RMC Schooljaar Een verslag van de activiteiten van het Bureau Leerlingzaken

Leerplicht/RMC Schooljaar 2012-2013 Een verslag van de activiteiten van het Bureau Leerlingzaken.

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013

Inhoud 1. Inleiding en conclusies 1.1 Inleiding 1.2 Samenvatting en conclusies leerplicht 1.3 Samenvatting en conclusies RMC 1.4 Aandachtspunten Bureau Leerlingzaken komend schooljaar

5 5 5 6 7

2. Wettelijk kader

8

3. Landelijk beleid 3.1 Kabinetsbeleid 3.2 Beleidsonderwerpen

9 9 9

4. Lokaal beleid 11.1 Uitvoering Lokale Beleidsplan vsv Sterk profiel II 11.2 Bezuinigingen op de Wet Werk en Bijstand

12 12 12

5. Leerplicht/RMC: personele bezetting en werkwijze 5.1 Bureau Leerlingzaken

13 13

6. De inzet van Leerplicht en RMC instrumenten 6.1 Dienstverlening 6.2 Trajectbegeleiding 6.3 Preventief beleid 6.4 Netwerk

14 14 14 14 17

7. Statistische gegevens gemeente Hengelo-Leerplicht

19

7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6

Soorten schoolverzuim Leerplichtige leerlingen Het aantal verzuimmeldingen van leerplichtige jongeren Meldingen in de zorgadviesteams Vrijstellingen verleend door het Bureau Leerlingzaken Aantal contacten over leerlingen Casus Leerplicht

19 19 20 22 22 22 23

8. Statistische gegevens gemeente Borne-Leerplicht 8.1 Leerplichtige leerlingen 8.2 Het aantal verzuimmeldingen van leerplichtige jongeren 8.3 Vrijstellingen

24 24 24 25

9. Justitiële aanpak schoolverzuim Hengelo en Borne 9.1 Strafbepalingen Hengelo 9.2 Strafbepalingen Borne 9.3 Halt Hengelo 9.4 Halt Borne 9.5 De spijbelrechter en het Openbaar Ministerie

26 26 26 26 26 27

10. Statistische gegevens RMC 10.1 Gemelde voortijdige schoolverlaters over de afgelopen jaren 10.2 Voortijdig schoolverlaters in de regio 10.3 Voortijdige schoolverlaters 2012-2013 naar laatste opleiding 10.4 Meldende partijen 10.5 Herplaatsingen van vsv-ers

28 28 28 29 29 30

2

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013 10.6 Projecten Casus RMC

30 32

11. Aandachtspunten voor het komend schooljaar

33

12. Bijlagen 1. Samenwerking Bureau Leerlingzaken en onderwijsinstellingen 2. Extra tabellen Hengelo leerplicht 3. Extra tabellen Borne leerplicht 4. Verzuimkaart 5. Convenant VSV 2012-2015 Twente

35 35 38 39 40 42

3


Voorwoord Alle jongeren beschikken over talenten en elke jongere droomt over een mooie toekomst voor zichzelf. Ouders willen ook het beste voor hun kinderen. Een goede opleiding vormt de toegangspoort tot het ontwikkelen van talenten en het volwaardig deel uit maken van onze samenleving. De schoolloopbaan van de meeste van onze jongeren verloopt probleemloos. Er is ook een groep jongens en meisjes die om allerlei redenen van school verzuimt. Wanneer op het juiste moment aan deze jongeren hulp wordt verleend door de school die signaleert en de jongere meldt bij de leerplichtambtenaar of in het zorgadviesteam, wordt de hulp in gang gezet. Ook in het afgelopen jaar is er weer veel geïnvesteerd in de samenwerking tussen het Bureau Leerlingzaken en de verschillende partijen. Dit komt ten goede aan onze jongeren. Een aantal maatregelen van de Rijksoverheid zal in de komende jaren effect hebben op het werk van het Bureau Leerlingzaken. We denken daarbij aan de invoering van de entree opleiding, verhoging van het taal- en rekenniveau om te worden toegelaten tot een opleiding en de invoering van passend onderwijs. De uitdaging voor scholen en de gemeente (Bureau Leerlingzaken) is en blijft om voor iedere jongere een passende plek te vinden in het onderwijs. Langdurig thuiszittende leerlingen hebben we in de afgelopen jaren kunnen voorkomen en dat zien we voor de toekomst als een belangrijke gezamenlijke opdracht. Het Bureau Leerlingzaken werkt daarnaast aan het voorkomen van het voortijdig schoolverlaten. In onze regio ligt dat onder het landelijk gemiddelde. Iedereen bedankt die in het afgelopen jaar een steentje heeft bijgedragen aan de uitvoering van de Leerplichtwet en aan de uitvoering van de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten.

Erik Lievers: wethouder onderwijs Hengelo Lex Albers: wethouder onderwijs Borne

4


1.

Inleiding en conclusies

1.1 Inleiding Voor u ligt het jaarverslag Leerplicht/RMC over het schooljaar 2012-2013 van de gemeenten Hengelo en Borne. Het Bureau Leerlingzaken van de gemeente Hengelo werkt voor de uitvoering van de Leerplicht ook voor de gemeente Borne. Dit jaar ligt er voor de tweede keer één verslag over de handhaving van de Leerplicht met de gegevens van beide gemeenten. Daarnaast zijn ook de regionale gegevens van de gemeenten Hengelo, Borne en Hof van Twente opgenomen inzake de uitvoering van de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten. Het is een verslag van de uitvoerende werkzaamheden van de Leerplicht en de RMC functie voor de groep jongeren van 5 tot 23 jaar. Hiermee wordt voldaan aan de wettelijke verplichting uit de Leerplichtwet die stelt dat de burgemeester en wethouders jaarlijks verslag uitbrengen aan de raad over het gevoerde leerplichtbeleid van het afgelopen schooljaar. De doelstelling van de Leerplichtwet is om ieder kind in Nederland de garantie te geven op het recht op onderwijs, opdat iedere jongere goed wordt voorbereid op het functioneren in de samenleving. Het toezicht op de naleving van de Leerplichtwet is opgedragen aan het college van B en W. Het college mandateert deze taak aan de leerplichtambtenaar. De leerplichtambtenaar, die belast is met het toezicht op de naleving van de Leerplichtwet 1969, heeft tot taak hulp te verlenen aan jongeren, ouders/verzorgers en scholen. Dit gebeurt indien de jongere door (dreigend) schoolverzuim in zijn ontwikkeling wordt belemmerd en wanneer er sprake is van problematisch gedrag. Verzuimen op school, spijbelen of regelmatig ziek of te laat zijn, vormen vaak een eerste indicatie dat jongeren dreigen uit te vallen op school. Veel jongeren zonder een diploma zijn ooit begonnen als spijbelaar. Het voorkomen en bestrijden van verzuim is daarom een belangrijke taak van Bureau Leerlingzaken. Het werk wordt gedaan in samenwerking met de scholen, het Openbaar Ministerie, de Raad voor de Kinderbescherming en andere instanties. De bedoeling van dit verslag is de gemeenteraad te informeren over het in het schooljaar 2012-2013 gevoerde leerplichtbeleid. 1.2 Samenvatting en conclusies leerplicht 

  

1

Het absolute verzuim is ten opzichte van vorig schooljaar afgenomen. Het signaalverzuim is behoorlijk toegenomen. De afgelopen vier jaar toont het verzuim in Hengelo een stijgende lijn. In schooljaar 2009/2010 was het verzuimpercentage nog 1,3%. Schooljaar 2012/2013 bedroeg dit percentage 1,9%. In Borne toont het verzuim ten opzichte van vorig schooljaar een lichte stijging (0,1%). Echter ten opzichte van het schooljaar 2009/2010 is er een lichte daling te zien, van 1,1% naar 1,0%. Het aantal verzuimmeldingen uit het voortgezet onderwijs is aanmerkelijk groter dan het aantal meldingen uit het primair onderwijs. Ten opzichte van de andere Netwerkstadsteden doen Hengelo en Borne het relatief goed. Vorig schooljaar had Enschede een verzuimpercentage van 4,5% ten opzichte van 1,7% in Hengelo en 0,9% in Borne. Voor het schooljaar 2012/2013 is het verzuimpercentage in Hengelo 1,9%, in Borne 1,0% en in Oldenzaal 1,7%.1

De gegevens van Enschede en Almelo zijn niet bekend.

5

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013  

Het aantal opgemaakte processen-verbaal is behoorlijk gedaald. In Borne is zelfs geen procesverbaal uitgeschreven. In de zorgadviesteams (ZAT’s) zijn door de scholen minder leerlingen dan vorig jaar gemeld. In totaal 93 leerlingen. Deze leerlingen hebben van verschillende partijen hulp en ondersteuning gekregen

Het is niet eenduidig aan te geven waaraan de stijging van het verzuim ligt. Wel is het zo dat de scholen de afgelopen jaren beter melden. De inspectie controleert en is zeer alert op de verzuimadministratie van de scholen. Daarnaast zit Bureau Leerplicht dichter op de scholen doordat ze preventief werken met het verzuimspreekuur en deelnemer zijn in het ZAT overleg van de scholen. Hierdoor worden leerlingen eerder gemeld. Op dit punt zijn vorig jaar nieuwe afspraken gemaakt tussen de gemeenten en de schoolbesturen, gezien de wijziging van de Leerplichtwet in 2012. Gemeenten kunnen niet langer meer procesverbaal opmaken tegen scholen die de Leerplichtwet niet naleven. De Minister heeft deze taak opgedragen aan de inspectie, die een bestuurlijke boete kan opleggen. De inspectie dient op dit punt samen te werken met de leerplichtambtenaren. Ook zijn afspraken gemaakt over melding van thuiszittende kinderen in het kader van Passend onderwijs. 1.3 Samenvatting en conclusies RMC 

 

  

Het aantal nieuw gemelde voortijdig schoolverlaters is behoorlijk gedaald ten opzichte van vorig jaar. We zien de afgelopen jaren een dalende trend. Bij het ROC van Twente zien we ook een dalende lijn in het voortijdig schoolverlaten. Dit blijkt ook uit de definitieve cijfers over het schooljaar 2011-2012 van DUO. We zien een percentage van 6,9. In 2010-2011 was dit 7,1 %. De RMC regio Twente had het schooljaar 2011-2012 een percentage voortijdig schoolverlaters (vsv-ers) van 2,7%. Landelijk was dit 2,8%. Hengelo doet het relatief goed ten opzichte van de Netwerkstadsteden met een percentage van 2,9% (t.o.v. aantal deelnemers). Borne had een percentage van 2,4 en Hof van Twente van 2,7%. Enschede en Almelo hadden respectievelijk 3,7% en 4,3%.2 Van de 161 nieuw gemelde vsv-ers in 2012-2013 zijn er in hetzelfde schooljaar 135 herplaatst. Dat betekent dat de jongere door een actie van de trajectbegeleider weer naar school of aan het werk is gegaan. Het totale aantal herplaatsingen bedroeg dit jaar 392. Hierbij zijn ook de vsv-ers die in eerdere schooljaren zijn uitgevallen. Het merendeel van de herplaatsingen is naar een baan (218).

Kennelijk hebben de maatregelen die zijn ingezet effect. De samenwerking met het ROC is verbeterd. Het ROC meldt beter en zet haar loopbaancentrum in voor begeleiding van leerlingen die dreigen uit te vallen. Daarnaast zorgt de crisis ervoor dat jongeren langer op school blijven. De zogenaamde groenpluk door bedrijven vindt nu niet plaats. Hierbij plukken stagebedrijven jongeren die goed bevallen uit de schoolbanken voordat zij hun opleiding hebben afgemaakt. In 2012 is er een nieuw convenant afgesloten tussen RMC Regio Twente, de onderwijsinstellingen en het Ministerie van OC&W. In dit convenant is afgesproken dat landelijk het aantal voortijdig schoolverlaters met 25.000 gedaald moet zijn in 2016. Hiertoe worden allerlei maatregelen ingezet. Met de dalende lijn in het aantal nieuwe vsvers zijn we op de goede weg. Aan de andere kant moeten we alert zijn op wijzigingen in het kabinetsbeleid die er naar verwachting toe leiden dat er meer voortijdig schoolverlaters komen. Denken hierbij aan

2

Definitieve cijfers, RMC Regio Twente convenantjaar 2011 -2012, DUO, oktober 2013

6

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013 de invoering van de entree opleiding, verhoging van het taal- en rekenniveau om te worden toegelaten tot een opleiding en de invoering van passend onderwijs medio 2014. 1.4 Aandachtspunten Bureau Leerlingzaken komend schooljaar Het komend schooljaar zal Bureau Leerlingzaken zich inzetten voor: - Goede naleving van het verzuimprotocol; - Voorlichting aan scholen, o.a. meedoen aan de Dag van de Leerplicht; - Samenwerking met diverse partijen; - Voortzetting van het lik-op-stuk beleid. Er wordt aangedrongen op een spoedige afhandeling door de rechtbank van de opgemaakte processenverbaal; - Intensiveren van de afstemming over zorg voor leerlingen in de ZAT’s; - Stimuleren van vroegtijdig signaleren en melden van dreigend schooluitval bij scholen; - Permanente her- en bijscholing van de Buitengewoon Opsporingsambtenaren leerplicht.

Afkortingen: RMC BOL BBL VMBO CJG ZAT ROC UWV AMW

: : : : : : : : :

Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten Beroepsopleidende leerweg Beroepsbegeleidende leerweg Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs Centrum voor Jeugd & Gezin Zorgadviesteam Regionaal Opleidingen Centrum Uitvoeringsinstituut Werknemers Verzekeringen Algemeen Maatschappelijk Werk

7


2. Wettelijk kader De Leerplichtwet 1969

Wanneer geldt de kwalificatieplicht?

De Leerplichtwet is erop gericht te waarborgen dat alle jongeren aan onderwijs kunnen en zullen deelnemen (behalve de in de wet zelf genoemde uitzonderingen/ vrijstellingen).

De kwalificatieplicht geldt voor jongeren zonder startkwalificatie vanaf 16 tot de 18e verjaardag. Dit betekent dat de jongere volledig dagonderwijs volgt of een combinatie van werken en leren. Regels voor verlof, verzuim en vrijstellingen zijn gelijk aan die van de volledige leerplicht.

Hiervoor hebben alle betrokken partijen een aantal verplichtingen. Ouders zijn: verplicht om hun leerplichtige kind in te schrijven als leerling op een school en verplicht om hun leerplichtige kind de school geregeld te laten bezoeken.

RMC RMC is er op gericht zo veel mogelijk voortijdig schoolverlaters te begeleiden naar een startkwalificatie. Er bestaat geen rmc-wet. Om de problematiek van de voortijdig schoolverlaters wettelijk te regelen, is in 2001 een aantal wetswijzigingen doorgevoerd2. De wetswijzigingen houden in dat een school of instelling verplicht is om ook niet meer leerplichtige deelnemers, die de leeftijd van 23 jaar nog niet hebben bereikt, bij de woongemeente van die deelnemer te melden. Een melding moet gebeuren als een leerling zonder startkwalificatie, een maand de school niet meer bezoekt of wanneer de leerling wordt uitgeschreven of verwijderd.

Jongeren vanaf 12 jaar tot en met 16 jaar zijn: verplicht de school waar zij staan ingeschreven regelmatig te bezoeken. De school is: verplicht binnen 7 dagen een melding te doen aan de gemeente van in- en uitschrijving van leerlingen; verplicht een melding te doen aan de leerplichtambtenaar wanneer een jongere zonder gegronde reden afwezig is (Dit moet bij ongeoorloofd schoolverzuim en dat is 16 uur in 4 aaneengesloten schoolweken1). De leerplichtambtenaar: stelt een onderzoek in na de melding van verzuim en neemt maatregelen tegen de overtreding; controleert of de leerplichtigen staan ingeschreven op een school/instelling; verleent wel of geen verlof voor meer dan 10 schooldagen vanwege gewichtige omstandigheden. Wanneer volledig leerplichtig? Een kind is volledig leerplichtig vanaf de eerste schooldag van de maand volgend op de 5e verjaardag tot aan het einde van het schooljaar waarin de leerling 16 jaar wordt.

1: Dit is de wettelijke termijn, maar er kan ook eerder gemeld worden. Bijvoorbeeld als een leerling al eerder heeft verzuimd of als er grote zorgen zijn in de thuissituatie. 2: Het betreft een wetswijziging van de wet op het voortgezet onderwijs (WVO), de Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB) en de Wet op de expertisecentra (WEC).

8

stelt een onderzoek in na de melding van verzuim en neemt maatregelen tegen de overtreding; controleert of de leerplichtigen staan ingeschreven


3. Landelijk beleid 3.1 Kabinetsbeleid Het kabinetsbeleid is gericht op het realiseren van een geïntegreerde aanpak van schoolverzuim en schooluitval van leerlingen van 5 tot 23 jaar. De ministeries van OCW, en Justitie werken hierin samen. Voor Leerplicht en RMC zijn de volgende beleidsonderwerpen van belang. 3.2 Beleidsonderwerpen Kwalificatieplicht Het schooljaar 2008/2009 was het eigenlijke startjaar van de kwalificatieplicht. Gemeenten hebben hun formatie kunnen uitbreiden en scholen (met name de ROC’s) zijn gestart met het ontwikkelen en invoeren van een verzuimaanpak. De staatssecretaris heeft een tussenevaluatie laten uitvoeren naar de stand van zaken van de invoering van de kwalificatieplicht. De wetswijziging heeft vooral effect op 17-jarigen en uit de tussenevaluatie blijkt dat de onderwijsdeelname van 17-jarigen in dit schooljaar met 2,4% is gestegen (van 87,9% naar 90,3%). Deze stijging van onderwijsdeelname uit zich vooral in het MBO niveau 2 en 3 en in de toenemende doorstroom van VMBO-TL naar HAVO. Het rapport stelt verder dat het MBO nog veel tijd en inzet nodig heeft om de verzuimbestrijding aan te pakken, de zorgstructuur te versterken en de begeleiding te verbeteren. De Leerplicht en RMC functie ondersteunen dit proces. Verbetering van de informatiestromen Om het knelpunt rondom het melden van verzuim door scholen en het uitwisselen van de juiste gegevens tussen scholen en gemeenten aan te pakken, heeft OCW en de Ib-groep een nieuwe één-loket-aanpak ingevoerd. Op 1 augustus 2008 is de uitrol van het Digitaal Loket voor verzuim en voortijdig schoolverlaten, voor het VO en voor het ROC, officieel van start gegaan. Sluitende registratie en adequate melding van verzuim en voortijdig schoolverlaten is van groot belang in de strijd tegen voortijdig schooluitval. Het melden van voortijdig schoolverlaters door scholen bij het RMC is een wettelijke verplichting. Deze meldingen worden aangevuld met lijsten die door DUO maandelijks worden toegestuurd aan de RMC’s, waarop alle door de scholen uitgeschreven voortijdig schoolverlaters staan. De samenwerking tussen DUO, scholen en gemeenten verloopt steeds beter. Samenwerking met de inspectie voor het onderwijs Leerlingen die structureel spijbelen worden in eerste instantie door de school aangesproken, daarna door de leerplichtambtenaar, vaak ook door bureau Halt en in laatste instantie door Justitie. Het komt voor dat jongeren ook na dit hele proces nog steeds spijbelen. De leerplichtambtenaar kan in geval van schoolverzuim proces-verbaal opmaken tegen de leerling en/of de ouders. Vanaf 1 januari 2012 is er een wetswijziging van de Leerplichtwet 1969. De minister krijgt met deze wetswijziging de bevoegdheid om een bestuurlijke boete op te leggen aan het hoofd/bestuurder van een school of van een instelling. De bestuurlijke boete is een nieuw sanctiemiddel en kan worden opgelegd in de volgende gevallen:  

het niet binnen 5 werkdagen melden van ongeoorloofde afwezigheid van meer dan 16 klokuren in 4 weken aaneengesloten; incorrecte in- en uitschrijving van een leerling;

9

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013  

in strijd handelen met de bepalingen rond vrijstelling rond vakantie of andere gewichtige omstandigheden van meer dan het wettelijke maximum; het verstrekken van onjuiste of onvolledige informatie omtrent de leerplichtwet.

De minister heeft deze bevoegdheid overgedragen aan de inspectie van het onderwijs. De inspectie en de leerplichtambtenaar dienen op dit onderwerp nauw met elkaar samen te werken. De gemeenten Hengelo en Borne hebben procedure-afspraken gemaakt (zie bijlage 1). Doel van de afspraken is: tijdig melden in het belang van de leerling en het voorkomen van thuiszittende leerlingen. Focus op vakmanschap Op 16 februari 2011 presenteerde minister Van Bijsterveldt het actieplan met als titel Focus op vakmanschap 2012-2015. In dit actieplan staat dat de basis van het onderwijs in orde moet zijn en dat de lat omhoog moet in het middelbaar beroepsonderwijs. Het actieplan is een antwoord op de aanzwellende kritiek van ouders, leerlingen en van de inspectie over het niveau van het middelbaar beroepsonderwijs. Kortom: Het MBO moet beter gaan presteren dan voorheen. Een aantal concrete maatregelen zijn: a. de invoering van nieuwe eindexamen eisen voor de vakken Nederlands, Engels en wiskunde in de niveaus 1, 2, 3 en 4 van het MBO. Ook in het VMBO wordt het niveau van het eindexamen opgeschroefd. Voor de vakken Nederlands, Engels en wiskunde wordt evenals in het MBO niveau 2F ingevoerd. b. Het MBO krijgt een Entree-opleiding, voor jongeren die ongediplomeerd of ongekwalificeerd het MBO binnenkomen. Na 4 maanden krijgen deze jongeren een bindend studieadvies. Kan de jongere niveau 2F niet halen, dan kan het MBO deze jongere van school sturen. De invoering van de hoge niveaus voor de eindexamens krijgt geen onverdeelde steun vanuit het onderwijs. Voor niveau 2, 3 en 4 is het haalbaar, echter niet voor niveau 1 van het MBO of voor de BBL van het VMBO. Voor Twente wordt geschat dat tussen de 750 en 800 jongeren de niveauverhoging niet zullen behalen. Voor toekomstige goede vaklui, die de spelling van het Nederlands niet uitstekend beheersen, is er straks geen mogelijkheid meer voor kwalificatie middels het onderwijs. Het aantal voortijdig schoolverlaters zal toenemen. De minister wijst de gemeenten op de verantwoordelijkheid voor deze jongeren. De G32 en de mbo-raad hebben bij de minister op het punt van de niveauverhoging in de Entree en in het VMBO (BBL) protest aangetekend. Ze zijn inmiddels in overleg met elkaar. Het rijk heeft een conceptnota over de rol en de positie van de ROC’s opgesteld. Convenant voortijdig schoolverlaten periode 2012-2015 Het Rijk dringt aan op nieuwe maatregelen om het voortijdig schoolverlaten verder te beperken. In het voorjaar van 2012 is een nieuw convenant gesloten door de Twentse gemeenten met het Rijk. Aangevraagd zijn middelen voor onder andere mentoringprojecten en interne begeleiding van jongeren van het ROC. Dit maatregelenpakket vindt u in de bijlage. Lik-op-stuk beleid Landelijk is schoolverzuim officieel toegevoegd aan de ‘Haltwaardige feiten’. Dat wil zeggen dat licht tot matig schoolverzuim, waarbij geen aanwijzingen zijn voor achterliggende problemen, zonder tussenkomst van het OM kunnen worden afgedaan met een Haltstraf. In de praktijk ligt de Haltnorm iets hoger om te vermijden dat (alleen) licht verzuim bij Halt terechtkomt. Licht verzuim moet in handen van ouders, school en de leerplichtambtenaar blijven De Haltafdoening vult het gebied op tussen de aanpak van 10

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013 het verzuim waar de school zelf voor verantwoordelijk is (licht verzuim) en ernstig verzuim waarvoor uiteindelijk een proces-verbaal moet worden opgemaakt. De Haltafdoening wordt ook ingezet voor veelvuldig te laat komen. Transities in de jeugdzorg en het invoeren van Passend onderwijs De volgende jaren vindt een forse transformatie in het jeugdzorgstelsel plaats. Verantwoordelijkheden van het Rijk worden gedecentraliseerd naar de gemeenten. De gemeenten zijn straks verantwoordelijk voor de financiering en de inkoop van allerlei vormen van jeugdzorg. Dit betreft de provinciale jeugdzorg, de zorg voor de licht verstandelijk gehandicapten en de geestelijke gezondheidszorg voor jeugdigen. Voor leerplicht is met name de verbinding met de jeugdreclassering en jeugdbescherming van belang. De uitdaging voor de gemeenten is om meer zorg op maat te gaan geven aan de jongeren. Daarnaast speelt de invoering van Passend onderwijs. Passend onderwijs dient onderwijs op maat te zijn voor iedere jongere. Geen enkel kind mag tussen wal en schip komen te vallen. Meer jongeren dienen onderwijs te krijgen in het reguliere onderwijs. Beide ontwikkelingen noemen we hier in samenhang met elkaar. Vaak is het zo dat jongeren die aangewezen zijn op het speciaal onderwijs, ook extra zorg nodig hebben. Soms kan deze door de school worden gegeven, in andere gevallen zal een externe instantie in samenspraak met de school zorg verlenen aan het kind. De uitdaging voor alle betrokken partijen wordt om Passend onderwijs en zorg op maat in samenhang en op elkaar afgestemd uit te voeren. Beide ontwikkelingen gaan gepaard met forse bezuinigingen en een verevening ten opzichte van het landelijke gemiddelde. Voor de transities in de jeugdzorg heeft de gemeente een belangrijke regierol, echter bij de invoering van Passend onderwijs ligt een trekkende rol bij de samenwerkingsverbanden van de scholen. Van belang voor het functioneren van het Bureau Leerlingzaken is dat de scholen erin gaan slagen om onderling goede afspraken te maken over de opvang en begeleiding van leerlingen die bij het invoeren van Passend onderwijs in het reguliere onderwijs (eventueel met extra zorg) moeten worden opgevangen. In de afgelopen jaren zijn we in onze gemeenten erin geslaagd om samen met de onderwijsinstellingen ervoor te zorgen dat het thuiszitten van leerplichtige leerlingen nauwelijks voorkwam. Met de samenwerkingsverbanden primair onderwijs zijn de gemeenten gestart met een pilot passend onderwijs. In de pilot wordt ook gekeken naar zorgtrajecten op maat voor leerlingen, zodat voorkomen wordt dat zij in het speciaal onderwijs terecht komen. Dit is mede in het licht van de genoemde ontwikkelingen een belangrijke opgave voor de komende jaren. Invoering Participatiewet De gevolgen van de invoering van de Participatiewet zijn nog niet helemaal duidelijk. Wel is bekend dat veel minder jongeren dan voorheen in aanmerking komen voor een Wajong uitkering. Dat betekent dat deze jongeren zonder startkwalificatie de arbeidsmarkt op komen. Indien ze geen baan hebben, moeten ze wel bij het RMC worden geregistreerd.

11


4. Lokaal Beleid 2014 4.1 Uitvoering Lokale Beleidsplan voortijdig schoolverlaten Sterk Profiel II Vier speerpunten van beleid zijn door de gemeenten en de onderwijsinstellingen benoemd om het voortijdig schoolverlaten verder te reduceren. Dit betreft: a. Stimuleren dat scholen voor VMBO en het ROC opbrengstgericht werken taal/lezen invoeren. In het schooljaar 2011 hebben de scholen gewerkt aan planontwikkeling. Deze plannen worden vanaf 2012 uitgevoerd. b. Vergroten van ouderbetrokkenheid. In 2011 is met alle scholen en het Centrum voor Jeugd en Gezin een plan van aanpak opgesteld. Dit plan wordt in 2012 en 2013 uitgevoerd (Hengelo). c. Intensivering van mentoring. In 2011 is begonnen de scholen voor primair onderwijs verder te betrekken bij het inschakelen van mentoren (vrijwilligers die jongeren helpen die om welke reden dan ook wat extra begeleiding nodig hebben) (Hengelo). Bij de uitvoering van het beleidsplan Sterk Profiel wordt intensief samengewerkt met de lectoraten die verbonden zijn aan de Hogeschool Edith Stein.

4.2 Bezuinigingen op de Wet Werk en Bijstand Voortijdig schoolverlaters, die na enkele tijdelijke contracten bij werkgevers weer gemeld worden bij het RMC, zijn in de afgelopen jaren met succes toegeleid naar werk/leertrajecten. Vaak was er sprake van succesvolle samenwerking tussen het RMC en Sociale Zaken van de drie gemeenten. Sociale Zaken zette scholingsmiddelen in en het RMC leidde toe naar de school. De vraag is of dit mogelijk blijft, gezien de bezuinigingen op het W deel. Een zelfde ontwikkeling zien we bij het UWV. Er is veelvuldig samengewerkt in de afgelopen jaren tussen RMC en UWV, waarbij het UWV scholingsmiddelen inzette, zodat voortijdig schoolverlaters of getraind werden voor de arbeidsmarkt of alsnog geschoold werden en een startkwalificatie behaalden. Door deze ontwikkelingen dreigt ook het voorzieningenaanbod voor voortijdig schoolverlaters in de regio te verschralen. Het wachten is op het kabinetsbeleid. Wordt er in de komende jaren gekort op de reintegratiebudgetten, wordt het beleid zoals aangekondigd in Focus op vakmanschap ingevoerd, dan zal door de gemeenten samen met de instellingen en instanties een plan van aanpak ontwikkeld worden voor de toeleiding naar de arbeidsmarkt van voortijdig schoolverlaters.

12


5. Leerplicht /RMC: personele bezetting en werkwijze 5.1 Bureau Leerlingzaken Het Bureau Leerlingzaken Hengelo heeft tot doel snel en adequaat te reageren op meldingen van verzuim, schooluitval, en voortijdig schoolverlaten door scholen, zodat de verzuimduur van de leerling tot een minimum wordt beperkt en een mogelijke neerwaartse spiraal in de ontwikkeling van een jongere wordt doorbroken. Het toezicht op de naleving van de Leerplichtwet (1969) is opgedragen aan het college van B en W. Zij wijzen daartoe een of meerdere leerplichtambtenaren aan. De formatie Leerplicht in de gemeente Hengelo bestaat uit 4 leerplichtambtenaren (3,2 fte, waarvan 0,5 fte voor coördinatie en 0,5 fte voor administratie). Het afgelopen jaar is 1 fte bezuinigd op administratie. Daarnaast is 1,5 fte beschikbaar voor de uitvoering van de RMC functie. In het schooljaar 2008-2009 is het Bureau Leerlingzaken door de gemeente Borne ingehuurd om de Leerplichtwet in deze gemeente te handhaven. Voor de gemeenten Hengelo, Borne en Hof van Twente wordt de RMC functie uitgevoerd. Dit wordt ook wel de subregio Hengelo genoemd, als onderdeel van de RMC regio Twente. De gemeente Enschede is hiervoor de contactgemeente naar het Rijk. Twente is 1 van de 39 regio’s in Nederland die zijn aangewezen voor de uitvoering van de RMC functie. Twente is ingedeeld in 4 subregio’s met 4 trekkende gemeenten.

13


6. De inzet van leerplicht en RMC instrumenten Schoolverzuim moet zo snel mogelijk aangepakt worden, opdat het verzuim stopt en de jongere zijn schoolloopbaan weer oppakt. Hieronder volgt een beschrijving van de instrumenten zoals die in Hengelo worden ingezet, waarbij ook de samenwerking met de partners wordt beschreven. 6.1 Dienstverlening (naar scholen)  

Gestandaardiseerde (gedigitaliseerde) aanlevering verzuimmeldingen van scholen. Binnen het leerplichtadministratiesysteem (Key2-Onderwijs) is het mogelijk de gegevens digitaal te ontvangen/verzenden naar scholen. Betrokkenheid school bij acties leerplichtambtenaar. Na een verzuimmelding maakt de leerplichtambtenaar afspraken met de school over de te ondernemen acties. De leerplichtambtenaar koppelt de resultaten hiervan terug, bijvoorbeeld door terugkoppeling van verslagen van gesprekken met ouders en leerling.

6.2 Trajectbegeleiding Iedere jongere hoort pas de school te verlaten wanneer een startkwalificatie is behaald. Een startkwalificatie betreft een diploma op havo/vwo-niveau of een diploma middelbaar beroepsonderwijs (MBO) vanaf niveau 2. Alle jongeren, die zonder startkwalificatie de school verlaten en die gemeld zijn bij het RMC, worden opgeroepen voor een gesprek met een van de trajectbegeleiders. Het streven is om binnen 14 dagen na de melding met iedere jongere een intakegesprek te voeren. Een jongere die voor het bereiken van de 23-jarige leeftijd alsnog een startkwalificatie behaalt, wordt uitgeschreven. Jongeren die na melding geen startkwalificatie behalen worden pas uitgeschreven wanneer ze de leeftijd bereiken van 23 jaar. De trajectbegeleiders kunnen een grote caseload aan, aangezien ze beschikken over een groot netwerk van voorzieningen, waardoor een snelle plaatsing (school, hulpverlening, werk) vaak mogelijk is. 6.3 Preventief beleid (vroegtijdig signaleren van dreigend schoolverlaten en het inzetten van zorg) Het Bureau Leerlingzaken participeert daartoe in de volgende overlegstructuren: Zorgadviesteams rond de scholengemeenschappen en rond het ROC van Twente In het zorgadviesteam (ZAT) worden leerlingen besproken, die zijn ingebracht door de zorgcoördinator van de scholengemeenschap of door de signalerende partijen, zoals leerplichtambtenaar, jeugdgezondheidszorg en politie. Het ZAT kan besluiten dat de betreffende leerling verder geholpen kan worden binnen de interne zorgstructuur van de school, dat het Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW) de verantwoordelijkheid voor de zorg voor de jongere overneemt of dat het AMW opschaalt in de lokale zorgstructuur. De zorgcoördinator en de maatschappelijk werker vormen de kern van het ZAT. De ervaring wijst uit dat ook het Bureau Leerlingzaken aanwezig is bij de meeste ZAT’s. Het maatschappelijk werk in het ZAT is onderdeel van de basisvoorziening van het AMW en het AMW werkt volgens het huisartsenmodel. Dit betekent dat het AMW als hulpverlenende instelling een vooruitgeschoven positie inneemt. De maatschappelijk 14

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013 werker heeft contact met de jeugdgezondheidszorg over de te bespreken leerlingen en neemt relevante informatie uit het dossier van de jongere mee en verwijst naar de achterliggende hulpverlenende instellingen. Het AMW heeft afspraken met deze instellingen over consultatie en doorverwijzen. Per scholengemeenschap zet het AMW een maatschappelijk werker in en draagt zorg voor achtervang. De zorgcoördinator van de scholengemeenschap is de coördinator van het ZAT. Hij zorgt voor de inbreng van leerlingen in het ZAT. De school zorgt voor een dossier van een leerling. Uit dit dossier moet blijken wat het probleem is en welke stappen de school zelf heeft ondernomen in het contact met de leerling. Het Algemeen Maatschappelijk Werk vervult 3 functies in het ZAT:  De maatschappelijk werker heeft een consultatiefunctie voor de school.  De maatschappelijk werker zoekt contact met de leerling en ouders en beoordeelt de gezinssituatie en zorgt dat de hulp in het gezin op gang wordt gebracht.  Als hulp van andere hulpverlenende instanties is gewenst vervult het maatschappelijk werk hierin een coördinerende functie. Partijen met een signalerende functie in het ZAT zijn: De medewerker jeugdgezondheidszorg en de politie nemen deel aan het ZAT, als zij relevante informatie hebben over een te bespreken leerling of als zij zelf leerlingen willen inbrengen. Deze partijen hebben hiermee een signalerende rol. Leerplichtambtenaren hebben een duidelijke toegevoegde waarde in het ZAT, doordat zij over instrumenten beschikken, die, indien toegepast, problemen versneld kunnen laten oplossen. Een leerplichtambtenaar kan in grote probleemsituaties proces-verbaal opmaken. Dit betekent dat de situatie ook onder ogen komt bij de Raad voor de Kinderbescherming, die dan bijvoorbeeld vervolgens een persoonlijkheidsonderzoek kan laten uitvoeren. Verzuimspreekuur Voortgezet Onderwijs Sinds vorig jaar houdt de leerplichtambtenaar een verzuimspreekuur op een aantal locaties in het voortgezet onderwijs. Dit maandelijkse spreekuur is bedoeld voor beginnend verzuim bij leerlingen in de leerplichtige en kwalificatieplichtige leeftijd. Door binnen het VO aanwezig te zijn tijdens de spreekuren kunnen leerplichtambtenaar op een snelle en adequate manier inspelen op het verzuim. Leerlingen worden door de school aangemeld voor het spreekuur waarna de leerplichtambtenaar met de jongere in gesprek gaat. Indien mogelijk worden hierbij ook de ouder(s) / verzorgende van de jongere betrokken. Tijdens een gesprek met de jongere probeert de leerplichtambtenaar boven tafel te krijgen waarom er sprake is van verzuim. Is er wellicht sprake van achterliggende problematiek? Door de persoonlijke aanpak van het spreekuur ontstaan korte lijnen tussen leerplicht, school en de jongere en ouders. De jongere wordt op zijn of haar eigen verantwoordelijkheid aangesproken, en dat heeft effect. De voordelen van het spreekuur op een rijtje: - Preventief karakter en snel handelen. - Door korte lijnen worden duidelijke afspraken gemaakt met de jongere. - Persoonlijke en directe aandacht bij beginnend verzuim heeft impact bij de jongere. Buiten de bovengenoemde samenwerkingsverbanden houdt Bureau Leerlingzaken zich in het kader van het preventieve beleid ook bezig met systematische verzuimcontroles. De leerplichtambtenaren houden enkele malen per jaar verzuimcontrole op een aantal scholen, zowel binnen het voortgezet onderwijs als het basisonderwijs. De controles worden vooraf aangekondigd of hebben telefonisch plaats en richten zich op vooral luxe verzuim. Streven is ook meer onverwachte signaal verzuim-controles te houden.

15

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013 Project ‘Perspectief’ In het schooljaar 2005/2006 is op VSO De Kapstok een project gestart (‘Perspectief/Op de Rails/Herstart’) voor jongeren die langdurig verzuimen en niet zijn geïndiceerd voor het speciaal onderwijs. Het project is gestart, omdat het doorgaans moeilijk is om voor uitvallers direct een andere school te vinden. Bureau Leerlingzaken kan jongeren voor dit project aanmelden. Daarnaast kunnen scholengemeenschappen leerlingen met gedragsmatige problematiek melden bij Perspectief. Gedurende enkele weken/maanden wordt onderzoek gedaan naar de aard van de problematiek en wordt gekeken of de leerling teruggeleid kan worden, dan wel geïndiceerd dient te worden voor het zmokonderwijs. Dit project is een succes; evaluatie laat zien dat in Hengelo veel jongeren weer met extra begeleiding kunnen terugkeren in het reguliere onderwijs. Samenwerking met onderwijsconsulenten Het afgelopen schooljaar heeft Bureau Leerlingzaken in een aantal zaken ouders en school het advies gegeven om een onderwijsconsulent in te schakelen. Het ging hierbij om situaties waarin ouders/verzorgers geen passende school in het primair of voortgezet onderwijs konden vinden om hun leerplichtig kind in te schrijven. Vaak had de reguliere school geen aanbod om de leerplichtige leerling met ernstige problematiek goed te begeleiden. Situaties waarin ook Leerplicht geen ondersteuning kon bieden die tot een schoolplaatsing zou leiden. Om te voorkomen dat een leerling thuis komt te zitten, kan een beroep worden gedaan op onderwijsconsulenten. Onderwijsconsulenten zijn onafhankelijke deskundigen met veel kennis en ervaring op het gebied van onderwijs aan kinderen met een handicap, ziekte of stoornis, zowel binnen het reguliere onderwijs als binnen het speciaal en voortgezet speciaal onderwijs. De onderwijsconsulenten begeleiden en adviseren ouders/verzorgers van leerlingen die geïndiceerd zijn door de Commissie voor Indicatiestelling (CvI). Met deze indicatie kan men geplaatst worden op het speciaal onderwijs of op een reguliere school met ‘rugzakje’. Het kan ook gaan om een (nog) niet-geïndiceerd kind dat langdurig thuiszit (waar vooralsnog geen school voor gevonden kon worden). Zorgstructuur primair onderwijs In het primair onderwijs is sprake van een interne zorgstructuur, waar de interne begeleider een belangrijke rol in heeft. De interne begeleider heeft de mogelijkheid om externe deskundigheid in te schakelen bij problemen die binnen de school niet kunnen worden opgelost. De zogenaamde voorpost in het primair onderwijs wordt gevormd door de verpleegkundige en de maatschappelijk werker voor de scholen. De leerplichtambtenaren worden ingeschakeld wanneer noodzakelijk. De leerplichtambtenaar kan leerlingen, die direct door de school bij het Bureau Leerlingzaken worden gemeld, inbrengen in de voorpost (Hengelo). In Borne kennen we voor het primair onderwijs niet het begrip voorpost, er vindt overleg plaats tussen de school, het Algemeen Maatschappelijk Werk en de verpleegkundige. Multi Disciplinair Overleg (MDO), GRIP en Eigen Kracht Conferentie Het algemeen doel van het Multidisciplinair Overleg is het bundelen van kracht om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen: ervoor te zorgen dat het kind en/of gezin een optimale hulpverlening krijgt, waarbij het MDO team eensgezind aankoerst op de gestelde doelen en het hulpplan. Bij MDO ’s waar leerplichtige jongeren worden besproken, schuift vaak de leerplichtambtenaar aan. Daarnaast wordt er ook veel gebruik gemaakt van de inzet van het GRIP-team. Het GRIP-team is een samenwerkingsverband tussen 7 organisaties: Ambiq, Carintreggeland, Mediant , Jarabee, Bureau Jeugdzorg Overijssel, Accare en het Leger des Heils. Deze organisaties lenen allemaal één ervaren werker uit die samen een team vormen van gezinscoaches: het GRIP-team. GRIP levert zorg en coördinatie aan multiprobleemgezinnen in Hengelo. De praktijk wijst uit dat deze gezinnen het best geholpen zijn, als één persoon meerdere problemen tegelijkertijd oppakt en het gezin zelf 16

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013 aangeeft waar het hulp bij nodig heeft. De gezinscoach verleent zorg en coördineert deze met eventuele andere zorgaanbieders. Op deze manier heeft het gezin één aanspreekpunt en krijgt het weer GRIP op zijn situatie. Het sociale netwerk van het gezin wordt betrokken. Het GRIP-team werk nauw samen met de Eigen Kracht Centrale. Waar mogelijk worden Eigen Kracht Conferenties ingezet. Hiermee is al veel positieve ervaring opgedaan. Het is ook mogelijk gezinnen of jongeren rechtstreeks een eigen kracht conferentie aan te bieden. Doel is dat de betrokken jongere of het gezin met het eigen netwerk en de hulpverlening een plan van aanpak opstelt en zelf de regie voert over de eigen leefsituatie. Vroegsignalering en stedelijk jeugdgroepenoverleg De procesmanager zorg van de gemeente zit het vroegsignaleringsoverleg (= vindplaats politie) en stedelijk jeugdgroepenoverleg (= vindplaats straat) voor. Indien er betrokkenheid bij casuïstiek is, sluit Bureau Leerlingzaken aan. Trajectberaad binnen de gemeente Eens in de vier weken vindt overleg plaats waarin casuïstiek van de Raad voor Kinderbescherming wordt besproken. Een trajectbegeleider of leerplichtambtenaar schuift indien nodig bij dit overleg aan. Periodiek overleg tussen leerplichtambtenaren regio Twente Er is periodiek overleg met de leerplichtambtenaren in de regio (Borne, Enschede, Haaksbergen, Hof van Twente, Losser, Almelo, Oldenzaal en Dinkelland). Het overleg vindt twee keer per jaar plaats. Er wordt bijvoorbeeld besproken hoe met religieuze feestdagen in relatie tot verlof om te gaan. Er is ook overleg met Duitse buurgemeenten over Nederlandse leerlingen die in Duitsland wonen en in Nederland naar school gaan en diverse landelijke ontwikkelingen. Er wordt geprobeerd zoveel mogelijk afstemming te bereiken, zodat ouders die kinderen hebben die in verschillende gemeenten naar school gaan met eensluidende afspraken te maken krijgen. Justitieel Casus Overleg (JCO) Het Openbaar Ministerie bepaalt de straf die aan de jongere wordt opgelegd. Bij sommige jongeren lijkt er meer aan de hand dan de overtreding op zich (waaronder ook schoolverzuim). Soms zit dat in de aard of toedracht van het gepleegde feit, maar soms zijn er ook zorgen op het terrein van opvoeden en opgroeien. Vanaf schooljaar 2013-2014 zal er een start worden gemaakt met een Justitieel Casusoverleg (JCO) waar deze jongeren besproken worden. Dit casusoverleg bepaalt wat de meest passende afdoening is voor een jongere. Hengelo valt onder het arrondissement Zutphen. Aan dit JCO nemen deel: het Openbaar Ministerie (OM), de Raad voor de kinderbescherming en een vertegenwoordiger vanuit leerplicht Overijssel. Het JCO-overleg wordt één maal per 2 weken gevoerd, afwisselend in Almelo en Zwolle. Tijdens deze overleggen worden alle zaken uit Overijssel behandeld. Het OM heeft de regie over dit overleg wat inhoudt dat zij de agenda verzorgen en betrokken leerplichtambtenaren informeren over de afhandeling. 6.4 Netwerk Door het Bureau Leerlingzaken wordt samengewerkt met de volgende ketenpartners: RMC functies binnen de regio Twente en overige RMC meldpunten Basisonderwijs Speciaal onderwijs Onderwijsinstellingen VO en MBO Bureau Jeugdzorg GGD, jeugdartsen 17

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013 Carint Stichting MEE Jeugdreclassering Bureau Halt Politie Openbaar Ministerie Raad voor de Kinderbescherming Sociale recherche Voogdij-instellingen Verslavingszorg UWV WERKbedrijf Uitzendbureaus Kapstokprojecten Stadsservicebedrijf Scoren door scholing 1000 jongeren Bpv-adviesbureau

18


7. Statistische gegevens gemeente Hengelo - Leerplicht Verzuim en onderwijsuitval zijn nauw met elkaar verbonden. Uit onderzoek is naar voren gekomen dat sociale en/of emotionele problematiek vaak de oorzaak is van schoolverzuim. Scholen kunnen veel doen om het verzuim te beïnvloeden. Dit is echter geen eenvoudige opgave. Wanneer het verzuim goed in beeld is gebracht, kan onderzoek plaatsvinden naar de oorzaken van dit verzuim. Vaak wordt bij het onderzoek duidelijk welke achterliggende problematiek de oorzaak is van het schoolverzuim. 7.1 Soorten schoolverzuim Schoolverzuim wordt als volgt ingedeeld: Absoluut schoolverzuim Een leerplichtige jongere staat niet ingeschreven bij een school of onderwijsinstelling. Er wordt dan naar de ouder(s)/verzorger(s) een brief gestuurd met het verzoek door te geven welke school/instelling hun zoon/dochter bezoekt. Zonodig wordt een rappèlbrief verzonden. Indien dan nog niet gereageerd wordt, volgt een uitnodiging voor een gesprek met de leerplichtambtenaar of gaat de leerplichtambtenaar op huisbezoek. Relatief schoolverzuim Relatief schoolverzuim kan worden onderverdeeld in signaal verzuim en luxe verzuim. Signaal verzuim Een leerplichtige jongere staat wel ingeschreven bij een school of onderwijsinstelling, maar deze wordt zonder geldige reden gedurende een lange of korte periode niet bezocht. Vaak liggen problemen in de gezinssituatie en/of in het contact met leraar/school hieraan ten grondslag. In alle gevallen van melding van relatief schoolverzuim hebben gesprekken plaatsgehad met ouders/verzorgers en/of de leerlingen zelf. Luxe verzuim Jongeren gaan niet naar school vanwege bijvoorbeeld een vakantie/uitstapje met het gezin. Met alle directeuren van het primair onderwijs en voortgezet onderwijs is de afspraak gemaakt dat tegen ouders, die hun kind(eren) zonder toestemming van de directeur van de school hebben thuisgehouden, proces-verbaal wordt opgemaakt. 7.2 Leerplichtige leerlingen Het aantal leerplichtige leerlingen in de gemeente Hengelo valt als relatief stabiel te kenschetsen. In het schooljaar 2007/2008 telde Hengelo 12867 leerlingen, in het schooljaar 2008/2009, 12894 leerlingen en in het schooljaar 2009/2010, 12939 leerlingen. De stijging vanaf het schooljaar 2007/2008 is te verklaren uit het feit dat leerlingen sinds 1 augustus 2007 tot hun 18de verjaardag leer-/kwalificatieplichtig zijn.

Leer- en kwalificatieplichtigen

1-1-2008

1-1-2009

1-1-2010

1-1-2011

1-1-2012

1-1-2013

12.867

12.894

12.939

12.938

12.981

12.903

19

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013 7.3 Het aantal verzuimmeldingen van leerplichtige jongeren 3 1. Het aantal meldingen verzuim van 2009-2013 (cijfers) Verzuim naar soort Absoluut verzuim Signaal verzuim Luxe verzuim totaal % verzuim t.o.v. leerplichtige leerlingen

2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 25 12 23 16 131 185 174 208 14 11 25 19 170 208 223 243 1,3%

1,6%

1,7%

1,9%

2. Het aantal meldingen verzuim van 2009-2013 (grafiek) Naar soort verzuim 250 208 185

200

150

174 absoluut verzuim

131

signaal verzuim luxe verzuim

100

50

25

14

12

11

23

25

16

19

0 2009-2010

3

2010-2011

2011-2012

Extra tabellen in de bijlagen

20

2012-2013

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013 Naar soort school

133

140

119

116

120 100

89

PO SO

80 62 60

48

46

39

VSO 40

MBO

33

40

26 15

20 1

VO

23 13

13 5

1

11

11

0 2009-2010

2010-2011

2011-2012

2012-2013

3. Verzuimpercentages in de Regio vergeleken Plaats Hengelo Borne Enschede Almelo Oldenzaal

2011/2012 1,7% 0,9% 4,5% n.b. n.b.

2012/2013 1,9% 1,0% n.b. n.b. 1,7%

Conclusies  Het absolute verzuim is ten opzichte van vorig schooljaar afgenomen. Slechts een enkeling van de absolute verzuimers is een thuiszitter. Bij het merendeel blijkt na contact dat het om administratief verzuim gaat (bijv. door verhuizing).  Het signaalverzuim is behoorlijk toegenomen. De afgelopen vier toont het verzuim een stijgende lijn.  Het aantal keren dat luxe verzuim werd gesignaleerd, is iets afgenomen.  Het aantal meldingen uit het voortgezet onderwijs is aanmerkelijk groter dan het aantal meldingen uit het primair onderwijs.  Ten opzichte van de andere Netwerkstadsteden doet Hengelo het relatief goed.

21

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013 7.4 Meldingen in de zorgadviesteams Aantal meldingen in de zorgadviesteams van het voortgezet onderwijs en van het ROC van Twente. Het zorgadviesteam is de externe zorgstructuur rond de scholengemeenschap. Schooljaar Twickel Grundel OSG Bataafs Lyceum OSG Montessori OSG Gilde OSG Genseler ROC van Twente

2011/2012 2012/2013 22 19 21 18 16 16 16 11 25 12 3 5 4 12

totaal

107

93

Het aantal meldingen verschilt per school en per locatie in omvang. Dit heeft onder andere te maken met het aantal leerlingen dat onderwijs volgt op de locatie, maar ook met de interne zorgstructuur van de school, die per school verschillend is. Zo heeft het ROC van Twente een loopbaancentrum, waarin het maatschappelijk werk, de psycholoog en de orthopedagoog werkzaam zijn. Het loopbaancentrum heeft een uitgebreid netwerk waarmee samengewerkt wordt. 7.5 Vrijstellingen verleend door het Bureau Leerlingzaken De leerplichtambtenaar kan vrijstelling verlenen aan leerplichtige/kwalificatieplichtige leerlingen, zodat zij ontheven worden van de plicht om onderwijs te volgen. Dit kan een vrijstelling zijn van enkele weken of van een langere periode. Een vrijstelling kan verleend worden in verband met lichamelijke en psychische problematiek (artikel 5a), in verband met het volgen van onderwijs buiten Nederland (artikel 5c). Daarnaast kan een vrijstelling gegeven worden van geregeld schoolbezoek in verband met gewichtige omstandigheden (artikel 11g). Schooljaar Vrijstelling art. 5a Vrijstelling art. 5c Vrijstelling art. 11g Totaal

2011/2012 5 9 12

2012/2013 6 3 10

26

19

7.6 Aantal contacten over leerlingen Dit betreft het aantal leerlingen waarover met en/of Bureau Leerlingzaken contact is geweest. Het is het totaal aantal leerlingen waar Bureau Leerlingzaken actief mee bezig is geweest, zoals naar aanleiding van verzuimmeldingen, leerlingen die in zorgadviesteams zijn gemeld en leerlingen waarover telefonisch contact is geweest. In het afgelopen schooljaar 2012-2013 betrof het aantal leerlingen, waarover contact is opgenomen 790, vervolgens zijn er 2026 acties ondernomen. Dit betreft leerlingen van Hengelo en Borne.

22

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013 Casus Leerplicht Deze casus geeft een beeld van het werk van de leerplichtambtenaar. Het gaat niet goed met David. Zijn resultaten lopen terug. Hij brengt veel te veel tijd door achter de computer met gamen. Het vermoeden bestaat dat hij niet alleen blowt, maar zelfs dat hij andere leerlingen van wiet voorziet. Hij wordt besproken in het ZAT. Daar blijkt dat hij ook regelmatig verzuimt en er komt een verzuimmelding. David komt op gesprek, samen met zijn vader. Beiden ontkennen dat er problemen zijn. Na lang aandringen gaan ze toch akkoord met een bezoek aan Tactus. We spreken een datum af voor een vervolggesprek. Ondertussen blijven we David volgen in het ZAT. Hij komt nu elke dag (op tijd) op school en de cijfers verbeteren zienderogen. Een teamleider meldt dat er een gesprek met ouders is geweest waar hij erg tevreden over was; volgens hem was bij ouders “het kwartje gevallen” , Tactus verslavingszorg was in beeld en David werd door hen beter begeleid. Een paar weken later heb ik dat vervolggesprek. Dit keer komt David met zijn beide ouders. Nee. Hij zit niet meer zo vaak achter de computer. En blowen ? Dat had hij in z’n leven maar één keer gedaan. En ja, hij was inderdaad één keer bij Tactus geweest: dat was een algemene voorlichting, geregeld vanuit school. En hulp hadden ze sowieso niet nodig. Moeder knikt vooral en vader krijgt z’n trillende handen niet in bedwang. De gelederen in dit gezin zijn volledig gesloten – maar, op school gaat het inderdaad goed. Als ze weg zijn blijft een penetrante alcohollucht nog lang hangen. En echt gerust ben ik er nog niet op.

23


8. Statistische gegevens gemeente Borne - Leerplicht 8.1 Leerplichtige leerlingen 1-1-2008 Leer- en kwalificatieplichtigen

1-1-2009

3979

1-1-2010

3922

3722

1-1-2011 3684

1-1-2012 3631

1-1-2013 3622

8.2 Het aantal verzuimmeldingen van leerplichtige jongeren 4 1. Het aantal meldingen verzuim van 2008 – 2013 (cijfers) Verzuim naar soort Signaal verzuim Luxe verzuim Totaal % verzuim t.o.v. leerplichtige leerlingen

2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 47 39 35 31 37 5 2 4 0 0 52 41 39 31 37 1,3%

1,1%

1,1%

0,9%

1,0%

2. Het aantal meldingen verzuim van 2008-2013 (grafiek) Naar soort verzuim

50

47

45 39

40

37

35

35

31

30

signaal verzuim

25

luxe verzuim

20 15 10

5 2

5

4 0

0

0 2008-2009

4

2009-2010

2010-2011

2011-2012

Extra tabellen in de bijlagen

24

2012-2013

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013 Naar soort school 25

24

25

23

21 20 16

16

PO

15

SO 11

10

10

VO VSO

8 6

5

3 0

4

6

3 0

1

3

2

MBO

6

5 1

2

1

1

0 2008-2009

2009-2010

2010-2011

2011-2012

2012-2013

Conclusies   

Het signaalverzuim is ten opzichte van vorig schooljaar licht gestegen. Maar ten opzichte van vier jaar geleden is er nog steeds sprake van een daling. Het luxe verzuim staat net als vorig jaar op nul, evenals het absolute verzuim. Het aantal meldingen uit het voortgezet onderwijs is aanmerkelijk groter dan het aantal meldingen uit het primair onderwijs.

8.3 Vrijstellingen In Borne is één vrijstelling voor geregeld schoolbezoek verleend

25


9. Justitiële aanpak schoolverzuim Hengelo en Borne Uit onderzoek is gebleken dat criminele jongeren hun loopbaan vaak beginnen met schoolverzuim. Bestrijding van schoolverzuim is dus het middel bij uitstek om in een vroegtijdig stadium individuele problematiek aan te pakken en de kans op een mogelijk beginnende criminele carrière te verkleinen. De strafrechtelijke aanpak heeft als doel om het verzuim zo snel mogelijk te beëindigen. Hoe langer het verzuim duurt, hoe lastiger het is voor een jeugdige om de lesstof en het gewenste dagritme weer op te pakken. Het hulpverleningstraject en de leerplichtambtenaar worden daarom zo snel mogelijk ingeschakeld. Niet iedere leerplichtzaak komt voor de rechter. Bij een korte verzuimperiode kan ook een Halt afdoening of een OM afdoening worden opgelegd. Alle processen-verbaal richtten zich op leerlingen en/of hun ouders/verzorgers. 9.1 Strafbepalingen Hengelo: processen-verbaal volgens artikel 26 Lpw

Luxe verzuim Signaal verzuim

2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 6 8 13 9 18 26 23 10

totaal

24

34

36

19

9.2 Strafbepalingen Borne: processen-verbaal volgens artikel 26 lpw

Luxe verzuim Signaal verzuim

2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2 4 0 0 1 2 5 0

totaal

3

6

9.3 Halt Hengelo Aantal Haltverwijzingen :

2010-2011: 7 verwijzingen 2011-2012: 11 verwijzingen 2012-2013: 4 verwijzingen

9.4 Halt Borne Aantal Haltverwijzingen :

2010-2011: 3 verwijzingen 2011-2012: 1 verwijzing 2012-2013: 4 verwijzingen

26

5

0

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013 Doel en samenwerking Wanneer er sprake is van beginnend of niet al te ernstig schoolverzuim worden de jongeren doorgestuurd naar Bureau Halt voor een leer/werkstraf. Daarmee is Bureau Halt bij uitstek de instantie, die vroegtijdig kan signaleren of er sprake lijkt te zijn van achterliggende, risicovolle problematiek. Bureau Halt stimuleert in dat geval jongeren en ouders om hulp te zoeken en verwijst hen gericht door naar organisaties voor jeugdhulpverlening. Na 16 uur ongeoorloofd verzuim in 4 aaneengesloten schoolweken, dient de school dit te melden aan de leerplichtambtenaar, conform de Leerplichtwet. Dit in het kader van de lik-op-stukaanpak. Leerplicht kan vervolgens een leerling doorverwijzen naar Halt voor een leer-/werkstraf. Zowel ouders als leerling moeten hiermee instemmen. Indien dit niet gebeurt, wordt proces-verbaal opgemaakt. Ook indien de leerling na oorspronkelijke instemming de Halt-straf niet tot een goed einde brengt, wordt procesverbaal opgemaakt. 9.5 De spijbelrechter en het Openbaar Ministerie Doel en samenwerking Het Openbaar Ministerie (OM) brengt hardnekkige spijbelaars en hun ouders steeds vaker voor de rechter. Een spijbelaar loopt een grotere kans af te glijden naar crimineel gedrag, dan jongens en meisjes die wel hun lessen volgen. Veel jeugdige delinquenten (criminelen) kennen een voorgeschiedenis van schoolverzuim. Door de snelle aanpak voorkomt het OM dat de jongere te lang van school wegblijft. In 2004 heeft het OM het initiatief genomen tot het aanstellen van een spijbelrechter in het Arrondissement Almelo en Enschede. Het doel is om de spijbelende leerling binnen een maand te laten verschijnen voor deze spijbelrechter. In het verleden werden spijbelaars wel aangepakt maar duurde het vaak maanden voordat het tot een zitting kwam. Sinds 2004 is er een spijbelrechter in het Arrondissement Almelo en Enschede en komen kinderen in principe binnen een maand op de zitting. Samen met de leerplichtambtenaar, de Raad voor de Kinderbescherming, de jeugdofficier en de ouders of gezinsvoogd bekijkt de spijbelrechter de zaak. Het doel is om de leerling weer terug te krijgen naar school. De meeste spijbelaars krijgen een ernstige waarschuwing van de spijbelrechter en moeten na een paar maanden terugkomen om te vertellen hoe het gaat.

27


10. Statistische gegevens RMC Dit jaar zijn er 161 nieuwe voortijdig schoolverlaters gemeld bij het RMC. Dit betreft jongeren uit Hengelo, Borne en Hof van Twente. Van de 161 nieuwe vsv-ers waren er 116 uit Hengelo, 27 uit Hof van Twente en 18 uit Borne. Het RMC had nog 260 voortijdig schoolverlaters in het bestand (jongeren tot 23 jaar die in voorafgaande jaren de school hebben verlaten en nog steeds geen startkwalificatie hebben). De totale caseload is dus nu 421 voortijdig schoolverlaters, waarvan 318 uit Hengelo, 58 uit Hof van Twente en 45 uit Borne. 10.1 Aantal nieuw gemelde voortijdig schoolverlaters over de afgelopen jaren

300

238

198

218

232 161

200 100 0 08-09

09-10

10-11

11-12

12-13

Het aantal nieuw gemelde voortijdig schoolverlaters is ten opzichte van vorig jaar behoorlijk afgenomen. Mogelijke verklaringen hiervoor zijn de verbeterde samenwerking met het ROC. Het ROC meldt beter en zet haar loopbaancentrum in voor begeleiding van leerlingen die dreigen uit te vallen. Daarnaast zorgt de crisis ervoor dat jongeren langer op school blijven. De zogenaamde groenpluk door bedrijven vindt nu niet plaats. Hierbij plukken stagebedrijven jongeren die goed bevallen uit de schoolbanken. Binnen de groep van 161 nieuw gemelde voortijdig schoolverlaters zijn er 46 allochtonen en 115 autochtonen. Het betreft 93 mannen en 68 vrouwen. 10.2 Voortijdig schoolverlaters in de regio Van de regio zijn de definitieve cijfers bekend van het schooljaar 2011-2012. Deze gegevens worden aangeleverd door DUO. Een vergelijking over dit schooljaar kan nog niet gemaakt worden. In de volgende tabel staan de percentages vsv-ers (ten opzichte van het aantal deelnemers) per gemeente aangegeven. Een vergelijking is gemaakt met het startjaar van het convenant met het rijk, het jaar 2005-2006.

28

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013 Percentage vsv-ers t.o.v. deelnemers Jaar 2005-2006 Totaal regio 3,5 Hengelo 3,7 Borne 2,2 Hof van Twente 2,2 Wierden 2,7 Hellendoorn 2,7 Haaksbergen 2,5 Rijssen-Holten 2,5 Dinkelland 1,8 Tubbergen 1,6 Enschede 5,2 Twenterand 3,1 Oldenzaal 3,0 Losser 2,6 Almelo 4,7

2011-2012 2,7 2,9 2,4 2,7 1,3 1,6 1,4 1,5 1,0 1,1 3,7 2,6 2,4 2,7 4,3

10.3 Voortijdige schoolverlaters van 2012-2013 naar laatste opleiding De jongeren die het praktijkonderwijs verlaten, worden geregistreerd door het RMC en niet verder begeleid. We geven op deze wijze uitvoering aan het Rijksbeleid.

Overige

2

Educatie

1

Praktijkonderwijs

11

BBL 4 BBL 3

3

BBL 2

15

BBL 1

9

BOL 4

22

BOL 3

21

BOL 2

45 17

BOL 1 7

HAVO/VWO

8

VMBO 0

10

20

30

40

50

10.4 Meldende partijen De jongeren zijn bij het RMC gemeld door verschillende organisaties/instellingen. Scholen zijn wettelijk verplicht iedere voortijdig schoolverlater binnen 4 weken na uitschrijving te melden bij het RMC. Van de 161 voortijdig schoolverlaters die dit jaar zijn gemeld, zijn er 143 door de scholen gemeld. Het gebeurt soms dat jongeren zich al melden bij het UWV Werkplein zonder dat ze zich al hebben laten uitschrijven op school. De afspraak met het UWV Werkplein is dat zij de voortijdig schoolverlaters die zich melden, eerst doorverwijzen naar Het RMC. Dit is dit jaar geen één keer gebeurd (vorig 29

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013 jaar 2 keer en het jaar daarvoor nog 23 keer). Dit grote verschil heeft te maken met de veranderende werkwijze van het Werkplein: meer digitale hulpverlening. Het UWV werkplein zit inmiddels in Enschede. Wel hebben we sinds dit jaar een eigen Werkplein in Hengelo. 10.5 Herplaatsingen van vsv-ers De acties van het RMC na de melding hebben het volgende resultaat gehad: 135 van de 161 nieuw gemelde jongeren zijn herplaatst. Daarnaast zijn er van de jongeren die al in eerdere schooljaren zijn gemeld als vsv-er nog 257 jongeren herplaatst. Herplaatsen betekent dat de jongere door een actie van de trajectbegeleider weer naar school of aan het werk is gegaan, bemiddeld is naar de hulpverlening, naar het Werkplein, etc. Onderstaande grafiek geeft een overzicht van de bestemmingen van de jongeren. Het merendeel van de jongeren wordt herplaatst op een baan. Daarnaast gaan er een groot aantal terug naar school. Herplaatsingen van vsv-ers (grafiek)

onbekend overige hulpverl. Justitie UWV SZ baan overig opl VAVO BBL 4 BBL 3 BBL 2 BBL 1 BOL 4 BOL 3 BOL 2 BOL 1

10 20 6 31 12 218 7 5

19 3 36 5 6 9 0

50

100

150

200

250

10.6 Projecten De Opstap Met een bescheiden budget konden we trajecten inkopen bij diverse instellingen in Hengelo. Een van die instellingen was De Opstap. Dat is een onderdeel van de Kapstok leerwerktrajecten. De kracht van De Opstap is dat we daar programma’s geheel op maat kunnen samenstellen, cursussen laten uitvoeren en onderzoeken laten doen. De maatwerkprogramma’s duurden van enkele weken tot enkele maanden en het doel was een reguliere baan, liefst in combinatie met een opleiding. Het ging meestal om een combinatie van arbeidstraining en trajectbegeleiding. We hebben 22 van dergelijke programma’s ingekocht. 6 van de daar geplaatste jongeren hebben nu een reguliere baan, 3 volgen er een bol-opleiding, 4 zitten nu in een intensief hulpverleningstraject, waarvan twee in de Wajong, 9 zitten nog in een traject bij De Opstap, waarvan er voor 5 jongeren 30

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013 andere instellingen de bekostiging hebben overgenomen. We hebben 6 jongens een heftruckcursus laten volgen. 3 daarvan zijn daarmee aan het werk gekomen, 2 naar school gegaan en één solliciteert nog. We hebben twee capaciteitenonderzoeken en twee persoonlijkheidsonderzoeken laten afnemen. De onderzoeken waren nodig om het niveau van een opleiding of programma te kunnen bepalen. Onder druk van de bezuinigingen dreigt deze mogelijkheid te verdwijnen. Het ziet er naar uit dat het huidige schooljaar de laatste is waarin we dergelijke trajecten kunnen samenstellen. Daarmee zou een waardevolle mogelijkheid verloren gaan. Van de 22 maatwerktrajecten hebben er 6 geleid tot een baan en 3 tot een opleiding. Deze 9 zouden anders waarschijnlijk in een uitkering zijn beland.

31


Casus RMC Deze casus geeft een beeld van de werkzaamheden van de rmc-trajectbegeleider. Roy is uitgeschreven bij de bol-opleiding bouwplaats-assistent en wachtte op een uitnodiging van de SSB (Stichting Samenwerkingsverband Praktijkopleiding Bouw), opdat hij na de zomer daar kon beginnen als timmerman en kon overstappen naar de bbl. Roy is echter afgewezen door de SSB en kon dus niet overstappen naar de bbl-opleiding. Hij moest eerst nog aan zijn werkhouding werken en daarom is hij geplaatst bij De Opstap. Via De Opstap kon hij terecht bij het boortorenproject. Roy heeft daar goed gewerkt en daarna is hij aangemeld voor het “1000 jongeren plan”. Via dat project kreeg hij een baan bij een betonreparatiebedrijf. Hoewel het daar goed ging moest hij daar weg, omdat het bedrijf in financiële problemen kwam. Hij had nog enkele maanden salaris te goed. Hij is weer voor een uitzendbureau gaan werken. Roy ondervond in toenemende mate psychische problemen in het contact met anderen: collegae, sollicitaties, instanties e.d. Er hebben onderzoeken plaats gevonden, maar daar is geen diagnose uitgekomen. Hij wilde wel in aanmerking komen voor de Wajong. Roy woonde bij een vriendin (Wajong en een kind), maar moest daar weg omdat de relatie niet goed ging en zij het financieel niet meer konden opbrengen, omdat Roy geen inkomsten had. Hij ging weer terug naar zijn ouders. Roy had een uitkering aangevraagd, maar zag enorm op tegen het invullen van formulieren en met een computer kon hij nauwelijks over weg. Hij moest solliciteren, maar was zo faalangstig, dat hij dat niet goed durfde. Hij had wel contact met uitzendbureaus en werkte wekelijks op afroep enkele dagen per week bij Twente Milieu. De financiële nood was zo groot dat hij nauwelijks kleren had. I.v.m. begeleiding bij zijn privézaken, meldde ik hem bij Kickstart. Om Roy te helpen bij het zoeken naar een geschikte werkplek/baan, hadden we bij De Opstap weer een afspraak gemaakt. Zijn vriendin werd failliet verklaard. Roy kwam afspraken niet na en had i.v.m. de WWB-aanvraag niet de vereiste papieren ingeleverd. Kickstart heeft hun administratie bekeken. Hun problematiek was dermate groot: schulden, overlast, relatie e.d., dat Kickstart hen niet meer kon helpen. Kickstart meldde hun aan bij het Gripteam. Roy werkte nog als oproepkracht bij Twente Milieu en had Wajong aangevraagd. Bij De Opstap werd er iets gezocht in de richting stratenmaker, dakdekker, bouw o.i.d. De Wajong werd afgewezen en de WWB werd inmiddels toegekend. Via De Opstap is Roy geplaatst bij een stratenmaker waar hij een goede begeleiding kreeg op de werkvloer. Voorlopig eerst met behoud van uitkering.

32


11. Aandachtspunten voor het komend schooljaar Borne en Hengelo Verzuimprotocol Iedere school voor VO heeft een eigen verzuimregistratie. In 2011 heeft de uitrol plaats gevonden bij de scholengemeenschappen van de zogenaamde verzuimkaart (zie bijlage). Nieuw is de melding bij de GGD van kinderen die door langdurige ziekte of frequente ziekmeldingen niet naar school komen. Daarnaast is in samenspraak met de scholen ook beleid ontwikkeld op het te laat komen. De verzuimkaart is een routebeschrijving van alle stappen die de school dient te zetten bij allerlei vormen van verzuim van een leerling. De verzuimkaart is vervolgens gekoppeld aan het digitaal verzuimloket van de Informatie Beheer Groep (Ib-groep). Bij de Ib-groep dienen de scholen verzuim te melden. De Ibgroep zorgt ervoor dat de meldingen bij de gemeenten terechtkomen. Dag van de Leerplicht Het thema van de Dag van de Leerplicht in 2014 is nog niet bekend. Samen met de onderwijsinstellingen willen we weer op de Dag van de Leerplicht in 2014 een actie uitvoeren die de aandacht richt op het onderwerp Leerplicht. Samenwerking met de Sociale Verzekeringsbank Nieuw beleid geeft leerplichtambtenaren de mogelijkheid om informatie uit te wisselen met de Sociale Verzekeringsbank. Dit kan ertoe leiden dat ouders die hun kind/eren langdurig laten verzuimen van school, gekort worden op kinderbijslag. Dit is een nieuw instrument voor het Bureau Leerlingzaken. De leerplichtambtenaren zijn zich ervan bewust dat het inzetten van dit instrument een zeer zorgvuldige afweging vraagt. Voorlichting aan directeuren van scholen Ook komend schooljaar zal er weer voorlichting aan directeuren van basisscholen worden gegeven. Doelstelling van deze voorlichting is de contacten met de basisscholen aan te scherpen en de werkwijze van leerplicht nog eens toe te lichten. De leerplichtambtenaar kan namelijk worden ingeschakeld indien er sprake is van (langdurig) verzuim en/of problemen bij een leerling. De leerplichtambtenaar kan informatie verkrijgen vanuit diverse bronnen en kan optreden indien er onvoldoende medewerking is van een leerling en/of ouders. De voorlichting kan bestaan uit een presentatie over Leerplicht, het bespreken van verschillende casussen en toelichting van de verlofregeling. Regionale samenwerking bij de handhaving van de Leerplichtwet Het Rijk stimuleert de gemeenten in de regio om samen te werken bij de handhaving van de Leerplichtwet. Bij de invoering van de kwalificatieplicht is tegelijk ook de mogelijkheid gecreëerd voor leerplichtambtenaren om proces-verbaal te mogen opmaken tegen leerlingen die niet woonachtig zijn in de gemeente waar de leerplichtambtenaar werkt. Iedere gemeente legt de eigen accenten bij de handhaving. Aan ouders is het moeilijk uit te leggen dat er verschillen zijn die ertoe leiden dat in de ene gemeente er meer toegestaan is dan in de andere. Daarnaast is er een groot verschil in de wijze waarop de gemeenten, vanuit het Bureau Leerlingzaken, de zorg voor leerlingen organiseren. In de ene gemeente kan een leerling een langere periode thuis zitten, zonder zorg, terwijl in een andere gemeente er veel initiatieven worden ontplooid om de leerling de noodzakelijke

33

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013 zorg te bieden. Samenwerking en afstemming kan ervoor zorgen dat er op dit punt meer afstemming ontstaat. Voortzetting van het lik-op-stukbeleid ten aanzien van ongeoorloofd schoolverzuim Ten aanzien van het ongeoorloofd verzuim wordt getracht om met een lik-op-stukbeleid dit zoveel mogelijk in een vroegtijdig stadium te sanctioneren, om daarmee te voorkomen dat het verzuim structureel wordt en leidt tot grotere problemen. Die lijn wordt voortgezet. Aangedrongen zal worden op een spoedige afhandeling door de rechtbank in Almelo van de opgemaakte processen-verbaal. Intensivering van de afstemming tussen onderwijs en zorg voor leerlingen, o.a. in de zorgadviesteams Alle locaties van het voortgezet onderwijs betrekken de leerplichtambtenaar nu bij hun zorgadviesteam. In het najaar van 2013 vindt een evaluatie van het functioneren van deze ZAT’s plaats. Deze evaluatie zal eventuele verbeterpunten aan het licht brengen. Een verslag van de evaluatie wordt voorjaar 2014 gepresenteerd. Stimuleren dat scholen (zorgwekkend ziekte-)verzuim en dreigende schooluitval vroegtijdig signaleren en melden Scholen zijn verplicht verzuim te melden bij de Ib-groep. Via de Ib-groep komen verzuimmeldingen dan bij de diverse gemeenten terecht. Voor scholen betekent dit minder werk. Voor Bureau Leerlingzaken kan dit een toename van werk betekenen als de scholen consequent via de Ib-groep gaan melden. Waar scholen nu nalaten te melden, omdat het teveel werk is uit te zoeken welke leerling in welke gemeente thuishoort, zijn nu meer meldingen te verwachten. In de negen pilotgemeenten leidde dit tot een verdubbeling van het aantal meldingen. Op zich een goede zaak, omdat hierdoor een beter inzicht in verzuim is te verwachten en daardoor directer en effectiever opgetreden kan worden (Zie voor nieuwe afspraken bijlage 1 van dit verslag). Leerlingadministratie Regionaal hebben applicatiebeheerders van leerplichtsystemen en leerplichtadministraties van diverse gemeenten besloten een paar keer per jaar bij elkaar te komen om gegevens uit te wisselen. Aan deze bijeenkomsten nemen de gemeenten Hengelo, Enschede, Almelo, Borne, Haaksbergen, Oldenzaal, Dinkelland en Hof van Twente deel. Doel is elkaar van informatie te voorzien. Verlofregeling Uit formulieren voor aanvraag van verlof die scholen hanteren, is ons gebleken dat scholen niet altijd een goede verlofregeling op papier hebben staan of hanteren. We hebben afgelopen schooljaar een paar scholen bezocht en de regeling nog eens op papier gezet en aan de scholen gestuurd, met het doel de regeling te verduidelijken. Permanente her- en bijscholing Buitengewoon Opsporingsambtenaar (BOA) De leerplichtambtenaren van bureau Leerlingzaken bezitten een BOA bevoegdheid. Dit betekent dat ze een proces-verbaal kunnen opmaken als er sprake is van schoolverzuim. Het ministerie van Veiligheid en Jusititie werkt al enige jaren aan een nieuwe stelsel voor de scholing en beëdiging van de Buitengewoon Opsporingsambtenaren. In 2013 is er een nieuwe stelsel ingevoerd waarbij de medewerkers met een bevoegdheid BOA leerplicht jaarlijks een her- en bijscholing moeten gaan volgen om deze BOAbevoegdheid te verlengen. In het verleden moest deze bevoegdheid eens in de 5 jaar opnieuw behaald worden.

34


12. Bijlagen 1. Samenwerking Bureau Leerlingzaken en onderwijsinstellingen Aanleiding: In de afgelopen jaren hebben de schoolbesturen en het Bureau Leerlingzaken van de gemeente Hengelo geïnvesteerd in een goede samenwerking. Het resultaat is dat de scholen het Bureau Leerlingzaken goed weet te vinden wanneer leerlingen van school verzuimen of wanneer er anderszins problemen zijn met leerlingen die belemmerend zijn voor hun schoolloopbaan. Gesteld kan worden dat in 95% van alle gevallen er goed gemeld wordt en dat de samenwerking tussen de verschillende partijen goed verloopt. Een wetswijziging die in januari 2012 is doorgevoerd, vraagt om een kleine aanscherping van de samenwerkingsafspraken. Wat er verandert: Door de wetswijziging van de Leerplichtwet 1969 kreeg de minister van Onderwijs per 1 januari 2012 de bevoegdheid om een bestuurlijke boete op te leggen aan het hoofd van een school of instelling. De bestuurlijke boete is een nieuwe sanctiemaatregel en kan worden opgelegd in de volgende gevallen: 

het niet binnen vijf werkdagen melden van ongeoorloofde afwezigheid van meer dan zestien klokuren of het niet wekelijks bij DUO melden van langdurend verzuim;



incorrecte in- en uitschrijving van een leerling;



in strijd handelen met de bepalingen rond vrijstelling wegens vakantie of andere gewichtige omstandigheden van meer dan het wettelijke maximum;



het verstrekken van onjuiste of onvolledige informatie omtrent de Leerplichtwet.

In bovenstaande gevallen kan de Inspectie van het Onderwijs een boete opleggen aan het hoofd van de school of instelling van € 1.000,- per overtreding, met een maximum van € 100.000,-. Aan de leerplichtambtenaar wordt opgedragen te melden bij de inspectie, wanneer een school zich niet houdt aan de Leerplichtwet. De inspectie kan vervolgens besluiten een onderzoek uit te gaan voeren. Hoe gaan we hier mee om? Het is zaak afspraken te maken over werkprocessen tussen scholen en Bureau Leerlingzaken bij uitvoering van deze regeling. De gemeente wil ook afspraken maken over situaties waarbij leerlingen door ziekte of andere redenen of oorzaken langdurig ziek thuis zijn.

35

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013 We stellen de volgende afspraken voor: Zieke leerlingen In 2010 hebben alle scholengemeenschappen Hengelo de invoering van de verzuimkaart ondertekend. Dit als onderdeel van het protocol veilige school. De regels die in de verzuimkaart zijn opgenomen, hebben betrekking op situaties waarin kinderen langdurig ziek thuis zijn of kinderen die veelvuldig ziek gemeld worden en waarbij onduidelijk is wat de oorzaak is. De verzuimkaart heeft een rood gearceerde tekst, dit betreft het verplichtende deel en een groen gearceerd deel, dit is een niet wettelijk verplicht deel. Alle procedures (verplicht en niet verplicht), zoals beschreven op de verzuimkaart worden door de meeste locaties nageleefd. Echter niet door alle locaties in de gemeente. Recent is door enkele ouders van langdurig zieke leerlingen contact opgenomen met het Bureau Leerlingzaken. De school had geen contact opgenomen met Bureau Leerlingzaken. Hoe te handelen door het Bureau Leerlingzaken in deze situatie? Het Bureau Leerlingzaken neemt contact op met de contactpersoon van de school: het directielid die ook in het kader van de handhaving van de leerplichtwet is aangewezen. Thuiszittende leerlingen Wanneer een school constateert dat een leerling niet langer op school kan blijven, schrijft de wet op het VO/SVO en de wet op het primair onderwijs voor, dat alvorens de leerling uitgeschreven mag worden een bericht van inschrijving binnen moet zijn van de nieuwe school. De Inspectie kan toestemming geven om de leerling voor een kortdurende periode te schorsen. School moet dan intensief zoeken naar een nieuwe school. Voorstel: de school meldt deze leerlingen bij het Bureau Leerlingzaken, zodat bekend is bij het Bureau Leerlingzaken om welke leerlingen het gaat in de gemeente. De verantwoordelijkheid voor deze leerlingen blijft bij de school waar de leerling staat ingeschreven. Deze leerlingen worden ook gemeld bij de voorpost en het ZAT. Gezien het brede netwerk van het Bureau Leerlingzaken kan de school geadviseerd worden welke mogelijkheden er zijn voor een dagbesteding van deze kinderen. Implementatie: a. de scholen/scholengemeenschappen/het ROC melden binnen 14 dagen bij de coördinator van het Bureau Leerlingzaken (Leo Belshof: [email protected]; tel.: 074 2459928) wie de contactpersoon is per locatie. b. Leo Belshof informeert de betrokkenen bij het ZAT en scholen informeren de medewerkers van de voorpost. Alle contactpersonen krijgen een uitnodiging voor een voorlichtingsbijeenkomst van het Bureau Leerlingzaken betreffende meldingen van verzuim in het kader van de leerplichtwet. Scholen melden leerlingen niet conform wet en regelgeving Situatie 1: Meldingen in de zorgadviesteams van het voortgezet onderwijs, het ROC van Twente /meldingen in de voorpost van het primair onderwijs lopen niet correct.

36

Leerplicht/RMC schooljaar 2012-2013 Voorbeeld: het niet correct melden wordt geconstateerd tijdens de bespreking van een leerling in de zorgadviesteams. De leerplichtambtenaar die aanwezig is in het zorgadviesteam constateert dit feit en spreekt de coördinator tijdens de vergadering hierop aan. De coördinator onderneemt geen actie. Op dit moment zijn er geen duidelijke afspraken over hoe de leerplichtambtenaar dient te handelen. Hoe in de toekomst hiermee om te gaan? Stap 1: De leerplichtambtenaar maakt melding van het in gebreke blijven van de school inzake melding bij de coördinator van het Bureau Leerlingzaken. Stap 2: De coördinator van het Bureau Leerlingzaken maakt melding van het niet tijdig melden bij de eindverantwoordelijke directeur van de betreffende school of schoollocatie. De leerplichtambtenaar verzoekt om onderzoek en vraagt welke maatregelen de school neemt om dit in de toekomst te voorkomen. De leerplichtambtenaar krijgt van de contactpersoon een adequate reactie (bijvoorbeeld binnen een maand een schriftelijke rapportage van de school waarin staat welke maatregelen de school neemt om deze situaties te voorkomen). Wanneer de reactie van de school is ontvangen, waarin de school aangeeft wat er wordt gedaan om dit te voorkomen in de toekomst, onderneemt het Bureau Leerlingzaken geen verdere acties. Stap 3: Wanneer ook de directie van de school of schoollocatie in gebreke blijft, neemt de gemeente contact op met de bestuurder van het betrokken schoolbestuur en vraagt om een reactie. Stap 4: Mochten de eerste stappen niet tot het gewenste resultaat leiden, dan neemt de coördinator van het Bureau Leerlingzaken contact op met de inspectie van het onderwijs. Situatie 2: Scholen melden leerlingen die verzuimen aan bij het loket van DUO. Stap 1: De leerplichtambtenaar krijgt de melding door, neemt contact op met de school en constateert dat de leerling, gezien de leerplichtwet, eerder gemeld had moeten worden. Stap 2, 3 en 4: Zoals boven beschreven, zijn van toepassing.

37


2. Extra tabellen Hengelo leerplicht Verzuim naar schoolsoort 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 PO 39 13 33 40 SO 1 1 5 11 VO 89 133 116 119 VSO 15 13 23 11 MBO 26 48 46 62 totaal 170 208 223 243

Verzuim naar leeftijd

2010/2011

2011/2012

2012/2013

17

30

44

34

16

43

39

48

15

42

39

34

14

35

23

35

13

19

17

31

12

15

9

15

11

3

3

10

10

0

5

3

9

3

4

9

8

0

4

4

7

2

5

1

6

2

2

6

5

2

4

8

4

0

2

5

38


3. Extra tabellen Borne leerplicht Verzuim naar schoolsoort PO SO VO VSO MBO totaal

2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 8 4 6 5 2 0 0 1 1 1 25 21 24 16 23 3 3 2 3 1 16 11 6 6 10 52 41 39 31 37

Verzuim naar leeftijd

2010/2011

2011/2012

2012/2013

17

8

11

17

16

4

7

4

15

8

2

4

14

5

3

5

13

4

2

4

12

5

4

1

11

1

0

1

10

0

0

0

9

2

0

0

8

0

1

0

7

1

0

0

6

1

0

1

5

0

1

0

4

0

0

0

39


4. Verzuimkaart

40


41


5. Convenant vsv 2012-2015 Twente

42


43


44


45


46


47


48

RMC Schooljaar Een verslag van de activiteiten van het Bureau Leerlingzaken

Recommend Documents