RAAD VOOR MAATSCHAPPELIJKE ONTWIKKELING ("RMO"). Gemeente Sluis.
ADVIES Onderwerp:
Eigen bijdrage in het kader van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning
Referentie documenten:
Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) Wet maatschappelijke ondersteuning ("Wmo"). CAK lopende rapportage Wmo Gemeente Sluis. Informatie ministerie VWS en SZW. Brief gemeente Sluis 21 april 2009 nr. 5416. Brief gemeente Sluis WIZ april 2009 nr. 2833/U/2009. Voorlopige conclusie Rmo 24 augustus 2009.
Referentie gesprekken:
Gesprekken met; ambtenaren van de Gemeente Sluis, belangengroeperingen in de zorg en welzijn, vertegenwoordigers van professionele organisaties, individuele burgers
Datum:
24 december 2009.
Bijlagen:
Pro Memorie Werkgroep AWBZ (Rmo en Koepelorganisatie Zorg) d.d. 9 november 2009.
Algemeen. De Rmo heeft kennis genomen van uw schriftelijk verzoek d.d. 21 april jl. met referentie nr. 5416. Het verzoek is voorgelegd aan een werkgroep bestaande uit vertegenwoordigers
van de Rmo, de
Koepelorganisatie Zorg en externe specialisten. Gesprekken hebben plaatsgevonden met burgers, vertegenwoordigers van belangengroeperingen en professionals uit de sector. De werkgroep heeft d.d. 19 november jl. deelgenomen aan en kennis genomen van de positie van de zorgverzekeraars. De werkgroep heeft alle gegevens aan een analyse onderworpen en conclusies verwoord in een Pro Memorie volgens de bijlage 1. De RMO heeft bovenstaande documenten bestudeerd en besproken in haar vergaderingen. Toelichting op de uitvoering van de eigen bijdrage regeling is ontvangen van de betreffende ambtenaren van de gemeente Sluis.
Gezien en overwegende het voorgaande adviseert de RMO de Eigen bijdrage regeling voor Wmo hulpmiddelen en diensten van de gemeente Sluis onveranderd te continueren en baseert zich hierbij op de volgende hoofdzaken:
RMO Advies/AWBZ- Eigen bijdrage problematiek ontwerp 5, 15 december 2009.
1
RAAD VOOR MAATSCHAPPELIJKE ONTWIKKELING ("RMO"). Gemeente Sluis.
ADVIES 1. Wettelijke grondslag van de regeling. De gemeente Sluis heeft gekozen tot gebruikmaking van haar recht tot heffing van een eigen bijdrage (Wmo. artikel 15) en deze vastgelegd in Wmo verordening van de gemeente Sluis, artikel 3.2.0.5. De hoogte van de eigen bijdrage is vastgelegd conform het landelijk besluit Wmo bijdragen. 2. Beoordelingscriteria. Op basis van de ambtelijke werkinstructie wordt verstrekking van Wmo hulpmiddelen en diensten beoordeeld door professionele case managers van de gemeente. De procedure is transparant. De eigen bijdrage is vastgesteld op basis van de kostprijs van de hulpmiddelen en diensten. 3. Redelijkheid en betaalbaarheid. De eigen bijdrage regeling is gebaseerd op redelijkheid en betaalbaarheid. Het is voor iedereen duidelijk dat hulpmiddelen en diensten duur zijn en daarvoor een bijdrage kan worden verlangd. De eigen bijdrage is overigens gerelateerd aan het inkomen van aanvrager, kent een vastgesteld minimum bedrag per maand en is gemaximaliseerd naar rato van het verzamelinkomen. In bijzondere gevallen kan een beroep worden gedaan op kortingen onder de wet Wtcg, bijzondere regelingen van de gemeente Sluis over kwijtschelden van gemeentelijke belastingen en aanvraag van zorgtoeslag bij de belastingdienst. De belastingwetgeving verlicht het effect van eigen bijdragen in de vorm van een korting op het vastgestelde bedrag. Daar staat tegenover dat bijzondere aftrekposten voor ziektekosten, inclusief eigen bijdrage, vanaf 1 januari 2009 worden beperkt c.q. zijn vervallen. Overigens blijft de normale 4% aftrekregeling voor overige bijzondere kosten in stand. Voor aanvragers die ondanks alle voorzorgen en beschikbare hulpvoorzieningen toch in de problemen komen, doordat hun verzamelinkomen zakt tot onder 120% van de bijstandnorm, kunnen nog een beroep doen op de categorale bijzondere bijstand voor een compensatie van de eigen bijdrage. 4. Bewustwording van de aanvrager. Beoordelingscriteria en de redelijkheid en betaalbaarheid van de eigen bijdrage maken aanvragers bewust van de noodzaak en kosten van de aangeboden hulpmiddelen en diensten. Dit vermijdt oneigenlijk gebruik van de regeling voor deze hulpmiddelen en diensten. 5. Bescherming van inkomsten- en uitgavenstromen. Het heffen van een eigen bijdrage door de gemeente Sluis beschermt de inkomsten en uitgavenstroom. Aanvragers maken vaak gebruik van een combinatie van AWBZ- (rijksoverheid) en Wmo (gemeente Sluis) diensten. Beide instanties leggen een eigen bijdrage op bij de aanvrager. In de vaststelling van de cumulatieve eigen bijdrage uit beide diensten gelden dezelfde minimum en maximum normen als verwoord in paragraaf 3. RMO Advies/AWBZ- Eigen bijdrage problematiek ontwerp 5, 15 december 2009.
2
RAAD VOOR MAATSCHAPPELIJKE ONTWIKKELING ("RMO"). Gemeente Sluis.
ADVIES Bij de inning van de eigen bijdrage geldt een afrekeningprioriteit naar de gemeente Sluis. Na betaling van de opgelegde eigen bijdrage voor Wmo hulpmiddelen en diensten aan de gemeente Sluis wordt het restant bedrag gestort in de staatskas ten gunste van de AWBZ. De gemeente Sluis wordt dus gecompenseerd voor de betaalde kosten voor Wmo hulpmiddelen en diensten en beschermt hiermee haar inkomsten en uitgavenstroom.
Bijzondere aandachtspunten. 1. Communicatie met belanghebbenden. Tijdens het onderzoek van de werkgroep is duidelijk geworden dat meerdere belanghebbenden slecht of onvoldoende zijn voorgelicht over hun rechten en plichten met betrekking tot verandering in de AWBZ wetgeving en de eigen bijdrage problematiek. Op zich is dit niet verwonderlijk want de veranderingen in de AWBZ regeling per 1 januari 2008, de overgangsregeling en de heffing van eigen bijdragen is een nieuw terrein waarin de informatiestroom massaal en niet bijzonder transparant is. De Rmo adviseert dat over veranderingen in de AWBZ regelgeving en de eigen bijdrage problematiek een speciale informatiesessie wordt georganiseerd voor bewoners en bezoekers van verzorging- en verpleeghuizen, woonvoorzieningen, seniorenbijeenkomsten, bijeenkomsten van chronisch zieken, etc. Deze bijeenkomsten kunnen worden georganiseerd door de commissie Burgercontact van de Koepelorganisatie Zorg in samenwerking met de leden van werkgroep en ambtenaren van de dienst maatschappelijke- en sociale zaken van de gemeente. 2. Verantwoordelijkheid van de gemeente Sluis. Bij de veranderingen van de AWBZ wetgeving valt een deel van de inwoners buiten de boot voor dienstverlening onder de rubriek ondersteunende begeleiding. De gebruikers van deze dienstverlening beschouwen ondersteunende begeleiding als een verworvenheid en het wegnemen daarvan leidt tot heftige emoties. De gemeente Sluis is niet verplicht het wegvallen van ondersteunende begeleiding te compenseren maar enkele gevallen zullen in het grijze gebied terechtkomen waar de verantwoordelijkheid van de gemeente een rol zal (gaan) spelen. In deze categorie inwoners zullen er een aantal zijn die het wegvallen van ondersteunende begeleiding kunnen compenseren door inzet van familie, vrienden, mantelzorg en bekenden. Het merendeel zal eerder geneigd zijn zich terug te trekken in de directe woonomgeving. Deze categorie zal zich in twee groepen onderscheiden, n.l. een groep die gewoon zal vereenzamen en een groep die lastig zal worden voor de omgeving en extra hulp zal vragen van beschikbare verzorgers. Dit is een
RMO Advies/AWBZ- Eigen bijdrage problematiek ontwerp 5, 15 december 2009.
3
RAAD VOOR MAATSCHAPPELIJKE ONTWIKKELING ("RMO"). Gemeente Sluis.
ADVIES consequentie die op zich kan leiden tot een grotere en ernstigere hulpvraag in een later stadium, waar uiteraard ook een hoger kostenaspect aan vast zit. De werkgroep wenst te benadrukken dat de mensen die behoefte hebben aan ondersteunende begeleiding niet een groep personen is die behoefte heeft aan een uitje. Het is duidelijk dat, in de contacten met de doelgroep en de begeleidende professionals, deze opvatting bestaat. De doelgroep, waarvan hier sprake is, bestaat uit mensen die om verschillende redenen hulp nodig hebben en de steun van de professionele begeleiders daadwerkelijk nodig hebben. Deze boodschap moet uitgedragen worden in de communicatie tussen de partijen en naar de medeburgers. Per 30 juni 2009 is het aantal gevallen in de gemeente Sluis, waarvan de indicatie ‘ondersteunende begeleiding’ is vervallen, vastgesteld op 48. In deze groep is de ondersteunende begeleiding aan diverse personen, die om verschillende redenen worden begeleid in moeilijke gezinssituaties, niet inbegrepen. Het CIZ had per 30 juni circa 50% van de gevallen opnieuw geïndiceerd. Op basis van de gelijke verhoudingen betekent dit dat het totaal aantal gevallen, waar de ondersteunende begeleiding komt te vervallen, zal uitkomen op circa 100 personen. Van dit aantal valt waarschijnlijk circa 50% in de categorie ‘vereenzaminggevoelige/lastige’ gevallen of een totaal van 50 personen. De Rmo adviseert om deze groep inwoners te ondersteunen en daarvoor middelen ter beschikking te stellen. Dit kan plaatsvinden middels aansluiting bij reeds bestaande projecten voor opvang- en dagverzorging binnen zorginstellingen in de gemeente Sluis of door inzet van vrijwilligers en/of mantelzorgers. In gevallen waar mogelijk extra professionele hulp noodzakelijk is geeft de werkgroep de gemeente in overweging aan deze vraag te voldoen door toedeling van geldelijke middelen uit de Wmo reserves. De Stichting Welzijn kan als aanvrager van deze hulp dienen zulks ter beoordeling van de afdeling maatschappelijke- en sociale diensten van de gemeente Sluis. Toepassing van een eigen bijdrageregeling hiervoor is aanbevolen om de burger van het speciale karakter van deze regeling te overtuigen en misbruik te voorkomen. 3. Eigen bijdrage versus financiering van hulpmiddelen. Enkelvoudige gebruikers c.q. aanvragers die uitsluitend één hulpmiddel nodig hebben zonder verdere aanspraak op AWBZ of Wmo hulpmiddelen of diensten, kunnen in sommige gevallen goedkoper uit zijn door aankoop van het hulpmiddel voor eigen rekening. Het leasearrangement van de gemeente Sluis met bv. Welzorg is op zich praktisch maar, zoals iedere commerciële instelling, is het pakket berekend met toeslagen voor onderhoud van de middelen, etc. De leaseconstructie is ook gebaseerd op een rekenrente van 12 % boven de wettelijke rente. Het gehanteerde begrip ‘kostenbasis’ wordt hierdoor relatief. Dergelijke personen kunnen beter het hulpmiddel kopen. Het argument dat
RMO Advies/AWBZ- Eigen bijdrage problematiek ontwerp 5, 15 december 2009.
4
RAAD VOOR MAATSCHAPPELIJKE ONTWIKKELING ("RMO"). Gemeente Sluis.
ADVIES onderhoud dan voor rekening van de eigenaar is niet relevant daar hulpmiddelen berekend zijn op intensief gebruik voor tenminste 5 jaar. De Rmo geeft de gemeente Sluis in overweging om aanvragers voor een enkelvoudige hulpmiddelenvraag op deze mogelijkheid van aankoop te wijzen en, waar nodig, te faciliteren met een lening voor een periode van maximaal drie jaar, af te lossen in 36 maandelijkse termijnen. Op deze lening zou een rentepercentage van toepassing kunnen zijn van 4% boven de wettelijke rente. 4. Wel of niet eigen bijdrage, Terneuzen versus Sluis. Er zal altijd een discussie blijven bestaan over waarom de gemeente Sluis wel een eigen bijdrage eist voor Wmo hulpmiddelen en Terneuzen niet. Hier moet de argumentatie zoals beschreven in paragraaf 1 tot 5 van het advies voorrang/prioriteit hebben boven politieke afwegingen. 5. Toekomstige verandering in de AWBZ en Wmo hulpmiddelen- en dienstenverstrekking. De werkgroep heeft kennis genomen van initiatieven door Zorgverzekeraars Nederland. Deze lobby beoogt de voorgenomen wijziging in de uitvoering AWBZ regeling, zoals is aangekondigd door het ministerie SWV, naar de zorgverzekeraars toe te trekken waardoor de gemeentelijke diensten buiten spel worden gezet. Door deelname in een vergadering van een Zorgverzekeraar is duidelijk geworden dat de Zorgverzekeraars er alles aan zullen doen om deze uitvoering in de zorgverzekeraarorganisatie te integreren. De Rmo geeft de gemeente Sluis in overweging haar werkwijze in deze te verdedigen en krachtig te protesteren tegen de beoogde initiatieven van Zorgverzekeraars Nederland.
RMO Advies/AWBZ- Eigen bijdrage problematiek ontwerp 5, 15 december 2009.
5
