Koop quinoa in de wereldwinkel! De wereldwinkel verkoopt originele cadeaus en heerlijke levensmiddelen uit andere culturen. De producten zijn gemaakt met respect voor mens en milieu. Omdat de producenten er een rechtvaardige prijs voor krijgen, kunnen ze een menswaardig bestaan opbouwen.
Quinoa Kookboekje Wereldwinkel Zelhem, Prinses Irenestraat 3a, 7021 CG Zelhem. Tel: 0630085115 www.wereldwinkelsbronckhorst.nl
Samengesteld door Wereldwinkel Eerbeek 2e uitgebreide druk, mei 2013
BASIS-RECEPT Doe de ongekookte quinoa in een zeef en houd deze onder de koude kraan. Hiermee zorg je dat de zaadjes “open” gaan staan en makkelijker kunnen koken. Daarna doe je de quinoa in een pan. Vul de pan vervolgens met een dubbele hoeveelheid vocht (dat kan bijvoorbeeld water, bouillon, melk, kokosmelk of sinasappelsap zijn). Zet de warmtebron laag wanneer het vocht kookt en roer alles af en toe goed door. Wacht tot vrijwel al het vocht is verdwenen, dat is na circa 1520 minuten. De quinoa is goed wanneer het er wat glazig uitziet. Quinoa zet tijdens het koken drie tot vier keer uit en vult erg snel, daardoor heb je er niet zo veel van nodig, ca. 50-70 gram per persoon.
BASISRECEPT van chefkok Eric van Veluwen Nodig: boter, olijfolie, gesnipperde knoflook en uitje, 1 deel quinoa, 2 delen warme groentebouillon Bereidingswijze: Smelt de boter in een diepe pan, doe er de olijfolie bij, de knoflook en het uitje. Fruit even aan. Doe de quinoa erbij en fruit deze ook aan. Schenk de warme groentebouillon erbij en kook dan de quinoa 15-20 minuten
EERLIJKE HANDEL De quinoa van de Wereldwinkel komt van de coöperatie Asociacon Nacional de Productores de Quinoa (ANAPQUI) uit Bolivia. De quinoaboeren leven op de Boliviaanse Altiplano: een hoogvlakte die deel uit maakt van het Andesgebergte en ligt op 3.000-3.900 meter hoogte. De streek is dor en kent grote temperatuursverschillen. Quinoa is het enige gewas dat in dit extreme klimaat wil groeien. De quinoaboeren waren de armste mensen van Bolivia, doordat ze werden uitgebuit door tussenhandelaren. Sinds de oprichting van de coöperatie ANAPQUI in 1983, krijgen de boeren een eerlijke prijs voor hun quinoa en hebben hun inkomen flink zien stijgen. Hierdoor kunnen zij hun kinderen naar school sturen en gebruik maken van gezondheidszorg. ANAPQUI investeert de fairtrade toeslag in landbouw ontwikkeling en training en educatie.
INHOUDSOPGAVE
WAT IS QUINOA?
1. Traditioneel quinoagerecht (uit de Andes) 2. Quinoa met banaan en noten 3. Quinoa met perzik en yoghurt 4. Griekse quinoa salade 5.Quinoa salade met geitenkaas 6. Quinoa preisoep (maaltijdsoep) 7. Quinoa frittata 8. Quinoa kidneybonen ovenschotel 9. Gevulde tomaten met quinoa 10. Quinoa met aardappel en eieren 11. Quinoa met broccolipesto 12. Quinoa met Marokkaanse saus 13. Quinoa dessert 14. Hartige quinoakoekjes
Supergraan
Quinoa past eigenlijk overal bij! Probeer ook eens: - boerenkoolstampot – vervang de aardappels door quinoa - spagetti bolognese – vervang de pasta door quinoa - nasi goreng – vervang de rijst door quinoa - chili con carne – vervang de gehakt door quinoa - soep – vervang de vermicelli door quinoa
Quinoa (spreek uit: kien-wa) lijkt op een graan, maar het hoort officieel tot de groente en heeft een nootachtige smaak. Het is een van oorsprong Zuid-Amerikaanse plant die al 5.000 jaar geleden op extreme hoogtes (3.000-6.000 meter) in het Andesgebergte werd verbouwd door de Inca’s. De naam “Quinoa” komt uit het Quechua, de oorspronkelijke taal van de Inca’s en betekent “Moeder aller Granen”. De Inca’s beschouwden Quinoa als heilig voedsel, een geschenk van God.
Geheim Toen de Spanjaarden in de 16e eeuw Zuid-Amerika veroverden, verwoesten zij de Quinoa velden en verklaarden het tot een verboden “indianen-voedsel” dat een gevaarlijk onderdeel was van heidense rituelen. Wat de Spaanse veroveraars echter niet wisten was dat dit graan nog in het geheim werd verbouwd in het alleen voor lokale bewoners toegankelijke, ijle hooggebergte in de Andes. Daardoor was iedereen het bestaan van Quinoa min of meer vergeten. Totdat het werd herontdekt in de 70-er jaren van de vorige eeuw…
Voedingswaarde Eén van de voordelen van quinoa is dat het gewoon ontzettend, onwaarschijnlijk goed voor je is. Een torenhoog eiwitgehalte, vezelrijk, en met indrukwekkende percentages ijzer, calcium en vitamine B. Er zitten geen gluten in en het kan het goed worden gebruikt voor vegetarische maaltijden. Quinoa heeft dus alles mee om het nieuwe, hippe supergraan te worden!
1. Traditioneel quinoa-gerecht
14. Hartige quinoakoekjes Bereidingstijd: 30-45 minuten
Quinoa was voor de Indianen in Bolivia eeuwenlang het basisvoedsel totdat de Spanjaarden het in de 16e eeuw verboden. Sindsdien is het volksvoedsel af. Quinoa is onder de Boliviaanse bevolking nauwelijks nog in trek. Tarwe is nu het basisvoedsel. Quinoa is voor de meerderheid van de bevolking, hoofdzakelijk Indianen, nu simpelweg te duur. Alleen hoog in het Andesgebergte wordt het nog gegeten. Dit recept komt daar vandaan.
Nodig voor 2-3 personen: 150 gram quinoa, 4 aardappelen, zout, 2 eieren, 1 el olijfolie, 1 teen knoflook (geperst), 1 ui (fijngehakt), ¼ tot ½ tl chilipoeder, 1 ½ dl melk, 75 gr pittige kaas (geraspt), 1 tomaat, een paar slablaadjes Bereidingswijze De quinoa in water koken volgens het basisrecept. De aardappelen in de schil koken. De eieren hard koken. Ui en knoflook in de olie aanbakken, chilipoeder, zout en de gekookte quinoa toevoegen. Melk toevoegen en de quinoa op een laag pitje goed doorwarmen. De pan van het vuur nemen en de kaas door de quinoa roeren. De slablaadjes op een vlakke schaal leggen, de quinoa in het midden. De schotel garneren met de in vieren gesneden aardappelen, plakjes ei en tomaat.
LET OP: Er zit tarwemeel in de koekjes verwerkt, ze zijn daardoor niet glutenvrij.
Nodig voor ca. 16 stuks: 100 gr quinoa, zout, 1 el olie, 1 kleine fijngesnipperde ui, 1 teentje knoflook uit de knijper, ½ el kerriepoeder, 50 gr geraspte wortel, 75 gr volkoren tarwemeel, 2 losgeklopte eieren, 1 el peterselie, versgemalen peper, 2 dl olie, chilisaus, keukenpapier Bereidingswijze Breng de quinoa volgens het basisrecept aan de kook met water en zout. Laat afkoelen. Verhit olie in een pan en fruit hierin ui, knoflook en kerriepoeder. Voeg de wortel toe en bak deze ca 3 minuten mee. Schep de afgekoelde quinoa, het wortel-uimengsel, tarwemeel, eieren en peterselie door elkaar. Breng dit beslag op smaak met zout en peper. Verhit 3 dl olie in een koekenpan. Leg alvast keukenpapier op een bord. Laat met behulp van twee eetlepels 4 bergjes quinoa-beslag in de olie glijden. Frituur de koekjes met 4 tegelijk in ca 5 minuten aan beide zijden goudbruin. Laat de koekjes goed uitlekken op keukenpapier. Serveer met chilisaus.
Ook lekker als borrelhapje!
13. Quinoa dessert
2. Quinoa met banaan en walnoot
Bereidingstijd: 30 minuten bereiden, 30 minuten laten afkoelen
Bereidingstijd: 20 minuten
Nodig voor 6 personen:
Dit ontbijt is een heerlijke mix tussen zoet en hartig en biedt een ideale start voor de dag. Het zorgt voor veel energie en is daarbij erg gezond.
150 gr quinoa, 50 gr rozijnen, borrelglas donkere rum, 200 ml (volle) melk, 125 ml slagroom, 75 gr suiker, ½ theelepel zout, 1 theelepel kaneelpoeder, ¼ theelepel kruidnagelpoeder, 75 gr geraspte kokos, eventueel stukjes fruit of zure room voor decoratie
Bereidingswijze Kook de quinoa eerst volgens het basisrecept in water. Week ondertussen de rozijnen in de rum ongeveer 10 minuten. Voeg daarna de melk, slagroom, suiker, zout, kaneel, rozijnen met rum en geraspte kokos toe. Roer alle ingrediënten goed door elkaar. Laat nog 5-10 minuten doorkoken, blijf roeren en haal dan van het vuur. Giet het mengsel in dessertschalen en laat het afkoelen tot kamertemperatuur.
Garneer eventueel met wat stukjes fruit of een toefje slagroom.
Nodig voor 2 personen: 50 gram quinoa, 100 ml kokosmelk, 2 bananen, 50 gram walnoten, citroensap, honing, kokosrasp, kaneelpoeder.
Bereidingswijze Kook de quinoa in de kokosmelk volgens het basisrecept en voeg een scheutje kaneelpoeder toe. Snijd ondertussen de bananen in plakjes. Verdeel de gekookte quinoa over twee borden. De quinoa mag best een beetje plakkerig en nat zijn wanneer je het op het bord doet. Doe de banaan en walnoot bij het gerecht op het bord. Over het hel gerecht doe je wat honing en citroensap naar smaak en voeg wat kokosrasp toe.
Variaties: -kook de quinoa in soyamelk -vervang de walnoten door pompoenzaad -vervang de banaan door mango’s en/of gedroogde zuidvruchten
3. Quinoa met perzik en yoghurt Bereidingstijd: voorbereiding 15 minuten, bereiding: 15 minuten
Nodig voor 4 personen: 175 gram quinoa, 350 ml water, 1 theelepel kaneel, 1 theelepel nootmuskaatpoeder, 1 grote verse perzik ontpit en in stukjes gesneden, 150 gram Griekse yoghurt, 2 eetlepels honing, 1 theelepel limoensap
12. Quinoa met Marokkaanse saus Bereidingstijd: 40 minuten
Nodig voor 3-4 personen: 1 tl (elk, gemalen) kaneel, gember, kurkuma, nootmuskaat, zwarte peper, komijn, koriander, paprikapoeder, karwijzaad, snufje gemalen kruidnagel en saffraanstampers, 3 fijngesneden knoflookteentjes, 1 fijngesneden rode chilipeper, 2 el olijfolie, 400 gr tomatenblokjes, 400 gr uitgelekte kikkererwten, 150 ml groentebouillon, 100 gr grofgesneden dadels, 250 quinoa, 1 el honing, 1 handvol grofgesneden verse koriander, 450 gr gemengde in blokjes gesneden groente (bv wortel, paprika, bloemkool)
Bereidingswijze
Bereidingswijze Kook de quinoa volgens het basisrecept in water 15-20 minuten. Meng de stukjes perzik en yoghurt in een kom. Wanneer de quinoa klaar is, roer er dan kaneel en nootmuskaat erdoor. Serveer de quinoa in een schaaltje, schep ongeveer 2 eetlepels van het yoghurt-perzikmengsel er overheen. Besprenkel met een theelepel honing en een theelepel limoensap.
Een perfect ontbijtje, maar ook heerlijk als toetje!
Meng alle kruiden met de knoflook en rode chilipeper in een kom. Zet dit even aan de kant. Warm de olie op in een grote pan en voeg het kruidenmengsel toe. Laat 35 minuten op een zacht vuurtje bakken. Roer voortdurend om. Voeg de tomaten, overige groenten, kikkererwten, bouillon en dadels toe. Breng aan de kook en zet het vuur dan lager. Laat nog 20 minuten sudderen. Als de saus te dik is geworden, voeg dan wat water toe. Kook de quinoa in water volgens het basisrecept. Roer de honing door de tomatensaus en bestrooi met koriander. Dien op met de quinoa.
Tips - Verwijder de zaadjes uit rode chilipeper als je niet van pikant houdt -Dit is een ideaal recept om groenterestjes van de vorige dag te gebruiken -Ook lekker met een stukje gebakken vis erbij
11. Quinoa met broccolipesto
4. Griekse quinoa salade
Bereidingstijd: 30-40 minuten
Bereidingstijd: 15 minuten voorbereiding en 15 minuten bereiding
Nodig voor 4 personen: 250 gr quinoa, 250 gr naturel tofu, olijfolie, zout, 2 of 3 stronken broccoli, 60 gr fijngehakte amandelen, 3 teentjes knoflook, 30 gr geraspte Parmezaanse kaas, 3 eetlepels Griekse yoghurt, sap van 1 citroen, 1 kleine avocado
Nodig voor 6 personen: 170 gram quinoa, afgespoeld, 100 gram gehalveerde cherrytomaatjes, 55 gram zwarte olijven in plakjes, 125 gram verkuimelde fetakaas, 4 eetlepels geroosterde zonnebloempitten, 1 fijngehakte sjalot, 4 eetlepels peterselie, 3 eetlepels olijfolie, 3 eetlepels citroensap, 1 theelepel mosterd, 1 theelepel fijngehakte knoflook, zout en peper
Bereidingswijze Kook de quinoa in water volgens het basisrecept. Snijd de tofu in blokjes. Verwarm 2 el olie in een koekenpan en bak de tofu in circa 10 minuten goudbruin. Breng op smaak met zout. Verdeel de broccoli in kleine roosjes, kook ze 5 minuten en giet af. Rooster de amandelen in een koekenpan zonder olie. Maak de broccolipesto: pureer een derde van de broccoli in een keukenmachine met de knoflook, de helft van de amandelen, de kaas, de yoghurt, het citroensap, 1 theelepel zout en 60 ml olijfolie tot een gladde textuur. Meng in een grote kom de quinoa, de tofublokjes, de overgebleven broccoliroosjes en de helft van de broccolipesto. Snijd de avocado in schijfjes. Verdeel de quinoa over vier borden en garneer met de avocado, de overgebleven pesto en amandelen.
Bereidingswijze Quinoa koken in water volgens het basisrecept. Laat afkoelen. Voeg tomaten, olijven, feta, zonnebloempitten, sjalot en peterselie toe. Meng goed door. Meng in een kleine kom de olijfolie, citroensap, mosterd, knoflook met wat peper en zout. Schenk deze citroendressing over de quinoa salade en meng door.
Je kunt deze salade direct opdienen, maar ook afgedekt in de koelkast bewaren voor later.
Ook geschikt bij picknick of barbecue.
5. Quinoa salade met geitenkaas
10. Quinoa met aardappel en eieren
Bereidingstijd: 40 minuten
Bereidingstijd: 25 minuten
Nodig voor 4 personen:
Nodig voor 4 personen:
250 gram quinoa, 1 el geelwortel (kurkuma), 2 rode schoongewassen grapefruits, 1 schoongewassen limoen, 1 schoongeboende sinaasappel, 5 el extra vierge olijfolie, 1 bakje basilicumblaadjes, 1 eetrijpe avocado, 125 gr zachte verkruimelde geitenkaas, 1 bakje alfalfa (40 gr)
150 gram quinoa, 3 el olie, 450 gr voorgekookte aardappelblokjes, 1 gesnipperde ui, 350 gr gehalveerde kerstomaten, 1 tl gedroogde oregano, 1 teen fijngehakte knoflook, 6 eieren Bereidingswijze
Bereidingswijze Kook de quinoa volgens het basisrecept in water en voeg de geelwortel aan het water toe. Laat iets afkoelen. Snijd ondertussen met een scherp mes de schil en het witte vlies van de grapefruits. Snijd de partjes vruchtvlees los van de vliezen zodat je het vruchtvlees er gemakkelijk met je mes tussenuit kunt wippen. Doe in een bakje. Rasp de groene schil van de limoen en de oranje schil van de sinaasappel en pers de vruchten uit. Meng het rasp en sap van beide vruchten en 3 el olie door de quinoa. Snijd de basilicumblaadjes in reepjes (houd wat blaadjes apart) en voeg toe aan de quinoa. Schep de quinoasalade in 4 diepe borden. Verdeel de partjes grapefruit erover. Snijd de avocado overlangs doormidden. Verwijder de pit en schil en snijd het vruchtvlees in partjes. Leg op de salade. Verdeel de geitenkaas over de borden. Leg op elk bord wat basilicum en flink wat alfalfa. Besprenkel met de rest van de olie en serveer.
Lekker met een fris wit wijntje
Kook de quinoa volgens het basisrecept. Bak de aardappelblokjes in een ruime koekenpan in 2 el olie al omscheppend goudbruin en gaar in ca. 12 minuten. Bak in een twee koekenpan in 1 el olie de ui goudbruin in 3 minuten, voeg kerstomaten, oregano, knoflook en zout en peper naar smaak toe en bak het 3 minuten. Klop de eieren los met wat zout en peper. Schep de quinoa en eieren bij de aardappelblokjes en roerbak tot het eimengsel gestold is, in ca. 2 minuten. Breng op smaak met zout en peper. Verdeel de gebakken quinoa over 4 borden, schep de gebakken kerstomaten erop.
9. Gevulde tomaten met quinoa
6. Quinoa preisoep
Bereidingstijd: 30 minuten
Bereidingstijd: 20 minuten
Nodig voor 4 personen: 250 gram quinoa, 1 courgette, 1 sjalotje, 1 teentje knoflook, 250 gr kastanjechampignons, 4 takjes tijm, olijfolie, 8 vleestomaten, 100 gr geraspte Parmezaanse kaas, 40 gr tuinkers Voor de salade: 4 stronkjes witlof, 1 appel, 1 sinaasappel, 50 gr cashewnoten, 1 el halvanaise Bereidingswijze Verwarm de oven voor op 200 graden. Kook de quinoa gaar volgens het basisrecept. Snijd de courgette in blokjes. Pel en snipper de sjalot. Pel en snijd de knoflook fijn. Snijd de kastanjechampignons in vieren. Rits de blaadjes van de tijm. Verhit een scheutje olie in een pan en fruit de sjalot en de knoflook circa 3 minuten. Voeg de courgette, champignons en tijm toe en bak op hoog vuur in circa 5 minuten goudbruin en gaar. Breng op smaak met een beetje zout en peper. Snijd de kapjes van de tomaten en schep met een lepel de zaadjes eruit. Snijd de kapjes in blokjes en voeg toe aan de groenten. Verdeel de groenten in de tomatenbakjes en bestrooi met Parmezaanse kaas. Bak de gevulde tomaten in de oven in circa 10 minuten zacht en gaar. Salade: Halveer de witlof en verwijder de kern. Snijd de witlof in dunne reepjes. Verwijder het klokhuis van de appel en snijd de appel in reepjes. Snijd de schil van de sinaasappel en snijd de sinaasappel in partjes. Meng in de kom witlof, appel, sinaasappel, cashewnoten en de halvanaise. Breng op smaak met een beetje zout en peper. Knip de tuinkers. Serveer de gevulde tomaten op de quinoa en bestrooi het gerecht met tuinkers. Geef de witlofsalade er apart bij.
Nodig voor 4 personen: 1 ½ liter kippenbouillon, 100 gr quinoa, 500 gr prei (in ringen), 125 gr voorgesneden bacon, 250 gr soepballetjes, 300 gr zoet mais uit blik, 1 rode paprika in reepjes
Bereidingswijze Breng de bouillon met de quinoa en prei in een ruime pan tegen de kook. Laat de soep 10 minuten koken op laag vuur. Bak ondertussen in een koekenpan op matig vuur de plakjes bacon tot ze krokant zijn. Doe de soepballetjes, maïs en paprika bij de soep. Breng deze opnieuw aan de kook en laat 5 minuten zachtjes doorkoken. Serveer de soep in grote diepe borden en garneer met de plakjes krokante bacon.
Dit is een goed gevulde maaltijd soep! Liever vegetarisch? -vervang de kippenbouillon door groente – of tuinkruidenbouillon -vervang de soepballetjes door gehalveerde cherrytomaatjes -vervang de bacon door geraspte belegen kaas
7. Quinoa frittata
8. Quinoa-kidneybonen ovenschotel
Bereidingstijd: 35 minuten
Bereidingstijd: 20 minuten, daarna 30 minuten in de oven Nodig voor 4 personen: 150 gr quinoa, 300 ml groentebouillon, 1 courgette, 1 aubergine, 3 el olijfolie, 1 geperst teentje knoflook, 1 bakje basilicum, 8 eieren, 2 el water, 50 gr Parmezaanse kaas, peper en zout
Bereidingswijze Kook de quinoa in de groentebouillon volgens het basisrecept. Snijd de courgette in de lengte in vieren. Verwijder de zaadlijsten en snijd de courgette en de aubergine in blokjes van 1 centimeter. Verhit 2 el olie in een koekenpan. Voeg de knoflook toe en direct daarna de courgette, aubergine en de quinoa. Bak op hoog vuur ongeveer 2 minuten en schep regelmatig om. Voeg naar smaak peper en zout toe. Hak vervolgens de basilicum fijn. Klop de eieren los met 2 el water. Meng de kaas en de basilicum door de eieren en schenk het eimengsel in de pan over de courgette, aubergine en de quinoa. Bak de “frittata” op middelhoog vuur in 6 minuten goudbruin. Leg een bord op de pan en draai de frittata om. Doe de rest van de olie in de pan en laat de frittata omgekeerd in de pan glijden. Bak de frittata in 5 minuten gaar.
Nodig voor 4 personen: 200 gr quinoa, blik 400 gr kidneybonen, 2 uien, 250 gr champignons, 150 gr geraspte belegen kaas, 1 el gemalen komijn, zout, peper, 4 eieren, 100 ml chilisaus, olijfolie, eventueel 2 eetlepels verse bieslook Bereidingswijze Kook de quinoa in water volgens het basisrecept. Verwarm de oven voor op 200 graden. Wrijf de champignons schoon en snijd ze in plakjes. Snipper de uien. Doe olie in een koekenpan en bak de uien en champignons 5 minuten. Vet een ovenschaal in. Meng de gekookte quinoa, kidneybonen, ui, champignons, komijn en royaal zout en peper en de helft van de kaas goed door elkaar. Klop in een aparte schaal de eieren los met de chilisaus en voeg toe aan het groentemengsel. Doe alles in de ovenschaal en strooi de rest van de kaas er over. Laat het gerecht onafgedekt in 30 minuten gaar worden. Strooi ter garnering wat verse bieslook over je ovenschotel
Zin in vlees? Vervang de champignons door rundergehakt. Lekker met een groene salade.
