RAAD VOOR MAATSCHAPPELIJKE ONTWIKKELING ("RMO"). Gemeente Sluis. ADVIES

RAAD VOOR MAATSCHAPPELIJKE ONTWIKKELING ("RMO"). Gemeente Sluis.

ADVIES Onderwerp:

Toegankelijkheid in de gemeente Sluis

Referentie documenten:

* Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (“Wgbh/cz”) Wet maatschappelijke ondersteuning ("Wmo"). Bouwbesluit 2003, VROM EU richtlijn voor het bieden van gelijke kansen voor mensen met een beperking (“2008/78/EG”) Verslag van het politieke debat tijdens de „Week van de Toegankelijkheid‟ oktober 2009. Toegankelijkheiddocumentatie van de gemeenten Rotterdam, Amsterdam, Nijmegen, Amersfoort en Utrecht Lokaal Toegankelijkheidsbeleid; Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten. Provinciale stedenbouwkundige verordening betreffende Toegankelijkheid; Provincie West Vlaanderen Werkgroepverslag: Overwegingen voor ontwerp verordeningen Werkgroepverslag: Actuele status toegankelijkheid in de gemeente Sluis Gesprekken met ambtenaren van de Gemeente Sluis,

Referentie gesprekken:

belangengroeperingen,

vertegenwoordigers

van

professionele

organisaties, individuele burgers.

Datum:

19 februari 2010

Bijlagen:

Pro Memorie: Werkgroepverslag; Toelichting op en overwegingen bij de actuele en toekomstige toegankelijkheid van Openbare ruimten en Toegankelijkheid Publiek toegankelijke Gebouwen

Algemeen. Dit advies is tot stand gekomen uit observaties van inwoners van de gemeente Sluis. Deze zijn verwerkt door een werkgroep, samengesteld uit leden van de RMO, de Koepelorganisatie Zorg en betrokken burgers. Het verslag van deze werkgroep is als bijlage toegevoegd aan dit advies.

Gezien en overwegende het voorgaande adviseert de RMO de actuele toegankelijkheid verder te verbeteren met behulp van de in dit advies gegeven aanwijzingen en de toekomstige toegankelijkheid op te nemen in het permanente beleid door invoering van nieuwe verordeningen voor Publiek toegankelijke Gebouwen en Openbare Ruimten. De Rmo baseert zich hierbij op de volgende deeladviezen:

RMO Advies/toegankelijkheid/eindversie/19 februari 2010

1


ADVIES 1. Begrip Toegankelijkheid. De gemeente Sluis maakt deel uit van de vergrijzende gemeenten in Nederland en heeft al nu een aanmerkelijke „grijze druk” bij de actuele bevolking. Gelijktijdig is de gemeente Sluis een actieve promotor voor „immigratie‟ van ouderen om hier te komen genieten van rust en ruimte. Deze twee factoren maken het noodzakelijk om na te denken over het begrip „Toegankelijkheid‟ in de gemeente. Gelijktijdig is het noodzakelijk om het begrip „Toegankelijkheid‟ te ontdoen van zijn relatieve betekenis. Het is nu gekoppeld aan de groep lichamelijk gehandicapten in samenleving. Toegankelijkheid is echter noodzakelijk voor alle mensen met al dan niet permanente lichamelijke- , verstandelijke- of zintuiglijke beperking, chronisch zieken, senioren met bewegingshulpmiddelen en ouders met kinder - of wandelwagens, etc. (“Doelgroep”). Dit denken staat in de actuele literatuur bekend als „streven naar de inclusieve samenleving‟. Inclusief beleid voorkomt permanente of tijdelijke uitsluiting c.q. deelname van (groepen) mensen in de samenleving. Gemeentelijk inclusief beleid leidt ertoe dat alle burgers gelijkwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving in de gemeente. Tevens bieden deze maatregelen comfort en veiligheid waar alle burgers baat bij hebben en draagt daardoor bij aan de verbetering van de leefbaarheid, zorg en sociale samenhang in de gemeente. De Rmo adviseert dat in de gemeente Sluis wordt gestreefd naar een inclusieve samenleving. Dit betekent nu al rekening houden met alle mensen en toegankelijkheid hanteren als een automatische reflex in beleid en in denken.

2. Specificatie van de Doelgroep. In de gemeente Sluis gaat het om 2012 personen (8.3% van het totaal aantal inwoners) waarvan 814 (3.4%) ouders met kinder- of wandelwagens, 853 (3.5%) senioren met bewegingsbeperkingen en 345 (1.4%) chronisch zieken en mensen met zintuiglijke, lichamelijke of verstandelijke beperking. Na 20 jaar (2030) zal de totale bevolking zijn afgenomen door het te verwachten sterfteoverschot. Door de toenemende vergrijzing zal het aantal personen in de doelgroep stijgen tot 8.9% van het aantal inwoners waarvan de groep senioren met bewegingsproblemen het sterkst zal stijgen to 4.9% van het aantal inwoners. Toerisme betekent voor de gemeente Sluis ca 8 miljoen bezoekers per jaar. Op basis van dezelfde vergelijkingscijfers betekent dit dat dagelijks ca 3300 extra personen met een beperking gebruik maken van de faciliteiten in de gemeente Sluis of totaal ca 5300 personen Toeristen en overige passanten vertegenwoordigen dus een groter aandeel (62%) in de stroom van personen met een beperking dan het vergelijkbare aantal inwoners van de gemeente Sluis.


2


ADVIES De Rmo adviseert de gemeente Sluis om, in het belang van de inwoners én de toeristen/ passanten, toegankelijkheid als een strategisch belangrijk onderdeel te benoemen in het beleid van de gemeente Sluis. Deze stelling sluit naadloos aan bij het streven van de gemeente Sluis om een aantrekkelijke (immigratie) gemeente te zijn voor inwoners, toeristen/passanten en senioren in het bijzonder.

3. Kansen voor de gemeente Sluis. Profilering van de gemeente Sluis, als een toegankelijke gemeente met een inclusief beleid als strategie, geeft extra kansen voor de gemeente Sluis om zich te profileren als voorbeeldgemeente. In de promotie van de gemeente Sluis, om nieuwe inwoners en meer toeristen aan te trekken, kan extensief gebruik worden gemaakt van het feit dat de gemeente een inclusief beleid voert met duidelijke voordelen voor mensen met een beperking en senioren in het bijzonder. De Rmo adviseert de gemeente Sluis om inclusief beleid, als actief promotiemiddel, op te nemen in de externe documentatie en overige promotiemiddelen van de gemeente

4. Status quo. Voor het vaststellen van de status quo van toegankelijkheid in de gemeente Sluis, is door een groep vrijwilligers een „nulmeting‟ uitgevoerd. De instructie voor deze groep is zowel schriftelijk als mondeling gegeven. De uitgangspunten zijn; het vaststellen van knelpunten bij de onbelemmerde toegang tot openbare ruimten en gebouwen voor de Doelgroep. Hierbij is gekeken naar persoon- en omgevingskenmerken. De resultaten zijn geregistreerd in vijf hoofdpunten en vier subpunten. Het resultaat is gevisualiseerd in het bijgevoegde werkgroepverslag, bijlage 1. Hieruit kan worden geconcludeerd dat, bij de status quo bepaling, de volgende opties beschikbaar zijn voor de resterende knelpunten in de toegankelijkheid: a. Op korte termijn oplosbare zaken. b. Op langere termijn oplosbare zaken. c. Praktisch onoplosbare zaken. De detailgegevens van al deze zaken zijn beschikbaar bij de werkgroep toegankelijkheid van de Koepelorganisatie Zorg. De vertegenwoordigers van deze werkgroep zijn beschikbaar voor de betreffende ambtenaren om deze gegevens verder toe lichten. In de verwerking van de gegevens is er van uitgegaan dat de aanpak van de op korte en langere termijn oplosbare zaken kan worden gerealiseerd binnen de geplande en te plannen werkzaamheden


3


ADVIES van de dienst Gemeentewerken. Uitgangspunt is dat werkzaamheden kunnen worden uitgevoerd zonder, of slechts met geringe aanspraak op extra financiële middelen van de gemeente Sluis. Speciale aandacht is gegeven aan de onoplosbare zaken. Ondanks het streven naar optimale toegankelijkheid moeten alle mensen, inclusief de Doelgroep, zich bewust zijn dat bv. historisch belangrijke ruimten of gebouwen, privé eigendommen, etc. niet kunnen worden aangepast. Een goede communicatie, van deze onoplosbare zaken, naar de burgers is belangrijk om geen afbreuk te doen aan een progressief beleid van een inclusieve samenleving. RMO adviezen: Voor de op korte termijn oplosbare zaken adviseert de Rmo dat deze worden ingebracht in de planning voor de werkzaamheden binnen de betreffende kernen alsook in de planning voor de opplusdagen van de kernen. Voor de op langere termijn oplosbare zaken adviseert de Rmo dat deze worden ingebracht in meerjarige Beheerplanning voor Wegen en Riolering, alsook in het Beheerplan Groen van de dienst gemeentewerken. Voor toelichting op en assistentie bij de planning van uit te voeren werkzaamheden is een vertegenwoordiger van de werkgroep toegankelijkheid beschikbaar. Voor de praktisch onoplosbare zaken adviseert de Rmo dat deze worden geregistreerd en opgenomen in een lijst die wordt gecommuniceerd naar de bevolking. Voor assistentie bij het samenstellen van deze lijst is een vertegenwoordiger van de werkgroep toegankelijkheid beschikbaar.

5. Toekomstige toegankelijkheid. Voor wat betreft de toekomstige toegankelijkheid is het duidelijk dat dit een onlosmakelijk deel is van de moderne samenleving, voortkomend uit zowel internationale handvesten en richtlijnen alsook nationale wetgeving. De gemeente Sluis is de beleidmaker die in de samenleving het kortst bij de burger staat en verantwoordelijk is voor de uitvoering van wetgeving. Een nauwkeurige uitvoering en controle op naleving vermindert het risico van de gemeente Sluis op gevolgen van burgers bij niet naleving van c.q. controle op regelgeving. Een coherent toegankelijkheidsbeleid vergt initiatieven vanuit verschillende beleidsdomeinen en beleidsniveau. Het beperkt zich niet tot ruimtelijke ordening, maar gaat verder in cultuur, toerisme, mobiliteit, onderwijs en werkgelegenheid en leidt zo tot toegankelijkheid binnen alle domeinen van


4


ADVIES het sociaal maatschappelijk leven. Dit is de essentie van de inclusieve samenleving gekenmerkt door bereikbaarheid, toegankelijkheid, bruikbaarheid en uitgankelijkheid. De gemeente Sluis moet daarom haar plichten en verantwoordelijkheden indekken in de vorm van lokale verordeningen. Er zijn in diverse gemeenten al studies verricht en aanbevelingen gedaan maar een duidelijk „toegankelijkheidverordening‟ is in de voorbereidende studies niet vastgesteld. In de regio West Vlaanderen is wel een duidelijke verordening vastgesteld waarbij rekening is gehouden met nationale en internationale afspraken betreffende toegankelijkheid. De gemeente Sluis is in een bijzondere positie om het voortouw te nemen in Nederland en lokale verordeningen voor toegankelijkheid vast te stellen. Dit past bij de strategie van de gemeente Sluis waarin West Zeeuws Vlaanderen wordt aangeprezen als leef- en woongebied voor ouderen. Met een inclusief beleid en bijbehorende verordeningen kiest de gemeente Sluis voor een uitstekend argument om deze categorie voor de gemeente te interesseren. Het verbetert bovendien de leefbaarheid voor de bestaande inwoners van de gemeente Sluis. De werkgroep heeft, op basis van studies van beschikbare Nederlandse en Belgische documentatie voorbeelden uitgewerkt van verordeningen zoals die door de gemeente Sluis zouden kunnen worden vastgesteld. De Rmo adviseert de gemeente Sluis om lokale verordeningen voor Openbare Ruimten en Publiek Toegankelijke Gebouwen vast te stellen volgens de voorbeelden die zijn toegevoegd in Bijlage 2 van dit advies.

6. Bestaande publieke gebouwen en bijbehorende ruimten. Het is duidelijk dat de invoering van verordeningen kan resulteren in de vraag over wat te doen met bestaande, in privébezit zijnde, openbare gebouwen en ruimten zoals sportaccommodaties, kantines, cafés, restaurants, winkels, hotels, etc. In sommige gemeenten is hiervoor een subsidieregeling van toepassing waarop de eigenaar, bij verbouw, een beroep kan doen als hij zijn bezit wil aanpassen aan de nieuwe toegankelijkheidverordeningen. Er bestaan geen verplichtingen een dergelijke maatregel in te voeren. Slechts het algemeen belang zou een reden kunnen zijn om een subsidieregeling in te voeren. Aan de andere zijde heeft de gemeente Sluis geen interesse om alle, in privé bezit zijnde, publieke gebouwen en ruimten volledig toegankelijk te maken maar dit eerder van de commerciële afweging van een eigenaar te laten afhangen. De Rmo adviseert om voor aanpassing van in privé bezit zijnde bestaande gebouwen en ruimten geen subsidieregeling toe te passen maar dit te beschouwen als een commerciële afweging die een privé eigenaar moet maken om tot aanpassing over te gaan. RMO Advies/toegankelijkheid/eindversie/19 februari 2010

5


ADVIES 7. Bijzondere gevallen. Zoals ook het geval met het oplossen van knelpunten in de toegankelijkheid is er ook een groep personen met een beperking die zelfs na uitvoering van alle plannen met betrekking tot de toegankelijkheid, moeilijkheden zal ondervinden om zich vrij te wegen in de samenleving. Deze personen vallen in de categorie waarvoor, door de aard van hun beperking, de problemen met toegankelijkheid niet kunnen worden opgelost. Voor deze groep van personen zal ook in de toekomst speciale zorg nodig zijn in de vorm van speciaal vervoer, actieve begeleiding, speciaal aangepaste woningen, etc. De Rmo adviseert de gemeente Sluis om, met behulp van beschikbare gegevens o.a. in de gemeentelijke administratie, de hier bedoelde personen te identificeren en, middels duidelijke communicatie, hun speciale status kenbaar te maken.

8. Communicatie tussen de burgers en de gemeente. Toegankelijkheidvraagstukken maken een actueel kennisniveau en een sensibiliteit voor deze materie bij het gemeentepersoneel noodzakelijk. Het is van belang dat de betreffende ambtenaren een volwaardige gesprekspartner zijn voor zowel planners als uitvoerders van werken maar ook voor de participerende burger via de Rmo/Koepelorganisatie Zorg. Het volgen van cursussen of deelname aan symposia kan daarvoor noodzakelijk zijn. De Rmo heeft bewerkstelligd dat bij de Koepelorganisatie Zorg „commissie toegankelijkheid‟ wordt ingesteld ten gunste van de communicatie tussen de gemeente Sluis en de burgers. De Rmo ziet de noodzaak van samenwerking tussen de betrokken ambtenaren en de Rmo/Koepelorganisatie Zorg, immers, de Doelgroep van mindervalide inwoners beleeft zijn omgeving anders en is meer gevoelig voor bepaalde zaken in toegankelijkheid als wat een valide inwoner beleeft. Bij voorbereiding of uitvoering van werken kunnen leden van deze commissie, bestaande uit ervaringsdeskundigen en specialisten, de betrokken ambtenaren van dienst zijn als adviseur of vraagbaak. Verder kan de werkgroep toegankelijkheid signalen opvangen uit de samenleving die op zich kunnen leiden tot noodzakelijke aanpassingen in de bestaande verordening. De Rmo adviseert de gemeente Sluis te bevorderen dat binnen de gemeentediensten een persoon wordt aangewezen die verantwoordelijk is voor ‘Toegankelijkheid’ binnen de gemeente Sluis en dat deze in de gelegenheid wordt gesteld vrij te communiceren met de commissie toegankelijkheid van de Rmo/Koepelorganisatie Zorg.

Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling 19 februari 2010 RMO Advies/toegankelijkheid/eindversie/19 februari 2010

6

RAAD VOOR MAATSCHAPPELIJKE ONTWIKKELING ("RMO"). Gemeente Sluis. ADVIES

Recommend Documents