Remedie. Eigen plek voor ouders. Wij geven mensen grond onder de voeten. Tijdig alarm slaan bij het RS virus. Enkeltje gipsvlucht is geen pretje

Remedie nr 2 | december 2003

Rubriek

Gezondheidsmagazine van het Albert Schweitzer ziekenhuis

Enkeltje gipsvlucht is geen pretje

Eigen plek voor ouders Tijdig alarm slaan bij het RS virus

Wij geven mensen grond onder de voeten

Inhoud

11

Thema winter Feestdagen, hoe brengt u ze door?

Eigen plek voor ouders

Wij geven mensen grond onder de voeten

12

Op de splinternieuwe kinderafdeling hebben ouders een eigen plek in de ouderkamer. De Stichting Vrienden van het Albert Schweitzer ziekenhuis schonk het meubilair.

Behalve aandacht voor het lichaam, heeft het ziekenhuis ook aandacht voor de ziel. Ziekenhuispastor Bert van den Ende vertelt over zijn werk.

Gezond de winter door, de meest gestelde vragen over vitaminen.

13

December = snoepmaand.

14

Gezond kerstmenu voor vier personen.

De telefonist is het eerste contact

16

Een kijkje achter de schermen van het callcenter. Continu gaat de telefoon. Toch nemen de telefonisten de tijd om iedereen zo goed mogelijk te woord te staan.

Brrr… Au?, winterhanden en wintertenen.

18

Wit licht tegen winterdepressie.

3

8 9

We kunnen helpen de pijn te verlichten Anesthesiologe Nellie Oudshoorn nam na 33 jaar afscheid van de Pijnpoli in Sliedrecht.

10

Tijdig alarm slaan bij het RS virus Het RS virus is één van de meest voorkomende verkoudheidsvirussen. Vooral bij baby’s tot twee jaar moeten ouders alert zijn op de ziekteverschijnselen.

4

Redden wat er te redden valt Vuurwerkverwondingen vinden vooral in de periode voor en na de jaarwisseling plaats. Aan vuurwerkletsel is niet veel te doen.

5

17

Is moeder plotseling dement geworden? Acute verwardheid heeft niets te maken met dementie. Het komt plotseling en gaat ook weer over.

19

In het ziekenhuis zijn zevenhonderd vrijwilligers actief. Vier van hen vertellen wat ze doen.

6

2 Remedie december 2003

21

Albert Schweitzer ziekenhuis

Chirurg steunt gezondheidszorg in Suriname. Restaurant Lotus doet schenking aan Dormaa Hospital in Ghana.

25

Monique Verdier in Raad van Bestuur

25

Groep voor mensen met burnout start in januari.

25

Dialysepatiënten ontvangen laptops.

25

Burgemeester en wethouders bezoeken kinderafdeling Dordwijk.

25

Regionaal psychiatrisch centrum bij Dordwijk.

20

En verder Wat is artrose?

21

Afspraak afzeggen? Bel op tijd!

22

Wegwijs in het ziekenhuis: bouwen aan zorg met toekomst.

26

Servicepagina: bezoektijden, Bureau Patiëntenvoorlichting, kerkdiensten op locatie Amstelwijck blijven, één postbusnummer voor vier locaties, ziekenomroep RANO zoekt vrijwilligers .

28

Puzzelprijsvraag.

Aandacht voor ernstige incontinentie De bekkenbodempoli is er voor vrouwen met ernstige incontinentieklachten.

Kort nieuws

24

Enkeltje gipsvlucht is geen pretje Ieder jaar melden zich bij het ziekenhuis mensen met typische wintersportblessures. Voorkomen is beter dan genezen.

Mijn leven is rijker geworden

24

Nieuwe kinderafdeling heeft vrolijke kleuren

Eigen plek voor ouders Een kind in het ziekenhuis. Ook voor de ouders of verzorgers is dit een spannende gebeurtenis. Ze willen zo vaak mogelijk bij hun zoon of dochter zijn. Toch kan dit niet altijd. In de ouderkamer van de nieuwe kinderafdeling op Dordwijk hebben ouders een eigen plek. De zithoek in deze kamer, bestaande uit twee roodleren bankjes en twee bijbehorende stoelen, is geschonken door de Stichting Vrienden van het Albert Schweitzer ziekenhuis. e splinternieuwe kinderafdeling op de locatie Dordwijk heeft vrolijke kleuren en is ruim opgezet. De kinderen kunnen zich er een beetje thuis voelen. Ze hebben een eigen kamer met douche en toilet. Er is privacy en rust voor de zieke kinderen. Zeker zo belangrijk zijn de ouders. Zo is in alle tien de kamers een bedbank geplaatst, waarop vader of moeder kan overnachten.

D

Een plek voor jezelf Eveneens nieuw is een ruimte waar ouders zich kunnen ontspannen, tv-kijken, koffiezetten, een maaltijd opwarmen en de krant lezen.“Ouders zijn blij met de kamer”, zegt manager Maria van As.“Ze zijn hier vaak een groot deel van de dag. Het is ook

Carolien, moeder van Eva: in het belang van het kind dat ouders zich soms even terugtrekken, zodat hun zoon of dochter rustig kan spelen of slapen. De ouderkamer is lichter, ruimer en vriendelijker dan de kamer op de oude afdeling. We krijgen veel positieve reacties op de goede sfeer van de nieuwe afdeling. Daar zijn we best trots op.”

“Mijn dochter van twee jaar ligt hier al een week. Ik ben iedere dag bij haar. Haar kamer is erg rustig. Af en toe ga ik tv-kijken in de ouderkamer”.

Wilt u de Stichting Vrienden van het Albert Schweitzer ziekenhuis steunen? De Stichting Vrienden zorgt voor extra faciliteiten die niet uit het ziekenhuisbudget kunnen worden betaald. Onlangs werd een nieuwe reanimatiepop aangeschaft voor het ziekenhuis. De pop is een onmisbaar stuk gereedschap bij het op peil houden van de reanimatievaardigheid van het personeel. De ‘Vrienden van het Albert Schweitzer ziekenhuis’ waren bereid de

hoge kosten van een nieuwe reanimatiepop op zich te nemen. De stichting kan de schenkingen doen met behulp van giften van onder andere patiënten, ex-patiënten en hun familieleden, medewerkers en inwoners van de regio. Voor minimaal tien euro per jaar kunt u vriend of vriendin worden. Voor meer informatie kunt u terecht bij:


Secretariaat Stichting Vrienden van het Albert Schweitzer ziekenhuis: De heer P. van Leeuwen, Antwoordnummer 404 3330 WB Zwijndrecht (postzegel niet nodig) (078) 612 63 04. Postbank: 118200, Bankrekening: 377548065, beide t.n.v. Stichting Vrienden van het Albert Schweitzer ziekenhuis

december 2003 Remedie 3

Medisch actueel

Tijdig alarm slaan bij het RS virus Het RS virus is een van de meest voorkomende verkoudheidsvirussen. Bij grote kinderen en volwassenen zorgt een infectie voor keelpijn en gesnotter. Maar bij baby’s tot twee jaar kan het virus diep in de longen terechtkomen. In zeldzame gevallen stopt de baby met ademen en kan zelfs overlijden. Daarom moeten ouders alert zijn op de ziekteverschijnselen en tijdig de huisarts raadplegen. Een opname in het ziekenhuis verloopt altijd via de huisarts. lk jaar waart rond de wintermaanden het RS virus door de lucht. In het eerste levensjaar wordt bijna driekwart van de baby’s ermee besmet. Dokter Leontine Wafelman is kinderarts/ neonatoloog in het Albert Schweitzer

E

ziekenhuis.“Met name in dat eerste levensjaar”, zegt ze,“kan dat virus gevaarlijk zijn. Omdat de afweer nog niet op volle sterkte werkt, dringt de ziekteverwekker gemakkelijk door tot diep in de longen. Als die geïnfecteerd zijn, kunnen baby’s zo ziek en

benauwd worden dat ze ervan gaan piepen. In het ergste geval eten en drinken ze niet meer en wordt de ademhaling onregelmatig.”Vreemd is, dat baby’s veel minder bevattelijk zijn voor bijvoorbeeld het griepvirus. Waarschijnlijk zijn ze daar tegen beschermd, dankzij antistoffen die ze nog vóór de geboorte van hun moeder hebben gekregen”, zegt Wafelman.

Pufjes Zo gauw een verkouden baby slecht drinkt en kortademig wordt, moeten ouders de huisarts raadplegen. Meestal krijgen ze geen koorts. Medicijnen tegen het virus zijn er niet, maar er bestaan wel pufjes die de luchtwegen kunnen verwijden. Benauwde baby’s jonger dan drie maanden, worden doorverwezen naar het

Kinderarts Leontine Wafelman: ‘Ouders moeten alert zijn op de ziekteverschijnselen’ ziekenhuis. Wafelman:“We meten de harten ademfrequentie, en het zuurstofgehalte in het bloed. Zonodig geven we zuurstof via een neusbrilletje. Uitgedroogde baby’s krijgen sondevoeding via een kunststof slangetje door de neus. Is de neus erg verstopt, dan kunnen we die met zout water spoelen. Van de tientallen baby’s die we per jaar opnemen, komen er één of twee zelfs aan de beademingsapparatuur.”

Goede handhygiëne Hoe voorkom je dat een baby besmet raakt met het RS virus? “Met goede handhygiëne”, zegt Wafelman.“Vóór je de baby gaat verzorgen: handen wassen met water en zeep. Oók oudere broertjes en zusjes. En vooral niet roken. Want baby’s van rokende ouders worden vaker ernstig ziek van het virus dan andere baby’s.”



Gezond Leven Aan vuurwerkletsel is niet veel te doen

‘Redden wat er te redden valt’ e bent een rund als je met vuurwerk stunt! Een campagne die werkt, zo blijkt uit de cijfers. Bedroeg het percentage vuurwerkslachtoffers in 1999 nog tweeëndertig procent, in 2000 daalde dit naar achttien procent. Manager Otto van Haren van de Spoedeisende hulp en plastisch chirurg Cees IJsselstein kunnen dat beamen.“Er zijn de afgelopen jaren in het Albert Schweitzer ziekenhuis minder vuurwerkslachtoffers binnengebracht en we hopen dat dit nog minder zal worden.”

J

“Aan vuurwerkletsel is meestal niet zo veel te doen”, vertelt IJsselstein.“Vaak ontploft iets in de hand en dan is het een kwestie

Veilige vuurwerktips •Steek vuurwerk buiten af. •Draag bij het afsteken geen synthetische kleding of een capuchon. •Steek één vuurwerk per keer af. •Steek vuurwerk aan met een aansteeklont of een sigaret/sigaar. • Steek geen vuurwerk uit de hand af. •Zet siervuurwerk stevig en recht op een vlakke ondergrond. •Zet pijlen altijd in een fles die half gevuld is met water of zand. •Let op je omgeving (mensen, dieren, groen). •Neem minimaal zes meter afstand.

van redden wat er te redden valt. Het slachtoffer moet het vervolgens vaak zijn hele leven doen met minder vingers of één hand.”Vuurwerkverwondingen vinden vaak niet alleen op de laatste dag van het jaar plaats. Van Haren:“Juist in de

Afgelopen jaar minder vuurwerkslachtoffers naar ziekenhuis. periode voor en na de jaarwisseling is het drukker dan normaal. Gelukkig beperkt het zich veelal tot lichte verwondingen.” Zware vuurwerkslachtoffers worden doorgestuurd naar een Academisch Ziekenhuis. Als het daar te druk is, wordt de operatie alsnog in het Albert Schweitzer ziekenhuis uitgevoerd. Plastisch chirurg IJsselstein tot slot:“Onthoud één ding: voorkomen is beter dan genezen, want dat laatste is in de meeste gevallen niet mogelijk.”

Rowan: ‘Ik heb een hoge prijs betaald’ “Ik herinner me het nog als de dag van gisteren”, vertelt Rowan. “Ik was veertien en gaf al mijn spaargeld uit aan vuurwerk. Hoe gevaarlijker, hoe leuker en het ging me met name om de knallen. Wat was ik blij met die partij strijkers die ik op de kop kon tikken tegen een schappelijke prijs. Bij het afsteken van de eerste ging het meteen fout. In mijn handen knalde het superrotje af en wat ik me verder nog kan herinneren, is de ziekenauto en veel witte jassen. Ik heb nu nog maar één hand. Uiteindelijk heb ik dus een hoge prijs moeten betalen. Mijn advies is dan ook: als je vuurwerk wilt afsteken, bereid je dan goed voor, lees de gebruiksaanwijzing en steek nooit iets uit de hand af.”

Voor meer informatie: www.veiligheid.nl



Reportage

Vrijwilligers zijn de puntjes op de i

‘Mijn leven is rijker geworden’ Op de vier locaties van het Albert Schweitzer ziekenhuis zijn in totaal zevenhonderd vrijwilligers actief. Zij geven de patiënt extra service, extra aandacht of begeleiding. Vier vrijwilligers vertellen wat zij doen.

Rien Vermunt: ‘Het is plezierig werk in een goed team’ Rien Vermunt is een van de vijfennegentig vrijwillige patiëntenbegeleiders op Dordwijk.“Ons hoofddoel is de patiënt extra aandacht te geven. We verzorgen vooral het patiëntenvervoer binnen het ziekenhuis en maken een praatje met de mensen. Dit contact is erg belangrijk. Per jaar brengen en halen we vijfentwintigduizend patiënten. Ik kom uit het onderwijs, wilde wat doen met mijn vrije tijd en het ziekenhuis sprak me

aan. Na een korte inwerkperiode kon ik aan de slag. In het begin moest ik wel wennen aan de enorme afstanden die je hier op een ochtend loopt. Ik vind het plezierig werk in een goed team. We merken dat niet alleen patiënten, maar ook verpleegkundigen blij met ons zijn. We kunnen nog wel wat collega’s gebruiken. Als je van mensen houdt en flink wilt aanpakken, dan ontmoeten we je graag!”

Pieta Janssen:‘Het ziekenhuis bleef trekken’ “Ooit ben ik gestart met de opleiding tot verpleegkundige en heb ik in een ziekenhuis gewerkt”, vertelt Pieta Janssen, vrijwilliger dagbehandeling in Sliedrecht.“Het ziekenhuis bleef trekken. Daarom ben ik hier twaalf jaar geleden begonnen als vrijwilliger. Ik ben vast op de maandagochtend, maar spring ook op andere dagen bij als dat nodig is. De omgang met de mede-



werkers en de patiënten vind ik erg leuk. Ik mag geen verpleegkundige handelingen doen, maar breng patiënten naar de operatiekamer. Als ze uit de operatiekamer komen dan zorg ik voor koffie, thee, soep, een boterham of een ijsje. Maar het belangrijkste van mijn werk is het maken van een praatje met en het extra verwennen van de mensen. De sfeer is hier goed, als vrijwilligers horen we er echt bij. We helpen daar waar nodig en dat is dankbaar werk.”

Willy Leeflang en Rob Tuk: ‘We putten uit onze eigen levenservaring’ Op afdeling F van locatie Zwijndrecht werken Willy Leeflang en Rob Tuk een of twee dagdelen als gastheer en –vrouw. Rob:“Onze taak is patiënten te ondersteunen tijdens hun verblijf op onze afdeling. We brengen hen naar hun kamer als ze worden opgenomen, geven uitleg over het ziekenhuis en maken een praatje. Op verzoek vergezellen we hen bij onderzoeken, doen wat boodschappen en verzorgen hun haren. We zijn hier niet voor opgeleid, maar putten uit onze eigen

levenservaring.”Willy vervolgt:“Hoewel de patiënten op deze afdeling erg ziek zijn en het werk geestelijk dus best zwaar is, zou ik het niet willen missen. Ik zit al achttien jaar bij de Unie Van Vrijwilligers en ben vanaf de start bij dit vrijwilligersproject betrokken. Het werk geeft veel voldoening. Mijn leven is er absoluut rijker van geworden.” Dat hun inzet en aanpak worden gewaardeerd, blijkt uit de woorden van operationeel manager Marco van Veen:“Ze zijn de puntjes op de i.”

Informatiekoffer voor mantelzorgers Vrijwilliger worden, iets voor u? Heeft u een dagdeel per week ‘over’, kunt u goed met mensen omgaan en lijkt het u leuk om het verblijf van patiënten in het Albert Schweitzer ziekenhuis zo prettig mogelijk te maken? Neem dan contact op met Corjo Hoogerwaard-Korll, coördinator vrijwilligerswerk. Zij is bereikbaar van maandag tot en met donderdag op telefoonnummer (078) 652 36 94. Momenteel zijn er twintig vacatures voor de volgende activiteiten: Locatie Dordwijk: bloemendienst, gastvrouwen, maaltijdservice, patiëntenbegeleiding, patiëntenvoorlichting, ziekenomroep. Locatie Amstelwijck: gastvrouwen polikliniek. Locatie Sliedrecht: gastvrouwen dagbehandeling.

Mantelzorgers zijn mensen die zorgen voor een ziek familielid, een gehandicapt kind, een hulpbehoevende vriend of een net uit het ziekenhuis ontslagen buurvrouw. Ze zijn onmisbare vrijwillige hulpverleners, maar hebben zelf ook wel eens ondersteuning nodig. Speciaal voor hen heeft het Steunpunt Mantelzorg van SPD Zuid-Holland Zuid (na 1 januari MEE-Zuid-Holland Zuid) een koffertje ontwikkeld. Dit is een eerstehulpkoffertje en zit vol praktische informatie en tips. Het geeft inzicht in wat een mantelzorger zelf kan regelen, het schetst de mogelijkheden voor hulp en ondersteuning die een mantelzorger kan aanvragen en geeft adviezen om de zorg zo goed en zo lang mogelijk te geven. Meer informatie over dit koffertje krijgt u bij MEE-Telezorg (0900 2020672), of op www.mee-zuidhollandzuid.nl



Lichaam & geest

Ziekenhuispastor Bert van den Ende:

‘We geven mensen grond onder de voeten’ om eens praten. Dat is de vraag die geestelijk verzorgers in het ziekenhuis vaak krijgen. De behoefte aan een gesprek komt voort uit de situatie waarin patiënten zijn terechtgekomen. Door hun ziekte is de vanzelfsprekendheid van alledag doorbroken en dat brengt tal van emoties met zich mee. Door die onder woorden te brengen, kunnen mensen hun ziekte een plek geven”, aldus ziekenhuispastor Bert van den Ende. Hij is één van de vijf geestelijk verzorgers in het ziekenhuis.“De gesprekken zijn heel direct en ik vind het iedere keer opnieuw bijzonder dat mensen de geestelijk verzorgers zo in vertrouwen nemen.”

“K

Intensief werk Ziekenhuispastor Van den Ende vertelt over zijn werk:“De opnames duren tegenwoordig korter dan vroeger en de ziektes zijn ernstiger. Dat maakt ons werk inten-

siever. We zijn er voor de patiënten die in het ziekenhuis liggen en voor de mensen die poliklinisch een chemokuur krijgen op Dordwijk of in Zwijndrecht. Wij gaan altijd uit van de vraag van de patiënt. Dat ik van

Kerkdiensten in het ziekenhuis •Eucharistieviering Jacobus Kapel Zwijndrecht. Iedere vrijdagochtend 11.00 uur. •Oecumenische viering Jacobus Kapel Zwijndrecht. Iedere zondagochtend 10.30 uur. •Ziekenhuiskerkdienst personeelsrestaurant Dordwijk. Iedere zondagochtend 10.00 uur. •Ziekenhuiskerkdienst Refaja Kapel Amstelwijck. Iedere zondagochtend 10.30 uur.

Kerkdiensten tijdens de feestdagen Tijdens de feestdagen zijn er extra vieringen met optredens van een koor en diverse musici. De kerstavond vindt plaats op 24 december om 19.45 uur in Zwijndrecht. Op 25 december zijn er kerkdiensten om 10.00 uur op Dordwijk en om 10.30 uur op Amstelwijck.



katholieke huize ben, speelt wat mij betreft in het gesprek geen rol. Als mensen liever een protestantse of humanistische gesprekspartner willen, dan regelen we dat natuurlijk onderling. Ook kunnen we altijd een beroep doen op een imam als daar behoefte aan is. Naast de kapellen zijn er ook aparte gebedsruimten voor moslims.”

Voorgangers Niet alleen de pastores van het ziekenhuis maar ook die van daarbuiten zijn voorganger bij de vrijdagochtendmis in Zwijndrecht en de zondagse oecumenische kerkdiensten op Amstelwijck, Dordwijk en in Zwijndrecht.“Daarbij zijn patiënten, hun familie en andere belangstellenden van harte welkom. We staan ook wat dat betreft midden in de samenleving. Waar het om draait, is dat we mensen weer grond onder de voeten proberen te geven en dat is dankbaar werk”, aldus Van den Ende.

Achter de schermen

De telefonist is het eerste contact De telefonist is meestal de eerste persoon van het ziekenhuis die een patiënt spreekt. Het Albert Schweitzer ziekenhuis heeft één centraal telefoonnummer voor alle vier de locaties van het ziekenhuis: (078) 654 11 11. De telefoontjes komen binnen bij de telefonisten in het callcenter. Wat speelt zich daar allemaal af? Een kijkje achter de schermen. et callcentrum bestaat ongeveer twee jaar. Het bevindt zich op de locatie Amstelwijck. Er werken dagelijks tien tot vijftien telefonisten om alle telefoontjes te beantwoorden. Iedere dag komen er honderden telefoontjes binnen, maar toch hoeft niemand lang te wachten om een telefonist aan de lijn te krijgen.“Dat was vroeger wel anders”, vertelt Paula Verdoorn, hoofd van het Afsprakenbureau.“Toen moest iemand die naar een van de locaties van het ziekenhuis belde soms wel tien minuten wachten.”

H

Keuzemenu Wie het Albert Schweitzer ziekenhuis belt, hoort eerst een keuzemenu: toets een 1 voor het maken van een afspraak met een arts, toets een 2 voor overige vragen. Zo komt de beller binnen bij het Afspraken-

bureau of bij een telefonist van Algemene Telefonie. De telefonist van de de Algemene Telefonie kan de beller doorverbinden met iemand in het ziekenhuis. Het Afsprakenbureau is alleen overdag op werkdagen open, Algemene Telefonie is 24 uur per dag bereikbaar.

Alle tijd In het callcentrum gaat continu de telefoon. Toch nemen de telefonisten, als een patiënt belt voor een afspraak, alle tijd die nodig is.“Meestal geeft de huisarts aan naar welke arts de patiënt moet, maar soms is iemand zenuwachtig en is men het vergeten. Dan vragen we door wat de klacht van de patiënt is en dan weten we meestal wel bij wie de patiënt moet zijn”, vertelt Verdoorn.“We merken ook dat de namen van de locaties nogal eens verwar-


‘Ieder dag komen er honderden telefoontjes binnen’ rend zijn. Daarom zeggen we altijd heel goed op welke locatie iemand moet zijn. Eventueel noemen we het nog even ‘het oude Refaja’ of ‘het oude Jacobus’. De telefonisten zijn voor mensen die bellen vaak het eerste contact met het ziekenhuis. We doen ons uiterste best om iedereen zo goed mogelijk te woord te staan.”


Anesthesiologe Oudshoorn nam afscheid van de Pijnpolikliniek in Sliedrecht

‘We kunnen helpen de pijn te verlichten’ Ruim tien jaar geleden besloot anesthesiologe Nellie Oudshoorn zich te gaan inzetten voor pijnbestrijding. Inmiddels is de pijnpoli van het Albert Schweitzer ziekenhuis op locatie Sliedrecht op weg hét pijnbestrijdingcentrum van Nederland te worden. Nellie Oudshoorn is na 33 jaar met haar werkzaamheden gestopt. Deskundige opvolgers zetten haar werk voort.

arenlang bracht anesthesiologe Oudshoorn patiënten onder narcose, totdat ze zich ging specialiseren in pijnbestrijding. Medici staan soms voor een raadsel waar pijn precies vandaan komt. Voor patiënten betekent pijn vaak ondraaglijkheid en beperking van

J

‘Sommige mensen weten zich geen raad van de pijn’ bewegingsvrijheid. Oudshoorn:“Nieuwe medische technieken en medicijnen laten zien dat we pijn voor sommige patiënten draaglijk kunnen maken. Het blijkt mogelijk de kwaliteit van leven te verhogen. Een verantwoordelijke en dankbare taak.”

Chronische rugklachten De pijnpoli in Sliedrecht behandelt onder andere mensen die door een ongeneselijke ziekte in de laatste fase van hun leven zijn. Maar ook patiënten met chronische rugklachten, aangezichtspijnen, bekkeninstabiliteit, hoofdpijn, gordelroos,


nekklachten of met posttraumatische dystrofie (blijvende pijn na een ongeval of wond).“Sommige mensen weten zich geen raad, maar we kunnen bijna altijd iets voor ze betekenen”, zegt Oudshoorn. “We luisteren eerst goed naar de patiënt om te achterhalen waar de pijn vandaan komt. Daarna bedenken we een behandeling die het best past bij die patiënt. Dat kunnen medicijnen zijn, maar ook een ruggenprik of bijvoorbeeld een blokkade van de zenuw. Nieuw is een techniek waarbij we kijken in de ruimte in de rug waar de zenuwen lopen. Nu al kunnen we met een injectie in die ruimte bijvoorbeeld verklevingen behandelen en rugklachten verlichten.” De pijnbestrijding gebeurt in de dagbehandeling in Sliedrecht. Oudshoorn: “Patiënten vinden Sliedrecht een fijne locatie. En terecht. Er werken vriendelijke, deskundige, hoogopgeleide mensen. Na 33 jaar heb ik deze mensen verlaten. Gelukkig wordt mijn werk voortgezet en heb ik alle vertrouwen in mijn opvolgers.”


Uitbreiding pijnpolikliniek Het Albert Schweitzer ziekenhuis heeft extra anesthesiologen aangetrokken om het pijnbestrijdingsteam te versterken. Dat team bestaat uit de medisch-specialisten Frank de Loos, Jovo Sekuloviç, Hans Aukes, en Ismaël Gultuna. Er zijn plannen om ook op Dordwijk een tweede pijnpolikliniek te openen, zodat patiënten op twee locaties geholpen kunnen worden. Patiënten kunnen door de huisarts of een specialist worden doorverwezen naar de pijnpolikliniek.

Winter

Feestdagen, hoe brengt u ze door? Mevrouw van den Berg – Hordijk (100 jaar), bewoonster verpleeghuis Swinhove Zwijndrecht “Ik heb mijn leven lang in Zwijndrecht gewoond. Op eerste kerstdag ging ik altijd naar de kerk. Thuis zorgde ik voor veel gezelligheid en was er veel aanloop. Ik kookte speciaal, bijvoorbeeld een varkenshaasje met een lekkere pudding toe. Behalve in de oorlog, toen was er alleen soep uit de gaarkeuken. Tot mijn 98ste heb ik zelfstandig gewoond en verzorgde mijn dochter me. Rond de

kerst is er in Swinhove een kerstviering en zingen we kerstliederen. Ik houd erg van zingen. Ik was liever thuis gebleven, maar het gaat best in Swinhove. Mijn twee dochters, kleinkinderen en achterkleinkinderen komen vaak. De zusters hebben het druk, maar als je zelf aardig bent zijn ze ook aardig voor jou. Ik heb wel een wens voor een kerstcadeau: een nieuwe rolstoel.”

Karin Vos, ambulanceverpleegkundige GGD Dordrecht “Kerst is niet anders dan een doorsnee zondag. Het valt me wel op dat er zoveel mensen alleen zijn met de feestdagen; oudere mensen worden vaak niet door familie opgevangen. Werken in de oudejaarsnacht is heel speciaal. Er gebeurt veel. Dronken gasten die van hun fiets vallen, mensen die onwel

worden omdat ze de afgelopen dagen te veel hebben gegeten, van alles. De eerste keer dat ik in de nacht van oud op nieuw moest werken was het mistig, de tweede keer erg glad. Kettingbotsingen, valpartijen: het waren drukke nachten. Het is wel heel zwaar, de eerste dag van het nieuwe jaar ben je uitgeput!”

Petra van der Dries, verpleegkundige kraamafdeling Zwijndrecht “De afgelopen jaren heb ik met de feestdagen voor de nachtdienst gekozen, samen met een collega met wie ik goed kan opschieten. Op oudejaarsavond kwamen onze echtgenoten langs om het nieuwe jaar in te luiden met Jip-enJanneke-champagne. Eén keer was er echte champagne. Een moeder beviel om

00.08 uur op 1 januari van haar kindje. We hebben toen met de hele familie staan toosten. De meeste vrouwen leggen zich erbij neer dat ze hier tijdens de feestdagen zijn. Sommigen zijn extra blij met een kerstkindje. En een bevalling kun je nu eenmaal niet tegenhouden!”



Rubriek Winter

Gezond eten & drinken

Gezond de winter door Dikke mutsen en winterjassen beschermen goed tegen de kou. Maar kunnen we ons ook beschermen tegen griep en verkoudheid? Biedt het slikken van extra vitaminen en mineralen extra bescherming? itaminen en mineralen leveren geen energie; toch hebben we ze dagelijks nodig. Zij vormen de bouwstenen van hormonen en andere stoffen in het lichaam. In principe krijgen we volgens Simone Vos, diëtiste in het Albert Schweitzer ziekenhuis, iedere dag genoeg vitaminen binnen.“Een tekort is

V

echter niet gemakkelijk te herkennen. In een vroeg stadium ontstaan vage klachten, zoals verminderde eetlust, vermoeidheid, een gebrek aan concentratie, prikkel-

Te veel vitaminen slikken kan schadelijk zijn. baarheid, lusteloosheid en slapeloosheid. Vooral 65-plussers kunnen ongemerkt te weinig vitaminen binnenkrijgen. Af en toe een bloedcontrole is dan ook aan te bevelen. Een andere risicogroep zijn kinderen, tieners tot negentien jaar en mensen die geheel bedekt naar buiten gaan. Zij hebben extra vitamine D nodig voor de botaanmaak. Bij griep kan een grote hoeveelheid vitamine C een griepaanval met een dag verkorten.”

Te veel is schadelijk Het slikken van te veel vitaminen kan echter ook schadelijk zijn. Vooral de vitaminen die niet in water oplosbaar zijn.“Dat zijn de vitaminen A, D, E en K, de zogenaamde vetoplosbare vitaminen”, legt de diëtist uit. “Een overschot van een van deze vitaminen wordt opgeslagen in het lichaam en kan uiteindelijk tot vergiftiging leiden. Je kunt je het beste houden aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH). Wil je toch extra vitaminen slikken, kies dan voor een multivitaminepreparaat. Je krijgt dan van alles wat binnen.”Wilt u weten of u een vitaminetekort heeft, dan kunt u uw huisarts om een onderzoek vragen. Meer informatie over vitaminen en mineralen kunt u vinden op: www.vitamine-info.nl

De meest gestelde vragen over vitaminen Bevat sinaasappelsap uit een pak evenveel vitamine C als vers sinaasappelsap? Er kan wat vitamine C verloren gaan bij het verwerken en verpakken in de fabriek en tijdens het bewaren van een ongeopende pak sinaasappelsap. Toch is sap uit een pak een goed alternatief dat rijk is aan vitamine C. Hebben rokers meer vitamine C nodig? Studies hebben aangetoond dat zware rokers (minstens twintig sigaretten per dag) veertig procent meer vitamine C moeten innemen om hetzelfde vitaminegehalte in het lichaam te handhaven. Kunnen vitaminen je oppeppen wanneer je je slap en lusteloos voelt? Vage klachten als slapheid en lusteloosheid kunnen allerlei oorzaken hebben,


waaronder een vitaminetekort door een slechte voeding. Een (multi)vitaminesupplement kan helpen een tekort versneld op te heffen. Wanneer de symptomen niet binnen een week verdwijnen, raadpleeg dan de huisarts. Zijn natuurlijke vitaminen beter dan synthetische vitaminen? Voor het lichaam maakt het niet uit hoe vitamines zijn gemaakt. Het lichaam neemt synthetische vitamines uit tabletten wel makkelijker op, omdat deze vitamines in vrije vorm voorkomen. In voedingsmiddelen zitten de vitamines vaak gebonden en moeten ze tijdens de spijsvertering eerst worden vrijgemaakt. Hebben kinderen vitaminesupplementen nodig? Kinderen tot zeven jaar hebben extra vita-


mine D (tien tot vijftien microgram) nodig. Zuigelingen die een volledige zuigelingenvoeding krijgen, hebben geen extra vitamine D nodig, omdat dit al aan de zuigelingenvoeding is toegevoegd. Krijgt het kind een gevarieerde voeding, dan zijn andere vitaminesupplementen niet nodig. Is het kind echter een kieskeurige eter, dan kan een vitaminesupplement wel weer nuttig zijn. Bevatten groenten uit blik of glas evenveel vitaminen als verse groenten? Er gaan wel wat vitamines verloren tijdens het blancheren vóór het inblikken of in glas stoppen van groente. Daartegenover staat dat groenten uit blik en glas minder lang gekookt hoeven te worden dan verse groenten, waardoor er minder vitaminen verloren gaan. (Bron: www.voedsel.net)

Winter

December = snoepmaand Gevulde speculaas, chocoladeletters, marsepein, banketstaven, kerstkransjes, bonbons. Deze dikmakers liggen in de decembermaand volop in de schappen. Ook staan de driedaagse kerstdiners, de oliebollen en appelflappen voor de deur. Wat kunnen we doen om de weegschaal in bedwang te houden?

olgens Jeanne de Jongh, diëtiste in het Albert Schweitzer ziekenhuis, kunnen we in ieder geval bewust kijken naar wat we eten.“Honderd extra kilocalorieën per dag kan na één jaar al leiden tot een gewichtstoename van vijf kilo. En honderd kilocalorieën is niet veel. Dat zijn twee kleine glazen limonade of twee handjes chips per dag extra.” De caloriewijzer laat zien dat producten met veel suiker en vet, zoals marsepein en

V

Sommige scholen doen mee met de actie ‘de Lachwacht van W8=7 (wacht es even!)’. Deze actie is gericht op leerlingen van groep zeven en acht van de basisschool. Zij leren dat het verstandig is om niet meer dan zeven keer per dag te eten en/of te drinken: drie maaltijden en niet meer dan vier keer iets tussendoor.

Weegschaal in bedwang houden valt in december niet mee. banketstaaf, meer calorieën bevatten dan producten waarin alleen suiker zit, zoals een suikerbeest of schuimpjes.“Van kruidnootjes en pepernoten eet je vaak, net als chips, ongemerkt veel”, aldus de diëtiste. “Neem een speculaasje. Dan zie je beter hoeveel je eet.” Statistieken laten zien dat ruim veertig procent van de volwassenen en één op de acht kinderen té zwaar is.

Deze regel geldt ook voor de feestdagen.“Maak afspraken over die momenten die zij mogen snoepen”, raadt diëtiste De Jongh aan.“Gezond snoepen valt niet mee. Natuurlijk is het leuk en gezellig om met de feestdagen iets extra’s te nemen. En als we dat met mate doen is het ook geen probleem.”



Gezond eten & drinken

Gezond kerstmenu Ganda ham met fruitcarpaccio Bereidingstijd 15 minuten (150 kcal) Benodigdheden 200 gr Ganda ham of andere rauwe ham 1 meloen 2 kiwi’s 2 appels eventueel verse munt

Bereiden Laat de ham op kamertemperatuur komen. Maak het fruit schoon en snijd met behulp van een snijmachine of een kaasschaaf dunne plakjes van de meloen, kiwi en appel. Leg het fruit om en om, dakpansgewijs op de borden en maak in het midden een rozet van de ham. Garneer het geheel eventueel met een takje munt.

Gepeperde varkensfiletrollade met groenten en gepofte aardappels Bereidingstijd 75 minuten (390 kcal) Benodigdheden Voor de marinade: 1 el (Becel) Dieet Olie 2 el wijnazijn 2 gehakte teentjes knoflook 0,5 tl geplette witte peper 0,5 tl geplette rode peper 1 verkruimeld laurierblad 1 tl tijmblaadjes 3 el fijngehakte peterselie 1 varkensfiletrollade (400 gr) 4 grote aardappelen (600 gr) 1 el (Becel) Bakken en Braden Vloeibaar 1 citroen in partjes Voor het groentenmengsel 300 gr courgette 200 gr champignons 1 teentje knoflook 1 el (Becel) Bakken en Braden Vloeibaar 1 el fijngehakte peterselie


Voor de topping 1 el (Becel) Dieet Olie 1 el fijngehakte peterselie Voorbereiden Meng alle ingrediënten voor de marinade en wrijf de rollade er mee in. Verpak de varkensrollade in een plastic zak en laat het 4-8 uur in de koelkast marineren. Bereiden Verwarm de oven voor op 225°C (heteluchtoven 200°C). Borstel de aardappels schoon onder koud stromend water en prik ze op meerdere plaatsen in met een vork. Verpak de aardappels in aluminiumfolie en laat ze in ongeveer 50 minuten in de oven garen. Verwarm intussen de Bakken en Braden Vloeibaar in een braadpan en bak de varkensfilet rondom bruin. Schakel de oventemperatuur terug naar 175°C (heteluchtoven 160°C) en laat het vlees ongeveer 12 minuten in de oven braden. Haal het vlees uit de oven en schakel de oventemperatuur weer naar 225°C


(heteluchtoven 200°C). Dek het vlees af onder aluminiumfolie en zet het nog 10 minuten in de oven. Maak intussen de courgette schoon en snijd deze in plakken. Borstel de champignons schoon en snijd deze in plakjes. Pel de knoflook en hak deze fijn. Meng 1 eetlepel Dieetolie en 1 eetlepel peterselie voor de topping. Verwarm 1 eetlepel Bakken en Braden Vloeibaar in een pan en bak de champignons tot al het vocht verdampt is. Voeg de courgette, knoflook en peterselie toe en bak dit enige minuten mee. Snijd de varkensfilet in plakken van ca. 11/2 cm dik en serveer met het champignonmengsel en partjes citroen. Snijd de aardappels kruislings in en vul ze met de topping.

voor vier personen Gegrild fruit Bereidingstijd 15 minuten (142 kcal) Benodigdheden 1 el (Becel) Dieetolie 25 gr amandelschaafsel 1 el bruine basterdsuiker 4 ananasschijven (vers of blik) 4 abrikozenhelften (blik) 4 ovenvaste schaaltjes

Bereiden Verwarm de grill voor op de hoogste stand. Vet de schaaltjes in met Dieetolie. Rooster het amandelschaafsel op laag vuur in een koekenpan met anti-aanbaklaag (zonder olie of margarine!). Voeg de basterdsuiker bij het amandelschaafsel zodra dit lichtbruin kleurt. Draai de warmtebron uit en doe het amandel-suiker mengsel over op een bord. Leg onderin de schaaltjes de schijf ananas. Leg in het midden een halve abrikoos. Bedek het fruit met het amandel-

suikermengsel. Plaats de schaaltjes onder de grill tot de suiker bruin wordt (karameliseren). Serveer het gegrilde fruit direct. Schaaltje op een bord met een bolletje vanille-ijs ernaast en een toefje slagroom. Variaties Varieer met plakjes banaan, appel of peer. U kunt ook een hele banaan grillen. Pel hiervoor aan een kant de schil van de banaan, strooi hier wat basterdsuiker in en rooster de banaan 5 minuten. U kunt de warme banaan zo uitlepelen.

(Met dank aan Becel Institute. Meer gerechten vindt u op www.becel.nl)



Winter Winterhanden en wintertenen

Brrr… Au! I

n de winter zit er kou en vocht in de lucht. Veel mensen kunnen dan last krijgen van wintertenen of winterhanden: paarse plekken of zwellingen die jeuken en pijnlijk zijn. Ze kunnen voorkomen op tenen, voeten, benen, vingers en handen. Het verschijnsel treedt op als iemand vanuit de (vochtige) kou naar een warme omgeving gaat. Het komt doordat de bloedvaatjes in de huid niet goed reage-


ren op temperatuurverschillen. Daardoor kan het bloed niet doorstromen, hoopt het zich op en kunnen de wanden van de bloedvaten en het weefsel eromheen beschadigd raken. Soms ontstaan blaren en wonden. Ongeveer tien procent van de Nederlanders heeft er wel eens last van; meestal jonge mensen, maar ook ouderen. De precieze oorzaak is onbekend.


Er zijn geen geneesmiddelen voor. Voorzichtig over de pijnlijke plekken wrijven kan de klachten wat verminderen. Wisselbaden met koud en warm water kunnen ook een gunstig effect hebben. Het dragen van ruime, warme schoenen en handschoenen in de kou kunnen de klachten voor een deel voorkomen. De klachten worden meestal met de jaren minder. Worden ze juist erger dan is het raadzaam de huisarts te raadplegen.

Winter

Hoe voorkom je skiblessures? Fysiotherapeut Peter Vereecken heeft vijf praktische tips: •Zorg voor een goede conditie. •Begin thuis met skigymnastiek; train vooral de bovenbeenspieren bijvoorbeeld door fietsen of traplopen. •Ski alleen op goed materiaal en zorg dat uw bindingen goed zijn afgesteld. •Leer uw grenzen kennen. •Pas op bij slechte sneeuw en doe het rustig aan als er veel mensen op de piste zijn.

Enkeltje gipsvlucht is geen pretje Ieder jaar melden zich bij het ziekenhuis mensen met typische wintersportblessures. Oorzaak: onvoorbereid op wintersport of gewoon domme pech door een glad stoepje. Helemaal uitsluiten dat je met de eerste de beste gipsvlucht naar huis moet is niet mogelijk, maar het risico beperken kan wel. kiërs en snowboarders kloppen vooral met gescheurde kniebanden en gebroken onderbenen bij het ziekenhuis aan. Chirurgen in wintersportlanden zijn gespecialiseerd in het opereren bij botbreuken of bandletsels. Veel wintersporters keren dan ook met gips om hun knie, been of pols terug. Het ziekenhuis in Nederland zorgt voor de nabehandeling en revalidatie. Niet altijd is na een onfortuinlijke val op de piste een operatie nodig. Intapen van knie of pols is soms ook voldoende. In dat geval stuurt de chirurg of orthopeed de patiënt door naar de fysiotherapeut die ervoor zorgt dat alle ledenmaten in beweging blijven.

S

Gladheid door ijzel Een paar dagen vorst of ijzel in Nederland zorgt voor toeloop op de Spoedeisende hulp. Bijvoorbeeld van schaatsers of fietsers die onderuit zijn gegaan.“Extra kwetsbaar in de winter zijn ouderen”, aldus Peter Vereecken fysiotherapeut op de locatie Zwijndrecht van het Albert Schweitzer ziekenhuis.“Door problemen met hun evenwicht en een mindere kwaliteit van hun botten lopen zij meer kans om te vallen en daarbij een heup te breken. Bij erge gladheid is binnenblijven soms het beste advies.”


Mevrouw van Dijk (70): “Al jaren ga ik met mijn kinderen en kleinkinderen skiën in de Franse Alpen. Vorig jaar brak ik tijdens een valpartij mijn rechterbeen. Volgens mijn dokter verliep het herstel voorspoedig dankzij een goede conditie en doordat ik geen botontkalking heb. Dit jaar kan ik gewoon weer mee. Ik ben al begonnen met skigymnastiek.”


Winter

Wit licht tegen winterdepressie “Voor mij ging de wereld weer open”, vertelt mevrouw Donkervoort (64). Zij voelde zich al jaren moe en gedeprimeerd in de winter. “In de winters had ik nergens zin in. Ik voelde me eng in het hoofd, moe en duizelig. Tot dokter Schoof me een behandeling voorschreef met helder licht. Een week na de behandeling kon ik weer doen wat ik normaal altijd doe. Ik was weer mens. In november ga ik weer voor een kuur van tweemaal vijf dagen. Ik verlang er nu al naar.” Petra Schoof

etra Schoof, psychiater in het Albert Schweitzer ziekenhuis, behandelt jaarlijks twintig patiënten met een winterdepressie. Vijfmaal in de week krijgen deze patiënten een behandeling van één uur met helder wit licht met een lichtintensiteit van tienduizend lux.“Het is heel belangrijk dat zo’n behandeling onder deskundige begeleiding plaatsvindt. Door te veel licht kunnen deze mensen bijvoorbeeld manisch worden. Bepaalde medicijnen kunnen in combinatie met het licht een negatieve

P

bijwerking geven. Vandaar dat we een thuisbehandeling afraden.”

Psychiater Petra Schoof: ‘Thuisbehandeling raden we af’ Waarom een winterdepressie ontstaat, is niet goed bekend.“We denken dat de stof melatonine er mee te maken heeft. Deze stof wordt tijdens de nacht door de pijnappelklier aangemaakt en veroorzaakt slaperigheid. Zodra de zon opkomt, stopt de

aanmaak onder invloed van het licht dat via de ogen de hersenen binnendringt. Op donkere winterdagen wordt dit proces niet goed in gang gezet en blijven sommigen moe en sloom. Zodra de dagen beginnen te lengen, verdwijnt de winterdepressie als sneeuw voor de zon.” Denkt u ook te lijden aan een winterdepressie, neem dan contact op met uw huisarts. Hij kan u indien nodig doorverwijzen naar een van onze psychiaters.

Veel informatie over het ziekenhuis op www.asz.nl Komt u voor het eerst naar het Albert Schweitzer ziekenhuis, maar weet u niet hoe u moet rijden? Kijk dan op www.asz.nl onder het kopje ‘Routewijzer’. Daar vindt u de diverse mogelijkheden om met de auto of het openbaar vervoer naar het ziekenhuis te komen. Ook de parkeertarieven vindt u op deze site onder het kopje ‘Informatie voor bezoekers’. Hier



vindt u tevens informatie over de bezoektijden en de adressen van onze vier locaties, zodat u een patiënt in het ziekenhuis met een kaartje kunt verrassen.

www.asz.nl

Op de website staat nog veel meer informatie onder andere over de wachttijden.

Is moeder plotseling dement geworden? Een oudere dame (80) wordt opgenomen na een valpartij. Ze heeft haar heup gebroken en moet geopereerd worden. Daags na de operatie komen haar kinderen op bezoek. Ze schrikken van haar geestelijke verandering. Van de verpleging horen ze dat moeder slecht geslapen heeft, erg onrustig was en roeperig. Nu denkt ze zelfs gewoon thuis te zijn en leeft plots in het verleden. Ze vertelt beangstigende dingen te hebben meegemaakt. Het lijkt of ze plotseling dement geworden is. cute dementie, bestaat niet”, zegt Ralf Vingerhoets, klinisch geriater in het Albert Schweitzer ziekenhuis.“Bij de verwarde dame van tachtig is sprake van een delier, ook wel acute verwardheid genoemd. Dit komt vaker voor bij kwetsbare ouderen na een operatie. Het kan ook plotseling thuis gebeuren. Meestal komt dat door een lichamelijke ziekte of medicijngebruik. Er moet dus altijd naar lichamelijke oorzaken worden gezocht, vooral als er geen voor de hand liggende verklaring is. Als er herstel optreedt van de operatie of de onderliggende ziekte, dan treedt ook herstel op van het delier”, aldus de geriater.

“A

Behandeling “Tot die tijd krijgt de patiënt een behandeling met rustgevende medicijnen. Dit onder andere om te voorkomen dat door de onrust en verkeerde inschattingen die de patiënt maakt, letsels worden opgelopen.

‘Het kan ook plotseling thuis gebeuren’ Bij hevige onrust wordt een onrustband wel eens overwogen om ernstige verwondingen te voorkomen. Dit gebeurt natuurlijk alleen in overleg met de familie”, zegt Vingerhoets.

Schenking voor afdeling Geriatrie Internist en klinisch geriater Cyndie Mannesse ontving een cheque ter waarde van 18.000 euro uit handen van de heer H. Klopper, voorzitter van de Stichting Vierkerkenhuis. Met het geld heeft de nieuwe afdeling Geriatrie (ouderenzorg) op de locatie Dordwijk aangepaste meubels voor de tuin en huiskamer kunnen kopen. De oudere en nietmobiele patiënten verblijven gemiddeld twee tot drie weken in het ziekenhuis. Door de gift wordt het verblijf op de afdeling aangenamer. De Stichting Vierkerkenhuis ondersteunt projecten die te maken hebben met het welzijn van ouderen.


Goede informatie Al met al een heel akelig beeld dus. Plotseling is de onafhankelijkheid van de patiënt sterk aangetast. Voor familieleden is dat erg naar om te zien. Vingerhoets:“Daarom is het belangrijk dat zij zich goed laten informeren. Zij kunnen mede de rust bevorderen door met kleine groepjes op bezoek te komen en herkenbare spullen in het zicht te plaatsen, zoals een foto en een wekker.” Het ziekenhuis beschikt over een folder, waar u naar kan vragen op de afdeling Geriatrie of bij Bureau Patiëntenvoorlichting. Belangrijk is om te beseffen dat een delier in principe voorbijgaand is en dat volledig herstel mogelijk is.

Geriatrische patiënten hebben eigen ruimte De nieuwe Geriatrische Afdeling (GAAZ) heeft op locatie Dordwijk alle voorzieningen voor geriatrische patiënten. Er is een verpleegafdeling, een dagonderzoekcentrum en een nieuwe polikliniek. Wethouder Kamsteeg van Volkshuisvesting en Zorg van de gemeente Dordrecht opende in oktober de nieuwe GAAZ.


Adviezen en meer informatie over artrose

Wat is artrose? Mevrouw Lopez (56) heeft pijn in haar gewrichten als ze beweegt. Vooral als ze een tijdje heeft gezeten en weer opstaat doen haar gewrichten pijn en voelen ze stijf aan. De huisarts stuurt haar door naar de reumatoloog in het Albert Schweitzer ziekenhuis, dat dit specialisme in huis heeft. Daar wordt ze onderzocht en mevrouw Lopez krijgt te horen dat ze artrose heeft. In Nederland hebben naar schatting 650 duizend mensen last van deze reumatische aandoening. Wat is artrose precies? rtrose is een reumatische aandoening”, legt reumatoloog Mike de Jager van het Albertschweitzer ziekenhuis uit. Het kraakbeen in de gewrichten wordt minder van kwaliteit. Het is een chronische aandoening. Kraakbeen bevindt zich op de uiteinden van de botten. Het is veerkrachtig en heeft een schokbrekende functie. In de loop van de tijd kan het kraakbeen echter beschadigd raken.“Artrose kan zich in alle gewrichten voordoen, maar komt vooral voor in de nek, de onderrug, de knieën, de heupen en de vingers”, vertelt De Jager.

“A

maar ook een zware belasting van gewrichten of overgewicht.“Bijvoorbeeld door een lichamelijk zwaar beroep of door overgewicht”, verduidelijkt De Jager. “Artrose kan ook ontstaan door een langdurige ontsteking in een gewricht. Het komt vooral voor bij ouderen, maar soms ook bij jonge patiënten.”

Hoe weet u of u artrose heeft? De huisarts kan u naar aanleiding van uw klachten verwijzen naar een reumatoloog. Die zal u gerichte vragen stellen over uw gewrichtsklachten, een lichamelijk onderzoek doen en röntgenfoto’s laten maken.

Als artrose is vastgesteld dan is het verstandig om een aantal ‘leefregels’ in acht te nemen. Deze kunnen ertoe bijdragen dat de gewrichten beter blijven werken en iemand minder last heeft van pijn en stijfheid. •Verander regelmatig van houding. •Wissel rust en activiteit af. •Ga tijdig hulpmiddelen gebruiken. •Blijf in beweging door te zwemmen, wandelen of fietsen. •Leer een goede houding aan. •Neem uzelf in acht als uw gewrichten pijnlijk zijn. De reumaconsulente Liesbeth Mous, een gespecialiseerde verpleegkundige in het Albert Schweitzer ziekenhuis, kan op tal van vragen antwoord geven en ondersteuning bieden. Zij is bereikbaar via telefoon (078) 654 24 38. Sommige mensen vinden het prettig om lotgenoten te ontmoeten. In Dordrecht e.o is er een Reuma-Patiëntenvereniging. Contactpersoon is Heleen Bijl, telefoon (078) 616 03 58.

Wat zijn de klachten? De belangrijkste klachten zijn pijn bij bewegen en stijfheid. De Jager:“Bij koud of nat weer kunnen de klachten ernstiger lijken. De pijn ontstaat geleidelijk en kan later op de dag toenemen. Maar dat is subjectief. De artrose zelf is dan niet erger”.

Hoe ontstaat artrose? Over het ontstaan van artrose is nog veel onduidelijk. Erfelijkheid kan een rol spelen,

Hoe wordt artrose behandeld? Artrose is niet te genezen. De specialist kan wel een behandeling instellen om de pijn en stijfheid te verminderen. Dat kan met pijnstillers, fysiotherapie en oefentherapie. Verder kan men adviezen krijgen hoe de gewrichten te beschermen. Bij ernstige artrose kan een orthopeed bekijken of een operatie nodig is, waarmee een beschadigd gewricht wordt ontlast of vervangen door een kunstgewricht. Liesbeth Mous



Aandacht voor ernstige incontinentie De bekkenbodempoli van het Albert Schweitzer ziekenhuis is bestemd voor vrouwen met ernstige incontinentieklachten. Ze kunnen op één middag terecht bij de fysiotherapeut, gynaecoloog en uroloog. Via een verwijzing van deze specialisten zijn de vrouwen op deze poli terecht gekomen.

e bekkenbodempoli is niet bedoeld voor mensen met urineverlies bij hoesten, niesen, of lachen. Want die zogenoemde ‘stressincontinentie’ is doorgaans gemakkelijk te verhelpen. Een gespecialiseerde fysiotherapeut leert deze patiënten de bekkenbodemspieren te versterken om opnieuw controle over de sluitspier te krijgen. Bij onvoldoende resultaat kan de uroloog of gynaecoloog een kleine operatie verrichten, waarbij een verstevigend bandje om de plasbuis wordt geplaatst. Ongewild urineverlies kan ook het gevolg zijn van drangincontinentie bij een overactieve blaas. In dat geval kan de klacht met medicijnen worden behandeld.

D

Alleen voor ernstige gevallen

Team bekkenbodempoli: gynaecoloog Hogewoning (l), fysiotherapeut Van Oevelen (m) en uroloog Potjer (r)

De bekkenbodempoli is voor patiënten met veel ernstigere problematiek. Bijvoorbeeld voor vrouwen die al eens eerder zijn geopereerd wegens incontinentie, of voor vrouwen die vanwege een buikoperatie geen controle meer hebben over hun sluitspier. Er zijn ook vrouwen die behalve urine óók ongewild ontlasting verliezen.

Voor ernstige incontinentieproblemen die door de uroloog of gynaecoloog niet alleen verholpen kunnen worden, is er een bekkenbodempoli.

Incontinentieverpleegkundige Aan het team is ook een incontinentieverpleegkundige verbonden die zonodig adviseert over geschikt incontinentiemateriaal. “Omdat mensen zich schamen”, zegt uroloog Rein Potjer,“blijven ze vaak tobben met maandverband en inlegkruisjes. De verpleegkundige kan wijzen op geschiktere materialen, en praten om het taboe te doorbreken. De bekkenbodempoli is in principe alléén bedoeld voor vrouwen”, zegt Potjer. “Als mannen urineverlies hebben, dan kan ik hen meestal zelf behandelen. Urineverlies komt veel vaker bij vrouwen voor, simpelweg omdat ze anders gebouwd zijn. Hun urinebuis is korter, en ze hebben maar één sluitspier, in tegenstelling tot mannen die er twéé hebben: aan weerszijden van de prostaat.” In de toekomst hoopt Potjer de bekkenbodempoli uit te breiden, en méér verwijzingen te krijgen van binnen en van buiten het ziekenhuis.

Afspraak afzeggen? Bel op tijd! Patiënten van het ziekenhuis kunnen meehelpen de wachtlijsten te verkleinen. Hoe? Door minstens drie werkdagen van tevoren te bellen als u uw afspraak wilt afzeggen. Dan kan in plaats van u een andere patiënt worden geholpen. et Albert Schweitzer ziekenhuis kent net als ieder ziekenhuis patiënten die niet op hun afspraak komen. Sommige mensen zeggen pas één dag van tevoren hun afspraak af. Dan is het helaas te laat om nog een nieuwe patiënt in te plannen. Daarmee gaat kostbare tijd verloren die het ziekenhuis hard nodig heeft om de wachtlijsten te verkorten. Er zijn patiënten die hun afspraak helemaal vergeten. Late afzeggers noemen

H

allerlei redenen. Soms kan het écht niet, maar soms gaat het om een kinderfeestje, een belangrijke zwemles, heeft iemand geen zin of is de patiënt al ergens anders geholpen. Het ziekenhuis geeft hiervoor (nog) geen


boete. Wel wordt gewerkt aan een planningssysteem. Daarbij worden patiënten eerder geïnformeerd en krijgen ze een schriftelijke bevestiging. Maar ook dan blijft belangrijk: onthoud uw afspraak goed of bel tijdig af! (076-6541111)


Wegwijs in het ziekenhuis

Bouwen aan zorg met toekomst Het ziekenhuis breidt de komende jaren flink uit. De locatie Amstelwijck krijgt in 2004 een opknapbeurt en bij de locaties Dordwijk en Zwijndrecht komt nieuwbouw. De uitbreiding bij Dordwijk start in 2005. Deze is bedoeld voor verschillende poliklinieken, de Spoedeisende hulp, de Huisartsenpost, de kapel en de kantoren van het ziekenhuis. De uitbreiding in Zwijndrecht start in 2004 en geeft vooral de poliklinieken en onderzoeksafdelingen meer ruimte. De bouw en verbouw geven de nodige overlast. Heel vervelend, maar helaas onvermijdelijk, want meer ruimte is nodig om goede medische zorg van hoog niveau te kunnen blijven aanbieden aan alle patiënten in de regio.

Zwijndrecht groeit uit zijn jas

Locatie Amstelwijck wordt verbouwd Locatie Amstelwijck is een centrum voor dagbehandeling, poliklinieken en onderzoek. Zeker tot 2012 zal het ziekenhuis deze locatie op volle sterkte benutten. Begin 2004 start een ingrijpende verbouwing. De poliklinieken krijgen een forse opknapbeurt en een aantal poliklinieken breidt uit. Een ander deel van het gebouw wordt verbouwd voor onder andere een nieuwe afdeling Dagbehandeling. Vooral op de poliklinieken is het komende jaar veel overlast te verwachten. Sommige poliklinieken en voorzieningen verhuizen tijdelijk. Ter plekke is informatie aanwezig.

Locatie Zwijndrecht is een allround ziekenhuis. Patiënten kunnen er terecht voor alle specialismen, inclusief de kindergeneeskunde. Er is intensieve zorg (ICU/CCU) en er is 24 uur per dag spoedeisende hulp beschikbaar. Inmiddels bezoeken per jaar vele tienduizenden patiënten het ziekenhuis. De verwachting is dat het nog drukker wordt. Locatie Zwijndrecht moet daarom uitbreiden. Er komt ruimte bij voor poliklinieken en diagnostische voorzieningen. De nieuwbouw zal halverwege 2005 klaar zijn. Inmiddels heeft thuiszorgorganisatie Opmaat de eerste paal geslagen voor de bouw van kantoren met zorgvoorzieningen op het terrein van het ziekenhuis. Dit gebouw komt achter en tegen de fietsenstalling bij de hoofdingang en wordt eind juli 2004 opgeleverd.


Eerste paal Opmaat


Locatie Dordwijk en het Gezondheidspark Het terrein van locatie Dordwijk is te klein voor de vele uitbreidingen. Het ziekenhuis is op zoek naar ruimte. De sportvoorzieningen aan de overkant van het ziekenhuisterrein zijn aan vervanging toe en verplaatsing is mogelijk. Het ziekenhuis overlegt nu intensief met de gemeente Dordrecht of ze samen kunnen bouwen aan een Gezondheidspark op deze plaats. Het Gezondheidspark biedt dan ruimte aan de sportvoorzieningen én aan het ziekenhuis. Daarnaast is er ook ruimte om andere zorgvoorzieningen te bouwen, zoals bijvoorbeeld de GGD, een apotheek, een opticien en een thuiszorgwinkel. Het terrein moet het knooppunt worden van gezondheids- en sportvoorzieningen voor de hele regio. In januari besluit de gemeenteraad van Dordrecht of het Gezondheidspark er echt zal komen.

Uitbreiding dagbehandeling in Sliedrecht Met zes extra bedden is er meer plek gekomen voor de dagbehandeling op locatie Sliedrecht. Ook zijn extra bedden gekomen op de verkoeverkamer (uitslaapkamer na een operatie). Vooral de pijnpolikliniek heeft veel profijt van de uitbreiding. De wachttijd was opgelopen tot zo’n drie maanden. Door het aantrekken van twee nieuwe artsen en eventueel het openen van een tweede pijnpolikliniek (op locatie Dordwijk) kan de wachttijd worden teruggebracht tot ongeveer een maand.

Verkoeverkamer

De organisatie voor geestelijke gezondheidszorg De Grote Rivieren wil in 2006 een ouderenkliniek openen naast het ziekenhuis in Sliedrecht. Tot die tijd komt er op locatie Amstelwijck een ouderenkliniek van De Grote Rivieren. Het gaat om vijfendertig bedden. Er zijn dagbehandelingen mogelijk, maar ook deeltijdbehandelingen en langere opnames. Als de ouderenkliniek in Sliedrecht open gaat, gaat de kliniek in Amstelwijck weer dicht.



Kort nieuws

Chirurg steunt gezondheidszorg in Suriname e Zwijndrechtse chirurg van Surinaamse afkomst, dr. Chander Mahabier, trekt zich het lot van de zieken in zijn moederland erg aan. In 1995 richtte hij de Stichting Coördi-

D

De crèche voor het ziekenhuispersoneel op het terrein van het Academisch Ziekenhuis in Paramaribo, is gebouwd met steun van het voormalig Drechtsteden ziekenhuis.

natie Gezondheidszorg Suriname op om hulpmiddelen, kennis en geld overzee te kunnen sturen. Door de grote armoede in het land blijft de medische nood echter hoog. Een van de eerste acties was de realisatie van een kindercrèche voor het personeel van het Academisch Ziekenhuis Paramaribo waardoor meer vrouwen, meestal ongehuwde moeders, konden blijven werken na de geboorte van hun kind. Het voormalige Drechtsteden Ziekenhuis waar Mahabier als chirurg werkte, bood de helpende hand. Daarnaast heeft de stichting contacten gelegd met diverse Nederlandse ziekenhuizen voor de opleiding van Surinaamse medische specialisten en ver-

pleegkundigen, waaronder het Albert Schweitzer ziekenhuis en het Zuiderziekenhuis te Rotterdam. Ook voor medische hulpmiddelen, zoals verbandmiddelen en stomazakken, werd gezorgd. In november is Mahabier met een team deskundigen van het Albert Schweitzer ziekenhuis naar Suriname vertrokken om een opleiding voor diabetesverpleegkundigen op te zetten en om de basis te leggen voor een goede diabeteszorg.“Door te weinig voorlichting en hulpmiddelen worden nog te veel benen geamputeerd. Het is de bedoeling dat de verpleegkundigen en artsen daar over vijf jaar genoeg kennis en kunde bezitten om de juiste zorg te kunnen leveren.”Wilt u projecten in Suriname financieel ondersteunen, dan kunt u contact opnemen met de Stichting Coördinatie Gezondheidszorg Suriname, telefoonnummer: (078) 654 11 65.

Restaurant Lotus doet schenking aan Dormaa Hospital in Ghana et Chinees en Japans specialiteitenrestaurant Lotus in winkelcentrum Sterrenburg opende na een verbouwing opnieuw haar deuren. De financiële gelukwensen kwamen ten goede aan het Dormaa ziekenhuis in Ghana. Gerdie van Noort (r), medisch verpleegkundige in Ghana, nam een cheque van zesduizend euro in ontvangst uit handen van Chih-Yen Hu (l), eigenaar van Lotus. Het Albert Schweitzer ziekenhuis heeft sinds 1987 nauwe banden met het Dormaa ziekenhuis. Regelmatig komen

H


medici uit Ghana naar Dordrecht en andersom. Het Albert Schweitzer ziekenhuis heeft de afgelopen jaren apparatuur en goederen geschonken. Chih-Yen Hu is vorig jaar samen met Hans Assenberg (2e van l) en Bert Groeneweg (m) van het Albert Schweitzer ziekenhuis naar Ghana geweest. Het Dormaa ziekenhuis wil verschillende gezondheidscentra in de regio oprichten. Hier kunnen mensen bevallen, eerste hulp, voorlichting en inentingen krijgen. Restaurant Lotus adopteert als het ware één van deze centra.


Kort Nieuws Rubriek

Monique Verdier in Raad van Bestuur onique Verdier (40) is het nieuwe directielid van het Albert Schweitzer ziekenhuis. Zij volgt Ab van Galen op die in de zomer afscheid heeft genomen van het ziekenhuis. Verdier is op dit moment directeur

M Regionaal psychiatrisch centrum bij Dordwijk Dordrecht krijgt een groot regionaal centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg bij de locatie Dordwijk. Het ziekenhuis en de organisatie voor geestelijke gezondheidszorg De Grote Rivieren gaan dit samen realiseren. Op Dordwijk komt een nieuwe psychiatrische afdeling (PAAZ). De afdeling wordt zoveel mogelijk gekoppeld aan voorzieningen van De Grote Rivieren aan de Overkampweg. Indien mogelijk komt er zelfs een verbinding tussen de twee gebouwen. Het psychiatrisch centrum krijgt vijfenzestig bedden en moet jaarlijks zorg bieden aan duizenden mensen met psychiatrische problemen. Twaalf van de vijfenzestig bedden zijn bestemd voor oudere psychiatrische patiënten die ook veel lichamelijke zorg nodig hebben. Het is de bedoeling dat het complex er over een paar jaar staat. De PAAZ op de locatie Amstelwijck zal dan verdwijnen.

van het Facilitair Bedrijf van het Leids Medisch Centrum. Zij studeerde bedrijfskunde aan de Technische Universiteit in Eindhoven en heeft verschillende managementbanen gehad. Ze komt op 1 februari in dienst van het ziekenhuis.

Burgemeester en wethouders bezoeken kinderafdeling Dordwijk Dialysepatiënten ontvangen laptops Patiënten op de dialyseafdeling kunnen sinds kort gebruik maken van twee laptops. Tijdens de uren die ze aan het dialyseapparaat moeten zitten, kunnen ze spelletjes spelen, emailen of internetten. De laptops zijn uitgereikt in het kader van het Dialyse-PC-Project, een initiatief van de nierstichting en een farmaceutisch bedrijf.

Het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Dordrecht bracht onlangs een bezoek aan het Albert Schweitzer ziekenhuis. Men had veel belangstelling voor de nieuwe kinderafdeling op locatie Dordwijk.

Groep voor mensen met burnout start weer in januari De afdeling Psychiatrie van het Albert Schweitzer ziekenhuis leert mensen met een burnout omgaan met werkstress. Vier keer per jaar begint er een nieuwe werkstresscursus in groepsverband. In januari start de nieuwe cursus. U kunt zich voor een intake aanmelden bij de polikliniek van de afdeling Psychiatrie, telefoon (078) 654 17 19. De cursus wordt vergoed door de verzekering.



Servicepagina

Bezoektijden Algemene bezoektijden

Afwijkende bezoektijden

De bezoektijden op de algemene verpleegafdelingen zijn op de locaties Dordwijk en Zwijndrecht gelijk. De bezoektijden zijn van maandag tot en met vrijdag van 15.00-16.00 uur en van 17.30-19.30 uur. Zaterdag, zondag en tijdens feestdagen is er een extra bezoekuur van 11.00-12.00 uur. Voor de rust van de patiënt en de kamergenoten kunnen er niet meer dan twee bezoekers per patiënt op bezoek komen.

Voor de afdelingen Intensieve zorg, Hartbewaking, Kinderafdeling, Kraamafdeling, High Care Neonatologie, afdeling Geriatrie en Psychiatrie zijn er afwijkende bezoektijden. Over deze tijden kunt u ook informatie krijgen op de betreffende afdelingen. In de onderstaande tabel vindt u een overzicht.

Verpleegkundig spreekuur Voor familie en contactpersonen van de patiënt is het mogelijk om tijdens het verpleegkundig spreekuur, op afspraak, de voortgang van de behandeling van de patiënt te bespreken. Meer informatie hierover kunt u krijgen bij de verpleegkundigen van de dagdienst.

Afwijkende bezoektijden

Locatie Dordwijk Intensieve zorg Dagelijks 10.15-10.45 uur, 15.00-15.30 uur, 18.45-19.30 uur. en Hartbewaking Kinderafdeling Voor ouders geldt geen bezoekregeling. Zij zijn altijd welkom. Overig bezoek is welkom van Kraamafdeling Geriatrie

10.00-19.30 uur. Behalve tijdens de rustperiode van 12.00-14.00 uur. De tijden zijn gelijk aan de algemene bezoektijden. De partner of echtgenoot is de gehele dag welkom, met uitzondering van de rustperiode van 13.00-15.00 uur. Dagelijks van 16.00-19.30 uur.

Locatie Zwijndrecht Intensieve zorg Dagelijks 12.00-19.30 uur. en Hartbewaking Kinderafdeling Voor ouders geldt geen bezoekregeling. Zij zijn altijd welkom. Overig bezoek is welkom van Kraamafdeling

10.00-19.30 uur. Behalve tijdens de rustperiode van 12.00-14.00 uur. De tijden zijn gelijk aan de algemene bezoektijden. De partner of echtgenoot is van 9.00-22.00 uur welkom, met uitzondering van de rustperiode van 13.00-15.00 uur.

Locatie Amstelwijck Psychiatrie

Maandag t/m vrijdag van 18.00-20.00 uur. Zaterdag, zondag en feestdagen van 14.00-20.00 uur.

Kerkdiensten op locatie Amstelwijck blijven e locatie Amstelwijck heeft in vergelijking met vroeger minder verpleegafdelingen. Toch blijven de kerkdiensten in de kapel van locatie Amstelwijck doorgaan. Op de psychiatrische afdeling van locatie Amstelwijck zijn nog steeds mensen opgenomen. Ook op de verpleegafdeling van het Amstelhuis liggen patiënten. In het voorjaar komt er een grote afdeling bij voor de ouderenpsychiatrie. De opgenomen patiënten kunnen de kerkdiensten in de Refaja kapel blijven bezoeken.

D



Eén postbusnummer voor vier locaties Wilt u een kaart of brief sturen naar een patiënt op een van de locaties van het Albert Schweitzer ziekenhuis? U kunt uw post versturen naar één postbusadres: Albert Schweitzer ziekenhuis + Locatienaam (Dordwijk, Amstelwijck, Zwijndrecht of Sliedrecht) Naam van patiënt. Indien bekend de naam van de afdeling +kamernummer. Postbus 444, 3300 AK Dordrecht

Servicepagina

Bureau Patiëntenvoorlichting Zoekt u aanvullende informatie over een ziekte? Hebt u een vraag over hoe het in het ziekenhuis gaat? Wilt u weten of er een folder of boek is over uw ziektebeeld? Of wilt u het adres van een patiëntenvereniging of instelling in de regio? Dan bent u bij het Bureau Patiëntenvoorlichting aan het goede adres. Hier kunt u zich ook aanmelden voor voorlichtingsbijeenkomsten die het ziekenhuis organiseert. Het bureau is er voor: patiënten, hun familie, bezoekers, hulpverleners en artsen binnen en buiten het ziekenhuis en andere belangstellenden.

Ziekenomroep RANO zoekt vrijwilligers e RANO bezorgt patiënten van alle locaties van het Albert Schweitzer ziekenhuis dagelijks veel luisterplezier. Ook de verzorgingshuizen Dubbelmonde en Merwelanden zijn aangesloten op de ziekenomroep. De studio is gevestigd op de locatie Dordwijk. Ruim dertig vrijwilligers verzorgen dagelijks radioprogramma’s. Er zijn technische medewerkers, presentatoren en mensen die verzoeknummers van patiënten verzamelen. Kennis of ervaring is niet vereist. Vrijwilligers krijgen eventueel een opleiding. Enthousiaste mensen die bij de RANO willen werken, moeten minstens drie uur per week beschikbaar zijn. Als je belangstelling hebt kun je contact opnemen met Floor Roggeveen (078) 617 34 48 of emailen naar [email protected].

D

Er is een Bureau Patiëntenvoorlichting in de centrale hal op de locaties Dordwijk en Zwijndrecht. U kunt met uw vragen zowel persoonlijk, telefonisch als schriftelijk terecht. Een afspraak maken is niet nodig. Openingstijden: • Bureau Patiëntenvoorlichting locatie Dordwijk: Maandag tot en met donderdag van 09.00-12.00 uur en van 13.30-16.30 uur. Telefoon: (078) 652 36 64. • Bureau Patiëntenvoorlichting locatie Zwijndrecht: Dinsdag tot en met donderdag van 09.00-12.00 uur en van 13.30-16.30 uur. Telefoon (078) 654 19 36. In de kerstvakantie zijn de balies twee weken gesloten (week 52 en week 1). Meer informatie vindt u op www.asz.nl.

Winnaar puzzelprijsvraag Joke Vink ging een maand lang gratis sporten

‘Ik wilde zoveel mogelijk uitproberen’ Joke Vink vult alle puzzels in die haar onder ogen komen. Zij heeft al diverse kleine prijsjes gewonnen, maar nog nooit is zij zo blij geweest als met deze prijs: een maand lang gratis gebruik maken van alle mogelijkheden van Cannons Health Club, een fitnesscentrum in Dordrecht. Joke is een van de vijf winnaars van de puzzelprijsvraag uit de Remedie van juni 2003. Driemaal in de week stapte Joke Vink ‘s morgens om acht uur in Kinderdijk op de bus om naar Cannons in Dordrecht te gaan. Ze wilde zoveel mogelijk mee kunnen doen met de activiteiten die stonden gepland.“Ik heb veel gedaan, onder andere Body Shape, Yoga, Tai Chi, buikspierkwartiertje, de loopband”, vertelt Joke enthousiast.“Een avond van tevoren stelde ik mijn programma vast. Sommige onderdelen waren best pittig. Maar ik was nieuws-

gierig wat het inhield en wilde zoveel mogelijk uitproberen. Alleen de sauna en het stoombad heb ik niet geprobeerd. Dat leek me erg benauwend. Ik merk wel dat deze prijs me goed heeft gedaan. Het bewegen gaat gemakkelijker. Als er hier in Kinderdijk zo’n centrum was, had ik me vast opgegeven voor Yoga of Tai Chi. Ik wist absoluut niet wat deze sporten inhielden, maar het is een heerlijk ontspannend om te doen. De komende tijd blijf ik puzzelen. Misschien win ik nog wel een keer zo’n gratis sportmaand.”



Colofon

1e jaargang | nummer 2 | december 2003 Remedie is een gezondheidsmagazine van het Albert Schweitzer ziekenhuis. Het magazine verschijnt tweemaal per jaar en wordt huis aan huis verspreid in de regio Dordrecht, Alblasserwaard, Eiland IJsselmonde en Hoekse Waard.

Puzzelprijsvraag

Eindredactie Béa Straver, afdeling Communicatie & Voorlichting Albert Schweitzer ziekenhuis Redactiesecretariaat Esther Haksteen, afdeling Communicatie & Voorlichting Albert Schweitzer ziekenhuis Redactiecommissie: Cathy Dijkstra, stichting Drechtzorg Hans ten Voorde, Transmuraal Platform Linda de Jongh, GGD Zuid-Holland Zuid Mariëtte Teunissen, Regionaal Patiënten en Consumenten Platform Dordrecht e.o. Meta Carbaat, Regionaal Indicatie Orgaan, Dordrecht-Zwijndrechtse Waard Hubert Ponssen, Albert Schweitzer ziekenhuis Rineke Zandvoort, Albert Schweitzer ziekenhuis Teksten Kees Vermeer, Riëtte Duynstee, Nanny Yap, Anje Romein, Annelies de Back en Anneke Guis (Com'an) Fotografie Tom Croes, Cor van Vliet, Remco Spaninxs, Henk Veenstra Illustraties Mieke de Haan Ontwerp en vormgeving Artmark Nederland BV, Rijswijk Druk Drukkerij Artoos Nederland BV Oplage 216.500 Adres redactie Albert Schweitzer ziekenhuis Afdeling Communicatie & Voorlichting Postbus 444 3300 AK Dordrecht telefoon (078) 654 14 18 email [email protected] Overname van artikelen uitsluitend na overleg met de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor om brieven en aangeboden artikelen in te korten of niet te plaatsen. Anonieme inzendingen worden niet geplaatst. In sommige artikelen is gebruik gemaakt van gefingeerde namen, om de herkenbaarheid van personen te voorkomen.


Zoek de zeven fouten De kerstman is met het verkeerde been uit bed gestapt. Hij was zo verward dat hij zeven fouten maakte bij het aankleden. Welke zeven fouten zie jij? Oplossing Schrijf de zeven fouten op een briefkaart en stuur deze voor 31 januari 2004 naar: Albert Schweitzer ziekenhuis Afdeling Communicatie en Voorlichting Antwoordnummer 3448 3300 VB Dordrecht (een postzegel is niet nodig) Vergeet niet je naam en adres te vermelden! Onder de juiste inzendingen worden vijf prijzen verloot. De prijs bestaat uit één maand gratis gebruik maken van alle faciliteiten van de Cannons Health Club in Dordrecht. De winnaars krijgen bericht. Over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd.


Remedie. Eigen plek voor ouders. Wij geven mensen grond onder de voeten. Tijdig alarm slaan bij het RS virus. Enkeltje gipsvlucht is geen pretje

Recommend Documents