G10.0947
Realisatie CentraleOnderwijshuisvesting Buytewech-Oost Schoolvoorbeeld of een wijze les?
Rapport RekenkamerNieuwkoop
Raac J.d (idseS/éèC.JsJ.e. nr. t&l*z°tz'i
4
BMC november2010 drs.J.Slooijer MSM Projectnummer: Correspondentienummer:6AD-1111-44249
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIING BUYTEWECH-OOST
INHOUD HOOFDSTUK 1
INLEIDING
HOOFDSTUK 2
BEKNOPT OVERZICHT REALISATIE SCHOOL BUYTEWECH-OOST
HOOFDSTUK 3
3 7
2.1 Initiatief
7
2.2 Onderzoek
7
2.3 Besluitvorming
8
2.4 Organisatie
8
2.5 Uitvoering
9
2.6 Resultaat
10
2.7 Evaluatie
10
DE FINANCIËLE KADERSTELLING - WAT WAS ERBEGROOT? 3.1 Kosten en bekostiging van de onderwijshuisvesting
11 11
3.2 Bevindingen HOOFDSTUK 4
RECONSTRUCTIE ONTWIKKELINGEN - WAT IS ER BESTEED?
13 14
4.1 Realisatie onderwijshuisvesting Buytewech-Oost
14
4.2 Realisatie grondexploitatie Achterweg
16
4.3 Realisatie grondexploitatie Elleboogvaart
18
4.4 Bevindingen HOOFDSTUK 5
DE HUIDIGE STAND VANZAKEN 5.1 Consequenties voor degemeentelijkefinanciën 5.2 Hoe kijkt de gemeente erzelf tegenaan?
HOOFDSTUK 6
CONCLUSIES ENAANBEVELINGEN
19 21 21 21 22
6.1 Opmerkingen vooraf
22
6.2 Conclusies
25
6.3 Aanbevelingen
26
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIING BUYTEWECH-OOST
BIJLAGE 1 GEÏNTERVIEWDE PERSONEN
28
BIJLAGE 2 INTERVIEWPROTOCOL
29
BIJLAGE 3 GERAADPLEEGDE DOCUMENTEN
31
BIJLAGE 4 BESTUURLIJKE REACTIE
33
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIINGBUYTEWECH-OOST
Hoofdstuk1 Inleiding Tijdens de raadsvergadering op 1april2010 is bijde behandeling van punt 10van deagenda,teweten:RaadsvoorstelnotaReservesen voorzieningen2010,het voorstel gedaan dat de Rekenkamer eenonderzoek doet naar de realisatie vande school in Buytewech-Oost te Nieuwkoop. Op8april 2010 istijdens deoriënterende bijeenkomst van de Rekenkamer voor de ledenvan de raadditverzoek opnieuw naarvoren gebracht. Aanleiding voor het verzoek omditonderzoek te doen was enerzijds het voorstel van het college van burgemeester enwethouders aan de raadomeen bedrag van € 960.000,—extra toetevoegen aande reserve enanderzijds de beantwoording door het college van vragenvan deVVD-fractie hierover. Bijde raad heeft het gesignaleerde tekort de nodigevragen opgeroepen. Deze betreffen enerzijds de besluitvorming rond de bouwvan deschool enanderzijds hoe indetoekomst bijvergelijkbare en bijsleutelprojecten soortgelijke situaties kunnen wordenvoorkomen. Inmiddels isuit een brief van het college van 12mei2010 aan de raad bekend dat een extra bedragvan circa€ 1.3miljoen (bovenop het reedsgenoemde bedrag van € 960.000,—) aan de reserve moet wordentoegevoegd.Ook deze brief blijkt nieuwe vragen opteroepen. Uiteen kortvooronderzoek van de Rekenkamer bleek dat er nauwe samenhang is met deexploitaties aan deAchterweg ende Elleboogvaart. Opbasis van deverkregen informatie heeft de Rekenkamer een onderzoeksopzet 'RealisatieschoolinBuytewech-Oostte Nieuwkoop'opgesteld. Dezeopzet isop 27 mei2010 met deklankbordgroep uit de raad besproken envervolgens ter kennis gebracht van degemeenteraad envan hetcollege van burgemeester en wethouders. Doelvanhetonderzoek Hetproces vanbesluitvorming enrealisatie vandebouw vandeschoolin Buytewech-Oost tereconstruerenopdathieruitlessen voordetoekomstkunnen wordengetrokken. Hetonderzoek is uitgevoerd aande handvan devolgende vraagstelling: 1. Welke besluiten zijn indeafgelopenjaren door de gemeente genomen die hebben geleidtot de bouwvan deschool in Buytewech-Oost? 2. Hoe isde raaddaarbij betrokken enwelke besluiten heeft de raad genomen?
3/33
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIINGBUYTEWECH-OOST
Welke contracten zijn ter uitvoering van de raadsbesluiten met marktpartijen gesloten, zijn deze eventueel tussentijds gewijzigd enomwelke reden? 4. Wat is de relatietussen de (opbrengst uit de) grondexploitaties Elleboogvaart en Achterweg ende bouwvan de school in Buytewech-Oost? 5. Watzijn de oorzaken dat de indertijd ingestelde reserve onvoldoende dekking biedt? Hoe kunnen indetoekomst bijvergelijkbare en bij sleutelprojecten soortgelijke situaties worden voorkomen? Onzefocus is het kunnen trekken van lessen voor de toekomst. Normenkader Hetonderzoek is uitgevoerd met als normenkader de beleidscyclus, die idealiter doorgemeenten wordt gehanteerd bij devoorbereiding, de uitvoering endeevaluatie vanbeleid. Deze cyclus start normaliter met hetzo concreet (SMART) mogelijk vaststellen door de raadvan de doelstelling van het beleid opeen specifiek onderdeel,incasu:de bouwvan de nieuwe school. Hetcollege neemt vervolgens uitvoeringsbesluiten om de raadsdoelstelling te realiseren en neemt daarbij de gestelde kaders inacht. Narealisatie vindt deevaluatie plaats en isbeoordeling mogelijk van de organisatie en uitvoering opdevolgende aspecten: doelgerichtheid endoelmatigheid, legitimiteit, lerend vermogen enverantwoording.
Beleid
\ Organisatie
1
Uitvoering
1
Resultaten
L
* Evaluatie
Het normenkader isalsvolgt geoperationaliseerd: Norm
Vraag
Indicator
Kadersvande
Welke besluitenzijn wanneer genomen?
Bestuursbesluiten
raaden college
Hoezijndezetot stand gekomen?
Object van onderzoek
Beleid
Zijndedoelen SMART vastgesteld? Organisatie
Projectopzet
Hoeisde uitvoering georganiseerd?
Projectstructuur
Welke verantwoordelijkheden zijnonderkend en hoe toebedeeld? Hoe isde benodigde expertise georganiseerd? Uitvoering
Inzetvan
Metwelke inzetvan middelen is uitvoering
Contracten
middelen
gegeven aan hetgestelde doel?
Grondexploitatie
Hoe is (tussentijds) verantwoording afgelegd?
Budgetbeheer
Hoe isdevoortgang bewaakt?
Risicobeheer
Hoe isomgegaan mettussentijdse wijzigingen? Resultaten
Doelbereik
Hoe isgeconstateerd dat het doelis bereikt?
Oplevering school
Wiezijn bij beantwoording van deze vraag betrokken? Evaluatie
4/33
Toetsing aan
Heeft evaluatie plaatsgevonden om
kaders
verbeteringen te identificeren?
Verbeteringen
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIING BUYTEWECH-OOST
Aanpakvanhetonderzoek Hetonderzoek isuitgevoerd door hetopte delen indevolgende onderdelen: • expertonderzoek; • intern onderzoek; • extern onderzoek. Het expertonderzoek houdt inhet bestuderen van relevante documenten.Ter onderbouwing van hetverloop van het besluitvormingsproces zijn de volgende documenten geanalyseerd: • documenten diezijnvoorgelegd aan de raad, het college ende ambtelijke leiding met de bedoeling een besluit tenemen; • de besluitenzelf; • alle documenten waaruit blijkt hoedeverantwoordelijkheden zijn geregeld waar het gaat omde bouwvan deschool endefinanciering; • alle andere documenten dieeen nader licht kunnenwerpen opde besluitvorming,zoals:de raadsverslagen,decorrespondentie met externe partijen waaronder descholen,projectontwikkelaars enandere overheden; • informatie over de locatie en het project. Hetinternonderzoek betekent datwij eenaantal korte (groeps)interviews hebben gehouden met direct betrokkenen van degemeente,zoals: • toenmalige leden van hetcollege van burgemeester enwethouders; • inhetverleden en heden betrokken ambtenaren. Hetexternonderzoek isbedoeldomvanuit devisie van deextern betrokkenen zicht te krijgenop het besluitvormingsproces endewijzevan contractering. Metde volgende personen hebbenwijeengesprek gevoerd: • gecontracteerde partijen,zoals de ontwikkelaar ende woningbouwvereniging; • deexterne procesmanager voor de ontwikkeling van deAchterweg. Hetoverzicht van de geïnterviewde personen iste vinden inbijlage 1. Ookzijn dedirecties van descholen diegevestigd zijn inde nieuwe onderwijshuisvesting schriftelijk geïnformeerd over dit onderzoek. Ook isde mogelijkheid geboden relevante informatie aante leveren.Van deze gelegenheid isgeen gebruikgemaakt. Daarnaast isdoorons een bezoek gebracht aandeschool. Interviewprotocol Deselectie van dete interviewen personen istot stand gekomen inoverleg metde griffier endevoorzitter vandeklankbordgroep. Vande uitgenodigde personen voor een interview bleek een aantal daartoe omverschillende redenen nietbereid. Voor de interviews iseen interviewprotocol (zie bijlage 2)opgesteld datde geïnterviewden vooraf ter informatie istoegezonden.
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIINGBUYTEWECH-OOST
Documenten
Relevante documentenzijnvia tussenkomst van de concerncontroller aan ons ter beschikking gesteld. Deaanlevering van degevraagde documenten gebeurde gedurende de gehele onderzoeksperiode. Als reden daarvoor isopgegeven dat niet alle documenten gemakkelijk voorhanden waren.Ook hebben wezelf gedurende het onderzoek aanvullende documenten opgevraagd. Enkele documenten bleken niet beschikbaar te zijn. Dedoor ons bestudeerde documenten bestrijken de periode van 1998tot en metde brief aan degemeenteraad van 8juni 2010 (zie bijlage 3voor alle geraadpleegde documenten). Gezien deze dusdanig ruime periode is het noodzakelijk indeze rapportage tevolstaan met de belangrijkste bevindingen uitdevele documenten. Tussentijdse communicatie klankbordgroep
Voordat de interviews zijn gehouden heeft een presentatie van de voorlopige feitenrapportage plaatsgevonden aan de klankbordgroep uit de raad,op 30augustus 2010. Dedoor de klankbordgroep naarvoren gebrachte vraagpunten zijn als onderdeel van het onderzoek inhet verdere onderzoekstraject betrokken. Presentatiefeitelijke bevindingen ambtelijke organisatie
Op27september 2010 heeft de Rekenkamer een presentatie verzorgd aan de ambtelijk betrokkenen en eenfeitenrapportage verstrekt voor controle opjuistheid. Daarop is binnen een periode van ruimtwee weken gereageerd enzijn er aanvullende documenten aan ons verstrekt. Bestuurlijke reactie
Op9 november 2010werdde bestuurlijke reactie op het rapport ontvangen. Deze bevindingen van het college staan integraal weergegeven in bijlage4. Leeswijzer
Inhoofdstuk 2wordt kort hetverloop van de bouw van deschool beschreven. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3dieper ingegaan opdefinanciële kaderstelling (wat was de bedoeling). Inhoofdstuk 4wordt inkaart gebracht wat er (financieel) daadwerkelijk terecht is gekomen van de kosten van de bouwvan deschool en deopbrengsten vande grondexploitaties Achterweg en Elleboogvaart. Hoofdstuk 5schetst kort de huidige standvanzaken,hoestaat het erfinancieel voor en hoe kijkt de gemeente zelf tegen degangvanzaken aan. Inhoofdstuk 6wordt eerst decontext geduid waarin de besluitvorming en ontwikkelingen hebben plaatsgevonden,waarna erconclusies en aanbevelingen zullenvolgen.
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIINGBUYTEWECH-OOST
Hoofdstuk2 Beknopt overzichtrealisatieschoolBuytewechOost 2.1 Initiatief Het initiatief omde basisscholen in hetdorp Nieuwkoop te centraliseren, is genomen door hettoenmalig college van burgemeester enwethouders in 1998. Inhet Collegeprogramma Nieuwkoop 1998-2002staat hierover in de paragraaf Onderwijs en Educatie het actiepunt 'Onderzoeken van de mogelijkheden tot centralisatie van de huisvesting' geformuleerd. Indedocumenten en uit deinterviews komen meerdere aspecten naarvoren als motivatie voor een centrale onderwijshuisvesting: • Erkan 'efficiënter, doelmatiger endaardoor kostenbesparend worden gewerkt en kandecontinuïteit beter worden gewaarborgd' (Actualisatie Meerjarenbeleidsplan 1998-2002) • 'Directe aanleiding hiervoor was eentweetalfusies welkezich bij het openbaar enrooms-katholiek onderwijs hebbenvoorgedaan' (rapport Deloitte &Touche ICSAdviseurs,28 maart 2002) • Tijdens de interviews kwam aanvullend het beeld naar voren van verouderde basisscholen die niet meervoldeden aandeeisen destijds waarbij groot onderhoud onvermijdelijk was (het bouwjaar vandevijf scholen lagtussen 1958 en 1974). Dit beeld wordt bevestigd door deopmerking van de burgemeester ('aan degebouwen moetveel onderhoud gepleegd worden') in hetverslag van de raadscommissie Maatschappelijke Zaken (26juni2002). 2.2 Onderzoek Aan Deloitte &Touche ICSAdviseurs isgevraagd 'eenonderzoek tedoen naar de haalbaarheid van hetcentraliseren van de schoolgebouwen opéén locatie'. Deze haalbaarheidsstudie verschijnt op28 maart 2002 engeeft 'inzicht inde ontwikkelingsmogelijkheden van de huidige locaties,de mogelijkheden van centralisatie endefinanciële haalbaarheid daarvan'. Opdat moment zijn er nogvijf onderwijslocaties indekern Nieuwkoop. Dezevijf scholen waren grofweg optwee locaties geclusterd:twee scholen aande Maarten Freeke Wije endrie scholen aande Larixstraat ende Berkenlaan. Indit rapport zal deze eerste locatie verder als Elleboogvaart worden geduid,endetweede locatie alsAchterweg. Het uitgangspunt van het rapport van Deloitte &Touche is centralisatie van alle scholen aandeAchterweg. Inhet rapport worden twee scenario's beschreven. Scenario 0isde bestaande situatie van meerdere onderwijslocaties handhaven waarbij renovatie noodzakelijk is. Scenario 1gaat uitvan (centrale) nieuwbouw voor allevijf onderwijslocaties aan deAchterweg. Indit scenario isrekening gehouden metgrondopbrengsten door herontwikkeling van devrijgekomen locaties metwoningbouw. Deze grondopbrengsten zijnverder uitgewerkt ineen aantal varianten (met daarin verschillende hoeveelheden entypeswoningen enbijbehorende prijzen). Deze scenario's komen inhoofdstuk 4aanbod.
7/33
REALISATIE CENTRALE ONDERWUSHUISVESTIING BUYTEWECH-OOST
2.3
Besluitvorming Deraadscommissie Maatschappelijke Zaken bespreekt het rapport van Deloitte& Touche op 26juni 2002.Aan het eindvan dediscussie over dit onderwerp concludeert devoorzitter dat 'het college door kan gaan met het ingezette traject'. Naast deze mogelijke centralisatie van de onderwijshuisvesting werd er tegelijkertijd nagedacht over detoekomst voor deAchterweg. Uiteindelijk wordt deze Visie Achterweg februari 2003vastgesteld door degemeenteraad endaarmee wordt er definitief gekozen voor hetwoon-zorgmodelaandeAchterweg (in plaats van het alternatieve school-ofwinkelmodel). Dit betekent tevens dat ergeen mogelijkheden (qua ruimtelijke inpassing) meerzijnvoor een centrale onderwijshuisvesting opde beoogde locatie aan deAchterweg.Als meest kansrijke alternatieve locatie voor een centrale onderwijshuisvesting wordt aldirect Buytewech-Oost genoemd. Hierzal de onderwijshuisvesting uiteindelijk ook zo'nvijfjaar later ingebruik genomen worden, zoals hieronder visueel isaangegeven. Figuur 1: de oude ennieuwe schoollocaties inNieuwkoopinkaartgebracht*
ï
't 5
o- %
*
\
t
*= [E]isvertreklocatie Elleboogvaart, [A]isvertreklocatie Achterweg, [B] is nieuwe locatie BuytewechOost
2.4 Organisatie Met hulpvan een externe projectleider en innauw overleg met de betrokken scholen iseen programma van eisen opgesteld. De projectorganisatie bestaat uit de gemeente als opdrachtgever, de bouwer ende scholen en de naschoolse opvang alstoekomstige gebruikers. Erzijn drie groepen geformeerd: een stuurgroep (bestaande uit collegeleden en deextern projectleider), een projectgroep (bestaande uitgemeente, architect, constructeur, bouwer, installateur en projectleider) eneen klankbordgroep (bestaande uit projectleider, schooldirecteuren en naschoolse opvang).
8/33
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIINGBUYTEWECH-OOST
2.5 Uitvoering De berekening voor de nieuwbouw van de centrale onderwijshuisvesting in Buytewech-Oost komt initieel uitop een maximale investering van€ 7,5 miljoen, inclusief btw. Dit bedrag isgebaseerd op het programma vaneisenwaarin rekening isgehouden met een lagere normprijs dan de normering in de gemeentelijke huisvestingsverordening. Op 18november 2004 stemt de raad hiermeein. Deraad besluit vervolgens op 18mei2005 eenvoorbereidingskrediet beschikbaar testellen van€ 330.000,—exclusief btwvoor de ontwikkeling vande onderwijslocatie in Buytewech-Oost endeze kosten ten lastete brengen vande exploitaties Elleboogvaart enAchterweg,conform devoorwaarden die door IFLO1 zijngesteld. Indecember 2005 is het ontwerp voor decentrale huisvesting zover gevorderd dat het college aan de raadvoorstelt voor devoorbereiding,de bouw ende terreininrichting een bedragvan€ 7.491.300,— (inclusief btw)ter beschikking te stellen. Dit isde maximale investeringvan€ 7,5 miljoen minus de eerder beschikbaar gestelde€ 330.000,—(toegekend 18mei2005), plus de realisatie van denaschoolse opvang ad€ 321.300,—(inclusief btw). Ditkredietwordt gedekt uit deverwachte positieve exploitatiesaldi vanAchterweg en Elleboogvaart, een bijdrage van de naschoolse opvang en de bestaande huisvestingsbudgetten voor de scholen. Op9 november 2006 besluit deraad hettotale kredietvandebouw en voorbereiding van het scholencluster vast te stellen op€ 8.535.275,— (inclusief btw). Reden hiervoor zijn uitbreidingen zoals liftvoorziening eneenwarmte en koude opslag.Verder isde bouwvan de bergingen opgenomen in het krediet. Naopenbare aanbesteding met deelname van vijf partijen wordt de bouw gegund aan de laagste inschrijver, Vink +Veenman BVte Nieuwkoop. Inhet raadsvoorstel van 7november 2006 wordt aangegeven dat de bouwvan de onderwijshuisvesting 'nagenoeg precies binnen hettoen beschikbaar gestelde krediet' kan worden gerealiseerd. Uit interviews is naarvoren gekomen dat er bezuinigd moest worden op hetgemeentelijke globale bestek om binnen het beschikbare bouwkrediet te kunnen blijven. Inhet raadsvoorstel van 11december 2007 blijkt dat extra kosten moeten worden gemaakt wegens 'de aanvullende werkzaamheden medetervergroting vande kwaliteit van het complex'. Erwordt eenviertal oorzaken van dekostenoverschrijdingvan€ 400.000,— (inclusief btw) onderscheiden: • Onvolkomenheden inbestek (onder andere brandwerendheid en blusleidingen), totale kosten€ 200.000,—,waarvan€ 150.000,— gedekt uitde post onvoorzien (die daarmee leegis). • Warmte Koude Opslag-systeem stelt zwaardere eisen danvoorzien (onder andere extra isolatie aanbrengen). Extra kostenzijn€ 125.000,—.
DeInspectie Financiën Lokale en provinciale Overheden (IFLO) van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties beoordeelde definanciëlevoorstellen inhet kader vandezogenoemde Artikel 12-satusvande gemeente Nieuwkoop.
9/33
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIING BUYTEWECH-OOST
•
•
Extra werkzaamheden (met name aan Warmte Koude Opslag-systeem) leiden tot langere bouwtijd waardoor extra kosten worden gemaakt (vaste kosten aannemer en langere begeleiding entoezicht). Verhuiskosten van de scholen zijn voor rekening van de gemeente en kunnen niet meer gedekt worden uit de post onvoorzien die inmiddels leegis.
Inde kanttekeningen wordt ook nogvermeld dat oorspronkelijk het voornemen bestond om door middelvan oprichting van een beheerstichting een btw-voordeelte kunnen behalen. Ditvoordeel had aangewend kunnen wordenter dekking van deze extra kosten. Hetcollege heeft van die mogelijkheid afgezien. De raadbesluit op20december 2007 hetgevraagde bedragter beschikking te stellen. 2.6 Resultaat Deschool isopgeleverd op 30 november 2007 en op7januari 2008 ingebruik genomen. 2.7 Evaluatie Bij detweede tussentijdse rapportage 2009 wordt aan de raadgemeld:'Deschool is injanuari 2008 ingebruik genomen.De laatste betalingen ten lastevan het krediet hebben inmiddels plaatsgevonden. Het beschikbaar gestelde krediet wordt met bijna € 200.000,— overschreden. Het krediet wordt voor het einde van 2009afgesloten.' Eenverdere toelichting op deze overschrijding ontbreekt.
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIINGBUYTEWECH-OOST
Hoofdstuk3 Definanciëlekaderstelling- watwaser begroot? Delocatiekeuze zoals in hoofdstuk 2beschreven isvan belangvoor de financiële kaderstelling,omdat ervoor gekozen isde investering indecentrale nieuwbouw van deschool (deels) te dekken met detoekomstige winsten uit degrondexploitaties van devrijgekomen locaties Achterweg en Elleboogvaart. Door het vertrek vande scholen ontstaan er namelijk mogelijkheden deze oude schoollocaties te herontwikkelen. 3.1
Kostenen bekostigingvandeonderwijshuisvesting Deze koppeling tussen de kosten (investering inde bouwvan deschool opde nieuwe locatie) en bekostiging (het inzetten van netto-opbrengsten/winsten uit grondexploitaties vandeoudeschoollocaties voor gedeeltelijke dekkingvan de kosten) wordt voor het eerst uitgewerkt inhet eerder aangehaalde rapport van Deloitte &Touche ICSAdviseurs (28 maart 2002). Zoals aleerder opgemerkt gaan deze ramingen nog uitvan centrale nieuwbouw op deAchterweg. Dekosten en bekostiging uitdit rapportzijn als volgtbecijferd:
Kernelementen
Toelichting
a. Kosten bouw nieuwe school b. Kosten toekomstig onderhoud nieuwe schoolgebouw, voor zover het onderhoud ten laste komtvan de gemeente
Betreft een investering,waarvan de feitelijke uitgavenworden gedaan gedurende debouwtijd. Betreftjaarlijkse onderhoudskosten voor 15jaar, die starten vanaf deoplevering van de nieuwbouw. Deze uitgaven worden met behulp van een rentefactor teruggerekend naar één bedrag (€ 174.786,—) op één moment. De gedachte hierachter isdatals ditgeld ineen totaalbedrag beschikbaar isop het momentvanoplevering van hetgebouw, daarmee een onderhoudsreserve kan worden gevuld waarmee degemeente vervolgens elkjaar onderhoud kan bekostigen,gedurende een periode van 15jaar.
c. Boekwaarde gebouwen en grond locatie Achterweg
Deoudegebouwen staan opde balans vande gemeente noggewaardeerd opeen bepaalde boekwaarde. Dit betreft de oorspronkelijke aanschafwaarde waaropjaarlijks isafgeschreven. Deze boekwaarden vandeoude scholen moeten bij ingebruikneming van de nieuwbouw (endus het verlaten van deze locaties) ineens worden afgeschreven envormen dusextra kosten bijde beslissing omeen nieuwe locatie tebetrekken.
11/33
Bedrag Deloitte & Touche ICSAdv. (maart 2002) €6.126.033 — € 174.786—
€1.741.184,—
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIINGBUVTEWECH-OOST
d. Opbrengstensaldi gronden oude schoollocaties
e. Netto-kosten
Uitgaandvanenkelwoningen opde huidige schoollocaties, rekening houdend meteen bij Nieuwkoop passend bouwvolume maar wel strevend naar opbrengstmaximalisatie binnen deze kaders wordt er ingeschat wat de kosten en opbrengsten van deze locaties kunnen zijn bij verschillende hoeveelheden,grootten en prijzen van woningen. Dezeopbrengstensaldi (grondopbrengsten minus kosten) kunnen gebruikt worden omde investering inde nieuwe school deels te dekken. Hettotaal van a,ben csamen (€ 8.042.003,—), minus d (€6.360.000,—), oftewel: Kosten € 8.042.003— Bekostiging € 6.360.000 — Netto-kosten € 1.682.000—
Demaximale opbrengstensaldi zijn€6.360.000,—, bestaande uit: • Elleboogvaart €4.500.000 — •
Achterweg €1.860.000 —
€1.682.000 — € 125.140— kapitaallasten per jaar bij6,5% rente
Bij6,5% rente leidt activering van deze netto-kosten van€ 1.682.000,—tot kapitaallasten (afschrijving en rente)voor degemeente van€ 125.140,— per jaar.
Dezejaarlijkse netto-kosten van€ 125.140,—zijn inde betreffende rapportage afgezet tegen een alternatief scenario,zijnde 'handhaven van de bestaande situatie'. Handhaven van de (toenmalig,in2002) bestaande situatie met vijf onderwijslocaties hield indat erextra geïnvesteerd zou moeten worden inrenovatie. Dit 'status-quo'-scenario zou neerkomen op€429.295,—jaarlijkse netto-kosten. Ook zijn dejaarlijkse netto-kosten van€ 125.140,—vergeleken met het bedrag dat in2002 inde begroting beschikbaar was voor detoenmalige decentrale vijf scholen. Dat betrof eenjaarbedrag van€ 228.157,—. Deconclusie van het rapport luidt dan ook dat centrale nieuwbouw goedkoper is dan instandhouding van de huidige onderwijslocaties (waarbij renovatie nodig is) én het past binnen de budgettaire kadersvan de huidige begroting. Dehaalbaarheidsstudie van Deloitte &Touche ICSAdviseurs zal uiteindelijk inde raadscommissie Maatschappelijke Zaken besproken (26juni 2002). De eindconclusie in het verslag van deze vergadering isdat 'het college door kan gaan met het ingezette traject'. Alhoewel de beoogde locatie van decentrale onderwijshuisvesting alvrij snel verschoof van deAchterweg naar Buytewech-Oost, wordt het door Deloitte & Touche ICSAdviseurs geschetste financiële beeld van de kosten en bekostiging als financieel kader gehanteerd inde latere raadsvoorstellen. Zowordt inhet raadsvoorstel van 2november 2004 het volgende vermeld:'Het eindrapport van Deloitte &Touche isdoor ons bijde ontwikkeling van deVisieAchterweg ende verdere uitwerking hiervan beschouwd alsfinancieel kader'. Indit rapport wordt overigens voor het eerst hetfinancieel kader op€ 1,64 miljoen gesteld en dat zalin volgende raadsvoorstellen aangehouden worden, inplaats van de eerdere€ 1.682.003,—. Dit iste verklaren door afrondingsverschillen.
12/33
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIINGBUYTEWECH-OOST
3.2 Bevindingen Debedragen zoals door Deloitte &Touche ICSAdviseurs becijferd,komen voor in meerdere voorstellen,waarbij dezecijfers opverschillende manieren zijn toegepast. Ishetresterendenegatievefinancieelsaldo(netto-kostenschool)richtinggevend,de kapitaallasten vanditsaldobijkapitaliseringofdeindividuelecomponenten vandit saldo? 'Uiteindelijk dient het saldoop hetdoor Deloitte &Touche alsacceptabel berekend tekort van maximaal -€ 1,64miljoen uit te komen.'(raadsvoorstel 31 oktober 2006) 'Er iseengeaccepteerd negatief saldovan€ 1,64 miljoen inhet raadsvoorstel van 22december 2005. Dit betekentjaarlijkse kapitaallastenvan€ 82.000,—(5%van 1,64 miljoen). Deconclusie isdatwij binnen dedoor uwraadgestelde financiële kaders blijven. Erresulteert namelijk een negatief saldovan€ 50.574,—' (raadsvoorstel 7november 2006). 'Echter, hetgezamenlijk resultaatopdeeindwaardevandebeidelocaties Achterweg (deelgebied 13)en Elleboogvaart zal,opgrond van het raadsbesluit van 18november 2004 altijd minimaal€ 6,36 miljoen moeten bedragen' (raadsvoorstel 3 mei2005). Hoestrikt wordthetkadertoegepast? 'Er istheoretisch een ongunstigscenariodenkbaar waarbij er onvoldoende opbrengsten worden gegenereerd enhet saldonegatiever wordtdande door Deloitte &Touche berekende€ 1,64 miljoen negatief. Echter de hierboven geschetste bandbreedte iszogunstig,daterruimvoldoende mogelijkheden zijn om het exploitatiesaldo gunstigte beïnvloeden. Hetcollege iserdan ook van overtuigd dat het project haalbaar is.'(raadsvoorstel 18november 2004) Uitde interviews blijkt dat inde belevingvan deambtenaren deopdracht intern vooral opgevat werd omtezorgen dat de kapitaallasten van de nieuwe centrale onderwijshuisvesting binnen definanciële kaders (kapitaallasten) van de oude scholen bleef. Oftewel:de nieuwe school magjaarlijks niet meer kosten dan de oude scholen. Eenandere bevinding isdat naarmate detrajecten van de bouwvan deschool en degrondexploitaties Achterweg en Elleboogvaart vorderen ende diverse actualisaties van degrondexploitaties aande raad worden aangeboden,erniet meer aan hetfinanciële kader van Deloitte &Touche ICSAdviseurs (met de beoogde opbrengstensaldi) gerefereerd wordt. Hetzelfde geldt voor de aanvullende kredieten voor de bouwvan deschool.
13/33
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIING BUYTEWECH-OOST
Hoofdstuk4 Reconstructie ontwikkelingen- watiser besteed? Indit hoofdstuk zetten we het eerder vastgestelde financiële kader (ziefiguur 2)af tegen een reconstructie van de belangrijkste ontwikkelingen en besluiten van respectievelijk de realisatie van deschool,de grondexploitatie Achterweg ende grondexploitatie Elleboogvaart, zoals aangetroffen indedocumenten enop basis van interviews. Figuur 2:Hetinitiële financiëlekader vandecentrale onderwijshuisvesting
Kosten Bouw school
€6.126.033-
Opbrengstsaldo Achterweg
Toekomstig onderhoud
€
Opbrengstsaldo Elleboogvaart
Afboeken oude locaties
€ 1.741.184-
174.786-
Bekostiging €1.860.000€4.500.000.€6.360.000-
€ 8.042.003-
Netto-kosten onderwijshuisvesting Buytewech-Oost € 1.682.003,- (later afgerond op€ 1,64 min) kapitaallasten€ 125.140,- perjaar (6,5% rente)
4.1 Realisatieonderwijshuisvesting Buytewech-Oost Debesluitvorming enfinanciële ontwikkelingen zijn aldeels geschetst in hoofdstuk 2. Hiervolgt nogmaals eenopsomming van definanciële besluitvorming, in het perspectief van hetfinanciële kader voor de bouwvan de nieuweschool. Deze kosten worden in maart 2002 geraamd op€ 8.042.003,— door Deloitte& Touche ICSAdviseurs. Dit betreft desomvan: • kosten bouw nieuweschool; • kosten toekomstig onderhoud nieuwe schoolgebouw; • afboeking oude gebouwen locatieAchterweg en Elleboogvaart.
REALISATIE CENTRALE ONOERWIJSHUISVESTIINGBUYTEWECH-OOST
Devolgende (financiële) ontwikkelingen doenzichvoor (bedragen komen niet altijd expliciet voor indocumenten maar zijn dan berekend door BMC): Datum raadsvoorstel 28maart 2002
Bedrag*
Toelichting
€ 8.042.003 —
Initiële kaderstelling investering bouw school incl. toekomstig onderhoud enafboeking oude locaties.Gericht opcentralisatie opde Achterweg dus excl.grondkosten (gronden immers alineigendom). Dekostenzijn berekend op basis vanervaringscijfers uit vergelijkbare projecten:nieuwbouw€ 1.361,—/m2enonderhoud€4,50/m2 Op basis van bijgevoegde investeringsraming wordt€7,5 miljoen als maximale investeringgenoemd,maar erlijkenhierbij noggeen bedragen opgenomen voor bijvoorbeeld eventuele grondkosten, afboeking oude locaties entoekomstig onderhoud.Ditzou het lagere bedrag kunnen verklaren.Vermeld wordt verder datdeze investeringsraming van€ 7,5 miljoen overeenkomt meteen investering vancirca€ 1.356,95/m2tenopzichte van denormering inde gemeentelijke huisvestingsverordening van 1.436,80/m2.
2 november 2004
€ 7.500.000,—
13december 2005
€7.821.300,—
Verhoging van krediet met€ 321.300,— inverband met naschoolse opvang.Voor dedekking hiervanzaleen huurcontract van 15jaar wordenaangegaan.
7 november 2006
€ 8.535.275,—
11december 2007
€ 8.935.275,—
Verhoging van krediet met afgerond€ 714.000,—.Genoemd worden onderandere uitbreidingenzoals liftvoorziening enwarmte en koude opslaggenoemd.Verder is bouwvande bergingen opgenomen in krediet. Ookwordtweergerefereerd aandeuitbreiding van het scholencluster meteen gebouw voor naschoolse opvangwaarin ook de peuterspeelzaal wordt ondergebracht. Aanvullend kredietvan€400.000,—inverband met: •onvolkomenheden inbestek (onder andere brandwerendheid en droge blusleidingen); •zwaardere eisen aanwarmte-koudeopslagsysteem dan eerder gedacht (meerwand-endakisolatie); • langere bouwtijd,metname doorextra werkzaamheden aan warmte-koude opslagsysteem; •verhuiskosten vandescholen.
29 september 2009
€9.126.204—
Dedekkingvan ditaanvullend krediet isvoorzien door het bedragte activeren ende kapitaallasten ten laste tebrengen van het structurele begrotingsresultaat 2008. Ditiseenalternatieve dekking,hetoorspronkelijke voornemenwas om dezeextra kostentedekken uiteen btw-voordeeldatte realiserenwas dooroprichting vaneen beheerstichting. Uiteindelijk heeft het college besloten aftezienvan deze mogelijkheid. NBUithet advies aan hetcollegevan B&W bijdit raadsvoorstel wordt dit btw-voordeel ingeschatop€ 560.000,—. Eindafrekening krediet,vermeld wordt dat het krediet met€ 190.929,— wordtoverschreden.Oorzaken voor deze overschrijding worden niet aangegeven.
*=Dezebedragenzijnofwelexplicietovergenomen uithetraadsvoorstel,ofwelberekend doorBMC alserbijvoorbeeld sprakeis vaneenaanvullendkrediet
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIINGBUYTEWECH-OOST
4.2 RealisatiegrondexploitatieAchterweg Aangezien dit rapport betrekking heeft op de realisatie van de onderwijshuisvesting ende dekking hiervan door de opbrengstensaldi van de oude schoollocaties, gaat deze paragraaf enkel inop de deelgebieden dievoor de dekking aangewend worden (de oude schoollocaties) en dus niet op debrede herontwikkeling van degehele Achterweg.Administratief worden de oude schoollocaties aangeduid als deelgebied 13en deelgebied 16bevat de peuterspeelzaal. Opde plek van de drievoormalige scholen aan deAchterweg was een woonzorgcomplex voorzien met intramurale zorgplaatsen, psychogeriatrische zorgplaatsen, huurwoningen, bedrijfsruimten, alsmede ondergrondse parkeerplaatsen. Tevens was daareen woongebied gepland met koopwoningen en ondergrondse plaatsen. De peuterspeelzaal 'tVijvertje, die ook gevestigd zal worden inde nieuwe onderwijshuisvesting in Buytewech-Oost, maakt ook plaats voor koopwoningen. Partijen Bij de herontwikkeling van deAchterweg zijn de Woningstichting Nieuwkoop ende V.O.F.Achterweg Herontwikkeld betrokken. DeWoningstichting Nieuwkoop zal het sociale deel (onder andere hetwoonzorgcomplex en het Kulturhus) gaan realiseren, terwijl deV.O.F, het commerciële deel realiseert. DezeV.O.F, iseen samenwerking tussen de Woningstichting Nieuwkoop ende commerciële projectontwikkelaar Latei. Deze samenwerking isdoor WSN aangegaan met het doel omenerzijds het risico niet alleente lopen enanderzijds zichtevoorzien van deskundigheid op het gebied van projectontwikkeling, zo staat er in het Ontwikkel-c.q. Exploitatiecontract (21 december 2006) vermeld. Desamenwerking isvormgegeven door een stuurgroep eneen projectgroep 'Achterweg wonen enzorg',waarin vertegenwoordigers van het bestuur van degemeente, het ambtelijk apparaat, deWoningstichting Nieuwkoop, deV.O.F.,de (zorg)Stichting Wije enWoudwetering en de door de gemeente ingeschakelde externe procesmanager, zitting namen. Financiëleontwikkelingen Inonderstaande tabel wordt de ontwikkeling indetijdvan het opbrengstensaldo/ netto-opbrengsten (opbrengsten minus kosten) voor het betreffende deelgebied Achterweg weergegeven.Administratief wordt deze grondexploitatie inalle raadstukken aangeduid als 'GZ02 Achterweg', later 'GZ02 Vaartsche Hoek'. Deze netto-opbrengsten worden in maart 2002 zoals eerder al beschreven,door Deloitte &Touche ICSAdviseurs geraamd op€ 1.860.000,—. Datum
Bedrag
Toelichting
€1.860.000 —
Meerdere varianten opbasis vangrondquote op25%van verkoopwaarde
raadsvoorstel 28 maart 2002
(bepaalde rekeningsmethodiek), vooropbrengstmaximalisatievariant met 32appartementen van€ 249.000,—gekozen,resulteert tot circa € 1.860.000netto-opbrengsten (opbrengsten minus kosten). NBBijdeze variantwas er nogsprakevancentralisatie van de onderwijshuisvesting opdeAchterweg,daardoor dus beperkte ruimte voor woningbouw.
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIINGBUYTEWECH-OOST
Datum raadsvoorstel 2 november 2004
31oktober 2006
Bedrag
Toelichting
€ 3.064.514 — tot €4.028.632 —
159appartementen (inmiddels onderwijshuisvesting gepland in Buytewech-Oost, dus meer ruimtevoor appartementen aan de Achterweg). Conform Visieopwonen 30%sociale huur, gebouwd voor goedkoop enbetaalbare segment, prijzen€ 175.000,—/€ 220.000,—/ €260.000,—. Erwordt gerekend met twee berekeningsmethodieken, de grondquote (hoogste opbrengst) en residueel berekende opbrengst (laagste opbrengst). Dit leidt tot een bandbreedte voor het opbrengstensaldo van € 3.064.514,— tot€4.028.632,—. Opbrengstensaldi deelgebied 13en 16wordenvermeld inde bijlage,was eerder alleendeelgebied 13(16toegevoegd inverband met verhuizing peuterspeelzaal 'tVijvertje naar het scholencluster). Koopwoningen inprijsklassen€ 160.000,—/€ 175.000,—/€ 190.000,—/ €222.500,— (gefixeerd meteen index)endaarboven tot maximaal 10% vrijgegeven. Dewoningstichting is bereiddegrondwaarde van€ 5.488.114,—te voldoen bijeenonherroepelijk bestemmingsplan enals degrond bouwrijp opgeleverd is. Opgemerktwordtdat hetgehele koopprogrammasocialer isgeworden, deverwervingskosten van hetonderkomenvande Evangelische gemeente hoger uitvallen enereen meevaller is bijde grondopbrengst vandeelgebied 13dooreenmalige extra afschrijving opde boekwaarden vande huidige schoolgebouwen (opverzoek van accountant). Onderhandelingen zijnnagenoeg afgerond,concrete afspraken metde projectontwikkelaar voor deopbrengsten vanuit deexploitatie per 1januari 2008.Contante waarde exploitatie Achterweg (deelgebied 13en 16)€ 3.593.002 — (per 1 januari2008).
€428.976,—+ deelgebied 13(= €2.791.024,—+ €457.214,—) Totaal: €3.677.214 —
7 november 2006
€ 3.593.002,—
17juli 2008
€ 3.425.433,—
Erwordt opgemerkt datdeplankosten hoger dan oorspronkelijk begroot zijndoor moeizame entijdrovende planvorming. Hetbouwrijp maken wordt binnenkort aanbesteed ende bouwplannenworden binnenkort ingediend. Derisico's zijn beperkt met mogelijke prijsstijgingen aande kostenkant en lagere opbrengsten aandeopbrengstenkant. Erzijn geen aanwijzingen datzichdit buitende normale prijsstijgingen gaatvoordoen. Decontante waarde op 1 januari 2008 is€ 3.425.433,—.
9 april 2009
€2.820.917,—
Hetbestek voor het bouwrijp makenwordt afgerond en binnenkort aanbesteed.Vermeldwordt dat de plankosten hogerzijndan oorspronkelijk begroot: dit heeft alleste maken met demoeizame en tijdrovende planvorming.Debouwplannen zijn ingediend en in procedure. Derisico'szijn beperkt: dezelfde opmerking alsop 17juli 2008 wordt gemaakt met betrekking tot risico's. Decontante waarde op 1 januari 2009 is€ 2.820.917.
1oktober 2009
€ 2.555.230,—
Actualisatie Grex. Hogere plankosten door moeizame en tijdrovende planvorming.Verkooprisico bijontwikkelaars, wel mogelijk effect van economische crisis opstart van de bouwdoor minimale verkoopbepaling van 70%.Decontante waarde per 1 januari 2009 is€ 2.555.230,—.
10juni 2010
€1.781.687,—
Actualisatie Grex.Bijstelling van degeraamde kosten door aanleg van verharding dienietwas meegenomen ineerder grondexploitatie plus kosten naherstelAchterweg.Contante waarde per 1 januari 2010is
REALISATIE CENTRALE ONDERWUSHUISVESTIINGBUYTEWECH-OOST
€1.781.687,—.
4.3 RealisatiegrondexploitatieElleboogvaart Opde locatie van detweevoormalige scholen aande Elleboogvaart isook woningbouw voorzien.Administratief wordt deze grondexploitatie aangeduid als 'GZ14 Elleboogvaart'. Partijen De Gemeente Nieuwkoop was eigenaar van deze gronden en heeft deze gronden overdragen aanVink +Veenman BVte Nieuwkoop. Deze partijzal hier woningbouw realiseren en hier ligt eenontwikkelovereenkomst (17januari 2008) aan ten grondslag. Datum
Bedrag
Toelichting
€4.500.000,—
Meerdere varianten op basis van grondquote op25%van verkoopwaarde
raadsvoorstel 28 maart 2002
(bepaalde rekeningsmethodiek), voor opbrengstmaximalisatievariant met 72appartementen van€249.000, resulteert tot circa€4.500.000,— netto-opbrengsten (opbrengsten minus kosten) 2 november
€2.011.768—
72appartementen,conformVisie opwonen 30%sociale huur, gebouwd
2004
tot
voor hetgoedkope enbetaalbare segment, prijzen€ 175.000,—/
€ 2.638.468 —
€ 220.000—/€ 260.000,—. Erwordt gerekend met twee methodieken,de grondquote (hoogste opbrengst) enresidueel berekende opbrengst (laagste opbrengst). Dit leidt tot een bandbreedte voor hetopbrengstensaldo van€2.011.768,— tot€2.638.468,—. Erisoverigens opdeachtergrond sprakevaneen alternatief stedenbouwkundig planvoorde Elleboogvaart vanwege bezwaren van debevolking tegengestapelde bebouwing.Alternatief met lagere dichtheid enwellicht met anderewoningtypes. Opbrengst ligt nog steeds 'binnende berekende bandbreedte'.
3 mei2005
(geen bedrag)
Als gevolg van inspraakreacties isereen alternatief plan uitgewerkt: 26grondgebonden twee-onder-een-kap woningen.
31 oktober
€3.040.000 —
2006
Verwacht opbrengstensaldo vermeld in bijlage:€ 3,04 miljoen. Samenwerkingsovereenkomst moet noggeslotenworden metVink + Veenman BVte Nieuwkoop.
7 november
€ 2.964.626 —
2006
Onderhandelingen nagenoeg afgerond,concrete afspraken metde projectontwikkelaar voor deopbrengsten vanuit deexploitatie per 1januari 2008.Contante waarde exploitatie Elleboogvaart€ 2.964.626,— (per 1 januari 2008)
9april 2009
€2.027.659 —
Bouwvergunning eerstefase isafgerond,start bouwrijp maken is onbekend. Bouw-enwoonrijp makenalgegund,kosten hoger dan geraamd.Start bouw isonbekend.Derisico's waren beperkt. De kredietcrisis heeft er echter toegeleid dat het plan niet vandegrond komt. Degemeente looptcontractueel geen risico:deontwikkelaar zal rente moeten betalen overde koopsom.De koopsomwordtechter nog nietvoldaan.Ontwikkeling komt nog niet vande grond,erwordt
18/33
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIING BUYTEWECH-OOST
gestudeerd opeen mogelijke (gedeeltelijke) herontwikkeling van hetplan. Contante waarde per 1 januari 2009is€ 2.027.659,—. Datum
Bedrag
Toelichting
€1.965.483,—
Actualisatie Grex. Project nietvan degrondgekomen door tegenvallende
raadsvoorstel 1 oktober
verkoop. Doeltot nutoe 30eengezinswoningen.Vertraagde uitgifte,
2009
hogerdangeraamde plankosten door aanpassing plan. Ontwikkelaar betaalt rente over koopsom,koopsom nogin2009 voldaan. Ontwikkelaar doetvoorstelvoor aangepast plan. Contante waarde per 1 januari 2009 is€ 1.965.483,—. 10juni 2010
€ 1.587.116,—
Actualisatie Grex. Grondprijs naar beneden bijgesteld conform brief aan degemeenteraad. Contantewaarde per 1 januari2010is€ 1.587.116,—.
4.4 Bevindingen Realisatieschool Op7januari 2008 isde onderwijshuisvesting Buytewech-Oost ingebruik genomen. Voorafgaand aanentijdens de bouw iseen aantal keren voorgesteld het krediet bij testellen, met instemming van de raad. De meeste aanvullende kredieten zijn het gevolgvan verruiming van het programma van eisen endus geen strikte kostenoverschrijdingen. Deoverschrijding bijde eindafrekening van het krediet isechter nietonderbouwd. Endeelvande aanvullende kredietenzougedekt kunnenworden door het mogelijke BTW-voordeel,waarvoor deschool overgedragen zou moeten worden aan een beheerstichting. Uiteindelijk heeft hetcollege afgezien vantoepassing van deze mogelijkheid. Deuitkomsten hiervanzouden 'onzeker zijn' engelet op de voorschriften inzake het Besluit Begroting enVerantwoording (BBV) wordt geconcludeerd dat 'deze mogelijkheid niet degewenste gevolgen zal kunnen hebben' (raadsvoorstel 20december 2007). Realisatiegrondexploitaties Beide grondexploitaties kennenteruglopende constante waardes. Hiervoor worden inde actualisatie van de grondexploitaties én inde brief aande raadvan 8juni 2010 eenaantal redenenaangedragen. Zowordt inde brief aangegeven dat er bijde bouwvan de nieuwe school een extra krediet isaangevraagd voor deWKO-installatieen dat erbij de grondexploitaties lagere eindsaldi zijn door hogere rentekosten (doorvertraagde planvorming), hogere plankosten,een deelgebied isniet opgenomen in kostenraming,eneen bijdrage van degemeente aan de realisatie van deparkeerkelder Achterweg.Verder wordt aangegeven dat de inkomsten (gronduitgifte) conform de overeenkomst zijn gerealiseerd,endatvooral door hogere kosten op degrondexploitaties de opbrengstensaldi lageruitvallen. Dit beeld wordt ook bevestigd uit de interviews,waarin deze overschrijdingen aande kostenkant bevestigd worden.Verder komt ook uit de interviews naarvoren (metinenexterne partijen) datde bedongen verkoopprijzen door degemeente zeer acceptabel zijn gegeven de omstandigheden.
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIINGBUYTEWECH-OOST
Wanneer hetfinancieel kader afgezet wordt tegen definanciële ontwikkelingen zoals indit hoofdstuk geschetst, leidt dittot het volgende beeld: Figuur3:tussenstand realisatieschool engrondexploitaties Achterweg enElleboogvaart*
•
Bekostiging
Kosten € 8.042.033,
'begroot'
€1.860.000—
€9.126.204—
'besteed'
€1.781.687—€1.587.116, CW CW
*=A isgrondexploitatie Achterweg, EisgrondexploitatieAchterweg, CWis constante waardeper 1januari 2010volgensmeestrecenteactualisatie grondexploitatie (10juni 2010)
Debouw van deschoolvalt dus duurder uit. Dit komt deels door verruiming van het programma van eisen. Eengedeelte van deze uitbreidingen kent andere dekkingsmiddelen (bijvoorbeeld voor de naschoolse opvang huurinkomsten). Erkan dus niet gesteld worden dat deschool zo'n miljoen duurder is uitgevallen,de daadwerkelijke kostenoverschrijding blijft onbekend. Degrondexploitaties vallen ook tegen,waarbij dit vooral door de kosten en niet zozeer door de opbrengsten wordt veroorzaakt. Daarbij dient opgemerkt teworden, dat de initiële begrote bedragen uitgingen van centralisatie op deAchterweg,en niet inBuytewech-Oost. Ditvertekent het beeld bijde grondexploitatie Achterweg (in eerste instantie was daar minder woningbouw voorzien).
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIING BUYTEWECH-OOST
Hoofdstuk5 Dehuidigestand vanzaken 5.1 Consequentiesvoorde gemeentelijkefinanciën In2002 is bewust gekozen voor een koppeling tussen de kostenvan de nieuwe school enerzijds,ende netto-grondopbrengsten van devrijgekomen locaties als gedeeltelijke bekostiging anderzijds. Deadministratieve uitwerking isdatdenettogrondopbrengsten uitde grondexploitaties ineen reserve gestort worden,en dat jaarlijks eendeel van de reserve aangewend wordt omeen gedeelte vande kapitaallasten te dekken (het resterende gedeelte wordt vanuit de exploitatie gedekt). Indebriefvan 8juni 2010 aande raad,wordt aangegeven dat ereen aanvullende stortingvan€ 1.320.000,—vereist isinde reserve R19school Buytewech-Oost, na een eerdere storting van€960.000,—. 5.2 Hoe kijktdegemeenteerzelftegenaan? Indevoormalige gemeente Nieuwkoop werd alineen raadsvoorstel (2 november 2004)gesteld dat het gehele project 'eengrote matevan complexiteit' kent omdat een aantal deelprojecten (centralisatie onderwijshuisvesting, herontwikkeling oude schoollocaties, herstructurering geheleAchterwegzone enontwikkeling BuytewechOost)tegelijkertijd ontwikkeld worden ensterk met elkaar gerelateerd zijn. Indenieuwegemeente Nieuwkoop ontstaat geleidelijk aan het besef dat deze koppelingtussen kosten en bekostiging geen optimale constructie is.Zowordt in een advies aan het college, behorende bij het raadsvoorstel van20december 2007, hetvolgende geconstateerd: deteverwachten opbrengsten voor de dekkingvan de bouwvan deschool in Buytewech-Oost 'zijn nietgeconcretiseerd enook is niet bekend wanneer feitelijk de geraamde opbrengst van€6,4 miljoen opde bankrekening van de gemeente gestort wordt. Inde begroting 2008 is hiermee wel rekeninggehouden,dus we lopen opdit moment, losvandeoverschrijding,aleen forsfinancieel risico'. Inde brief aandegemeenteraad van 8juni 2010geeft het college danook aan dat de besluitvorming over ditfinancieel kader indevoormalige gemeente Nieuwkoop een administratief uitvoeringsprobleem oplevert. Indewoorden van het college werd deschool 'voor een groot deel betaald uit nogte makenwinsten'.Ditzou instrijd zijn met hetvoorzichtigheidsbeginsel van het BBV (de regels over begroten en verantwoorden binnengemeenten).
REALISATIE CENTRALE ONDERWUSHUISVESTIING BUYTEWECH-OOST
Hoofdstuk6 Conclusiesenaanbevelingen 6.1
Opmerkingen vooraf
Indit hoofdstuk willen wijconclusies verbinden aan deonderzoeksvragen. Om deze indejuiste context te kunnen plaatsen,beschrijven wij voorafgaand een aantal relevante aspecten en beelden uit documenten en interviews. De gemeente Nieuwkoop van destijds is namelijk niet vergelijkbaar met de huidige gemeente Nieuwkoop, enhiermee houden wijrekening bij hetformuleren van onze conclusies enaanbevelingen. Deoudegemeente Nieuwkoopalsondernemende gemeente Behalve wijziging van samenstelling van het gemeentebestuur naverkiezingen, heeft de herindeling een veel grotere invloed gehad opdetot dan heersende opvattingen enwerkwijzen endewaardering daarvan. Eenaantal geïnterviewden heeft aangegeven devoormalige gemeente Nieuwkoop te kenschetsen als een ondernemende gemeente,waar eenzakelijke aanpak en het nemenvan enige risico's acceptabel waren. Dit beeld zien wij bevestigd in deraadsvoorstellen en -besluiten inde periode 2002-2004. Zowordt in het raadsvoorstel van 2 november 2004 gewerkt met een bandbreedte van opbrengsten (zieook paragraaf 3.2). Een tweede voorbeeld isom bijde opstelling van het programma van eisen voorde school, uitte gaan van een lager normbedrag dan indegemeentelijke huisvestingsverordening. Als verklaring daarvoor isaangegeven dat het programma van eisen insamenspraak met deschooldirecties isopgesteld. Inde ontwikkelfase bleek echter dat dit programma van eisen te globaal was om als bestek te dienen,en moesten aanvullend bezuinigingen gevonden worden. Inde realisatiefase kwamen vervolgens een aantal noodzakelijke extra investeringen naarvoren,die de post onvoorzien ruim overschreden. Deze ondernemende cultuur betekent enerzijds dat het nemen van enig risico acceptabel iseneveneens dat nieuwe en innovatieve financieringsmethoden niet worden geschuwd.Zo is inde realisatiefase van de school eenvoorstel ontwikkeld omvia een bijzondere financieringsconstructie de BTWover de bouwsom terugte vorderen. Uiteindelijk heeft hettoenmalig nieuw samengestelde college daar op het laatste moment vanafgezien. Eenvan degeïnterviewden heeft ervaren dat bijdeze ondernemende stijl van besturen niet altijd plaats isvoor een kritisch enwaarschuwend geluid voor de mogelijke risico's diede gemeente kanlopen.
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIINGBUYTEWECH-OOST
Nieuwkoopenartikel12-status Vanwege dezogenaamde Artikel 12status2van de voormalige gemeente Nieuwkoop, dienden investeringen gedekt te worden metaantoonbaar reële (grond)opbrengsten. Dit isde belangrijkste verklaring dat de bouwvan de centrale huisvesting in Buytewech-Oost isgekoppeld aan deopbrengst van de vrijkomende gronden aan deAchterweg en Elleboogvaart. Afgezien van de risicovolle winstneming vooraf, is inde recente periode gebleken dat deze koppeling tot diverse misverstanden bijde raad heeft geleid.Volgens dedoor het college voorgestelde Kadernota grondbeleid 2010-2014 (zie hierna)worden exploitaties niet meer gekoppeld aan (andere) investeringen envindt op andere wijzeverevening c.q. aanwending van positieve saldi plaats. Inhetzicht vandeherindeling Dedatumvan herindeling isvolgens een aantal geïnterviewden ook aanleiding geweest voor hettoenmalige gemeentebestuur omzogenaamde onomkeerbare besluiten te nemen,zoals de beschikbaarstelling van het definitieve krediet voor de bouwvan de school op 9november 2006 en het sluitenvan een realisatieovereenkomst voor deontwikkeling van deterreinen aan deAchterweg op 21december 2006. Dedatum van herindeling zorgde voor tijdsdruk op de besluitvorming endeambtelijke voorbereiding. Deskundigheid, capaciteitenintegraliteit Defactor tijdsdruk, de beperktheid van hetambtelijk apparaat van de voormalige gemeente Nieuwkoop en het ontstaan vanvacatures vanwege de aanstaande herindeling,noodzaakte tot het inhurenvanexterne deskundigheid. Ditgold zowel voor de projectleider van de school als de procesmanager voor de ontwikkeling van deAchterweg. Degemeente verzekerde zich hiermee van voldoende deskundigheid omde projecten aantesturen,waar tegenover staat dat de gemeentelijke organisatie minder instaat isdezelfde projectkennis enervaring opte bouwen voor eventuele latereprojecten. Uit interviews is naarvoren gekomen dattentijde van degemeentelijke herindeling relatief langetijd onduidelijk was welk deel van de organisatie c.q.welke manager verantwoordelijk was voor deaansturing van de projecten. De meest betrokken ambtenaren handelden daarom naar beste kunnen enweten omde projecten wel doorgangte latenvinden. Deze periode heeft deintegraliteit vanaansturingvande projecten niet bevorderd. Deervaring (zoals met deverkeersproblematiek bijde nieuwe school,die nog naoplevering en ingebruikname van deschool voor de raad noodzaakten tot extra investeringen inde openbare ruimte) leert dat integrale aansturing en begeleiding door alle relevante ambtelijke disciplines van projecten belangrijk is.
2
Eengemeente meteenartikel 12-status iseen Nederlandse gemeente dieonder financiëlecuratele is gesteld door het Rijkvanwege eenstructureel slechte financiële situatie. Dezegemeenten krijgenvan de rijksoverheid extra geld inruilvoor eenstrengfinancieel toezicht.Zo moeten degemeenten metde artikel 12-statusvoor grotere uitgaventoestemming aan het Rijkvragen.Artikel 12is het 12*artikel uitde Financiële-verhoudingswet.
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIINGBUYTEWECH-OOST
Actief of faciliterendgrondbeleid Bijde ondernemende stijl van besturen van devoormalige gemeente Nieuwkoop past ook het voeren van een 'actief grondbeleid'. Dit houdt indat de gemeente probeert zoveel mogelijk grondteverwerven enzelf plannen ontwikkelt en uitvoert opverschillende locaties. Degemeente kanook sturen,zonder dat degrond in eigendom is,enstimuleren dat andere partijen initiatieven nemen omte gaan ontwikkelen. Ditwordt aangeduid als 'faciliterend grondbeleid'. Erzijn ooktussenvormen mogelijk, zoals het samenwerken van de gemeente met andere partijen. Voorop inhet grondbeleid staat ofdegemeente kiest voor een actief ofvoor een faciliterend grondbeleid. Inde praktijk hangt deze keuze samen met verschillende factoren enzijn verschillende afwegingen mogelijk. Deraadstuurt op het maken van een dergelijke keuze door uitgangspunten teformuleren opgrond waarvan kan worden gekozen voor een actief ofeenfaciliterend grondbeleid of een tussenvorm door criteria vast te stellen voor deaankoop enverkoop van gronden. Deraad van de huidige gemeente Nieuwkoop heeft, mede naar aanleiding van aanbevelingen door de Rekenkamer in2009,eenvoorstel van het college van burgemeester en wethouders ontvangen omde Kadernota grondbeleid 2010-2014 vast testellen, met als uitgangspunt voor projecten eenfaciliterende rol intenemen. Tevens isdoor het MTvan degemeente recent een discussienota 'Rollen en takenten aanzien van het Grondbedrijf' vastgesteld,waarin werkprocessen en verantwoordelijkheden zijn beschreven. Hierbij istevens een koppeling gemaakt met projectmatig werken door deambtelijke organisatie. Risicomanagement enrol vandegemeente Detoenemende aandacht voor de risico's die de gemeente kan lopen inhet grondbeleid, isaanleiding geweest omthans inde initiatieffase van projecten een risicoparagraaf opte nemen.Op basis van de hierin onderkende risico's wordt een aanpak gekozen omdeze risico's tot een aanvaardbaar niveau terugtebrengen. Tentijdevan deontwikkeling van de projecten Buytewech-Oost, Achterweg en Elleboogvaart werd niet met een risicoparagraaf gewerkt. Inhet kader van het actieve grondbeleid was inhet contract met deontwikkelaar vastgelegd dat partijen samenwerkten om elkaar teversterken bijdevastgoedontwikkeling. Daartoe werd eenstuur- en projectgroep ingesteld,die bestond uit zowel degemeente als de ontwikkelende partij.Overleg vond plaats op basis van gelijkwaardigheid. Dit leidde ertoe dat de gemeente in het strevente komen tot een evenwaardige risicoverdeling inhoudelijk werd betrokken bijde (financiële enandere) afwegingen van de ontwikkelende partijen.Achteraf wordt dit door betrokkenen gezien als ongewenste rolvermenging. Deonduidelijke rolverdeling isvooral dan merkbaar wanneer het overleg moeizaam gaat verlopen. Detoenmalige procesmanager heeft verklaard dat ineen aantal gevallen op bestuurlijk niveau een besluit moestworden afgedwongen metde ontwikkelaar omweer volgende stappen te kunnen zetten. Erzijnzelfs momenten geweest dat hij overwoog het college voorte stellen om desamenwerking opte zeggen. Dat was contractueel eenvan deweinige beinvloedingsmogelijkheden van degemeente. Overeengekomen wasverder dat levering en betaling van de bouwgrond pas plaatszou vinden als er een definitieve bouwvergunning zouzijn afgegeven.
REALISATIE CENTRALE 0NDERW1JSHUISVESTIINGBUYTEWECH-OOST
Door dezevertragingen werdde oorspronkelijke planning meteenjaar opgeschoven,waarvan - vanwege degekozen risicoverdeling - de financiële gevolgen volledig voor rekening van degemeente kwamen. Inmiddels heeft degemeente Nieuwkoop de Notaweerstandsvermogen en risicomanagement van 30 maart 2010vastgesteld met onder andere alsdoel het risicobewustzijn tevergroten en het risicomanagement3 vormen inhoudtegeven. 6.2 Conclusies Dehoofdvraag voor hetonderzoek isalsvolgtgeformuleerd: Hetproces vanbesluitvorming enrealisatie vandebouw vandeschoolin Buytewech-Oost tereconstruerenopdathieruitlessen voordetoekomstkunnen wordengetrokken. Omdezevraagte kunnen beantwoorden isdeze uitgewerkt ineenzestal deelvragen. Dezeworden hieronder beantwoord. Debeantwoording vindt plaats tegen deachtergrond van hetgeentijdens deoriënterende bijeenkomst met de raad op8 april 2010 uitdediscussie isgekomen,teweten:de Rekenkamer iseen verbeterkamer, die raadadviseert en ondersteunt. 1.Welkebesluitenzijnindeafgelopenjaren doordegemeentegenomendie hebbengeleid totdebouw vandeschoolinBuytewech-Oost? Uit het beknopt historisch overzicht blijkt dat het nieuwecollege van burgemeester enwethouders van detoenmalige gemeente Nieuwkoop in 1998het initiatief heeft genomen tot centralisatie van de huisvesting van descholen aan deAchterweg en de Elleboogvaart. Definitieve besluitvorming envotering van het bouwkrediet heeft nog plaatsgevonden inde raadvan de gemeente Nieuwkoop, kortvoor de datum van herindeling. 2. Hoeisderaaddaarbijbetrokkenen welkebesluiten heeft deraadgenomen? Gedurende de realisatiefase isdegemeenteraad volgens geïnterviewde personen geïnformeerd over hetverloop vande bouw. Eenextra investering isvooraf aan de raadter besluitvorming voorgelegd,voor enkele aanvullende investeringen is achteraf instemming gevraagd. Bijde afsluiting van het krediet iseen extra bedragverantwoord zonder dat duidelijk iswaarvoor deze kosten zijn gemaakt. Verkeerstechnische besluiten zijn afzonderlijk genomen,waarvan de kosten ten laste komenvan de grondexploitatie Buytewech-Oost. Naoplevering en ingebruiknamevan deschoolzijn extra investeringen gedaan indeopenbare ruimte naar aanleidingvan klachtenvanouders.
3
Denotaverstaat onder integraal risicomanagement: eensystematisch encyclischprocesvan identificeren, beoordelen enkwantificeren van risico's, het bepalen en uitvoeren vanactiviteiten en maatregelen diede kans van optredenen/of degevolgenvan risico's beheersbaar houdt en het evalueren en rapporteren over de verschillende stappen inhet proces.
25/33
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIING BUYTEWECH-OOST
3. Welkecontractenzijnter uitvoering vanderaadsbesluiten metmarktpartijen gesloten,zijn dezeeventueel tussentijdsgewijzigd enom welkereden? Naeen openbare aanbestedingsprocedure isaan Vink +Veenman BVte Nieuwkoop de gunning verleend.Via eenstuur- en projectgroep isde ontwikkel-en realisatiefase begeleid.Tussentijds heeft degemeenteraad,deelsvooraf en deels achteraf extra kredieten ter beschikking gesteld. 4. Watis derelatie tussende (opbrengstuitde)grondexploitaties Elleboogvaarten Achterweg endebouw vandeschoolinBuytewech-Oost? Vanaf het besluit omoverte gaantot realisering van de school in Buytewech-Oost, iseen directe koppeling gemaakt metdevrijkomende gronden aan deAchterweg en Elleboogvaart. Deopbrengst van deze teontwikkelen gronden zou,voor zover nodig, worden aangewend voorfinancieringvan debouwkosten. 5. Watzijndeoorzakendatdeindertijdingestelde reserveonvoldoende dekking biedt? Voor een deel isditveroorzaakt door deextra bouwkosten van deschool.De verruiming van het krediet roept wel devraagop in hoeverre het initiële financiële kader en het onderliggende programma van eisen realistisch waren. Uitde interviews werd duidelijk dat detoevoeging van de WKO-installatietijdens de bouw extra kosten metzich meebracht dievoorkomen hadden kunnen worden wanneer hiertoe eerder was besloten. Voor een belangrijker deel isdit veroorzaakt door eencomplex vanfactoren en omstandigheden, waarvan de belangrijkste ook zijn genoemd inde brief aan de raad van 8juni 2010, teweten: a. rentekosten doorvertraging indeplanvorming; b. hogere plankosten die hiermee verband houden; c. van een deelgebied is naderhand geconstateerd dat deze abusievelijk niet inde eerste kostenraming was opgenomen; d. het noodzakelijk opnieuw asfalteren van deAchterweg; e. herberekening van de grondwaarde vanwege een aantoonbare duurdere realisatie van de parkeerkelder aan deAchterweg. 6.3 Aanbevelingen Beantwoording van vraag 6isgeëigend om daaraan aanbevelingen teverbinden. 6.Hoekunnen in detoekomstbij vergelijkbareenbijsleutelprojecten soortgelijke situaties wordenvoorkomen? Op basis van degehouden interviews komenwijtot devolgende aanbevelingen aan de raad: a. Draag het college op de raadzowel inde initiatief- als inde daaropvolgende fases bij projecten enexploitaties goed bijdegewenste ontwikkelingen te betrekken. Stel de raadvoor duidelijke kaders vast te stellen. Maak dit verder concreet door bijdejaarlijkse actualisatie van grondexploitaties niet alleen de financiële bijstelling te laten vaststellen, leg indien nodigook inhoudelijke keuzes voor engeef inieder geval actuele voortgangsinformatie, bijvoorbeeld indevorm van een presentatie tijdens een informele bijeenkomst met de raad.
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIING BUYTEWECH-OOST
Maak afspraken met het college omde raad periodiek te informeren over de uitvoeringvan de Kadernota grondbeleid 2010- 2014 enspecifiek metwelke (nieuwe) instrumenten en middelen hetfaciliterend grondbeleid vorm en inhoud wordtgegeven. Verzoek het college dedoor het MTvastgestelde discussienota 'Rollen entaken ten aanzien van het Grondbedrijf te agenderen voor behandeling door de raad, aangezien hierin ook deverantwoordelijkheden van de raadworden beschreven. Ditvraagt expliciete instemming van de raad; Verzoek het college deingezette organisatieontwikkeling met projectmatig werken voort tezetten ente borgenzodat de met deprojecten opgedane kennis enervaring wordt geborgd,enzodoende behouden blijft voor degemeente.
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIINGBUYTEWECH-OOST
Bijlage 1 Geïnterviewdepersonen Inoverleg met ondermeer devoorzitter van de klankbordgroep is besloten welke personen benaderd zouden worden voor de interviews. Eenaantal personen konof wilde geen bijdrage leveren.Onderstaand de personen die wel geïnterviewd zijn. Bestuur gemeente Nieuwkoop B. Dors J. Tersteeg Medewerkers gemeente Nieuwkoop* R. Bosboom S. Dijkstra
Voormalig wethouder, huidig raadslid Voormalig wethouder, huidig raadslid
J.W. Van der Linde P.Van Steensel M. Woerden
Projectmanager Voormalig hoofdVolkshuisvesting & Ruimtelijke Ordening, momenteel hoofd Beheer Openbare Ruimte Voormaligfinancieel adviseur onderwijs (uit dienst) Procesmanager Voormalig gemeentesecretaris (uit dienst) Voormalig projectleider school (uit dienst)
Externe partijen A. Blijleven H. Kieft F. Rietmeijer
DirecteurVink +Veenman B.V. Adviseur/procesmanager KAW Directeur Woningstichting Nieuwkoop
T. Burger
*=Eenaantal vandedestijds betrokken ambtenarenbleeknu nietmeer werkzaam tezijnbijde gemeente Nieuwkoop. Debenaderde betrokkenen bleken nietteminbereid omdeeltenemen aande interviews. Dithebben wijzeer gewaardeerd.
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIING BUYTEWECH-OOST
Bijlage 2 Interviewprotocol Ditprotocol geeft achtergrondinformatie over hetdoelvan het interview enbiedt het kader waarbinnen het gesprek plaatsvindt. Deontvangen informatie wordt alleen gebruikt om hetonderzoeksrapport opte stellen. Ditgebeurt zodanig dat niet herleidbaar isuitwelk interview de informatie afkomstig is. Daarmee wordt de vertrouwelijkheid en privacy gewaarborgd. Naieder gesprek wordt een kort verslag opgesteld enter verificatie voorgelegd aande geïnterviewde(n). Ditverslag blijft in bezitvan deonderzoekers enwordt niet openbaar gemaakt. Algemeen Onderzoek van de rekenkamer isgerichtop: • doelmatigheid (wordt het resultaat zo efficiënt mogelijk bereikt); • doeltreffendheid (treedt het beoogde effect op); • rechtmatigheid (handelt degemeente volgens het geldende recht). Normenkader Bijhetdoen van onderzoek isde focus gericht op de verschillende fases inde beleidscyclus. Daarbij wordt het volgende normenkader gehanteerd. (Ziefiguur)
Normenkader -•
Beleid
Iservastgesteld beleid met SMART doelstellingen?
* Organisatie
Welke middelenzijn ingezet? Organisatorische vormgeving?
Doelenvraagstellingvanhetonderzoek Indeonderzoeksopzet ishet doel als volgtvastgesteld: Hetproces vanbesluitvormingen realisatie vandebouw vandeschool inBuytewech-Oosttereconstrueren opdathieruitlessen voordetoekomst kunnen wordengetrokken.
\ Uitvoering
\ Resultaten
t
Evaluatie
Welke instrumenten /projectenzijn ingezet? Welke resultaten zijn bereiktentegenwelke kosten? Hoe wordtvergeleken met taak-en doelstellingen?
Dit leidt tot devolgende vraagstelling voor het uittevoeren onderzoek: 7. Welke besluiten zijn indeafgelopenjaren door de gemeente genomen die hebben geleidtot de bouwvande school in Buytewech-Oost? 8. Hoeisde raaddaarbij betrokken enwelke besluiten heeft de raad genomen? 9. Welke contracten zijnter uitvoering van de raadsbesluiten met marktpartijen gesloten,zijn deze eventueel tussentijds gewijzigd enomwelke reden? 10.Wat isde relatietussen de (opbrengst uit de) grondexploitaties Elleboogvaart enAchterweg ende bouwvandeschool in Buytewech-Oost? 11. Wat zijn de oorzaken dat de indertijd ingestelde reserve onvoldoende dekking biedt? 12. Hoe kunnen indetoekomst bijvergelijkbare en bij sleutelprojecten soortgelijke situaties worden voorkomen?
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIINGBUYTEWECH-OOST
Verwacht resultaat van het onderzoek
Naast het biedenvan inzicht in het proces van realisatie van deschool,dient het onderzoek te leidentot aanbevelingen ten aanzienvan: • doelmatigheid (hoe kan het resultaat zoefficiënt mogelijk bereikt); • doeltreffendheid (hoe kan het beoogde effect worden bereikt); • rechtmatigheid (hoe handelt de gemeente volgens het geldende recht). Operationalisering vande vraagstelling
Decentrale vraagstelling isgeoperationaliseerd met de geformuleerde 6 sub-vragen. Omdezevragen te beantwoorden zal het onderzoek zich richten op hetvinden van indicatoren. Inschema ziet dit er alsvolgt uit: Norm
Object van onderzoek Kaders van de raaden college
Vraag
Indicator
Welke besluiten zijn wanneer genomen? Hoezijn dezetot stand gekomen? Zijn de doelen SMART vastgesteld?
Bestuursbesluiten
Organisatie
Projectopzet
Hoe isde uitvoering georganiseerd? Welke verantwoordelijkheden zijn onderkend en hoe toebedeeld? Hoeisde benodigde expertise georganiseerd?
Projectstructuur
Uitvoering
Inzetvan middelen
Contracten Grondexploitatie Budgetbeheer Risicobeheer
Resultaten
Doelbereik
Evaluatie
Toetsing aan kaders
Metwelke inzet van middelen is uitvoering gegeven aan het gestelde doel? Hoe is (tussentijds) verantwoording afgelegd? Hoe isde voortgang bewaakt? Hoeis omgegaan mettussentijdse wijzigingen? Hoe isgeconstateerd dat het doel is bereikt? Wiezijn bij beantwoording van deze vraag betrokken? Heeft evaluatie plaatsgevonden om verbeteringen te identificeren?
Beleid
Oplevering school
Verbeteringen
Interviews
Deinterviews worden gehouden met die personen die informatie kunnen geven ten aanzien van een of meer onderdelen van het onderzoek, vanuit deeigen ervaring. Doelvan het onderzoek isde informatie uitde documenten tevervolmaken en inte kleuren met achtergrondinformatie. Daarnaast willen wij 'witte vlekken' invullen. Leidraad bij de interviews zijn desub-vragen uit de onderzoeksopzet, aangevuld met verdiepende vragen uit hetschema.
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIINGBUYTEWECH-OOST
Bijlage 3 Geraadpleegdedocumenten Onderstaande documenten zijn bestudeerd ten behoeve van defeitenreconstructie. Hierbij moetdekanttekening worden gemaakt dat ons meerdocumenten ter beschikking zijn gesteld diewij uiteindelijk niet gebruikt hebben eneen aantal door ons opgevraagde documenten niette achterhalen bleek door deambtelijke organisatie. Raadsvoorstellen (enbijbehorende besluiten) 1 mei2001 Voorstel tot hetopstellen van een ruimtelijke visie en het uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek voor deAchterweg enhet beschikbaar stellenvan een krediet hiervoor (nr. 1467/VROM.29iv). 25februari 2003 Voorsteltot hetvaststellen van deVisieAchterweg (nr. 715/VROM.29). 2 november 2004 Centralisatie onderwijshuisvesting Nieuwkoop (nr. 4428/MaZa.80). 3 mei 2005 Voorstel inzake uitwerking Visie Achterweg en centralisatie onderwijshuisvesting (nr. 2502/VROM.29). 13december 2005 Voorstel tot het beschikbaar stellenvan een krediet voor de voorbereiding ende bouwvan de Centrale Onderwijshuisvesting (nr. 5637.OW.76). 31oktober 2006 Voorstel inzake Ontwikkeling Woonzorgzone Achterweg - variant D (nr. 3797/VROM.78). 7 november 2006 Voorstel tot het beschikbaar stellen van eendefinitief krediet voor de voorbereiding en bouwvan de Centrale Onderwijshuisvesting ende bijbehorende dekking (nr. 3790/VROM.78). 25oktober 2007 Actualisatie grondexploitaties (kenmerk 07.0011217). 20december 2007 Aanvullend krediet voor devoorbereiding en bouw van hetscholencluster Buytewech-Oost in Nieuwkoop ende bijbehorende dekking (kenmerk 07.0014560). 17juli 2008 Actualisatie grondexploitaties (kenmerk 08.0004949). 30oktober 2008 Tweede tussentijdse rapportage (kenmerk 08.0012518). 9april 2009 Actualisatie grondexploitaties. 1 oktober 2009 Actualisatie grondexploitaties (kenmerk 09.0010739). 12november 2009 Tweede tussentijdse rapportage 2009 (kenmerk 09.0012033). 1 april 2010 Nota reserves envoorzieningen 2010 (kenmerk G10.0093). 10juni 2010 Actualisatie grondexploitaties (kenmerk 010.06600). Vaststelling programmarekening 2009 en resultaatbestemming 2009 10juni 2010 (kenmerk 10.07303).
31/33
REALISATIE CENTRALE ONDERWIJSHUISVESTIINGBUYTEWECH-OOST
Collegevoorstellen 13december 2000 12april 2001
Projectontwikkeling Achterweg. Voorsteltot hetopstellenvaneen ruimtelijke visie en het uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek voor deAchterweg. 23januari 2003 Visie Achterweg. 3juni 2003 Conceptraadsvoorstel inzake hetvormen van een bestemmingsreserve ten behoeve van hetexploitatiegebied Buytewech-Oost enhet project centralisatie onderwijshuisvesting. 11september 2007 Actualisatie grondexploitaties. 4 december 2007 Beschikbaar stellen aanvullend krediet van€400.000,—voor de realisatie van het scholencomplex MFA Buytewech; oprichten Stichting Beheer Onroerende Zaken Gemeente Nieuwkoop; verkoop MFA Buytewech aande Stichting Beheer Onroerende Zaken gemeente Nieuwkoop. 17juni 2008 Actualisatie grondexploitaties. Overige gemeentelijke documenten 14april 1998 Collegeprogramma Nieuwkoop 1998-2002 April 1999 Actualisatie meerjarenbeleidsplan 1998- 2002 gemeente Nieuwkoop. 26juni 2002 Verslag van devergadering Maatschappelijke Zaken-commissie. 12februari 2003 Verslag informatieavond VisieAchterweg. 30 maart 2010 Nota weerstandsvermogen en risicomanagement. 8juni 2010 Brief Toelichting extra storting reserve school Buytewech. 7 oktober 2010 Kader notagrondbeleid. Contracten 5 december 2006 Definitieve intentieovereenkomst inzake de realisatie van het Achterweg,wonen enzorgte Nieuwkoop tussen gemeente Nieuwkoop,Woningstichting Nieuwkoop enstichting Wije en Woudwetering. 21december 2006 Ontwikkel- c.q.exploitatiecontract tussen gemeente Nieuwkoop, Woningstichting Nieuwkoop enV.O.F.Achterweg herontwikkeld. 16januari 2008 Wijzigingen 'Ontwikkel-c.q.exploitatiecontract', d.d.21 december 2006. 17januari 2008 Overeenkomst van koop enverkoop tussen gemeente Nieuwkoop en Vink +Veenman B.V. betreffende gronden aan de Elleboogvaart. Externe documenten 28 maart 2002 Deloitte &Touche ICSAdviseurs: haalbaarheid Centralisatie Onderwijsvoorziening Nieuwkoop - Eindrapport.
REALISATIE CENTRALE ONDERWUSHUISVESTIING BU/TEWECH-OOST
Bijlage 4 Bestuurlijkereactie
gemeenleNieuwkoopDirectie
nieuwkoop Rekenkamer Nieuwkoop Dhr.HansSlooijer
datum
9november2010
uwbrief/kenmerk registratienummer behandelddoor betreft
bijlage(n)
10.16356 MartijnRoelands bestuurlijke reactierapport centralisatieonderwijshuisvesting Buytewech-Oost geen
Besteheer Slooijer, Metbelangstellinghebbenwijhetconceptrapportvanuwonderzoek naarderealisatievan decentraleonderwijshuisvesting Buytewech-Oost gelezen.Uheeftonsgevraagdhierop uiterlijk 10november 2010onzebestuurlijkereactieaanudoortegeven.Indezebriefgaan wijhieropin. Allereerst willenwijonzewaarderinguitsprekenoveruwaanpaken uw onderzoeksrapportage. Deaanpak isgedegen,derapportagegoedleesbaar enduidelijk. WijdelenuwconstateringdatdeperiodevanbesluitvormingenuitvoeringinNieuwkoopvoor defusieturbulentwas.Dewerkprocessenvantoenzijnnauwelijksvergelijkbaar methoewe zakenopdit momentuitvoeren.Aanvullend opdeinhetrapportgeschetstecontextwillenwe aangevendatookdeeconomische crisiseenrolheeftgespeeldinhetfinanciëletekort.Met dekennisvannukunnenwezeggendatderamingenwellichtteoptimistischwaren. Uwaanbeveling omderaadmeertebetrekken bijdeinhoudelijkekeuzesenvoortgangvan projecten nemenwijinacht.Daarbijmerkenweoverigensopdaterdeafgelopenjarenaleen aantalslagengemaaktzijnomdeactualisatievandegrondexploitatiesteverbeteren.Voorde investeringsprojecten diegeengrondexploitaties zijn- zoalsdebouwvaneenschool moetenwenogeengoedevorm bedenken.Wijgaangraagmetderaadingesprek opwelke wijzeditnogbeter kan.Uwsuggestieomdittedoenindevormvaneenpresentatievinden wijinteressant.Overigenswillenwedaarbijgraag hetonderdeelrisicomanagement betrekken.NietalleenisditindeNotaweerstandsvermogen enrisicomanagement (p23) uitgewerkt,ookmakenweopditmomentrisico-inventarisaties vanalleprojecten (zoalsde pilotvandegrexZuidhoek). Deontwikkelwijzer isvoor onshetkaderomtekiezenwelkerolwijinnemenbijeenbepaalde ontwikkeling.Metdeparagraaf grondbeleidinde begrotingendejaarrekening rapporterenwij over hetgrondbeleid.Daarinkunnenwijconform aanbeveling6.baandacht bestedenaande wijzewaaropvormeninhoudwordtgegevenaanhetfaciliterendgrondbeleid.Overigens Degemeente Nieuwkoopheeft eennieuwtelefoonnummer: 140172 GemeenteNieuwkoop Bezoekadres: KlantContact Centrum,Teylersplein 1 2441LENieuwveen
Telefoon: 140172 Postadres: Postbus1 2460AA TerAar
Fax: 0172 574802
[email protected] www.nieuwkooD.nl
registralienumrret pagina 2 van 2
merkenwedaarbijwelopdatonzeaandachtvoornamelijk zalliggenbijdeuitvoeringsagenda vande lopendeontwikkelingen. Dediscussienota 'RollenentakentenaanzienvanhetGrondbedrijf'bevateenbeschrijving vanaantal (vnl.interne) werkprocessen.Inlijnmetdeaanbeveling willenwemetderaadin gesprek overdeuitvoeringsregels rondgrondexploitaties,dienietindekadernota grondbeleidzijnvastgelegd.Medio2011zalhiervoor eennotitieaanderaadworden aangeboden.Dediscussienota 'RollenentakentenaanzienvanhetGrondbedrijf'bevat hiervoor eenaantalbelangrijke bouwstenen.Vooruitlopend opdebesprekingvandenotitie metuitvoeringsregels rondgrondexploitaties zullenwijdediscussienotaterkennisnameaan deraadtoesturen. Tenslottedeaanbevelingoverhetprojectmatigwerkenendeborgingvankennis.Ookhier werkenwealaandoormeersystematischenminderpersoonsafhankelijk hetwerkte organiseren.Dezeaanbevelingenonderschrijvenweook. Metvriendelijkegroet, burgemeester enwethouders vanNieuwkoop
/ \I i
rnj>€f.G.G.Slooters secreiaris '
F.Buijserd burgemeester