Rondetafelbijeenkomst Ketenverantwoordelijkheid Woensdag 1 december 2010 ICSE Eindhoven
Verslag bijeenkomst
Waar ging het om? Van Gansewinkel Groep streeft naar verbetering van de sociale- en milieuprestaties van haar activiteiten in de keten. Maar hoe geef je invulling aan duurzaam ketenbeheer? Op welke manier kan het zicht op de totale keten worden vergroot? Hoe ver gaat ketenverantwoordelijkheid? Welke criteria zijn van belang? Wat wordt er van bedrijven verwacht en wat zijn kansen en eventuele risico’s die spelen?
Om op zoek te gaan naar een antwoord op bovenstaande
Op basis van deze sessie is het thema verder afgebakend,
vragen en zo een impuls te kunnen geven aan de verdieping
zijn kwesties en dilemma’s benoemd en zijn de hoofdthema’s
en verbreding van duurzaam ketenbeheer organiseerde
voor de eerste rondetafelbijeenkomst geformuleerd:
Van Gansewinkel Groep op woensdag 1 december 2010
- Hoe geef je invulling aan duurzaam ketenbeheer?
een rondetafelbijeenkomst.
- Hoe ver moet je gaan als het om duurzaam ketenbeheer
In totaal kwamen 18 afgevaardigden van de volgende
- Wat zijn de kansen en dilemma’s?
bedrijven bijeen: AkzoNobel Sourcing, Canon, DAF, Fujifilm
- Wat verwachten stakeholders van Van Gansewinkel Groep
gaat?
Manufacturing Europe, Heijmans, Jules Clarysse NV,
op dit vlak?
Vereniging Afval-bedrijven, VROM-inspectie en WNF (zie deelnemerslijst in de bijlage).
Bovenstaande vragen vormden de leidraad van de dialoog.
Gastheer van de middag was Diederik Gijsbers, lid van de
Daarnaast is nagedacht over een relevante mix van genodig-
raad van bestuur van Van Gansewinkel Groep. De bijeen-
den en interne belanghebbenden en zijn deze personen
komst werd voorgezeten door Professor dr. Ing Jacques
genodigd. Bij de selectie is, naast de link met het thema en
Reijniers MBA (hoogleraar inkoopmanagement NEVI-
met Van Gansewinkel Groep, gekeken naar diversiteit in het
leerstoel Nyenrode Business Universiteit).
type stakeholder (klant, leverancier, NGO, overheid, brancheorganisatie etc.) en omvang van de organisatie.
Het van elkaar leren, het aandragen van tips en ideeën en het uitbreiden van de wederzijdse relatie stond centraal deze middag.
Wat er aan vooraf ging Dit rondetafelgesprek is voortgekomen uit het jaarbeeld 09 van Van Gansewinkel Groep en de daarin genoemde ambities met betrekking tot stakeholderdialoog. Op basis van deze ambities is een drietal thema’s benoemd waar langs in 2010 en 2011 rondetafelgesprekken worden georganiseerd: grondstoffen, ketenverantwoordelijkheid en de balans tussen Economy & Ecology. Voorafgaand aan het rondetafelgesprek van 1 december 2010 ging een aantal brainstormsessies. Startpunt van de interne discussie was de vraag: Welke issues – in brede zin – op het terrein van zekerheid en betrouwbaarheid van de verwerking van afvalstromen (van begin tot het einde) spelen er bij de verschillende stakeholders waarmee Van Gansewinkel Groep van doen heeft?
2
Visie Van Gansewinkel Groep
gedoogsituatie, om afvalstromen te accepteren. Het risico-
(Diederik Gijsbers)
profiel resulteert in een risico-indeling (score 1 – 10): hoog / midden / laag. Bedrijven met een laag risicoprofiel krijgen
Van Gansewinkel Groep’s business case wordt gedreven door
alleen een administratieve audit. Bedrijven met een midden
schaarste aan grondstoffen. Door de toenemende bevolking,
risicoprofiel, krijgen een administratieve audit, aangevuld
productie en consumptie stijgt de vraag naar grondstoffen
met een bedrijfsbezoek. Dit betreft bijvoorbeeld moeilijkere
met negatieve impact op mens en milieu tot gevolg. Diverse
stromen, of zijn bedrijven die buiten de Benelux zijn gevestigd.
onderzoeken laten zien dat toegankelijkheid tot bepaalde grondstoffen niet langer vanzelfsprekend is. Dit probleem
Bedrijven met een hoog risicoprofiel krijgen een administratie-
kan niet worden opgelost door dingen op eenzelfde manier
ve audit, een bedrijfsbezoek en controle op bedrijfsprocessen.
te blijven doen. Het vereist een andere aanpak. Niet voor
Dit zijn bijvoorbeeld bedrijven zonder kwaliteitszorgsystemen,
niets is Van Gansewinkel Groep’s visie Afval Bestaat Niet.
of bedrijven die op negatieve wijze in de media zijn geweest. Voor het vastleggen van de resultaten van de audits wordt
Van Gansewinkel Groep ziet afval als basis voor grondstoffen
gebruik gemaakt van een database verwerkers, op de Van
en energie. Waar afval vroeger een ‘probleem’ was en de rol
Gansewinkel Groep intranetomgeving en archivering door
die Van Gansewinkel Groep vervulde het primair inzamelen
de beheerder van de verwerker.
en verwerken van afval was, is er nu sprake van een nieuwe rol, die van leverancier van grondstoffen en energie. Met kennis van inzameling, inzamelsystemen en recycling van ketens te sluiten. Dit doet zij onder andere door te denken in
Waar wil Van Gansewinkel Groep naartoe?
termen van upcycling in plaats van recycling en door samen
(Patrick Deprez)
materialen is Van Gansewinkel Groep in staat om grondstof-
te werken met diverse kennisinstituten en partners. Hiermee vervult Van Gansewinkel Groep een rol om schaarste aan
De transitie van afvaldienstverlener naar grondstoffen- en
grondstoffen tegen te gaan. Samenwerking met klanten,
energieleverancier brengt andere manieren van denken en
toeleveranciers en de toeleveranciers van de toeleveranciers
werken met zich mee en stelt andere eisen aan ketenbeheer.
is hierbij een vereiste.
Van Gansewinkel Groep heeft de ambitie om alle schakels in de keten in kaart te brengen, tot aan de eindverwerking toe, om zo naast de ‘eerste laag’ van derde partijen, een net zo
Waar staat Van Gansewinkel Groep nu?
sluitend systeem op te zetten voor de ‘tweede laag’.
(Patrick Deprez) In het kader van de selectie en beoordeling van leveranciers
Dialoog
binnen Van Gansewinkel Groep worden be-/verwerkers
(alle deelnemers)
beoordeeld aan de hand van een auditsystematiek. Het risicoprofiel verschilt al naar gelang het soort afval, de vergunning-
Afval niet langer afval?
situatie, de aanwezigheid van kwaliteitszorgsystemen en het
Wat is afval? Hoe ga je met afval om als afval geen afval meer
land van vestiging.
is? Die vraag bracht een levendige discussie op gang. Afval
De minimale verplichting om zaken te doen met een verwerker
wordt steeds vaker als grondstof gezien. Dit heeft invloed
is dat het bedrijf een milieuvergunning bezit, al dan niet in een
op de keten, immers, grondstoffen blijven van waarde. Het belang van ontwerp voor recycling en het voorkomen van het gebruik van gevaarlijke materialen bij de productie van producten is aangehaald. Van Gansewinkel Groep zou al aan de ontwerptafel een rol kunnen vervullen. Een belangrijke kanttekening bij het opnieuw geschikt maken en inzetten van grondstoffen is het energieverbruik. De levensduur van producten wordt steeds korter, er zijn fijnmazige take-back systemen nodig om ketens te kunnen sluiten. De consument zou een belangrijke schakel kunnen zijn in het retourneren van ‘oude’ producten. Zij moet dan wel goed geïnformeerd zijn. Communicatie speelt hier dus een essentiële rol.
3
Daarnaast is wetgeving als thema naar voren gebracht. De wet
Adviezen voor Van Gansewinkel Groep
bepaalt wat ‘afval’ is. Nieuwe ontwikkelingen hoeven zich niet
- Upside profileren: Van Gansewinkel Groep zou zich meer
te laten tegenhouden door de wet. Uiteraard zou wetgeving wel stimulerend kunnen werken. Een aantal voorbeelden van ‘kromme’ wetgeving is genoemd, waaronder het voorbeeld
kunnen/moeten profileren als upcycler. - Van Gansewinkel Groep zou zich nog meer in kunnen zetten als ‘take back partner’.
van het bleken van katoen. In de EU mogen geen bleekmid-
- Van Gansewinkel Groep krijgt een andere taak en zou de
delen gebruikt worden bij textielproductie. Maar gebleekte
rol van makelaar en adviseur meer naar zich toe kunnen
textiel mag wel geïmporteerd worden.
trekken. - Er is behoefte aan heldere rapportages waarin de klant op
Transparante rapportages
Meerdere deelnemers zijn op zoek naar beter zicht op het effect van hun handelen verder in de keten. Bijvoorbeeld wanneer het om het scheiden van afval gaat. Wat is het effect van het gescheiden inzamelen van afval op het milieu en wat zijn de hier aan verbonden (extra) kosten? Er is behoefte aan een soort ‘stuklijst’, een calculatiemodel om milieuvoordelen in kaart te brengen.
overzichtelijke wijze de impact van het scheiden van afval op het milieu en de keten ziet. - Nauwer samenwerken met partijen als Agentschap NL om kennis en best practices te delen. - Sluit allianties met maatschappelijke organisaties: het vormen van nieuwe samenwerkingen is key om het zicht in de keten te vergroten. - Breng het belang van Urban Mining onder de aandacht.
Voor elk te maken product zou een stuklijst met componenten uitkomst kunnen bieden. Deze stuklijst kan worden voorzien met nieuwe kolommen per onderdeel: aangeven wat schaarste is, wat de3P-belasting is, wat deze moet zijn, wat de CO2belasting is, moet zijn etc. Het is in feite een weergave van de ‘ist’ en ‘soll’ situatie met betrekking tot duurzaamheid. Hoe ver? Waar houdt de verantwoordelijkheid op?
Hoe ver ga je als bedrijf wanneer het om duurzaam ketenbeheer gaat? Tijdens de discussie brachten de deelnemers verschillende punten naar voren: - Duurzaam ketenbeheer loont voor bedrijf en voor omgeving. Het vergroot de bedrijfstrots en versterkt de marktpositie nu en in de toekomst. Als je als bedrijf problemen in de keten niet erkent, loop je daar vroeg of laat tegenaan. - Duurzaam ketenbeheer vereist samenwerking. Door op zoek te gaan naar de ‘juiste’ partijen, kunnen ketens worden verkort. Het vinden van de ‘juiste’ partners en het opbouwen van relaties is een tijdrovend proces. Ook hier geldt: de aanhouder wint. - Bij het beoordelen van de geschiktheid van leveranciers, werken een aantal van de deelnemers met verplichte vragenlijsten en beoordelingsprocedures. - Zo lang een naam op een product staat, zou een bedrijf zich verantwoordelijk moeten voelen. Problemen in de keten worden samen met partners opgelost. - Hoe gaat een bedrijf om met lekstromen? Bepaalde producten worden als tweedehands product verkocht en eindigen in bijvoorbeeld ontwikkelingslanden. Hoe daar controle op te houden? - Hoe houd je controle als het eigendom soms wel 10 keer van eigenaar wisselt, zoals in de bouwwereld? Een ‘grondstoffenpaspoort’ werd hier als idee naar voren gebracht. Aan het einde van de levensduur van een gebouw verkoop je dan ‘grond met een grondstoffenpaspoort’ in plaats van ‘grond met afval’. - De ambitie die Van Gansewinkel Groep heeft op het vlak van ketenverantwoordelijkheid wordt gedeeld. Deelnemers aan tafel vinden het positief dat Van Gansewinkel Groep er op stuurt en zelf het initiatief neemt om het zicht verder in de keten te vergroten.
4
BIJLAGE Deelnemersoverzicht Rondetafelbijeenkomst Ketenverantwoordelijkheid
Organisatie
Naam
Functie
Akzo Nobel Sourcing B.V.
Anne Garlich
Global Procurement Manager Eco Efficiency Improvement
Canon Nederland NV
Henk Meijer
Manager Supply Chain en QEPS
DAF
Laurens Schot
Director Purchasing NPG, PACCAR Purchasing Europe
DAF
Frank Hoeben
Commodity Manager, DAF Trucks
Fujifilm Manufacturing Europe B.V.
Dick Notenboom
ESH Manager Fujifilm
Fujifilm Manufacturing Europe B.V.
Sander Vermeulen
Corporate Buyer Procurement Department
Heijmans
Robert Koolen
Programmamanager Duurzaamheid
Jules Clarysse NV
Peter Bauwens
Sales Director
Jules Clarysse NV
Luc Clarysse
CEO
NAM B.V.
Gerard van den Berg
Head Waste Management Shell UIE
Van Gansewinkel Groep
Diederik Gijsbers
COO
Van Gansewinkel Groep
Patrick Deprez
Directeur Waste Management
Van Gansewinkel Groep
Geert D’Haese
Directeur SHEQ
Van Gansewinkel Groep
Rob Meulendijks
Commercieel Directeur
Vereniging Afvalbedrijven
Dick Hoogendoorn
Voorzitter
VROM-inspectie
Albert Klingenberg
Directie Uitvoering
WNF
Richard Holland
Chief Conservation Officer
