Regionale samenwerking (Segment 2) Financiering en organisatie op de juiste schaal
Pim Valentijn, MSc, PhD candidate Workshop Eerste hulp voor een duurzame Business Case (S2 &S3), 20 januari 2015, Almere
Programma
Theoretische lenzen Pauze
Aan de slag Discussie en reflectie
Nieuwe bekostigingsmodel
Welke stappen zijn nodig om met regionale samenwerking (S2) resultaat (S3) te bereiken?
Het systeem loopt vast…
Industrialisatie Verzorgingsstaat
Kenniseconomie
‘Een crisis of een oorlog dwingt mensen om verder te kijken dan hun eigen kleine persoonlijke belangen’ (Warren Bennis 1925 – 2014)
Adieu verzorgingsstaat, leve de doe-het-zelf burger..
Bron: Centraal bureau voor de statistiek (CBS)
Crisis in zorg
Bron: Centraal bureau voor de statistiek (CBS)
Transitie: Van volume- naar waarde gedreven zorg
Bron: Centraal bureau voor de statistiek (CBS)
Het wondermiddel: Eerstelijnszorg (rendement)
Bronnen: Starfield (1994 en 2002)
Eerstelijns panacee: Babylonische spraakverwarring • Populatie • Equity beginsel • Toegankelijkheid • Samenwerking
• Mensgericht • Poortwachter
• Coördinatie • Integraal aanbod
Bronnen: Starfield (1994 en 2002)
Voor wie (doen we het eigenlijk)?
De menselijke maat (verschillend bekeken)
Bronnen: Huber (2013)
De menselijke maat in een populatie
Bronnen: Starfield (1994 en 2002)
Kijken in de wijk: populatiesegmentatie Gemeenten
Wijken
Stad (Vlissingen)
Wat (kunnen we doen)?
Van hiërarchie naar netwerken
Bronnen: Starfield (1994 en 2002)
Twee richtingen Ziekte specifiek
Community
(Reductionisme)
(systeem benadering)
Bronnen: Starfield (1994 en 2002)
Verticale sturing (ziekte specifieke oriëntatie)
Sturingsmechanisme
Populatiegerichte zorg
Bronnen: Starfield (1994 en 2002)
Horizontale sturing (wijkgerichte oriëntatie)
Mensgerichte zorg
Populatiegerichte zorg
De essentie van samenwerken (en het gedoe)
+
Lengte van de relatie
Integratie
Coördinatie
Afstemming
Segregatie
-
Mate van gezamenlijk beslissen
+
Valentijn P, Schepman S, Opheij W, Bruijnzeels M. Understanding integrated care: a comprehensive conceptual framework based on the integrative functions of primary care. International Journal of Integrated Care [serial online] 2013 Mar 22. Available from: http://www.ijic.org. URN:NBN:NL:UI:10-1-114415.
Waarom (moeten we samenwerken & is het lastig)?
Schaalvoordelen (van het gedoe)
Bronnen: Starfield (1994 en 2002)
We zien allemaal iets anders
Perspectieven chaos Verbeteren kwaliteit en toegankelijkheid van de dienstverlening
Beleidsmakers Managers
Verbeteren marktaandeel, efficiëntie, kwaliteit Coördinatie van rollen en verantwoordelijkheden door professionele grenzen
Toegankelijkheid, vloeiend proces ..
Professionals
Patienten © Copyright 2013, Jan van Es Instituut, Kenniscentrum voor de geïntegreerde eerstelijnszorg
In de praktijk voelt dat zo….
Hoe (kunnen we het regionaal organiseren)?
Verschillende vormen van schaalvergroting
Systeem integratie Politieke omgevingsklimaat
Organisatie integratie Samenwerking tussen organisaties Professionele integratie Samenwerking tussen professionals
Klinische en service integratie Vloeiend proces van zorg & dienstverlening Functionele Integratie Normatieve integratie Landelijk (macro) Technische ‘enablers’(ICT, Facilitair)Lokaal (micro) Regionaal (meso) vertrouwen) Sociale ‘enablers’(Cultuur,
Knelpunten Stimuleer de mens- en populatiegerichte waardeketen
Zonder lokaal maatwerk géén eerstelijns dreamteam • Couleur locale (populatie en organisatie) ontbreekt • (Ziekte-specifieke) BLAUWDRUK sturing
Verkokerde aansturing van een interdisciplinair team • Smalle taakopvatting • Financier kerndisciplines via dezelfde systematiek (apothekers, wijkverpleegkundige etc.)
Mijn lokale inrichting S2
Optimale schaal en ordening
Organiseer op de juiste schaal
Prevalentie
Hoog
Laag
Niveau 4: Landelijke Backoffice organisaties
Niveau 3: Regionale Backoffice organisaties
Niveau 2: Wijkgerichte Gezondheidscentra
Laag
Niveau 1: Eerstelijnsvoorziening
Economies of scope (kwaliteitsvoordelen)
Hoog
Economies of scale (doelmatigheidsvoordelen) Lokaal (micro)
Ondersteuning & kennisvalorisatie
Regionaal (meso)
ROS’en
Landelijk (macro)
Jan van Es Instituut
Couleur locale : populatie & organisatie
Organisatiegraad eerstelijnszorg **
Complexiteit van de risico- en ziektelast* Lokale doelstelling S2
Laag
Middel
Hoog
Niveau 0 – Ad hoc klinische integratie Behandeling volgens standaard richtlijnen en protocollen vanuit individuele disciplines.
€ 0,00
€ 12,50
€ 25,00
Niveau 1 - Gedefinieerd Klinische integratie + Professionele integratie = Interprofessionele procesafspraken t.a.v. gezamenlijke doelstellingen.
€ 0,00
€ 25,00
€ 50,00
Niveau 2 – Bestuurd Klinische integratie + Professionele integratie + Organisatie integratie = Interprofessionele en interorganisationele proces- en structuurafspraken t.a.v. gezamenlijke doelstellingen.
€ 0,00
€ 37,50
€ 75,00
Niveau 3 – Synchroon Klinische integratie + Professionele integratie + Organisatie integratie + Systeem integratie = Interprofessionele en inter-organisatorische proces- en structuurafspraken en gezamenlijk resultaat op uitkomsten
€ 0,00
€ 50,00
€ 100,00
* Op basis van Adjusted Clinical Groups® (ACG) case-mix Systeem ** Op basis van Eerstelijns Maturity Model Index (EMM)
Tot slot
Eerste hulp bij regionale samenwerking (S2) Bouwstenen voor de business case
Fundamentele vraagstukken S2
Heb je zicht op wie en wat je nodig hebt in de regio?
Heb je de organisatiekracht om het met elkaar te realiseren in de regio?
Twee werelden komen samen
Strategische positie
Autonomie & macht
Vorm
Vertrouwen
Optimale schaal
Intuïtie
Logica
Gevoel
De bijsluiter - Zonder wrijving geen glans
© Copyright 2013, Jan van Es Instituut, Kenniscentrum voor de geïntegreerde eerstelijnszorg
Business case regionale samenwerking (S2) Stap 1-2: Definieer populatie en doelstelling Stap 3: Oplossingen en interventies Stap 4: Regionale inrichting Stap 5: Omgevingsanalyse Stap 6: Mutual gains Stap 7: Interne analyse
Stap 8: Risico analyse
Wat gaan we doen • •
Vandaag Module 2
• In 2-tallen
: Stappen 1 t/m 3 : Stappen 4 t/m 8 : Uitwerken stappen Kruip in de huid van de zorgverzekeraar: • Waarom is dit voor mij interessant? • Wat kan er dan beter? • Wat levert het op in kwaliteit & euro's? • Wat voorkomen we in de 2de lijn? • Hoe?
Stap 1: Definieer de doelgroep(en) in uw regio Definieer een populatie waar uw organisatie een substantiële kwaliteitsverbetering en/of kostenbesparing kan realiseren Achtergrond: - Wat zijn de grootste risicogroepen in uw regio?
Probleemstelling: - Wat zijn de knelpunten bij deze patiëntengroep(en)?
Beoogd doel: - Bijv. Wat zijn de individuele doelen en behoeften van deze patiëntengroep(en)?
Toekomstige ontwikkelingen: - Wat zijn kenmerken van deze mensen/patiënten? (Bijv. leeftijd, inkomen, woonstatus, woonomgeving)?
Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a - 1314 BG Almere - 036 7670360 - KvK: 32142465 - www.jvei.nl
Stap 1: Definieer de doelgroep (huiswerk) Onderbouw u keuzes op basis van data!!
Patiënt doelgroep(en)
Aantallen in mijn regio?
Gezondheidsstatus?
Kosten?
Wat kan worden voorkomen?
Hoe wordt het beter/ goedkoper?
1. ……………………………… 2. ……………………………… 3. ………………………………
4. ………………………………
Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a - 1314 BG Almere - 036 7670360 - KvK: 32142465 - www.jvei.nl
Stap 2: Definieer de doelstelling Kunt u op basis van stap 1 populatiedoelstellingen formuleren Populatiedoelstelling(en) in mijn regio
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a - 1314 BG Almere - 036 7670360 - KvK: 32142465 - www.jvei.nl
Stap 3a: Oplossingen Welke oplossingen en interventies zou u voor de populatie willen inzetten? Specifieke eisen aan de oplossing en interventies
Op basis waarvan heeft u voor deze oplossing en interventies gekozen (Evidence base)?
Aannames van de oplossings- en interventievarianten?
Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a - 1314 BG Almere - 036 7670360 - KvK: 32142465 - www.jvei.nl
Stap 3b: Oplossingen Geef aan wat de toegevoegd waarde is voor iedere stakeholder.
Oplossing
Stakeholders
Toegevoegde waarde
Overig Zorgverzekeraar Ziekenhuis Interventie
Maatschappij Management Professionals Patiënten
Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a - 1314 BG Almere - 036 7670360 - KvK: 32142465 - www.jvei.nl
Stap 3b: Oplossingen (huiswerk) Geef aan in hoeverre de door u beoogde interventies en oplossingen rechtvaardig & haalbaar zijn. Geef aan:
-- zeer ongunstig Rechtvaardiging Kosten Baten
Oplossing en/of interventie
- ongunstig
Effect op populatie
0 neutraal Haalbaarheid Veranderings proces
+ gunstig
Risico’s
…………………………………. …………………………………. …………………………………. …………………………………. …………………………………. …………………………………. …………………………………. …………………………………. …………………………………. …………………………………. …………………………………. ………………………………….
Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a - 1314 BG Almere - 036 7670360 - KvK: 32142465 - www.jvei.nl
++ zeer gunstig Tijdsafhankelijkheid Duur/moment
Stap 4: Lokale of Regionale inrichting Systeem integratie Politieke omgevingsklimaat
Professionele integratie Samenwerking tussen professional Organisatie integratie Samenwerking tussen organisaties
Klinische en service integratie Vloeiend proces van zorg & dienstverlening
Valentijn P, Schepman S, Opheij W, Bruijnzeels M. Understanding integrated care: a comprehensive conceptual framework based on the integrative functions of primary care. International Journal of Integrated Care [serial online] 2013 Mar 22. Available from: http://www.ijic.org. URN:NBN:NL:UI:10-1-114415.
Geef aan wat u op welke schaal wilt organiseren? Systeem integratie – Landelijk (macro) …………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………..
Organisatie integratie – Regionaal (meso) …………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………..
Professionele integratie – Regionaal (meso) …………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………..
Hulpvragen: • • •
Welke oplossingen/ interventies beoogd u op welk niveau? Welke knelpunten verwacht u? Is het realistisch?
Klinische of service integratie – Lokaal (micro) …………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………..
Gebaseerd op Valentijn et al. (2013)
Valentijn P, Schepman S, Opheij W, Bruijnzeels M. Understanding integrated care: a comprehensive conceptual framework based on the integrative functions of primary care. International Journal of Integrated Care [serial online] 2013 Mar 22. Available from: http://www.ijic.org. URN:NBN:NL:UI:10-1-114415.
Stap 4b: Op welke schaal wat organiseren (huiswerk)
Niveau
Type
Lokaal
1. Service integratie
Regionaal
2. Professionele integratie
Regionaal
3. Organisatie integratie
Landelijk
4. Systeem integratie
Welk niveau nodig? (Prevalentie; stap 1)
Wat kan beter?
Doelmatigheidsvoordelen
Kwaliteitsvoordelen
Valentijn P, Schepman S, Opheij W, Bruijnzeels M. Understanding integrated care: a comprehensive conceptual framework based on the integrative functions of primary care. International Journal of Integrated Care [serial online] 2013 Mar 22. Available from: http://www.ijic.org. URN:NBN:NL:UI:10-1-114415.
Stap 5: Omgevingsanalyse Geef aan welke organisaties u nodig heeft voor de implementatie van uw oplossingen en interventies?
Partner - organisaties
Relatie
Wat is het belang van deze organisatie?
Goed/ neutraal/ slecht 1………………………………………..
Veel/ neutraal/ weinig ………………………………………………..
Goed/ neutraal/ slecht 2………………………………………..
Veel/ neutraal/ weinig ………………………………………………..
Goed/ neutraal/ slecht 3………………………………………..
Veel/ neutraal/ weinig ………………………………………………..
Goed/ neutraal/ slecht 4………………………………………..
Veel/ neutraal/ weinig ………………………………………………..
Goed/ neutraal/ slecht 5………………………………………..
Veel/ neutraal/ weinig ………………………………………………..
Goed/ neutraal/ slecht 6………………………………………..
Veel/ neutraal/ weinig ………………………………………………..
Goed/ neutraal/ slecht 7………………………………………..
Veel/ neutraal/ weinig ………………………………………………..
Goed/ neutraal/ slecht 8………………………………………..
Veel/ neutraal/ weinig …………………………………………………
Goed/ neutraal/ slecht
9………………………………………..
Macht
Veel/ neutraal/ weinig
…………………………………………………
Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a - 1314 BG Almere - 036 7670360 - KvK: 32142465 - www.jvei.nl
Stap 6a: Mutual gains Wat komt iedere organisatie halen & brengen ? Partner 3
Ik Halen ?
Halen ? Brengen ?
Brengen ?
Vraagstuk Halen ?
Brengen ? Brengen ? Halen ?
Partner 1
Partner 2
Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a - 1314 BG Almere - 036 7670360 - KvK: 32142465 - www.jvei.nl
Stap 6b: Mutual gains Maak een inschatting van de winst- & verliesrekening per organisatie Geef aan:
-- zeer ongunstig Organisaties
- ongunstig Kosten
0 neutraal
+ gunstig
++ zeer gunstig
Baten
Uw organisatie Organisatie 1 Organisatie 2 Organisatie 3 Organisatie 4 Organisatie 5 Organisatie 6 Organisatie 7 Organisatie 8 Organisatie 9 Organisatie 10
Welke organisaties zijn de winnaars & verliezers?
Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a - 1314 BG Almere - 036 7670360 - KvK: 32142465 - www.jvei.nl
Stap 7: Interne analyse Waar staat uw organisatie ? - Vul de vragenlijst in -
Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a - 1314 BG Almere - 036 7670360 - KvK: 32142465 - www.jvei.nl
Stap 8a: Risicoanalyse Inventariseer en definieer de risico’s welke uw projectdoelstellingen in gevaar (kunnen) brengen. Risico’s
Kans (stap 4b)
Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a - 1314 BG Almere - 036 7670360 - KvK: 32142465 - www.jvei.nl
Stap 8b: Prioriteren van risico’s Prioriteer de risico’s aan de hand van onderstaande klasse op de kans van optreden.
Klasse 5 4 3 2 1
Kans Vrijwel zeker of verwacht; > 95% Waarschijnlijk Mogelijk Onwaarschijnlijk Zeer weinig kans dat risico voorkomt; < 5%
Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a - 1314 BG Almere - 036 7670360 - KvK: 32142465 - www.jvei.nl
Reflectie 1. Wat heeft u vandaag tijdens de workshop geleerd? ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2. Wat gaat u straks anders doen? ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
3. Welke conclusies trekt u ten aanzien van de haalbaarheid van de regionale samenwerking in uw regio? ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
4. Waar zou u meer van willen weten? ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a - 1314 BG Almere - 036 7670360 - KvK: 32142465 - www.jvei.nl
Discussie
Tips en trucs 1. Bouw een samenwerking op de lokale zorgvraag in uw populatie 2. Maak een netwerk analyse 3. EXPLICITEER de belangen (remedie tegen samenwerkeritis) 4. Bouw vervolgens een integrale business case 5. Ken uw plek in de voedselketen en maak gebruik van uw netwerk 6. Bouw aan wederzijdse afhankelijkheden op meerdere niveaus! (maak u zelf op meerdere vlakken onmisbaar voor uw partners) 7. Er kan meer in het huidige systeem dan u nu denkt
Meer weten
Pim Valentijn, PhD candidate, Jan van Es Instituut,
[email protected]
Landelijk Kenniscentrum voor de Geïntegreerde Eerste Lijn Het intellectueel eigendom van deze uitgave berust bij het Jan van Es Instituut te Almere. Het is niet toegestaan materiaal uit deze uitgave geheel of gedeeltelijk voor zakelijke doeleinden te gebruiken indien u hiervoor geen licentie hebt van het Jan van Es Instituut. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Jan van Es Instituut te Almere.
© Copyright 2013, Jan van Es Instituut, Kenniscentrum voor de geïntegreerde eerstelijnszorg