PROVINCIERAAD VAN ANTWERPEN Vergadering van 25 april 2013 Verslag van de deputatie
Bevoegd deputatielid: Bruno Peeters
Agenda nr. 7/1
Telefoon: 03 240 52 60
Toerisme. Strategisch Plan Toerisme Antwerpse Kempen. Goedkeuring.
In 1989 zorgde vzw Toerisme Provincie Antwerpen dat de Antwerpse Kempen de eerste regio in Vlaanderen was met een eigen strategisch plan voor toerisme en recreatie. Nu, bijna vijfentwintig jaar later, is duidelijk gebleken dat toerisme en recreatie binnen de Antwerpse Kempen goed waren voor één van de meest succesvolle reconversietrajecten. De forse toename van de toeristisch-recreatieve werkgelegenheid vormt daarvan de beste illustratie. De strategische planning heeft duidelijk haar vruchten afgeworpen. Plannen moeten evenwel tijdig herschreven worden in een wereld van verandering. Daarom volgden er geregeld actualisaties van de oorspronkelijke versie. Na het eerste plan van 1989 en een grondig herziene visie in 2002 vormde een nieuwe update in 2008 daarvan de concrete vertaling. Het plan 2008-2013 was een zeer actiegericht en operationeel plan. Omwille van recente evoluties op vlak van toerisme en recreatie en een andere visie op de omgang met het betreffende veld, wenste Toerisme Provincie Antwerpen (TPA) voor het nieuwe plan 2013-2019 een alternatief resultaat, op vlak van inhoud maar ook op vlak van proces. Bedoeling was om een plan te maken dat zich op een strategisch, wat abstracter niveau bevindt, maar dat getuigt van een heldere toekomstvisie die inspirerend en uitnodigend werkt voor de betrokkenen. Een fris en pittig plan dus, dat ook voldoende ruimte laat voor de partners in het veld en dus ook ruimte laat voor creativiteit ter plaatse.
Toerisme is economie In de Kempen zorgt toerisme voor 6,1% van de tewerkstelling. Dagtoerisme is big business in de Kempen. Het is zelfs de absolute koploper in de Vlaamse regio’s op het vlak van daguitstappen. Pretparkbezoeken staan voorop, dat is te verklaren door de hoge bezoekersaantallen van Bobbejaanland. Verder genieten de dagtoeristen graag van groene wandeldomeinen, houden ze van eten en drinken en van fietsen en wandelen.
Als groene regio zijn de Antwerpse Kempen goed voor een marktaandeel van 20% aan overnachtingen. Enkel Limburgse Kempen scoort beter met 33% overnachtingen. Ontspanning en vakantie zijn met 87,2% het belangrijkste verblijfsdoel voor de Antwerpse Kempen. Conferentie, congres en seminarie in combinatie met andere beroepsdoeleinden zijn samen goed voor zo’n 13 procent. Fietsen is met voorsprong de belangrijkste reden voor een korte vakantie in de Antwerpse Kempen. Daarnaast spelen het landschap, de rust en mogelijkheden om te wandelen een belangrijke rol bij de motivatie om naar de regio af te zakken. Verschillende trends in onze maatschappij zorgen ervoor dat er voor het toerisme in de Antwerpse Kempen nieuwe doelgroepen ontstaan. Vergrijzing en ontgroening, de toename van nieuwe gezinsstructuren en een vervrouwelijking liggen aan de basis daarvan. Het belang van multigeneratie-vakanties neemt toe en biedt kansen voor onze regio. Vrije tijd bepaalt je identiteit. Met de Antwerpse Kempen kan worden ingespeeld op de toenemende vraag naar – korte – kortbijvakanties. Vakanties worden verrijkt met belevingen, ervaringen, activiteiten, kennisverwerving en sociale contacten die allen bijdragen in de zoektocht van consumenten naar betekenis. Belevingseconomie wordt dus betekeniseconomie. Het teruggrijpen naar originele levenswaarden als reactie op de hyper gedigitaliseerde maatschappij is een feit. Er is een grote vraag naar groene gezinsvakanties, maar ook naar contact met lokale mensen. Het gemoedelijke en kleinschalige wint aan populariteit. In de trend naar een groeiend gezondheidsbewustzijn is er een toenemende aandacht voor emotionele en spirituele zorg. Behoefte aan natuur en belang aan duurzaamheid stijgen eveneens. Het internet wordt mobiel. Consumenten zullen meer en meer smartphones en tablets gebruiken in het planningsproces van de reis en tijdens hun vakantie.
Resultaten van werksessies De inhoud van dit strategisch plan is samen met het lokale werkveld opgebouwd: lokale besturen met diensten en schepenen voor toerisme, vrijwilligers, ondernemers en intermediairs. Tijdens de werksessies kwamen drie cruciale kernwoorden naar boven: samenwerken, expertise en ‘smoel’. Samen staan we sterk. Een vlotte samenwerking tussen de verschillende partners in het werkveld is essentieel om tot een sterk toeristisch product, een sterk profiel en een sterke regio te komen. We kijken daarbij ook naar natuur, milieu, cultuur en andere sectoren waarmee we raakvlakken vinden. Een sterke toeristische regio heeft sterke toeristische producten die bijdragen aan de lokale economie. Om hiertoe te komen hebben we nood aan expertise. Die
mogen we verwachten van TPA, maar vinden we ook daarbuiten. Een professionalisering van het toeristisch werkveld dringt zich dan ook op. TPA zal meer projectmatig werken en regiowerkers inzetten om toeristische projecten te coördineren. De toeristische sector heeft nood aan een duidelijke Kempenidentiteit, waar alle actoren zich in kunnen vinden. Enkel dan wordt elke toerismemaker mee eigenaar van onze merknaam. Zonder een duidelijke, eigen ‘smoel’ staan we nergens. Thema’s binnen toerisme in de Antwerpse Kempen die werden aangereikt tijdens de werksessies met de toeristische actoren: natuur en landschap, authenticiteit, actief, erfgoed en cultuur, eten en drinken, rust, platteland en landbouw en verblijf.
Kempenverhaal en productlijnen Om de identiteit en reputatie van de Antwerpse Kempen te versterken, leggen we binnen het strategisch plan zes productlijnen vast. Deze productlijnen zijn de som van de voorgestelde thema’s en het Kempenverhaal, en vormen kapstokken voor productontwikkeling. Productlijnen benoemen die elementen waar we het accent op willen leggen. Ze werken onderscheidend en bevestigen het regioprofiel. Met de productlijnen zetten we de toeristische sector meteen voor een uitdaging: zorg voor meer kleur in de productontwikkeling, voor meer originaliteit en durf! De productlijnen op een rijtje: 1. Eigenzinnig pionieren Deze productlijn wil vernieuwing brengen: experimenteer, ga weg van platgetreden paden. 2. Hartelijk logeren Deze productlijn focust op de gastvrijheid van de Kempenaar. 3. Den buiten avonturen De Kempen, dat is den buiten voor iedereen. Wie zich eens goed wil uitleven, vindt het avontuur in de Antwerpse Kempen. 4. Verle(i)den met toekomst Dit betekent dat we aandacht vestigen op een bepaalde plaats om z’n rol in het verleden, z’n huidige betekenis of visie op de toekomst. 5. Gulzig genieten De Antwerpse Kempen, da’s genieten. Genieten van de natuur, van cultuur, van eten en drinken. 6. Flirten met grenzen De Kempen grenst aan het buitenland. Spelen met een landsgrens, maakt het vaak spannend en origineel. Naast geografische grenzen kun je ook je eigen grenzen ontdekken.
Ambities Waar mag men ons in 2019 op afrekenen? 1. Sterke producten door een sterke samenwerking. 2. We hebben kennis van zaken (lerend netwerk). 3. Iedereen ambassadeur. 4. Eén vraag staat centraal: wat wil de toerist? (service design) 5. We koesteren én vernieuwen wat we hebben. 6. We kijken volop vooruit (toerist van morgen, groen).
En nu actie! Het strategisch plan voor toerisme in de Antwerpse Kempen 2013-2019 staat voor een nieuwe manier van samenwerken. Het duidt op een engagement: een belofte om de komende jaren aan toerisme in de Antwerpse Kempen te werken volgens de productlijnen. Productontwikkeling, promotie en communicatie zullen ervoor zorgen dat de identiteit van de Kempen uitgedragen wordt. Zo versterken we onze reputatie. Tegelijk werken we samen aan de ambities. Door de ambities en de productlijnen op een matrix te plaatsen, maken we dit engagement duidelijk. Product- en projectontwikkeling situeert zich steeds op minstens één kruispunt van productlijnen en ambities. Belangrijk binnen dit engagement is openheid naar elkaar toe. Openheid om te delen wat onze plannen zijn; waar we van dromen en wat onze noden zijn. We zoeken samenwerking met elkaar, waarbij we extra aandacht hebben voor nieuwe partners en onbekende sectoren en beleidsdomeinen. Bovendien gaan we proactief op zoek naar publiek-private samenwerkingen.
Projecten en productideeën die zich situeren op de matrix productlijnen/ambities kunnen rekenen op ondersteuning vanuit Toerisme Provincie Antwerpen. Deze ondersteuning is vraaggericht. Alle actoren uit het toeristisch werkveld kunnen beroep doen op deze ondersteuning: gemeentebesturen en hun vrijwilligers, toeristische samenwerkingsverbanden, privé-ondernemers, partnerorganisaties, … Opvallend in dit plan is dat de uitvoering en verantwoordelijkheid ervan voor een groot deel ligt bij de lokale toerismemakers, en niet enkel bij TPA. De sector heeft zelf kunnen aangeven waar ze de komende jaren van dromen, waar ze op zullen inzetten. Door hen hierin vanuit TPA te ondersteunen met personeel (regiowerkers) en subsidies, worden producten en projecten ontwikkeld die passen binnen het regioprofiel, de productlijnen en ambities.
Deze producten kunnen ingezet worden in de marketing en promotie van de regio. En dit geeft een extra impuls aan de ambities van het Strategisch Plan voor Toerisme in de Antwerpse Kempen.
Marketing en promotie Toerisme Provincie Antwerpen staat in voor de promotie en de vermarkting van de Antwerpse Kempen als toeristische bestemming op de Vlaamse en ZuidNederlandse markt. Hoe we dit zullen aanpakken, zal uitgewerkt worden in een (driejaarlijks) marketingplan. We zullen deze marketingplannen afstemmen op de verschillende doelgroepen.
Monitoring en resultaatsindicatoren Om de opvolging van dit plan te verzekeren, formuleert men een aantal indicatoren. Aan de hand van cijfers en kwalitatief onderzoek kan het traject van dit plan tussentijds worden geëvalueerd en bijgestuurd waar nodig.
Het volledige plan ligt ter inzage bij de griffie. Dit verslag werd door de deputatie goedgekeurd op 4 april 2013. De provincieraad van Antwerpen, Gelet op het provinciedecreet; Op voorstel van de deputatie; BESLUIT: Enig artikel: Goedgekeurd wordt het Strategisch Plan voor Toerisme in de Antwerpse Kempen 2013-2019.
