een voorzet over economie wonen branding en functiemix op de regionale schaal

SAmenhang als strategie:

een voorzet over economie wonen branding en functiemix op de regionale schaal

Stadsregio rotterdam aftrap ontbijtbijeenkomst regiegroep 25 november 2009

INBO

1. Het benoemen van Samenhang: Uitdaging voor de regio

Op zoek naar samenhang

Economische Ontwikkeling

Woonmilieus

Positionering regio van oudsher

1. technologisch/logistiek (Newcastle, Rotterdam) 2. technologisch/innovatief (Helsinki, Eindhoven) 3. cultureel/technologisch (Manchester, Leipzig) 4. cultureel/intellectueel (Amsterdam, Cambridge)

Doel : competatieve regio

Economische ontwikkeling

+

woonmilieu

+ Menselijk kapitaal

Rondon Amsterdam

Lager onderwijs Meddelbaar onderwijs Hoger onderwijs

Rondom Rotterdam

Bevolkingssamenstelling

30% 38% 30%

15% 34% 49%

Beasley

VAN DER LEEUWKRING privaat initiatief voor publieke ruimte

I was in Rotterdam in the week of September 23 -29, 2009, to assist the community in finding ways to make Rotterdam more liveable and more competitive. I was there to add to a rich and creative discussion that is going on in Rotterdam, and has been going on for some time, as the City Hall and many organizations and individuals are moving in a deliberate way to prepare the city for the future. This is very commendable and forward thinking. This report summarizes

Smart growth in Rotterdam Considerations from a Vancouver perspective by Larry Beasley

Tordoir

okaal bestuur

r onze redacteur

rk Hoogstad

E

en kunstroute door OudCharlois, een wielerproloog rondom winkelcentrum dplein en een gratis boodppentas met opdruk: I love RZ. volgens de beleidsmakers rassend veelzijdige” Rotter-Zuid (200.000 inwoners) zete bloemetjes buiten. Het Pact Zuid, de sociaal-economische napbeurt van de verloederde oever, bestond drie jaar. Dat st gevierd worden. Centrale dschap van de drie coalitieners (gemeente, deelgemeenen woningcorporaties): Zuid vooruit, maar de weg is nog . Dat was vorige maand. irecteur Paul Smits van het sstad Ziekenhuis (3.000 werkers) in Rotterdam-Zuid kent geluiden. Hij velt een harder deel. „Als we niet oppassen, is d straks een doods overloopge, waar niemand nog wil woof werken”, zei hij. Dat was voaar tijdens een discussieavond het schiereiland Katendrecht. mand die hem tegensprak. ts verwoordde het algemene el onder de vijftien aanwezige l even bezorgde ondernemers uid: zonder een doortimmerconomische toekomstvisie én ulp van het lokale bedrijfsleis Rotterdam-Zuid ten dode eschreven. Alle goede bedoeen van het Pact op Zuid ten . De overheid en de wooncorties kunnen het niet alleen. al bedraagt het totale investesbedrag ruim 1 miljard euro. otterdam-Zuid herbergt van sher enkele grote internatioopererende ondernemingen, s levensmiddelenfabrikant ever en raambekleder Hunter glas. Maar hun bemoeienis hun directe omgeving reikt rgaans niet verder dan gestegmet de deelgemeente over uitding van het parkeerterrein. irectievoorzitter Kees van der ij van Unilever Nederland bewel eens „een paar taarten bij akker om de hoek” als hij wat eren heeft in zijn vestiging op Kop van Feijenoord, bekende ens. Maar verder is zijn ondering uiteraard vooral druk met gen bedrijfsvoering. och vindt ook Van der Waaij het lokale bedrijfsleven niet er werkeloos kan toekijken. d is nu synoniem voor proble, constateerde de Unileverman bij de verjaardag van het . „Dat maakt Zuid steeds min-

Het gaat op Zuid zo on-Rotterdams Rotterdam-Zuid lijkt ten dode opgeschreven. Het staat synoniem voor ‘problemen’. „We moeten nu echt in de doe-stand komen, anders blijft het geouwehoer.”

Unilever Nederland wist op z’n Rotterdams zijn ruimtegebrek in Rotterdam-Zuid aan te pakken met een onalledaags hoofdkantoor. Foto NRC Handelsblad, Leo van Velzen

der aantrekkelijk voor bedrijven en mensen om er te blijven of zich te vestigen.” Smits onderschrijft die woorden. Met de toenemende vergrijzing neemt de werkdruk in zijn ziekenhuis alleen maar toe. „Ik heb straks heel veel handjes nodig”, zegt hij. Verdere sociaal-economische uitholling van Rotterdam-Zuid, nu al een anoniem toevluchtsoord voor veel kansarmen, is niet in zijn belang. „Het zou betekenen dat ik mijn personeel van steeds verder weg deze kant op moet zien te krijgen.” Smits en Van der Waaij ondertekenden een intentieverklaring, onder de noemer IkZitopZuid: ‘een privaat initiatief gericht op de ont-

wikkeling van een ruimtelijk economisch toekomstperspectief voor de regio Rotterdam-Zuid’. Dat was dit voorjaar. Het manifest kreeg de steun van 25 bedrijven, waaronder sleep- en bergingsbedrijf Smit Internationale, bank en verzekeraar ING en uitzendorganisatie Randstad. Minister Eberhard van der Laan (Wijken, Wonen en Integratie, PvdA) nam het document „met grote belangstelling” in ontvangst, na de bijna wanhopige oproep van Van der Waaij: „Het werk moet terug op Zuid”. Hoe kwetsbaar Rotterdam-Zuid is, blijkt dezer dagen. Vorige week maakte milieuconcern Van Gansewinkel bekend de afvalverbrandingsinstallatie (130 arbeidsplaat-

sen) aan de Brielselaan over anderhalve maand te sluiten. Gisteren volgde de mededeling van de Persgroep Nederland dat de drukkerij (160 werknemers) in de deelgemeente Charlois per 1 april wordt opgedoekt. Zo verdwijnt langzaam maar zeker de werkgelegenheid op de zuidoever, zonder dat daar nieuwe banen tegenover staan die het achterstandsgebied de zo broodnodige impuls geven. „Rotterdam dreigt de Mijnstreek van de Randstad te worden”, meent Pieter Tordoir, hoogleraar economische geografie en planologie aan de Universiteit van Amsterdam. Op verzoek van de twee Rotterdamse bureaus voor stedelijke

ontwikkeling (WSA en Concire) en bouwbedrijf Dura Vermeer maakte Tordoir een ‘analyse van de economische kansen en bedreigingen van Rotterdam-Zuid en de aangrenzende regio Drechtsteden’. Zijn conclusie: de automatisering in de van oudsher zware, havengerelateerde industrie en de daarmee gepaard gaande groei van de arbeidsproductiviteit hebben de behoefte aan eenvoudige arbeid sterk verminderd. Mede door het gebrekkige opleidingsniveau van de beroepsbevolking wordt dit nadeel amper gecompenseerd door de groei van een dienstensector zoals elders in Nederland wel. Rotterdam-Zuid worstelt met zijn industriële erfenis en heeft ondanks

zijn strategische ligging de slag gemist. Wat de regio volgens Tordoir nodig heeft, is een radicale breuk met het verleden. Overheid en bedrijfsleven moeten „de rücksichtslose keuze durven maken om op dit kruispunt van economische assen een mondiaal centrum voor energie-, water- en deltatechnologie neer te zetten”. De stad koestert al ambities op dit terrein (getuige het eigen klimaatplan), maar het moet „groter, massaler en gedurfder” om een doorbraak te forceren, zegt Tordoir. Rotterdamser dus eigenlijk. Opdat het nu „onderbenutte mentale kapitaal” in de relatief jonge stadsregio kans krijgt zich te ontplooien. „Jonge-

ren die in Rotterdam en omgeving opgroeien, hebben op dit moment nauwelijks een goede reden om te gaan studeren”, stelt Tordoir. Een aansprekende naam voor het gebied is al bedacht: Mid-Tech Delta. Wethouder Dominic Schrijer (Werk, Sociale Zaken en Grotestedenbeleid, PvdA) bekende „diep onder de indruk” te zijn van het pleidooi van de Amsterdamse hoogleraar. Daarmee legde hij de kwetsbaarheid bloot van het collegebeleid: het ontbreekt in Rotterdam aan visie voor de lange termijn. De stad is te veel bezig met het leggen van noodverbanden. Zoals de poging om de hoge inkomens te behouden of aan zich te binden, zonder zich daarbij af te

vragen hoe dit economisch dwongen kan worden. Bedrijvigheid in de vorm banen is voor young potentials belangrijker vestigingsvoorw de dan wel of geen tuin bij de n we woning. Vrijwel elk onder onderstreept dat. Toeval of maar bij zijn uitverkiezing PvdA-lijsttrekker voor de kom de gemeenteraadsverkiezin stelde Schrijer dat hij „niet de line, maar de wijken” centraa stellen. Dat was eergisteren. bieden van kansen en perspe ven is op dit moment belangr dan wolkenkrabbers bouwen” hij. En dat gaat verder dan het sidiëren van de groentenboe een van de vele achterstand ken in Zuid. Dat moet ook ge ren, zegt directeur Margriet ver van – de vooral op Zuid ac – corporatie Com.wonen. M ‘IkZitopZuid’ gaat volgens een stap verder. „Het gaat nie van een overheid die zich b staart op de wijkeconomie.” ver beschouwt het initiatief va Rotterdamse bedrijven als d dusver ontbrekende schakel in Pact op Zuid. Zij prijst voora prominente rol” die het onde in de plannen krijgt toebedeel Drijver woont zelf op Zui het tuindorp Vreewijk. Zij ken cynische geluiden over de stro ge voortgang. „Een deel van kritiek is terecht, want somm zaken in het Pact zijn veel te blijvend van aard.” Maar de gestie dat het ruim drie jaar Pact op Zuid tot mislukken doemd is, bestrijdt zij. Drijver het bijna dagelijks met eigen o „De buitenwacht blijft scept maar onder bewoners zelf pro weer trots. Dat was een paar terug wel anders, waardoor d lende nog groter leek dan d werkelijkheid was. Maar het wel tijd voor een volgende want anders vloeit al de herw nen geestdrift ook zo weer we Ziekenhuisdirecteur Smits voor fiscale vrijzones op Z „Leg hier het snelste draadloz finetwerk aan wat voorhand en geef jongeren mobiel inte Dat werkt beter dan tegen ie een zeggen: jij moet gaan onde men!” Dat zei hij twaalf maan geleden. Met dat idee is niet daan. Smits begint ongeduld worden. „Ik wil aan de slag, liever vandaag dan morgen moeten nu echt in de ‘doe’-s komen, anders blijft het geo hoer. De fase van praten zijn w wel voorbij.”

Naar een Groene regio ?

2. Branding van de stadsregio Rotterdam

Logo

Branding with the original identity

Branding is

Branding is intern heel precies kunnen analyseren wat je opgaven zijn, terwijl je extern goed kan etaleren wat je wervende krachten zijn. Branding is strategische communicatie over gevoel en perceptie van plekken en gebieden

Proces van branding

Extern eltaleren wat je wervende krachten zijn

intern analyseren wat de opgaven zijn

Nadenken over de regio Toekomst

extern

Heden

intern

Imago : Hardcore

Stadsregio rotterdam

3. Vertaling van de “brand” naar de functionele opbouw van regio, stad en dorp

Meten aan de Mix

wonen

werken

voorzieningen

mensen

inwoners

werknemers

bezoekers

omschrijving

Woondoeleinden, leven en verblijven

Werkdoeleinden, economische activiteit

Doeleinden van voorziening, vrijetijd; meer bezoekers dan werknemers

voorbeelden

Grondgebonden Geschakeld Gestapeld Appartement Toren Bedrijfswoning Waterwoning Recreatiewoning Zorg wonen

Technische infrastructuur Dienstverlening Waterhuishouding Kantoren Zakelijke dienstverlening Transport en opslag Industrie en nijverheid Waterverkeer Glastuinbouw Waterinfrastructuur Treininfrastructuur Luchthaven infrastructuur Agrarische bedrijvigheid

Verkeer en vervoer Ziekenhuis Detailhandel Cultuur Nutsvoorzieningen Fietsenstalling Parkeergarages Religie levensbeschouwing Winkelcentrum Horeca logies eten drinken Sport Vermaak Kinderopvang Buurtcentrum Wijkcentrum

MXI = (

M2 wonen M2 totaal

/

M2 werken M2 totaal

/

M2 voorzIenIngen M2 totaal

Meten met de MXI - functiemenging in Amsterdam en rotterdam - Joost van den Hoek oktober 2009

)

0,40

Opbouw van de mix 0,20

0,00

Noord

West

centrum Dam

Voorzieningen

Werken oost Wonen

aMSterDaM

Zuid

dam

West

oost

Noord 1,00

rotterDaM

Voorzieningen 0,80

oost

West

centrum Lijnbaan

0,60

Werken 0,40

Wonen

0,20

0,00

West

centrum

Zuid

Meten met de MXI - functiemenging in Amsterdam en rotterdam - Joost van den Hoek oktober 2009

oost

Functionele mix gebieden Verdeling functiemix van meetgebieden ove VoorZIENINgEN

I M d

Voorzieningen 783

427 193 190

801

o p a h p

615

152

o e n 9 t

762

120

194

805

670

121

101

60% wonen

808 112 740 995

I w m a w

358

153 105

671

170

291

102 142

123 124 103 125 580 983 491

822 620

109 104

792

122 183

496 823

204

160

108 897

181

890

106

785

826 865 113 223

892

107

132 428

623 810

416

201

111

845

114 252

253

774

830

470 264

841

290

233 676 607355 356 610 997 894 145732 352 820 790 20 359 811 412 257 327 461 249 240 420 652 374 746 242

345 0

492

255 202

472 495 254

151 182

31

870

742 423

100

65 533

614230

494 744

243

84 590 72 62

613

981

741920 633 661638 344 413 663 921 247 612 660 605873 711 418 898 343 862 852 791 371 637 622 487 353 562 362 843 452 443

488

982 592 535 710 960 60

734

150 998 417

636

880

10% voorzieningen

351 513424 893 213

881

611

851

606

651 713 681 991 220604 603 675 712 411632 664 800 990 375 847 200 770 222241 245922 161 899 440 211 634 110 212621 848497 323895 996

314 131

80% wonen

140 483

608

342 871 322 803 814 715 824 674 326 902 410

682 311 21 357 325 901 231 802 232 672 726 312 642

666 665 714 22 776 900 926 485 992 630

537 941 924 591 74

662 834 447

531 872 68 67 83 360 66 70 73 81 265 940 954 953 951 950 948 943 942 964 963

453

835

23

24

WErKEN Werken

733 994 685 631

WoNEN Wonen

10% werken

Verdeling van 294 rotterdamse subbuurten over het ternair diagram

I p t d m m i e

OPTIMALISATIE van de mix extern

Mensen

Economie

intern

attractiviteit gebiedstypen

Specifiek per gebiedstype

LEGENDA

Nieuw suburbaan wonen Nieuw gemengd wonen aan de rivier Zoekgebied gemengd wonen/werken aan de rivier Zoekgebied landelijk wonen

LEGENDA

Woonmilieudifferentiatie LEGENDA

Nieuw suburbaan wonen

Woningbouw buiten de regio

Nieuw gemengd wonen aan de rivier

Upgrading stadswijken

Zoekgebied gemengd wonen/werken aan de rivier

Transformatie naoorlogse wijken

Zoekgebied landelijk wonen

Intensivering centrumstedelijk wonen



Woningbouw buitenbuiten de regio de Woningbouw


Upgrading stadswijken Upgrading stadswijken


Transformatie naoorlogse wijken Transformatie naoorlogse


Intensivering centrumstedelijk wonen Intensivering centrumstedelijk


Benutten verdichtingspotenties rond stations

Nieuw gemengd wonen aan de rivier Zoekgebied gemengd wonen/werken aan de rivier Zoekgebied landelijk wonen

Upgrading stadswijken Bouwen binnen de kern bedrijvigheid en (vrijetijds)voorzieningen moet een

Benutten verdichtingspotenties rond stations Benutten verdichtingspotenties rond stations

regio

Bouwen binnen de kern Bouwen binnen de kern

wijken

Kleinschalige locaties landelijklandelijk wonen Kleinschalige locaties wonen

wonen

in Krimpen aan den IJssel. De aanwezigheid van

Transformatie naoorlogse wijken Kleinschalige locaties landelijk wonen nieuwe dimensie geven aan het Rotterdamse woon- een aanlegplaats voor de fast-ferry kan een extra Intensivering centrumstedelijk wonen en leefklimaat. Daarbij geldt als randvoorwaarde de

stimulans voor deze ontwikkeling betekenen.

Benutten verdichtingspotenties rond stations afspraak in het kader van PMR dat de additionaliteit

Woonlocaties aan het water zullen vaak te maken

Bouwen binnen de kern van de Tweede Maasvlakte is verzekerd doordat

hebben met een mindere milieukwaliteit. De

Kleinschalige locaties landelijk wonen eventuele transformatie van bestaande haven- en

woningbouw moet te verenigen zijn met de milieu-

Landelijk Linten

Stadswijk

Suburb

Stads Centrum

LEGENDA

Nieuw suburbaan wonen Nieuw gemengd wonen aan de rivier Zoekgebied gemengd wonen/werken aan de rivier Zoekgebied landelijk wonen

LEGENDA

Woonmilieudifferentiatie



Upgrading stadswijken


Transformatie naoorlogse wijken


LEGENDA

Intensivering centrumstedelijk wonen



Woningbouw buitenbuiten de regio de Woningbouw


Upgrading stadswijken Upgrading stadswijken


Benutten verdichtingspotenties rond stations Benutten verdichtingspotenties rond stations

regio

Bouwen binnen de kern Bouwen binnen de kern


Transformatie naoorlogse wijken Transformatie naoorlogse


Intensivering centrumstedelijk wonen Intensivering centrumstedelijk


Benutten verdichtingspotenties rond stations

Zoekgebied gemengd wonen/werken aan de rivier Zoekgebied landelijk wonen

Oude Dorpen


Upgrading stadswijken Bouwen binnen de kern bedrijvigheid en (vrijetijds)voorzieningen moet een

wijken

Kleinschalige locaties landelijklandelijk wonen Kleinschalige locaties wonen

wonen

Industriele kleinstad

in Krimpen aan den IJssel. De aanwezigheid van

Transformatie naoorlogse wijken Kleinschalige locaties landelijk wonen nieuwe dimensie geven aan het Rotterdamse woon- een aanlegplaats voor de fast-ferry kan een extra Intensivering centrumstedelijk wonen en leefklimaat. Daarbij geldt als randvoorwaarde de

stimulans voor deze ontwikkeling betekenen.

Benutten verdichtingspotenties rond stations afspraak in het kader van PMR dat de additionaliteit

Woonlocaties aan het water zullen vaak te maken

Bouwen binnen de kern van de Tweede Maasvlakte is verzekerd doordat

hebben met een mindere milieukwaliteit. De

Kleinschalige locaties landelijk wonen eventuele transformatie van bestaande haven- en

woningbouw moet te verenigen zijn met de milieu-

industrieterreinen wordt gecompenseerd, onder

ruimte van bedrijvigheid (bijvoorbeeld naar het

andere door intensiever gebruik.

model van het afsprakenkader voor de Rechtermaasoever) en de zoneringen van de scheepvaart. Voor buitendijks gelegen gebieden zal bovendien

Elders in de regio liggen eveneens mogelijkheden voor nieuwe woon- en bedrijfsmilieus aan het

inzicht moeten bestaan in het risico van inundatie.

water. Er zijn enkele locaties en zoekgebieden

De ontwikkelingsstrategie voor Stadshavens en

benoemd, vooral langs de Rechtermaasoever

andere watergebonden woon- en werkmilieus is

westelijk van Rotterdam en in de Stormpolder

opgenomen in het tienpuntenplan in paragraaf 4..

Ruimtelijk Plan Regio Rotterdam 2020

4

4. regionale samenhang in merk/leefmilieus/mix: aanbevelingen voor de toekomst

Vragen voor de toekomst?

• Wat denken jullie welke karakteristieken in de gebieden van de Stadsregio Rotterdam te vinden zijn, en wat voor mix past daar bij? • Wat zou de specifieke brand de Rotterdamse Regio kunnen zijn? Hoe treden we naar buiten? • En wat zijn de opgaven die de driehoek wonen-economiemix al op de korte termijn kunnen versterken?

Koester wat je hebt. De Rotterdamse regio heeft een lange traditie als werkregio. Verontachtzaam dat niet, maar accommodeer deze economie ook waar nodig is.

een voorzet over economie wonen branding en functiemix op de regionale schaal

Recommend Documents