Rita rukt op. VVD-hippie met parelketting Ineke Dezentjé- Hamming-Bluemink Interview P10

14/06/2008 www.depers.nl

  Se

Per Se: Het einde van de polaroid • Hoeren en patat in Antwerpen • Fragiele Franse kunst






 

opzaterda g

Kwakoe

kwakke Multicul lt ti-feestje >> P 20

VVD-hippie met parelketting Ineke DezentjéHamming-Bluemink




 

   


  


 


Interview P10

  
 
 
 

 


Rita rukt op

Ze zou stoppen met haar tour door het land, maar gaat toch door. Als de overheid haar niet wil beveiligen, doet ze het gewoon zelf. Rita Verdonk is de Frans Bauer van de politiek. Het volk houdt van haar, maar haar beweging komt slecht van de grond. ‘Schei toch uit.’

Lees verder op pagina 8 FOTO: SANNE DONGERS

+WALITEIT¬IS¬GÏÏN¬TOEVAL
6IND¬jij¬DAT¬OOK¬ +OM¬DAN¬SOLLICITEREN
WWWQQUESTNL

PerSelectie Coördinator Onderhoud Gasunie, Rotterdam. Pag. 4 Organisatieadviseur Publieke Sector PriceWaterhouseCoopers – FunktieMediair, Amsterdam. Pag. 14 Business Consultant Publieke Sector Atos Consulting (AC) – FunktieMediair, landelijk. Pag. 14

vandaag in De Pers op Zaterdag

Commercieel Medewerker AcademicTransfer Utrecht. Pag. 6 ICT Ontwikkelaar Erasmus Universiteit Rotterdam – Academic Transfer Rotterdam. Pag. 6 Bekijk alle vacatures op pagina 17

2

Actueel

Nieuws



    

Rijk EU investeerde miljoenen in infrastructuur en onderwijs

Boetes zelf betalen Werkgevers hoeven verkeersboetes van werknemers die in een auto van de zaak rijden niet te betalen. Dat heeft de Hoge Raad bepaald. Hiermee is een uitspraak uit 2006 vernietigd. De Haagse rechtbank bepaalde destijds dat boetes voor lichte snelheidsovertredingen door de werkgever betaald moesten worden. Dat gebeurde in een zaak die door een chauffeur van TPG Post tegen zijn werkgever was aangespannen. De chauffeur eiste terugbetaling van boetes voor vier en zes kilometer te hard rijden. Het gerechtshof gaf hem deels gelijk omdat hij de maximumsnelheid met minder dan 10 kilometer per uur had overschreden. Volgens de rechter was er geen sprake van opzet of bewuste roekeloosheid en moest de werkgever de bekeuringen betalen.

REUTERS

Doden in Uruzgan Bij zware gevechten in de door Nederlandse militairen bewaakte Afghaanse provincie Uruzgan zijn 17 guerillastrijders gedood. De gevechten braken donderdag uit in de buurt van Tarin Kowt, toen guerilla’s een patrouille van Afghaanse en coalitieeenheden aanvielen. De aanvallers werden vanuit de lucht gebombardeerd.

Weg Grondwet De rechtszaken die de Amerikaanse regering aanspant tegen de gedetineerden op Guantanamo Bay gaan gewoon door. Het ministerie van Justitie gaat hiermee in tegen de uitspraak van het Hooggerechtshof afgelopen donderdag dat de gevangenen voor civiele rechtbanken in beroep mogen gaan. Het is al de derde keer dat president Bush door het Hooggerechtshof op zijn vingers wordt getikt voor zijn antiterreurbeleid.

Yahoo + Google Yahoo heeft een advertentie-overeenkomst gesloten met Google. Dat heeft het Amerikaanse internetbedrijf donderdagavond bekendgemaakt, kort nadat Microsoft te kennen gaf niet langer geïnteresseerd te zijn in een overname van heel Yahoo. Google zal een gedeelte van Yahoo’s zoekopdrachten voorzien van ‘bijpassende’ advertenties. Dit kan Yahoo jaarlijks een omzet opleveren van zo’n 800 miljoen dollar.

www.depers.nl

Iers en ondankbaar M Nee Het lijkt erop dat

de Ieren het Verdrag van Lissabon hebben afgewezen.

Sanne Rooseboom

drag van Lissabon. De meerderheid vond het gisteren niet eens de moeite waard een stem uit te brengen. Van de 40 procent die dat wel deden, lijkt een meerderheid tegen de nieuwe Europese overeenkomst te hebben gestemd.

AMSTERDAM

Anonieme posters ‘Those ungrateful Irish’ kopte The Economist deze week. De Financial Times koos dezelfde insteek : ‘Het is toch ongelofelijk dat de Ieren zo ondankbaar blijken,’ begon een groot artikel in de Amerikaanse krant. ‘Hun land heeft, met de mogelijke uitzondering van Spanje, meer voordeel gehad van 35 jaar EU-lidmaatschap dan welk ander land dan ook. Niet alleen heeft Dublin zo`n veertig miljard euro ontvangen, de nationale trots van het land is getransformeerd.’ Maar de Ieren vinden dat geen reden ‘ja’ te zeggen tegen het hervormingsver-

Van de EU moeten onze belastingen omhoog! Riep Libertas, de grootse Ierse anti-Lissabon lobbygroep de afgelopen maanden. ‘Mensen zijn gestorven voor onze vrijheid, stem tegen!’ schreeuwden anonieme posters op straat in Dublin. We willen geen militairen leveren! Riep de linkse anti-war movement in youtube-filmpjes. Abortus, prostitutie en drugs! Piepten de conservatieve katholieken. En zo had elke Ier wel een reden om tegen te stemmen. Toch zouden de Ieren voor het verdrag moeten zijn, vindt de terneergeslagen woordvoerster van regeringspartij Fianna Fail. ‘Ons land

Van Dale geeft antwoord

De bal is rond Wat is er mooi aan voetbal? Voor de een is dat het spel, voor de ander zijn het de knikkers. En voor ons van Van Dale is het ook de taal die bij het spelletje hoort. ‘Voetbal is oorlog’ (Rinus Michels) en ‘Komt dat schót’ (Hugo Walker). Pareltjes van welsprekendheid, toch? De mooiste uitspraak op voetbalgebied die meneer Van Dale kent, is apocrief en dateert uit de tijd dat hij zelf nog weleens een balletje trapte. We schrijven 1972. Na een dramatisch verlopen eerste helft (0-7) kijkt het elftal sip aan tegen een gegarandeerd verloren wedstrijd, als de coach zegt dat zijn spelertjes als de donder ‘psychologisch de kleedkamer in’ moeten. De peptalk die daar wordt gegeven werkt, want de twee-

de helft eindigt met 12-8. ‘Psychologisch de kleedkamer in gaan’ is sindsdien de remedie tegen alle tegenheden des levens. Want na zo’n peptalk blijkt steeds maar weer de waarheid achter de bal is rond, het spreekwoord dat duidelijk maakt dat voorspellen onmogelijk is. Dat spreekwoord is trouwens nog piepjong. Het is ontstaan toen het eerste deel van De bal is rond: Speelse dribbel door het rijk van koning voetbal (1968) van Dick Ariese een eigen leven in onze taal ging leiden. U leest daarover in Elk nadeel heeft zijn voordeel, het Van Dale modern spreekwoordenboek. Het was trouwens Johan Cruijff in hoogsteigen persoon die de woorden van Ariese in het Spaans vertaalde. En met succes, want in die taal is ‘la pelota esta deronda’ gevleugeld geworden.

heeft zoveel bereikt door hulp van de EU. Als dit verdrag Europa efficiënter maakt, dan horen wij voor te stemmen.’ Ze houdt nog een beetje moed; ‘nog niet alle stemmen zijn geteld. Ach, Ierland ís Europa, we zijn altijd zo`n enthousiaste voorstander geweest. We zijn dit aan Europa verschuldigd.’ Toen Ierland in 1973 bij de Europese Unie kwam was het een land met agrarische gebieden zonder elektriciteit, met hier en daar nog wat kindertjes op blote voeten in de achterwijken van Dublin, met een hogere emigratie dan immigratie. ‘Een beetje zoals Albanië nu,’ zegt Jacco Thijssen, een Nederlandse docent economie aan Trinity College in Dublin. Nu behoort het land tot de rijkste van Europa, alleen Luxemburg is welvarender. De werkloosheid hoort met 4,6 procent tot de laagste van de EU en de economische groei is hoog (5,1 procent in 2006). ‘De regering investeerde met geld van de Europe-

Weerbericht Nederland Zaterdag

Zondag

Er vallen vandaag aardig wat buien, in de avond klaart het pas wat op. De temperatuur wordt niet veel hoger dan 15 graden. De wind waait uit het westen en is zwak tot matig, op de Wadden mogelijk even windkracht 5. In de nacht daalt het kwik naar 5 tot 10 graden.

De dag begint met buien, maar in de middag wordt het vanuit het zuidwesten droger. De temperatuur ligt rond 17 graden. De wind waait uit het noordwesten en is zwak tot matig. In de nacht naar maandag koelt het aan zee af tot ongeveer 13 graden, in het oosten wordt het 5 tot 7 graden.

Tijdelijke wijzigingen ov Landelijk (bus/tram)

Merk, Drie in Eén, Fauna, De Haar, Jol, Weideweg, Kostmand, Haarstedelaan en Busstation vervallen.

Acties in het openbaar vervoer De acties in het streekvervoer in delen van het land zijn nog niet voorbij. Houdt u de berichten in de media in de gaten voor de stand van zaken. De bussen, metro’s en trams van HTM, GVB, RET en de bussen van het GVU en Syntus rijden wel.

Brunssum Wegwerkzaamheden Veolialijnen 21, 28, 36, 37 en 51. Halten Wilhelminastraat, Sint Gregoriuslaan/Prins Hendriklaan, Meelovenstraat, Schuttershof, Ziekenhuis, Schuttersveld, Egge, Prins Hendriklaan/Bodemplein en Dorpstraat vervallen.

Amsterdam Op zondag 15 juni vindt rond de Sloterplas de Triathlon Amsterdam plaats. GVBlijnen 19, 63 en 192 rijden een omleiding. Houdt u rekeningen met vervallen halten en extra reistijd. Tram 1 en 17 blijven op die dag rijden. Venlo Wegwerkzaamheden Veolialijn 85 en Hermeslijn 83. Halte Albertushof dagelijks tussen 9.00 en 15.00 uur vervallen.

Modern spreekwoordenboek € 22,50

se Unie miljoenen in infrastructuur, boeren en onderwijs,’ vertelt Thijssen. ‘Daarna werden de belastingen verlaagd en werd Ierland een aantrekkelijk land voor bedrijven.’ Thijssen denkt niet dat de Ieren bewust ondankbaar zijn. ‘In het debat hier speelde dat niet mee. Mensen weten wel dat Ierland veel EU-geld heeft ontvangen maar zijn alsnog tegen het verdrag.’ Lissabon zal nu waarschijnlijk niet van kracht worden op 1 januari 2009, zoals het plan was. Alle 27 lidstaten moeten het verdrag ratificeren, tot nu toe hebben vijftien landen het door hun parlement geloosd, elf anderen zijn daar nog mee bezig, het wachten was alleen nog op Ierland. Nederland gaat (ondanks een niet-bindend Nederlands nee tegen de Grondwet in 2005) gewoon door met ratificatie, zei Balkenende gisteren. Volgende week wordt de kwestie besproken in de Europese raad. p

Huizen Wegwerkzaamheden Connexxionlijnen 100, 101, 102, 103, 114 en 115. Halten ’t

Treinverkeer Leiden Centraal-Rotterdam Centraal • 14 en 15 juni Uitgeest-Heerhugowaard • 14 juni Maastricht-Heerlen • 14 en 15 juni Veolia Alkmaar-Amsterdam Centraal • 14 en 15 juni Alkmaar-Haarlem • 14 en 15 juni Leeuwarden-Zwolle • 14 en 15 juni

Actueel 3



    

Italië Nog eens twintig doden in omstreden privéziekenhuis

Moord in horrorkliniek

Bijzaken Coke De Columbiaanse regering is woest op Carla Bruni, de liefde van de Franse president Nicolas Sarkozy. Behalve vrouw van, is ze ook zangeres en in die hoedanigheid heeft ze de grootste cocaïneproducent ter wereld beledigd door te zingen: ‘Je bent mijn drug. Dodelijker dan Afghaanse heroïne en gevaarlijker dan Colombiaanse cocaïne’. De Colombiaanse minister van Buitenlandse Zaken Fernando Araujo vindt het uitermate ‘kwetsend’. In Frankrijk is Bruni’s nieuwe album Comme si de rien n’était enthousiast ontvangen.

De Santa Rita kliniek in Milaan.

De medici van de privékliniek Santa Rita werden al verdacht van moord op vijf patiënten en ernstige mishandeling van 86 mensen.

Jorien Beukers AMSTERDAM

De Italiaanse justitie onderzoekt of de artsen van de ‘horrorkliniek’ in Milaan verantwoordelijk zijn voor nog eens twintig doden.

AP

Volgens justitie werden in de kliniek jarenlang onnodige operaties uitgevoerd om zoveel mogelijk geld te verdienen. Zo werden borsten geamputeerd terwijl dit niet nodig was en niet-bestaande tumoren weggesneden. In Italië is geschokt gereageerd op het medische schandaal. Dinsdag werden al dertien artsen opgepakt, waaronder de 75-jarige eigenaar van de kliniek en het hoofd van de afdeling chirurgie. De artsen verdienden dankzij de

vele operaties salarissen tot 27.000 euro per maand. Met de illegale praktijken zou in totaal 2,5 miljoen euro extra zijn verdiend. De enorme stijging van de omzet deed hen uiteindelijk de das om. De Italiaanse justitie vond het verdacht en deed onderzoek. Hieruit bleek onder meer dat bij een 76-jarige man een stuk long was weggehaald terwijl hij aan het genezen was van een longontsteking. Een 56-jarige vrouw met reuma werd zonder reden aan haar sleutelbeen geope-

reerd. Bij vijftien vrouwen werd een borstamputatie uitgevoerd nadat weefselonderzoek had aangetoond dat dit niet nodig was. Een 85-jarige hartpatiënt is overleden tijdens een operatie om een zogenaamde longtumor weg te snijden. ‘Niet iedereen hoeft toch 120 te worden?, was het commentaar van de arts. ‘Een borst is niks waard, behalve als er kanker in zit, dan levert-ie vijfduizend euro op’, zei een van de andere verdachte chirurgen in een afgeluisterd telefoongesprek.P

Oranje Commerciële zenders beleven barre tijden

Voer voor voetbalhaters Miljoenen mensen stemmen af op het EK, zeker als Nederland speelt. Zware tijden voor de commerciële zenders, die vechten om de kijkcijferkruimels.

Pamela Wilhelmus AMSTERDAM

Nog één keertje dan. De allerlaatste zeven afleveringen van Sex & the City in een marathonuitzending achter elkaar. Zo vlak voor de film in première gaat een unieke kans om het geheugen op te frissen voor je deze all-girlie-movie gaat bezoeken. Net 5 probeerde tijdens de EK-

wedstrijd Nederland-Italië de spaarzame voetbalhaters op deze manier naar hun zender te lokken. Alles wordt uit de kast getrokken om de kijkcijfers op peil te houden, een streven dat gedoemd lijkt te mislukken. Miljoenen mensen bekeken de wedstrijden van Nederland, ruim tachtig procent van de kijkers. Zware tijden voor de commerciëlen, die moeten vechten om de schamele restkijkers. ‘Tegen het voetbal kunnen we niet op,’ zegt Mariska Roodenrijs van Net 5. ‘Maar we houden er wel degelijk rekening mee in onze programmering. De grotere series slaan we een weekje over, omdat we niet willen

Oksel Veertien jaar cel en achttien stokslagen. Zo luidde het vonnis van een rechtbank in Singapore voor de 36-jarige Mhammed Ismail Ariffin. De werkloze man, mentaal niet bijster stabiel, is een groot liefhebber van het zogenoemde okselsnuiven. Anderhalf jaar lang maakte hij er een gewoonte van om vrouwen te betasten en te besnuffelen. Dat lukte hem bij twintig vrouwen, variërend in leeftijd van 9 tot 50 jaar. Een huisvrouw deed aangifte. De rechter legde uit dat de straf zo zwaar was, omdat hij de kans op herhaling bijzonder groot achtte.

Middeleeuws In België stammen ruim 20 van de 33 gevangenissen uit de negentiende eeuw. Toch omschrijft de Belgische minister van Justitie Jo Verdeurzen ze als ‘Middeleeuws’, zo blijkt uit een artikel in de krant De Standaard. Die kwalificatie zit hem niet in het bouwjaar, maar in de erbarmelijke omstandigheden binnen de muren: overbevolking, vaak drie man op 10 vierkante meter, emmers als toilet en een matrasje op de vloer als brits. Verdeurzen wil graag nieuwe gevangenissen, maar weet nog niet waar, en is van plan zo snel mogelijk 630 extra bewaarders aan te nemen.

infomiddag 19 juni 2008

VERONICA

new master track in water technology solutions • research • business voor meer informatie: www.wetsusacademy.nl

dat de kijkers een aflevering missen. En die Sex & the City-afleveringen zenden we natuurlijk ook niet voor niets uit.’ De RTL-zenders doen mee in de kijkcijferstrijd door het uitzenden van vrouwenfilms en programma’s als Eerste Hulp bij Opvoeden. Kim van Adelberg van RTL: ‘We realiseren ons dat er minder gescoord wordt in deze periode.’ Maar speciale kortingen bij de reclameblokken worden toch niet gegeven. Ook Veronica houdt rekening met het voetbal. In de pauzes van de EK-wedstrijden is Hotshots EK Lingerie geprogrammeerd, een stel halfnaakte dames die bemodderd voetballen. De kijkcijfer-

piek lag op 385.000. ‘We doen niet aan counterprogrammering, we gaan juist mee in de Oranjegekte,’ vertelt Wietske van Rooij van Veronica. Maar dat alle commerciële zenders last hebben van het EK, daar is iedereen het wel over eens. Wat overigens niet betekent dat de commerciëlen stiekem hopen dat Nederland wordt uitgeschakeld. Van Rooij: Alle EK-wedstrijden, ook als Nederland niet speelt, zorgen voor lagere kijkcijfers bij ons. Maar dat is van tevoren ingecalculeerd. De afdelingen die moeten werken tijdens EK-wedstrijden hebben de televisie gewoon aanstaan hoor. Ja, op Nederland 1.’ P

Seks George Michael stopt met optreden. De Britse zanger (45) vindt zichzelf te oud om nog een geloofwaardig onderdeel van de jongerencultuur te zijn. Michael werd bekend als helft van het duo Wham! en scoorde grote hits als Wake me up before you go go en I want your sex. De laatste titel nam hij zelf nogal letterlijk. In 1998 werd hij door een agent in Los Angeles betrapt op seksuele uitspattingen in een openbaar toilet. Op 24 en 25 augustus geeft de zanger zijn laatste twee concerten in Londen.

4

Respons



 
 


Coördinator met werktuigbouwkundige achtergrond Gasunie is eigenaar en beheerder van het landelijk

onderhoud aan de installatie.

gastransportnet. Dat is met 12.000 kilometer pijpleiding en

Ook stuur je het team van LNG-technici functioneel aan,

meer dan 1000 installaties één van de grootste van Europa.

waarbij je zorg draagt voor de veiligheid, de voortgang, de

Onze 1500 medewerkers zorgen er dagelijks voor dat het

kwaliteit en het budget. Er wordt van je verwacht dat je

transport van aardgas veilig, betrouwbaar en duurzaam

verbetermogelijkheden signaleert en concrete voorstellen

plaatsvindt. Om dat ook in de toekomst te kunnen blijven

doet aan de Installatiemanager. Samen met de Coördinator

doen zijn we op zoek naar nieuwe collega’s.

Productie en de Installatiemanager vorm je de staf van de installatie. Je wordt in een wachtdienstrooster opgenomen

We zoeken een

Coördinator Onderhoud

om de operationele leiding te nemen bij afwezigheid van de

voor onze LNG-installatie op de Maasvlakte. Deze installatie

Installatiemanager. Daarom moet je op maximaal 1 uur

vormt een essentieel onderdeel van ons

reisafstand van de locatie wonen. Heb je een hbo-opleiding

gastransportsysteem en speelt een belangrijke rol ten

bij voorkeur in de richting Werktuigbouwkunde en enkele

aanzien van de leveringszekerheid. Op de installatie wordt

jaren ervaring met rotating equipment & piping?

aardgas vloeibaar gemaakt, opgeslagen en wanneer de vraag naar gas zeer hoog is, staat de installatie garant voor

Kijk dan op www.werkenbijgasunie.nl voor

de benodigde extra gaslevering (peak shaving).

meer details over deze uitdagende functie.

Als

Coördinator Onderhoud ben je

verantwoordelijk voor de planning, voorbereiding, uitvoering en evaluatie van het preventieve en correctieve

www.werkenbijgasunie.nl gaat verder in gastransport

Mijlpaal in je carrière



    

Actueel 5

China Jongeren uiten massaal hun onvrede op internetfora

‘Het Westen gedraagt zich neerbuigend’ M Olympische Spelen

Grote woede na verstoren van de fakkeltocht M Media Westerlingen begrijpen niets van de situatie in Tibet, aldus de internetters Petra Quaedvlieg SHANGHAI

Kwaad zijn ze, op Sharon Stone bijvoorbeeld. De actrice zei op het filmfestival in Cannes tegen een journalist uit Hong Kong dat het misschien ‘karma’ was dat de Chinezen getroffen waren door een aardbeving, aangezien ze zo onaardig zijn tegen de Tibetanen en de Dalai Lama. In de Chinese pers werd verontwaardigd gereageerd op de losse flodder van de Amerikaanse actrice. Daardoor werd het ineens wereldnieuws en zag het modemerk Dior, dat Stone als model heeft, zich gedwongen excuses te maken en Dior-reclame te verwijderen. De hele opwinding was vooral te danken aan jonge Chinese internetters, die meteen woedend op het bericht waren gesprongen. Stone’s opmerking was weer een nieuw bewijs dat westerlingen neerkeken op Chinezen, was de teneur en er werd flink gescholden. ‘Ik vervloek Sharon Stone’, brieste een blogger, ‘laat alle afschuwelijke gebeurtenissen in de

wereld op je familie neerdalen. Laat de pijn je volgen in al je reïncarnaties, elke keer opnieuw.’ Een ander reageerde: ‘Ik heb enorm veel geleerd over westerse media en cultuur sinds de onlusten in Tibet. Het is duidelijk dat niet onze, maar de westerse beschaving in een primitieve fase verkeert. Sharon Stone bewijst het.’ Andere deelnemers aan populaire Chinese web-fora, zoals Tianya, riepen op tot het boycotten van Diorproducten en van de films waarin Stone acteert. Maar het gaat deze internetters nauwelijks om Sharon Stone. Het gaat erom dat ze boos zijn, ja woedend, vooral sinds de verstoringen van de Olympische fakkeltocht en de rellen in Tibet, nu meer dan twee maanden geleden. Woedend op de westerse media, die een bevooroordeeld en vertekend beeld gaven van de gebeurtenissen in Tibet. Woedend op westerse activisten die niets begrijpen van de situatie in Tibet. Die denken dat Tibet een soort boeddhistisch paradijs is in plaats van een hardvochtige plek waar velen nog in middeleeuwse omstandigheden leven en waar de Chinese regering ontwikkeling brengt. ‘De meeste westerlingen lijken te denken dat politieke en culturele rechten belangrijker zijn dan economische basisvoorzieningen’, stelt een blogger die zich ‘chairman rabbit’ noemt.

‘Fenqing’ Wie zijn deze boze Chinese internetters? Ze worden fenqing ge-

Chinese studenten promoten de Olympische Spelen in hun land.

noemd, wat letterlijk ‘boze jeugd’ betekent. De term bestaat al een jaar of twintig en verwijst oorspronkelijk naar de jaren-80-generatie die kritisch stond tegenover de puur economische hervormingen van China en ook vrijheden wilde op ander gebied. Nu slaat fenqing vooral op jongeren die zich kwaad maken op internetfora en blogs – anoniem, want ieder-

Op Pad

Fraai opportunisme

Marcel van Engelen

„

Omdat een vriend ging trouwen, hadden we een oude tjalk met schipper besteld en voeren we in opperbeste stemming het haventje van Spakenburg uit. Een ouderwetse vrijgezellendag onder jeugdvrienden. De zon straalde, we zaten loom onderuit, totdat iemand zijn hoofd uit de kajuit stak en riep: ‘Breaking news, Arjen Robben geblesseerd.’ Arjen Robben, de man die op weg was zijn oude, onhoudbare niveau te halen, voelde opnieuw pijn en zou niet meedoen in de openingswedstrijd tegen Italië, zo wilde het nieuws. Wat volgde was een hevige discussie over de vraag of Robben nu een aanstellerige patatvoetballer was (‘lage pijngrens’) of een gedreven prof met een breekbaar lichaam, waar hij verder ook niks aan kon doen. Daarna schakelden we over op het andere Oranjenieuws. ‘Gisteren ging het bij Jack van Gelder oeverloos over het gebruik van

scheenbeschermers op de training’, schamperde iemand, wat aanleiding was om er zelf een half uur over door te praten. Tot slot analyseerden we de analytici. Youri Mulder: zegt nooit iets wat je zelf al niet bedacht hebt. Danny Blind: hij wel. Het werd een geweldige middag. Ik weet nog goed hoe ik op 13 mei 1987 wakker werd met pijn in mijn buik van de zenuwen omdat Ajax ’s avonds tegen Lokomotiv Leipzig zou aantreden in de finale van de Europa Cup II. In die dagen lag ik ook op mijn knieën voor de tv als Oranje had gescoord. Ik was vijftien. Sindsdien is mijn passie voor het voetbalspel alleen maar afgenomen. Wat omgekeerd evenredig is gegroeid, is mijn belangstelling voor al het gedoe eromheen. Op zondagavond kijk ik nauwelijks nog naar de wedstrijden, maar als ik thuis ben, stem ik altijd af op de praatprogramma’s die daarop volgen. Noem het ontspanning of escapisme, maar noem het ook fascinerend en interessant. Het EK: het zijn heerlijke weken, met het voetbal zelf in een bij-rol. Het mooiste wat ik op het veld heb gezien, was hoe de Duitser Podolski weigerde te juichen nadat hij tegen zijn geboorteland Polen de bal in het doel had geschoten. Graag willen scoren, dat gretig doen, maar direct daarna gemengde gevoelens hebben. Hetzelfde gebeurde met de Zwitser Hakan Yakin tegen zijn moederland Turkije. Ik zag die wedstrijd trouwens op een groot scherm in een café, waar een

Turkse jongen met een rood shirt en een Turkse vlag om zijn hoofd de aanwezige Nederlanders zo ver kreeg mee te juichen voor Turkije toen het in de slotfase won. Een mooi staaltje van aanpassen. Maar het fraaist van alles was natuurlijk het opportunisme. Het is er altijd en overal, maar deze week nam het proporties aan die zo mogelijk nog groter waren dan de ladingen stront die bondscoach Dick Advocaat vier jaar geleden over zich kreeg uitgestort. De wedstrijd tegen een slap spelend Italië was 35 minuten oud toen commentator Frank Snoeks begon over een nieuwe EK-titel voor Nederland. Het ging om hetzelfde elftal dat de laatste jaren op weinig waardering mocht rekenen, to say the least, en geleid werd door een onervaren, kille en zwalkende bondscoach, die we massaal uitfloten. Eén wedstrijd later is hij een magistrale teambuilder. Wesley Sneijder, altijd een irritant en verwend ventje geweest, heet nu volwassen, omdat hij na de eerste wedstrijd zei dat er nog meer wedstrijden moesten worden gespeeld. Bij Van Basten, die prachtig bleek te kunnen juichen, zagen we na de wedstrijd geen spoor van triomfalisme. Hij probeert zich van al het gedoe niets aan te trekken, wat hem redelijk goed afgaat. Als geen ander weet hij dat het volgende week weer helemaal anders is. Of we winnen het EK, dat kan natuurlijk ook.

een gebruikt een bijnaam. Het zijn goedopgeleide, stadse jonge mensen – vaak studenten – die profiteren van de nieuwe welvaart, toegang hebben tot veel informatie en vaak ook Engelstalige media lezen. Ze zijn niet alleen boos op het Westen, maar ook op Japanners – vanwege het verdoezelen van hun oorlogsmisdaden –, op ‘rasverraders’ (Chinezen die te verwesterd zijn), op corrupte Chinese ambtenaren en op iedereen die China als opkomende natie probeert te ondermijnen. Een Chinese geuzennaam dus? Toch niet. Een media-student die zichzelf in ons internetcontact in eerste instantie ‘very angry’ noemt, protesteert heftig op de vraag wat het betekent om een fenqing te zijn. ‘Ik behoor niet tot het type angry young,’ reageert hij. ‘Ik beschouw mezelf als een rationeel mens. Je moet goed begrijpen dat fenqing geen groep mensen is. Fenqing slaat op een irrationeel aspect in onze communicatie op internet. Je kunt fenqing zijn over bepaalde onderwerpen en over andere juist niet.’ Waarover is hij fenqing? ‘De neerbuigende toon in de westerse berichtgeving. Men begrijpt in het Westen het hedendaagse Chinese nationalisme niet’, zegt hij. ‘Dat is gebouwd op 5.000 jaar geschiedenis, en op de exploitatie van China door buitenland-

REUTERS

se naties, met name in het begin van de twintigste eeuw.’

Shit-jeugd Ook een andere Chinese jongere, werkzaam in de media, wordt niet graag fenqing genoemd. ‘Het woord kan ook “shit-jeugd” betekenen’, meldt ze. ‘Het slaat vooral op mensen die fel tekeergaan, schelden. Je kunt jezelf wel fenqing noemen, maar als iemand anders je zo noemt, is het een belediging.’ Waarover is zij fenqing? ‘Onterechte westerse kritiek. Alsof hier alles slechter is. Kritiek op bijvoorbeeld corruptie is goed, maar als het gaat over het boycotten van de Olympische Spelen, dan krijg ik het gevoel dat wij doelbewust gefrustreerd worden in onze vooruitgang.’ Niet alleen het westen is doelwit van kritiek op de webfora en bulletin boards. Er wordt ook luid gefoeterd op slecht voedsel, onroerend goedprijzen of metrostations die te vroeg sluiten. Of op het feit dat een Japans team is komen helpen in het aardbevingsgebied. Als iemand opmerkt dat het ‘gezichtsverlies’ is dat Japanse aardbevingsexperts naar China kwamen, reageert een ander: ‘Beste angry young, de Japanners zijn gekomen om mensen te redden, niet om China binnen te vallen! Gebruik je hersens!’ P

6

Respons



 
 


Qquest zoekt met spoed 50 ervaren ICT collega’s of zij die het ICT-vak willen leren. De dienstverlening van Qquest sluit ook goed aan op instromers! sessies, conference room pilots, bedrijfssimulaties, etc. Ook hier dus toetsen en verifiëren, voordat men gaat bouwen. Is dit moeilijk werk? Best wel. Maar juist daarvoor heeft Qquest die cursussen en begeleiding. We zetten u niet zomaar voor een groep mensen. Eerst de nodige ervaring opdoen waarbij wij u (nauwlettend) volgen en ondersteunen. Er komt een dag dan doet u het wel alleen. Daarna komt de dag dat u een collega begeleidt. Ook leuk. Echt.

Waarom bij Qquest werken? Omdat we u heel hard nodig hebben! Of vindt u dat geen goede reden? Qquest ziet het ICT vak breder en dat leidt tot succes. En in dat succes wil Qquest u laten delen. Wellicht is dat een betere reden. Wat is er aan de hand? Succes en ICT lijken maar moeizaam hand in hand te gaan! Bijna dagelijks is in het nieuws te lezen hoe de automatisering van informatiestromen organisaties in problemen brengt. Beursgenoteerde bedrijven kunnen soms ter nauwer nood worden gered en overheidsdiensten halen achter elkaar bakzeil. Op een professionele wijze automatiseren is dus niet eenvoudig. Qquest onderkent dat, maar laat het er niet bij zitten. Qquest hanteert een drievoudige aanpak die werkt. En in die aanpak kunnen we ervaren ICT-ers, maar ook mensen die het vak willen leren, goed gebruiken. De aanpak is ook leuk, omdat het werkt maar ook omdat het interessante werkzaamheden met zich mee brengt. Werkzaamheden waarin mensen met de juiste begeleiding en cursussen snel kunnen groeien. Groei in ervaring, in functie en natuurlijk ook in salaris. Hoe ziet die aanpak er dan uit?

Check op inpassing in de bedrijfsprocessen is dus twee. Het derde deel kijkt naar het proces van systeemontwikkeling. We schreven al eerder dat foutloos ICT-systemen ontwikkelen anno 2008 kennelijk niet mogelijk is. En dat klopt. Maar dat betekent niet dat Qquest het heeft opgegeven. En het hangt er ook vanaf hoe kwetsbaar een ICT-afdeling zich durft op te stellen. Qquest gaat graag de uitdaging aan iedere bevinding te vertalen naar een aanpassing in het proces van systeemontwikkeling, gericht op het voorkomen van soortgelijke bevindingen. Procesverbetering dus.

Solliciteer bij Daniëlle

Aanpak Qquest. Wat doet Qquest niet? Qquest bouwt en programmeert geen systemen. Dat maakt Qquest onafhankelijk en objectief. Vanuit die houding begeleidt Qquest de ontwikkeling van informatiesystemen ter ondersteuning van de bedrijfsprocessen. In iedere fase van systeemontwikkeling worden fouten gemaakt. Ook al heeft het projectteam nog zo veel ervaring en ook al doen ze nog zo hun best. De schade van een fout wordt in iedere volgende fase groter. Dus is het zaak om fouten in een zo vroeg mogelijk stadium van systeemontwikkeling op te sporen. En dat is precies wat Qquest doet. Iedere fase van systeemontwikkeling levert mijlpaalproducten op. Hiervoor zijn eisen van toepassing. Qquest checkt of hieraan wordt voldaan. Dus tijdens het ontwerp onderzoeken we of de ontwerpers wel ontwerpen zoals is voorgeschreven en beoordelen we opgeleverde ontwerpen. Tijdens de bouw onderzoeken we of de programmeurs programmeren zoals is voorgeschreven en testen we de opgeleverde programmatuur. Maar waar leidt dat allemaal toe?

Wat levert het op? Heel veel werk en daar hebben we u voor nodig. Maar voor onze klanten leidt ons werk tot enorme kosten besparingen. Sterker nog. Alle projecten waarop Qquest haar aanpak los heeft mogen laten, hebben geleid tot succes. En succes betekent voor Qquest tevreden investeerders, tevreden eindgebruikers en in gebruik name volgens planning. Maar het

levert ook heel veel leuk werk op. Soms met een technisch tintje maar communicatie is in ons vak nog belangrijker. Want met iemand zijn fouten doorspreken, vraagt om tact. Qquest gebruikt liever de term bevinding. Het gaat niet om de persoon die de fout heeft gemaakt. Het gaat om succes. En dat bereiken we door foutloos op te leveren. Foutloos produceren lukt anno 2008 niet. Dus moeten de fouten worden opgespoord en verbeterd. En dus moet Qquest de fouten vinden en niet de mensen die het systeem straks gaan gebruiken. Leuk maar ook best complex werk. Kan ik dit wel, zult u zich afvragen?

Wie zoekt Qquest? Kampioenen. Maar waarom zou een kampioen solliciteren? Qquest heeft de kennis en ervaring in huis om van u een kampioen te maken en dat gaan we doen ook. We beschikken over 3000 uur computer based trainingen en geven daarnaast verschillende in-house trainingen. We hebben eigen trainers en huren externe trainers in. We hebben ervaren productmanagers die u met raad en daad bijstaan.

Wat moet u meebrengen? Niets, behalve een hoog analytisch vermogen. Kunt u goed rekenen, dan bent u al halverwege. Mensen met ICT ervaring hebben een voorsprong. Zij kennen het vak. Hen leren we wat

kwaliteitsmanagement inhoudt binnen ICT. Dat leren we de niet ICT-ers ook, maar die moeten zich ook gedeeltelijk in leren in het ICT-vak zelf. Dat betekent in het begin wat meer studeren en wat minder verdienen. Maar binnen drie jaar bent u helemaal bij op alle fronten. Kennis, ervaring en salaris. Maar… hoe zit het nu met die drievoudige aanpak. U heeft nog maar één deel gelezen.

Drievoudige aanpak. Qquest begeleidt dus projecten en toetst in iedere fase het proces en de producten die eruit voort komen. Dat is één en dat leidt tot een systeem dat voldoet aan de specificaties. Dat is in ICT-land al een heel ding, maar voor Qquest niet genoeg. Qquest kijkt ook naar de business. De bedrijfsprocessen van de business. Heel vaak ook onze opdrachtgever. Qquest bewaakt vanaf het begin niet alleen of het systeem doet wat het zou moeten doen, maar ook of de gebruikers er wel mee kunnen werken. Het gaat dan niet om een instructie of zo, maar puur of het systeem de informatie levert die noodzakelijk is voor het goed functioneren van het bedrijfsproces. Dit lijkt eenvoudig doch is het absoluut niet. Bedrijfsprocessen zijn te complex om medewerkers hun informatie behoefte te laten specificeren en dan één jaar later met een systeem te komen dat dit invult. Dan gaat het dus mis. Qquest organiseert brown-paper

Afwisselend werk. Als dat voor u belangrijk is, dan is een sollicitatie op zijn plaats. Qquest medewerkers zijn werkzaam in projecten of werken aan de verbetering van de processen. U vindt medewerkers van Qquest bij de opdrachtgevers en hun lijn- of stafafdelingen. Bij de business dus. Werken in de energie branche, het verzekeringswezen, de logistiek of de telecommunicatie, u hoeft niet te kiezen. Bij Qquest ervaart u het allemaal. Hoge beloning. Wat is hoog? Kent u het spreekwoord “alle waar naar zijn geld”? Dat geldt ook bij Qquest. Alleen beheerst en gebruikt u bij Qquest uiteindelijk twee vakgebieden. Het vakgebied ICT en het vakgebied kwaliteitsmanagement. Dus een dubbel salaris zult u zeggen. Nou zo erg is het niet. Onze klanten besparen heel veel ellende door onze werkzaamheden. Daarvoor zijn ze bereid goed te betalen. Het werk is niet eenvoudig en stelt hoge eisen. Daarom maken we van u een kampioen. En kampioenen moet je goed betalen. Meer weten? Kijk gerust op onze website www.qquest.nl of bel 0182 - 30 80 40 en vraag naar Daniëlle. Heeft u genoeg aan deze advertentie, stuur dan uw cv per email naar [email protected]. Zit zij te wachten op mijn cv? Absoluut… Anders had ik deze advertentie toch niet geschreven? Per post mag ook: Qquest b.v., Reeuwijkse Poort 311b, 2811 NV Reewijk.

%#$!"



Werken in de wetenschap

"

$

!#


&"*'+*'%
"+

.,-*+",
.((*
/,'+!))%"#$
)*+('%
'



(',+,'
%+
2&'%"#$
.,-*+",
.'

-'".*+",",'
&"+!
2"$'!-"2'
'
('*2($+"'+,%%"' '
'
-",  *("
,(,
'
'"!+",
.((*
&*
'

/*$ .*+
&,
('*2($+
'
*+*!
%"' '
&"*'+*
!,
,(,
(%
!,
$-'''
%,'
0%%*'
.'
/,'+!))*+
((*
&('"%
.*
'
'(
.'
/,'+!))%"#$
-',"+
"#
%$*
,
*' '
'
('*
+,-'"'
,
"'
"#
!,
&$'
.'

#-"+,
&,!


#&!

!
"&!!

!"!



"#

 $!%$ 3)*789*:39
)*
1.*39
*7;.(*8
&3&,*7
2*9
&11*
;447042*3)*
<*70?&&2-*)*3
'*&39<447)*3
*3
45;41,*3
;&3
&&3;7&,*3
51&&98*3
;&3
;&(&9:7*8
;*70445&)2.3.897&9.*
85499*3
;&3
455479:3.9.*8
74&(9.*+
*39-4:8.&89
*3
).*389;*71*3*3)
*
0&38
42
:.9
9*
,74*.*3
949
**3
&11 74:3)
(422*7(.**1
574+*88.43&1 
 

$% '%
!($%&&
"&&$ #*709
'.33*3
)*
439<.00*1,74*5
?*1+89&3).,
&&3
)*
439<.00*1.3,
;&3
&551.(&9.*8
*3
8>89*2*3
<&&7'./
)*
3&)7:0
.3
*
.389&39.*
1.,9
.3
-*9
439 <.00*1*3
;&3
 &551.(&9.*8
*
439<.00*1.3,
'*89&&9
:.9
-*9
-*1*
97& /*(9
;&3
-*9
&3&1>8*7*3
'*)*30*3
.251*2*39*7*3
*3
43)*7-4:)*3
;&3
)*
&551.(&9.*8 
  

 

*"+.((*/*' 39<.00*19
7*(-98548.9.*
*3
&7'*.)8 ;447<&&7)*3'*1*.)
8.,3&1**79
439 <.00*1.3,*3
743)
84(.&&1
'*1*.)
'.33*3
*3
':.9*3
)*
#
439<.0 0*19
.3897:2*39*3
;447
-*9
)*(*397&1*
5*7843**18'*-**7
5&79.(.5**79
.3
*3
43)*7-4:)9
(439&(9*3
3&2*38
)*
#
2*9
7*1*;&39*
*=9*73*
47,&3. 8&9.*8

 

"!!
"& $&1
,*):7*3)*
)*
14459./)
;&3
)*
574/*(9*3
*7;447
?47,*3
)&9
'*34 ).,)*
574(*8;*7&3)*7.3,*3
&+,* 89*2)
<47)*3
*3
(43(7**9
:.9 ;4*7'&&7
*+@
(.C39
*3
)4*12&9.,
?./3
"41,9
8.,3&1**79
.39*757*9**79
*3
&3&1>8**79
.39*73&9.43&1*
439<.00* 1.3,*3
45
-*9
,*'.*)
;&3
%).,.9&1
7*84:7(*
2&3&,*2*39 
 

&
!($%&)
"
!"") 1'&"
*(*&'
(
-%,")!+
,*"%+ !-.8
574/*(9
.8
@
3&3(*)
'>
!*(-34 14,>
4:3)&9.43
!#
&3)
.3;41;*8
:3.;*78.9.*8
&8
<*11
&8
.3):897.&1
5&793*78
!-*
,4&1
.8
94
574;.)*
.3 8.,-9
43
9-*
82&118(&1*
2*(-&3.828
9-&9
(439741
9-*
1&7,*8(&1*
)>3&2.(
&).&'&9.(
7*85438*
4+
2:19.5-&8*
2&9*7.&18

 

"#

"#

"""##
!""!

!&"%!#!

! "



!#$!

!%
!($%&&
!"(! (%-,"('
*1+,%%"2,"('
)!'(&'
('
!&"%%1
),,*'
+-*+ !-*
7*8*&7(-
4'/*(9.;*
.8
94
)*8.,3
&3)
5*7+472
*=5*7.2*398
*1:(.)&9.3,
-4<
&3)
94
<-&9
*=9*39
9-*
6:&1.9>
&3)
2475-414,>
4+
(7>89&18
,74<.3,
+742
841:9.43
(&3
'*
.3A
:*3(*)


!($%&&
%&$& -*()'
-%"
%,! &3
(4397.':9*
94
9-*
)*5&792*39
2.88.43
9-74:,-
9*&(-.3,
.3
3,1.8-
9&:,-9
:745*&3
:'1.(
*&19-
574 ,7&22*8
&9
'49-
1*;*18
 (
&3)
 (
&8
<*11
&8
9-74:,-
7*8*&7(-
<470
94
'*
5:'1.8-*)
.3
.39*73&9.43&1
5**77*;.*<*)
/4:73&18


 


 

!($%&&
(!
 %&$ ,**'$-' *
*)*71&3)8*
3)*7?4*08(-441
;447
8974342.*
<.1
)*
*):(&9.*;*
&(9.;.9*.9*3
;447
?4<*1
-*9
57.2&.7
&18
-*9
;4479,*?*9
43)*7<./8
:.9'7*. )*3
*9
9&0*35&00*9
42;&9
4 &
-*9
2*)*;472,*;*3
&&3
-*9
43)*7<./8 574,7&22&
;&3
-*9
39*73&9.43&1*
"/&&7
;&3
)*
9*77*30:3)*
 
  

!!!


$"&!"")

""
!%
$"'# "(('.*+" "4473&&289*
9&&0
*3
;*7&39<447)* 1./0-*.)
.8
)*
0*33.845'4:<
B3
89: 7.3,
;&3
)*
:.9;4*7.3,
;&3
94*,*5&89
*3
;7&&,
,*89::7)
.39*73&9.43&&1
43)*7?4*0
**+9
-*
**3
&(9.*;*
741
.3
)*
&&389:7.3,
*3
'*,*1*.).3,
;&3
)*
&(6:.8.9.*
;&3
43)*7?4*08 45)7&(-9*3

  



 3.9.**79
89.2:1**79
*3
,**+9
1*.).3,
&&3
-*9
7:.29*43)*7?4*0574,7&22&
;&3

45
-*9
,7*38;1&0
;&3
<*9*3
8(-&5
*3
9*(-3414,.*
42'. 3**79
**3
.39*73&9.43&1*
7*5:9&9.*
45
-*9
,*'.*)
;&3
<*9*38(-&55*1./0
43 )*7?4*0
2*9
:.989*0*3)*
2&3&,* 2*39;&&7).,-*)*3
++.3.9*.9
2*9
.3897:2*39+>8.(&
.8
**3
;*7*.89* 
  

"!
"#


"#

#!#!!

!'!


"


  #./
43)*7?4*0*3
-4*
1.(-&&28(*11*3
.397&(*11:1&.7*
*.<.99*3
0:33*3
&+'7* 0*3
)447
-*9
5749*&8442
*3
&:94 +&,.*
.9
<47)9
;447&1
.3
)*
1*;*3)*
(*1
,*;.8:&1.8**7)
2*9
,*&;&3(**7)*
2.(748(45.*
<&&7'./
'*97400*3
574 (*88*3
<47)*3
43)*7?4(-9
"4*79
5.149
*=5*7.2*39*3
:.9
*3
9*89
3.*:<*
43)*7?4*087.(-9.3,*3 


$% '%
 !-.8
574/*(9
&.28
94
.)*39.+>
34;*1
5749*.38
.3;41;*)
.3
9-*
:'.6:.9.3
5749*&842*
8>89*2
9-&9
51&>
&
741*
.3
9-*

)&2&,*
7*85438*
:8.3,
'49-
5749*42.(8
&3)
8.
&5 574&(-*8
*7*&+9*7
9-*
85*(.@
(
741*
4+
9-*
34;*1
.)*39.@
*)
,*3*8
.3
9-*

)&2&,*
5&9-<&>
<.11
'*
+:7 9-*7
&3&1>8*) 


 
$"!!!
*"#+-*-
,(*

' -*" 
2(*
'
.,' "*7?47,9
)*
(4D7).3&9.*
*3
'*<&0.3,
'./
)*
94989&3)042.3,
;&3
-*9
897&9* ,.8(-*
'*1*.)
;&3
)*
8*(947
45
-*9
,*'.*)
;&3
1&33.3,
*3
439741

3)*7?4*0843)*789*:3.3,
39<.0 0*19
.3.9.**79
*3
*;&1:**79
(439741 '*1*.)
*3
?.*9
94*
45
)*
:.9;4*7.3,
*7;&3

 

 
&
"' '%"#$
*',"',*-&
.((*
(*+,$'$*('*2($ "4*79
<*9*38(-&55*1./0
43)*7?4*0
:.9
2*9
&18
)4*1
-*9
;*72**7)*7*3
;&3
<*9*38(-&55*1./0*
0*33.8
'.3 3*3
-*9
)**1,*'.*)
"*7?&2*19
,*;*38
:.9
;*78(-.11*3)*
7*,.897&9.*8>89*2*3
;&3
;*7<*?*3
;74:<*3
).*
&3&144,
)&3
<*1
).,.9&&1
,*8(7**3)
?./3
*,9

43)*7-4:)9
(439&(9*3



 $!%$
'%

(&)%,
.,-*
2"'
*(-98
43)*7&&3
*10*
;&(&9:7*
89&&9
**3
83*1(4)*
":1
)*
(4)*
.3
45
)*
89&795&,.3&
;&3
)*
;&(&9:7*8.9*
<<< &(&)*2.(97&38+*7 31
*3
/*
07./,9
).7*(9
)*
;411*).,*
;&(&9:7*9*089
9*
?.*3



#!"!

#!"!!
.((*
2
'
*-"&

'*
/,'+!))%"#$
.,-*+

(*
,!+
'
(.*

(,!*
+"',"3

.'"+


 

AcademicTransfer, your next step in excellence



 
 


Sport 7

EK Voetbal Hiddinks Rusland topfit dankzij assistent Raymond Verheijen

De fitste ploeg van het toernooi M Meters Ondanks

verlies maakte Rusland van alle ploegen de meeste kilometers: 112.

Remco Janssen AMSTERDAM

Als Rusland vanavond verliest van Europees kampioen Griekenland ligt dat niet aan Raymond Verheijen, de assistent van Guus Hiddink. De 36-jarige inspanningsfysioloog maakte van het elftal de fitste ploeg op het EK. De NOS zond deze week een item uit dat de positieve sfeer in het Russische trainingskamp bevestigde. Twee groepen van tien Russen trokken hand-inhand een sprintje. Dikke pret bij Hiddink

Daarna voorzag hij Dick Advocaat van advies tijdens het EK 2004, waarna hij met hem en Zuid-Korea meeging naar het WK 2006 in Duitsland. Een aanbod in februari van dit jaar om met Hiddinks Rusland naar het EK te gaan, kon de trainer – tot voor kort van de beloften van Feyenoord - niet laten schieten. ‘De opdracht van Hiddink naar mij toe was: zet een programma van drie weken in elkaar met als doel de spelers van Rusland topfit aan de start van het toernooi te krijgen. Hetzelfde eigenlijk wat ik in 2002 bij ZuidKorea ook deed’, aldus Verheijen. ‘De Koreanen waren toen al héél erg fit van zichzelf, maar aan de andere kant hadden ze een probleem. Destijds konden zij in een geweldig tempo voetballen, een eigenschap die ze van nature in zich hebben. Maar: die intensiteit hielden zij slechts een uurtje vol.’

Trainingsprikkel

COR VOS

minuut rust niet langer van 180 naar 140, maar naar 120 of zelfs 110 slagen per minuut. Conclusie: zijn spelers herstellen in een wedstrijd rapper, de missie van de Nederlander was deels volbracht. De dag na de zeperd tegen Spanje (4-1) kreeg Verheijen statistieken onder ogen en die gaven hem gelijk. Rusland deed het zo slecht nog niet, bleek uit de cijfers, ook al deed de nederlaag pijn. ‘Bij de eerste acht poulewedstrijden waren wij het elftal dat veruit de meeste kilometers maakte: 112. Ik dacht: dat is knap. Een tijd geleden zaten ze nog zo rond de 100 kilometer per duel. Ik kreeg op papier de bevestiging van wat ik op de training meende te zien. Toen wist ik dat ik het juist heb aangepakt.’ Een ding weet Verheijen zeker, zijn Rusland is de fitste ploeg van het toernooi. ‘De testresultaten in onze voorbereiding waren al top, tot aan het derde doelpunt van de Spaanse

We liepen als een kip zonder kop over het veld. Maar we liepen tenminste

en consorten, was de boodschap van de omroep. ‘Was dat op televisie te zien?’, vraagt Verheijen vanuit Oostenrijk. ‘Wat grappig, zeg.’ De oefening draagt de signatuur van Verheijen, doctorandus en inspanningsfysioloog wiens conditietrainingen sinds jaar en dag door de KNVB gedoceerd worden aan alle voetbaltrainers. ‘Het sprinten was bedoeld als een soort warming-up met die gasten. We hadden twee groepen van tien, die eerst in tweetallen moesten rennen, daarna in drietallen, vijftallen en daarna met zijn tienen tegelijk. De score werd bijgehouden, dat zorgt voor een climax en zo voor een leuke competitiesfeer tijdens de warming-up.’ Voor Verheijen wordt het EK alweer zijn vijfde grote eindronde op rij. Het begon met Frank Rijkaard tijdens EURO 2000, Hiddink bij Zuid-Korea tijdens het WK van 2002.

Verheijen voegde aan het uurtje nog een half uur – of een uur, met verlenging – toe, Zuid-Korea maakte faam op het WK met gedreven spel én ijzeren longen.Bij Rusland is mijn opdracht precies het tegenovergestelde’, schetst Verheijen. ‘Hiddink zei: de Russen hebben een enorme basisconditie. Ze kunnen úren achter elkaar voetballen, alleen het tempo in de Russische competitie ligt veel lager dan bij de internationale top.’ Verheijen voelde een prikkel; hij moest iets ingenieus bedenken. De assistent besloot de spelers flink af te knijpen door dagelijks kleine partijtjes van vier-tegen-vier te laten spelen in een kleine ruimte, met telkens een korte pauze, teneinde bij de spelers steeds kortere hersteltijd te bewerkstelligen. ‘Maak je de rust telkens korter, dan dwing je het lichaam sneller te herstellen na een actie tijdens de training, met als doel in de wedstrijd steeds meer acties in korte tijd te kunnen maken. Dat is de specifieke trainingsprikkel die ze krijgen.’ Tijdens de trainingen droegen alle spelers een hartslagmeter, zodat de Amsterdammer de resultaten van de allereerste conditiesessie van vier weken terug in Moskou en de afsluitende sessie in Oostenrijk nauwkeurig kon vergelijken. Het resultaat: de hartslag tijdens de pauze na een partijtje vier-tegen-vier daalde na een

‘Omschakeling’ is volgens mij onvertaalbaar. Adaptation, adjustment, zegt het Engelse woordenboek. Wat ik weer terugvertaal als ‘aanpassing’. Maar dat is natuurlijk niet wat er in het Nederlandse voetbaljargon mee wordt bedoeld. Wat dan wel? Eerlijk gezegd ben ik daar niet helemaal zeker van. Dat komt omdat niemand die ‘omschakeling’ gebruikt, de moeite neemt om zich nader te verklaren. Het schijnt te maken te hebben met de manier waarop een elftal overgaat van verdedigen naar aanvallen. Voorbeeld: Engelaar pakt de bal af van Pirlo, speelt de bal meteen door naar Sneijder, die op zijn beurt onmiddellijk een feilloze dieptepass geeft op de naar voren sprintende Van Nistelrooij. Als je het op die manier bekijkt, was het tweede doelpunt van Nederland tegen Italië een perfect voorbeeld van

snelle omschakeling. Van Bronckhorst haalt een bal van de eigen doellijn, rent direct het hele veld over, geeft voor op Kuyt, die de bal naar Sneijder kopt, enfin… u kent de rest. Maar terwijl ik deze woorden opschrijf, begin ik al te twijfelen. ‘Omschakeling’ lijkt eigenlijk verdacht veel op wat ze heel, heel vroeger ook wel ‘counter’ noemden. Voor wie niet is ingevoerd: een snelle tegenaanval. Nederland speelt dus gewoon countervoetbal. Razendsnel slaan we toe zodra de tegenstander balverlies lijdt, als ware sluipmoordenaars. Italiaanse toestanden bij Oranje! Op zijn beurt speelde Italië afgelopen maandag een beetje zoals Nederland als het tegenzit: Tergend langzaam in de opbouw, statisch en zonder ideeën. De omgekeerde wereld.

Deze onthutsende conclusie vereist natuurlijk een aanpassing – of, zoals u wilt, omschakeling – van de nationale psyche. Wij vallen niet meer aan, wij counteren. Maar ik schrijf dit vóór Nederland-Frankrijk, dus wie weet welke verrassingen er nog komen. Overigens is het wel zo eerlijk om te melden dat ik tijdens Nederland-Italië ook even moest omschakelen. Dit wordt niks, dacht ik van tevoren, en ik was niet de enige in het gezelschap. Pas na de goal van Van Nistelrooij kwam bij ons de omschakeling, en waren we als bij toverslag alle pessimistische voorspellingen vergeten. Ondertussen was ook de altijd zo stugge Marco van Basten omgeschakeld. Hij deed uitbundiger dan ooit, ouderwets hoi-hoi-hoi roepend, met de armen in de lucht.

spits David Villa vond ik ons er conditioneel goed uitzien. Daarna was het een kat-en-muis-spel, liepen we als een kip zonder kop over het veld. Maar we liepen tenminste wél.’ Met de cijfers in de hand beurt hij de terneergeslagen Russen op. ‘We hebben flink verloren van Spanje. Dat doet pijn, maar we weten waar het door komt. We hebben dom gevoetbald. Maar er gingen ook dingen goed, zoals het conditionele aspect. Als je aan spelers laat zien dat zij in staat zijn de meeste kilometers te maken van alle teams, zelfs méér dan het zo geroemde Duitsland (108 kilometer), dan kunnen ze daar op vertrouwen. Dat is prettig in topsport.’ Of de überfitte Russen vanavond tegen de oerstugge, hyperdefensieve Grieken (101 kilometer tegen Zweden, trouwens) wat hebben aan loopvermogen, is maar de vraag. En belangrijker: komen de Russen de gevoelige tik die de Spanjaarden uitdeelden mentaal te boven? Verheijen. ‘Hiddink kent zijn pappenheimers. Laat dat maar aan hem over.’ p

Inspanningsfysioloog Raymond Verheijen.

Sport

Omschakeling

Johan Faber Dus als ik het goed begrijp, spelen we opeens 4-2-3-1 in plaats van 43-3 (wel zielig voor Edwin van der Sar, dat hij nooit meetelt in deze ‘systemen’), zien

we vleugelspitsen nooit meer terug bij Oranje, verdient Marco van Basten een standbeeld, is Wesley Sneijder de nieuwe vedette, en zijn we over een paar weken Europees Kampioen. Een hele omschakeling. ‘Omschakeling’ is nu al het toverwoord van het EK. Althans, voor Nederland. De omschakeling, hét wapen van het nieuwe Oranje. Verslaggevers bauwen elkaar vaak na, dus een bepaalde term kan binnen twee dagen in de mode komen. Een tijdje geleden lag de ‘ruit’ (op het middenveld) elke volger van het Nederlands elftal in de mond bestorven. Maar de ruit is vergeten. Wie op Euro 2008 wil meepraten, zegt ‘omschakeling’.

8

Achtergrond



 
 


‘Ja, maar Rita, luister nou’ Rita Verdonk is de Frans Bauer van de politiek. Een ster die gewoon is gebleven. Op voorjaarstournee met Trots op Nederland. Kustaw Bessems Dirk Jacob Nieuwboer Marcia Nieuwenhuis

‘R

ita, Rita, dat vind jij toch ook?’ ‘Mevrouw Verdonk, mag ik wat vragen?’ ‘Rita, luister. Ik wil wat zeggen.’ Ze hebben een kring om Rita Verdonk gevormd en kijken haar een beetje beduusd aan. Opeens zitten ze daar. een stuk of zes, zeven mensen. Met haar. Het troosteloze zaaltje in Leeuwarden met roodgroene vloerbedekking en oranje gordijnen is bijna leeggelopen, maar Verdonk praat nog wat na. Glaasje wijn in de hand. Haar geblesseerde been op een stoel. ‘Rita, mag ik wat zeggen?’, neemt een man het woord. ‘Volgens mij krijg je vijftig zetels. Ik zei altijd: die Rita Corita dat is niks, maar…’ ‘Nou zeg’, protesteert Verdonk. ‘Zo erg is het ook weer niet.’

Als ze maar invoelend reageert, dan lichten de mensen pas echt op

Rita te beveiligen’. Inmiddels is duidelijk dat ze volgende week vrolijk verder gaat, met particuliere beveiligers. Temidden van alle tegenslag kan Verdonk, dat weet ze zelf heel goed, rekenen op een unieke eigenschap. Daar ligt haar kracht. Ze heeft iets waarover maar weinig politici beschikken: een klik met het volk, die neemt niemand haar af.

Veel zoekers Hoe gaat dat normaal gesproken, als een politicus het land in trekt? Een zaaltje met een tafel op een podium. Een paar mannen en soms een vrouw erachter. Een voorzitter die het debat in goede banen leidt, en ingrijpt als de vragen wat al te lastig worden voor Mark Rutte, Pieter van Geel of Mariëtte Hamer. Tijd om na te praten is er meestal niet, want de agenda’s van de politici zitten vol. De volgende vergadering staat hen alweer te wachten. En als die politicus Verdonk heet? De afgelopen maanden toerde ze naar Ede, Elsloo, Rotterdam, Leeuwarden, Middelburg en Heerhugowaard om haar beweging Trots op Nederland te presenteren. Ze gaat nog naar Deventer,

EVERT-JAN DANIELS

‘Ja, maar Rita, luister nou’, gaat de man verder. ‘Het Noorden is schathemeltjerijk met al die bodemschatten, maar er vloeit niks van terug. Dat kan toch niet?’ Verdonk: ‘Maar waarom doen jullie daar zelf niets aan? Ik begrijp niet dat jullie in het Noorden niet eens een vuist maken.’ ‘Mevrouw Verdonk, mag ik u een vraag stellen?’, roept een ander. Verdonk: ‘Volgens mij doet u de hele avond niet anders.’ ‘Die Eerdmans is een goeie. Neemt u die erbij?’ ‘Rita’, begint weer een ander meteen. ‘Ik zeg je één ding: die PvdA gaat jou zo ontzettend veel stemmen opleveren.’ Het zit Rita Verdonk niet mee. Tegenvaller na tegenvaller moet haar Trots op Nederland (TON) slikken. Opgelicht door een louche zakenman. Ed Sinke, het brein achter TON, heeft het ineens te druk met zijn bedrijf – het verhaal gaat dat hij het simpelweg niet ziet zitten in de beweging. Ingewijden fluisteren dat het geld maar matig binnenkomt; er zou slechts een half miljoen euro binnen zijn, bij lange na niet de gewenste tien. Om de kas te vullen, heeft Rita bedacht om deze zomer op tuinfeesten en barbecues te komen spreken – voor tienduizend euro kun je haar boeken. De gevestigde politiek ruikt bloed. De aanvallen nemen toe. Waarom is ze nooit in de Kamer? En waar blijft dat programma toch? Verdonk, dat is ‘vermeende daadkracht’, snuift premier Balkenende. Even leek Verdonk haar voorjaarstournee te staken, omdat de overheid besloot haar beveiliging terug te schroeven. Prompt begon ze een campagne ‘Help mee

Verdonk is de buurvrouw waar je even een praatje mee maakt

EVERT-JAN DANIELS

Zoetermeer en Hoofddorp. Waar ze ook komt, ze staat midden in de zaal. Met de microfoon stevig in haar handen loopt ze op de mensen af. Rita-fans? Vaak wel. Ritahaters? Een enkeling. Maar vooral heel veel zoekers. Mensen die altijd VVD hebben gestemd. Of die de laatste keren kozen voor Balkenende. Of de SP. Of ‘toch maar’ voor Wilders. De 71-jarige Bert van Malland uit Middelburg, oudShellmedewerker en een teleurgestelde ex-VVD’er: ‘Ze komt hier beter over dan op tv. Zachter.’ ‘Zoals het nu gaat met de politiek is het niks’, legt een man in Leeuwarden uit. Hij zit aan de zijkant van de zaal en kijkt al minuten toe hoe Verdonk met de mensen zit te praten. Hij is ondernemer maar doet ook iets voor de overheid en wil daarom niet met zijn naam in de krant. ‘Ik zal toch wat moeten stemmen. Ik heb het gevoel dat Rita gaat doen wat ze wil. En niet heen en weer gaat zwabberen als ze aan de macht komt.’ Gevoel. Het komt steeds weer terug. Verdonk geeft de mensen een gevoel. Het gevoel dat het wel goed zit. Of dat het wel goed zal komen. Maar waarom? ‘Door de dingen die ze als minister heeft laten zien. Ze durft besluiten te nemen. Haar houding. Haar mimiek. Ze komt daadkrachtig over. En kijk nou hoe ze daar zit te praten. Het is toch heel bijzonder dat ze hier zo laat nog zit? Zo laagdrempelig is ze. Dat is het grootste probleem. De enorme kloof tussen het gewone volk en politici. Het zijn twee werelden.’ Op internet lukt het Verdonk nog niet om die kloof te verkleinen. Haar site werkt niet. Maar in het land is dat anders. In de zaaltjes bloeit wat moois tussen het volk en Rita Verdonk. Haar optredens doen denken aan

de concerten van Frans Bauer. Als Verdonk een goed idee heeft om een probleem op te lossen, vinden haar toehoorders dat prima. Maar ze kan net zo goed vaag blijven. Als ze maar invoelend reageert. Dan lichten de mensen pas echt op. Zo zijn de nummers van Frans Bauer aardig, maar het gaat om zijn verhaaltjes tussendoor. Dan vertelt Bauer hoe hij simpel is begonnen in cafés. Hij maakt grapjes over zijn schoonmoeder. En hij lacht over zijn iets te dikke buik: ‘Ja, dat komt, na die concerten duik ik natuurlijk meteen met mijn neus de koelkast in. Die zit dan helemaal volgestouwd. Laat dat maar aan Maris over.’ ‘Ik blijf wel in beweging zo’, echoot Verdonk als ze weer eens door de zaal stapt. ‘Hoef ik niet veel aan de lijn te doen.’

Gevallen met de was De mensen moeten vooral één ding heel goed begrijpen, vindt Verdonk. ‘Dingen zijn soms normaler dan ze worden voorgesteld.’ Neem nou haar speech bij de lancering van Trots op Nederland. ‘Mensen dachten: die Rita Verdonk is niet blond, maar wel dom. Ze weet misschien wat van integratie, maar zo’n brede beweging dat lukt haar niet. Maar die hadden er niet op gerekend dat ik zou vallen en op bed moest blijven. Toen had ik opeens alle tijd. Kwam er toch nog een aardige speech uit.’ De anekdote van de val is haar favoriet. Ze viel toen ze ‘snel nog even een wasje in de droger deed’. Zó gewoon, dat wasje: ‘Tien dagen voor de lancering van Trots op Nederland en tadaaam! Ik dacht: het zal me



    

Een man klaagt dat de kaartjes van de lancering zo duur waren

SANNE DONDERS

EVERT-JAN DANIELS

toch niet gebeuren dat ik met die mooie jurk in een invalidewagen op moet?’ Verdonk is de buurvrouw waar je even een praatje mee maakt en de toestand in de wereld mee doorneemt. ‘Wat een zootje hè, daar in Den Haag?’ ‘Nou, praat me er niet van.’ ‘Als ik premier was, zou ik het wel weten.’ Ze gebruikt beproefd Telegraaf-jargon. Dan zegt ze dat we gekke henkie niet zijn. En als ze haar tegenstanders citeert – de gevestigde orde meestal, of de media – dan zet ze een zeurderig stemmetje op. ‘On-ge-lo-fe-lijk’, zegt ze vaak. En: ‘Waar zijn ze toch mee bezig?’ Of: ‘Schei toch uit.’ Over dat negerzoenen geen negerzoenen meer mogen heten. En dat zieke kindertjes geen kom met een vis meer mogen omdat dat zielig is voor de vis. En dat je tegenwoordig óf stil staat in de file óf een boete krijgt. Dat ambtenaren zeuren over 0,1 millimeter als je een dakkapel op je huis wilt zetten. Veel herkenning oogst ze en veel gelach in de zaal. Verdonk besteedt best wat tijd aan het ontzenuwen van negatieve kritieken die ze heeft gekregen. Ze legt uit dat ze inclusief voorbereiding twintig uur met een debat bezig is en dus niet altijd in de Tweede Kamer kan zijn. Een slechte pers deert haar niet, die kan ze juist goed gebruiken om een lekker vertrouwelijk sfeertje met haar gehoor te creëren: ‘Laat iedereen maar wat kletsen.’ ‘Laatst zat ik te denken, hè’, zegt Verdonk zo terloops mogelijk, op een avond in Middelburg. Het is een slecht bezochte bijeenkomst. Zestig man in een kleine zaal. Maar dat maakt de sfeer juist intiem. ‘Ik zat te denken, hè. Bernhard was prins. En Claus was prins. Waarom moet Máxi-

Achtergrond

hebben, dat ze hun lot in eigen hand kunnen nemen, dat ze belangrijk kunnen zijn. De 20-jarige student ICT Benjamin Timmermans zegt in Middelburg dat politici zo weinig van ICT weten. Klopt, zegt Verdonk, daarom zoekt zij juist mensen om zich heen. ‘Ik nodig jou ook uit. Jij kunt wat.’ Ze wijst op andere mensen om hem heen. ‘En u kunt wat. En u. En ik kan het een beetje verkopen. Samen komen we er wel.’

Twintig imams In de loop der weken schaaft Verdonk aan haar optredens. Die zijn een geweldige training voor haar. Steeds meer teksten komen letterlijk terug. Alles uit het hoofd. Een evergreen is deze: ‘Ik stond een keer in een zaaltje met twintig imams. Ik denk even een handje geven. Dat ging prima, tot ik bij nummer zeventien kwam. Die weigerde. Toen heb ik gezegd, wij hebben wel iets om over te praten. Van alle anderen heb ik excuses gekregen, maar daar had niemand het over. Je staat daar als minister – als vrouw weliswaar – in Nederland en als je dan geen hand krijgt, is dat onbeleefd. Een vrouw uit de ouderenzorg vertelde me laatst: “Kom ik bij iemand aan de deur, krijg ik geen hand maar hij verwacht tien minuten later wel dat ik zijn billen ga wassen. Hoe denkt u dat dat voelt? Dat getuigt niet van respect.”’ Een relatief nieuwe hit is deze: ‘Nog niet zo lang geleden is er in Waspik een Libanees gezin weggepest. Een heel kwalijke zaak, want wij discrimineren niet. Wat is daar gebeurd? Heel veel jongeren staan er op een wachtlijst voor een woning en die zijn gepasseerd en die waren boos. De wethouder daar diende ontslag in. En zegt: ik heb het niet goed gedaan. Terwijl, in de Diamantbuurt in Amsterdam zijn al meer mensen weggepest, maar daar heb ik nog niemand op zien stappen. Ik zie burgemeester Cohen alleen maar thee drinken.’ Een vleugje volksnationalisme is tijdens de avonden met Verdonk nooit ver weg: ‘Kijken we even naar het generaal pardon, die mensen mogen allemaal voor. Dan sta je na al die jaren wachten niet op zes, maar op zestien en kun je weer opnieuw beginnen.’ Ze is gevat genoeg om de lachers op haar hand te krijgen, maar niet zo bijdehand dat ze als arrogant kan worden weggezet. Een bezoeker wijst erop dat andere politici haar ideeen stelen. ‘Ze zuigen je leeg’, zegt hij. ‘Maar ik zit zo vol’, zegt Verdonk. Een andere man klaagt dat de beste kaartjes op de lancering zo duur waren. ‘Als je écht bij de intimi wilt horen, dan moet je 500 euro betalen’, zegt hij. ‘Ik sta vlakbij u’, antwoordt Verdonk. John van der Rhee, ex-VVD-raadslid uit Alkmaar: ‘Ik ben gewoon strontjaloers als ik dat zie. Als je zo naturel kunt bewegen in zo’n groep mensen. Als je mensen waar je het niet mee eens bent, weer kunt laten gaan zitten met een glimlach, dan versta je de politiek, los van de inhoud.’ Praat Verdonk op de eerste paar bijeenkomsten nog met bijna alle sprekers mee. Later is dat anders. ‘De mensen stellen het ook op prijs als je zegt dat je het nog niet weet. Ik ben daar makkelijker in geworden. Of gewoon mensen tegenspreken.’ Een liefdevolle strenge moeder, wordt ze. Die wel zegt dat ze wil opkomen voor de Nederlandse cultuur, maar zich ook aan sommige Neder-

EVERT-JAN DANIELS

ma dan eigenlijk koningin worden?’ Het klinkt als hardop denken. ‘Is dat omdat ze een vrouw is? Ja, dan geven mensen het sprookjesargument. Of ze zeggen dat het zo zielig is voor Máxima om geen koningin te worden. Maar waarom is dat? Ik weet het werkelijk niet hoor.’ Het is duidelijk dat niemand van de zestig aanwezigen hier óóit bij heeft stilgestaan. Maar ze dubben met haar mee: waarom moet dat eigenlijk, met die Máxima? En tegen de tijd dat Verdonk het aan een paar mensen in de zaal vraagt, zijn ze om: laat Máxima maar gewoon prinses zijn. De mensen blijken nog over een extra portie verongelijktheid te beschikken waarvan ze zelf niet wisten dat ze die in zich hadden. Net als bij Frans Bauer vraag je je af: speelt ze dit allemaal of is het echt? Als het een trucje is, waarom blijft ze dan zo lang zitten? Het praten met de mensen, na afloop, lijkt ze oprecht leuk te vinden. Het contact met de fans, die in een rij staan te wachten op een beetje aandacht. Handtekeningen zoals artiesten geeft Verdonk nog net niet. Maar voor een praatje, een knuffel of een foto is ze nooit te beroerd. Net als Bauer is ze lief voor de mensen. Als in Leeuwarden een blonde vrouw plotseling begint te huilen om haar vriend, die eerder gescheiden is, pakt Verdonk haar schouder. ‘Zal ik het maar even overnemen? Ik krijg heel veel mailtjes van gescheiden mannen, want die hebben het in Nederland heel moeilijk. Ze mogen de kinderen amper zien, betalen heel veel alimentatie en de vrouwen hoeven niet meer te werken. Dus daar gaan we zeker naar kijken. En tegen jou zou ik willen zeggen: Heel dapper dat je erover begon.’ Verdonk geeft mensen het gevoel dat ze iets te zeggen

9

SANNE DONGERS

landse trekjes ergert. Zoals dat altijd maar zoeken naar consensus. En streng zijn voor jezelf maar niet voor anderen. Of de pretenties over de grens, met ontwikkelingshulp bijvoorbeeld. ‘We zijn de pinda van de wereld en we trékken toch een grote broek aan.’ En hoewel Verdonk niet te beroerd is om een avondje lekker samen met de mensen te klagen, mag het daar niet bij blijven. ‘Ik voelde het vanavond ook weer een beetje, die klaagcultuur. Dat is echt zo Nederlands. Dan sta ik in zalen en zeg ik: lekker weer, hè? En dan zie je al in de ogen dat ze denken: het zal morgen wel weer regenen.’ Terwijl er eigenlijk, als je goed naar Verdonk luistert, niets is dat we niet kunnen overwinnen. Van de falende integratie tot de te hoge werkloosheid, van de files tot de tekorten in de zorg: alles is in een kabinetsperiode of twee op te lossen. Als we samen maar even doorpakken. Onder leiding van De Partij van het Gezond Verstand. ‘Zo hoorde ik iemand laatst Trots op Nederland noemen, dat vond ik wel een mooie.’ Zoals de volkszanger dicht: Eens schijnt weer de zon en heb je iemand om je heen Alles is voorbij, ben je niet langer meer alleen Eenmaal in je leven zul jij ook gelukkig zijn Al die duizend tranen zullen dan verdwenen zijn Eens schijnt weer de zon Komt er ook voor jou die mooie dag Dat het leven eeuwig naar je lacht Dat is nog iets dat Verdonk gemeen heeft met Frans Bauer. Grenzeloos optimisme. p

Interview

10



 
 


VVD Tweede Kamerlid

Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink

‘Van binnen ben ik nog steeds een hippie’ Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink is het VVD-Kamerlid met drie achternamen dat altijd een parelketting draagt. Maar: ‘Ik ben een gewone vrouw.’

Robert Vuijsje

O

p haar werkkamer in de Tweede Kamer, die ze een ‘peeskamertje’ noemt, zet ze de televisie uit. Daarop werd live het debat over embryoselectie uitgezonden. ‘Zo’, zegt Ineke Dezentjé-Hamming Bluemink. ‘Even mevrouw Arib de mond gesnoerd.’ Ze staat als volgt in het leven: ‘Ik wil de dingen graag met een kwinkslag zeggen. In de Kamer gaat het niet altijd over vrolijke zaken, dus het kan niet altijd. Maar als het kan, doe ik het.’ Eerst was ze stewardess bij Lufthansa, daarna PR-chef bij verschillende Rotterdamse bedrijven en vervolgens directeur van de promotie voor de Rotterdamse haven. Na dertig jaar bedrijfsleven werd ze Kamerlid voor de VVD. En ze is blond. Wat zijn de beste parelkettingen? ‘Die rond de nek van een VVD-er hangen?’ Hoeveel parelkettingen heeft u? ‘Eén, maar die draag ik bijna iedere dag. Het is mijn trademark.’ De ketting gaat ook weleens af? ‘Soms gaat hij af.’ Bent u dé VVD-vrouw? ‘Dat zou ik als een compliment opvatten, ik ben er trots op. Maar ik hoop dat de liberale partij veel verschillende leden heeft.’ Ook later zal ze het nog een paar keer zeggen: ‘De VVD is een partij voor gewone, hardwerkende mensen.’ Bent u een kakker? ‘Nee. Wat betekent dat?’ Weer: ‘Ik ben een gewone vrouw. Er zijn niet zoveel mensen met een villa in Blaricum.’ Waarom heeft u drie achternamen? ‘Mijn man heet Dezentjé Hamming. Bluemink is van mij.’

Ik weet: mijn naam klinkt als oud geld, maar: nee, helaas

Is het adel? ‘Nee. Ik weet, het klinkt als oud geld, maar: nee, helaas.’ Haar vader was dealer bij BMW en Renault, haar moeder was boekhoudster. ‘Het prototype van hardwerkende Nederlanders.’ In Amsterdam-Oost groeide ze op aan de Linnaeusparkweg, in Amsterdam-Zuid ging ze naar school op het Hervormd Lyceum. Daar zat ze in de klas met de dochter van de dierenarts. ‘Ik moest langer met mijn broeken doen dan mijn klasgenoten. Op mijn brommertje kwam ik naar Amsterdam-Zuid.’ Ze wilde dierenarts worden. ‘Als je al een paar jaar HBS-A doet, kom je erachter dat je daarvoor HBS-B had moeten doen. Het was de hippietijd. Ik droeg zo’n bandje door mijn haar, en een Afghaanse jas. Alleen bezondigde ik me niet aan stickies. In de hippietijd ging het altijd over psychologie. Dat wilde ik studeren. Mijn vader zei: Ien, laten we dat maar niet doen, dat is niets voor jou.’ Ze zegt: ‘Van binnen ben ik nog steeds een hippie. Ik ben een vrije denker, ik let op de psychologie van mensen. Bij debatten in de Tweede Kamer let ik niet alleen op wat ze zeggen, maar ook waarom ze het zo zeggen.’ Een voorbeeld, bij het debat over Fitna. ‘Hirsch Ballin zei, achteloos in een bijzin, ineens iets over een brief. De brief over het gesprek dat Geert Wilders had met de AIVD. Hirsch Ballin noemde die brief omdat hij wilde dat iemand erop in zou springen. Alexander Pechtold zat naast me. We zeiden tegen elkaar: hoor ik dat nou goed? Pechtold sprong erop in.’ Op haar zeventiende deed ze een carrièretest. Er kwam uit: politiek of ambassadeur. ‘Het duurde een week tot het lachen was verstomd.’ Op haar negentiende verhuisde ze naar Frankfurt, om stewardess te worden. ‘Bij Lufthansa betaalden ze dertig procent meer dan bij KLM. Het ging me niet om het uitdelen van voedsel, dan had ik wel bij McDonald’s gewerkt. Ik wilde de wereld zien. Als ik niet moest werken, vloog ik in m’n eentje naar Bangkok.’ Toen ze als stewardess in Bombay was, ontmoette ze in de lobby van het hotel een man. ‘Jules dacht dat ik Duits was, hij zag er niet uit als een Hollandse boerenjongen.



 
 


Na een half uur Engels praten kwamen we erachter dat we allebei Nederlands waren.’ Ze hebben een zoon van 37, uit zijn eerste huwelijk. Ze is gezakt voor haar motorrijbewijs omdat ze de achtjes niet goed reed, dus voorlopig rijdt ze achterop de Harley van Jules. ‘Ik wil graag met hem op de motor door Amerika rijden. Easy Rider. Toch die hippie.’

Waarom lukt het niet om in de oppositie te scoren? ‘Ik neem het ter harte als mensen vinden dat het niet goed lukt. We hebben alle reden om tegen dit niksige kabinet te scoren. Kijk, er is niets mis met gelovig zijn. Maar bij Rouvoet zijn ze streng in de leer. Dan komt er groepsdruk. Daar zijn wij niet zo van, groepsdruk.’

Bent u een aantrekkelijke vrouw? ‘Dat laat ik aan anderen over. Ik vind mezelf niet knap, nooit gevonden ook. Het is een cliché, maar schoonheid komt van binnen. Dat vind ik echt. Onvolkomenheden maken mensen mooi.’

Wat moet Mark Rutte doen? ‘Dat ga ik niet zeggen. De hele VVD komt uit een diepe crisis. Ik noem het het post-Pim tijdperk, de crisis na de crisis. De Nederlandse kiezers zijn zoekende. De VVD is een stevige partij, met een grote geschiedenis. Wij zouden die brede volkspartij kunnen zijn.’

Waar koopt u uw kleding? ‘Ik haat winkelen, het is zonde van de tijd. En mijn smaak past toch niet bij mijn budget.’ ‘Ik heb dertig jaar de wereld overgevlogen’, zegt ze. ‘Tot ik in de Tweede Kamer kwam. Mensen zeiden altijd: joh, jij moet de politiek in.’ In het bedrijfsleven zag ze hoe de overheid functioneerde en vaak niet functioneerde. Na twee jaar in de gemeenteraad van Cromstrijen werd ze gescout op de maandelijkse liberale lunch in Rotterdam. ‘Ik kreeg een gesprek op de kamer van Gerrit Zalm. Frank de Grave was er ook bij. Ik had me grondig voorbereid, ik dacht dat het een zwaar inhoudelijk gesprek zou worden. Maar het was een kort en vrolijk gesprek, van drie kwartier. Ze vroegen of ik Kamerlid wilde worden. Ik vroeg een weekend bedenktijd. Het scheelde wel in salaris. Een autootje van de zaak, dat moest ik inleveren. Je moet er iets voor over hebben om de wereld te verbeteren.’ Waar is de VVD in het politieke debat? ‘We zijn zeer aanwezig. Het kan een keuze van de media zijn om het niet te laten zien.’

Je moet er iets voor over hebben om de wereld te verbeteren

Interview 11

CV Ineke Dezentjé HammingBluemink GEBOREN:

15 september 1954 te Amsterdam VADERS- OF MOEDERSKIND:

Dat kan ik niet zeggen. Ik was erg close met mijn moeder. Nu heb ik een hele hechte band met mijn vader. Als ik zijn stem hoor, word ik al vrolijk.

Waarom zijn jullie dat niet? ‘Wij gaan echt voor de inhoud.’

HAD GEDAAN IN DE OORLOG:

Uw ex-partijgenoten Wilders en Verdonk doen dat niet? ‘Geert Wilders heeft gewoon een radicale anti-moslimpartij. Sinds zijn vertrek bij de VVD is hij geradicaliseerd. Hij is niet liberaal. Het heet Partij voor de Vrijheid, alleen is die vrijheid er niet voor iedereen. Hij zegt: stop immigratie. Wij zeggen: bevorder integratie. ‘Op de website van de partij van Rita Verdonk staat: de partij van de echte problemen. De VVD is de partij van de echte oplossingen. Virtueel heeft ze veel zetels, maar het is een nog niet bestaande partij. In debatten heb ik haar niet gezien. Ze is druk bezig met haar zogenaamde informatietournee. In de Tweede Kamer zie ik haar minder.’

Daar durf ik geen antwoord op te geven. Ik geloof niet dat je de druk en ellende van een oorlog kunt invoelen als je er niet in hebt gezeten. Ik ben veel in het MiddenOosten geweest, daar zijn ze er van jongs af aan aan gewend. Ik hoop het nooit mee te maken. DROOM:

In Amerika wonen en werken. Een kookboek schrijven. Een tv-programma presenteren over mensen, iets Ivo Niehe-achtigs. Het zijn plannen, ik weet niet of ze op mijn weg zullen komen.

Moet Mark Rutte worden geholpen door oude VVD-coryfeeën? ‘Iedere politicus heeft een netwerk, dat zal Mark ook vast hebben.’

Moet Hans Wiegel zijn hand komen vasthouden? ‘Dat is niet aan de orde, hij is een zeer gewaardeerd erelid.’ Is het nog wel gezellig in de fractie? ‘Het is erg gezellig. We hebben een sterke ploeg, met mensen die veel hebben bewezen in hun leven voor de politiek.’ Is het uw ambitie om premier te worden? ‘Daar zijn een paar dingen voor nodig. Eerst moet je lijsttrekker worden, dan de grootste partij, en dan moet je meeregeren. Als ik zou ervaren dat er voldoende steun voor is, zou ik zeker overwegen om me kandidaat te stellen. Mijn ambitie is nooit gericht op: hoe kom ík vooruit?’ Wat is uw talent? ‘Ingewikkelde problemen terugbrengen tot hapklare brokken en ze daarna oplossen. Je krijgt hier een hele diarree aan papier over je uitgestort. Daar moet je uithalen wat belangrijk is en dat weer samenvatten in de drie minuten spreektijd die je in de Kamer krijgt. De debatten gaan vaak over zaken waarvan ik zeker weet dat het niet aansluit bij de mensen in het land. Het is te technisch, over details. Dat je na een debat buiten staat en denkt: zo, we hebben de wereld weer verbeterd. Niet dus.’ Waarom wilde u zo graag beroemd worden? ‘Dat is nooit mijn ambitie geweest. Ik wil mijn werk goed doen. In Numansdorp ben ik wereldberoemd. Boodschappen doen bij Albert Heijn kost me tweeenhalf uur.’

MARK HORN

Op haar werkkamer in Den Haag raakt ze één keer geëmotioneerd. Het gaat over die keer dat ze, op haar negentiende, met Lufthansa een tussenstop maakte in München. ‘Mijn vader belde, dat mijn moeder ziek was geworden en dat het niet meer goed kwam. Ze had kanker, een paar weken later was ze dood. Je denkt dat je samen oud wordt, het was alsof de bodem onder mijn voeten wegzakte. Ze wilde nog één keer op vakantie, naar Spanje. Ik heb alles uit de kast gehaald om te zorgen dat ik stewardess was op die vlucht. Ze wisten niet wat ze zagen toen ik er in dat vliegtuig aan kwam lopen.’ p

12

Economie



 
 


Vrees en vier de oliecrisis

De vraag naar olie blijft stijgen, maar het raakt een keer op. We moeten ons allang voorbereiden op een leven zonder olie. Dat komt ons duur te staan, maar voor het klimaat is gunstig.

MICHIEL VIJSLELAAR



 
 


Economie 13

IN GESPREK MET OLIE-EXPERT REMBRANDT KOPPELAAR Zijn jullie niet bezig angst te zaaien met jullie boek De permanente oliecrisis? ‘Nee. Ik kan me wel voorstellen dat het op je afkomt als je je hier nog nooit in verdiept hebt. Maar als je weet dat er alternatieven zijn voor olie kun je je aanpassen. Het is meer een wake up call. We zullen economisch een tandje terug moeten, en we worden wat minder mobiel, maar ons leven gaat door.’ U verwacht het peak oil moment vanaf 2012. Waarom niet nu? De olieproductie ligt sinds 2005 immers op hetzelfde niveau. ‘Ik verwacht dat de olieproductie nog langzaam blijft stijgen, en we tegen 2012 op een soort plateau komen. Met heel veel inspanningen van de oliemaatschappijen kan dat misschien iets verlengd worden, en

dan gaat het dalen. Maar voor wat we moeten doen, is het precieze moment niet zo belangrijk. Je moet nu beginnen met omschakelen naar andere energiebronnen.’ Zijn andere landen al verder met die omschakeling? ‘Ja. Japan, China en Frankrijk zijn bezig met beleidsmaatregelen. Zweden heeft in 2006 besloten het olieverbruik in 2020 met 40 procent te verminderen. Israël wil volledig overschakelen op elektrische auto’s. Ze rijden toch niet naar buurlanden, dus ver hoeven ze niet. Denemarken wil een half miljoen elektrische auto’s hebben in 2020. Ze hebben daar al veel windenergie. Wij lopen achter, terwijl we evenveel wind hebben. Het is heel jammer dat onze politici het hebben laten sloffen. Een gemiste kans.’

Onno van Buuren

V

ier fabrieken van benzineslurpende SUV’s in Amerika gaan dicht, en General Motors overweegt de Hummer te verkopen. Dit nieuws sloeg onlangs in als een bom. Het leek een overwinning van de milieubeweging met grote symbolische waarde. Maar de oorzaak was banaler: de benzine is gewoon te duur geworden, ook voor veel Amerikanen. Ze willen nu ook zuinige auto’s. Dure olie als nieuwe bondgenoot in de strijd tegen de klimaatverandering: een even effectieve als trouwe strijdmakker, want goedkope olie is definitief verleden tijd. Het feestje dat anderhalve eeuw duurde is over. De olie is nog lang niet op, maar de olieproductie zit bijna (of nu al) aan z’n maximum (de piek), waarna het onherroepelijk bergafwaarts zal gaan. Dat verschijnsel heet peak oil, een geologische wetmatigheid. Oliebronnen waar de olie vanzelf uitspuit, zijn niet meer te vinden. Het laaghangende fruit is geplukt, nu resten alleen nog moeilijk winbare velden, diep onder de oceaan of de Noordpool (waarvan de ramingen enorm tegen blijken te vallen). Erg duur dus, en relatief weinig. Ondertussen blijft de vraag stijgen, mede dankzij de snelle opkomst van China en India. Maar de olieproducerende landen hebben steeds meer olie nodig voor eigen gebruik, waardoor de export onder druk komt. Volgens de OPEC-landen is er geen reservecapaciteit meer, hooguit wat moeilijk raffineerbare olie in Saoedi-Arabië. De mislukte bezetting van Irak gooit ook nog eens roet in het eten. Snel omschakelen dus naar alternatieve energie? Zeker, maar daar zijn we veel te laat mee begonnen, in slaap gesust door op geld beluste oliemaatschappijen en kortzichtige regeringen. En dus staat onze aan olie verslaafde maatschappij stevige klappen te wachten. Dat is de boodschap van het nieuwe boek De Permanente Oliecrisis van RTLZ-journalist Willem Middelkoop (ook bekend van de al even omineuze bestseller Als de dollar valt) en voorzitter Rembrandt Koppelaar van Stichting Peak Oil Nederland. Tsja, daar sta je dan. Je hebt nog maar net verwerkt dat er een stevige financiële crisis gaande is, evenals een klimaatcrisis en een voor arme landen dramatische voedselcrisis, en nu dan ook nog een permanente oliecrisis. Hoeveel crises kan een mens verdragen? Hoewel geen zinnig mens kan ontkennen dat peak oil onvermijdelijk is, is het tot nu toe taboe te zeggen dat het al bijna zo ver is. Koppelaar zelf houdt het op ergens tussen 2012 en 2017, en is daarmee nog aan de voorzichtige kant. Middelkoop vreest dat het keerpunt er al is, want de olieproductie is sinds 2005 niet meer gestegen. Vandaar die sterk stijgende olieprijs.

Denken jullie dat de oliecrisis de dollarcrisis zal verergeren? ‘De Amerikaanse economie is dé olie-economie van de wereld. Ze verbruiken een kwart van alle olie, dus daar gaat het het eerst raken. Er zijn nauwelijks trottoirs, want lopen vinden ze onzin. Zodra de dure benzine een groot deel van de bevolking raakt, komt de economie nog meer in een neerwaartse spiraal.’ Denkt u dat dit boek de Nederlandse politiek wakker zal schudden? ‘Ik denk dat het een versnelling geeft. We zitten nu in een stroomversnelling, doordat het Internationaal Energie Agentschap zegt dat we de olie moeten verlaten voordat het ons verlaat. Ze moeten nu wel, omdat diverse instituten steeds meer druk uitoefenden om met reële cijfers te komen. Met hun model kon de IEA

over zo veel naïviteit, gezien de onzekerheden over reserves in OPEC-landen en de beperkingen op het gebied van het verhogen van de onconventionele olieproductie.’ Maar heeft het ministerie niet gewoon gelijk? Er zijn toch allerlei nieuwe technieken waarmee extra olie kan worden gewonnen? Het boek maakt er gehakt van. Heeft Shell het over ‘het onderste uit de kan halen’, de cynici spreken over ‘met extra rietjes’ olie uit hetzelfde veld zuigen (waardoor de productie veel sneller stijgt en ook weer sneller afneemt). Een ander voorbeeld is teerzand. Het kost veel energie om daar olie uit te halen. Daar komt bovendien veel CO2 bij vrij, zodat een grote producent als Canada niet aan z’n klimaatdoelstellingen zou kunnen voldoen. Oliemaatschappijen hebben sterk de neiging overdreven optimistisch te zijn in het inschatten van hun oliereserves en van de opbrengst door nieuwe winningstechnieken. Anders worden de aandeelhouders boos, zoals een paar jaar geleden bleek toen Shell zo eerlijk was de onrealistische verwachtingen fors naar beneden bij te stellen. De boerskeurs kreeg een gevoelige knauw. Toch zijn Koppelaar en Middelkoop niet wanhopig dat ze roependen in de woestijn blijven. Ze putten hoop uit een zeer recente dringende waarschuwing van het Internationaal Energie Agentschap (IEA), de energiewaakhond van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Hoewel ze beschrijven hoe dat bureau altijd volhield dat er niets aan de hand was (men keek alleen naar de ontwikkeling van de vraag, niet naar het realisme van de productie), is het roer daar nu toch om. ‘Zelfs het IEA erkent inmiddels dat we afstevenen op een olietekort en begint langzamerhand zelfs te verkondigen dat we een leven zonder olie moeten plannen.’ Ze verwachten dat Den Haag komend najaar wakker wordt geschud als het IEA z’n nieuwe World Energy Outlook publiceert, want daarop baseert Economische Zaken altijd haar eigen prognoses (zie kader).

Too little, too late Dat onze regering jarenlang heeft zitten slapen, komt ons duur te staan. Het zogeheten Hirsch-rapport, dat in 2005 in opdracht van het Amerikaanse ministerie van Energie de gevolgen van peak oil onderzocht, stelde dat we twintig jaar van tevoren moeten beginnen met een wereldwijde energietransitie die alleen maar kan worden vergeleken met de opbouw van een mondiale oorlogseconomie. Als de piek rond 2012 valt, hadden we daar dus al in 1992 mee moeten beginnen. Een typisch geval van too little, too late.

de hoge olieprijs niet meer verklaren. Ze komen nu met een aantal voorpublicaties, om het publiek vast te laten wennen aan de nieuwe World Energy Outlook, eind dit jaar. Ze willen paniek voorkomen.’ Zal de regering dan ook omgaan? ‘Als de IEA om is, moeten alle rapporten worden herschreven. Binnenkort publiceert EZ een rapport dat zich nog baseert op de IEA-Outlook van vorig jaar; dat kan eind dit jaar dus in de prullenbak. Dit jaar moet de knop omgaan.’ Wat kan Nederland dan doen? ‘Op korte termijn moeten we de economie zo bestendig mogelijk maken. Welke vormen van olieverbruik zijn belangrijk voor de economie, en welke minder? Naar de supermarkt kun je ook met de fiets, maar voor

Minder files en dus minder CO2uitstoot zijn de gunstige effecten van de crisis

de bevoorrading heb je toch vrachtwagens nodig. Daar ligt dus de prioriteit. Ook beperking van de maximum snelheid tot 100 kilometer scheelt in het olieverbruik, evenals het stimuleren van carpoolen en telewerken. Op langere termijn kun je het gebruik van elektrische auto’s stimuleren, biobrandstoffen ontwikkelen die niet concurreren met voedsel, en aardgas als autobrandstof gebruiken. Tegelijk moet je zorgen dat er geen sociale onrust ontstaat. De overheid moet problemen helder communiceren. En waarom heffen ze nog accijnzen op alternatieven? Helaas zijn politici kortzichtig: ze denken in termijnen van vier jaar.’

De Permanente Oliecrisis - Waarom benzine, gas en voedsel steeds duurder worden. Uitgeverij Nieuw Amsterdam.

naar alternatieven. Auteur Rembrandt Koppelaar is daar zelf een veelbelovend voorbeeld van. Hij studeert mileutechnologie in Wageningen. Ondanks zijn 23 jaar is hij in Nederland een eenzame autoriteit als het gaat om het inschatten van de oliereserves. Zijn model is zelfs wereldwijd door andere experts geaccepteerd.

Brandende olievaten Beide schrijvers waren onlangs te gast op een avond over The End of Oil in het kader van Docs at the Docks, een serie kritische programma’s met documentaires en interviews over onderwerpen en met invalshoeken die een beetje in de taboesfeer liggen. De lokatie, de verlaten scheepswerf van NDSM, lijkt illustratief voor het industrieel verval dat ons volgens hen te wachten staat. De avond begon met een show van brandende olievaten. Als de rook is opgetrokken, kijkt het publiek naar de Amerikaanse documentaire A Crude Awakening - The Oil crash. Indringende beelden van ooit veelbelovende olievelden in de VS en Venezuela die er nu desolaat bij liggen. Hier heeft peak oil al lang genadeloos toegeslagen, zoals in de meeste olieproducerende landen. De VS is een eeuw lang de grootste olieproducent ter wereld geweest, waaraan het land zijn grote macht te danken heeft. Het verklaart de spilzieke mentaliteit zoals je die nu ook ziet in de rijke oliestaten. De film laat zien dat olie vaak de inzet is geweest van staatsgrepen en oorlogen. Irak is een bekend voorbeeld (oud Fed-president Alan Greenspan gaf dat onlangs toe). Maar ook de genocide in Darfur heeft volgens de film te maken met olie; de regering van Sudan zou zo willen voorkomen dat de rebellen het olierijke gebied afscheiden. Wat dat betreft is het eerder een zegen als de olie ooit op is, zou je denken. Maar de sterk stijgende prijs zal de jacht op het zwarte goud voorlopig alleen maar erger maken. Voor wie het allemaal nog niet somber genoeg is, geeft Middelkoop aan dat de oliecrisis de financiële crisis nog zal verergeren. ‘Samen zullen deze ontwikkelingen het wereldwijde financieel-economische systeem op een ongekende manier onder druk zetten. Dit systeem gedijt bij de gratie van groei, en geen groei zonder goedkope energie.’ Daar zit iets in. Anderzijds is de versnelde omschakeling naar duurzame energie hoopgevend voor het klimaat. De permanente oliecrisis: iets om te vrezen en te vieren. p www.peakoil.nl www.de-permanente-oliecrisis.nl

Onze aan olie verslaafde maatschappij staat stevige klappen te wachten

Onheilsprofeten? Zijn het onruststokers? Onheilsprofeten? Helaas zijn de verontrustende feiten in het boek goed onderbouwd, en er komt steeds meer steun voor hun visie. Ze zijn ook niet de eersten die hiervoor waarschuwen. De Club van Rome sloeg in 1972 alarm met het rapport De grenzen aan de groei. Grondstoffen raken nou eenmaal een keer op. Het gaf een boost aan de ontluikende milieubeweging, maar na de oliecrises van de jaren zeventig (door politieke boycots) slurpte de wereld vrolijk voort. Meer en nog meer olie: het leek niet op te kunnen, letterlijk. Ook een forse waarschuwing van voormalig Shell-ingenieur Kenneth Deffeyes in 2001 kon het tij niet keren. Natuurlijk is het verleidelijk je kop in het zand te steken, zoals minister Maria van der Hoeven van Economische Zaken doet. Het boek haalt met verbijstering aan dat zij eind 2007 op Kamervragen antwoordde het niet nodig te vinden om te laten onderzoeken wat het effect zal zijn van de afnemende beschikbaarheid van olie. Het probleem zou opgelost kunnen worden door meer investeringen in productie-, raffinage- en distributiecapaciteit. Koppelaar en Middelkoop: ‘Wie iets van de oliemarkt snapt, valt van zijn of haar stoel

Volgens een aantal Franse economen is het goed mogelijk dat de olieprijs in het volgende decennium stijgt naar 400 dollar per vat. We zullen dus alles op alles moeten zetten en gigantisch gaan investeren in duurzame energie. Is het daarvoor echt te laat? Er zijn nu al plannen om de halve Noordzee vol te zetten met windmolens. Het geld is ervoor: dankzij de dure olie is investeren eindelijk rendabel. De Rabobank staat te trappelen. Ook andere initiatieven staan in de steigers, zoals een netwerk voor biogas. Het enige dat nodig is forse daadkracht van de regering. Blijft die uit, dan zal energie voor velen vrijwel onbetaalbaar worden. ‘Dat betekent onvermijdelijk dat we een tijdlang een stap terug moeten doen in economie, welvaart en welzijn’, waarschuwt het schrijversduo. Dringende waarschuwingen zijn nodig, maar als die effect hebben kan de oliecrisis nog meer positiefs opleveren dan een snelle omschakeling naar duurzame energie. We zullen waarschijnlijk minder last hebben van files en van de bijbehorende CO2-uitstoot. En wie zich nu verdiept in onze energiesituatie, zal het niet moeilijk vinden de komende jaren z’n brood te verdienen aan de wereldwijde omschakeling

Topbanen met balans

14

Respons



 
 


   
       



             

    





       

   
      
  


.
 %   . / 
   0  1  




    
    

  



  2 34
 '

!
     
 "    
"

 

 "  


   


  

 
  #
 $
%





!%

& 
 '

"

#


('#)


 '#

!
    







 * 

% 



  / 



! 
 
 '#  
    
" %

# 





 


 '


   +
 " 

"
 

   


  "   
   '

 
!
$!, 


"  "


" 
 


 '#   


 

- (
) 
 $


-*


%%

  
   

 


  

"
   


/5 
 






-  
$
 *

%  



"
  

"

  .
   #     %
  6
7

" 

  


   

  * 
%

23822"3449/:$"++ " 
;%/


  

 484%2458484/%
<+
+ = 


 > 
 

 
  #
 %

 '     


 
 .
  
"






< 




 

    

   $
 ($) 
 $>





  
 $ 
%

$

? 
  
@44 # 




  %  '

A
B 
.

 
 
 
%

() 
     
   %

 
 
  
   .
  

 ! 
  
%"%

 
 
 !
 A;

 %



 

>
  
B 
 
  % 
 .
A+

B 
 

 ' ;>%
$

   %

 


 
 %

2
 "* 

  %


 A;6
 B 
  

%

 @    

 
       34


 
 
   !
 


 /
 
  
 

'

A;  ,CB 
   *
    
 

 "  
" &
  
  
 /

%    / 
  
  A;



 
  
 

 


 B 
 

  

%


 
 
   %


% 
;  B 
  "

%




"

 " *



 


  .
   #     %
  6
7

"    '
  * " %  
 
  
,   
 

-  %

..7.$"23822"3449/:$"$%/  484%2458484/%
<.
.= 





  
 

"
 
     

>
 
  

    .


 '    
" 
     %

.#
 

< 










   

   
  
 

              



 
 


Economie 15

Levenswerk Jong en hard op weg

Timmeren aan de grachtengordel

Werklust Aafje (44) RECEPTIONISTE

Simon Powers reisde de hele wereld over terwijl hij zijn skills als timmerman verbeterde. Uiteindelijk streek hij neer in Amsterdam waar hij nu de prestigieuze klussen aanpakt.

CAROLYN RIDSDALE ILLUSTRATION

Halleluja ...

Heidi Zandbergen Eigenlijk ben ik docente, maar ik was klaar met de verzuurde sfeer die er altijd in lerarenkamers hangt. Ik heb ook al een slecht huwelijk en snakte naar vrolijkheid en leven. Daarom heb ik een leuk baantje aangenomen als receptioniste en zocht via Marktplaats.nl een minnaar. Daar kwam ik contact met andere mensen die net als ik christelijk bleken te zijn, onder meer met een zwaar gereformeerde ouderling die een maîtresse zocht. Tussen ons klikte het niet, maar hij bracht me in contact met een christelijke vrouw die in dezelfde positie zat als ik. Zij werd mijn hartsvriendin, we mailen elkaar onze seksuele escapades. Ik heb haar één keer in het echt ontmoet, dat was op de EO-jongerendag. Uiteindelijk vond ik een minnaar, maar dat was van korte duur. Wél kreeg ik van hem mijn eerste vibrator. Inmiddels heb ik een collectie seksspeeltjes aangelegd die ik bewaar in een sporttas in mijn auto omdat ik anders bang ben dat mijn kinderen ze vinden. Bovendien heb ik ze dan altijd bij de hand, want ik heb in mijn nieuwe baan een perfecte minnaar ontmoet, een van de hogere managers. Aanvankelijk hield hij de boot af omdat hij getrouwd is, maar ik had in een oogopslag gezien dat hij een vrouwenliefhebber was en vertrouwde erop dat ik hem toch wel zou krijgen. Ik bleef hem gewaagde mails sturen en kort daarna zoende hij me bij het kopieerapparaat en verraste ik hem door geen ondergoed te dragen, sindsdien is er geen houden meer aan. We ontmoeten elkaar meerdere keren per dag op het invalidentoilet waar we om de beurt aan onze trekken komen, vaak slepen we seksattributen mee. We vrijen in elkaars bed als onze echtgenoten niet thuis zijn en in recreatiegebieden. Als hij op zakenreis is, doen we aan telefoonseks en ik heb filmpjes van mezelf gemaakt met diverse vibrators die hij dan kan bekijken. Tussendoor sms’en we elkaar veel zoals pas toen ik hem berichtte: ‘Ik sta te koken en ik ben heet.’ Dat stuurde ik per ongeluk aan mijn puberdochter die verontwaardigd de keuken in kwam en zei: ‘Mam, wat zijn dat voor een rare praatjes over heet en zo?’ Haar vriendje mompelde op de achtergrond: ‘Als je moeder het heet heeft, moet ze haar hoofd onder de koude kraan stoppen.’ Daar moest ik stiekem erg om lachen. Omdat ik mijn kinderen onbezorgd wil laten opgroeien, verzin ik nu nog smoezen. Maar als ze er later naar vragen, dan zal ik hen eerlijk antwoorden dat overspel mij onder de omstandigheden nou eenmaal de beste oplossing leek. Want mijn huwelijk is een ramp, ik vind mijn man onaardig en egoistisch. We zijn jarenlang in relatietherapie geweest, daar zeiden ze: ‘Meneer, u drijft uw vrouw in de armen van een andere man’. Maar omdat we zo christelijk zijn, kan mijn man zich dat niet voorstellen. Hij zegt vaak tegen me: ‘Je moet me nemen zoals ik ben.’ Ik heb me suf gebeden voor een gelukkiger privéleven, maar de Heer heeft niets voor me gedaan. Daarom geloof ik niet meer in een persoonlijke relatie tussen God en mensen en doe nu maar wat mij zelf het beste lijkt. Ik vind mijn buitenechtelijke verhouding ideaal, ik ben een vrolijker moeder en laat me niet meer zo snel gek maken door mijn rothuwelijk. Ik blijf goed voor mijn gezin zorgen en zet hen niet voor gek, ik ben discreet in mijn affaire. En wat is nou erger? Verzuren in een rothuwelijk of het oplossen zoals die ouderling, mijn mailvriendin en ikzelf? Ik lach, ik straal en ik lééf eindelijk weer. Gode zij dank voor deze uitweg.

Ik zocht op Marktplaats een minnaar

Op dit moment is Powers bezig om twee replica’s te maken van keukens uit de zeventiende eeuw.

Jerry Huinder

‘A

msterdam is de mooiste stad voor mij om te werken. Kijk maar eens om je heen. Allemaal schitterende oude gebouwen.’ De ogen van timmerman en meubelmaker Simon Powers (39) stralen als hij om zich heen kijkt. Overal waar hij kijkt ziet hij panden waar hij weer iets moois van kan maken. Maar dan wordt zijn aandacht plotseling afgeleid. ‘Sorry. De vrouwen in Amsterdam zijn natuurlijk ook fantastisch.’ Een vrouw was ook de reden dat Powers tien jaar geleden neerstreek in de hoofdstad. Hij was op slag verliefd. De liefde voor deze vrouw vervloog, maar de liefde voor de stad bleef. Op zijn vijftiende begon Powers als leerling timmerman en meubelmaker in zijn geboorteland Australië. Al snel bleek dat dit beroep geknipt was voor hem. Naast zijn passie voor hout kon hij zijn werk namelijk ook combineren met zijn tweede passie: reizen. Hij werkte overal in de wereld, van Hong Kong tot Londen. ‘Mijn beroep kent geen grenzen. Mijn handen zijn mijn gereedschap. Dat kan overal.’ Eenmaal in Nederland bleken zijn handen opeens geen garantie

voor werk. Hij kon nergens aan de slag als meubelmaker of timmerman en besloot om in de comedybar Boom Chicago te gaan werken op het Leidseplein waar hij de podia maakte. ‘Waarom weet ik ook niet. Het lukte telkens niet om er tussen te komen. Het was moeilijk om een netwerk op te bouwen waardoor ik opdrachten kreeg.’ Via zijn collega’s kwam hij langzaam weer terug bij het beroep waar hij op zijn vijftiende zijn hart aan had verloren. ‘Ze hadden allemaal klusjes thuis en wilden dat ik dat deed. Toen was ik alleen maar blij, nu snap ik wel waarom: ze betaalden me bijna niks. Haha.’

Mijn handen zijn mijn gereedschap, ik kan ze overal gebruiken

Klussen weigeren Maar omdat de klussen altijd naar volle tevredenheid werden afgerond, kreeg Powers steeds meer werk. In 2000 besloot hij om zijn eigen bedrijf op te richten en zich in te schrijven bij de Kamer van Koophandel. Via een van zijn collega’s was hij in contact gekomen met een aannemer die hem vroeg om wat voorstellen te doen voor projecten waar hij mee bezig was. De aannemer bleek enthousiast en de zaken begonnen echt goed te lopen. Vijf jaar geleden had Powers imiddels zoveel werk, dat hij regelmatig klussen moest weigeren. Hij had gemiddeld drie mensen voor zich werken, maar met zijn vieren konden ze de vraag simpelweg niet aan. Nog steeds niet. ‘Ik doe alleen

De rubriek Levenswerk portretteert startende ondernemers en jong talent in het Nederlandse bedrijfsleven.

MARTIJN DE VRIES

nog maar de klussen waar ik echt enthousiast van word. Het uitdagende werk. Voor de rest bedank ik vriendelijk.’ De Australiër zit in de high end van de markt. Hij werkt veel in monumentale gebouwen in de stad. Op dit moment is hij met zijn werknemers bezig om twee replica’s te maken van keukens uit de zeventiende eeuw. ‘Het is het echte high quality werk. Dat vind ik leuk, daar ben ik trots op. Ik ben echt een pietje precies en dat moet ook wel in dit werk.’ High quality betekent ook duur. Volgens Powers is dat geen probleem voor zijn klanten. ‘Er zijn veel cowboys op de markt die dingen maken voor de helft van het geld. Ik doe daar niet aan mee. Goed werk kost geld, maar bij mij krijgen ze een garantie van tien jaar. Ongekend in dit vak.’ De toekomst ziet er rooskleurig uit voor Powers. Hij krijgt zoveel leuke klussen aangeboden dat hij niet eens de tijd heeft om zich op zijn echte passie te richten: meubels maken. ‘Telkens neem ik me weer voor om daar tijd voor vrij te maken, maar dan word ik weer gebeld over een klus die te leuk is om te weigeren. Tja, mijn leven is echt verschrikkelijk.’ p

Meedoen? Mail naar [email protected]

Opgericht: 2000 Aantal medewerkers: 3 Omzet: 400.000 euro

De naam Aafje is om privacyredenen gefingeerd

SMACHTEN OP JE BUREAUSTOEL, STIEKEME DATES IN DE LUNCHPAUZE: IEDEREEN DOET HET, HET LIEFST IN STILTE. In de rubriek ‘Werklust’ staan portretten van mensen die het laatste taboe op kantoor overschrijden. MEEDOEN? MAIL AAN [email protected]

Oog in oog met perfectie

NIK KOR-grootho ekobje met 18x zoom ctief Optische vibrat iere (Beeldstabilisatduc tie ie

Portretautofocus (gezichtsherkenning)

Hoge sensorgevoeligheid

Beeldstabilisatie

Nikon verenigt de optische technologie van spiegelreflexcamera’s met het gemak van COOLPIX in de nieuwe P80 compactcamera. De VR technologie tegen trillingsonscherpte en de intuïtieve bediening zorgen keer op keer voor perfecte foto’s. De speciale NIKKOR groothoeklens met 18x optische zoom haalt onderwerpen extreem dichtbij en laat u close-up foto’s van slechts 1cm afstand maken. U staat oog in oog met perfectie. Welkom in Nikons wereld van ultieme fotografie.

www.nikon.nl Wide Angle

(27mm)

(105mm)

(4.7 – 84.2mm, equivalent to 27 – 486mm in 35mm format, f/2.8-4.5.)

(200mm)

(300mm)

(486mm)



 
 


Respons 17

VACATUREOVERZICHT Bekijk deze en meer vacatures op www.depers.nl/carriere BEDRIJF

FUNCTIE

KORTE OMSCHRIJVING

PLAATS

LOCATIE

Algemeen Directeur

Initieert, stimuleert en geeft leiding aan het ruimteonderzoekprogramma op het grensvlak van wetenschap en technologie.

Utrecht

pag. 6

Sectorcontroller

Coördinatie en bewaking van het beleid op het gebied van Planning en Control & Onderzoeksondersteuning.

Groningen

pag. 6

Organisatieadviseur Publieke Sector Entity Controller

Als adviseur met financiële expertise en interesse doe je advies- en onderzoeksopdrachten op het gebied van kostprijzen, planning & control. Als Controller ben je verantwoordelijk voor de financiële en fiscale zaken voor een cluster SPV’s. Eerste aanspreekpunt voor nieuwe projecten.

Amsterdam Amsterdam

pag. 14 Online

Business Consultant Publieke Sector Senior Beleidsmedewerker

Je richt je op complexe en brede projecten, onderzoek en vraagstukken op tactisch en strategisch gebied. Ontwikkelt rechtspositie- en arbeidsvoorwaardenbeleid, signaleert ontwikkelingen rond sociaal beleid.

landelijk Amsterdam

pag. 14 pag. 6

Onderwijsvoorlichter Sterrenkunde

Onder andere het mede-vormgeven aan het onderwijsprogramma van het Internationale VN-jaar van de Sterrenkunde 2009.

Amsterdam

pag. 6

ICT Ontwikkelaar

Werkt binnen de ontwikkelgroep zelfstandig aan de ontwikkeling van applicaties en systemen. Met name PL/SQL-applicaties.

Rotterdam

pag. 6

Procesmanager

Volgt, interpreteert en analyseert internationale ontwikkelingen op het gebied van ‘(digital) resource management’.

Den Haag

pag. 6

Coördinator Onderhoud

Verantwoordelijk voor de planning, voorbereiding, uitvoering en evaluatie van het preventieve en correctieve onderhoud aan de installatie.

Rotterdam

pag. 4

Commercieel Medewerker

Proactief, enthousiast en dienstverlenend? De kans om uit te groeien tot een allround commercieel professional!

Utrecht

pag. 6

PhD Postion Post Doc Position Assistent professor Groepshoofd Bioconversie Research analist PhD Postion Wetenschappelijk Onderzoeker

Dynamic Performance of Multiphase Materials. Solution crystallization phenomena on chemically patterned surfaces. European Public Health. Contributes to the departments mission through teaching. Kennisopbouw én sturing van de uitvoering van toegepast en vraag gestuurd (inter)nationaal onderzoek. Onderzoeken hoe lichaamscellen intracellulaire eiwitten kunnen afbreken door het proteasoom en autofagie. Aims to identify novel proteins involved in the ubiquitin proteasome system that play a role in the DNA damage response. Landelijk ReferentieCentrum voor Borstkankeronderzoek.

Delft Eindhoven Maastricht Wageningen Amsterdam Rotterdam Nijmegen

pag. 6 pag. 6 pag. 6 pag. 6 pag. 6 pag. 6 pag. 6

Directie NWO - SRON - Academic Transfer

Financieel UMC Groningen - Academic Transfer

Financieel/Economisch PriceWaterhouseCoopers - FunktieMediair MSREF - Vijzelaar

Personeel/Organisatie Atos Consulting (AC) - FunktieMediair KNAW - Academic Transfer

Reclame/PR/Communicatie Universiteit van Amsterdam - Academic Transfer

Software Erasmus Universiteit Rotterdam - Academic Transfer

Staf/Beleid/Bestuur Koninklijke Bibliotheek - Academic Transfer

Techniek Gasunie

Verkoop AcademicTransfer

Wetenschap/Onderzoek Delft University of Technology - Academic Transfer Technische Universiteit Eindhoven - Academic Transfer Universiteit Maastricht - Academic Transfer Wageningen UR- Agrotech.& Food Sciences Group - Academic Transfer AMC - Academic Transfer Erasmus MC - Academic Transfer UMC St Radboud - Academic Transfer

Kijk voor meer vacatures op www.depers.nl/carriere Hoezo

HP Geld terug Actie...?

invent

el ? w ee r te ve . be ta al ik en ze verder? nt ve in . wat in g? m ij n ko rt . w aa r is

* * * *

AMERSFOORT

geeft u

Multifunctionals Printers Software Supplies

DIRECT de scherpste prijs

HALEN

 un Multif v.a.

ctiona

BETALEN XEROX WorkCentre 3119

ls 

€ 

te partner is! is ju e d 1 r a a l omdat er m of mail [email protected] Bel 033-454 5060 meer informatie op

AMERSFOORT

www.xa.nl - direct

ten. Deze aanbieding B.T.W. en transportkos zijn exclusief 19% ehouden. Genoemde prijzen en zetfouten voorb 2008 of op=op. Prijsis geldig t/m 30 juni

bestellen?

Bij elke bestelling GRATIS een doosje Glossy Photo papier 15x10cm

terrein open om

12:00 uur

AIR TRAFFIC*BABYSHAMBLES I AM KLOOT*KAIZERS ORCHESTRA MOGWAI*KATE NASH*OI VA VOI PETE PHILLY&PERQUISITE *BOEMKLATSCH

DENGUE FEVER*ESSER*GOOD DOG HAPPY MAN*GRAM (SOLO) NOBODY BEATS THE DRUM*ORCA*PETER VON POEHL*POLYSICS THE 925’S*UNKLE BOB*WILDBIRDS&PEACEDRUMS YEAR LONG DISASTER*WE SMOKE FAGS ... MORE ACTS TO BE ANNOUNCED Including: De Gemene Mixmeesters, DJ Duo de Rotjes, Ekko DJ Team, DJ Wiekes Programma onder voorbehoud

e[mXeLki\Z_k ;`i\ZkXXe[\iX e\fXj\ ebc\`e\#^if\ Y\m`e[kq`Z_\\ _`\i\\e ic`abjfekjeXgk mXeiljk%AXX X^XXe ej\emffi„„e[ ^ifk\^if\gd\ ^%Fg \[X Xcc mXe ilbk\ [\_\Zk`\b\e[ eXXjk _Xm`e^nfi[ka\ =\jk`mXc[\9\jZ e mX i\`j e^j k[\bb` fe Xc\ q`b dl \\e jk\effb \ieXk`feXc\Xik`\ klli# eXk`feXc\\e`ek \iX #c`k Xk\i#[Xej k_\ fg i[ k\\ ^\kiXb \cm\\cd„„i Zfd\[p\e_\

TICKETS:

WWW.DEBESCHAVING.NL WWW.FESTIVALDEBESCHAVING.HYVES.NL

kochxbosstudio amsterdam

THE CRIBS*DAS POP*THE DODOS*FRISKA VILJOR*GEM GET CAPE. WEAR CAPE. FLY*KUBUS & BANGBANG MILOW*MYSTERY JETS*NNEKA*PETE&THE PIRATES SEASICK STEVE*SHOUT OUT LOUDS*SOKO ANGUS&JULIA STONE*VOICST *BLACK DIAMOND BAY

ZATERDAG 14 JUNI 2008

Per Se

opzaterdag

Kwakoe kwakkelt Multiculti-feestje >> P 20 HOLLANDSE HOOGTE

Polaroid Nooit meer wapperen

Antwerpen Op zoek naar patat

Pagina 28

Pagina 27

20

Doen



 
 


MULTICULTI-FESTIVAL

Kwakoe kwakkelt Nederlands grootste multiculturele feestje begint komende maand. Politieke spelletjes deden het Kwakoe-festival bijna de das om. ‘Die Djogo-fles hoort toch bij de cultuur.’

Hanne Reus

T

wee ferme billen in een strakke legging schuren in de grote stroom mensen tegen de volgende bezoeker. De eigenaresse van het stevige achterwerk kijkt rond, een grote zonnebril verhult haar blik, terwijl ze speels met het rietje van haar blikje Fernandes tegen haar tanden tikt. De hakken van haar pumps zakken weg in de rulle grond van het park, maar ze loopt stevig door, in de richting van een harde salsabeat. Vrouwen in traditionele jurken van zoetgekleurde stoffen zwaaien met een zakdoek door de lucht. In polonaise lopen ze voor de muziekband langs. De jongere meisjes hangen bij het podium, lonkend naar de gespierde jongens met flonkerende sieraden aan de andere kant. Door de repeterende beat van de muziek klinkt in de verte gejuich van het voetbalveld, en de melodieuze klanken van Afrikaanse Highlife. Een grote mensenmassa deint iedere zomer door het Bijlmerpark in Amsterdam-Zuidoost. De stroom mensen loopt zes weekenden achter elkaar langs de tientallen eet-, drank- en danstentjes die staan opgesteld rond een groot voetbalveld. Om de zoveel meter verandert de herkomst van de muziek, wisselend tussen Caribische salsa, Afrikaanse pop en Surinaamse percussie. Het ene soundsystem nog harder dan het andere. Grote slierten barbecuerook beperken het zicht tot een paar meter. Geen probleem, want meer heb je ook niet nodig om te zien wat voorbij komt. Op het Kwakoe-festival is het kijken en bekeken worden. Tussendoor wordt een portie bloedworst gescoord, een bakje roti (Surinaamse versie van aardappelen, groente en vlees, met een hartige pannenkoek), of een bara (kruidig broodje) met een fles Djogo, het Amstelbier uit Suriname. In de grote tenten treden bands op, worden missverkiezingen gehouden, lezingen gegeven, of prijzen als de Kwakoe-literatuurprijs uitgereikt. Op het voetbalveld wordt de hele dag competitie gespeeld. Surinamers uit heel Nederland en uit Suriname ontmoeten elkaar hier. Afrikanen spelen voetbal en Nederlanders en toeristen halen er hun culturele hart op aan het overvloedige aanbod van Caribische couture en prullaria, eten en muziek. Ze komen uit Amsterdam, Rotterdam en Breda, maar ook van over de grens uit de Verenigde Staten, België en Duitsland. Onlangs stond

Kwakoe nog tussen internationale evenementen als het carnaval in Londen en Rio op de evenementenlijst van de Amerikaanse televisiemaatschappij CNN.

Uit de gratie Jaarlijks komen een miljoen mensen af op het festival. Daarmee is Kwakoe het grootste multiculturele evenement van Nederland. Maar de vraag is of het feest dit jaar wel net zo wordt gevierd als voorgaande jaren. Het evenement dat ooit begon als een Surinaams feestje voor incrowd werd na een explosieve groei door de politiek op handen werd gedragen om het toegedichte multiculturele karakter. Nu is het uit de gratie geraakt bij de gemeente Amsterdam en het stadsdeel. De plaatselijke politiek was het afgelopen jaar helemaal niet tevreden met de organisatie van het festival. Ze klaagde over slechte beveiliging, rommel en geluidsoverlast. Kwakoe Events, de organisatie die het festival al tientallen jaren organiseert, werd verweten haar afspraken niet na te komen. De gemeente Amsterdam had er genoeg van. Gewapend met nieuwe regels voor evenementen wees het stadsdeel de vergunningaanvraag voor het festival in 2008 af. Meer dan 33 jaar geleden was het mega-evenement slechts een naamloos voetbaltoernooitje. 1975, het jaar dat Suriname onafhankelijk werd van Nederland, was voor velen het teken om voorgoed naar Nederland te vertrekken. Meer dan 50.000 Surinamers verruilden de Surinaamse zon voor Nederlandse regen. Een grote groep belandde in de Bijlmer. De jongens brachten hier de zomermaanden door met balletjes trappen op braakliggende voetbalvelden. Teams werden geformeerd naar flats in de buurt en via vrienden. De competitie werd steeds professioneler. Jonge jongens die geen clubgeld konden betalen, lieten hier hun talent zien. Volgens sportverslaggever en Surinamer Humberto Tan lagen het toernooi en Surinaams professioneel voetbal in Nederland ‘in elkaars verlengde’. Bij Kwakoe speelden ze keiharde wedstrijden die de KNVB afkeurde omdat spelers veel blessures opliepen. Er gaan zelfs geruchten dat geld werd ingezet op wedstrijden waardoor scheidsrechters niet altijd veilig het veld afkwamen. Desondanks zijn door de jaren profvoetballers als Ruud Gullit, Stanley Menzo en Edgar Davids op het veld gespot. In de Bijlmer lieten ze de Surinaamse ge-

Kwakoe stond naast het carnaval van Rio op de evenementenlijst van CNN

meenschap zien wat ze waard waren. Iets dat zo belangrijk was dat ze de KNVB-regels aan hun laars lapten en gewoon op het hobbelige parkveld meededen.

Klein Suriname Met de toenemende populariteit ontstond een kleine economie rond het voetbaltoernooi. Broodjes pom, koekjes, fris en bier werden verkocht vanuit de achterbak van een auto. Al snel werd die achterbak te klein en bouwde familie van de spelers tentjes van hout en bouwplastic rond het grasveld. Vrienden kwamen op bezoek, bekenden daarvan speelden weer in een bandje en zo kwam er muziek bij het voetbal. Dit trok ook families, vrouwen en kinderen naar het toernooi. Er werden spelletjes voor jongeren verzonnen, talentjachten georganiseerd en mannen brachten hun zangvogeltjes mee, om zangwedstrijden te houden. Het feest kreeg de naam Kwakoe, naar de Surinaamse leider van gevluchte slaven ten tijde van het kolonialisme. In de volksmond werd het liefkozend ‘klein Suriname’ genoemd, en als een Surinaamse reünie beschouwd. De gemeente Amsterdam stond de uit de hand gelopen braderie oogluikend toe met braderievergunning. Maar toen het toernooi plaats moest maken voor de bouw van winkelcentrum De Amsterdamse Poort en naar het Bijlmerpark verhuisde, ging het mis. Na de eerste editie op de nieuwe locatie regende het klachten van bewoners over geluidoverlast en achtergebleven rommel. De vergunning werd ingetrokken. Na stevig onderhandelen en nieuwe afspraken met de politie mocht het festival het volgende jaar uiteindelijk toch doorgaan. Het festival heeft altijd een haat-liefde-verhouding met de politiek gehad. Toen Nederland brak met Suriname tijdens het Bouterse-bewind, liep de Surinaamse ambassadeur Herrenberg vrolijk tussen de tentjes in het park, net als guerillaleider Ronnie Brunswijk niet lang daarna. Nog steeds haalt Kwakoe het nieuws als weer een omstreden politicus een bezoekje brengt. In de beginjaren ontving het festival subsidie omdat het werd georganisseerd door welzijnsorganisatie Kwakoe. Omdat er twijfel was of het geld wel naar het welzijnswerk ging, werd de subsidie gestopt. Toch omhelzen de stadsbestuurders het Caribische feest ook. De voormalig Amsterdamse wethouder van cultuur Hannah Belliot noem-



 
 


Doen 21

Kwakoe-kennis

Kwakoe Amsterdam is van 5 juli t/m 10 augustus elke zaterdag en zondag in het Bijlmerpark in Amsterdam Zuidoost. Het festival is vanaf het CS bereikbaar met metro-lijn 54 richting Gein. Uitstappen op halte Bijlmerstation. Djogobier, (djogo = fles) de Nederlandse variant van het Surinaamse Parbobier wordt per liter verkocht. De bruine fles gaat minstens 2.000 keer per dag over de toonbank op het festival. Je drinkt het samen dus vraag om plastic bekertjes. Koop een panyi. Dat is een kleurige omslagdoek waarvan de kleuren en borduursels je state of mind weergeven. Vraag wel even wat de jouwe betekent alvorens om je middel te slaan. Guerillaleider Ronnie Brunswijk, ex-president Jules Wijdenbosch en de huidige Surinaamse president Ronald Venetiaan zijn wel eens op het festival gesignaleerd. Maar ook Nederlandse oud-politici als Hans Dijkstal en Bram Peper zijn hier te vinden. Meer informatie: www.kwakoeamsterdam.nl De nieuwe organisatie heeft grote plannen voor de toekomst van het Kwakoe-festival; het moet vooral nóg multicultureler.

de Kwakoe een visitekaartje; ‘het exportartikel van de Bijlmer’. Ook burgemeester Job Cohen sprak enkele jaren terug nog lovende woorden tijdens de opening. Het Kwakoefestival was het paradepaardje van de Amsterdamse wijk die in de volksmond bekend stond als getto. De hoge, grauwe flats, armoede en criminaliteitcijfers werden gepareerd door het vrolijke en kleurrijke buitenfeest in de zomerdagen. Bovendien bezochten ook steeds meer witte Nederlanders en Afrikanen (een van de grootste bevolkingsgroepen in Amsterdam Zuidoost) het festival.

Facelift In de jaren negentig zette het stadsdeel zijn eigen imago-offensief in. Onder de titel Bijlmer vernieuwing zijn sinds 1992 de karakteristieke honingraatflats een voor een opgeknapt, of neergehaald en vervangen door laagbouw. De scheiding tussen fiets- en wandelpaden en autoweg is verdwenen door het verlagen van de autowegen. Drugshandel en overlast worden nu effectief bestreden, blijkt uit recente cijfers van de politie en GGD. Zowel de leefbaarheid als het uiterlijk van Zuidoost kreeg een facelift. Eind 2007 opende prinses Máxima nog het nieuwe Amsterdam Bijlmer Arenastation, dat in april werd uitgeroepen tot het gebouw van het jaar. Het festival waar niemand precies van weet hoe het financieel geregeld is en waar dubieuze politici op bezoek komen, paste slecht in deze schoon-schip-plannen. Het verse imago van het stadsdeel liep vorig jaar bovendien een deuk op toen drie raadsleden van belangenverstrengeling werden beschuldigd. De drie hadden naast hun politieke functie ook bestuursfuncties in maatschappelijke organisaties waar het stadsdeel subsidie aan verstrekte. Aangekondigde controle van subsidiestromen, een gedragscode voor de raadsleden en het dagelijks bestuur zetten de verhouding tussen burgerinitiatieven en politiek op scherp.

Het festival dat eerst werd toegejuicht, kreeg er nu van langs. De klachten over herrie en troep werden aanleiding om paal en perk te stellen. Ook zat de organisatie financieel in de problemen. Zo had Kwakoe Events een achterstand in reclamebelastingen opgebouwd en moesten rekeningen voor de schoonmaak van het terrein aan het stadsdeel nog worden betaald. Bij de laatste editie liep er volgens de politie bovendien te weinig beveiliging rond. Job Cohen sommeerde Kwakoe Events maatregelen te treffen. Uiteindelijk zette de gemeente zelf extra toezichthouders in en stuurde de rekening naar het festival. Cohen en Zuidoost waren het zat. Kwakoe Events moest stoppen. Ze stelden nieuwe regels op voor het verstrekken van de vergunning en nodigden belangstellenden uit om mee te dingen naar de permissie. Volgens de nieuwe regels moest de potentiële organisatie aan basisvoorwaarden kunnen voldoen zoals veiligheid garanderen en een betrouwbare partner zijn. ‘We zoeken een bonafide organisatie, die klappen kan opvangen’, aldus de bestuurder van AmsterdamZuidoost Elvira Sweet. Daarmee was de oude organisatie buitenspel gezet. ‘Zij hebben zich in het verleden niet aan afspraken over veiligheid, geluidsoverlast en toezicht gehouden’, luidde het oordeel van de commissie. Via een loting – ja, heus: het grootste multiculturele festival in Nederland werd overgeleverd aan het lot – werd een andere organisatie aangesteld. Deze had inmiddels nog twee maanden de tijd om het evenement van de grond te krijgen. Een regen aan rechtszaken, aangespannen door gedupeerden, maakte het de nieuweling niet gemakkelijk. Zo daagde Kwakoe Events de gemeente Amsterdam voor de rechter om de vergunningprocedure en kreeg de nieuwe organisatie bijna een proces aan de broek voor het het gebruik van de naam ‘Kwakoe’. Even leek het erop dat er zelfs twee Kwakoe’s zouden zijn dit jaar: één in Zuidoost en één in Almere. Maar Almere had geen plek voor het feest van Kwakoe Events. Nog maar twee weken terug besloot de rechter dat de nieuwe club echt de touwtjes in handen kreeg.

HOLLANDSE HOOGTE

Klachten over herrie en troep werden aanleiding om paal en perk te stellen

De nieuwe voorzitter, Kenneth Renfrum, verwacht het festival dit jaar niet neer te kunnen zetten zoals het bedoeld is. ‘We hebben veel vertraging opgelopen en hebben moeten lullen als Brugman om iedereen überhaupt aan boord te houden.’ De politiek draaide het festival de afgelopen maanden eigenhandig bijna de nek om. Terwijl het juist de plek is waar stedelingen cultuur consumeren en waar het stadsdeel duizenden bezoekers van buitenaf aantrekt. Hier kunnen smaakavonturiers hun tong branden aan peperige Madame Jeanettes en afblussen met jonge kokosnootmelk. Of in de koelte van een Hollandse boom palmwijn drinken uit een halve kalebas. Wie zich ontheemd voelt, zoekt de zalvende woorden van het gospelkoortje op, dat toevallig in dezelfde tent halleluja zingt als waar Patrick zijn spare-ribs verkoopt. Bezoekers met een lange adem blijven tot de zon zakt en dansen in de plastic tentjes tot de politie er een einde aan maakt. Het is nog afwachten of het allemaal kan, zaterdag 5 juli.

Opera

Kwakoe is een visitekaartje; het exportartikel van de Bijlmer

De nieuwe organisatie heeft in ieder geval grote plannen voor de toekomst van het festival. Het moet vooral nóg multicultureler. Daar hoort ook de Turkse en Marrokaanse cultuur bij. Iets waar men vroeger huiverig voor was, uit angst dat het Surinaamse karakter zou verdwijnen. Daar is Renfrum niet bang voor. ‘We bouwen een groot podium, het inheemse cultuureiland.’ Surinamers moeten hier uitgebreid aan hun trekken kunnen komen. En er moet geëxperimenteerd worden. Opera is een van de nieuwe disciplines waarover gepraat wordt. De nieuwe organisatie wil zich zo onderscheiden van de oude. ‘Als niet dit jaar, dan wel het jaar daarop.’ De naam veranderde alvast in Kwakoe Amsterdam. Met de nieuwe organisatie is het tijdperk van het oude Kwakoe voorbij. Nou ja voorbij, de vrijheid van het festival is ingeperkt en de culturele grenzen zijn open. De politiek kan met een schone lei verder. De nieuwe voorzitter is zich bewust van de politieke bemoeienis. Het stadsdeel wil het festival volgens Renfrum maar al te graag in de buurt hebben, maar let nu strenger op de regels. Dus worden dit jaar extra toezichthouders ingezet, rommelmakers op de vingers getikt en geen fles Surinaams bier mag meer een tent verlaten. ‘Maar het blijft toch een buitenfeest, je kunt niet alles controleren. Die Djogo-fles hoort toch bij de cultuur.’ p

Lieve Papa, Wij vonden het super dat we nu eens jou moesten aanmoedigen bij een voetbalwedstrijd, in plaats van jij steeds ons .... maar we hebben nu al wel gezien dat wij veeel beter kunnen voetballen, wij vallen niet zo vaak en wij schieten tenminste wel raak !!! Groeten van de voetbalkanjers thuis ! Remco en Tim van Lagen

Lieve Nickyboy, ook deze keer val je weer buiten de boot met je vaderdagkado, maar voor mij ben je de beste die er is, daarom gaan we lekker uit eten, liefs R

Lieve lieve Theo, Hierbij even een berichtje om te melden dat ik ontzettend veel van je hou. Wat fijn dat je er altijd voor me bent, dat je me steunt, helpt en raad geeft wanneer ik dat nodig heb. Maar vooral bedankt voor alle liefde welke ik in mijn leven heb mogen ontvangen. Pap, ik hou van je en zal dat altijd blijven doen. Bedankt dat je mijn vader bent. xxx, Chieltje

Lieve Sierd, Je bent dan wel niet mijn vader, maar wel de stiefvader van mijn 3 kinderen en ik wil je alleen maar vertellen hoe geweldig ik het vind wat je allemaal voor ze doet, alsof het je eigen kids zijn. Ik denk dat er weinigen zijn zoals jij en daarom wil ik je op vaderdag extra in het zonnetje zetten, want je hebt het dubbel en dwars verdient en dat vinden de kids gelukkig ook!! Jane

Vaderdag berichten

Lieve papa Nick, Onze hard werkende paps mag nu wel eens in het zonnetje worden gezet! Altijd bereidt om ons als taxi-chauffeur, klusser, tuinman en adviseur te ondersteunen. En dan ook nog gewoon paps kunnen zijn. We zouden het vaker kunnen zeggen, maar hier komtie: Love you!!! Karlijn, Rogier en Maaike

Lieve pa, Je bent de gezelligste en leukste vader die ik me kan wensen, en nu blijk je ook nog eens de leukste Opa te zijn! Fijne vaderdag! Linda Gerrits

Paps, nu ik weer bij jou woon, komt dat over als heel gewoon, maar voor mij is het Super, we kijken samen voetbal op TV, drinken koffie heel tevree, Praten samen heel wat af, en over jou wijsheid sta ik soms paf! Ja, voor mijn lieve Pa neem ik mijn petje af!! Ellen Welten

Lieve Papa, Dit word onze tweede vaderdag die we samen vieren, bij de eerste was ik toen net 2 weken oud :-) Nu ben ik net 1 jaar geworden en heb ik samen met mama een mooie verassing gemaakt. En net als bij onze eerste vaderdag krijg (o)pa Luut wordt dit jaar 70 jaar ! je nu ook weer een ontbijtje op bed. Ik daarom tijd voor een extra gebaar vind het heel leuk dat we altijd samen wat leuk dat dit nu op Vaderdag kon spelen, vooral als je me hoog in de dankzij “de Pers” en “Bongo belevenisbon” lucht heen en weer zwaait en dat je me (o)pa, Fijne vaderdag en tot straks ! verhaaltjes voorleest, daarom Papa een Christel , Sanne en Nieke hele fijne vaderdag en een hele dikke knuffel van mij Knuffffffffffff Berry je bent de allerbeste vader van de wereld, je bent er altijd Melvin voor je gezinnetje!!!! Maria

Papa, wij houden heel veel van je ondanks dat je de grootste schetenlater bent! dikke kus je meiden Kim en Naomi

Ey pa! Ik ben er dan wel niet vandaag, maar wil je via deze weg een fijne dag wensen. De laatste jaren is onze band heel veel beter geworden, en daar ben ik trots op! Het gaat ons goed! TOT SNEL! Groet, -xx- Martijn

Lieve pap, Je zegt altijd dat je heel erg graag in een luchtballon zou willen vliegen, maar eigenlijk het ook weer niet durft, welnu, ik bied je bij deze aan om mee te gaan om je handje vast te houden, we gaan ervoor! Ik wens je een hele gezellige vaderdag en dat je lekker verwend mag worden, wat jij verdient als geen ander! Liefs je 18 jarige dochter Melissa

Omdat je de eerste en de enige zal blijven. Met ogen blauwer dan de mooiste lucht. Met een knipoog van ons allemaal (dus inclusief de grote en de kleine). ;)’ Mireille

Het mooiste cadeau op vaderdag is toch passen op je kleinkind? Veel liefs van je dochter en schoonzoon vanaf Oerol, Terschelling! PS. Ze mag niet te laat naar bed, want dat doen wij al ;-) Je dochter

Lieve paps,je bent al 45 jr mijn rots in de branding,toen ik klein was,ving je me op,nu doe je dat nog steeds, niet letterlijk meer, nu figuurlijk, zoals jij vaak zegt, vader ben je voor het leven, hoe oud je kind ook is. en pa.....bedankt dat je er altijd voor me bent! Hoi Pap, Erin Visser Kom nou maar eens achter je krantje vandaan, want vandaag moet je racen gaan. Of een tandemsprong, dat kan ook, niets brengt jou van de kook. Daarom heb ik een sensationeel kado voor jou, omdat ik heel veel van je hou! Pa is van het ouderwetse soort Morgen mag je je krantje weer verder lezen, als je je heldenmoed hebt bewezen! jasje, dasje en een gestreken boord Quinty Maar hij is oergezellig en af en toe lekker gek Hé pa, bedankt dat Daarom verdient hij bij De Pers een plek je met mam bent Ellen Pohlman getrouwd, anders waren wij er niet Pap wij houden onwijs veel van jou dat weet u geweest! Want wij wel.....ja kijk maar op je arm je krijgt hiervan vinden het leven, met kippenvel. jou en mam, veel te xx janno en branko leuk, liefs van je kids

Winnaars worden volgende week op DePers.nl/vaderdag gepubliceert

Kijk voor het laatste Vaderdagnieuws op: DePers.nl/vaderdag



 
 


Zijn 23

Kosten Koper Hoofddorp Wie Hoofddorp denkt, denkt nieuwbouw. Daaruit bestaat het ook grotendeels. Maar niet helemaal. Wie goed zoekt, vindt nog pittoreske jaren-30-woningen tussen de nieuwbouw.

SIMONE BEST

Oud tussen nieuw Pamela Wilhelmus

O

ranje vlaggetjes wapperen in strengen over het idyllische weggetje. De touwen zijn strak gespannen tussen de pittoreske jaren-30-huisjes die het straatje sieren. Deze wijk gaat helemaal op in het voetbal. En dat mag ook wel. We zijn hier namelijk in het geboortedorp van Rob en Richard Witsche, de broers die meermalen uitkwamen voor het Nederlands elftal. De oude , kleine stadskern van Hoofddorp. Hoofddorp is de laatste paar decennia flink gegroeid, wat er in heeft geresulteerd dat het grootste deel van

het dorp bestaat uit nieuwbouw. Maar niet hier, op de Stationsweg. Een weg die overigens nogal ver van het NS-station ligt, maar de naam is goed te verklaren. Het huidige NSstation dateert uit 1981. Toen bestond de Stationsweg al tientallen jaren. Wel vlakbij de Stationsweg ligt het oude station, dat in 1912 werd gebouwd, en in 1935 alweer werd gesloten. Vervolgens werd het een postkantoor en tegenwoordig zijn er woonhuizen in gebouwd. Aan dit station heeft de Stationsweg haar naam te danken. De oude stadskern van Hoofddorp doet nog vaag terugdenken aan lang vervlogen tijden. In krap veertig jaar is het inwonertal van de stad meer dan vertienvoudigd: in 1970 woonden er nog zo’n 7.000 mensen,

in 2008 al meer dan 72.000. Jaren30-huizen als op de Stationsweg zijn dan ook dun gezaaid. Nummer 78 staat nu te koop. Het is even zoeken als je aankomt, want tussen nummer

De rode rozen vloeken een beetje met de oranje vlaggetjes 70 en nummer 80 gaapt de grote ingang van een parkeerplaats, maar huizen, ho maar. Voor nummer 78 moet je langs nummer 80 lopen. De voordeur zit aan de achterkant.

Rode rozen Zowel voor als achter het huis ligt een riante tuin. De rode rozen van de

voortuin staan er mooi bij, al vloeken ze een beetje met de oranje vlaggetjes in de straat. De achtertuin wordt doorkruist door een paadje waar de buurvrouw ook langs moet kunnen volgens het recht van overpad, maar achter dit paadje loopt de tuin nog behoorlijk ver naar achter door, met halverwege een schutting zodat de lap grond in twee gedeeltes is verdeeld, met daarachter nog een grote schuur. Ook het huis heeft betrekkelijk wat oppervlakte met z’n 90 vierkante meters. De woonkamer kan wel wat smal aandoen. Maar dat is ook niet verwonderlijk wanneer je bedenkt dat het huis drie woonlagen heeft: behalve op de eerste verdieping twee slaapkamers en een badkamer is er ook op de zolder nog een kamer ge-

De afhaalhap: Perzië De Aardige Pers Perzië. De naam heeft iets sprookjesachtigs. Wellicht heeft dat te maken met het sprookje van de verhalen van duizend-en-een nacht. De Perzische koning Sjahriaar is bedrogen door zijn echtgenote, en dat maakt hem zo kwaad dat hij elke dag een maagd huwt en haar de volgende ochtend vermoordt. Tot hij een van de laatste huwbare maagden trouwt in zijn buurt, Sheherazade. Zij heeft niet zoveel zin om gedood te worden, dus ze verzint een list. De eerste avond vertelt ze de koning een verhaal voor het slapengaan, dat aan het einde van de avond nog niet af is. De koning is nieuwsgierig naar de ontknoping, dus ’s ochtends spaart hij haar zodat ze

hem het verhaal kan afvertellen. Maar uiteraard is het verhaal de volgende avond nog niet af, en zo gaat dat duizend en een nacht door. Deze sprookjes zijn lange tijd als een Perzische raamvertelling gezien, dus wellicht dat de naam Perzië zijn sprookjesachtige karakter daaraan dankt. Hoe het ook zij, Perzië klinkt in elk geval een stuk mystieker dan Iran, zoals Perzië sinds 1935 in de volksmond wordt genoemd. Dat heeft restaurant De Aardige Pers begrepen. Het eten is Iraans, maar ze noemen het Perzisch. De namen op de menukaart zouden niet misstaan in de sprookjes van Sheherazade: Kashkebademjan, Tjello kabab sultani, Saman, en ga zo nog maar even door. We zijn getriggerd, en daarom gaan we voor ons eten naar de Pers. Wij kiezen voor Ash als voorgerecht, een groentesoepje met kikker-

maakt. Door een nieuw veluxdakraam is de zolder erg licht geworden. Het enige wat jammer is, is dat wanneer je uit het raam kijkt, de idylle van de achtertuin wordt verstoord door de kale parkeerplaats die achter het huis loopt. Gelukkig komt de romantiek van de rode rozen in de voortuin slechts tijdelijk niet helemaal uit de verf, door het contrast met de oranje vlaggetjes. Maar een ding weten we daar zeker van. Het kan een kwestie zijn van een paar dagen of van een paar weken, maar die vlaggetjes, die zijn uiteindelijk toch echt weer weg. p Stationsweg 78, Hoofddorp Vraagprijs: 249.500 euro Oppervlakte: 90 m2

Pamela Wilhelmus erwten en spinazie. Als hoofdgerecht nemen we Zerekesh Polo, dat is rijst met zoetzure rode bessen en kip. En het toetje, tsja, daar kunnen we in deze sprookjessetting niet omheen. We nemen een mix van Iraans ijs met saffraan en Faloedeh, traditioneel ijs van vermicelli en rozenwater. Tjee, wie had gedacht dat we de idylle van rozenwater nog eens als toetje zouden eten. Mona is er niks bij. De soep is nogal dik. Eigenlijk lijkt het meer op een flinke bak bruin uitgeslagen spinazie à la crème met hele kikkererwten erin. Maar hij smaakt best oké. De Zereksh Polo is niet zo heel bijzonder, hoewel de kip van het bot af valt van malsheid. Maar wat er wel bijzonder aan is: je denkt dat je er een bak sla bij krijgt, maar niets is minder waar. De bak met groenvoer die bij het hoofdgerecht wordt geserveerd

bestaat uit een melange van exquise kruiden. We herkennen munt en peterselie, maar er zitten zeker nog twee andere, lastig te definiëren gewassen tussen. Als je die door de rijst heen snippert, smaakt het echt subliem. En dan het toetje met rozenwater. Het

Iraanse ijs is lekker, veel stroperiger dan we gewend zijn, met hele stukken pistache erin. Maar het hoogst zijn de verwachtingen natuurlijk gespannen voor de Faloedeh, vermicelli met rozenwater. Je ziet de stukjes vermicelli erin zitten, en de rozige zweem over het wittige ijswater zal ongetwijfeld het rozenwater zijn. Ziet er leuk uit, maar door de vermicelli doet het ons een beetje denken aan rijstepudding, en daar houden we niet van. Niettemin: het eten was lekker, en de verrassingen van de kruiden en het rozenwater groot. Wij vinden De Pers inderdaad aardig. p De Aardige Pers 2e Hugo de Grootstraat 13 B, Amsterdam www.samanrestaurant.nl Oordeel: 7+

Film

24



 
 


door de redactie van filmvalley

Interview

De tweehoofdige regisseur Een interview met Joel en Ethan Coen is een bijzondere ervaring. Je stelt vragen aan twee personen, maar krijgt in feite altijd antwoord van één. Ze maken elkaars zinnen af en spreken elkaar nooit tegen.

gen. Dat is de enige manier waarop ik het kan omschrijven. Maar ik denk dat het dat ook is wat de boeken van Cormac zo bijzonder maakt.’

Boodschap

Theo Kingma

A

nton Chigurh gooit een muntje op en bepaalt het lot van een onschuldige winkelier. Deze indrukwekkende scène in de boekverfilming No Country For Old Man, komende week verkrijgbaar op dvd, staat ons op het netvlies gebrand. De Coens hebben een bijzondere band met het thema geluk en lotsbepaling. ‘In hoeverre iemands lot bepaald wordt door zoiets onpersoonlijks als geluk is een belangrijk thema in het boek van Cormac McCarthy en dat wilden we graag behouden in de film’, aldus Joel. ‘Daar zijn we erg in geïnteresseerd. Maar niet omdat wij daar zelf iets speciaals mee hebben, het is geen autobiografisch element of zo. Het komt allemaal uit het brein van Cormac McCarthy. Bovendien definieert het ook het personage van Javier. De arrogantie van zo’n charismatisch personage wordt in die scène op een mooie manier weergegeven.’ ‘Bovendien hebben we er een terugkerend visueel thema van gemaakt door het muntje meerdere malen te gebruiken’, vult Ethan aan. ‘Op die manier werkt het op verschillende niveaus in de film.’

Een gewone bezoeker De film speelt zich af in de jaren tachtig in het Zuidwesten van de VS. ‘Het heeft onvermijdelijk iets weg van films van regisseur Sam Peckinpah, maar daar waren we niet bewust mee bezig’, aldus Ethan. ‘Misschien dat Cormac McCarthy zelf ook wel films keek en hieraan dacht, wie zal het zeggen?’ De schrijver van het gelijknamige boek

UNIVERSAL

is overigens niet door de broers geraadpleegd. ‘We hebben hem wel ontmoet’, aldus Joel, ‘maar dat was pas tijdens de opnames. Hij woont toevallig vlakbij waar we aan het filmen waren in New Mexico, dus kwam hij langs. Maar niet om adviezen te geven, meer gewoon als bezoeker. Hij wilde zich niet bemoeien met de opnames, dat was erg fijn. Hij gaf ons echt het gevoel dat we konden doen wat we wilden met de bewerking van het boek.’ De film blijft erg dicht bij het boek, maar volgens Ethan konden ze uiteraard niet alles in de film stoppen. ‘Het belangrijkste dat we weg hebben gelaten is de interne monoloog van de sheriff die wordt gespeeld door Tommy Lee Jones. Die zitten door het hele boek heen verweven, maar hebben niet veel met het verhaal te maken. Dus het eerste waar we over na moesten denken toen we het script gingen schrij-

ven was wat we met die monologen gingen doen. Het antwoord was vrij simpel: dat moest worden geschrapt. Dus de sheriff komt in de film minder voor dan in het boek. We hebben delen van die teksten wel verwerkt in de scènes, maar het grootste gedeelte is verdwenen.’

Klankkleur Zoals altijd hebben Joel en Ethan samen het scenario geschreven. ‘Het was deze keer niet anders dan alle andere keren dat we samen een script schreven’, aldus Joel. ‘We hebben beiden het boek gelezen en voelden ons tot dezelfde dingen aangetrokken en zagen allebei dezelfde mogelijkheden. Dus toen we de film eenmaal gingen maken hadden we allebei hetzelfde idee over welke aanpak de beste was.’ Die aanpak is nogal donker uitgepakt, maar dat is volgens Joel inherent aan de boeken van Cormac

McCarthy. ‘Maar er zit aan het einde altijd een soort glinstering in waardoor ze niet eenkleurig zijn, snap je? Hij geeft er een soort andere smaak aan.’ ‘Ja, het is vreemd’, vult Ethan aan. ‘Het is een vreemde soort klankkleur. Het is uitermate duister

Er zit iets in de Texaanse cultuur wat ons interesseert en op een bepaalde manier ook kil, maar tegelijk niet deprimerend wat vreemd is, maar…’ Joel: ‘Hij slaagt erin om het niet allemaal één kleur te laten zijn.’ ‘Precies’, reageert Ethan, ‘luister maar naar Tommy Lee Jones op het einde. Die monoloog komt rechtstreeks uit het boek en dat is… Wat is het precies?’ ‘Het voelt alsof je naar iets kijkt wat heel zwart is’, vult Joel aan, ‘maar daaronder zie je andere kleurschakerin-

De vraag of er een boodschap in No Country For Old Men zit is er eentje die de broers graag willen ontwijken. ‘Om een of andere reden voelen wij ons aangetrokken tot films die zich afspelen in het Zuiden van de VS’, aldus Joel, ‘en dit is na Blood Simple de tweede film die zich afspeelt in Texas. Er zit iets in die cultuur wat ons interesseert. Maar daar staan we niet heel bewust bij stil, dat analyseren we niet. We kwamen er eigenlijk pas achter toen we de film al aan het maken waren. Misschien was dat wel iets wat ons beiden onbewust aantrok in het boek. Ook is het de tweede film die we maken over een politieagent in een klein Amerikaans dorpje. Er zijn natuurlijk heel wat verschillen met Fargo, met name de locatie, maar er moet iets mee zijn wat ons beiden interesseert. Maar op deze manier ben ik natuurlijk…’ Ethan vult aan: ‘De vraag over de boodschap aan het vermijden.’ Ja, terug naar de vraag over de boodschap. ‘Nou ja, het is niet helemaal om het antwoord te vermijden’, aldus Ethan, ‘want wij denken niet over de film na in die termen. Voor ons is het een verhaal met interessante personages die het ergens moeilijk mee hebben, net als in Fargo, zoals Joel al zei. Mensen die worstelen met… hoe zeg je dat? Een moreel ondoorgrondelijk universum. En dat is interessant, maar er is geen boodschap die wij eruit halen.’ ‘Er zit geen les in die we aan de kijker willen meegeven. Het is gewoon…’, aarzelt Joel. Ethan vult zijn broer automatisch aan: ‘Het is interessant om de personages te zien worstelen met hun problemen.’ p No Country For Old Men verschijnt komende week op dvd

Filmografie

De films van Joel en Ethan Coen Al bijna een kwart eeuw jaar maken ze samen films. Het resultaat is soms verbluffend, heel soms ietwat tegenvallend, maar altijd bijzonder. Een kort overzicht van hun carrière tot op heden. Bareigenaar huurt schurftige detective in om zijn ontrouwe vrouw en haar vriendje om te leggen. Ode aan de film noir. Detective Visser: ‘Gimme a call whenever you wanna cut off my head. I can always crawl around without it.’

De rechterhand van een gangsterbaas heeft een affaire met diens vriendin. Dit leidt tot een hoop consternatie. Een geslaagde hommage aan de gangsterfilm van weleer. Tom Reagan: ‘All in all not a bad guy - if looks, brains and personality don’t count.’

Barton Fink (1991) Jonge toneelschrijver gaat begin jaren veertig voor een filmstudio wer-

O Brother, Where Art Thou? (2000)

No Country For Old Men (2007)

The Man Who Wasn’t There (2001) Gezet in de jaren zestig probeert een kapper de baas van zijn vrouw te chanteren. Zwart-witfilm met typische Coen-elementen. Ed Crane: ‘Sooner or later everyone needs a haircut.’

Raising Arizona (1987)

Miller’s Crossing (1990)

point in mortal danger of expiring, does this little square represent?’

In het VS van de jaren dertig gaan drie ontsnapte gevangenen in een bizar avontuur op zoek naar een zak met geld. De soundtrack was tevens de plaat van het jaar. Ulysses Everett McGill: ‘Damn! We’re in a tight spot!’

Blood Simple (1984)

Een echtpaar dat geen kinderen kan krijgen besluit een baby te kidnappen. Nicolas Cage en Holly Hunter schitteren in deze hilarisch absurde komedie. H.I.: ‘Biology and the prejudices of others conspired to keep us childless.’

The Dude: ‘That rug really tied the room together.’

UNIVERSAL

ken, maar krijgt last van een writer’s block. Gouden Palm-winnaar. Charlie: ‘You think I made your life hell? Take a look around this dump. You’re just a tourist with a typewriter, Barton, I live here.’

The Hudsucker Proxy (1994) Minkukel wordt als baas van groot bedrijf aangesteld en ontdekt de hoelahoep. Hun eerste big budget film werd een pure komedie, maar dan wel op de Coen-manier. Sidney J. Mussburger: ‘When you’re dead, you stay dead. Don’t believe me, ask Waring Hudsucker.’

Fargo (1996) Ultieme loser Jerry Lundegaard huurt een stel boeven in om zijn vrouw te kidnappen, maar dat gaat mis. Gortdroge humor in combinatie met keiharde crime. Marge Gunderson: ‘I’m not sure I agree with you a hundred percent on your police work, there, Lou.’

The Big Lebowski (1998) The Dude, The Dude en nog eens The Dude, in een film over misverstanden en een ontvoering. Briljante droge humor maakt van deze film een moderne cultklassieker.

Een eenvoudige lasser met een koffer vol geld wordt achterna gezeten door een psychopaat met een cattle gun. De Coens verdienden er vier Oscar mee. Anton Chigurh: ‘What’s the most you ever lost on a coin toss?’ p

FILMVALLEY NU OVERAL TE KOOP!

Intolerable Cruelty (2003) Een echtscheidingsadvocaat en een gewiekste ex-klant raken slaags in deze screwball romkom. Hun duurste film tot op heden. Marylin Rexroth: ‘I will tell you what you need to know. Mr. Massey, you may think you’re tough, but I eat men like you for breakfast.’

The Ladykillers (2004) Een groep excentrieke boeven probeert op onhandige wijze een bank te beroven. De eerste (en hopelijk laatste) remake van de Coens. Professor G.H. Dorr: ‘And what, to flog a horse, that if not dead is at this

WWW.FILMVALLEY.NL

Doen 25



 
 


High end Lifestyle for her

www.good2b.nl

To do for her For your eyes only

Louis Vuitton Soundwalk

Zaterdag 14 juni Strand Zuid, Europaplein 22, Amsterdam Entree is € 35

Louis Vuitton en de kunst van het stijlvol reizen zijn al sinds 1854 onlosmakelijk met elkaar verbonden. De luxe tassen- en kofferlijn spreekt natuurlijk al voor zich, maar ook de Louis Vuitton City Guide is in de afgelopen tien jaar uitgegroeid tot een naslagwerk voor modieuze reizigers.

Rotterdam Fashiontour

Diverse dagen tussen 14 juni t/m 12 juli Op verschillende locaties in Rotterdam Kosten zijn € 59

Nacht van de Romantique

MyCityLofts

Om dit te vieren lanceert Vuitton op 16 juni de Louis Vuitton Soundwalk. De Louis Vuitton Soundwalk is een MP3 audio Travel Guide die je rechtstreeks kunt downloaden vanaf de website. In eerste instantie biedt Vuitton, met het oog op de Olympische Spelen, een Travel Guide voor drie Chinese steden. Op een originele en moderne manier kun je Beijing, Hong Kong en Shanghai ontdekken, want de Louis Vuitton Soundwalk leidt je niet alleen langs de toeristische trekpleisters, maar ook langs de verborgen plekjes en de plaatsen waar de ‘locals’ graag komen. Voor meer informatie surf vanaf 16 juni naar louisvuitton.com.

Of je nu een weekend of een aantal maanden in een stad wilt toeven, het verblijf in een appartement is stukken fijner dan een hotelkamer. Aanleiding voor Arlette Goslinga om in hartje Rotterdam een bijzonder onderkomen te creëren: MyCityLofts. Het appartement meet ruim 50m2 en herbergt onder andere een luxe keuken, badkamer, flatscreen televisie, groot bed, wasmachine en internetaansluiting. MyCityLofts is gevestigd aan de Goudsewagenstraat in Rotterdam. Je boekt het appartement voor € 180 per nacht voor twee personen (vanaf twee nachten).

High end Lifestyle for men

www.sohomme.nl

Festival Mundial

Van 1 juli t/m 31 augustus is bij NEMO de zomertentoonstelling ‘Wie ben ik’ te zien. Wat bepaalt jouw identiteit en hoe word je herkend? Ingewikkelde vragen komen aan de

orde zoals: Ben je je lichaam, ben je wat je denkt of wat je omgeving van je vindt? Waar sta jij geregistreerd? Hoe symmetrisch is jouw gezicht? Maak je eigen persoonlijk dossier aan en laat je sporen na in NEMO’s

t/m 22 juni In en om het NAi, Museumpark, Rotterdam Entree tot 17:00 gratis, daarna € 6 Voorstellingen bezoek je vanaf € 1 tot € 8,50

Van Labyrinth tot Big Mama t/m 9 november Audax Textielmuseum, Goirkestraat 96, Tilburg Entree is € 5

Hot Summer Cool Jazz (live edition)

Vrijdag 20 juni Strand aan de Maas, Leuvehoofd 5, Rotterdam Entree is € 2,50

Meer agenda check: www.good2b.nl

To do for men t/m 16 augustus Witzenhausen Gallery, Elandsstraat 145, Amsterdam Entree is gratis

Zowel op zaterdag als op zondag staat het programma garant voor een verfrissende mix van traditioneel en modern. Van Leaf, Bassekou Kouyaté en Pete Philly & Perquisite tot New Cool Collective, Room Eleven en Alain Clark: allen zullen ze zorgen voor een verrassend muzikaal programma. Natuurlijk is wederom een belangrijke plaats weggelegd voor talent uit ontwikkelingslanden. Naast muziek kun je ook dans, poëzie, educatie, workshops en debatten verwachten. Ook is er weer een camping opgebouwd, waar je eventueel kunt overnachten. Entree is € 10 per dag of € 15 voor een passe-partout.

Wie ben ik?

De Parade

Expo: fotograaf Paul Blanca

Van wereldmuziek tot hiphop en van Anouk tot Natascha Atlas: tijdens Festival Mundial gaat het feilloos samen. Van 13 t/m 15 juni staat het Tilburgse Leijpark wederom in het teken van dit muziek-, informatie-, en cultuurevenement van wereldformaat.

Voor eigentijdse ouders

Zaterdag 14 juni Hofvijver, Den Haag Kaarten variëren van € 6 tot € 69

LOS

Zondag 15 juni Bloomingdale aan Zee, Zeeweg 94, Overveen Entree is € 10

IWC pilotenset voor Vaderdag Het kost € 38.000, de unieke set van twee pilotenhorloges van IWC, maar dan heb je wel het ultieme vaderdagcadeau. De Big Pilot’s Watch met een kast van platina (46,2 mm) voor vader en de kleinere uitvoering in staal (39 mm) voor zijn zoon. Beide pilotenhorloges, met automatische opwinding, hebben dezelfde lichtgekleurde wijzerplaat en band van bruin krokodillenleer. De binnenste cirkel aan de achterzijde van het horloge is gereserveerd voor het graveren van een naam. Kijk voor meer informatie op www.iwc.com.

www.thekidsdaily.nl

Form + Volume

t/m 15 juni Designhuis, Stadhuisplein 3, Eindhoven Entree is € 5

Amsterdam Roots Festival 14 t/m 21 juni Diverse locaties in Amsterdam Entree verschilt per optreden

Graphic Design Festival t/m 29 juni Diverse locaties, Breda Entree is grootste gedeelte gratis

Concert Jimmy Cliff

Dinsdag 17 juni Paradiso, Weteringschans 6-8, Amsterdam Kaarten kosten € 22,50

Meer agenda check: www.sohomme.nl

To do for Kids Kids’n’Billies

zomertentoonstelling ‘Wie ben ik’. Alles is natuurlijk weer heel interactief. Het is geschikt voor kinderen vanaf 6 jaar. Na het bekijken van de tentoonstelling, kun je lekker chillen op het dak van NEMO. Van 28 juni t/m 31 augustus hebben zonaanbidders elke dag van 12:00 tot 19:30 uur gratis toegang tot het grootste dakterras van Amsterdam: BovenNEMO.

14 juni Openluchttheater de Goffert, Nijmegen Entree is € 12,50

Zoo Crime Investigation

14, 21 en 28 juni Zoo Parc Overloon, Zoo Labyrinth Boekelo, Dierenpark Wissel in Epe, en Aqua Zoo Friesland € 5,75 voor de activiteit

Zoomeravonden

Juni, juli, augustus Artis, Plantage Kerklaan 38-40, Amsterdam Entree is € 17,50 voor volwassenen en € 14 voor kinderen

De wereld van Playmobil

Het Grote Vakantieboek Het Grote Vakantieboek van Jane Bull staat boordevol tips om de vakantie mee door te komen. Met spelletjes voor onderweg, leuke dingen om in de natuur te doen en tips over hoe je de herinneringen aan je vakantie het best kunt bewaren. Het boek is geschikt voor kinderen van 7 jaar en ouder. Thekidsdaily.nl geeft drie keer Het Grote Vakantieboek weg. Kijk snel op de site hoe je hier kans op kunt maken.

Van 22 juni t/m 26 oktober Museum van de Twintigste Eeuw, Bierkade 4, Hoorn Entree is € 4 voor volwassenen en € 2 voor kinderen

Reizend Kinderspeelgoed festival T/m 9 augustus Bijenkorf Amsterdam, Amstelveen, Eindhoven, Arnhem, Utrecht, Maastricht, Den Haag en Rotterdam

Kinderparade

T/m 17 augustus Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Amsterdam Entree voor kids tot 12 jaar is gratis

Meer agenda check: www.thekidsdaily.nl

26

Lezen



 
 


Urban Book Shop Antwerpen De Scheldestad bracht grote schrijvers als Willem Elsschot en Hubert Lampo voort. Maar veel Nederlanders kennen de stad vooral uit de karakteristieke rode albums van Willy Vandersteen.

Kaas en katholicisme Auke Hulst

O

oit woonde er een reus aan de Schelde die onwillige tolbetalers de handen afhakte. Druon Antigoon, zoals het heerschap heette, had de gewoonte de aldus vergaarde klavieren in de rivier te werpen. Tót de Romeinse soldaat Silvius Brabo langskwam. Brabo doodde Antigoon en wierp in een ironische bui ook diens handen in de Schelde. Handwerpen werd Antwerpen. Althans, zo wil de legende. Het moge duidelijk zijn: enige fantasie is de Antwerpenaar niet vreemd. De stad – waar het gemoedelijk flaneren is van Grote Markt naar Hendrik Conscienceplein – kent dan ook een literaire traditie die doordesemd is van magisch realisme. Met een niet geringe smak katholieke symboliek. Neem De komst van Joachim Stiller (1960), de klassieke roman van Hubert Lampo. De swamibami-achtige figuur Joachim Stiller kondigt zijn komst aan middels brieven en telefoontjes. Maar wie is Stiller? Is het de auteur van een zestiende-eeuws boek over het einde der tijden? Is het de tragisch omgekomen Amerikaanse militair? Is hij, wellicht, de terugkerende Jezus? Zowel journalist Freek Groenevelt als wiskundelerares Simone Marijnissen raken in de ban van die vraag én van elkaar. Maar helaas, als Stiller eindelijk een punt van rendez-vous heeft doorgegeven – het stationsplein – wordt hij vlak voor de ontmoeting door een legertruck overreden. Wanneer Freek drie dagen later het mortuarium bezoekt, is het lichaam verdwenen. Zoals het lichaam van... U raadt het al. Of neem Het Dwaallicht van Willem Elsschot, zonder twijfel de grootste Antwerpse schrijver van de afgelopen honderd jaar. Zijn alter ego Laarmans, een miezerige loonslaaf die soms blijk geeft van een oprisping van illusies, heeft voor het eerst in lange tijd besloten naar huis te gaan zónder pitstop in de kroeg. Het goede voornemen wordt doorkruist door drie Afghanen. De man-

nen zijn op zoek naar ene Maria, die van het drietal sigaretten, een sjaaltje en een pot gember cadeau heeft gehad. Laarmans besluit ze te helpen, al stelt hij zich bij de vereerde Maria een dubbelhartige hoer voor. De zoektocht blijkt vruchteloos. Tijdens de druilerige novembernacht wordt Maria niet gevonden – mogelijk omdat ze ook niet bestaat.

Illusies Is dan niets normaal in Antwerpen? Jazeker wel. Er moet bijvoorbeeld kaas worden verkocht. Veel kaas. Zelfs als kaas je de neus uitkomt. Zoals bij de eerder genoemde Laarmans, die zich in het magistrale Kaas (1933) heeft laten verleiden tot handel in... kaas. Terwijl hij zich bezighoudt met futiele zaken – de aanschaf van de perfecte schrijfmachine, bijvoorbeeld – neemt de kaasvoorraad onverantwoorde proporties aan. Laarmans had gehoopt dat de handel in zijn bloed zou zitten. Wat in zijn bloed zit, is mislukking. De enige kaas die hij verkoopt, gaat tegen kostprijs naar bekenden. Het is merkwaardig om zo’n triviaal product een centrale rol te geven in een verhaal over kapotgeslagen illusies. Maar Elsschot zat in de reclame, waar elk product triviaal is, en illusies in rap tempo worden afgeschminkt. Decennialang was Alfons de Ridder, zoals de schrijver in werkelijkheid heette, advertentie-ac-

U schijnt de stad niet goed te kennen? Marco Daane en Wieneke ‘t Hoen

Kaas Willem Elsschot Querido

quisiteur voor Snoecks. Tot zijn eigen irritatie. ‘Niet alleen walg ik van reclame’, zei hij ooit, ‘maar ook van de commercie in het algemeen. Ik moest wel reclame bedrijven, want van mijn pen heb ik nooit kunnen leven.’ Kaas, dat net als zijn Brusselse anti-reclame-dubbelaar Lijmen/ Het Been uitblinkt in afgewogen zinnen, is in elk geval houdbaarder gebleven dan het reclamevers: ‘eet mosterd van Tierenteyn Ferdinand / veruit de bekwaamste fabrikant /

Elsschot zat in de reclame waar elk product triviaal is van ons beminde Belgenland’. Ook nu mag Kaas zich nog in warme belangstelling verheugen. Met dank aan Dick Matena, die het boek met veel succes in stripvorm goot.

Volksschrijver Wie een literaire wandeling wil maken door Antwerpen, zou dat eens moeten doen met het boekje U schijnt de stad niet goed te kennen? (2002) in de hand. De gids brengt alle belangrijke Antwerpse plekken uit leven en werk van Elsschot in kaart. Zoals begraafplaats Schoonselhof, waar naast Elsschots as ook Hendrik Conscience begraven ligt. Deze gigant uit de negentiende eeuw werkte zich gedisciplineerd op

Kaas Dick Matena / Willem Elsschot Atheneaum-Polak & Van Gennep

Het dwaallicht Willem Elsschot Querido

tot Vlaams Volksschrijver. De man die ‘zijn volk leerde lezen’ werd in Antwerpen geboren, waar hij zijn klassieker De Leeuw van Vlaanderen (1838) schreef. Veel meer dan Brussel heeft Antwerpen schrijvers voorgebracht en geïnspireerd. Carl Friedmans Twee koffers vol (1993) verhaalt over een filosofiestudente die in de jaren zeventig worstelt met haar joodse identiteit en de oorlog die ze zelf niet meemaakte. Ivo Michiels voert in zijn symbolisch-existentialistische Het afscheid (1957) een zeeman en diens vrouw op, die steeds weer veroordeeld zijn tot afscheid nemen. Jef Geeraerts situeerde (onder veel meer) zijn misdaadroman De PG (1998) in de stad. En dan is er nog J.M.H. Berckmans, de Vlaamse liefdesbaby van Bukowski, Céline en De Sade. Diens Antwerpen is een grimmige zelfkant, van drank en depressies doortrokken, spelend in het soort wijken waar het Vlaams Blok zijn stemvee haalt. ‘Zuipen jong zuipen jong zuipen’, schrijft hij in Het zomert in Barakstad (1993). ‘Jaja. Hij weet het wel. Hij zuipt zich nog eens kapot. Vroeg of laat zuipt hij zich nog eens kapot. Zoals zijn vader. Die ligt eronder. Onder de zoden. Nochtans een beer van een vent. Vijfenzestig is die geworden. Niet oud.’ En in Taxi naar de Boerhaavestraat (1995): ‘Mensen dat is viezigheid en vuiligheid.’ Ook mooi ontluisterend (want liefdeloos en

De raap van Rubens Willy Vandersteen Standaard Uitgeverij

De komst van Joachim Stiller Hubert Lampo Meulenhoff

wanhopig): Rock & Roll met Frieda Vindevogel (1991) en het recente Je kunt geen twintig zijn op suikerheuvel (2006). Niet voor tere geesten! Na Berckmans heeft een mens wel behoefte aan iets luchtigs. Ook daarin is voorzien. Suske en Wiske zijn kinderen van Antwerpen, net als hun geestelijk vader Willy Vandersteen. Zeker in de oudere albums speelt de stad een voorname rol. Of het nu in het heden is, of in het verleden, zoals in De raap van Rubens, waarin het duo met de onafscheidelijke pias Lambiek middels tijdmachine belandt in het atelier van de legendarische schilder. Menig Nederlands lezer kent Antwerpen uit de karakteristieke rode albums en níet uit ‘serieuze’ literatuur. Suske en Wiske maken momenteel deel uit van het Muurvast-project, een reeks muurschilderingen die bezoekers moeten uitnodigen de stad op een andere manier te bekijken. De striphelden sieren een zijmuur van een pand in de Korte Ridderstraat. Hendrik Conscience, geschilderd door tekenaar Jan Bosschaert, is te vinden in de Wolstraat. Terwijl deze maand een afbeelding uit Dick Matena’s Kaas-verstripping wordt voltooid aan het Hendrik Conscienceplein. Zodat ook de terloopse bezoeker het niet zal ontgaan: Antwerpen heeft een ferme stempel gedrukt op het beeldverhaal en de literatuur. p

Twee koffers vol Carl Friedman Van Oorschot

Je kunt geen twintig zijn op suikerheuvel J.M.H. Berckmans Meulenhoff/Manteau



 
 


Weg 27

Lastminute Antwerpen Alles is leuk in deze diverse stad. Haute couture mixt met zwervers. Nieuwe architectuur staat naast middeleeuwse pandjes. Eén ding: vergeet niet op zoek te gaan naar de enige echte friet.

Op zoek naar patat ?????

HOLLANDSE HOOGTE

zo bekende Belgische grijstinten maken nu de dienst uit. De gekleurde hoeren in de ramen zijn godzijdank minder grijs; dat geeft de boel nog wat cachet. Alle duistere shopjes zijn weggewerkt en de Russische mafia is ook niet meer te traceren. Waarschijnlijk is er een stevig ontmoedigingsbeleid geweest om ook de rosse buurt

Het Schipperskwartier ligt aan de havens van de Schelde die net als de rosse buurt behoorlijk aangepakt wordt. Een truckerparkeerplaats maakt plaats voor een grote bouwput om te bouwen aan een nieuw museum voor hedendaagse kunst. Het doet een beetje denken aan de wijk rondom hotel New York in Rotterdam. Hoewel je hier het gevoel hebt echt aan een zeehaven te zitten. Veel bootjes, hijskranen, containers en oude schepen waarin diverse clubs zijn ondergebracht. Sommige delen

zijn opnieuw bestraat en daardoor letterlijk schoongeveegd, andere delen vertonen nog die heerlijke vergane glorie. De grijsheid die zo typerend is voor België. Na de nodige bollekes bier in ettelijke havencafe’s gaan we op zoek naar patat. Want ja, Antwerpen zonder friet is als een leven zonder… Helaas redden we het niet meer helemaal terug naar de binnenstad dus pakken we de eerste de beste frituur op een hoek in een straat die al anderhalf jaar opengebroken ligt volgens de eigenaar. Dat deze meneer geen Vlaming is, baart me een beetje zorgen, want dat betekent Turkse, Armeense of Marokkaanse friet. En die enkele keer dat ik in België ben, wil ik natuurlijk wel de enige echte. Helaas, het blijkt een gemiste kans, want deze meneer bakt er geen snars van. Eigenlijk is alles leuk in Antwerpen, vooral de cocktail van diversiteit is zeer vermakelijk. Haute couture en zwervers, hippe musea en Franse bistro’s, nieuwe architectuur (het centraal station!) tussen middeleeuwse pandjes. Binnen twee dagen waan je je ver weg van Nederland ondanks het Nederlands dat hier gesproken wordt. Hoewel, het is toch best anders. Zo is een omleiding in het verkeer een ‘wegomlegging’, ‘bankkontakt’ een pinautomaat en blijk ik een ‘spelafbreker’ als ik een keer geen bier bestel en mijn vriendinnen wel. p

**** Scandic Antwerpen

**** Ramada Plaza Antwerpen

Aan de rand van de stad, met zwembad, sauna en stoombad

10 autominuten van de binnenstad

*** Ibis Antwerpen Centrum

Liesbeth Melkert

N

ooit geweten dat Antwerpen iets met handwerpen te maken heeft gehad. Toch toont de Brabofontijn op de Grote Markt een handwerpmoment, iets wat meteen de toon zet voor ons weekendtripje. Statig met een stevige toef humor is wat telkens boven drijft bij het bewandelen van deze stad. De lange avenues, de Nationalestraat en de Groenplaats met hun classisistische opbouw doen denken aan Parijs. We passeren deze lanen wel, maar laten ze verder links liggen. We vullen onze tassen al snel met ‘Sex and the City’-stuff (dat wil zeggen mooie schoenen en veel Gucci). En dat dit in Antwerpen beter kan dan in Amsterdam behoeft geen uitleg. Sightseeing is uiteraard net zo belangrijk, maar dan geen toeristenmeuk want dat is voor niemand leuk. Nee, dan de rosse buurt. Dit was vroeger een chaotische wijk met ouwerwetse ambachtelijke winkeltjes midden tussen de raamprostitutie. Fournituren en meubelmakers, verfwinkels en schoenenlappers zaten dicht tegen de havens van de Schelde aan. Geweld, corruptie en Russische mafia was hier aan de orde van de dag. Helaas is er nu niet veel van over. Strak geveegde straten in de diverse o

Je ziet soms die heerlijke vergane glorie. De grijsheid die zo typerend is voor België binnen de marketingstrategie van deze stad te laten passen. Het toppunt is de hoerenboulevard die er uitziet als de welbekende woonboulevards in Nederland.

Zeehaven

In het historische stadscentrum, vlakbij de Vogeltjesmarkt

WHAT TO DO Eten en drinken Zuiderterras Ernest Van Dijckkaai 37 2000 Antwerpen Tel +32 (0)3 234 12 75 Hippe tent aan de Schelde met groot terras op het zuiden en uitzicht op de boulevard. Le Pain Quotidien Een heerlijke bakkerswinkel annex café voor een goede lunch in plaats van patat. Steenhouwersvest 48

Kunst en cultuur ModeMuseum - MoMu Nationalestraat 28 Voor de echte liefhebber een must. Mooi gebouw, prachtige tentoonstelling van Veronique Branquinho. Tot en met 17 augustus. FotoMuseum Waalse Kaai 47 Doen Kermis Antwerpen Vlaamse en Waalse Kaai, 2000 Antwerpen, nog tot 8 juli. Vanuit het reuzenrad een fraai uitzicht over de stad. Antwerpbikes.be Fiets huren en door de fietstunnel naar de linkeroever fietsen. Dit deel wordt nogal eens vergeten door de toerist, maar is zeker de moeite waard. Voor de kampeerders onder ons is dit overigens the place to be.

**** Astrid Park Plaza Antwerpen

In het centrum, met zwembad, sauna en fitness

*** Arass Suite Antwerpen

5 minuten lopen van het centrum

vanaf

vanaf

vanaf

vanaf

vanaf

2 nachten, 2 personen incl. ontbijt

2 nachten, 2 personen incl. ontbijt

2 nachten, 2 personen incl. ontbijt

2 nachten, 2 personen incl. ontbijt

2 nachten, 2 personen incl. ontbijt

€ 109,-

€ 139,-

€ 158,-

€ 258,-

€ 138,-

Doen

28



 
 


POLAROID

Nooit meer wapperen Een drama voltrekt zich. Vanavond luidt de polaroid-fabriek in Enschede het einde in van de filmproductie. Liefhebbers van de foto’s met het jaren-zeventig-gevoel vinden elkaar op internet, slaan massaal in en bereiden zich voor op Het Grote Einde. Tisha Eetgerink

E

en serie van drie polaroids hangt in een modern perspex lijstje aan de muur. Binnen de witte kaders grijzige vlakken, als je beter kijkt ontelbaar zwarte en witte stipjes. Het zijn foto’s die grafisch ontwerper Aard Bakker (29) maakte van sneeuw op zijn televisie. Drie uitverkoren beelden uit een serie van tien, een heel pakje film. Bakker is polaroidenthousiast. ‘Sinds ik een paar jaar geleden bij mijn ouders in de kast een toestel vond en dat meenam op een roadtrip door Amerika, gebruik ik geen andere camera’s meer. Via internet kocht ik er meer, zoals de SX-70. Die klassieker móest ik hebben zodra ik hem zag. Ik heb nu, even tellen, zes verschillende toestellen. Het mooie is dat je direct tastbaar resultaat in handen hebt. Even onder je oksel, en klaar’. Bakkers huis ligt vol met polaroidspul. Foto’s van de

den we een closing event voor alle huidige en oud-medewerkers. Met zo’n 800 man staan we stil bij wat we zestig jaar hebben gedaan.’ Per 1 juli stoppen de machines definitief en hebben de 150 man die nu nog aan de filmproductie werken, geen baan meer. Toch is de sfeer volgens Roskam goed. ‘Iedereen is trots en werkt hard om de laatste packs te produceren. We maken alle grondstoffen die we nog hebben tot de laatste gram op.’ De sneeuwfoto’s aan Bakkers muur zijn allemaal hetzelfde, of nee, bíjna hetzelfde. Elke polaroid is net zo uniek als het in 1948 door Edwin Land bedachte systeem van ingebouwde ontwikkelpasta dat ze voortbrengt. Iedere keer dat je op de knop van de hoekige camera drukt, wordt een nieuwe momentopname gemaakt die niet te vermenigvuldigen valt. Van een gewoon filmnegatief kun je meerdere afdrukken maken, een digitaal bestand laat zich tot in de eeuwigheid hergebruiken, maar van een direct-klaar polaroid blijft er altijd maar één. Eén foto van jezelf als 4-jarige terwijl je de kaarsjes uitblaast van je verjaardagstaart. Eén van dat uitzicht vanuit de Zwitserse

De polaroid-fabriek in Enschede.

Amerikatrip in de keuken, van een vriend op de schouw, polaroidboeken bij zijn bed, wit omlijnde herinneringen aan een uit de hand gelopen feestje bij zijn computer. Hij heeft ook veel foto’s van voorwerpen: een pakje buitenlandse sigaretten, een bril, een schilderij, een shirt, een mobieltje. ‘Alles in huis heb ik wel gehad. Ik fotografeer nu vooral momenten met vrienden.’ Zuinig omspringen met film en dierbaren vastleggen, het is tekenend voor het naderende einde. Tegen de digitalisering en de komst van mobieltjes met camera’s van tig megapixel is geen kruid gewassen, laat staan een techniek die zo ingewikkeld en duur is in gebruik, dat er geen overnamekandidaten in de rij staan. Het hoofdkantoor van Polaroid in Massachusetts voert gesprekken met concurrent Fuji, dat soortgelijke instant fotoproducten levert, maar de uitkomst daarvan is onzeker. Vooralsnog sterven polaroidfoto’s uit en vestigt het bedrijf al haar hoop op een nieuw, wél aan de digitale tijd aangepast product: een inktloos miniprintertje ter grootte van een pak kaarten dat via bluetooth communiceert met je mobiel. ‘De oprukkende digitale fotografie heeft ons genekt’, zegt Marc Roskam, financieel directeur van Polaroid Europa. ‘Deze zaterdag zetten we in Enschede officieel een punt achter de productie van films en hou-

Het kleurkarakter van de polaroid intrigeert, het is zacht maar niet volledig

MARCEL GEERDINCK

tweedeklascoupé. Eén van jou en je vrienden met feesthoedjes op tijdens oud&nieuw 2006. Eén van Aard Bakker die krap een uur oud gewikkeld in een roze dekentje, in de armen van zijn moeder ligt. De babyfoto is wazig. Of dat te wijten is aan de emotie van zijn vader of aan de film zelf, is niet duidelijk. ‘De grote charme van polaroid is dat je nooit weet wat eruit komt’, zegt Bakker. Hij pakt een doos vol foto’s, die keurig zijn gearchiveerd in bruine envelopjes. In een envelopje met het opschrift failures zit een rits rare beelden. Een witte paal waarvan de bovenste helft mist en je dus niet ziet dat het om een windmolen gaat, een vlekkerig geheel, of gewoon helemaal geel. ‘Er zitten tien opnames in een pakje. Als je geluk hebt, lukken er zes. Bij films die over de datum heen zijn nog wat minder.’ Bakker vindt dat alleen maar spannend. ‘Je krijgt heel abstracte beelden en rare effecten. Digitaal vind ik maar plat.’

Apple van toen De eind-twintiger staat bepaald niet alleen in zijn liefde voor polaroid, vanwege het unieke design ook wel omschreven als ‘de Apple van zijn tijd’. Op de fansite polanoid.net delen 11.500 mensen van over de hele wereld ruim 155.000 foto’s met elkaar. Een overgroot deel van

Waar een polaroid scherp is, is hij ook messcherp

hen is, net als Bakker, te jong om de glorietijd van Polaroid in de jaren zeventig en tachtig bewust te hebben meegemaakt. Als kind ja, maar niet als volwassene. ‘Ik hoor de laatste tijd van heel veel vrienden dat ze er ook een hebben gekocht. Ik weet niet of dat is omdat de productie stopt of omdat het zo lekker retro is, hip. In elk geval is de polaroid populair. Ook qua vormgeving zie ik overal, op affiches, in bladen, van die witte kaders. Een soort Laatste Avondmaal voor het definitieve einde.’ De bedoeling is dat Polaroid een voorraad film produceert, die reikt tot ver in 2009. De vraag is of dat gaat lukken. Sinds Polaroid in februari bekendmaakte dat het zou stoppen met de productie van alle kant-en-klaar films – in 2006 stopte het al met de SX-70 film, geliefd vanwege de uitgesproken kleuren – ontstond er een run op het materiaal. ‘De laatste maand zijn de prijzen omhoog geschoten’, weet Bakker. ‘Een pakje standaard 600film kost nu 15 euro. Dat is € 1,50 per foto. Vroeger was dat een paar duppies.’ Mensen zijn volgens hem enorm aan het hamsteren geslagen. Hijzelf ook. Op zijn bureau staat een doos vol film. ‘Ik was net op tijd. Sommige typen zijn nu al niet of nauwelijks meer te krijgen.’ Ook professioneel fotograaf Marcel van der Vlugt (51) kon niet snel genoeg inslaan. ‘Ik hoorde het nieuws op een



 
 


Doen 29

ALLE POLAROIDS HIER AFGEBEELD ZIJN AFKOMSTIG VAN POLANOID.NET

nier van werken, die de communicatie met modellen ten goede komt. Ik werk veel met naakt en het direct laten zien van het eindresultaat waar niet meer aan geklooid wordt, schept vertrouwen.’

vrijdag, maar zat in het buitenland. Zondag heb ik meteen alles opgekocht wat ik kon krijgen. Genoeg tot het einde van het jaar. Je kunt de films maar beperkt bewaren.’

Verkeerde kleuren Van der Vlugt is de enige fotograaf in Nederland die uitsluitend met polaroid werkt en de foto’s gebruikt als eindproduct. ‘Twintig jaar geleden intrigeerde het speciale kleurkarakter mij zo, dat ik me daar helemaal op heb toegelegd. De kleuren zijn zacht maar niet volledig. Eigenlijk zijn het totaal verkeerde kleuren die niet overeenkomen met hoe wij dingen in het echt zien, maar dat is juist zo goed aan polaroid. Rood wordt veel te fel, geel en groen pakt ‘ie bijna niet.’ Van der Vlugt werkt vooral met grote polaroids van 8x10 inch. Die hebben niet het zo herkenbare witte, vierkante kader met de bredere onderkant, maar wel dezelfde diepte. ‘Ik sta elke keer weer versteld van de detaillering en van welke kleuren erop komen. Waar een polaroid scherp is, is hij messcherp. Zeker bij een groter formaat. Veel fotografen gebruiken polaroid slechts als testbeeld, maar in mijn optiek is dat kleine polaroidje vaak veel mooier dan de uiteindelijke foto. Spontaan en magisch. Een directe en eerlijke ma-

Drama

Moet je je voorstellen dat ze tegen schilders zeggen dat morgen alle olieverf op is

Van der Vlugt noemt het einde van de polaroidfilm een drama voor de fotografie als geheel. ‘Er is geen alternatief. Moet je je voorstellen dat ze tegen schilders zeggen dat morgen alle olieverf op is. Of dat er ineens geen benzine meer is en nog geen vervanging. Ja, een accu of waterstof maar dat is geen vergelijking met hoe je nu in je SUV zit.’ Voor Van der Vlugt als professional die zich zijn halve leven op deze vorm heeft gericht, is het extra zuur. ‘Ik ben vóór technische innovatie maar dat dit systeem niet verder ontwikkeld wordt, is jammer. Ik heb de keuze niet eens. Al zouden ze maar in een gehuchtje in Azerbeidjan dat alleen via een bergweggetje per ezel te bereiken is, doorgaan met polaroidfilm dan was het oké, nu houdt het helemaal op. Verschrikkelijk. Het voelt alsof er een langdurige liefde heengaat en je weet dat ze moet

gaan, maar je bent er niet klaar voor. En toch gaat ze en jij moet verder leven.’ Van der Vlugt loopt naar het inspiratiebord in zijn studio in de Amsterdamse Jordaan. Het is een collage van krantenknipsels, bioscoopkaartjes, een polsbandje uit een club in Moskou maar vooral van heel veel ‘gewone’ polaroids. Niet het professionele formaat van 8x10 maar de huis-tuin-en-keuken kiekjes. ‘De directheid van de polaroid ga ik missen. Ik heb dozen en dozen vol. Als kleine herinneringen.’ Op het bord hangen plaatjes van Van der Vlugts kat, die inmiddels is overleden, en van modellen na hun shoot. In de witte marge hebben ze krabbels geschreven als ‘Volgende keer 3x. xxx’. Er hangt een polaroid uit de schiettent op de Haarlemse kermis en eentje van de fotograaf aan tafel met een stel vrienden. Eronder staat met zilveren stift: Masud, juni 08. Masud is een van de illegale rozenverkopers die in ruil voor een paar euro met behulp van een instantcamera (door iedereen polaroid genoemd maar naar alle waarschijnlijkheid een moderne Fuji, die nog wel in productie is) portretten schieten van mensen in cafés en restaurants. ‘Ik zei voorheen altijd tegen die mannen ‘Nee bedankt, ik heb ze zelf al’, maar nu het einde nadert, denk ik: ach, elke polaroid is er weer eentje.’ p

Doen

30



 
 


Buiten Spelen

Theater

Onbevangen op Sanne Wiltink

Outrigger kanoën Rondje kerk Het laatste weekend van juni kun je kennismaken met een sport waar je waarschijnlijk nog nooit van hebt gehoord: outrigger kanoën. Behalve dat je naar spectaculaire races kunt kijken, bestaat ook de mogelijkheid om zelf in een traditionele kano te stappen. Een outrigger kano is een lange, smalle boot waar één of twee drijvers aan verbonden zijn. Omdat de outriggers vlak onder de kust zullen varen, zijn de races vanaf het strand goed te volgen. Ook voor ‘first timers’ zijn tijdens het weekend een aantal testkano’s beschikbaar. Surf naar www.quiksilver.nl voor meer informatie.

Wereld Water Festival Van 30 juni t/m 31 augustus spatten tijdens het Wereld Water Film Festival in het Omniversum (Den Haag) de films van het witte doek. Gedurende de zomermaanden schotelt het theater je tien films voor waarin water de hoofdrol speelt. Door het grote beeld van het Omniversum is het alsof jezelf in een kajak op de woeste Colorado River aan het peddelen bent of een olifantenfamilie op hun zoektocht naar water vergezelt. Een greep uit de films die je tijdens dit spetterende festival te zien zijn: Africa’s Elephant Kingdom, Deep Sea en Grand Canyon Adventure. Het volledige programma vind je op www.omniversum.nl

Deze fietsroute voert je door het gebied rond de stad Utrecht waarbij je je zult verbazen over de enorme variatie in het landschap. Hoogtepunten zijn de verdedigingswerken van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, waaronder fort Rhijnauwen, dat je kunt bezoeken. Ook passeer je de botanische tuin van de Universiteit Utrecht, evenals het landhuis Amelisweerd aan de rivier de Kromme Rijn, diverse buitenplaatsen in en om Breukelen en het moerasgebied van de Tienhovense Plassen. Bij Nieuwer Ter Aar steek je met een pont het Amsterdam Rijnkanaal over. Het is echt een leuke route die de moeite waard is om een dagje voor uit te trekken. Bovendien is het een goed trainingsrondje. De LF-route Rond de Domstad is in twee richtingen bewegwijzerd met bordjes langs de kant van de weg. De route maakt deel uit van de ANWB-fietsgids Utrecht, maar er is ook een losse vouwkaart van verkrijgbaar. Informatie: www.fietsplatform.nl

www.getsalt.com Deze activiteiten zijn samengesteld door de redactie van Salt magazine, het blad voor mensen die op zoek zijn naar een smaakmaker voor een avontuurlijk leven. www.getsalt.com

Boodschappen Skins Cosmetics Runstraat 9, Amsterdam

Deze zaak is ongetwijfeld de redding van veel expats die erg gehecht zijn aan hun ‘eigen’ merken en liefhebbers van

om je te voorzien van een passend advies. In de intieme en prettige winkel vind je een breed assortiment geuren en huidverzorgingsproducten die exclusief in deze zaak te verkrijgen zijn. De zaak is ontstaan uit een briljant idee van moeder en dochter om als eerste een voor Nederland uniek assortiment aan geuren te presenteren.

V Amsterdam Haarlemmerstraat 140, Amsterdam

In deze hippe zaak met moderne en luxe uitstraling kun je jezelf heerlijk laten verwennen. V is een combinatie van parfumerie en city spa, waar de speciale huidproducten. Hier kun je namelijk een hele hoop merken kopen die nergens anders in Nederland te verkrijgen zijn. Denk aan Creed, Etro, Philosophy, Bloom, Ren, Fresh, Panama en Costes. De lichte en servicegerichte zaak is een heerlijke plek om te bezoeken door de fijne sfeer, het specialistische aanbod en de prima ligging in de Amsterdamse binnenstad.

C

arice van Houten, Ashton Brothers en Wende Snijders zijn de talenten op dit festival al voorgegaan. Dat belooft dus veel goeds. Aan de bezoeker de prettige taak om de theaterhelden van de toekomst te ontdekken. De reclamezuilen in Amsterdam zijn beplakt met posters van het ITs festival waarin het lijkt alsof een meisje tegen de muur van letters is gevlogen. Het is Ariadna Rubio Lleo, een vierdejaars mime-student aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten die genomineerd is voor de Ton Lutz-prijs. Zij studeert af met haar klassikale voorstelling Spaar ze alle negen en regisseert de voorstelling Walking Queen. Mime wordt toch vaak beschouwd als een vaag genre, wat is mime in stuk Spaar ze alle negen? Ariadna: ‘Het speelt zich af op een feest waar negen mensen met een extreme noodzaak met elkaar iets veroorzaken. Thema is eigenlijk hoe mensen zich gedragen binnen een groep. Wij werken niet vanuit repertoire of vanuit beeld, maar vanuit wat raakt. Ik wil bij mensen en met mensen iets veroorzaken. Dat doen we door de identiteit van de speler te gebruiken in het stuk. Dus wie ik ben, heeft betekenis in de voorstelling. Mime is een heel intuïtieve vorm van theater.’

Talkshow Na het zien van een van de (internationale) voorstellingen kun je als bezoeker plaatsnemen bij de talkshow ITs Late gepresenteerd door Hadassah de Boer. Gasten uit de theater- en filmwereld worden aan de tand gevoeld over de stand van theater op dit moment. Een nieuwe lichting betekent immers nieuwe wegen inslaan. Wil Ariadna zich verzetten tegen de heersende makers in de mime? ‘De generatie

DJ guide

Zwoelle Latin-muziek

D

Celeste Frederikstraat 963, Den Haag

ervaren professionals je het beste advies op het gebied van beauty en lifestyle geven. Het parfumeriegedeelte bestaat uit een breed assortiment make-up, geuren en huidverzorgingsproducten. In het spagedeelte kun je terecht voor onder meer facials, lichaamsbehandelingen, manicures, pedicures, waxing, mesolift en oriental massages. In deze zaak krijg je als klant alle aandacht die je verdient. Het personeel is klantvriendelijk en staat klaar

Het bubbelt en bruist op het 19e ITs festival. Nieuw theatertalent van verschillende kunstvakopleidingen presenteert zich voor het eerst aan de buitenwereld en daar horen de nodige spanningen bij.

Meer informatie bij:

e vierde editie van het Latin Village Festival vindt plaats op zaterdag 29 juni. Voorgaande jaren was recreatieterrein Spaarnwoude Houtrak de locatie, maar dit jaar verhuist het naar een ander deel van het terrein. In dit nieuwe, grotere en vooral groenere gedeelte van het gebied is zelfs een meertje waarin gezwommen kan worden. De nieuwe locatie brengt meer voordelen met zich mee: op deze manier ontstaat er namelijk ruimte voor een extra buitenpodium. Dat betekent dat er dit jaar geen vier, maar vijf podia zullen zijn op dit gegarandeerd high-heel proof festival: LatinHouse, StrictlySalsa, LatinElectric, BrasilBeats en LatinDos. Het nieuwe, vijfde stage ‘LatinDos’ is ook bestemd voor latin house, maar op dit podium zal vooral nieuw, jong latinhouse talent geprogrammeerd staan. In totaal zullen meer dan honderd artiesten – dj’s en live-acts - hun opwachting maken op het festival. Latin Village staat bekend om het

brede aanbod van Latin-muziek; alle vormen van deze geliefde stroming, zowel traditioneel als modern, komen aan bod op het festival. Zo zijn er talloze dj’s die de festivalbezoekers zullen opzwepen met hun latin house – bijvoorbeeld Martin Solveig en Jesse Garcia. Ook is er ruimte voor live muziek van onder andere de populaire Colombiaanse salsaband Sonora Carrusels en de Amerikaanse Ricardo Lemvo, bekend van zijn opzwepende mix van Cubaanse salsa en rumba. Naast muziek, workshops en dansshows is er natuurlijk ook gedacht aan ruimte om te relaxen en lekker te eten op het festivalterrein, dat van 11 uur ’s ochtends tot 23 uur ’s avonds geopend is. En nogmaals: dit jaar is er zelfs de mogelijkheid om te zwemmen! Nu maar hopen dat de temperatuur op de 29e juni net zo zwoel zal zijn als de sfeer op het festivalterrein. p Lees het volledige artikel op www.djguide.nl



 
 


Doen 31

Filoscoop 14 - 21 juni

het ITs festival TWEELINGEN Een weekend waarin je bepaald niet lekker in je vel zit, Tweelingen. Maar ga niet de ganse dag in de spiegel koekeloeren. Je bent niet dik. Je bent gewoon te klein voor je gewicht. Da’s alles. KREEFT Je principiële afkeer van de Oranjegekte, brengt je deze week in een lastig parket. Trek nou maar gewoon dat brulhemd aan, Kreeft. Hoe hoger je principes, hoe eenvoudiger het is er in geval van nood onder door te glippen. LEEUW Met een partner die maar blijft zeuren dat zij de wereld wil zien, is het kwaad kersen eten. Installeer Google Earth op haar computer, Leeuw. Kun je voorlopig weer ongemoeid voor de buis hangen… MAAGD Prima idee, Maagd, zo’n etentje met vrienden. Maar houd het aan-

tal uitnodigingen beperkt. Zes mensen aan tafel is ideaal: je kunt net twee gesprekken tegelijk voeren én alles horen. Oud-Hollandse desserttip van Jupiter: Jan in de zak.

Ariadna Rubio Lleo, vierdejaars mimestudent.

van Lotte van de Berg, Boukje Schweigman en Jetse Batelaan gaat vooral in op het verstilde en details. Deze vorm van theater is mijn voorbeeld en dat wil ik combineren met rauwheid, ruis en energie die uit mijn lichaam moet. Contrasten en verschillen typeren mijn werk.’ Vier jaar bikkelen op de opleiding, wat heeft het haar opgeleverd? ‘Ik kan beter luisteren en laat mijn onzekerheden toe. Vroeger was ik onzekerder en daarom ook harder. Nu ben ik op zoek naar het contrast tussen die hardheid en kwetsbaarheid. Ik wil vooral van binnen beleven, niet vanuit vorm of idee. Dit komt ook sterk terug in mijn stuk Walking Queen waarin een Japanse vrouw en Fransman proberen een theaterstuk te maken. Het gaat over het niet weten hoe je dingen moet aanpakken. De onmacht om vorm te geven.’ Voor de voorstelling Walking Queen mag Ariadna misschien de Ton Lutz prijs in ontvangst nemen op het prijzengala gepresenteerd door Jeroen van Koningsbrugge. Een hele prijzenkast wordt uitgereikt voor beste choreograaf, regisseur, acteur en ga zo maar even door om een springplank te bieden voor nieuw talent. Daarnaast lopen er veel professionals rond die hun slag willen slaan en de up-

WILLEM SLUYTERMAN VAN LOO

coming acteurs en actrices binnen willen halen. Moet Ariadna na het ITs festival, dus na haar afstuderen, vervelende audities afstruinen? ‘Over mijn toekomst probeer ik me nu nog geen zorgen te maken. Ik ga volgend jaar in twee stukken meespelen. Daarnaast wil ik ook zeker mijn eigen dingen creëren. Ik zou graag een theaterstuk willen maken met extreemrechtse jongeren. Ik wil heel veel, altijd alles tegelijk en ga snel een wondermiddel uitvinden waarmee dat kan!’ Het ITs Festival is een van de toegankelijkste theaterfestivals. Je kunt als bezoeker pareltjes ontdekken tussen alle nieuwe voorstellingen, debatteren en dansen op de afterparties met jazz-dj’s. ITs Festival biedt een compleet pakket om lekker te vertoeven in theatercontreien. Mocht je er nog niet zo bekend mee zijn, dan is dit het ideale moment. Geen poespas, maar zeer divers en onbevangen theater. p ITs Festival. Te zien: van 19 tot en met 28 juni in diverse theaters in Amsterdam. Meer info: www. itsfestival.nl

WEEGSCHAAL Als je niet buiten roken kunt, sta je straks buiten te roken. En dat is best een beetje sneu, Weegschaal. Advies van de sterren: zet nog twee weken je stamkroeg blauw en geef daarna de pijp aan Maarten. SCHORPIOEN Wees realistisch, Schorpioen. Je kunt niet jaren besteden aan het veranderen van de gewoonten van je partner en je daarna beklagen dat hij of zij niet meer dezelfde is die je indertijd aan de haak sloeg. Dinsdag: geestverruimende ontmoeting. BOOGSCHUTTER Vermoeide stemplooien, Boogschutter? Praat dan wat minder over je baan - en luister eens wat beter naar je lichaam. Een van de symptomen van een nakende zenuwinzinking is het geloof dat je werk ontzettend belangrijk is. WATERMAN Herrie in de familie vraagt om een volwassen aanpak. Maar let op, Waterman. Je bent pas rijp voor de rol van succesvol probleemoplosser als je begrijpt wat die rijpheid wil zeggen. En dat is: de ernst te hebben hervonden die je als kind bij het spelen had. STEENBOK Een grote stad betekent grote eenzaamheid, Steenbok. Waarom dan toch zo hartstochtelijk een kippenhok van drieëneenhalve ton binnen de ring begeren? Zoek je geluk deze week eens elders. Wat te denken van trendy Moddergat (karakteristiek dijkhuis, 225m2 woonoppervlak, nog geen 200 duizend euro…)? VISSEN Mars glipt op maandag bijkans weg in een Einstein-Rosen brug. En dat betekent, Vissen, dat alles waarvan je hebt gezegd dat het niet kon gebeuren deze week toch echt zal gebeuren. Een angstig vooruitzicht? Welnee, louter voorspoed dient zich aan. RAM De genotzieke blikken op je goddelijke lijf zijn vanavond weer eens niet van de lucht. Maar maak je niets wijs, Ram. Geliefd ben je vooral door de charme van je gebreken. Morgenochtend: beschuit met Tartex. STIER Liefde maakt niet alleen blind, ze geeft ons ook de illusie dat we de ander kunnen redden. Doe geen moeite, Stier, je gedroomde partner zal ongeneeslijk blijken. Er zijn nu eenmaal weinig dingen waarmee mensen zich zo toegewijd bezighouden als met ongelukkig zijn.

Lekker live Tokio Hotel 14 juni, Goffertpark, Nijmegen

HOLLANDSE HOOGTE

Love them or hate them! Een tussenweg bestaat bijna niet. De jongetjes van Tokio Hotel zijn al tijden succesvol en verkopen overal in Europa zalen uit. Met de Duitstalige plaat Schrei gooide de in 2001 opgerichte band al hoge ogen bij menig criticus; met de naar het Engels ‘vertaalde’ heruitgave Scream wist de band de grote zalen makkelijk te vullen. Vorig jaar stond de poprockband in een in no-time uitverkochte Heineken Music Hall, om daarna in een eveneens snel uitverkochte Ahoy’ alles nog een keer over te doen. Vanavond staat de band in het Goffertpark aan de

Erik Luyten vooravond van Arrow Rock in de openlucht. Weten de boys nu ook weer de harten van tienduizenden tienermeisjes te breken?

beschikken, waaronder de laatste release Rock ‘N’ Roll Jesus. Verwacht een knallende hiphopshow met veel gitaargeweld!

Kid Rock

Sara Bareilles

14 juni, Melkweg, Amsterdam

16 juni, Melkweg, Amsterdam

Hij is bekender door zijn voormalige relatie met Pamela Anderson dan door zijn muziek. Eigenlijk geheel onterecht, want zijn platen mogen er best wezen. Kid Rock weet een leuke mix van southern rock, hip hop , hard rock en rap neer te zetten die in het verleden vrij succesvol gebleken is. Vandaag de dag heeft de Amerikaan elf albums uit, waarvan er vijf over een gouden of platinum status

Drie maanden geleden kende bijna niemand haar nog, maar toch is ze al even bezig. Sara Bareilles bracht in 2004 haar debuutalbum Careful Confessions uit. Een jaar later tekende ze bij platenlabel Epic. In 2007 verscheen album Little Voices waarmee de 29-jarige schone doorbrak. De single Love Song behaalde in Nederland de vijfde plek op de ranglijsten. Het nummer is een tegenreactie op de vraag van de platenmaatschappij of Bareilles misschien een liefdesliedje wilde schrijven. De doorbraak van Sara Bareilles komt in een periode waar veel (voornamelijk Britse) popmeisjes het grote publiek vinden, waarvan Sara een van de meest zomerse en frisse is. Zal dit de laatste keer zijn dat je haar in de kleine zaal van de Melkweg kunt zien?

Op tv

32



 
 


Hanne Reus

ACHTER HET SCHERM

Ook André Rieu heeft iets met voetbal ‘Ihr anruf wird umgeleitet.’ In vier talen wordt ons meegedeeld dat Jack van Gelder zijn voicemail aan heeft staan. De EK-commentator heeft het druk in Zwitserland. Half vier ‘s nachts was het geworden nadat Nederland wereldkampioen Italië glansrijk versloeg. ‘Maar we zijn elke dag alweer om negen uur in de benen hoor, vergaderen en zo’, verexcuseert Van Gelder zich, als we hem dan toch aan de telefoon hebben. Anderhalf uur rijden vanaf de speelstad Bern verblijft hij met de crew in een hotelletje. Niet in het Château de Duillier, waar de opnames van Sportzomer worden ge-

maakt. ‘Maar wel vlakbij.’ De kasteeltuin waar Van Gelder met zijn gasten zit, is in werkelijkheid minder spectaculair dan op de televisie, ‘behalve de bergen achter het kasteel, maar die zie je niet als het donker is.’ En dus ook niet op tv. Het land van sneeuw, bergen en chocolade is niet zo bezig met het voetbal, merkt Van Gelder. ‘Als je hier rondrijdt, zie je niets van het EK, het is skiën dat hier de klok slaat.’ Toch zijn de Zwitsers zeker niet de moeilijkste als het op voetbal aankomt. Een inwoonster van het dorp vlakbij het kasteel vond het hartstikke leuk om elke avond te vertellen wie de gasten voor de vol-

NOS/ASTRISD WISMAN NOS Studio Sportzomer, dagelijks 22.45 uur, Nederland 1

gende dag worden. ‘Goede gimmick, hè?’ Omdat de sportcommentator bij het Europees kampioenschap voetbal niet alleen wil praten over gemiste penalties, zijn er ook gasten uit een andere tak van sport, of helemaal geen sporters uitgenodigd. Er kijken immers dan ook mensen die anders nooit naar voetbal kijken. ‘Tante Mien uit Urk wil ook wat.’ Dat levert af en toe bijzondere combinaties op. Schaatser Sven Kramer en NOS-correspondente in Italië Renate Verhoofstad, of violist André Rieu met René van der Gijp, oud-speler van het Nederlands elftal. ‘Rieu vertelde dat zijn bekend-

heid in Oostenrijk explosief steeg toen hij zong in de rust van een voetbalwedstrijd.’ De muzikant heeft dus best iets met voetbal, wil hij maar zeggen. Bovendien heeft Rieu belooft met het volledig orkest in de uitzending te komen spelen als Nederland de finale haalt. ‘Nou, dan mag hij nu wel vast zijn strijkstok gaan poetsen.’ Van Gelder blijft echter realistisch. ‘Er is nog nooit een elftal geweest dat aan het eind van een toernooi net zo goed speelde als aan het begin’, zei Rieu nog tegen de redactie van Sportzomer. ‘Welles’, pareerde een redacteur hem. ‘Vier jaar geleden, Griekenland, tegen Portugal.’ p

Zaterdag Nederland 1

17.00 17:17 17:25 17:55 18:50 19:00

20.00

20:00 20:25 20:40 21:35 21:45

22.00

22:45 23:35

Socutera: Stichting Vluchteling NOS: EK Voetbal: Voorbeschouwing Zweden - Spanje NOS: EK Voetbal: Zweden - Spanje EK Voetbal: Zweden - Spanje EK Voetbal: Zweden - Spanje EK Journaal EK Voetbal: Voorbeschouwing Griekenland - Rusland EK Voetbal: Griekenland - Rusland EK Voetbal: Wedstrijdanalyse Griekenland - Rusland EK Voetbal: Griekenland - Rusland NOS Studio Sportzomer NOS Studio Sport

RTL7

17.00 17:00 17:30 18:00 18:30 19:30

20.00

20:00 20:30

22.00

22:30 23:00 21:30

17:30 17:55 18:00 18:10 19:00 19:30 19:50 19:55

20.00 20:00 20:30 21:00

22.00 22:50 23:11 23:12 23:13

17.00 17:00 17:25 18:00 18:30 19:00

Architecturen Holland Festival NOS Journaal en Sportjournaal Nederland zingt KRO Detectives: Rosemary and Thyme

20.00

20:00 20:25 21:20

22.00

22:30 22:45 23:10 23:30 23:15 23:50

NOS Journaal KRO Detectives: Taggart Festival Classique Hofvijverconcert NOS Journaal Nova Festival Classique Journaal Waltz LUX: Verlicht de geest HelpDesk-live

Net 5 RTL Transportwereld Gek op wielen RTL GP: 24 uur van Le Mans Update De politie op je hielen! RTL GP: 24 uur van Le Mans (update) RTL GP: Transorientale rally 2008 Michel Vaillant

17.00 17:20 19:30

20.00

20:30 21:25

22.00

22:15 23:10 23:10

Free Willy Friends

Het leven zoals het is: Planckendael F.C. de Kampioenen Bend it like Beckham Het journaal laat Winstverdeling joker en lotto KENO-uitslagen Euro millions-uitslagen

COLOFON De Pers op Zaterdag is een uitgave van Mountain Media BV ... Uitgever Gert Jan Laurman Hoofdredacteur Alain van der Horst Art Director Liesbeth Melkert Redactie Tisha Eetgerink, Anna van der Gaag, Marieke van de Graft, Myrthe Hilkens, Jerry Huinder, Mans Kuipers, Derk Reneman, Marius Roos, Britt Stubbe, Robert Vuijsje, Pamela Wilhelmus, Judith Zilversmit Distributie Dick van Geemen Commercieel directeur Hans Blom a.i. Finance Ruud Swart Internet Rik Nizet Ontwerp Cases i Associats Druk Heider Druck GmbH Oprichters Cornelis van den Berg en Jan-Jaap Heij

17.00 17:00 17:25 18:00 18:10 18:40 19:05 19:15 19:25 19:50 19:59

20.00 20:00 20:10 20:40 21:50

22.00 23:20

17.00 17:10 17:15 17:45 18:15 18:45 18:59 19:00 19:45

20.00

20:15 21:10 21:40

22.00

22:30 23:05 23:35

17.00 18:00

Law & Order: Special Victims Unit Cold case

20.00

Criminal intent Criminal intent Law & Order: Special Victims Unit

22.00

Canvas Buren Kijk uit! Het journaal Vlaanderen vakantieland Het journaal 1000 zonnen Joker- en lottotrekking Het weer

Nederland 3 Oggy en de kakkerlakken Z@ppSport compilatie De familie Knots Wie is de Mol jr.? NOS Jeugdjournaal Nederland 3 Veronica Mars All Stars Baby te huur Crazy 88 3 op reis

Kim Possible in het Disney festival Go IV Tommy’s troep Peperbollen 6tien George van de jungle Tommy’s troep Flight 29 down Disney classic cartoons CANVAS Het journaal Vranckx Rebus Kurt Wallander: Voor de vorst The elephant man

20:00 20:15 20:20 22:05 22:23 22:25 22:30

17:35 17:55 18:20 18:45 19:10 19:35

20.00 20:00 20:45 21:10 21:40

22.00 22:30 22:55 23:20 23:50

17.00 18:00 18:10 18:50 19:30

20.00

20:00

22.00

23:15

RTL 5 RTL Nieuws Eigen huis en tuin Bestemming Nederland RTL Nieuws en weer Category 7: The end of war Gillend naar huis

17.00 17:00 17:30 18:25 19:15

20.00 20:05 21:05

22.00 22:00 23:35

The king of Queens Extreme bruiden Hilton & Richie’s Simple life Point pleasant Crime Scene Investigation Standoff Alien: Resurrection De Gouden Kooi deze week

ZDF UEFA Fußball-Europameisterschaft 2008 Österreich/Schweiz: EURO live Tagesschau Ziehung der Lottozahlen Melodien der Berge Tagesthemen Das Wetter im Ersten Das Wort zum Sonntag Hängt ihn höher

17.00 17:00 17:05 17:30 19:00 19:20 19:25

20.00 20:15 20:45

22.00 22:45 23:30

Comedy Central

17.00

RTL 4

Absolutely fabulous Amsterdam Comedy Festival AVRO’s TopPop Golden Years

ARD

RTL GP: 24 uur van Le Mans (update) The fourth angel RTL Voetbal Insite

Eén

17.00

Nederland 2

Naked Brothers Band Puppy Patrol Edgar & Ellen Unfabulous Icarly Drake & Josh Reaper South Park Carpoolers Best of Saturday night live Scrubs Family guy The office US Comedy Central News

... De Pers op Zaterdag is de weekendeditie van Dagblad De Pers, een onafhankelijke, gratis kwaliteitskrant die circa 290 keer per jaar verschijnt. De Pers op Zaterdag is verkrijgbaar in winkels, in de horeca en op vele andere locaties. Ontvangt u De Pers op Zaterdag thuis en heeft u klachten over de bezorging? Bel: 0900-0708 (lokaal tarief) of kijk op www.bezorgingdepers.nl. Aanmelden als bezorger kan op twee manieren: 0900-INTERLANDEN (09004683752, lokaal tarief) of www.bezorgingdepers. nl. Ontvangt u De Pers op Zaterdag in uw winkel en heeft u klachten over de bezorging? Bel: 0203460530 (bereikbaar van 8.00 tot 11.00 uur) of stuur een e-mail naar [email protected] Reageren? Dat kan via [email protected]

KRO Detectives Ned. 2 19.00, 20.00 uur

heute Letzter Aufruf Tempelhof: Abschied von einer Berliner Legende Der Ferienarzt...im Tessin heute Weerbericht Unser Charly ZDF EK-Studio: EURO 2008 Voetbal: EURO 2008 ZDF EK-Studio: EURO 2008 Nachgetreten!

Discovery Channel

BBC1

17.00 17:40 18:10 18:30 19:10

20.00 20:10 20:55 21:45

22.00 22:35 23:35 23:55 23:50

EK Voetbal: Zweden-Spanje Ned. 1 18.50 uur

After you’ve gone Nieuws en weerbericht The kids are all right Onbekend Doctor Who The National Lottery: 1 vs 100 Casualty The two Ronnies sketchbook Nieuws en weerbericht Match of the day Bedazzled

17.00 17:05 18:00 19:00

20.00 20:00 21:00 21:30

22.00 22:00 23:00

Dirty jobs: Exotic animal keeper Brainiac Mythbusters: Dog myths Mark Williams’ big bangs 5th Gear 5th Gear Hot rod apprentice: Hard shine Jump start Die Ludolfs

Op tv 33



 
 


Tisha Eetgerink en Anna van der Gaag

VOORVERTONING voorbij zijn gekomen) verandert gokken in kansberekening. Campbell leidt een dubbelleven: doordeweeks student in Boston, tijdens het weekend leven als een rockster in luxe clubs en hotels met het meisje van zijn dromen (Kate Bosworth). Natuurlijk kan dat niet eindeloos goed gaan, zeker niet als je eigen mentor zich tegen je keert en de casinobeveiliging argwaan krijgt bij het zien van zoveel ‘geluk’.

21 De nieuwste film van regisseur Robert Luketic (o.a. Legally Blonde) is je bioscoopkaartje meer dan waard. Ben Campbell (rol van Britse nieuwkomer Jim Sturgess) studeert aan de technische universiteit MIT en droomt van een vervolgstudie medicijnen aan Harvard. Dat kost $300.000, en dat heeft hij niet. Wat Campbell wél heeft, is verstand van rekenen en dat maakt hem geknipt voor het geheime clubje briljante studenten dat elk weekend onder leiding van docent Micky Rosa (Kevin Spacey) afreist naar Las Vegas om de casino’s grote sommen geld afhandig te maken bij Black Jack, het spel waarbij 21 de hoogst haalbare score is. Door een codesysteem en door kaarten te tellen (onthouden welke kaarten al

Ons advies: Kijken. Snel gemonteerde film die een suf kaartspel er flitsend uit laat zien. In de bioscoop: 26 juni 2008

Veronica Mars Veronica Mars is een slimme en aantrekkelijke 17-jarige studente. Naast het

drukke studentenleven heeft ze nog een dagelijkse bezigheid: als privédetective haar vader helpen. BNN zendt op dit moment het tweede seizoen van deze mysterie/dramaserie uit. In het eerste seizoen stond de moord op een vriendin centraal. Hoofdverdachte was Veronica’s eigen vader. Elke aflevering draaide om de zoektocht naar de echte moordenaar, wat in elke aflevering tot nóg een mysterie leidde dat opgelost diende te worden. De rode draad in het tweede seizoen is het mysterie dat een bus vol met Neptune High-studenten over een klif rijdt aan het einde van een schooluitje. En dan is er ook nog de moord waar Veronica’s knipperlichtrelatie Logan Echolls van wordt beschuldigd. Ook dit seizoen dus genoeg duistere zaken die het daglicht niet kunnen verdragen. Vandaag is de aflevering Rat saw God

te zien. Veronica wordt ingeschakeld door een vader die zijn dochter wil vinden voor hij overlijdt. Ons advies: Voor de dames: alleen kijken als je nog niet zo heel lang geleden 16 bent geweest. Voor de heren: kijken als je van blond houdt. Op tv: elke werkdag, 19.00 uur, Nederland 3

Zondag Nederland 1

17.00 17:05 18:00 19:05

20.00

20:00 20:25 20:40 21:35 21:45

22.00

22:45 23:40 23:50

NOS Studio Sportzomer NOS Studio Sport Spoed NOS: EK Journaal NOS: EK Voetbal: Voorbeschouwing Zwitserland - Portugal NOS: EK Voetbal: Zwitserland Portugal NOS: EK Voetbal: Wedstrijdanalyse Zwitserland - Portugal NOS: EK Voetbal: Zwitserland Portugal NOS Studio Sportzomer NOS Journaal NOS Studio Sportzomer

RTL7

17.00 17:30 18:00 18:30 19:00 19:30 19:55

20.00

RTL Autowereld Gek op wielen RTL Transportwereld Stom, stommer, stomst! RTL Nieuws RTL Weer RTL GP: Transorientale rally 2008 See no evil, hear no evil

22:30

Geronimo: An American legend

Eén

17.00 17:30 18:00 18:10 18:30 19:00 19:55

20.00 20:15 20:20 21:25

22.00 22:20 23:15 23:35 23:40

17:00 17:03 17:30 18:00 18:30 18:49 18:50 19:20

20.00 20:00 20:15 21:45

22.00 22:45 22:58 23:00 23:30

17:03 17:10 17:55 19:00 19:30

20.00

20:00 20:25 21:10

22.00 22:30 22:40 23:20 23:45

Socutera: Stichting Vluchteling 7th Heaven Derrick Joris Pakketservice 30 Hoog NOS Journaal Keyzer & De Boer Advocaten KRO Detectives: Blue murder NOS Journaal Kruispunt Oerol Late Night Waltz

Vrolijk Vlaanderen Het journaal De rode loper Gentse waterzooi Het journaal - Sportweekend 1000 zonnen Het weer Fata Morgana Witse Beste vrienden Het journaal laat Het weer De zevende dag

Tagesschau Tatort: Requiem Anne Will Tagesthemen Das Wetter im Ersten ttt - titel thesen temperamente Zapp

17.00 17:20 17:45 18:15 18:45 18:58 18:59 19:00 19:45

20.00

20:10 20:40 21:35 21:45

22.00

17.00 17:00 18:00 19:00

20.00 20:30 21:30

22.00 22:30 22:45 22:50

17.00

Droomhuis in de zon De grote verhuizing De 25 meest romantische sterrenhuwelijken aller tijden Wegmisbruikers De smaakpolitie Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Reportage: Een leven lang verslaafd

18:29 18:30 18:40 19:05 19:15 19:30 19:59

KETNET Tommy’s troep Doug in het Disney Festival Sprookjes De grote boze wolf show De hopeloze heks CANVAS

20:00 20:10 20:55

Het journaal Panorama Bella Martha

20.00 22.00 22:40 23:40 23:55

17.00 17:00 17:10 18:00 18:30 19:00 19:10 19:30

20.00 20:45 22:45 23:30

22.00 22:12 22:15 23:15

Turks voor beginners Turks voor beginners Do Re WIE? NOS Jeugdjournaal Nederland 3 Socutera: Stichting Vluchteling Veronica Mars All Stars The Comedy Factory NOS: EK Voetbal: Turkije - Tsjechië NOS: EK Voetbal: Wedstrijdanalyse Turkije - Tsjechië NOS: EK Voetbal: Turkije - Tsjechië en nabeschouwing

Laureatenconcert Koningin Elisabethwedstrijd Het programma van de IGU Panorama

17.00 17:40 18:40 19:35

20.00

20:30 21:25

22.00

22:15 23:10

RTL 4

17.00 17:00 18:00 18:10 18:50 19:00

20.00

20:00 21:00 21:30

22.00

22:45 23:45

Model in 1 dag Charmed October Road Ghost whisperer Medium Law & Order: Special Victims Unit Lost

17.00 17:05 17:30 18:05 18:20 18:55

20.00 19:00 20:30 21:30 21:40 22:25

Comedy Central 17:35 18:00 18:10 18:40 19:05 19:35

20.00

Fairly odd parents El Tigre Sportlets Unfabulous Icarly Drake & Josh

20:00 20:25 20:40 21:05 21:30

Scrubs Comedy Central News Family guy The office US The IT Crowd

22:00 22:30 23:20 23:50

After you’ve gone Teachers Carpoolers Frasier

22.00

Jong geleerd RTL Nieuws Life & cooking Sponsor Bingo Loterij: De winnaars Achmea Kennisquiz Help, mijn man is klusser! Baantjer Laat ze maar lachen

The suite life of Zack and Cody Galactik Football Politieachtervolgingen Ferris Bueller’s day off Trots op onze jongens Ferris Bueller’s day off Old school Hotshots: EK Lingerie Old school

Voetbal: EURO 2008 ZDF EK-Studio: EURO 2008 Nachgetreten!

17.00 17:05 18:00 18:30 19:00

20.00 20:00 21:00

22.00 22:00 23:00

17:00 18:00 19:00 19:30

20.00 20:30

22.00 22:40 23:40

101 sterren weer strak Verbouw mijn familie Opening soon Huisdokter There’s something about Mary Joling & Gordon over de vloer Opening soon

BBC1

17.00 18:05 18:15 18:30 19:05 19:35

20.00 20:05 20:30 21:00 21:30

22.00 23:00 23:15 23:55

RTL 8

17.00 17:00 17:30 18:00 19:00

DVD today Films & sterren Van etter tot engel De zwaan: Extreme makeover

20:00 20:30 21:30

Kinderziekenhuis Missing Missing

20.00 22.00

22:30

Hush

Scream 3

BBC2 Lifeline Points of view Songs of praise Keeping up appearances My family Nieuws en weerbericht Seaside rescue EastEnders The inspector Lynley mysteries Nieuws en weerbericht Commercial breakdown Match of the day

Discovery Channel heute ZDF SPORTreportage ML Mona Lisa ZDF.reportage heute Berlin direkt ZDF EK-Studio: EURO 2008

17.00

Derek Ogilvie: The ghost whisperer RTL Nieuws

Veronica

22.00

17.00

RTL 5

Unforgiven

Net 5

ZDF Tagesschau W wie Wissen Gott und die Welt: Zu jung fürs Abstellgleis - Vom neuen Lebensmut im Alter UEFA Fußball-Europameisterschaft 2008 Österreich/Schweiz: EURO extra Bericht aus Berlin Ein Platz an der Sonne Lindenstraße Weltspiegel

Nederland 3

22:50

Canvas

ARD

17.00

17.00

SBS 6

20:00 20:30

22.00

Nederland 2

Die Ludolfs How it’s made How it’s made American chopper: Mikey special Mythbusters: More myths reopened Survivorman: Alaska Ultimate survival: Patagonia Future weapons: Close protection

Weerbericht Maybrit Illner Johannes B. Kerner

Bella Martha, 20:55 uur, Canvas

17.00 17:40 19:10

20.00 20:10 20:35 21:00

22.00 22:00 23:00

Evelyn Weakest link Meerkat manor Meerkat manor Ray Mears goes walkabout Wild China Louix Theroux: Behind bars

Vaderdagspecial De stad als bron van inspiratie!

Bezoek onze 19 steden, 57 straten en ruim 870 winkels op nlstreets.nl

Uitgelicht

Niet te missen!

Vergeet ook paps niet

Leiden |

Vaderdag, de mannelijke tegenhanger van moederdag, nogal wiedes. Maar op de een of andere manier doet deze dag het niet zo goed als die van de moeders. Terwijl onze ‘papa’s’ toch even belangrijk zijn!

in het park. Zijn tranen bij de bruiloft, TERPEN TIJN Nieuwe Rijn 57 zijn omhelzing na een goede prestatie. Voor de creatieve vaders in ons midden is Dat is toch nergens mee te vergelijken. er Terpen Tijn. Een kleurrijke winkel met

Den Haag | WIJNKOPERIJ DE GOUDEN TON Denneweg 81 Een vaderdagcadeau waar je stiekem van kan meegenieten. Wijnkoperij De Gouden Ton is een van de meest toonaangevende

MGH2O Witte de Withstraat 39a Kritische vaders met een eigen stijl willen zeker een bezoek brengen aan MGH2O. In deze winkel van Margreeth Olsthoorn hebben de mannen een eigen plek gekregen.

een zeer uitgebreide collectie kunstschil-

Hoe kan het dan dat we vaderdag vaak vergeten of er niet zoveel aandacht aan besteden? Misschien omdat vaders net Vaders, in het clichébeeld de mannen doen of het niet uitmaakt, of dat wij die de lat voor aanstaande mannen van denken dat moeders daar meer waarde dochters hoog leggen, zoons leren hoe aan hechten. Tijd voor verandering. je een goede man moet zijn en het gezin beschermen. Een goede en fijne vader is Dus pleit ik bij deze voor een opleving een garantie voor een geslaagde toe- van vaderdag. Onze vaders verdienen het om ook eens een beetje extra aankomst zou je bijna zeggen. dacht te krijgen. Hoe stoer ze ook zijn, Wat is er op momenten meer aandoen- ook vaders krijgen het daar heus warm lijk dan een vader, die als het op kinde- van en voelen zich een beetje speciaal, ren aankomt al zijn stoerheid laat varen wie wil dat nou niet? En van dat stieen de kwetsbaarheid zelve is. Wat geeft keme traantje kun je dan net doen of je meer kippenvel dan een vader die smel- die niet gezien hebt. tend naar zijn kind kijkt, zo’n grote beer die met zijn kleine kinderen speelt Tekst: Myrthe van der Wolf

Vader aan het woord…

der- en tekenmaterialen, maar ook in boetseerklei, papieren en allerhande gereedschappen van hoge kwaliteit. De speciale handgeschepte vellen uit India en Nepal zijn pronkstukken uit de collectie.

Maastricht |

wijnwinkels in Nederland, trendsettend. Unieke collectie, eigen import. Proost, op vader! BRASSERIE PLINIUS Denneweg 59a Voor een gezellige en liefdevolle afsluiting van vaders dag, verras je hem met een lekker etentje bij Brasserie Plinius. In dit

CLASS MENSWEAR Stokstraat 17 In deze prachtige boetiek alleen voor heren, ben je voor de stijlvolle en modebewuste vader op het goede adres. Zeer uitgebreide collectie kleding, accessoires en

Kleding, schoenen, tassen, en accessoires, alles perfect op elkaar afgestemd. Zelfs voor stoere mannenboeken en tijdschriften kan vader hier terecht.

Utrecht | TAILORS & CO Lijnmarkt 28 In deze winkel kan vader terecht voor op maat gemaakte hemden en maatpakken in de gewenste stoffen met de juiste pasvorm.

Wim van Winsen wen, wie dan wel? Het allerleukst vind ik dat ik de kinderen spelenderwijs normen en waarden kan meegeven, zoals respect voor de medemens. Nu mijn dochters ouder zijn is het natuurlijk leuk om een lekker borreltje te doen samen, en een leuk feestje te bouwen. Maar ik vind het mooi om te zien dat ze “Vader zijn is echt fantastisch, het zelf beslissingen nemen waar ze klinkt misschien een beetje cliché- achter staan, of dat nou een goede matig, maar ik zie het echt als een of foute beslissing is. Op vadergodsgeschenk. Ik vind het heerlijk dag doen wij niets speciaals. Het om elke keer klaar te staan voor is echt waar, voor mij is het elke mijn kinderen. Ik heb er in totaal dag een beetje vaderdag. Ik heb vier, waarvan twee dochters van zo’n fantastische band met die meimijzelf. De band die ik met ze heb den, ze bellen minstens drie keer in is gebaseerd op honderd procent de week om even te kijken hoe het vertrouwen, openheid en eerlijk- met me is. Er zijn wel eens mensen heid. Elke druppel bloed die door die verbaasd kijken als ze zien wat mijn aderen loopt is voor hen, ik voor band ik met die meiden heb. zou alles voor ze doen. Ik heb altijd Ik kan er alleen maar heel erg blij geprobeerd open- en eerlijkheid op mee zijn, want serieus, iets mooinummer een te laten staan. Want ers bestaat niet.” als je, je vader niet kunt vertrou- Tekst en foto: Myrthe van der Wolf

schoenen in het hoge marktsegment. Voor verschillende vaders, verschillende stijlen. Maar wel altijd met een zeer hoge kwaliteit.

intieme á la carte-restaurant met een Franse, Mediterrane keuken wordt gewerkt zonder menukaart. Er is keuze uit vier voor- hoofd- en nagerechten, met altijd een vaste prijs (35 euro) voor drie exclusieve gangen. Kan vader niet kiezen, dan stelt de kok een menu voor hem samen.

Nijmegen | Amsterdam | QP EXCLUSIEVE HORLOGES Willemsparkweg 154 Het sublieme vaderdagcadeau blijft toch een mooi horloge! QP is de enige exclusieve horloge speciaalzaak in Amsterdam

ZUS & ZO KEUKENGEREI Houtstraat 49-51 Steeds meer vaders zijn de kok in huis. En eerlijk is eerlijk ze doen het geweldig en

nou positief of negatief is. Hij geeft me altijd advies en ik weet dat hij er altijd voor me zal zijn, ook als ik foute beslissingen maak. Na de scheiding van mijn ouders ben ik zo close met mijn vader geworden. Ik ben toen bij hem blijven wonen en heb hem eigenlijk

vanaf dat moment echt goed leren kennen. Nu woon ik al een tijdje niet meer thuis en zie ik hem dus minder. Daarom bel ik hem om de dag, om even bij te kletsen. Hij kent me zo goed, dat als er iets is hij dat meteen aan mijn stem hoort. Als ik met hem praat hoef ik nergens op te letten, ik kan gewoon helemaal mezelf zijn en dat mag ook. Omdat ik niet meer in dezelfde stad woon, komt mijn vader zo nu en dan een weekendje bij me logeren. Dat is echt heel erg gezellig. Dan gaan we allemaal leuke dingen doen. Dat vind ik ook zo leuk aan hem, ik kan hem overal mee naartoe nemen: uit eten, lekker naar een kroegje, een beetje rondwandelen door Amsterdam, alles is goed. En als ik dan naar hem kijk en ik zie hem glunderen weet ik dat het goed is.” Tekst & foto: Myrthe van der Wolf

Werken bij NLstreets? Meer informatie op www.nlstreets.nl/NL/jobs

Heb jij leidinggevende

Dochter aan het woord - Vera van Winsen “Ik denk dat de enige echte goede beschrijving voor mijn vader mijn allerbeste vriend is. En dan bedoel ik ook echt mijn allerbeste vriend. Ik deel alles met hem, vertel alles wat ik ook aan mijn beste vrienden vertel, of het

Bijpassende accessoires als riemen, shawls, dassen, manchetknopen en schoenen maken de outfit helemaal af. Tijdens een maatsessie wordt vader onder het genot van een kop koffie en alle aandacht van het personeel, professioneel geholpen.

met topmerken in het Midden- tot hoog segment. Je kan hier alles op je gemak bekijken en rekenen op een vriendelijke en vakkundige service. Let op! Nu 40% korting op alle Locman- en Altanus horloges uit voorraad.

met plezier! In deze winkel verkopen ze alles wat met koken te maken heeft. Een geweldige winkel als je op zoek bent naar een leuk cadeau voor een echte kookgek, of vaders met kookallure.

Rotterdam |

Den Bosch |

CRUMPLER Nieuwe Binnenweg 1

LES CRAVATES Vughterstraat 103

Hippe en trendy vaders willen een originele Crumpler bag. Dit merk staat bekend om zijn eigenzinnige, felgekleurde draag-

De naam zegt het al. Bij Les Cravates kun je terecht voor stropdassen, maar ook voor

ervaring én een medianetwerk? NLstreets zoekt ambitieuze salesmanager! NLstreets zoek een stagiaire webdeveloper/ webdesigner

strikjes, chokers, shawls, manchetknopen en bretels. Voor de jonge papa’s en de oudere papa’s en voor elke portemonnee vindt je hier een mooi vaderdagcadeau.

tassen, hippe sporttassen, iPod-pouches, ijzersterke laptoptassen, maar ook waterdichte opbergtassen voor digitale camera’s, dvd’s, complete cd-collecties en diverse andere accessoires.



 
 


Scene 35

Ik wil mijzelf lostrekken van fotografische technieken, zodat de zintuigen de boventoon voeren

HENRY ROY

Paarse dagen Aynouk Tan

A

l bijna 20 jaar geldt het Franse tijdschrift Purple Prose als toonaangevend, vooral in de wereld van mode, media en kunst. Zo maakten oprichters Olivier Zahm en Elein Fleiss begin jaren negentig een eind aan de geijkte, gelikte modefotografie door de realistische beelden van Juergen Teller (denk: naakte lichaamsdelen in wit licht) in Purple te publiceren. ‘We wilden een tijdschrift maken dat een spontane en rechtstreekse reflectie was van de visie van de kunstenaars, fotografen en andere creatieven’, aldus Zahm. En dus werd tekst enkel in de vorm gegoten van essays en lange interviews, modeseries bestonden uit onconventionele, rauwe beelden. Na een breuk tussen Zahm en Fleiss werd Purple Prose in 2004 omgedoopt tot Purple Fashion. De kunst kreeg een eigen plaats. In Purple Journal konden kunstenaars in dagboekvorm hun werk kwijt. De Franse fotograaf Henry Roy was een van de eersten die in het Journal publiceerde. Fragiliteit en instabiliteit staan in zijn werk centraal. Hij fotografeert met een handmatige camera uit de jaren zeventig, uniek voor een professionele beeldenmaker. Roy: ‘Ik wil me lostrekken van fotografische technieken, zodat de zintuigen de boventoon voeren.’ Vanaf 10 juni is zijn werk voor de eerste keer te zien in Nederland. Onder de noemer ‘Travel Days’ vertelt hij poëtische verhaaltjes over zijn reizen naar Afrika, Spanje en Marokko. Roy’s werk is ook te zien in het onlangs verschenen boek Purple Anthology. Het biedt een beeldend overzicht van 14 jaar Purple Magazine. p Travel Days is nog t/m 5 juli 2008 te zien in Traders Pop Gallery, Heggenstraat 16, Maastricht. Meer informatie: www.purple.fr, www.ideabooks.nl, www.traderspopgallery.nl en www.thespringpress.com.

Betrokkenheid bij de publieke zaak en ondernemingszin. Dat is wat de adviseurs en managers van BMC met elkaar delen. Voor overheden, zorg-, onderwijs- en welzijnsinstellingen geeft BMC het beste. Door spraakmakende en toonaangevende advisering. Door motiverend en richtinggevend management. En door concrete en krachtdadige beleidsadvisering. In het belang van de burger, de cliënt en de leerling. In verband met de groeiende vraag naar onze veelzijdige aanpak en topexpertise zijn we op zoek naar:

(Senior) Adviseurs, interim-managers en beleidsadviseurs Wat vragen wij? U beschikt over een hbo of academisch

Wat bieden wij? Wij bieden u een dynamische en uit-

Bent u geïnteresseerd? Voor elke functie is een gede-

werk- en denkniveau en u kent het krachtenveld van de

dagende werkomgeving. Uw kwaliteiten staan buiten kijf;

tailleerd functieprofiel beschikbaar. Voor meer informatie

publieke omgeving van binnenuit. Uw visie en expertise

onze arbeidsvoorwaarden eveneens. BMC is topwerk-

of voor het direct solliciteren verwijzen we u graag naar

en uw aanpak zijn bewezen onderscheidend.

gever 2008 en biedt uitstekende primaire en secundaire

www.bmc.nl/solliciteren

arbeidsvoorwaarden, voortreffelijke interne promotiekansen en een prima werksfeer en werkomstandigheden.

Samen naar beter.

14/06/2008 www.depers.nl

intechniek

Achttien ingenieursbureaus streden dit jaar om De Vernufteling, de prijs voor het slimste project. De winnaar is Grontmij, dat bedacht hoe je riskant ziekenhuisafval kunt verwerken. In samenwerking met technologietijdschrift De Ingenieur toont De Pers het grote vernuft van de Nederlandse ingenieurs. Frank Biesboer

D

e helft van de genomineerde projecten voor De Vernufteling, de prijs voor ingenieursbureaus, heeft iets met milieu en energie. Deels gaat het om het wegwerken en voorkomen van milieuverontreiniging. Zo bedacht BAM Infraconsult een scherm dat langs de snelweg fijn stof afvangt, voorkomt DHV de lozing van warm koelwater op de Waddenzee door algen te telen, en kwam Grontmij met een systeem om

Veel van de ingezonden projecten hebben iets met milieu en energie

riskant ziekenhuisafval op een handige manier te verwerken. Andere projecten zijn gericht op zuinig energiegebruik in gebouwen. Zo bouwde Arcadis een heuse piramide in Spijkenisse die op een bijzondere manier gebruikmaakt van het zonlicht. De overige inzendingen gaan over de meest uiteenlopende onderwerpen en zijn nauwelijks onder een gemeenschappelijke noemer te vangen. Cauberg-Huygen ontwierp geluidsschermen die dwars op de weg hun werk doen; Lichtveld Buis & Partners bedachten een gerichte geluidstoeter om dodehoekongelukken met vrachtwagens te voorkomen en Witteveen+Bos gebrui-

ken glasvezelkabels om de sterkte van dijken te controleren. De jury van De Vernufteling bestond uit CDA Tweede Kamerlid Karien van Gennip (voorzitter), consultant Marc Zegveld, voorzitter van het Bouwnetwerk Colette Niemeijer, hoofdingenieur-directeur van Rijkswaterstaat Leendert Bouter, directeur van KIVI Niria Piet Gilissen, en adjunct-hoofdredacteur van De Ingenieur Frank Biesboer. De Vernufteling is een initiatief van het tijdschrift De Ingenieur, samen met de ingenieursvereniging KIVI Niria en de branchevereniging ONRI. p

2

Techniek



 
 


)

' +*



 




(
%&

"$
!
"


 #





 
 
 

  


 


!


 


! 



!


  
"
 


 
!


! 



 
 



 

 
!!! +*

Infraflex St Jacobsstraat 6-8 3511 BR Utrecht T 030 223 97 99

www.werkenbijabt.eu

 !#!" " #   


JA, ik ben ingenieur en wil 
    graag gratis op mijn



!

  
   "


 










 
"


$
 !
 


!

###  


    ontvangen* 


  

 





 ! 





  



!#


 "




 # 
"

 







 

"
"


! "



 


"$

!

huisadres ontvangen


Ik ben geen ingenieur maar wil graag 2 gratis proefnummers van de





#  * De verzending van De Technologiekrant stopt automatisch. Deze actie is alleen geldig in Nederland. Actie loopt tot 30 juni 2008.

&&

$
!



$  


' "$%
 

   
($$&## 



$  #

*()%'%&)



 
 


3

Techniek

Ziekenhuisslurry Grontmij verwerkt biologisch afbreekbaar servies, verpakkingen, incontinentiemateriaal en infuuszakken in ziekenhuizen tot een gemakkelijk te reinigen slurry. ‘Hierdoor kan het ziekenhuis op personeel, afvalstoffenheffing en transportkosten besparen.’ Sander Terbruggen

Het systeem maakt de spoelkeuken overbodig 2 1

H

ygiëne is in ziekenhuizen een belangrijke zaak, maar de handelingen die het personeel hiervoor moet verrichten, zijn tijdrovend en vormen een grote kostenpost. Denk bijvoorbeeld aan de steken die een verpleegkundige stuk voor stuk moet schoonwassen met behulp van een speciale spoelmachine. Een ander voorbeeld is het ophalen en reinigen van het serviesgoed na de maaltijden: de vuile borden moeten per afdeling worden getransporteerd naar de spoelkeuken en daar worden afgewassen. Het reinigen is voor een deel geautomatiseerd dankzij grote spoelmachines, maar het personeel moet wel de lopende band die de vaat aan- en afvoert, vullen en leeghalen. Het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft was van mening dat deze processen beter konden en schakelde Grontmij en toeleverend bedrijf Pharmafilter in om een nieuw logistiek concept te bedenken. ‘De opdrachtgever attendeerde ons op de ecoVaas, een kartonnen wegwerpvaas die voor een euro uit automaten is te halen’, vertelt dr.ir. Jelle Roorda van Grontmij. ‘Het was aan ons om met een soortgelijk concept te komen voor de diverse afvalstromen. Pharmafilter zag al snel dat het mogelijk is veel manuren te besparen en de gezondheidsrisico’s te verminderen door al het serviesgoed, steken, verpakkingen, incontinentiemateriaal en infuusmateriaal inclusief slangen te maken van biologisch afbreekbaar plastic. Dit maakt voorzieningen als een spoelkeuken volledig overbodig.’

Rioleringsbuizen Om efficiënte en goedkope verwerking en transport mogelijk te maken, besloot Grontmij de afvalstromen te koppelen. ‘Op elke afdeling komt een blender te staan voor het gebruikte bioplastic met inhoud en ander afval. Vanwege de toepassingen van deze materialen bevat het mengsel voldoende vocht om te veranderen in een soort slurry. Door het verhang en de diameter van de rioleringsbuizen iets te vergroten, is de slurry gemakkelijker te vervoeren.’ Volgens Roorda hoeft dit nieuwe logistieke systeem het ziekenhuis netto niets te kosten. ‘Het scheel niet alleen in personeel, maar het bespaart het ziekenhuis ook nog eens een half miljoen euro per jaar aan afvalstoffen-, zuiveringsheffing en transportkosten. De exploitatiekosten bedragen jaarlijks waarschijnlijk minder dan een half miljoen euro.’ De slurry die de rioleringsbuizen afvoeren, bevat veel stoffen die schadelijk zijn voor het milieu, zoals antibiotica, hormonen, contrastvloeistoffen, desinfectans en ook ziektekiemen. In tegenstelling tot normale ziekenhuizen loost het Reinier de Graaf Gasthuis deze stoffen straks niet langer op het riool. Een nieuw installatieconcept moet de afvalwaterstroom vergaand zuiveren met behulp van een anaeroob vergistingsproces. ‘Het grootste deel van de slurry bestaat uit een waterige, vervuilde vloeistof die we, samen met de overige afvalwaterstromen, reinigen met behulp van een bioreactor, een ozoninstallatie en een actiefkoolfilter. Die verwijderen de schadelijke stoffen door afbraak en adsorptie. Hierbij wordt ongeveer 50 procent van de slurry omgezet in biogas, dat we vervolgens verstoken. Dit levert ongeveer 50 procent van de energie die we nodig hebben om de volledige zuiveringsinstallatie te laten draaien.’ Zo’n 10 procent van de uitgegiste slurry bestaat uit vaste stoffen. ‘Deze laten we eerst drogen om ze vervolgens te verbranden. Ze zijn voor 95 tot 99 procent organisch en verbranden dus zonder gevaarlijke bijproducten.’

3 4 6

5

Afvalwater uit ziekenhuizen bevat antibiotica, hormonen, contrastvloeistoffen, ontsmettingsmiddel en ziektekiemen.

7

ILLUSTRATIE WWW.B-ART3D.NL

De verwerking van het afval in het ziekenhuis. Verpakt in en gemaakt van biologisch afbreekbaar plastic kunnen medicijnen (2), etensresten (3) en bedpannen (4) allemaal in een vergruizer, die het materiaal samen met de afvoer van de badkamer (1) verwerkt tot een slurry. Het buizenstelsel (6) voert het mengsel af naar de aansluiting op het zuiveringssysteem (7). Het systeem is in bestaande ziekenhuis in te bouwen zonder al te grote aanpassingen.

De zuiveringsstraat die de afvalwaterstroom uit het Reinier de Graaf Gasthuis moet verwerken.

ILLUSTRATIE GRONTMIJ

Demonstratietest In het Reinier de Graaf Gasthuis is inmiddels een demonstratietest in gang gezet met het nieuwe logistieke systeem van Grontmij en Pharmafilter. De demo-installatie kan ongeveer 60 kilo slurry per dag verwerken. De test duurt zo’n vier maanden. ‘Aan het begin van de tweede helft van 2008 beslist het ziekenhuis afhankelijk van de resultaten of ze het nieuwe concept volledig in de geplande nieuwbouw invoeren of niet.’ Roorda heeft alle vertrouwen in het succes van het systeem. ‘Over tien jaar werkt de helft van de nieuwe hospitalen in Nederland met dit concept; we zijn al in gesprek met andere ziekenhuizen. Het systeem is natuurlijk ook toe te passen in verpleeg- en verzorgingshuizen en in kantoorcomplexen.’ p www.grontmij.nl

De exploitatiekosten bedragen jaarlijks minder dan een half miljoen euro

PROFIEL PROJECT Pharmafilter LOCATIE Delft INGENIEURSBUREAU Grontmij NAAM Jelle Roorda LEEFTIJD 35

TITEL dr.ir. OPLEIDING Milieutechnologie, Wageningen Universiteit Promotie Gezondheidstechniek, TU Delft FUNCTIE consultant en teamleider Technologie

4

Techniek



 
 


De piramide van Spijkenisse De nieuwe bibliotheek van Spijkenisse is een glazen piramide. Om te voorkomen dat het gebouw een broeikas wordt, ontwikkelde Arcadis een energiezuinig koel- en verwarmingssysteem. Leendert van der Ent

O

f de bibliotheek aan het Vredenhofplein in Spijkenisse, ontworpen door architectenbureau MVRDV, net zo beroemd wordt als de piramide van Cheops valt nog te bezien, maar een blikvanger is het wel. De glazen piramide met zijn houten skelet, die klaar moet zijn in 2012, heeft niet alleen een mooie buitenkant, maar ook een uitgekiend binnenklimaat. In de meeste gebouwen wordt de installatietechniek weggestopt, maar dat is niet het geval in de nieuwe bibliotheek: een opengewerkte luchtbehandelingskast in de parkeergarage zal het systeem zo goed mogelijk tonen. Gekleurde verlichting in blauw voor de koude stromen en rood voor de warme helpt het publiek te begrijpen hoe het systeem werkt.

De zonnewarmte is tot eentiende terug te brengen

Volledig autarkisch ‘Alle technieken in het gebouw zijn ooit eerder toegepast; het is vooral de combinatie die dit concept bijzonder maakt’, zegt Jaap Bosselaar van Arcadis. ‘Die leidt er bijvoorbeeld toe dat dit gebouw geen aardgasaansluiting of cv-ketel hoeft te krijgen. Voor koeling en verwarming wordt de bibliotheek volledig autarkisch. Daarbij is warmte- en koudeopslag in de bodem vrijwel onmisbaar. Omdat de vraag naar koude in de zomer groter is dan die naar warmte in de winter, wordt ’s winters extra kou in de bodem opgeslagen met behulp van een dry cooler.’ Dit apparaat koelt water met de koude buitenlucht en staat normaal op het dak. ‘En dat kan dus niet op een glazen puntdak. Dat hebben we opgelost door de mechanische ventilatie van de parkeergarage uit te breiden en te gebruiken als dry cooler. De ventilator en het kanalensysteem waren daarvoor al aanwezig; er hoefde alleen nog een koelbatterij voor de opslag van koude tussen geplaatst te worden.’ Voor koeling van de verse toevoerlucht gebruikt het gebouw indirecte adiabatische koeling. Hierbij koelt ververneveld water door verdamping de warme retourlucht af. Eenmaal afgekoeld kan deze in de warmtewisselaar warmte van de aangevoerde lucht opnemen. De koelbatterij die in de bodem opgeslagen kou gebruikt, zorgt voor verdere koeling van de verse lucht. De indirect adiabatische koeling werkt met gefilterd hemelwater. ‘Het regenwater dat vanaf het dak komt, vangen we op in een goot tussen het metselwerk en de beglazing. Vervolgens gaat het naar een bassin in de parkeergarage. Daarnaast benutten we het hemelwater voor de sprinklerinstallatie, voor het bewateren van de planten, en voor het spoelen van de toiletten.’

Een overzicht van de belangrijkste energiesystemen in de nieuwe bibliotheek van Spijkenisse.

In een bijna volledig glazen gebouw is het zaak de broeikaswerking van de zon te benutten, maar vooral overmatige opwarming te voorkomen. ‘Dat begint met toepassing van speciaal gecoat HR++ glas met een zontoetredingsfactor die lager ligt dan 0,3. Daarnaast komt een automatisch werkend zonneschermsysteem te hulp om warmte buiten te houden. Een weerstation in de nok, dat onder meer de zonintensiteit op de relevante oriëntaties oost, zuid en west meet, zorgt voor de aansturing van het systeem. Het scherm vormt na het glas in feite een tweede schil, zij het een dunne.’ Naast het glas en de schermen draagt ook de ruime nok bij aan het feit dat de warmte de bibliotheekbezoekers niet bereikt. Bosselaar: ‘De luchtstroming in het gebouw is gebaseerd op het feit dat koele, verse lucht de warme, vuilere lucht verdringt en laat opstijgen. Die verzamelt zich onder de nok in een vrije ruimte van acht tot tien meter. Daar zit ook de inlaat van

Smelten en stollen Sommige technieken zijn wel eerder toegepast, maar zo beperkt dat ze in de bibliotheek toch wel zo goed als nieuw zijn. Dat geldt bijvoorbeeld voor de vrij hangende roestvrij stalen platen die zijn gevuld met faseveranderend materiaal, samengesteld uit zouten en water. Arcadis heeft het materiaal zelf ontwikkeld; de platen zijn verwerkt in het plafond en vormen een buffer in het temperatuurregime, waardoor minder snel een beroep hoeft te worden gedaan op andere bronnen van verwarming of koeling. ‘Het smeltpunt van het materiaal in de platen ligt bij 24 graden. Tijdens het smelten neemt het materiaal een grote hoeveelheid warmte op, waardoor een ongewenste temperatuurstijging in de ruimte een halt wordt toegeroepen. Zakt de temperatuur onder 20 graden, dan begint het materiaal weer te stollen. Daardoor komt warmte vrij en zo voorkomt het materiaal grote temperatuurfluctuaties in het gebouw. De platen kunnen eindeloos hun werk blijven doen zonder externe energie toe te voeren. Vooral bij een toepassing van warmte- en koudeopslag is de balanswerking van het materiaal nuttig: het houdt de ruimten langer op comforttemperatuur, zonder dat je de opslag aan hoeft te spreken. In bestaande bebouwing is dit systeem overigens gemakkelijk achteraf in te bouwen, mits het plafond daarvoor ruimte biedt.’ Tijdens zwoele zomernachten krijgen de platen zonodig een beetje hulp bij het stollen. Aan het eind van de nacht zorgt de vloerkoeling dan korte tijd voor extra koele lucht, waardoor de platen worden klaargestoomd om overdag hun verkoelende werking te kunnen uitoefenen.

Hoe dorstiger de plantensoort, hoe groter de bijdrage aan de koeling van het interieur

ILLUSTRATIE THEO BARTEN

een schacht die de retourlucht afvoert naar de luchtbehandeling. In de winter is de daarin aanwezige warmte dankzij een hoogrendementswarmtewisselaar te benutten voor hergebruik.’ Overtollige warmte die ondanks alle voorzieningen toch binnendringt, wordt door een systeem van met water gevulde leidingen in de vloer afgevoerd naar de warme bron in de bodem. Al met al ontstaat zo volgens de berekeningen het hele jaar door een prettig binnenklimaat. Maar onder de nok, op het daar geplande internetplatform met monitoren, kan wel veel licht vallen. Daarom gaat beplanting daar extra schaduw brengen. ‘Onze collega’s van Adviesbureau Copijn kwamen met een goede keuze: de ficus longifolia van vier tot vijf meter hoog. Het grappige is dat deze bomen niet alleen schaduw geven, maar ook wat verkoeling brengen dankzij het water dat ze verdampen. Hoe dorstiger de plantensoort, hoe groter de bijdrage is aan de interieurkoeling.’ p

PROFIEL PROJECT bibliotheek LOCATIE Spijkenisse INGENIEURSBUREAU Arcadis

NAAM Jaap Bosselaar LEEFTIJD 54 OPLEIDING HTS Werktuigbouwkunde,

Rotterdam FUNCTIE Senior adviseur Binnenmilieu & Energie www.arcadis.nl

Techniek



 
 


5

Dodehoekspeaker Met knipperlichten en een geluidssignaal waarschuwt het systeem van Lisa2Alert fietsers en voetgangers als een vrachtwagen rechts afslaat. Dat zorgt voor minder dodehoekongevallen. Vrachtwagen zonder geluidsrichter

80 db

13 meter

75 db 70 db Vrachtwagen met geluidsrichter

De geluidrichter bevindt zich onder de dodehoekspiegel van een vrachtwagen.

5 meter

Wouter Klein Ikkink

D

ode- en blindehoekspiegels bij vrachtwagens zijn sinds 2003 verplicht. Toch neemt het aantal verkeersslachtoffers als gevolg van dodehoekongevallen alleen maar toe: in 2005 kwamen zestien mensen om, in 2006 waren dat er 26. ‘Een vrachtwagen heeft tegenwoordig zes of zeven spiegels. De chauffeur moet die allemaal in de gaten houden. De grens is daarmee wel bereikt’, vindt Rob van de Moosdijk, directeur van Lisa2Alert. Het Haarlemse bedrijf ontwikkelde daarom een systeem dat andere verkeersdeelnemers erop attendeert dat een vrachtauto rechts afslaat. De alarmlichten aan de rechterzijde van de truck gaan knipperen en er klinkt een geluidssignaal. ‘Formeel is dat laatste echter verboden: de Wegenverkeerswet staat alleen achteruitrijdalarmen, claxons en autoalarmen als geluidssignalen toe.’ Het ministerie van Verkeer en Waterstaat liet in 2007 een onderzoek uitvoeren naar dodehoeksystemen; Lisa2Alert bleek het meest effectieve systeem. Ook het oordeel van de TU Delft was positief. Fietsers blijken vaker en sneller op vrachtwagens te reageren die zijn uitgerust met Lisa2Alert. Tevens leidt het systeem tot een schadereductie van 30 tot 40 procent, omdat chauffeurs alerter zijn. Desondanks blijft het systeem voorlopig illegaal.

Transportband Innovatienetwerk Syntens kwam op het idee om Van de Moosdijk in contact te brengen met ir. Theo Campmans van ingenieursbureau Lichtveld Buis & Partners. Campmans had al eerder een apparaat ontwikkeld dat tonaal

geluid alleen richt op de plek waar het moet worden gehoord. ‘Dat was voor staalproducent Corus, waar een alarmsignaal klinkt voordat een transportband opstart om de werknemers voor gevaar te waarschuwen. Een signaal dat alleen hoorbaar is op plaatsen waar dat nodig is, beperkt de geluidsoverlast’, licht Campmans toe. ‘De geluidrichter die we hebben ontwikkeld, werkt volgens een eenvoudig principe. Het geluid komt uit twee naast elkaar geplaatste openingen. De afstand tussen die openingen is precies de helft van de golflengte van het geluidssignaal. Het resultaat is dat de twee golven in zijwaartse richting precies in tegenfase zijn, waardoor ze elkaar uitdoven. Door meer openingen te gebruiken en de onderlinge afstand aan te passen, is het signaal nog specifieker te richten. Op die manier is een “koker” van geluid te creëren.’ Campmans paste de geluidrichter aan voor het Lisa2Alert-systeem. ‘De zijkant van de cabine weerkaatst het geluid en kan daardoor het richten van het geluid in de war sturen. Door die weerkaatsing als een extra geluidsbron te gebruiken, zijn juist minder openingen nodig om het signaal te richten.’ Voor deze specifieke toepassing is inmiddels octrooi aangevraagd. Dat de richter het geluid alleen laat klinken op plaatsen waar dat zin heeft en zo de overlast beperkt, is een extra argument om het Lisa2Alert-systeem toe te staan, vindt Van de Moosdijk. Het systeem heeft volgens hem nog een voordeel: ‘De geluidsbron zit bij het nieuwe systeem onder de rechterbuitenspiegel. Fietsers of voetgangers die het signaal horen, kijken automatisch waar het vandaan komt. Dat bevordert het oogcontact met de chauffeur, wat weer sterk bijdraagt aan het voorkomen van dodehoekongevallen.’ p www.lbp.nl www.lisa2alert.com

De bron zit onder de rechterbuitenspiegel

PROFIEL PROJECT dodehoekgeluidrichter INGENIEURSBUREAU Lichtveld Buis & Partners NAAM Theo Campmans

LEEFTIJD 46 TITEL ir.

OPLEIDING werktuigbouwkunde, Universiteit Twente FUNCTIE adviseur

80 db 75 db 70 db ILLUSTRATIE JEROEN VAN INGEN/SCHWANDT INFOGRAPHICS

Het verschil in verspreiding van geluid bij een gewone toeter (boven) en een geluidrichter.


+"3*(&
1"355*.&
01-&*%*/(


.4D#"EST
#&%3*+'4,6/%&

#FESJKGTLVOEF
TUVEFSFO
JO
EF
BWPOEVSFO


7PPSMJDIUJOHTBWPOEFO
EJOTEBH

KVMJ


EPOEFSEBH

KVMJ

EJOTEBH

BVHVTUVT
 7PPS
BBONFMEFO
WPPSMJDIUJOHTBWPOEFO BBOWSBBH
CSPDIVSF
5FM




5FM




&
QUP!STNOM

XXXSTNOMQUP

6

Techniek



 
 



 




 
  

  



 





 



7

 
@
;
> 


8; C








  
%
+&
# 

(*' %!%)%'%%
')
!
 %) '' %)
+
"+', 
%
/+
"
,
 &
"
!
'#
+
!

!
&()
+
!
")'*% !%&
"
!
*,
+

,%! &
%
!
 !

$
&
&
#
(

&'%)$'%#
%'
"

$'  $%!) ) *!%

%!
#+'
' %!
%  )) 

!#
%)
$ '"!


%!

(%
(
('-
  

*%

!#%#

&*

(#
(
+'
*% '!
! $ #+ )
*


! %
+%!

$
# %!
+
(%'%*
, 
 #%
*,
%!*) %

%"  ) * ** 
%
  (%
& %#

!
&)

' 
%





*%

*,
%
%
' %!

&

!.(%)$
( % %*
(!, & )
!%
(
!)&*!%#$%!
 &&$%!

))%
, &

+ *" %#
'))%#
,,,, & %#  (%'

+

 ;
 ; 
 ;
9




;
    
;
,0

= 
? 

 ;
;

>
7
 
= 
9

 ;
 

  ;
9
 
;=  ;
 
8
;

 
;
>; 
 
9

;
> 
; 8 


 

8; 
8 =  +
,0

>
  ;
 

 ; 
 
= ; 
 ; 

> 


>:9
9
= 
$!!!
 



=  8
 
3
 
9
 
= ;
9 ; 
>
> 
=
9

8 


: 




 7
99 
  ; ;
;
;
;
;;
 ;
9
:;>  8 
  ;  
;  
>

A
?8
 

; 
>
=
9
 ; 
 =  ;
8; 
>
;
;9 
 
;

9 

;8
 
>
; 8


 ?

:

=:6KN?D7 7>?7>;I

CB&I Lummus has job opportunities for: B
 
; ;  B
5 ;
 
; ;  B
 
   ;
2 ;  B
 
; ; 
6 

->;  B
 
,;
; ;  B
/5
; ;  B
5 ;
399
5  
; ;  B
 ;;;

,
; ;  B
2  ; 
; ; 
5  4 ; 5   B
0; ;
; ; 

-  ;  B
0; ;
,;

5 9  ;
5 
; ;  B
0; ;
+;  
5 
; ;  B
;
2   
; ;  B

5 
; ;  B
;
-  ; 

 
-  ;  B
0;9 ;
; ; 
  B
0;9 ;
2 ; 
  Interested? 5 ;

< ;

 ;
)
; * 8 

,0

9 

/ ;
4  
-   ;
3; ;
'%
#%(&
11
- ;
/ 

; 
;8 

$"
!
'!$'$#'!"

EGD?:8I:C<>C::GB$K 7^\A^[i^hZZcCZYZgaVcYhZgZYZg^_!\ZheZX^Va^hZZgY^c]ZilZgZaYl^_YZigVchedgidkZgoZZkVcolVgZZc W^_odcYZgZaVY^c\ZckVcegd_ZXiaVY^c\Zc#9ZEgd_ZXi:c\^cZZgdcYZghiZjciYZdeZgVi^dcZaZV[YZa^c\ W^_VaaZdcilZge"ZcZc\^cZZg^c\VXi^k^iZ^iZcY^ZcdY^\o^_cdbYZkVV`\ZXdbea^XZZgYZigVchedgiZckZ^a^\ ZcZ[[^X^…cij^iiZkdZgZc#9VVgcVVhi^hYZEgd_ZXi:c\^cZZgkZgVcilddgYZa^_`kddgYZXZcigVaZ `Zcc^hWVc`ZcYZ^beaZbZciVi^ZkVcbdYZgcZgZ`ZciZX]c^Z`ZcY^Z\ZWgj^`ildgYZcW^_dcYZgbZZg hX]ZZehWZlZ\^c\ZcZcWZgZ`Zc^c\ZckVcXdchigjXi^Zh# L^_kgV\Zc/ ™ZZcdeaZ^Y^c\hX]ZZehWdjl`jcYZd[d[[h]dgZiZX]c^Z`!de=7Dd[IJc^kZVjkV`\ZW^ZYZcW^_kddgWZZaY  ]nYgdYncVb^XV!i]ZdgZi^hX]ZbZX]Vc^XV!hiZg`iZaZZg!ZiX#™iZVbhe^g^i!deadhh^c\h\Zg^X]i!VXXjgVViZcZZc  \gdiZadnVa^iZ^i™\ZZc.idi*bZciVa^iZ^i™j^ihiZ`ZcYZWZ]ZZgh^c\kVcYZCZYZgaVcYhZZc:c\ZahZiVVa ™V[Òc^iZ^ibZi\ZWgj^`kVc869hnhiZbZcZcE>6H^hZZceg‚# Hdaa^X^iZZgeZgZ"bV^a/_dWh5W^\a^[ih]^ee^c\#Xdbd[eZgedhi/7^\A^[iH]^ee^c\7#K#!EdhiWjh'*..!&%%%8C 6bhiZgYVb!I#V#k#YZ]ZZg6#EZiZghZ#D[`^_`delll#W^\a^[ih]^ee^c\#Xdb

.

;9
=
>>> 8   



 
 


Techniek

7

Lichtalarm De DikeAlert bewaakt met glasvezels de dijken in Nederland. Dit bewakingssysteem, ontwikkeld door Witteveen+Bos, slaat alarm als een waterkering dreigt te bezwijken. ‘De vroege waarschuwing geeft autoriteiten de kans tijdig maatregelen te nemen.’

De glasvezelkabel ligt ongeveer 30 cm onder het oppervlak van de dijk.

Een zwakke zone van de dijk verplaatst meer dan een normaal dijkvak. Deze grotere verplaatsing doet zich al een aantal dagen voor de hoogste waterstand voor. Het detectiesysteem zorgt dus voor een tijdige waarschuwing. Hoe zwakker de zone, hoe meer verplaatsing van de dijk.

Om de 2 m zit een meetpunt. Dit meet vooral het verschil in verschuiving ten opzichte van de andere meetpunten. Wordt het verschil te groot dan gaat er een alarm af.

Het waarschuwingsysteem DikeAlert maakt gebruik van de vervorming van de glasvezelkabel.

Wouter Klein Ikkink

N

ederland krijgt steeds meer te maken met extreem natte en droge periodes. Dit leidt enerzijds tot een hoog waterpeil in rivieren en anderzijds tot droge omstandigheden bij dijken. ‘Voor dijkbewaking vertrouwen we nog steeds op visuele inspecties, terwijl heel veel dingen tegenwoordig automatisch gaan, zoals de beveiliging van spoorwegovergangen en de snelheidsaanpassing op de matrixborden boven de snelweg’, zegt ir. Harry Mols van Witteveen+Bos. ‘Nederland heeft ongeveer 3500 kilometer primaire en nog eens 14.000 kilometer secundaire waterkeringen, zoals boezemkades. Eigenlijk is het ondoenlijk om dat alleen door mensen te laten controleren.’ Daarom ontwikkelde Witteveen+Bos het waarschuwingssysteem Dike-Alert, dat 24 uur per dag, 7 dagen in de week dijken controleert op zwakke plekken en op tijd aangeeft wanneer een waterkering op het punt staat te bezwijken. Een zeer belangrijke variabele bij dijkbewaking is de hoeveelheid vocht in de waterkering, stelt Mols. ‘Als een dijk te nat of te droog is,

Voor een doorbraak zit er al beweging in een waterkering

dan verandert de sterkte van de waterkering en bestaat de kans dat hij doorbreekt. Voordat dit gebeurt, zit er al beweging in de dijk. Door die beweging te meten, is de zwakste schakel in een stuk dijk te identificeren ruim voordat hij bezwijkt.’ Mols ging praten met een leverancier van vochtsensoren en met Inventec, een producent van optische glasvezelkabels. Uiteindelijk koos hij ervoor glasvezels te gebruiken in het DikeAlert-waarschuwingssysteem. ‘Het voordeel daarvan is dat ze realtime, continu kunnen meten. Daarnaast zijn glasvezels eenvoudig en relatief goedkoop aan te brengen, zijn ze onderhoudsvriendelijk en hebben ze een laag energieverbruik. Sensoren daarentegen zijn discontinu en meten elk maar op één punt.’ Het waarschuwingssysteem met glasvezel kost ongeveer zes à zeven euro per meter dijk. ‘Als waterschappen deze kosten voor alle dijken in Nederland zouden verhalen op de ingezetenen, dan betekent dit een toename van de jaarlijkse waterschapslasten met ongeveer dertien euro per huishouden.’

Lus in de dijk DikeAlert werkt volgens een eenvoudig principe. ‘Een kilometerslange lus van glasvezelkabel ligt in de dijk en is bij beide uiteinden verbonden met een computer. Door te kijken naar de frequentieverandering van het lichtsignaal door de ka-

ILLUSTRATIE MIEKE ROTH

bel kan die computer precies zien hoeveel verplaatsing er optreedt in welke delen van de waterkering.’ De computer geeft niet alle data door aan de dijkwacht. ‘Het systeem geeft alleen de gegevens door van dijken die buiten het normale gedrag en de veiligheidsmarges vallen. De veranderingen in het waterpeil van een rivier en het verloop daarvan zijn goed te voorspellen. Als we aan het begin van een hoogwater een verplaatsing meten die buiten het normale gedrag van de dijk valt en we weten dat de hoogwatergolf over een week pas zijn hoogtepunt bereikt, dan kunnen we inschatten of de gemeten verplaatsing een probleem gaat vormen.’ Die vroege waarschuwing geeft de autoriteiten nog een paar dagen de tijd om maatregelen te treffen. Mols: ‘Daarbij kan de dijkwacht besluiten tot close monitoring over te gaan. Het early warning system DikeAlert is te vergelijken met een huisarts die iemands hart controleert, close monitoring met hartbewaking. Dat laatste gebeurt niet bij iedereen, maar alleen als bekend is dat er een probleem is.’ Andere mogelijke acties na een waarschuwing van DikeAlert zijn de aanvoer van zandzakken of evacuatie. ‘Het belangrijkste is dat een dijkwacht de tijd heeft om de situatie te inventariseren en op basis daarvan een beslissing te nemen.’ p www.witteveenbos.nl

PROFIEL PROJECT DikeAlert INGENIEURSBUREAU Witteveen+Bos NAAM Harry Mols LEEFTIJD 34 TITEL ir. OPLEIDING Civiele Techniek, TU Delft FUNCTIE businessmanager Economie en Ruimte

8

Techniek



 
 


Achter de coulissen Het coulissenscherm van Cauberg-Huygen schermt een gevel grotendeels af van verkeerslawaai zonder het uitzicht vanuit het gebouw te blokkeren. ‘Het scherm is ook langs snelwegen toe te passen in plaats van de gebruikelijke geluidswallen.’

PROFIEL

PROJECT coulissenscherm INGENIEURSBUREAU Cauberg-Huygen NAAM Jan Hardlooper LEEFTIJD 40 TITEL ir. OPLEIDING Technische Natuurkunde, TU Delft FUNCTIE adviseur/vestigingsmanager

Een mobiele meetopstelling met tien coulissen in een zeecontainer van veertig voet.

Sander Terbruggen

O

m overlast van verkeerslawaai te verminderen, krijgen veel gebouwen een tweede gevel. De schermen, die op korte afstand evenwijdig aan de gevel zitten, zorgen voor een aanzienlijke geluidsreductie, maar hebben ook grote nadelen. Zo is de ruimte tussen scherm en gebouw niet meer aan te merken als buitenlucht, waardoor ventilatie via de gevel onmogelijk is. Daarnaast blokkeren de schermen de inval van daglicht. Ir. Jan Hardlooper van Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs verzon een alternatief dat deze nadelen niet kent: het coulissenscherm. ‘Het realiseert een geluidsafschermende werking van 12 tot 16 decibel zonder de nadelen van een gewoon geluidsscherm.’ Het coulissenscherm bestaat uit een groot aantal geluidsabsorberende platen die haaks op de gevel staan. ‘De schermen bestaan uit een omhulsel van geperforeerd aluminium waarin een geluiddempende minerale wol is aangebracht. Het plaatmateriaal moet voor ongeveer 20 procent open zijn om geluid goed te kunnen dempen. De optimale dikte van het absorptiepakket is ongeveer 9 centimeter.’ De schermen staan 90 centimeter (hart op hart) uit elkaar. Ze verstoren het uitzicht vanuit het achterliggende gebouw nauwelijks, vormen geen blokkade voor eventuele vluchtwegen en belemmeren het ventileren via de gevel niet.

Kanalen Het concept om met een dergelijke constructie geluid te dempen, is niet nieuw. In luchtbehandelingskanalen zitten vaak coulissendempers om geluidsoverlast te minimaliseren zonder de doorstroom te verstoren. ‘Het idee om deze methode toe te passen bij gevels is wel

Dit scherm kan de verkokering van het wegennet doorbreken

11 tot 16 decibel minder geluid

nieuw. We hebben erover nagedacht om het idee te patenteren, maar besloten dat niet te doen omdat het relatief te veel tijd en geld kost. Andere bedrijven mogen deze methode dus ook gewoon toepassen, maar moeten wel eerst het nodige onderzoek doen om aan te tonen dat hun aanpak goed werkt. Wij hebben dit onderzoek al gedaan en geven deze voorsprong natuurlijk niet weg.’ ‘Het blijkt dat de coulissen die haaks op de gevel staan, het geluid dat onder een schuine hoek nadert veel beter dempen dan geluid dat recht aankomt’, laat Hardlooper weten. ‘Maar ook geluid dat tussen de coulissen door gaat, wordt wel degelijk gereduceerd. Dat komt door het akoestische verschijnsel eindreflectie: een deel van de geluidsgolven kaatst terug op het open einde van het kanaal dat door twee coulissen wordt gevormd.’ Bewegende geluidsbronnen, zoals auto’s, zijn voor een persoon in het gebouw redelijk stil totdat ze tussen de coulissen door zichtbaar zijn. Een eindeloze rij langsrazende auto’s veroorzaakt dus een opeenvolging van, enigszins afgetopte, geluidspieken. Volgens Hardlooper is dit verschijnsel niet storend. ‘De pieken volgen elkaar snel genoeg op om in elkaar over te vloeien en niet meer hortend en stotend te klinken. Omdat het meeste geluid wel wordt gedempt, ligt het totale geluidsniveau tot maar liefst 16 decibel lager.’ Hardlooper geeft toe dat een gesloten scherm dat parallel aan een woning loopt of een afgesloten galerij het verkeersgeluid beter dempt. ‘Hierbij treden echter wel de genoemde nadelen op, die aanzienlijke kosten met zich kunnen meebrengen. Een coulissenscherm is zo’n 30 procent goedkoper dan een afgesloten galerij.’ Om na te gaan hoe goed de geluiddempende kwaliteiten van het coulissenscherm zijn, is het in eerste instantie getest als schaalmodel in een laboratorium. Later was er behoefte aan een meetopstelling op ware grootte. ‘Omdat de opstelling op verschillende plaatsen inzetbaar en daarom ook gemakkelijk te vervoeren moest zijn, hebben we deze gebouwd in een zeecontai-

ner van veertig voet. Een lange zijde van de container is verwijderd en op die plaats zijn de coulissen aan de onder- en bovenzijde op een geleiderail bevestigd. Zo waren ze te verschuiven en te verdraaien.’ De metingen zijn uitgevoerd op een parkeerplaats langs de A16 met het lawaai van het passerende verkeer als geluidsbron. ‘De maximale geluidsreductie bedroeg 16 decibel voor een meetsituatie waarbij de container haaks op de snelweg stond; bij een parallelle opstelling bedroeg de maximale reductie 12 decibel. Het verdraaien van de coulissen tot 30° leverde in alle situaties een extra geluidsafscherming van ongeveer 1,5 decibel op.’

Enthousiaste architecten Hardlooper verwacht dat de eerste coulissenschermen snel in het straatbeeld zullen verschijnen. ‘Het eerste gebouw met coulissen is eind 2009 in Amsterdam aan de Laan van Spartaan klaar.’ Vooral architecten reageren volgens Hardlooper enthousiast op het idee. ‘De coulissen blijken interessante ontwerpelementen te zijn, bijvoorbeeld omdat ze verticale lijnen aan een gebouw toevoegen. Ook is het mogelijk om te spelen met de hoek tussen de gevel en de coulissen. Door die te variëren, ontstaan er leuke visuele effecten.’ Een laatste zorg die Hardlooper nog heeft, is de mogelijke vervuiling van de minerale wol in de coulissen. ‘Wellicht moeten we de schermen zodanig construeren dat de wol gemakkelijk is te vervangen wanneer die vervuiling te erg is. Maar dat is afhankelijk van de uiteindelijke uitvoering van het coulissenscherm. We zijn nu in gesprek met een marktpartij om ze te gaan produceren.’ De toepassing van de coulissenschermen hoeft niet op te houden bij gevels. ‘Ze zijn ook langs wegen te zetten in plaats van de gebruikelijke geluidswallen. De windbelasting op een coulissenscherm is veel lager vanwege de open structuur. Daarnaast is het uitzicht voor de automobilist veel weidser; het is een manier om de verkokering van ons wegennet te doorbreken.’ p



 
 


Plaatsing van het scherm langs de A28 bij Putten.

FOTO BAM INFRACONSULT

Techniek

Samenstelling van het Clean Screen, dat fijn stof uit de lucht filtert.

9

ILLUSTRATIE BAM INFRACONSULT

Elektrostatische emissievanger Het Clean Screen van BAM Infraconsult is een geluidsscherm dat het verkeerslawaai reduceert en gelijktijdig de lucht zuivert van fijn stof. ‘De proefopstelling in een windtunnel zorgde dat de fijnstofconcentratie met 50 tot 80 procent daalde.’ Timo van Poppel

H

et verbeteren van de luchtkwaliteit staat hoog op de politieke agenda. De hoge concentraties fijn stof in de lucht rond drukke verkeerswegen vormen een groot probleem voor de volksgezondheid. Zo groot zelfs, dat het de aanleg van nieuw asfalt en nieuwe gebouwen in de weg staat. Als oplossing ontwikkelde Bam Infraconsult het Clean Screen, een scherm dat geluiddemping combineert met fijnstofreductie. ‘BAM erkende fijn stof en slechte luchtkwaliteit al vroeg als problemen die dringend om een oplossing vragen’, zegt ir. Ad van ’t Zelfde, innovatiemanager van BAM Infraconsult. ‘Daar zijn we ons op gaan oriënteren en toen het Innovatieprogramma Luchtkwaliteit (IPL) een wedstrijd uitschreef om tot een oplossing voor de luchtkwaliteitsproblematiek te komen, hebben we snel het Clean Screen ontwikkeld. Het is een scherm dat de luchtkwaliteit rond snelwegen actief verbetert en het verkeerslawaai dempt.’

Schoorsteen Het Clean Screen reinigt de lucht met behulp van de wind die voortdurend bij een snelweg aanwezig is. ‘We hebben daar de vormgeving op afgestemd. Op een hoogte van 30 centimeter boven het scherm zit een afdekplaat die een schoorsteeneffect genereert. Daardoor is het mogelijk om met een luchtstroom de lucht schoon te maken.’ Het scherm haalt emissiestoffen uit de lucht via een speciale filterconstructie. ‘Aan de wegkant bestaat het scherm uit een permeabele wand: een schanskorf gevuld met lavastenen die de grovere fijnstofdeeltjes te-

Langs de A28 moet blijken hoe groot het reinigend vermogen precies is

genhouden. De stenen zijn bewerkt met titaniumdioxide, een katalysator die stikstofdioxide en stikstofoxiden omzet in zouten.’ Daarna volgt een tweede filterstap. Tussen de vooren achterwand van het scherm bevindt zich een tussenruimte van 55 centimeter, waarin een wand met het elektrostatische materiaal elektreet en een zogeheten HAF-filter (High Air Flow) zijn geplaatst. ‘Dat filter bestaat uit luchtdoorlatende cassettes met daarin eveneens de kunststof elektreet’, licht Van ’t Zelfde toe. ‘Elektreet is, net als fijn stof, elektrostatisch geladen en bindt fijnstofdeeltjes. Door de schoorsteenwerking en de filtering bevat de lucht die het scherm aan de bovenkant verlaat veel minder fijn stof.’ Dat hebben proeven in een windtunnel bevestigd. In deze proefopstelling werd 40 procent van de verkeersemissie door het filter geleid. Van die lucht daalde het fijnstofgehalte met 50 tot 80 procent. ‘We weten nog niet of die cijfers realistisch zijn voor de praktijk, maar we verwachten van wel’, zegt Van ’t Zelfde. ‘Sinds april staat er een 100 meter lange proefversie van het Clean Screen in de IPL-proeftuin langs de A28 bij Putten. IPL voert drie maanden lang metingen uit, waaruit moet blijken hoe groot het reinigend vermogen precies is.’ Het concept heeft twee belangrijke voordelen: het Clean Screen gebruikt geen energie en is toe te passen bij bestaande geluidsschermen door het er tegenaan te plaatsen. ‘Het Clean Screen zorgt dat de concentratie fijn stof in de lucht bij bestaande en nieuwe wegen binnen de gestelde normen blijft.’ BAM Infraconsult werkt in het Clean Screen-project samen met 3M voor het HAF-filter, met KEIM voor de titaniumhoudende verf, en met Nautilus voor de lavastenen. ‘Geen van de principes in het Clean Screen-concept is nieuw; wel komen ze voor het eerst samen in één toepassing.’ p www.bam.nl

PROFIEL PROJECT Clean Screen LOCATIE Putten INGENIEURSBUREAU BAM Infraconsult NAAM Ad van ‘t Zelfde LEEFTIJD 43 TITEL ir. OPLEIDING Civiele Techniek, TU Delft FUNCTIE innovatiemanager

10

Respons



 
 


Morgen kunnen we sneller chips maken. Vandaag mag jij ons vertellen hoe. 
 
 


De race om steeds meer IC-schakelingen op de vierkante centimeter te realiseren, is niet de enige race in de chipwereld. Fabrikanten willen ook de chipproductie zélf versnellen. Maar hoe voer je een machine op, die op de nanometer nauwkeurig moet presteren?

a

6 m/s 70

33 m/s2

30

40

50

Chips met 45-nm-details kun je alleen maken als je - tussen versnelling en vertraging door - op de nanometer exact belicht. 1000 sensoren en 8000 actuatoren bedwingen en daarmee 180 wafers per uur belichten. Hoeveel software en processoren vraagt dat? En hoe manage je de architectuur daarvan?

60

20

In de chip-lithograÄesystemen waar ASML nu aan werkt, wordt een schijf fotogevoelig silicium (de wafer) op hoge snelheid belicht.

10

t

0




De wafer ligt op de zogenoemde waferstage (ruim 35 kilo). Die beweegt onder het licht door. Heen en weer, dus met een extreme versnelling en vertraging van 33 m/s2.

Voor engineers die vooruitdenken

Versnellen met 33 m/s2 is al een uitdaging op zich. Welke motoren kies je? Waar vind je versterkers met 100 kW vermogen, 120 dB SNR en 10 kHz BW? En dan begint het pas. Want voorkom maar ’ns dat al die warmte je systeem weer onnauwkeurig maakt...

ProÄel: Wereldwijd marktleider in chip-lithograÄesystemen | Marktaandeel: 65% | R&D-budget:

500 miljoen euro | Kansen voor: Fysici, Chemici, Software Engineers, Elektrotechnici, Mechatronici en Werktuigbouwkundigen | Ontdek: ASML.com/careers


   
      
"


!

De

   


De

    



YOUNG TECHNICAL PROFESSIONAL AWARD 
!
  !

 # 

 "


!

 
 
  
"



 
 


Techniek 11

Warmwaterbad voor wier

DHV gebruikt restwarmte van energiecentrales om algen te laten groei. ‘Het water koelt af in ondiepe bassins: ideale omstandigheden voor snelle groei van wier.’ De algen zijn te gebruiken in medicijnen en cosmetica, als veevoer en als biobrandstof.

PROFIEL PROJECT Tridea LOCATIE Eemshaven INGENIEURSBUREAU DHV NAAM Jos Peters LEEFTIJD 51 TITEL ir. OPLEIDING Civiele Techniek, TU Delft FUNCTIE principal consultant Een computertekening van het Tridea-concept.

Sander Terbruggen

S

teeds vaker wordt de restwarmte van energiecentrales die met koelwater verloren gaat, nuttig gebruikt, bijvoorbeeld voor stadsverwarming. Dit scheelt niet alleen in de stookkosten, maar voorkomt ook dat het oppervlaktewater door lozing van het koelwater opwarmt en er zo een verstoring van het natuurlijk evenwicht optreedt. Bij dit soort toepassingen betreft het altijd koelwater met een temperatuur van ongeveer 90 °C. ‘Het grootste deel van het koelwater wordt echter geloosd als het 20 tot 35 °C is’, zegt consultant ir. Jos Peters van DHV. ‘Tot voor kort was het niet mogelijk om de restwarmte in koelwater van deze temperatuur nuttig te gebruiken.’ Het concept Toepassing van Restwarmte voor Innovaties in Drinkwatervoorziening, Emissieafname en Algenproductie, kortweg Tridea, dat DHV op verzoek van de Waddenvereniging ontwikkelde voor Noordoost-Groningen, kan dat wel.

Ondiepe bassins De hoeveelheid geloosd koelwater van een gemiddelde energiecentrale is volgens Peters niet gering. ‘Het gaat om zo’n 50 m³/s.’ Het temperatuurverschil tussen het koelwater en de gemiddelde dagtemperatuur bedraagt ongeveer 6 °C. ‘Door het

ILLUSTRATIE DHV

koelwater een etmaal in ondiepe bassins in de buitenlucht te laten stromen, is de warmtelozing met ongeveer 80 procent te reduceren’, geeft Peters aan. ‘Het water koelt af in de bassins, waarin de omstandigheden om algen snel te laten groeien ideaal zijn. De temperatuur is voldoende hoog en de reservoirs zijn ondiep genoeg om het zonlicht tot op de bodem door te laten dringen.’ De algen, die CO2 middels fotosynthese binden en zo broeikasgassen wegnemen, zijn volgens Peters

Een veld kan jaarlijks per hectare 45 ton CO2 vastleggen voor verschillende doeleinden in te zetten. ‘Ze zijn te gebruiken in cosmetica en medicijnen, als veevoer en zelfs als biobrandstof.’ Welke algen het beste groeien in de bassins, waar deze goed voor zijn en hoeveel ze eventueel opleveren, kan Peters momenteel nog niet zeggen. ‘Om hier achter te komen, is nog onderzoek nodig. Over de hele wereld worden momenteel veel studies gedaan, dus het zal niet lang duren voordat hier meer duidelijkheid over komt. De markt is zich momenteel aan het vormen; algen zijn hot.’ Een algenveld volgens het Trideaconcept levert naar schatting zo’n dertig ton wier per hectare op. ‘De jaarlijkse hoeveelheid CO2 die dit veld kan vastleggen, bedraagt ongeveer 45 ton per hectare.’ Voor het ge-

bruik als biobrandstof hebben de algen een streepje voor op bijvoorbeeld maïs en koolzaadolie. ‘Omdat wier zo snel groeit, is het mogelijk om tien keer meer energie uit een hectare algen te halen dan uit een veld maïs of koolzaad. De algen kunnen echter nog niet concurreren met fossiele brandstoffen die in de loop van vele jaren op grote diepte in de bodem zijn gevormd. Tridea is niet de oplossing van het energieprobleem; het is slechts een manier om het afvalproduct koelwater nuttig te gebruiken.’ Kweekvijver met algen in Mexico.

Algenstraten Een algenveld bestaat uit een aanvoersysteem voor het koelwater, zogenoemde algenstraten waar het koelwater doorheen stroomt, en een afvoersysteem voor het afgekoelde water. In Noord-Groningen varieert de hoogte van het maaiveld ongeveer tussen één en anderhalve meter boven NAP; de bodem van de straten bevindt zich op ongeveer 1,2 meter boven NAP. De waterstand in het bassin ligt ongeveer anderhalve meter boven de grondwaterstand. Het bassin moet waterdicht zijn om verder landinwaarts geen grondwateroverlast te veroorzaken. ‘Omdat de bodem ter plaatse bestaat uit nauwelijks waterdoorlatende zeeklei en fijn tot sterk leemhoudend zand, is er weinig inspanning nodig om dit te realiseren.’ Een kweekterrein met een oppervlak van 1000 hectare, dat zijn 2000 voetbalvelden, kan bijvoorbeeld bestaan uit tien modulaire algenstra-

ten van 100 hectare. Het wier dat zich in de open bakken als een soort groene soep manifesteert, is volgens Peters te oogsten met trommelzeven. Het rondpompen van het water in de bassins kost wel extra energie ‘Daarvoor gebruiken we een waterkrachtcentrale. Als de Waddenzee laag staat, kunnen we water spuien. Waarschijnlijk winnen we op deze manier alle energie terug die nodig is om het water door het algenveld te leiden.’ De kosten voor een veld van 1000 hectare bedragen ongeveer vijf miljoen euro, aldus Peters. ‘Tweederde van dit bedrag is gereserveerd voor de kosten van de benodigde grond; het overige geld is voor leidingen, afsluiters en de bouw van dijkjes. De kosten lijken relatief hoog, maar voor een energiemaatschappij die een energiecentrale van een miljard euro laat bouwen, is dit peanuts. Ik verwacht dat er ook wel financiering mogelijk is door de provincie of het Rijk.’ Peters vindt Tridea een mooie oplossing voor het koelwaterprobleem, die gelijktijdig andere kansen benut. Hij ziet echter nog wel verbeterpunten. ‘De landschappelijke inpassing van een algenveld verdient nog aandacht. Tevens moet nader onderzoek uitwijzen in hoeverre de voedingsstoffen die nodig zijn voor de wierkweek, na lozing een belasting zijn voor het zeewater. Mogelijk moeten we het water deels circuleren.’ p www.dhv.nl

UNIEKE SYSTEMEN ZOEKEN BIJZONDERE MENSEN

Vanderlande Industries ontwerpt, bouwt en implementeert material handling systemen voor distributiecentra, sorteercentra en luchthavens overal ter wereld. Complex en opgebouwd uit de meest innovatieve en creatieve oplossingen op het gebied van elektronica, mechanica en besturingstechnologie. Ons hoofdkantoor staat in Veghel, maar we opereren internationaal en zijn toonaangevend in onze business op nagenoeg alle continenten. Het gaat goed met Vanderlande Industries en daarom zijn we op zoek naar nieuwe bijzondere mensen. Gedreven collega’s die van aanpakken weten en die willen excelleren in een omgeving met de meest boeiende uitdagingen op logistiek en technisch gebied.

CONTROLS SALES ENGINEER

HR OFFICER

De functie In samenwerking met de Area Manager en Sales Engineers lever je een belangrijke bijdrage aan een succesvolle verkoop van complexe Material Handling Systemen.

De functie De HR Officer is de HR partner voor lijnmanagement en daardoor verantwoordelijk voor de operationele support aan de medewerkers en managers. Het besef dat mensen key zijn voor het succes van het bedrijf weet je in de praktijk te brengen. Je bent een HR professional, in staat om snel effectieve werkrelaties op te bouwen en je zorgt ervoor dat processen en programma’s efficiënt en met oog voor kwaliteit uitgevoerd worden. Je participeert actief in het HR-team en de diverse managementteams in jouw sector. Daarnaast adviseer en ondersteun je bij veranderingsprocessen.

Je bent verantwoordelijk voor het vertalen van de klantwensen naar maatwerk IT-oplossingen, het bepalen van het besturingsconcept en de technische architectuur van een aan te bieden geautomatiseerd systeem. In dit geheel ben je de sparringpartner van het IT-team van de klant, denk je in hun processtappen en bijbehorende concepten. Je kunt inhoudelijk over ERP systemen mee praten en je maakt de vertaalslag van het concept naar de bijbehorende PLC en elektromechanische besturingslagen. Je maakt hierbij deel uit van een sales team waarbij je tezamen met de Sales Engineer verantwoordelijk bent voor het ontwikkelen, budgetteren en presenteren van de meest optimale en commercieel verantwoorde logistieke oplossing. Regelmatig klantencontact wereldwijd, het goed kunnen luisteren en het stellen van de juiste vragen staan hierbij centraal. Jouw achtergrond • Zowel naar de klant als naar de interne organisatie toe ben je de professional die weet waarvoor hij staat, met een sterke customer focus en de gave om de vinger op de zere plek te leggen • HBO/WO werk- en denkniveau en circa 3 jaar relevante werkervaring • Primair ligt jouw interesse op het gebied van techniek met een sterke commerciële en internationale affiniteit • Uitstekende analytische vaardigheden en conceptueel vermogen om de logistieke vraagstukken van de klant te doorgronden en te structureren en op creatieve wijze besturingsconcepten te ontwikkelen • Doorzettingsvermogen en inzet, ervaring met langdurige onderhandelingstrajecten en steeds weer veranderende omstandigheden • Regelmatig reizen (1 á 2 keer per maand) • Goede mondelinge en schriftelijke communicatievaardigheden in het Nederlands en Engels

WWW.VANDERLANDE.COM

Jouw achtergrond • Bachelor/Master werk- en denkniveau • Circa 5 jaar werkervaring in een HRM-functie, bijvoorkeur in een technische en projectmatige omgeving met hoogopgeleide medewerkers • Sterke analytische vaardigheden, detail-oriëntatie en resultaatgericht • Kennis van/ervaring met operationeel HR-werk • Talent voor begeleiden van ontwikkel- en veranderprocessen • Goede communicatieve vaardigheden (schriftelijk en mondeling) in zowel de Nederlandse als Engelse taal • Stressbestendig • Mogelijkheid om maximaal 10 % van de tijd te reizen

MAINTENANCE ENGINEER De functie Als Maintenance Engineer bereid je de bezoeken aan klanten voor. Hiervoor verzamel je o.a. projectinformatie en analyseer je voorgaande bezoeken. Daarnaast ben je verantwoordelijk voor een goede uitvoering van o.a. het preventieve onderhoud aan onze material handling systemen, zoals contractueel is overeengekomen. Mocht er onverhoopt een storing optreden aan een systeem, dan ben jij de aangewezen persoon om deze zelfstandig te verhelpen. Tevens ben je in de gehele after-sales fase de ‘ambassadeur’ van onze organisatie en adviseer en rapporteer je de klant op welke manier zij de performance van hun systeem kunnen optimaliseren.

Jouw achtergrond • LTS/VMTS WTB/E of gelijkwaardig diploma (met MBO werk- en denkniveau) • Minstens 3 jaar ervaring met (elektro) mechanische onderhoudswerkzaamheden • Kennis van elektro-/besturingstechniek (o.a. PLC) of de bereidheid dit te leren • Oplossingsgerichte en flexibele instelling • Diplomatieke en positieve houding • Nauwkeurige en zelfstandige werkwijze • Leergierig en ambitieus • Woonachtig in de omgeving van Amsterdam, Utrecht

SALES SUPPORT ENGINEER De functie Voordat onze logistieke systemen daadwerkelijk worden gerealiseerd, is er in het verkooptraject al een lange weg afgelegd. Als Sales Support Engineer lever jij daarbij een belangrijke bijdrage. Aan de hand van de door de Sales Engineer verstrekte functies en specificaties ben jij verantwoordelijk voor het ontwerpen van een 3D lay-out van een geautomatiseerd logistiek systeem. De gewenste en noodzakelijke functionaliteiten zet jij om in technische applicaties. Voor de diverse applicaties stel je de budgetten op en maak je de specificaties t.b.v. inkoop. Er zal steeds een beroep gedaan worden op je conceptueel denkvermogen en creativiteit, wat de uitdaging alleen maar groter maakt! Jouw achtergrond Ben je flexibel, een echte teamplayer en vind je het leuk deel uit te maken van een enthousiast verkoopteam? • HBO opleiding in een relevante richting afgerond • Maximaal 2 jaar werkervaring • Relevante ervaring met CAD-tekenen (Autocad) • Zelfstandig en een behoorlijke dosis creativiteit Solliciteren Interesse in een baan die een volgende stap in je carrière kan betekenen? Reageer dan via www.vanderlande.com

UNIEKE SYSTEMEN, BIJZONDERE MENSEN