig uit Brazilië en Colombia, zijn bruingrijs tot zilverkleurig met een rode kop. De staartvin is horizontaal zwart-wit gestreept met meestal drie zwarte en vier witte banen. Roodkopzalmen worden maximaal vijf centimeter lang. De roodkopzalm is erg gevoelig voor watervervuiling. Zodra er teveel nitriet of ammonium in het water zit, krijgen de vissen een bleke kop. Dit is een teken dat er water ververst moet worden. Ook bij stress verliest de kop zijn felrode kleur. Als u overweegt om roodkopzalmen als huisdier te kopen, is het belangrijk dat u zich van tevoren goed laat informeren. Deze huisdierenbijsluiter is hierbij een hulpmiddel.
Juli 2009
www.licg .n l
LICG Huisdierenbijsluiter | Roodkopzalm
Verschillende varianten
hen lastig vallen. Houd de roodkopzalmen
Er komen geen kweekvormen of
in een groep van tenminste zeven
natuurlijke varianten van de roodkopzalm
exemplaren, liever nog meer, zodat ze
voor. Wel wordt de vis vaak verward
hun natuurlijke scholengedrag kunnen
met andere soorten die sprekend
uitvoeren.
op de roodkopzalm lijken, namelijk
Roodkopzalmen hebben open
Hemigrammus rhodostomus, meestal
zwemruimte nodig om als school heen en
roodneuszalm genoemd, en Petitella
weer te kunnen zwemmen. Ze gebruiken
georgiae, die ook roodkopzalm wordt
vooral de onderste en middelste
genoemd. Omdat deze twee soorten
waterlaag. Om roodkopzalmen te houden
onder gelijke omstandigheden kunnen
heeft u een aquarium nodig van tenminste
worden gehouden als de roodkopzalm,
60 centimeter lang. Een vuistregel die
gelden de adviezen uit deze
voor kleinere vissoorten opgaat is om te
huisdierenbijsluiter ook voor hen.
zorgen voor tenminste één liter water per
H. bleheri heeft in vergelijking met deze
centimeter vis.
twee soorten een wat fellere en verder
De watertemperatuur moet tussen 23 en
naar achteren doorlopende rode kop.
26 graden Celsius liggen. Gebruik een
Deze rode kleur loopt bij H. bleheri tot
verwarmingselement en een thermostaat
voorbij de kieuwen terwijl deze bij
zodat de temperatuur niet schommelt.
H. rhodostomus en P. georgiae tot en met
De pH-waarde van het water mag niet
de kieuwen loopt en dan stopt.
te hoog zijn, tussen 6 en 6,5 is het
P. georgiae wordt wat groter dan beide
beste. Roodkopzalmen hebben zacht
andere soorten, ongeveer zes centimeter.
water nodig met een totale hardheid
H. bleheri leeft in de rio Negro en de
tot ongeveer vier DH. Voor P. georgia
Rio Meta, H. rhodostomus komt voor in
mag de hardheid van het water wat
het onderste Amazonebekken en de Rio
hoger zijn, tussen drie en twaalf. Een
Orinoco en P. georgiae in de bovenloop
waterfilter en verlichting horen ook tot de
van de amazone in Peru, in de Rio Purus,
basisuitrusting van het aquarium. Zorg
Rio Negro en Rio Madeira.
ervoor dat het licht tenminste twaalf uur per dag aan staat.
Natuurlijk gedrag
Gebruik een donkere bodembedekking,
Roodkopzalmen zijn echte scholenvissen
vissen voelen zich niet prettig als de
die in een groep moeten leven. Van nature
bodem te licht gekleurd is. Bovendien
komen ze voor in warm en schemerig
komen de kleuren van de vissen zo het
zoet water in het Amazonegebied. Dit
beste tot hun recht. Een aquarium waar
water is vrij zacht en een beetje zuur.
u doorheen kunt kijken, is voor veel vissoorten erg onaangenaam omdat het
Huisvesting
een onveilig gevoel geeft. Kies dus een
Omdat roodkopzalmen erg vreedzame
aquarium met een achterwand. Planten
vissen zijn, kunt u hen goed in een
zijn decoratief in het aquarium, maar ook
gezelschapsaquarium houden. Kies er
nodig om de roodkopzalmen voldoende
dan geen te grote soorten bij die de
schuilplaatsen te bieden. Ook helpen
roodkopzalm als voedsel zouden kunnen
planten om de waterkwaliteit op peil te
zien, en ook geen agressieve vissen die
houden. Bovendien houden deze vissen
2
LICG Huisdierenbijsluiter | Roodkopzalm
www.licg .n l
niet van fel licht; drijfplantjes zorgen voor
van de bezetting van uw aquarium. Het
een wat schemerige verlichting, die op de
mechanische deel van uw filter, zoals
natuurlijke omgeving van de roodkopzalm
sponzen, kunt u uitspoelen in warm (niet
lijkt.
heet) water zodat de bacteriën die het water helpen schoonhouden niet dood
Kweken met roodkopzalmen is erg lastig.
gaan. Hiervoor kunt u bijvoorbeeld oud
Wilt u het toch proberen dan kunt u het
aquariumwater gebruiken. Is het materiaal
beste een aparte kweekbak gebruiken
erg vies dan kunt u het vervangen. Het
met water dat tussen 26 en 32 graden
biologische deel van het filter hoeft
Celsius is, een pH heeft tussen 5,5 en
minder vaak vervangen te worden. U
6,5 en een hardheid van hoogstens vier
kunt dit afspoelen in water van 25 graden
DH, liefst lager. Als u vissen overzet
Celsius of aquariumwater.
naar de kweekbak moet u hen wel
Ook moet af en toe een deel van het
voorzichtig laten wennen aan een hogere
water ververst worden, bijvoorbeeld om
temperatuur, voer deze langzaam op.
de week ongeveer een derde deel of elke
Ontsmet de bak goed voor u hem in
week twintig procent. Gebruik hiervoor
gebruik neemt, de eieren schimmelen
altijd water op de juiste temperatuur
snel. De verlichting moet zwak of afwezig
en vervang niet teveel water ineens.
zijn om het vrouwtje te stimuleren
Behandel het verse leidingwater eerst
om eieren af te zetten. Er zijn planten
met een waterbehandelaar om eventueel
nodig om de eieren op af te zetten en
aanwezig chloor en andere ongewenste
als schuilplaatsen voor de jonge vissen.
stoffen te verwijderen.
Roodkopzalmen worden onvruchtbaar
In de dierenspeciaalzaak zijn allerlei
als ze in te calciumrijk water hebben
testsetjes te koop waarmee u de
gezwommen.
waterkwaliteit kunt controleren. Daarbij zijn vooral de zuurgraad (pH), de hardheid
Bij het opzetten, inrichten en
en de hoeveelheid nitriet, nitraat en
onderhouden van een aquarium komt heel
ammonium belangrijk.
wat kijken. In de handleiding ‘het tropisch
De ruiten van het aquarium kunt u
zoetwateraquarium’ leest u hoe u dat aan
schoonhouden met een krabber, een pluk
kunt pakken.
filterwatten of een magneetveger. Gebruik liefst geen schoonmaakmiddelen, maar
Verzorgen en hanteren
mocht u dit toch nodig vinden, neem
Dagelijks moet u de vissen even bekijken
dan uitsluitend schoonmaakmiddelen die
om te zien of ze gezond zijn. Controleer
geschikt zijn voor een aquarium en alleen
dan ook de watertemperatuur. Kijk
aan de buitenzijde. Gebruik attributen
elke dag of er geen voedselresten in
die voor het aquarium bestemd zijn,
het aquarium liggen. Deze kunt u met
zoals een emmer en schepnetje, alleen
een speciale zuiger of een schepnetje
voor het aquarium en niet voor andere
verwijderen. Voer vervolgens wat minder
huishoudelijke activiteiten.
zodat er geen resten blijven liggen. Haal
TL-lampen moeten, afhankelijk van het
elke week losse plantenresten weg.
type, regelmatig vervangen worden. Heeft
Hoe vaak het nodig is om het filter
u meerdere lampen, vervang ze dan niet
schoon te maken hangt onder andere af
tegelijkertijd want dan verandert het licht
3
www.licg .n l
LICG Huisdierenbijsluiter | Roodkopzalm
te plotseling. Was altijd uw handen nadat
Het vrouwtje zet de eieren af tegen
u met het aquarium bezig bent geweest.
bladeren of boven Javamos. De eieren
Gebruikt u een hevelslang, zorg er dan
mogen niet te fel verlicht worden.
voor dat u geen water binnen krijgt.
Roodkopzalmen kennen geen broedzorg.
Sommige visziekten zijn ook besmettelijk
Soms eten ze hun eigen eieren op.
voor mensen en bovendien kunnen vissen
Vang dus de ouders weg of gebruik een
de Salmonella bacterie bij zich dragen.
eierrooster. Na een tot twee dagen komen de eieren uit. Ongeveer vier dagen na het
Voeding
uitkomen zwemmen de jongen vrij rond.
Roodkopzalmen eten droogvoer,
De jongen zijn heel klein en groeien erg
diepvriesvoer en levend voer
langzaam. Roodkopzalmen kunnen drie
zoals watervlooien of Tubifex. Laat
tot vijf jaar oud worden.
diepvriesvoer wel eerst ontdooien voordat u het in het water doet. Pasgeboren
Ziekten
roodkopzalmen zijn heel klein, deze kunt
Roodkopzalmen zijn gevoelige vissen
u hele kleine voerdiertjes geven zoals
die snel reageren op afwijkingen van
pantoffeldiertjes of infuusvoer. Geef liever
de watersamenstelling. Om te zien of
twee of drie keer per dag een klein beetje
de vissen gezond zijn, let u vooral op
voer dan ineens een heleboel: voer zoveel
de huid, de vinnen en de manier van
als de vissen in één tot twee minuten op
zwemmen. Om uw vissen gezond te
hebben. Voerresten moeten verwijderd
houden is het erg belangrijk om te zorgen
worden omdat ze het water vervuilen.
voor een goede waterkwaliteit en goede
Bewaar het potje droogvoer niet op de
voeding. Stress kunt u voorkomen door
lichtkap van het aquarium, want dan
de vissen zoveel mogelijk met rust te
wordt het te warm en gaan de vitaminen
laten en een vast dagpatroon aan te
verloren.
houden. Zet geen soorten bij elkaar die elkaar lastig vallen.
Van jong tot volwassen dier
Een bekende vissenziekte waar de
Het onderscheid tussen mannetjes
roodkopzalm gevoelig voor is, is ‘witte
en vrouwtjes is alleen te zien aan de
stip’. Dit wordt veroorzaakt door een
lichaamsvorm. De mannetjes zijn slanker
parasiet die de huid aantast en is te
dan de vrouwtjes, die een rondere buik
herkennen aan witte stipjes op de huid
hebben als ze eieren bij zich dragen.
van de vis. Witte stip ontstaat vaak bij
In het aquarium zijn roodkopzalmen
stress of verlaagde weerstand door
moeilijk te kweken. De waterkwaliteit
bijvoorbeeld te koud water of plotselinge
luistert nauw, bovendien worden
veranderingen in watersamenstelling.
roodkopzalmen onvruchtbaar als ze
De ziekte verspreidt zich snel en moet
in water hebben geleefd dat teveel
dan ook meteen behandeld worden.
calcium bevat en dit lijkt onomkeerbaar
Een andere bekende huidziekte is
te zijn. Roodkopzalmen paren in
fluweelziekte (oodinium), waarbij de huid
schoolverband, als u gebruik maakt van
van de vis een fluweelachtig uiterlijk
een kweekbak dan kunt u dus het beste
krijgt.
de hele school overzetten, ook omdat het
Vinrot wordt veroorzaakt door een
geslachtsonderscheid moeilijk te maken is.
bacterie die toeslaat als de weerstand
4
www.licg .n l
LICG Huisdierenbijsluiter | Roodkopzalm
van de vis verlaagd is doordat de
• Laat nieuw gekochte vissen
omstandigheden in het aquarium niet
geleidelijk wennen aan de nieuwe
optimaal zijn of bij stress. Door snelle
wateromstandigheden (zie: het
behandeling kunnen de aangetaste
tropisch zoetwateraquarium), nog
vinnen binnen een aantal weken weer
beter is het om nieuwe vissen in een
herstellen. Na beschadiging van de huid kunnen
quarantainebak te plaatsen. • In de winkel en na het transport zijn
schimmelinfecties optreden.
de roodkopzalmen vaak bleek door de
In de dieren- of aquariumspeciaalzaak
stress, ze hebben de tijd nodig om bij
vindt u voor veel ziekten het geschikte
te kleuren.
bestrijdingsmiddel, en u kunt er ook terecht voor advies over ziekten en mogelijke behandelwijzen. Er bestaan ook dierenartsen die gespecialiseerd zijn in vissen. Benodigde ervaring
Voor het op een verantwoorde wijze houden van dit huisdier is enige ervaring nodig, de roodkopzalm is erg gevoelig voor de watersamenstelling. Zorg ervoor dat u zich van tevoren goed informeert. Kosten
Roodkopzalmen kunt u kopen in de aquariumspeciaalzaak of bij kwekers. Een roodkopzalm is geen dure vis, per stuk bent u ongeveer vanaf twee euro kwijt. De opstartkosten van een aquarium zijn vrij hoog, maar hangen af van de grootte van het aquarium en de gewenste techniek. De kosten voor voer vallen mee, maar komen natuurlijk wel regelmatig terug. Daarnaast kunt u voor kosten komen te staan als er ziekten in het aquarium ontstaan. Bijzonderheden
• Let er bij het kopen van vissen op dat ze uit schone bakken komen. Er mogen geen zieke of dode dieren in de bak zitten. Laat de meest actieve vissen vangen en vermijd ‘kneusjes’. Let erop dat de vissen een mooie schone huid hebben. 5
LICG Huisdierenbijsluiter | Roodkopzalm
www.licg .n l
Kijk voor de meest recente informatie op www.licg.nl
Het LICG is hét informatiepunt voor het ‘houden van huisdieren’. Deze stichting geeft onafhankelijke en betrouwbare informatie over het op een verantwoorde wijze kopen en verzorgen van huisdieren. Deze informatie is op de meest recente inzichten gebaseerd en wordt bovendien wetenschappelijk getoetst. Door het bieden van informatie en het organiseren van campagnes, levert het LICG een bijdrage aan verbetering van de gezondheid en het welzijn van huisdieren in Nederland.
6
