Provinciaal werkplan ten behoeve van de innovatie van de publieke informatievoorziening. Cubiss Brabant

••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

Provinciaal werkplan ten behoeve van de innovatie van de publieke informatievoorziening 2015 ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

Cubiss Brabant ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

Inhoudsopgave ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

1. Samenvatting ....................................................................................................................................... 3 2. Leeswijzer ............................................................................................................................................ 4 3. Wat de Cubiss doet - visie, missie, organisatie, doelgroepen en samenwerkingspartners ................ 5 4. Waar Brabant naartoe gaat - het lange termijn perspectief ................................................................ 7 4.1 Wat er in en om Brabant gebeurt - provinciale ontwikkelingen ............................................... 7

5. Wat Cubiss voor Brabant wil bereiken - de projecten en de maatschappelijke effecten .................. 14 5.1 Hoe het Brabantse programma is opgebouwd ....................................................................... 14 5.2 Cubiss en Brabant - de relatie met het provinciaal beleid ...................................................... 17 5.3 Wat maakt dat Cubiss haar resultaten bereikt - succesbepalende factoren .......................... 20 5.4 Voor wie Cubiss het doet - het bereik van onze producten en diensten ................................ 20

6. Wat Cubiss nog meer doet - overige activiteiten en ambities ........................................................... 21 7. Hoe Cubiss haar doelen voor Brabant bereikt - projectbladen ......................................................... 23

Bijlage 1 - Begroting Stichting Cubiss Brabant ..................................................................................... 67 Bijlage 2 - Uitsplitsing exploitatie op kostenniveau ............................................................................... 68 Bijlage 3 - Financieel overzicht van de projecten en activiteiten van Cubiss ........................................ 69 Bijlage 4 - Overzicht van het meerjarig beleids- en beheersplan .......................................................... 71 Bijlage 5 - Kostenverdeelstaat……………………………..………………………………………………….75

2

1. Samenvatting ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

In opdracht van de provincie Noord-Brabant voert Cubiss een meerjarig beleidsplan uit. Het werkplan 2015 sluit aan op de strategische beleidsdoelen van de provincie Noord-Brabant, zoals beschreven in de Agenda van Brabant (2010). Daarnaast is het provinciale beleidskader Innovatie van de publieke informatievoorziening: Bibliotheekondersteuning, programma’s Mediawijsheid en Content een belangrijke leidraad voor de beleidsontwikkeling van Cubiss. De gekozen uitwerking van provinciale basistaken (Bibliotheekondersteuning) aangevuld met twee programma’s (Mediawijsheid en Content) wordt ondersteund door Provinciale Staten van Noord-Brabant. In 2013, het eerste jaar van de beleidsperiode 2013-2015, is er een start gemaakt met het uitvoeren van het beleidsplan voor de Brabantse Netwerkbibliotheek (BNB), Innovatie en Ondernemerschap – Meerjarenbeleidsplan Cubiss Brabant ten behoeve van de Brabantse Netwerkbibliotheek 2013-2015. Bij de totstandkoming van dit beleidsplan is sterk rekening gehouden met het provinciale beleid op het gebied van de innovatie van de informatievoorziening, dat destijds nog in ontwikkeling was. In april 2013 hebben Provinciale Staten van Noord-Brabant het Beleidskader Innovatie van de publieke informatievoorziening: Bibliotheekondersteuning, programma’s Mediawijsheid en Content vastgesteld. In deze lopende beleidsperiode zijn in overleg met de provincie en de bibliotheken een aantal aanpassingen gedaan om beide beleidslijnen nog beter op elkaar aan te laten sluiten. De 20 Brabantse basisbibliotheken vormen samen met Cubiss de Brabantse Netwerkbibliotheek. Cubiss is de uitvoerende organisatie binnen BNB en heeft een rechtstreekse subsidielijn met de provincie Noord-Brabant. Het voorliggende werkplan is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met de Brabantse basisbibliotheken en de Provincie Noord-Brabant. De hoofddoelstelling van de Brabantse Netwerkbibliotheek is het stimuleren van de Brabantse kennisinfrastructuur door vanuit de bibliotheekfunctie bij te dragen aan een goed ingerichte publieke informatievoorziening. In het meerjarenbeleidsplan 2013-2015 staan de doelen en resultaten benoemd die Cubiss met en voor het netwerk zal realiseren vanuit de opdracht van de provincie Noord-Brabant. In het netwerk wordt ook samengewerkt buiten de kaders van de provinciale subsidie. Het werkplan 2015 kent tien grotere integrale projecten en één activiteit (Logistiek). In de projecten wordt de kennis van verschillende disciplines ingezet. Er wordt uiteraard gebruik gemaakt van de interne kennis van Cubiss. Daarnaast worden bij alle projecten en projectonderdelen samenwerkingspartners betrokken die zowel vanuit inhoudelijk kennis als vanuit praktische vaardigheden bijdragen aan de realisatie van de geformuleerde doelstellingen. In 2015 zal samenwerking, nog meer dan voorheen, een cruciale rol spelen in de verschillende onderdelen van het programma. Het gaat daarbij om samenwerking met een toenemend aantal externe partijen, waaronder de Brabantse culturele steunfuncties. Ook de samenwerking tussen de projecten wordt intensiever, waarbij projectresultaten onderling worden ingezet voor het bereiken van de verschillende projectdoelstellingen.

3

2. Leeswijzer ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

Het Provinciaal werkplan van Cubiss ten behoeve van de innovatie van de publieke informatievoorziening 2015 wordt toegelicht in de hoofdstukken 4, 5 en 6. In hoofdstuk 3 wordt een profielschets van Cubiss gegeven. Hierin worden ook een aantal doorkijkjes naar de toekomst gegeven Hoofdstuk 4 schetst een langetermijnperspectief voor Cubiss en haar activiteiten voor Brabant op basis van een beknopte analyse van de maatschappelijke ontwikkelingen en trends. Deze ontwikkelingen worden gerelateerd aan de gezamenlijk ontwikkelde domeinen en projecten en aan de stakeholders met en voor wie deze ontwikkeld worden. Ook wordt ingegaan op de maatschappelijke effecten die nagestreefd worden met de netwerkactiviteiten. Hoofdstuk 5 bevat ook een toelichting op het kader waarbinnen de activiteiten van Cubiss voor de BNB gepositioneerd zijn. De provinciale strategische doelen en de te realiseren maatschappelijke effecten uit het Beleidskader Innovatie van de publieke informatievoorziening: Bibliotheekondersteuning, programma’s Mediawijsheid en Content maken hier deel van uit. Hoofdstuk 6 geeft een overzicht van de overige activiteiten van Cubiss. Hoofdstuk 7 schetst het perspectief voor de korte termijn (2015), het derde en laatste jaar van uitvoering van het driejarige programma, en bevat de beschrijvingen van de tien projecten en logistiek (als activiteit benoemd). De vijf bijlagen betreffen 1) de begroting van de Stichting Cubiss Brabant, 2) een uitsplitsing van de exploitatie op kostenniveau, 3) een financieel overzicht van de projecten en activiteiten van Cubiss, 4) een overzicht van het meerjarig beleids- en beheersplan en 5) de kostenverdeelstaat.

4

3. Wat de Cubiss doet - visie, missie, organisatie, doelgroepen en samenwerkingspartners ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

De opdrachten die Cubiss uitvoert voor de Provincie Noord-Brabant vallen onder Cubiss Brabant. Cubiss Next is de holding, waarbinnen twee stichtingen en een BV vallen. De opdrachten die Cubiss uitvoert voor de Provincie Limburg vallen volledig onder de Stichting Cubiss Limburg. Cubiss BV is verantwoordelijk voor de commerciële opdrachten van Cubiss. Al het personeel is ondergebracht in Cubiss Next. De provinciale stichtingen en de BV huren medewerkers in via Cubiss Next. De visie en missie van Cubiss luiden als volgt: Cubiss wil dat iedereen de kans krijgt zich persoonlijk te ontwikkelen en kennis op te doen die nodig is om volwaardig deel te kunnen nemen aan onze maatschappij. Cubiss adviseert en ondersteunt organisaties, overheden en samenwerkingsinitiatieven die zich in dit kader bezig houden met vraagstukken rond lezen, leren en informeren. Cubiss gelooft daarbij in verbinding en een integrale aanpak en biedt aantoonbare effectieve oplossingen. Cubiss beschouwt het als haar belangrijkste taak om een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van mensen en daarmee een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van de maatschappij. Een hoger kennisniveau bij de Brabants burger leidt tot een hoger kennisniveau in de provincie. Het uiteindelijke doel is een bijdrage aan welvaart en welzijn. De talenten, de creativiteit en de verbeelding van mensen vormen de belangrijkste motor van de Brabantse economie. Dit potentieel moet optimaal worden benut. Er is een goede voedingsbodem van voorzieningen en kennisinfrastructuur vereist om talent te ontwikkelen en tot bloei te laten komen. Brabant ziet een goede taalvaardigheid als een basisvereiste voor kennisontwikkeling. Dat taalvaardigheid geen vanzelfsprekendheid is, blijkt uit het feit dat er in Nederland 1.4 miljoen laaggeletterden zijn. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat de investering in taalvaardigheid al vóór het basisonderwijs moet beginnen. In de samenleving maakt routinematig productiewerk meer en meer plaats voor werk waarin mensen samen oplossingen voor complexe vraagstukken moeten bedenken. Het gaat om ‘nieuw leren’, ‘nieuw werken’ en ‘nieuw organiseren’. Dit vergt nieuwe competenties, zowel bij het leren via formele als informele kanalen. De vaardigheden van de 21e eeuw betreffen niet alleen ICT-geletterdheid en kritisch kunnen denken, maar ook sociale en culturele vaardigheden, vindingrijkheid en communicatievaardigheden. Deze tijd vraagt ook van burgers dat ze informatie kunnen vinden, beoordelen en gebruiken. Nieuwe technologische ontwikkelingen spelen daarin een rol. Cubiss ziet het als haar rol om programma’s uit te voeren die mensen slimmer maken. Cubiss werkt samen met talloze partners binnen en buiten Brabant. Samenwerking is voor Cubiss altijd een middel om een hoger gelegen doel te bereiken. Cubiss staat dan ook zeer positief tegenover een samenwerking met Kunstbalie en Erfgoed Brabant waar het de integratie van het educatieve aanbod betreft. We zien dit als een grote kans om het onderwijs beter te bedienen met een modulair aanbod waarmee scholen op basis van culturele, historische en maatschappelijke thema's het kennisniveau van hun leerlingen verder kunnen ontwikkelen. Voor het onderwijs ontstaat er één aanspreekpunt voor dit additionele aanbod, wat het voor het onderwijs veel overzichtelijker maakt wat de provincie Noord-Brabant op dit punt doet. Daarnaast brengt het de rol en de ambities van de provincie op educatief gebied beter in beeld.

5

Cubiss ziet in eerste instantie om tot een geïntegreerde aanpak van het aanbod voor het primair onderwijs te komen. De drie organisaties hebben een aanbod dat voor deze doelgroep op het eerste gezicht relatief eenvoudig bij elkaar gebracht kan worden. Bij gebleken succes kan de samenwerking verder worden uitgebreid naar het voortgezet onderwijs en andere doelgroepen. Een belangrijke randvoorwaarde voor succes is dat alle organisaties de eindgebruiker en het maatschappelijk effect dat wordt beoogd centraal stellen en daarbij in staat zijn om over hun eigen schaduw heen te kijken. Het belang van de gezamenlijkheid moet boven het individuele organisatiebelang gesteld worden. De organisaties moeten aan een gezamenlijke doel- en identiteitsontwikkeling werken. Dit heeft als gevolgd dat een deel van de eigen autonomie moet worden losgelaten. Ook de samenwerking binnen Brabant C beschouwt Cubiss als een kans om vanuit de gezamenlijke kracht en kwaliteit meer te bereiken voor Brabant. Cubiss zal in dit proces ook haar expertise op het gebied van subsidie- en fondsenwerving inbrengen. Daarnaast zijn de steunfuncties met de provincie in gesprek over de manier waarop in Brabant de culturele basisinfrastructuur moet worden ingevuld. Ook in dit traject zal samenwerking een van de succesfactoren zijn. De samenwerking tussen Cubiss Brabant en Cubiss Limburg leidt tot een grotere effectiviteit en efficiëntie. Beide netwerken leren van elkaar en voeden elkaar met de manier waarop de resultaten worden bereikt. Ook wordt gezamenlijk opgetrokken waar het landelijke ontwikkelingen en programma’s betreft. Het organogram van Cubiss ziet er op dit moment als volgt uit:

Voor Cubiss Brabant geldt dat er één programmamanager verantwoordelijk is voor de uitvoering van het totale programma. De projectleiders en projectteamleden die de projecten uitvoeren maken onderdeel uit van de hierboven genoemde teams. Cubiss voert in 2014 en in 2015 een reorganisatie door die de organisatie wendbaarder, weerbaarder en flexibeler moet maken. Dat betekent dat er een verdere teruggang in personeel zal zijn waarbij het doel is een kleinere kernorganisatie in te richten met een aantal specialisten en een beperkte overhead.

6

4. Waar Brabant naartoe gaat - het lange termijn perspectief ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

In these troubled, uncertain times, we don't need more command and control; we need better means to engage everyone's intelligence in solving challenges and crises as they arise. Listening is such a simple act. It requires us to be present, and that takes practice, but we don't have to do anything else. We don't have to advise, or coach, or sound wise. We just have to be willing to sit there and listen. Margaret J. Wheatley

Dit hoofdstuk bevat een kort overzicht van de maatschappelijke ontwikkelingen en de belangrijkste stakeholders en hun wensen. De ontwikkeling van de Brabantse informatievoorziening beweegt mee met wat zich in de omgeving voordoet, in een brede maatschappelijke context, maar ook in een meer sectorspecifieke context. Responsiviteit en sensibiliteit voor de omgeving zijn belangrijke eigenschappen voor een eigentijdse (bibliotheek)voorziening, constateert ook de commissie Cohen, 1 die het rapport Bibliotheek van de toekomst - knooppunt voor kennis, contact en cultuur (2014) schreef. Meebewegen met de omgeving en snel inspelen op ontwikkelingen, vergt onder meer een antenne voor nieuwe trends en de onderliggende oorzaken. Niet alleen voor evidente trends, maar juist ook voor bewegingen in de onderstroom. Het vergt aanwezig zijn in de haarvaten van de 2 samenleving. En het vergt goed luisteren. Periodiek geeft Cubiss het e-magazine over trends DURF! uit, dat vroegtijdig nieuwe ontwikkelingen signaleert en inspirerende gebeurtenissen belicht. Sectorspecifiek zijn er een aantal richtinggevende beleidsdocumenten uit de bibliotheekbranche. Zo verschenen er naast het rapport van de commissie Cohen nog enkele landelijke beleidsstukken, zoals De bibliotheek levert waarde, een nieuwe branchestrategie van de Vereniging Openbare Bibliotheken 3 en een meerjarenbeleidsplan 2013-2016 van het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken. Er is nieuwe 4 wetgeving voor de bibliotheekbranche in de maak; de wet zal op 1 januari 2015 in werking treden. Ook deze wet heeft invloed op de bibliotheeksector, o.a. door de rol die de wet aangeeft voor de verschillende bestuurslagen.

4.1 Wat er in en om Brabant gebeurt - provinciale ontwikkelingen De provincie Brabant is volop in beweging. Brabant is de regio waar het fijn wonen, werken en leven is. Brabant biedt de ideale mix tussen natuur en industrie, tussen vermaak en cultuur. Eén van de ambities van Brabant is om dé toeristische provincie van Nederland te worden. Meer bezoekers betekent meer bestedingen en meer banen in de vrijetijdssector.

1 2 3

4

Bibliotheek van de toekomst:: http://www.siob.nl/media/documents/SIOB_boek_1-5_22_01.pdf www.bnbibliotheek.nl/attentie/durf De bibliotheek levert waarde: strategie 2012-2016 (VOB): http://www.debibliotheken.nl/fileadmin/documenten/20122016_branchestrategie_vob_de_bibliotheek_levert_waarde_epdf.pdf Het meerjarenbeleidsplan 2013-2016 (SIOB): http://www.siobarchief.nl/upload/documenten/meerjarenplan-siob-20132016.pdf Concept wetstekst: https://www.eerstekamer.nl/behandeling/20140610/gewijzigd_voorstel_van_wet/f=/vjkkflqdzuwp.pdf

7

Bestaat er één Brabantse identiteit? Hoewel veelvuldig onderwerp van onderzoek, is duidelijk dat dé Brabantse identiteit niet bestaat. Maar gemeenschappelijke kenmerken zijn er zeker. Met aandacht voor lokaal erfgoed en Brabantse verhalen wordt die identiteit onderstreept. Daarenboven zijn er culturele iconen die de uitstraling van de regio versterken en bezoekers uit alle windstreken trekken, zoals Vincent van Gogh en de Efteling. Hieronder geven we een schets van de ontwikkelingen die de komende jaren van invloed zullen zijn op de Brabantse samenleving. Het gaat daarbij om ontwikkelingen die zowel vanuit de provincie zelf komen, als om ontwikkelingen die van buitenaf hun invloed hebben op onze samenleving. 1) Demografische ontwikkelingen a) Verdunning en vergrijzing Volgens de prognoses zal de bevolking van Brabant groeien naar 2,56 miljoen tot 2035. Brabant is één van de regio’s met een sterke huishoudensgroei, met name eenpersoonshuishoudens. Het aandeel 65-plussers in de totale bevolking neemt de komende decennia toe, vooral in 5 plattelandsgemeenten; in de grote steden is dit het laagst. Om dit deel van de bevolking actief te laten blijven deelnemen aan de samenleving zijn activerende programma’s nodig. b) Ontgroening Bij de jeugd zien we een daling: zowel van het aantal tieners als van het aantal jonge kinderen. Dat betekent dat veel scholen voor basis- en voortgezet onderwijs te maken krijgen met krimp. Minder scholieren en minder studenten leiden op de langere termijn tot bezuinigingen en een afname van werkgelegenheid in het onderwijs. En dat in een tijd waarin er weer gepleit wordt voor kwaliteitsonderwijs: liefst met universitair geschoolde docenten, met doorgaande leerlijnen en met 6 een nieuwe balans tussen vaardigheden en kennis. 7

c) Verstedelijking en vitaal platteland Brabant kent een mix van stad en platteland met een hoge bevolkingsdichtheid. Een derde van de Brabantse bevolking woont op het platteland. Jonge mensen trekken naar de stad en met name het ‘echte platteland’ (afgelegen kleine dorpen ver van de stad) heeft te maken met vergrijzing, krimp en sociale achterstand. Het gevolg is een toename van de armoede en de werkloosheid en afname van voorzieningen. Zonder maatregelen zal de leefbaarheid sterk achteruit gaan. Anderzijds kan de concentratie van specifieke doelgroepen ook een kans betekenen voor het creëren van nieuwe voorzieningen, bijvoorbeeld voor senioren. 2) Economische ontwikkelingen a) Gevolgen van de crisis Voorlopig blijven de gevolgen van de wereldwijde economische crisis in de hele samenleving voelbaar. Veel mensen komen, deels blijvend, buiten het arbeidsproces te staan en moeten hun leven van nieuwe inhoud en betekenis voorzien. De werkgelegenheid is nog niet op het niveau van voor de recessie. Vooral voor pas afgestudeerden is het de komende jaren moeilijk om een baan te vinden. Steeds meer starters zijn zelfstandig ondernemer. Door werk te robotiseren dreigt de economische middenklasse te verdwijnen. Bestedingen lopen terug door afnemend consumentenvertrouwen en een bezuinigende overheid. Dit noopt publieke instellingen, waaronder bibliotheken, archieven en omroepen, tot cultureel ondernemerschap en samenwerking.

5 6 7

Bevolkingsprognoses (CBS, 2011) Jeugdmonitor (CBS) Dorpenmonitor (SCP, 2013)

8

Thomas Piketty entameerde een wereldwijd debat met zijn gedegen onderzoek naar de groeiende 8 economische ongelijkheid. In Nederland wordt de ongelijkheid niet zozeer veroorzaakt door inkomensverschillen, maar meer door verschil in vermogen. Na Amerika stagneert ook de welvaartsontwikkeling van de middenklasse in Europa. Globalisering, technologische 9 ontwikkelingen en economisch beleid zijn daar onder meer debet aan. b) Brabantse samenwerking Samenwerking op het gebied van werk en arbeid gebeurt in Brabant onder meer langs de lijnen 10 van de arbeidsmarktregio’s die in 2013 zijn vastgesteld. Er zijn 35 regio’s van waaruit gemeenten en UWV de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden vormgeven. Deze indeling is van onderop, door gemeenten zelf, tot stand gekomen. Gemeenten en UWV kunnen zelf afspraken maken over de wijze van samenwerking in hun regio, binnen de budgettaire kaders. Brabant heeft er vijf: Brabant (Midden), Brabant (Noord-Oost), Brabant (West), Brabant (Zuid-Oost) en Peelland. Er is sprake van groei en toenemende samenwerking van steden, onder meer in het kennis- en innovatie-verband van Brabant Stad (Eindhoven, Tilburg, Helmond, Den Bosch en Breda en de provincie). Brabant Stad beoogt samenwerking tussen overheden, kennisinstellingen en bedrijfsleven. Ook de BOM brengt Brabantse partijen samen om meerwaarde voor de provincie toe te voegen.

c) Innovatiebeleid Brabant onderscheidt zich met een aantal knooppunten van kennis en innovatie: Brainport, maar ook West-Brabant met logistiek, maintenance en de biobased economy en Noordoost-Brabant met de verbindingen tussen agro, food, farma en gezondheid en Midden-Brabant met sociale innovatie. De provincie Brabant en de stedelijke regio’s maken werk van de ambitie om Brabant tot één van dé kennis- en innovatieregio’s van de wereld te maken. Met name de Brainport Regio Eindhoven maakt naam met het model van open innovatie en de bundeling van krachten door ondernemers, overheid en onderwijs (triple helix). De (hightech) maakindustrie is sterk vertegenwoordigd in Brainport. Wat wordt bedacht, kan er vaak ook worden uitgevoerd. 8 9 10

Le Capital au XXIe siècle, Thomas Piketty, 2013 Zie bijvoorbeeld: GINI Country Report: Growing Inequalities and their Impacts in the Netherlands, Salverda, W. [et al], 2013. De arbeidsmarktregio’s zijn in 2013 ontstaan naar aanleiding van de wet SUWI (Structuur Uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen).

9

11

Eén van de aanbevelingen uit het WRR-rapport Naar een lerende economie is om het innovatiebeleid te decentraliseren naar regionale niveaus waar partijen elkaar gemakkelijker vinden. Van een kenniseconomie gaan we naar een lerende economie, waarin kenniscirculatie belangrijker wordt dan de productie van nieuwe kennis. Bestaande kennis kan beter gebruikt worden: het gaat om de toepassing van ideeën en technieken uit andere bedrijven of sectoren. 3) Sociale ontwikkelingen a) Transities Vanaf 2015 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor bijna alle ondersteuning aan kwetsbare doelgroepen. Op drie terreinen worden er taken van de landelijke of provinciale overheid overgeheveld naar gemeenten: zorg (begeleiding en persoonlijke verzorging), jeugdzorg en arbeidsparticipatie. De drie transities gaan gepaard met grote kortingen, waardoor de gemeente de taken fundamenteel anders moet organiseren. De taken betreffen ongeveer 50% van het gemeentefonds. Centraal uitgangspunt van de decentralisaties is de verschuiving van verzorgingsstaat naar participatiemaatschappij. Gemeenten gaan inzetten op preventie in plaats van op genezing achteraf. b) Gevolgen van de crisis De economische crisis beïnvloedt de conditie van de maatschappij. Zij veroorzaakt niet alleen economische schade, maar heeft ook sociale en psychologische gevolgen. Steeds meer mensen hebben gevoelens van angst, onzekerheid en twijfel. Als reactie hierop ontstaat er meer aandacht voor zingevingsvraagstukken. Er ontstaat ook een trend rondom het vergroten van de weerbaarheid, het vermogen om ook tijdens of na tegenslag goed te functioneren of te groeien. c) De kanteling Jan Rotmans beschrijft de kanteling van de Nederlandse samenleving, die zich in een 12 overgangsfase bevindt. De samenleving kantelt van een centraal geleide, top-down gestuurde naar een decentrale, bottom-up samenleving. Er ontstaat een nieuwe orde, bestaand uit horizontale verbanden, zoals lokale gemeenschappen, coöperaties, sociale en fysieke netwerken. Deze nieuwe orde opereert voor veel mensen nog onder de radar maar vormt al wel een bedreiging voor de bestaande orde. Maatschappelijke stelsels als zorg, welzijn, onderwijs, energie, bouw en de financiële sector gaan op de schop en moeten worden vernieuwd. Gemeenschappelijke deler in al deze domeinen is dat de mens niet meer centraal staat, maar in dienst van de structuren. Hervorming van deze stelsels houdt in dat de mens weer centraal komt te staan en de structuren in dienst van de mens. Gelijkgestemden organiseren zich bottom up. Er ontstaat een doe-democratie en een share economy. Overal ontstaan er stadstuinen, urban pop up stores en diverse vormen van grassroots activisme. In meer algemene zin wordt merkbaar dat er nieuw actorschap ontstaat. Ook top down wordt de burger ook aan op zelfredzaamheid en actief burgerschap. Er bestaat een risico dat het zelforganiserend vermogen niet bij alle groepen in de samenleving voldoende aanwezig is. 4) Technologische ontwikkelingen a) Iedereen en alles online Er ontstaat een Internet of Things (IoT); alle mensen en apparaten aangesloten zijn op internet. Iedereen is via mobiele apparatuur voortdurend verbonden. Er vindt een exponentiële groei plaats in domeinen als de informatietechnologie, de nanotechnologie en de biotechnologie.

11 12

Naar een lerende economie, WRR-Rapport, 2013 In het oog van de vulkaan, Jan Rotmans, 2012

10

b) Big data Er ontstaan nieuwe mogelijkheden door de enorme toename van vaak ongestructureerde data. Maar de concentratie van macht en invloed bij informatiegiganten als Google heeft een ook een keerzijde. Commerciële overwegingen spelen een rol bij de manipulatie van zoekresultaten, het gebruik van het intellectuele eigendom van anderen en het verzamelen van een enorme hoeveelheid gedetailleerde informatie rond het gedrag van de gebruikers. Nieuwe technologie rond robotica, domotica (automatisering in huis), zelfsturende auto’s en de zogenaamde life sciences bieden Google veel nieuwe informatie. Informatiebemiddelaars zoals bibliotheken moeten, gelet op hun publieke informatiefunctie, het publieke debat over de omgang met privacy en de garantie van netneutraliteit en open access, open data en creative commons kritisch volgen en beïnvloeden. Er is eerst bewustwording met betrekking tot het publieke belang rond deze kwesties nodig en vervolgens handelen c) Nieuwe bedrijfsmodellen Door internet komen bestaande bedrijven en instituties onder druk te staan. Er ontstaan vele vormen van onderlinge dienstverlening, onder meer op het gebied van vervoer (Uber), verblijf (Airbnb) en catering (Thuisafgehaald.nl). Bestaande en nieuwe media-organisaties verkennen nieuwe bedrijfsmodellen (de Correspondent, Blendle, Spotify). Gedreven door technologische vooruitgang komen er nieuwe mogelijkheden om de Brabantse samenleving te veranderen. Dat zien we terug in nieuwe manieren om de maatschappij te organiseren: in de circulaire economie, in de opkomst van lokale producten en initiatieven en in de nadruk op de kwaliteit van leven boven ongebreidelde groei. Grote bedrijven worden ingehaald door jonge ondernemers die slimmer en sneller met veranderingen kunnen omgaan. 5) Educatief a) 21e eeuwse vaardigheden Technologische ontwikkelingen gaan zo snel dat we niet weten voor welke toekomstige beroepen het onderwijs jonge mensen moet opleiden. Naast de kernvaardigheden lezen, taal en rekenen zijn nieuwe vaardigheden van toenemend belang, zoals samenwerken, probleemoplossend vermogen, ICT-geletterdheid, kritisch denken en creativiteit. Het onderwijs speelt hier nog onvoldoende op in. Door het ontwikkelen van programma’s op het gebied van taalvaardigheid en andere 21e eeuwse basisvaardigheden voor primair en voortgezet onderwijs kan worden voorkomen dat jongeren de aansluiting met de maatschappij van de toekomst gaan missen. b) Kwetsbare groepen Ook voor andere kwetsbare groepen kunnen dergelijke programma’s worden opgezet. Lang niet iedereen kan de razendsnelle ontwikkelingen in ICT bijbenen. Sommigen missen de benodigde digitale vaardigheden om als volwaardig burger deel te nemen aan de maatschappij. Kwetsbare groepen zijn met name ouderen, allochtonen, minima en verstandelijk beperkten. Laagopgeleiden gebruiken internet vaker voor vermaak, waar hoogopgeleiden het vaker inzetten voor persoonlijke en professionele groei. Er zijn ook verschillen in de context waarin bijvoorbeeld allochtone en autochtone jongeren internet gebruiken, en er zijn verschillen tussen generaties bijvoorbeeld op het

11

13

gebied van online privacy. Ook de digitale kloof tussen burger en overheid groeit. Laaggeletterdheid is een steeds dringender maatschappelijk probleem. Uit het PIAAC-onderzoek blijkt dat 12% van de groep 16-65 jarigen laaggeletterd is. In de groep van 45-54 jaar is een iets sterkere stijging te zien, doordat gedurende de levensloop het niveau van taal- en rekenvaardigheden gemiddeld afneemt. Van de jongeren zit het merendeel van de laaggeletterden 14 op de beroeps- en praktijkgerichte opleidingen van het vmbo. Het ‘leven lang leren’ wordt al tijden gepropageerd, maar het ontbreekt aan duidelijke visies en instrumenten. Inmiddels wordt een ‘tweede leertijd’ bepleit en gaan er geluiden op om de lerende werknemer centraal te stellen. In arbeidsorganisaties moeten werken en leren meer in elkaar doorlopen. De hierboven genoemde programma’s kunnen hier in voorzien. Nu de burger in toenemende mate op zijn eigen kracht en zelfredzaamheid wordt aangesproken neemt het belang van non-formeel leren toe. Het gaat daarbij om intentioneel en systematisch leren buiten de school, primair gericht op werk, maatschappelijke participatie of persoonlijke ontplooiing. Een leven lang. Aanbieders van non-formele educatie bieden geen mogelijkheid tot examinering en diplomering. c) Onderwijsvernieuwing Onderwijsvernieuwing is opeens geen taboe meer. Sinds het verschijnen van het WRR-rapport 15 ‘Naar een lerende economie’ (2013) wordt de roep om fundamenteel nieuw onderwijs sterker. Aan het nieuwe onderwijsparadigma ligger (nieuwe) onderwijskundige inzichten ten grondslag:  Van klassikaal onderwijs naar individuele leertrajecten, gebaseerd op vaardigheden en ambities;  De lesstof wordt niet langer gefragmenteerd (per vak) en gestandaardiseerd, maar integraal en toegesneden op de context aangeboden; de benadering is holistisch;  Van ‘leren om te doen’, naar ‘doen om te leren’; ervaren is leren;  Van frontaal onderwijs naar blended learning, waarbij fysieke aanwezigheid wordt afgewisseld met onderwijs op afstand: online colleges en laboratoria. d) Digitaal leren Nieuwe vormen van leren en nieuwe methodieken worden zowel bij het formele als non-formele leren gebruikt. Er wordt veel gebruik gebruikt van digitale mogelijkheden. Soms wordt open online educatie hergebruikt in het formele onderwijs. Enkele nieuwe vormen van leren zijn:  Massive Open Online Courses (MOOC’S): verspreide leerlingen en docenten worden rond een gemeenschappelijk onderwerp aan elkaar verbonden via cursussen op het web. Deze zijn ingericht op massale deelname. Het is de vraag of hier sprake is van een fundamentele, onderwijskundige innovatie, maar het leidt tot nieuwe businessmodellen bij universiteiten.  Gamification: de koppeling van spelelementen aan het echte leven heeft tot doel het gedrag van mensen te beïnvloeden. Het wordt gebruikt in het bedrijfsleven, het onderwijs, de zorg en andere maatschappelijke domeinen.

13

Zie: www.mediawijsheid.nl

14

PIAAC: Kernvaardigheden voor werk en leven, 2013; ECBO: Kernvaardigheden in Nederland, 2012; Actieplan

15

Laaggeletterdheid (2012-2015) http://www.wrr.nl/publicaties/publicatie/article/naar-een-lerende-economie-1/

12

6) Bibliothecaire ontwikkelingen a) Netwerksamenwerking Bibliotheken, maar ook musea, centra voor de kunsten en erfgoedinstellingen, zijn niet langer exclusief bewaarplekken van media, kunst en cultuur. In de netwerksamenleving opereren zij samen met partners en gebruikers als leeromgevingen en ontmoetingsplekken. Zij faciliteren het sociale proces dat leren is, door samenwerken, delen en co-creëren te bevorderen. Zij opereren als sociaal-culturele marktplaatsen. Zij bevorderen de kennisontwikkeling en de kenniscirculatie met non-formele leeromgevingen als kenniswerkplekken, makersplaatsen en fablabs, zoals de MakersBuzz van Cubiss. b) De verbrede bibliotheek Sommige bibliotheken definiëren zichzelf onder meer als facilitator van de ontwikkeling van hun lokale of regionale gemeenschap. Als onderdeel van het lokale eco-systeem verbinden zij zichzelf met de doelen van andere organisaties, collectieven of individuen. Deze bibliotheken beperken zich niet tot hun traditionele taken en tot de grenzen van hun eigen organisatie. Zij breiden bijvoorbeeld hun educatieve taken in het sociale domein uit. Deze ontwikkeling wordt onder meer bevorderd door de drie transities in het sociale domein (3D) en de invoering van de wetswijziging 16 in de Wet educatie en beroepsonderwijs (WEB) per 1 januari 2015. c) Nieuwe concepten Er vinden dappere en interessante verkenningen met innovatieve bibliotheekconcepten plaats. Zo opende Bibliotheek Midden-Brabant onlangs de experimentele vestiging Kennismakers in de Spoorzone in Tilburg. Bibliotheek Den Bosch kent het Grootgasthuis, als proeftuin van de bieb. Met programma’s als ‘Wijsheid in crisistijd’ geeft Noord Oost Brabantse Bibliotheken (NOBB) invulling aan de innovatie van de bibliotheek als platform. Met de ‘Pop-up bibliotheek’ brengen bibliotheken hun collectie naar de mensen toe, in plaats van dat de collectie op één plek staat. Klanten en bibliotheken gaan hierdoor op een andere manier met elkaar in gesprek. Veel bibliotheken bereiden hun dienstverlening in het kader van de Bibliotheek op school uit naar de voorschoolse periode in de kinderopvang en naar het voortgezet onderwijs. Een belangrijk vraagstuk is de positionering van het jeugdbibliotheekwerk. Soms worden de activiteiten geheel verplaatst naar fysieke en digitale schoolmediatheken, soms kiest men voor het behoud van een (flankerende) fysieke jeugdbibliotheek. Centraal staat de vraag met welke werkwijze de leesbevordering en het bevorderen van de mediawijsheid het meest gediend is.

16

De Wet educatie en beroepsonderwijs voorziet in gemeentelijke samenwerking op regionaal niveau; gemeenten kunnen zowel formele als non-formele educatietrajecten rond basisvaardigheden bieden; de verplichte inkoop bij de ROC’s wordt afgebouwd.

13

5. Wat Cubiss voor Brabant wil bereiken - de projecten en de maatschappelijke effecten ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

Dit jaar rondt Cubiss haar provinciale opdracht voor de periode 2013-2015 af en worden de gevraagde resultaten opgeleverd. In 2013 is een start gemaakt met de opzet en uitvoering van de projecten die Cubiss in opdracht van de provincie Noord-Brabant uitvoert. Vanaf die tijd zijn inmiddels verschillende resultaten opgeleverd. In 2015 kijken we ook vooruit naar de activiteiten voor de nieuw beleidsperiode en hoe de toekomst van de verschillende beleidsonderdelen zoals Cubiss die uitvoert eruit kan zien.

5.1 Hoe het Brabantse programma is opgebouwd In opdracht van de provincie Noord-Brabant voert Cubiss het driejarig Beleidskader Innovatie van de publieke informatievoorziening: Bibliotheekondersteuning, programma’s Mediawijsheid en Content uit. In aansluiting op dit beleidskader is het meerjarenbeleidsplan voor de Brabantse netwerkbibliotheek (BNB) opgesteld. De BNB is het samenwerkingsverband van de Brabantse basisbibliotheken en Cubiss. Dit BNB-beleidsplan, getiteld Innovatie en Ondernemerschap - Meerjarenbeleidsplan Cubiss Brabant ten behoeve van de Brabantse Netwerkbibliotheek 2013-2015, beschrijft de doelstellingen, beoogde maatschappelijke effecten en de resultaten die Cubiss in samenwerking met de Brabantse basisbibliotheken wil behalen in de genoemde periode. De hoofddoelstelling van de BNB is het stimuleren van de Brabantse kennisinfrastructuur door vanuit de bibliotheekfunctie bij te dragen aan een goed ingerichte publieke informatievoorziening ten behoeve van de burger. De maatschappelijke effecten die met dit beleidsplan gerealiseerd worden, zijn gericht op de Brabantse burger. Een goed ingerichte informatievoorziening ondersteunt en versterkt degenen die er gebruik van maken, of er zelf een bijdrage aan leveren. De activiteiten van de BNB zijn vooral gericht op het vergroten van het kennis- en informatieniveau van de Brabantse burger, onder meer door het 17 versterken van mediawijsheid en mediavaardigheden. Het informatielandschap – en daarmee het bibliotheeklandschap – is fundamenteel veranderd. De bezoekers van de huidige fysieke en digitale bibliotheek zijn niet alleen consumenten maar ook beoordelaars, verrijkers en producenten van media en content. Ook andere partijen leveren, al dan niet in samenwerking met de BNB, een bijdrage aan het bewerkstelligen van de in dit beleidsplan genoemde maatschappelijke effecten. Het hoge tempo van de maatschappelijke ontwikkelingen die in de omgevingsanalyse in hoofdstuk 4 worden geschetst vraagt om een in hoog tempo innoverend, ondernemend bibliotheek- en medianetwerk dat de mediagebruiker van de toekomst centraal stelt. Cubiss en de Brabantse bibliotheken delen deze ambitie en blijven zich richten op de ontwikkeling van nieuwe concepten, producten en diensten. De bibliotheken en hun partners delen hun kennis, versterken elkaar met ideeën, ervaringen en enthousiasme en versnellen zo op een interactieve manier de kennisontwikkeling.

17

"Mediawijsheid is het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld". (Bron: Raad voor Cultuur )

14

Cubiss ontwikkelt en realiseert het meerjarenbeleidsplan met en voor de Brabantse bibliotheken. De BNB vormt een netwerk, dat op haar beurt weer relaties aangaat en samenwerkt met andere netwerken. Samenwerkingspartners zijn onder meer instellingen op het gebied van media, mediawijsheid en content, zowel vanuit het onderwijs, de overheid als het bedrijfsleven. Daarnaast wordt steeds nauwer samengewerkt met overige steunfuncties, zoals Erfgoed Brabant en Kunstbalie. Zo’n keten- en netwerksamenwerking is noodzakelijk om de beoogde maatschappelijke effecten te realiseren. Vruchtbaar samenwerken in allianties vergt een aanpassing en flexibilisering van de eigen werkwijze en een antenne voor datgene wat actueel en kansrijk is. Doelvervlechting en gezamenlijke identiteitsvorming zijn daarbij belangrijke begrippen. In samenwerking kan ook de operationele capaciteit uitgebreid worden. Daarbij vindt de Cubiss het essentieel dat externe partners de samenwerking positief waarderen. De BNB maakt deel uit van een gelaagd bibliotheekstelsel. De bibliotheekactiviteiten zijn in een keten georganiseerd. De landelijke overheid is verantwoordelijk voor de landelijke stelseltaken en de ontwikkeling van de digitale bibliotheek. De provincie draagt, volgens de tekst van de nieuwe bibliotheekwet, verantwoordelijkheid voor de logistiek en de innovatie van de lokale bibliotheek. De gemeente is vooral verantwoordelijk voor de fysieke bibliotheek. De BNB zoekt aansluiting bij landelijke en provinciale ontwikkelingen binnen en buiten de branche en werkt samen met relevante organisaties. Bij alle activiteiten wordt gekeken naar wat elders al ontwikkeld is. Daarbij is het uitgangspunt dat er voor de Brabantse bibliotheekgebruiker geen sprake is van een scheiding tussen de fysieke en de digitale collectie. In de dienstverlening op lokaal en regionaal niveau is de integratie tussen digitaal en fysiek één van de belangrijkste aandachtspunten voor de komende tijd. De provincie Noord-Brabant is, middels haar subsidie, opdrachtgever van Stichting Cubiss Brabant voor haar activiteiten betreffende bibliotheekondersteuning, mediawijsheid en content. In lijn met de in het provinciale beleidskader geformuleerde provinciale ambities hebben mediawijsheid en content, al dan niet in samenwerking met andere partijen, een belangrijke plaats in dit beleidsplan. Het provinciale beleidskader Innovatie in de publieke informatievoorziening is een belangrijke leidraad voor Cubiss. Het beleidskader geeft, naast mediawijsheid en content, prioriteit aan onderwerpen als de bovenlokale ondersteuning van de fysieke bibliotheek (Collectiebeleid, Logistiek en transport), Innovatie (het ontwikkelen en implementeren van innovatieve concepten, de opzet van proefprojecten en het bundelen van expertise) en Netwerken en allianties (samenwerkingsverbanden tussen bibliotheken en met andere maatschappelijke organisaties). De activiteiten zijn uitgelijnd op basis van 18 de concepttekst voor de nieuwe Bibliotheekwet. In juni 2014 heeft de Tweede Kamer het ontwerp van de Wet stelsel openbare 19 bibliotheekvoorzieningen (WSOB) , aangenomen. Na behandeling in de Eerste Kamer zal de bibliotheekwet vanaf 1 januari 2015 van kracht worden. De bibliotheekwet regelt de digitalisering van de openbare bibliotheek en zorgt voor structurele financiering daarvan door de Rijksoverheid. Twee artikelen uit de WSOB zijn van belang voor de provinciale rol en zijn daarmee bij uitstek richtinggevend voor het provinciale beleid en daarmee voor de wijze waarop Cubiss Brabant haar functie uitoefent: 1.

Een provinciale ondersteuningsinstelling is verantwoordelijk voor de distributie van fysieke werken door middel van het interbibliothecaire leenverkeer binnen de provincie of provincies waardoor zij wordt gesubsidieerd of in stand gehouden.

18

De nieuwe bibliotheekwet is voorzien in 2015. In de huidige tekst van de wet gaat niet meer uit van de begrippen collectiebeleid, netwerkvorming en innovatie maar spreekt van ‘innovatie van de lokale bibliotheek.’ 19 http://www.debibliotheken.nl/belangenbehartiging/bibliotheekwet/wetsvoorstel-naar-kamer/

15

2.

De provinciale ondersteuningsinstellingen zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor: (a) distributie van fysieke werken door middel van het interbibliothecaire leenverkeer tussen de provincies; (b) ontwikkeling van innovaties ten behoeve van de lokale bibliotheken, in overeenstemming met de Koninklijke Bibliotheek in verband met haar coördinerende 20 taak.

Over de bibliotheekfuncties waarop de innovatie zich moet concentreren, staat het volgende in de Bibliotheekwet: Een voor een ieder toegankelijke openbare bibliotheekvoorziening omvat in ieder geval de volgende functies, die bijdragen aan de persoonlijke ontwikkeling en verbetering van de maatschappelijke kansen van het algemene publiek: a. ter beschikking stellen van kennis en informatie; b. bieden van mogelijkheden tot ontwikkeling en educatie; c. bevorderen van lezen en het laten kennismaken met literatuur; d. organiseren van ontmoeting en debat; en 21 e. laten kennis maken met kunst en cultuur. Het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken en de Stichting Bibliotheek.nl worden met ingang van 1 januari 2015 geïntegreerd met de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. De KB wordt daarmee de belangrijkste landelijke partner van de openbare bibliotheken en de provinciale organisaties die zich met bibliotheekondersteuning bezig houden. In dit meerjarenbeleidsplan 2013-2015 staan de doelen en resultaten benoemd die Cubiss met en voor het netwerk zal realiseren vanuit de opdracht van de provincie Noord-Brabant. In het netwerk wordt ook samengewerkt buiten de kaders van de provinciale subsidie. Het werkplan 2015 kent tien grotere integrale projecten en één activiteit (Logistiek). In de projecten wordt de kennis van verschillende disciplines ingezet. Er wordt gebruik gemaakt van de kennis en expertise van Cubiss als van de Brabantse bibliotheken en andere externe partijen. De projecten geven in gezamenlijkheid invulling aan de in het provinciale beleidskader gekozen richting van een onderdeel Bibliotheekondersteuning en de programma’s Mediawijsheid en Content. Cubiss geeft uitvoering aan de provinciale doelstellingen zoals verwoord in het beleidskader Innovatie in de informatievoorziening: Bibliotheekondersteuning, Mediawijsheid en Content. Daarnaast voert Cubiss het meerjarenbeleidsplan van de BNB uit. Zoals hierboven al gemeld is de hoofddoelstelling van de BNB het stimuleren van de Brabantse kennisinfrastructuur door vanuit de bibliotheekfunctie bij te dragen aan een goed ingerichte publieke informatievoorziening ten behoeve van de burger. In het meerjarenbeleidsplan van de BNB, getiteld Innovatie en Ondernemerschap – Meerjarenbeleidsplan Cubiss Brabant ten behoeve van de BNB 2013-2015, zijn drie domeinen geformuleerd waarbinnen de BNB haar plannen realiseert: Taal & Media, Kennis & Informatie en Netwerk & Ondersteuning. Aan deze domeinen zijn een aantal maatschappelijk te bereiken effecten gekoppeld, die gerelateerd zijn aan de doelstellingen van de BNB:

20 21

WSOB Artikel 16 WSOB Artikel 5

16

Domein Taal & Media:  Bijdragen aan weerbare burgers die moderne communicatie doorgronden  Bijdragen aan taalvaardige burgers die actief aan de samenleving deelnemen  Bijdragen aan kundige en op de toekomst voorbereide kinderen en jongeren Domein Kennis & Informatie:  Onafhankelijke en laagdrempelige toegang borgen tot publieke informatie  Bijdragen aan ontwikkelde burgers  Laagdrempelige toegang bieden tot regionale content Binnen Netwerk & Ondersteuning gebeurt datgene dat voorwaardelijk is om bovenstaande maatschappelijke effecten vanuit Taal & Media en Kennis & Informatie effectief en efficiënt te realiseren. Het beleidskader Innovatie in de publieke informatievoorziening sluit grotendeels aan op het eerder ontwikkelde meerjarenbeleidsplan van de BNB. Dat is logisch, omdat de BNB haar plan weer had gebaseerd op de provinciale startnotitie die ten grondslag heeft gelegen aan het beleidskader. In de uitvoering heeft Cubiss in 2013 gekozen voor één programma bestaand uit tien aan elkaar gerelateerde projecten en een activiteit. De gedachte daarachter is dat een integrale benadering de effectiviteit en efficiëntie bevordert. Daarnaast biedt het werken met een programma betere garanties voor een efficiënte werkwijze. De domeinen Taal & Media, Kennis & Informatie en Netwerk & Ondersteuning staan, net als de projecten die eronder vallen, niet op zichzelf. De combinatie vormt de sleutel tot een succesvolle uitvoering van de provinciale opdracht.

5.2 Cubiss en Brabant - de relatie met het provinciaal beleid De overkoepelende ambitie voor Brabant is tot de Europese top van (industriële) kennis- en innovatieregio’s te behoren. Brabant wil een aantrekkelijke provincie blijven voor jongeren en migranten. De provincie wil de concurrentiekansen vergroten en economische groei bewerkstelligen. De invalshoek is met name economisch, gericht op bijvoorbeeld vestigingscondities voor kennisintensieve bedrijven, schaalgrootte, innovatiekracht en talentenbinding. Aangezien talent de belangrijkste bouwsteen voor de toekomst is, moet er veel geïnvesteerd worden in het aanboren van intelligentie, het delen van kennis en het creëren van een leergierige cultuur. De programma’s Mediawijsheid en Content dragen vanuit de provinciale rol ten aanzien van de publieke informatievoorziening bij aan de provinciale ambities. De provincie verleent ook in 2015 een subsidie aan Cubiss Brabant voor het uitvoeren van de innovatie van de publieke informatievoorziening, waarbij onderscheid gemaakt wordt in de activiteiten en het budget voor bibliotheekondersteuning en de twee programma’s Mediawijsheid en Content. Met haar opdracht aan Cubiss doet de provincie een strategische investering. Zij faciliteert Cubiss als instrument om uitvoering te geven aan haar eigen beleidsdoelen, zoals geformuleerd in onder andere de Agenda van Brabant. De provincie heeft, vooruitlopend op de nieuwe bibliotheekwet, een takenpakket vastgesteld voor de ondersteuning van de Brabantse bibliotheken. De provinciale rol richt zich met name op de fysieke bibliotheek en biedt ondersteuning op de volgende onderdelen:

17



 



Collectiebeleid: de provincies zorgen voor afstemming van de lokale, provinciale en landelijke collecties. Het aanschaffen van de collectie is geen provinciale taak, maar de provincie zorgt wel voor afstemming; Logistiek & transport: de provincies dragen zorg voor het leenverkeer tussen de bibliotheken en het vervoer van de fysieke collectie; Netwerken en allianties: via samenwerkingsverbanden van de bibliotheken onderling en van bibliotheken met andere maatschappelijke organisaties wordt gezocht naar efficiency en de kwaliteit; Innovatie in het fysieke domein van de bibliotheek: de provincie zorgt voor bundeling van expertise en maakt proefprojecten mede mogelijk.

Het onderdeel Bibliotheekondersteuning bestaat uit de activiteit Logistiek en de projecten ‘Samenwerking BNB’, ‘Stimuleren van Innovatie en ondernemerschap’ en’ Innovatie van de logistiek’. Daarnaast wordt hieraan een bijdrage geleverd vanuit de projecten ‘De Brabantse collecties en content’, ‘Selecteren, presenteren en inspireren’ en ‘Plusdiensten’. Ook het programmamanagement en de daaronder vallende onderdelen Stakeholdersonderzoek, Medewerkeronderzoek, Voordeel met je Biebpas en Kerncijfers vallen hieronder. Daarnaast zijn de deelname vanuit Cubiss Brabant aan Brabant C en MEST onderdeel van het programmamanagement, en dus van Bibliotheekondersteuning. De opdracht die Cubiss uitvoert op het gebied van Bibliotheekondersteuning zorgt ervoor dat alle Brabantse bibliotheken op een goede en efficiënte manier worden bediend waar het de ondersteuningsbehoefte van de Brabantse burger op het gebied van kennis en ontwikkeling betreft. Het logistieke proces is in deze beleidsperiode geëvalueerd en op basis van de sterk veranderende vraag bij de bibliotheken is er een nieuw logistiek systeem ontwikkeld dat in 2015 wordt ingevoerd. De afgelopen jaren hebben veel Brabantse bibliotheken, zowel op basis van vragen uit het onderwijs als onder druk van bezuinigingen, hun vestigingsbeleid aangepast. In diverse Brabantse steden is het aantal wijkfilialen afgenomen en zijn schoolbibliotheken geopend. Op het platteland wordt kritisch gekeken naar filialen en servicepunten. Ook hier komen steeds meer schoolbibliotheken. Het project ‘Innovatie van de logistiek’ heeft op basis van deze ontwikkelingen een nieuw logistiek systeem opgeleverd waarbij optimalisatie centraal heeft gestaan. Door maatwerk te leveren aan basisbibliotheken wordt ingespeeld op de veranderde vraag en is veel meer flexibiliteit mogelijk . Bovendien is het nieuwe systeem zo opgezet dat ook veranderingen in de toekomst eenvoudig in de logistieke structuur zijn in te passen, zonder dat de kosten oplopen. Binnen de projecten ‘Samenwerking BNB’ en ‘Stimuleren van innovatie en ondernemerschap’ zijn de belangrijkste drijfveren, naast efficiency en optimalisatie, inspiratie opdoen, samen ontdekken en samen werken. Er is veel onderlinge kennis overgedragen, zowel in fysieke bijeenkomsten als via het digitale kennisplatform Biebtobieb. Daarnaast is er veel kennis verworven de afgelopen twee jaar. Dit is onder meer gebeurd via masterclasses, innovatieprogramma's zoals Spelmakers, het digitale magazine DURF! en de inzet van expertisepools. Dit alles heeft bijgedragen aan een sterker bewustzijn en toegenomen vaardigheden van bibliotheken met betrekking tot innovatie en samenwerking. Uiteindelijk komt dit ten goede aan bibliotheekgebruikers en -klanten, ongeacht of dat individuele of institutionele gebruikers zijn. De beide programma’s geven een impuls om innovatie en samenwerking te bereiken en sluiten aan op de activiteiten op het gebeid van de bibliotheekondersteuning en de ambities van de Brabantse bibliotheken. De programma's gaan gepaard met samenwerking over sectoren heen, met een breed scala aan partners van archieven tot zorginstellingen.

18

Het programma Mediawijsheid heeft als doel de verbetering van de kwaliteit en de integratie van mediawijsheid in het onderwijs door intersectorale samenwerking. Daarbij worden de volgende resultaten nagestreefd:   

Een kennisimpuls, zodat mediawijsheid meer structureel is vormgegeven in het onderwijs. Doorlopende leerlijnen ten aanzien van mediawijsheid in het onderwijs. Er is een netwerk in Brabant van betrokkenen bij mediawijsheid. De functies zijn het uitgangspunt in plaats van instituties.

Het programma Mediawijsheid bestaat uit drie projecten die ook onderdeel zijn van het meerjarenbeleidsplan van de BNB:   

Taal en media voor jeugd en jongeren Taal en media voor klanten van de bibliotheek Taal en media voor (nieuwe) specifieke groepen

Binnen deze projecten zijn de afgelopen twee jaar een groot aantal activiteiten op het gebied van mediawijsheid ontplooid. Er is sterk ingezet op de relatie met het onderwijs via het landelijke programma De Bibliotheek op school. Cubiss levert vanuit haar expertiserol een bijdrage aan de landelijke ontwikkeling van dit programma. Daarnaast vervult Cubiss een spilfunctie tussen het primair onderwijs, bibliotheken en gemeenten waar het de implementatie van de bibliotheken op school betreft. De inzet is ook uitgebreid naar de vroeg- en voorschoolse opvang en het voortgezet onderwijs. Met name bij het VMBO zijn er voor de toekomst nog veel mogelijkheden om door middel van programma’s op het gebied van taal- en leesvaardigheid bij te dragen aan een hoger niveau van taalvaardigheid. Provinciale Staten hebben hierover een motie aangenomen die in uitwerking onderdeel wordt van de nieuwe opdracht aan Cubiss. Voor ouderen en laaggeletterden zijn er een aan aantal succesvolle programma’s vormgegeven om hen vaardiger te maken met de moderne media. Dit gebeurt in verschillende regio’s in Brabant in samenwerking met onder andere gemeenten, UWV en sociale werkplaatsen. Het programma Content heeft als doel de verbetering van de kwaliteit en de toegankelijkheid van regionaal relevante content. Het resultaat is gedeelde informatievoorzieningen voor het Brabantse publiek, bestaande uit een gedeelde digitale infrastructuur, gedeelde content en gezamenlijke publiciteit. Het programma Content bestaat uit drie projecten:  Themagerichte allianties  De Brabantse collecties en content  Vindbaarheid (‘Selecteren, presenteren en inspireren’ en ‘Plusdiensten’) De eerste twee projecten zijn onder dezelfde naam ook onderdeel van het meerjarenbeleidsplan van de BNB. Het BNB project ‘Selecteren, presenteren en inspireren’ gaat over de vindbaarheid en het gebruik van de collectie. Het project ‘Plusdiensten’ maakt voor het deel dat betrekking heeft op de collectie onderdeel uit van het programma Content. Naast het bijdragen aan de ontsluiting van verschillende bibliotheekcollecties via de Nationale Bibliotheekcatalogus is de ontsluiting van erfgoedcollecties ook een onderdeel van dit project. Dit gebeurt in samenwerking met Erfgoed Brabant via de Brabant Cloud, waarin diverse Brabantse collecties worden ontsloten. Dit maakt het mogelijk om via verschillende media content aan elkaar te

19

koppelen en beschikbaar te stellen. Zo wordt vanaf 2015 in samenwerking met Visit Brabant informatie van UITpunten en G!DS via Visit Brabant ontsloten. Als we de onderdelen van het beleidskader in lijn brengen met het programma zoals Cubiss dat uitvoert ontstaat het volgende overzicht: Bibliotheekondersteuning Samenwerking BNB Stimuleren van innovatie en ondernemerschap Innovatie van de logistiek Logistiek De Brabantse collecties en content (deels) Selecteren, presenteren, inspireren (deels) Plusdiensten (deels) Programmamanagement, sub-projecten en adviesdagen

Mediawijsheid Taal en media voor jeugd en jongeren Taal en media voor klanten van de bibliotheek Taal en media voor (nieuwe) specifieke groepen

Content Themagerichte allianties De Brabantse collecties en content (deels) Selecteren, presenteren, inspireren (deels) Plusdiensten (deels)

In de projectbladen (hoofdstuk 7) zijn de projecten verder uitgewerkt met het oog op aansluiting op de doelstellingen uit het beleidskader.

5.3 Wat maakt dat Cubiss haar resultaten bereikt - Succesbepalende factoren Bij de projecten zoals beschreven in hoofdstuk 7 zijn de succesbepalende factoren benoemd. Deze kunnen per project en per doelgroep variëren. Succesbepalende factoren zijn onder meer:  de mate waarin de projectresultaten worden afgenomen of geïmplementeerd;  de mate waarin de projectresultaten door de doelgroepen of afnemers gewaardeerd worden;  de kwaliteit van de samenwerkingsrelaties. Bij de uitvoering van het programma zijn deze factoren steeds prominent op de voorgrond geplaatst. Ze vormen uiteindelijk een belangrijke graadmeter voor de acceptatie van de projectresultaten. De succesfactoren worden in de projectbladen nader uitgewerkt.

5.4 Voor wie Cubiss het doet - Het bereik van onze producten en diensten Het bereik van de doelgroepen verschilt per project of activiteit. Naast onderwijs en bibliotheken zijn een groot aantal andere maatschappelijke organisaties betrokken bij het bereik van de producten en diensten die het programma oplevert. Op de verschillende projectbladen wordt aangegeven welke doelgroepen en samenwerkingspartners betrokken zijn bij de projecten, welke projectresultaten er opgeleverd worden met en voor hen en wat er wordt gemeten rondom het gebruik van de projectresultaten, rekening houdend met bovengenoemde succesbepalende factoren. In de overkoepelende domeinen zijn al een aantal belangrijke indicatoren met betrekking tot het bereik opgenomen evenals indicatoren voor de tevredenheid en kwaliteit.

20

6. Wat Cubiss nog meer doet - overige activiteiten en ambities ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

In hoofdstuk 3 is Cubiss Next als organisatie geschetst. Zoals aangegeven bestaat Cubiss Next uit drie onderdelen. Naast Stichting Cubiss Brabant zijn dat Stichting Cubiss Limburg en Cubiss BV. Cubiss Limburg voert opdrachten uit voor de provincie Limburg. De Provincie Limburg ziet de openbare bibliotheken als de lokale poort naar kennis en tevens vormen zij de basisconditie voor een leven lang leren, cultuur en informatie. De provincie zet hierbij specifiek in op vernieuwingsprojecten die de samenwerking met andere provinciale beleidsterreinen benadrukken zoals onder andere het ontsluiten van erfgoed. De Provincie Limburg vraagt Cubiss Limburg zich voor 2015 te richten op:   

Innovatie van de lokale bibliotheken op het gebied van de bovengenoemde vijf kernfuncties en op samenwerking onderling en met andere partners Logistiek (interbibliothecair leenverkeer binnen en tussen provincies) Stimuleringsprojecten op te zetten voor: - educatie 0 - 18 (onder andere de Bibliotheek op school) - participatie (tegengaan van laaggeletterdheid) - ontsluiting van het Limburgs erfgoed

Met de provinciale opdracht in Limburg is ca. € 1,6 mln. gemoeid. Daarnaast wordt in Limburg gewerkt met een aanvullend budget van € 900.000,-. Daarin worden aanvullende opdrachten verstrekt die aansluiten op de provinciale culturele ambities. Brabant en Limburg hebben baat bij het feit dat Cubiss voor twee provinciale opdrachtgevers werkt. Er wordt samengewerkt binnen projecten die elkaar raken, wat leidt tot een groter effect, een betere kennisuitwisseling en uiteindelijk tot meer maatschappelijk rendement. Cubiss BV richt zich op het genereren van opdrachten in de markt. Het aanbod van Cubiss richt zich op o.a. ICT, beleidsontwikkeling (marketing HRM), onderzoek en educatie. De activiteiten van Cubiss richten zich veelal op bibliotheken. Die markt staat o.a. door bezuinigingen onder druk. Voor 2015 is een omzet beoogd van ongeveer € 2,5 mln. De totale begroting van Cubiss bedraagt in 2015 iets meer dan € 10 mln. Cubiss gaat uit van het principe dat elke klant van Cubiss het beste mag verwachten. We maken dan ook feitelijk geen onderscheid tussen de provincies Noord-Brabant en Limburg, die veelal vanuit een subsidie werken, en individuele klanten die op basis van een offerte worden bediend. Cubiss beschouwt elke opdracht, groot of klein, als een blijk van waardering voor haar kennis en kunde en zet zich altijd in voor het beste resultaat. De ontwikkelingen bij de grote provinciale opdrachtgevers zijn van invloed op de manier waarop Cubiss haar organisatie in moet richten. Met name in Brabant zijn de komende jaren veranderingen te verwachten. Aan de ene kant geeft de provincie aan dat Cubiss rekening moet houden met het wegvallen van de programmatische middelen na 2015. Anderzijds heeft het nut en noodzaakonderzoek aangetoond dat Cubiss zich heeft bewezen als innovatieve en flexibele organisatie die in aanmerking komt voor aanvullende opdrachten. Op basis van o.a. de trends en ontwikkelingen, zoals die worden beschreven in hoofdstuk 4, ziet Cubiss in Brabant voldoende aanknopingspunten voor het ontwikkelen van programma’s die bijdragen aan de kennisontwikkeling in Brabant. Zo kan een meerjarig programma op het gebied van taalontwikkeling en taalvaardigheid voor

21

primair en voortgezet onderwijs bijdragen aan hoger begrips- en kennisniveau bij Brabantse leerlingen. Programma’s die zich richten op kwetsbare groepen, zoals ouderen, kunnen ervoor zorgen dat zij aangesloten blijven op de maatschappelijke ontwikkelingen die nu en straks plaatshebben. Het voorkomen dat groepen Brabanders in een sociaal of andersoortig isolement raken is belangrijk voor de samenhang binnen onze provincie. De samenwerking met de andere steunfuncties is hierbij een belangrijk middel. Op het gebied van content en contentontwikkeling is de centrale rol die Cubiss inneemt tussen een aantal provinciale en landelijke contentleveranciers belangrijk. De afgelopen jaren heeft Cubiss een netwerk aangelegd in dit werkveld en heeft Cubiss het initiatief genomen om Brabantse contentbronnen met elkaar te verbinden en o.a. via de bibliotheken te ontsluiten. Door Brabantse content toe te voegen aan de Nationale Bibliotheekcatalogus en door het ontwikkelen van nieuwe toepassingen om content te ontsluiten heeft Cubiss een ontwikkeling ingezet die de komende jaren nog verder doorgevoerd kan worden. Cubiss wil vanuit haar inhoudelijke kennis en maatschappelijke betrokkenheid graag een bijdrage leveren aan de provinciale ambities op het gebied van kennis, leefbaarheid, cultuur, erfgoed en vrijetijdseconomie.

22

7. Hoe Cubiss haar doelen voor Brabant bereikt - projectbladen ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

Hieronder staan de projecten beschreven die Cubiss in het kader van dit werkplan uitvoert. De projectenbladen volgen het format zoals dat met de Provincie Noord-Brabant is afgestemd. Daarbij wordt steeds de volgende indeling aangehouden:             

Samenvatting project – het project in één zin Doelstellingen – welk doel dient het project? Prestatie-indicatoren – welke variabelen worden er gebruikt om de prestatie te monitoren, zodat je kunt zien of er werkelijk een bijdrage wordt geleverd aan de gestelde doelen? Resultaten - wat is er klaar als het klaar is? Activiteiten – welke activiteiten leiden tot de op te leveren resultaten? Planning – welke planning wordt aangehouden voor hoofdactiviteiten en mijlpalen? Klanttevredenheid – hoe wordt de tevredenheid van klanten gemeten en wat zijn de doelstelling ten aanzien van de klanttevredenheidsscores? Randvoorwaarden – welke randvoorwaarden stellen opdrachtgever of project(team) voor de realisatie van het project? Risicoanalyse – welke risico’s vergen specifieke aandacht en welke voorzorgsmaatregelen worden er genomen? Toelichting – met welke andere projecten houdt het project verband? Projectleider Cubiss – naam projectleider vanuit Cubiss Netwerkbegeleider – naam netwerkbegeleider vanuit BNB Budget – welk budget is met het project gemoeid?

Alle projecten en activiteiten worden bovendien getoetst aan de volgende randvoorwaarden:  Innovatief karakter;  Ondernemerschap;  Vraag- en klantgerichtheid;  Kosteneffectiviteit en mogelijke standaardisatie;  Samenwerking met partners;  Zichtbaarheid en profilering;  Aansluiting bij relevante ontwikkelingen en de actualiteit.

23

Periode Projectlijn

2015 Taal en Media voor jeugd en jongeren

Samenvatting project

Het project voorziet in innovatieve producten en diensten op het gebied van mediawijsheid, leesbevordering en literatuureducatie. Hiermee wordt een kennisimpuls rondom deze thema’s in het onderwijs, bij jeugd en jongeren en hun ouders, voorzien. Onder onderwijs wordt verstaan: onderwijsinstellingen in primair en voortgezet onderwijs, kinderopvang, VVE-instellingen, consultatiebureaus etc. In veel gevallen is de bibliotheek de aangewezen partner om de doelstellingen te bereiken, zowel wat betreft infrastructuur als wat betreft inhoud.  In 2015 werkt 20 % van de Brabantse kinderdagverblijven en peuterspeelzalen op structurele basis aan doorgaande lijnen op het gebied van lezen en mediawijsheid;  In 2015 werkt 40% van de Brabantse scholen in het primair onderwijs op structurele basis aan doorgaande leerlijnen op het gebied van lezen en mediawijsheid. Bij de scholen die op basis van de landelijke aanpak de Bibliotheek op school samenwerken met de bibliotheek wordt bij 40 % van de leerlingen een gelijkblijvende leesattitude gemeten door middel van de leesmonitor: de tendens is een dalende score op leesattitude;  In 2015 werkt 10% van de Brabantse scholen in het Voortgezet Onderwijs op structurele basis aan doorgaande leerlijnen op het gebied van lezen en mediawijsheid;  In 2015 zijn er 10 samenwerkingstrajecten tot stand gekomen rondom lezen en/of mediawijsheid tussen bibliotheken en organisaties als PABO’s, ROC’s, Fontys, Mediawijzer.net, Kennisnet, Centra voor Jeugd en Gezin etc.  In 2015 werkt 20% van de Brabantse kinderdagverblijven en peuterspeelzalen op structurele basis aan doorgaande lijnen op het gebied van lezen en mediawijsheid. Dit gebeurt door: 1. Structurele samenwerking tussen bibliotheek en voorschoolse instellingen in het kader van Boekstart in de Kinderopvang en 2. Samenwerking tussen bibliotheek, lokale partners als centrum voor Jeugd en Gezin rondom media-opvoeding voor 0 – 4 jarigen en hun intermediairs;  In 2015 werkt 40% van de Brabantse scholen in het primair onderwijs op structurele basis aan doorgaande leerlijnen op het gebied van lezen en mediawijsheid. Dit gebeurt door middel van de landelijke aanpak de Bibliotheek op school;  In 2015 werkt 10 % van de Brabantse scholen in het Voortgezet Onderwijs op structurele basis aan doorgaande leerlijnen op het gebied van lezen en mediawijsheid. Dit gebeurt door middel van de aanpak de Bibliotheek op school VO/Biebsearch;  In 2015 komen er 3 samenwerkingstrajecten tot stand rondom lezen en/of mediawijsheid tussen bibliotheken en organisaties als PABO’s, ROC’s, Fontys, Mediawijzer.net, Kennisnet, Centra voor Jeugd en Gezin etc., waarmee het totaal aantal samenwerkingsverbanden dat tot stand gekomen is op 10 komt.

Doelstellingen

Prestatie-indicatoren

24

Resultaten





  

 



Inhoudelijke invulling voor de samenwerking met het Voorgezet Onderwijs d.m.v.: 1. Doorontwikkeling van B@ttleweters voor het Voortgezet Onderwijs, in samenwerking met het Wetenschapsknooppunt Midden-Brabant (Tilburg en Eindhoven) en het Wetenschapsknooppunt van de Erasmus Universiteit Rotterdam (aanvullende middelen zijn aangevraagd bij SNS Reaal Fonds); 2. Het ontwikkelen van een leesbevorderingsaanpak voor VMBOleerlingen, de meest kwetsbare doelgroep van het VO; 3. Een aanpak om mediawijsheid in te bedden in het Voortgezet Onderwijs wordt opgeleverd eind maart 2015. Deze aanpak gaat ervan uit dat mediawijsheid een rol kan krijgen in het mentoraat van de school en wordt in samenwerking met een VO-school verder uitgewerkt. Samen met de al opgeleverde aanpakken voor 0 – 4 jarigen (Samen Wijs met Media) en 4 – 12 jarigen (Eigenwijs Mediawijs) wordt de doorgaande aanpak voor 0 – 18 gevormd. Hiermee hebben scholen en kinderdagverblijven een leidraad om mediawijsheid structureel in te bedden in hun beleid, en hoe ze dit inhoudelijk vorm kunnen geven met bestaande producten en diensten, van diverse aanbieders. 4. Een regionaal team (Noordoost-Brabant) specialisten op het gebied van leesbevordering en mediawijsheid voor het Voortgezet Onderwijs. Dit team zal gezamenlijk de verschillende VO-scholen in Noordoost-Brabant bedienen. Drie MOOC’s rondom mediawijsheid en/of jeugdliteratuur. De MOOC’s zijn gericht op leerkrachten, docenten, medewerkers van de bibliotheek, ouders etc. en worden vormgegeven in samenwerking met externe partners. Uit de verschillende MOOC’s vloeien communities voort: deelnemers blijven elkaar voeden en inspireren rondom de mediawijsheids themas’s die in de MOOC’s behandeld zijn; 3 Provinciale finales voor voorleeswedstrijden (PABO, PO en VO) 1 provinciale finale voor B@ttleweters, een quiz rondom informatievaardigheden; 2 vernieuwende producten en diensten op het gebied van mediawijsheid, voortbordurend op de in 2014 ingezette lijn: mediawijsheid in combinatie met leesbevordering; Product voor de doelgroep 0 – 4 jaar, hun ouders en pedagogisch medewerkers rondom de Nationale Voorleesdagen; Programmering t.b.v. de MakersBuzz (mobiele makersplaats, ontwikkeld in het projecten Taal en Media voor Klanten van de bibliotheek) voor inzet bij het Primair en Voortgezet Onderwijs. Deze programmering komt tot stand in nauwe samenwerking met externe partijen die al programmering ontwikkeld hebben (bijvoorbeeld Rotsvast of Kunstbalie) en het project T&M voor klanten van de bibliotheek; Aanpak voor logistieke en inhoudelijke dienstverlening voor ouders van kinderen in de kinderopvang (boeken worden vanuit huis besteld, afgeleverd bij het kinderdagverblijf en een maandelijks bezoek van een voorleesconsulent om ouders bekend te maken met voorlezen);

25







  Activiteiten

    

  

     



Rapportage over stand van zaken aangesloten kinderdagverblijven, PO- en VO-scholen op de landelijke aanpakken zoals Boekstart in de kinderopvang en De Bibliotheek op School; Rapportage van de effecten op leesmotivatie en leesplezier van de inzet van de Bibliotheek op School. De meting vindt plaats op basis van de landelijke monitor. Kennisdeling over de landelijke aanpakken door middel van bijeenkomsten, artikelen etc. ten einde op strategisch, tactisch en operationeel niveau te ondersteunen bij de implementatie en succesvol uitvoeren van de landelijke aanpakken; Kennisdeling rondom trends en ontwikkelingen op het gebied van mediawijsheid en jeugdliteratuur; Kennisdeling naar aanleiding van bovengenoemde resultaten. Doorontwikkeling en uitvoeren van B@ttleweters VO; Ontwikkelen van een plan van aanpak voor mediawijsheid in het VO; Inrichten en begeleiden van een team VO specialisten voor de regio Noord - Oost Brabant; Organisatie van provinciale finales rondom voorlezen en informatievaardigheden; Productontwikkeling: 1. Leesbevorderingsaanpak voor leerlingen in het VMBO 2. 2 producten op het gebied van mediawijsheid 3. Product Nationale Voorleesdagen Samenstellen van programmering voor de MakersBuzz t.b.v. de inzet bij het Primair Onderwijs; Bemanning MakersBuzz en begeleiding leerkrachten bij inzet van de MakersBuzz; Begeleiden van de bibliotheken uit de Brainportregio bij de uitvoering van het team Mediaspecialisten; Dit team wordt tijdens een grote conferentie voor het onderwijs op 21 november gepresenteerd; Ontwikkelen van 3 MOOC’s rondom de thema’s mediawijsheid en jeugd/jongerenliteratuur; Ontwikkelen van workshops t.b.v. de Kenniskaravaan rondom de thema’s mediawijsheid en lezen; Organisatie van 4 x 4 kenniskaravanen; Organisatie en inhoudelijke vulling van een conferentie rondom Taal en Media voor jeugd en jongeren; Organiseren van een bijeenkomst voor docenten van PABO’s en ROC’s rondom jeugdliteratuur; Evalueren van de pilot voor logistieke en inhoudelijke aanvullende dienstverlening richting de kinderopvang en opleveren van een plan van aanpak om deze dienstverlening ook bij andere bibliotheken in te zetten; Begeleiden en motiveren van bibliotheken en scholen/voorschoolse instellingen om in te zetten op structurele aandacht voor lezen en mediawijsheid.

26

Planning

Kwartaal 1:  Productontwikkeling;  Start inrichten team VO-specialisten;  Begeleiden team Mediaspecialisten;  Ontwikkelen van workshops t.b.v. de kenniskaravaan;  Doorontwikkeling van B@ttleweters voor het VO; e  1 rondes B@ttleweters; e  1 ronde kenniskaravaan;  Samenstellen programmering MakersBuzz;  Start ontwikkeling MOOC’s. Kwartaal 2:  Opleveren producten mediawijsheid en leesbevorderingsproduct voor VMBO; e  1 MOOC live; e  2 ronde kenniskaravaan;  Finales voorleeswedstrijden PO, VO en PABO;  Finale B@ttleweters PO;  Doorontwikkeling B@ttleweters voor VO;  Start werving scholen voor B@ttleweters VO;  Opleveren aanpak Mediawijsheid in het VO;  Team specialisten VO ingericht en inzetbaar vanaf schooljaar 2015/2016;  Opleveren plan van aanpak aanvullende dienstverlening kinderopvang; Kwartaal 3: e  2 MOOC live e  3 ronde kenniskaravaan  Start uitvoering B@ttleweters VO  Start productontwikkeling Nationale Voorleesdagen Kwartaal 4:  Uitvoering B@ttleweters VO  Begeleiding specialistenteams e  4 ronde kenniskaravaan  Conferentie e  3 MOOC  Opleveren van product Nationale Voorleesdagen  Afronding project Continu:  Begeleiden en motiveren van bibliotheken en scholen/voorschoolse instellingen bij keuzetrajecten, implementatie etc. van doorlopende lijnen rondom mediawijsheid en lezen;  Inzet van MakersBuzz bij onderwijs;  Kennisdeling richting bibliotheekmedewerkers, leerkrachten etc. door middel van de inzet van Social Media, nieuwsbrieven etc.

27

Klanttevredenheid

Randvoorwaarden

Risicoanalyse

Toelichting

Activiteiten en resultaten worden structureel geëvalueerd bij deelnemers en samenwerkingspartners. Dit kan zowel schriftelijk als in een gesprek plaatsvinden. Bibliotheken, scholen en kinderdagverblijven die deelnemen aan landelijke aanpakken als De Bibliotheek op School en Boekstart in de kinderopvang worden door middel van een landelijke educatie monitor bevraagd naar hun tevredenheid, de effecten die de inzet van deze programma’s heeft op de leesmotivatie en de vervolgstappen die zij aan de hand hiervan zetten. Deze resultaten zijn terug te leiden naar provinciaal niveau. Naast de in het meerjarenbeleidsplan vastgestelde randvoorwaarden worden voor dit project de volgende randvoorwaarden vastgesteld: - Activiteiten binnen het project worden zoveel mogelijk ontplooid samen met andere organisaties. Dit kunnen zowel bibliotheken en onderwijsinstellingen zijn, maar ook organisaties als Kunstbalie, Omroep Brabant of landelijke organisaties zijn. Er zijn bezuinigingen en er is een veranderende focus bij voorschoolse instellingen, onderwijs en bibliotheken, waardoor zij niet meer of niet voldoende investeren in doorgaande lijnen op het gebied van mediawijsheid en lezen. De oplossing is gelegen in een programma rondom de vergroting van taal- en leesvaardigheid door middel van vrij lezen en programma’s daaromtrent. Dit zou onderdeel uit kunnen maken van de provinciale opdracht van 2016-2018. Bibliotheken leggen de prioriteit niet bij het onderwerp mediawijsheid in combinatie met onderwijsinstellingen. Vanuit het project worden bibliotheken gestimuleerd de prioriteit hier wel te leggen. Juist door samenwerking met lokale partners wordt een bijdrage geleverd aan de doelstellingen vanuit de Provincie Noord-Brabant zoals gesteld in het beleidskader 2013 – 2015 en wordt gewerkt aan de lange termijndoelstelling van de provincie om Brabant tot de top 5 van de Europese kennisregio’s te laten behoren. Daar waar de bibliotheek niet in staat is een aandeel te leveren aan de kennisimpuls, worden aanvullende routes bewandeld. In de huidige beleidsperiode wordt een impuls gegeven aan (het bewustzijn rondom) mediawijsheid. Continuïteit is noodzakelijk, om ook op de langere termijn mediawijze Brabantse burgers te hebben, waarmee aan bovenstaande doelstelling gewerkt wordt. Er is een relatie met de volgende projecten:  Taal en Media voor klanten van de bibliotheek en Taal en Media voor specifieke doelgroepen. De drie projecten werken gezamenlijk (ieder vanuit een eigen perspectief) aan één doelstelling: verbeteren van de kwaliteit en integratie van mediawijsheid in het onderwijs (in de breedste zin van het woord: scholing van de wieg tot het graf, formeel en informeel) door intersectorale samenwerking;  Innovatie en ondernemerschap: wat betreft nieuwe aanpakken, projecten en diensten;  Samenwerking BNB: wat betreft professionalisering en kennisdeling binnen het netwerk van Brabantse bibliotheken.

Projectleider Cubiss

Angélique de Kort

Netwerkbegeleider

Moniek Wegman (Bibliotheek Midden-Brabant)

Budget

€ 782.474,-

28

Periode Projectlijn

2015 Taal & Media voor klanten van de bibliotheek

Samenvatting project

Het project ‘Taal & Media voor klanten van de bibliotheek’ werkt concrete aanpakken voor mediawijsheid uit voor Brabantse bibliotheken, waarbij vooral nieuwe (digitale) media worden ingezet om de individuele gebruikers van de bibliotheek te bereiken. Brabantse burgers kennen de bibliotheek als expertisecentrum (digitaal en fysiek) voor media(wijsheid) en zoeken de bibliotheek hiervoor op. Door samenwerking met partnerorganisaties zorgt de bibliotheek voor een toename van mediawijsheid in de brede zin van het woord. Eind 2015 zet 50% van de Brabantse bibliotheken de producten en diensten vanuit dit project in binnen de eigen bibliotheek. Eind 2015 maakt 40% van de individuele bibliotheekgebruikers tussen 0 en 100 jaar van de deelnemende basisbibliotheken gebruik van de nieuwe (digitale) mediadiensten die de bibliotheek aanbiedt. Eind 2015:  Werken tien bibliotheken structureel met de inhoud die is ontwikkeld rondom de Mediabar*;  Zijn negen moderne mediaproducten en of -diensten beschikbaar voor de Brabantse bibliotheken;  Zijn twee technologisch innovatieve producten beschikbaar voor de Brabantse bibliotheken.  4 mediaproducten of diensten worden ontwikkeld;  2 technologisch innovatieve producten rondom de apparatuur in de MakersBuzz en de Online Academy worden gerealiseerd;  10 bibliotheken sluiten aan op de Online Academy; Brabantse burgers in het werkgebied van deze bibliotheken hebben toegang tot het internetplatform Lerendoejenu.nl waar zij gefaciliteerd worden met een aanbod van cursussen zodat zij in staat worden gesteld zich voortdurend te ontwikkelen (Leven Lang Leren).  De MakersBuzz wordt in samenwerking met de basisbibliotheken 40 x ingezet. Bezoekers en organisaties worden ‘on the job’ bevraagd naar hun (leer)ervaringen in de MakersBuzz;  Door middel van de inzet van een kenniskaravaan rondom nieuwe digitale media, MakersBuzz en andere gerelateerde onderwerpen worden nieuwe communities van gelijkgestemden gevormd.  De in 2013 en 2014 ontwikkelde activiteiten rondom de mediabar worden opgenomen in een activiteitendraaiboek waarmee bibliotheken structureel aandacht geven aan het omgaan met nieuwe media;  20 bibliotheken besteden structureel aandacht aan nieuwe media en het omgaan daarmee. Dit gebeurt voor diverse doelgroepen;  De bij de apparatuur van de MakersBuzz ontwikkelde activiteiten worden overdraagbaar gemaakt voor bibliotheken, zodat deze ook zonder de MakersBuzz in de bibliotheek ingezet kunnen worden;  Overdrachtsdocumenten voor continuering van de Online Academy en de MakersBuzz;

Doelstellingen

Prestatie-indicatoren

Resultaten

29



Activiteiten

Plan van aanpak voor doorontwikkeling van dit project voor de periode 2016 – 2018. Uitvoeren actielijn 1: Mediabar Coördinatie van de inzet van de Mediabar bij bibliotheken. Het overdraagbaar maken van het activiteitendraaiboek. Borgen van het structureel inbedden van het omgaan met nieuwe media door bibliotheken

Uitvoeren actielijn 2: Online Academy  Er wordt een elektronische leeromgeving gekoppeld aan de Online Academy, waarmee uitvoering gegeven wordt aan blended learning (zowel fysiek als digitaal deelnemen aan cursussen);  Doorontwikkeling van de gekozen portal van de Online Academy;  Begeleiding van aansluitende bibliotheken;  Uitbreiding van het aanbod op het gebied van taal, lezen en mediawijsheid;  Aangaan van samenwerkingsverbanden met andere aanbieders, te denken valt aan Volksuniversiteiten, particuliere aanbieders etc.;  Gids inzetten t.b.v. ontwikkeling van een educatieve kaart voor intermediairs. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met het project Taal en Media voor specifieke groepen;  Continuering van pilots. Uitvoeren actielijn 3: Makersplaatsen.  Ontwikkelen van activiteiten/producten bij de in de MakersBuzz aanwezige apparatuur;  Inzetten van de MakersBuzz bij de Brabantse bibliotheken, ten minste 2 x per bibliotheek. Dit kan in overleg met de bibliotheek bij festivals, scholen etc. Hiervoor wordt samenwerking gezocht (afhankelijk van de doelgroep) met het project Taal en Media voor specifieke groepen of Taal en Media voor Jeugd en Jongeren;  Professionalisering van bibliotheekmedewerkers door middel van het inzetten van het concept Kenniskaravaan. Dit concept is ontwikkeld bij het project Taal en Media voor Jeugd en Jongeren en houdt in dat er op verschillende locaties, op verschillende tijdstippen, verspreid over Brabant inhoudelijke workshops rondom nader te bepalen thema’s gegeven worden. De thema’s worden in december 2014 vastgesteld. Voor de MakersBuzz worden 3 workshops ontwikkeld in samenwerking met andere partijen, die vervolgens op 3 locaties worden ingezet;  Opzetten activiteitendraaiboek rondom apparatuur MakersBuzz Overall:  Het enthousiasmeren, motiveren van bibliotheken in het kiezen voor structurele aandacht rondom Mediawijsheid, waarmee de resultaten van dit project geborgd worden;  Kennisdeling en faciliteren van kennisdeling op gebied van actuele taal- en mediaontwikkelingen.

30

Planning

Kwartaal 1 - Overdraagbaar maken activiteitendraaiboek mediabar - Aansluiten 3 bibliotheken bij Online Academy - Kiezen en koppelen van een ELO (Elektronische Leeromgeving) aan de Online Academy - Doorontwikkeling portal Online Academy - Productontwikkeling Kwartaal 2 - Doorontwikkeling portal Online Academy - Aansluiten 3 bibliotheken bij Online Academy - Kenniskaravaan 1 - Productontwikkeling Kwartaal 3 - Aansluiten 4 bibliotheken bij Online Academy - Opleveren activiteitendraaiboek MakersBuzz - Kenniskaravaan 2 - Producten opleveren volgens werkplan 2015 Kwartaal 4 - Kennisdeling resultaten van het project Taal en Media voor Klanten van de bibliotheek - Kenniskaravaan 3 - Producten opleveren volgens werkplan 2015 Continu: - Het enthousiasmeren, motiveren van bibliotheken in het kiezen voor structurele aandacht rondom Mediawijsheid, waarmee de resultaten van dit project geborgd worden;

- Kennisdeling en faciliteren van kennisdeling op gebied van actuele Klanttevredenheid

Randvoorwaarden

Risicoanalyse

ontwikkelingen. 80% van de betrokken Brabantse bibliotheken is zeer tevreden (waardering: 7 over de geleverde diensten en producten en de gebruiksmogelijkheden daarvan voor de eindgebruikers. Dit blijkt onder andere uit evaluaties die gehouden worden met de betrokken bibliotheken. Bij de eindgebruikers wordt de tevredenheid getoetst in samenwerking met bibliotheken. Voldoende interesse bij de individuele eindgebruikers.  Voldoende beschikbare middelen bij deelnemende basisbibliotheken om de aanpak te borgen in het meerjarenbeleid;  Voldoende capaciteit om het project uit te voeren bij de basisbibliotheken;  Voldoende professionaliteit/expertise bij de deelnemende basisbibliotheken. Door middel van de kenniskaravaan wordt in 2015 aan de professionaliteit van de bibliotheekmedewerkers gewerkt;  Goede digitale infrastructuur bij de deelnemende bibliotheken. In de afgelopen jaren is er ook bij bibliotheken een bewustzijn gecreëerd over het belang van mediawijsheid voor de samenleving. De start is gemaakt. Stopzetten van provinciale aandacht en middelen betekent dat

31

Toelichting

de continuïteit in het gedrang komt. Dit terwijl juist bij een onderwerp als mediawijsheid er steeds aandacht voor nieuwe ontwikkelingen en daarbij behorende competenties van burgers nodig is. Er is een relatie met de volgende projecten:  Taal & Media voor jeugd en jongeren en Taal & Media voor specifieke doelgroepen. De drie projecten werken gezamenlijk (ieder vanuit het eigen perspectief met de eigen doelgroep) aan één doelstelling: Verbeteren van de kwaliteit en de integratie van mediawijsheid in het onderwijs (in de breedste in van het woord: scholing van de wieg tot het graf) door intersectorale samenwerking.  De Brabantse collectie en content.  Innovatie & ondernemerschap.  Themagerichte allianties.  Selecteren, presenteren en inspireren.

Projectleider Cubiss

Angelique de Kort en Petra van Oosterhout

Netwerkbegeleider

Moniek Wegman (Bibliotheek Midden-Brabant) en Anneke Oonincx (Bibliotheek VANnU)

Budget

€ 484.111,-

32

Periode Projectlijn

2015 Taal & Media voor (nieuwe) specifieke groepen

Samenvatting project

Met het project Taal & Media voor (nieuwe) specifieke doelgroepen zoals laaggeletterden en niet digitaal vaardigen, worden bibliotheken en andere organisaties en instellingen toegerust om mensen in kwetsbare posities en achterstandssituaties te bereiken, te enthousiasmeren en toe te leiden naar deze organisaties. Dit ten behoeve van hun verdere ontwikkeling zodat zij als zelfstandig burger beter kunnen participeren in de maatschappij. Ondersteunen en begeleiden van Brabantse organisaties op het gebied van dienstverlening m.b.t. specifieke doelgroepen, zoals laaggeletterden, inburgeraars en mensen die niet digitaal vaardig zijn. De versterking van de bibliotheek en haar samenwerkingspartners voor deze doelgroepen, waarbij het m.n. gaat om het creëren van een laagdrempelige open leeromgeving voor basisvaardigheden (zoals taal, rekenen, mediawijsheid, opvoedings- en gezondheidsvaardigheden). Actielijn Onderwijs: In 2015 werkt 60% van de Brabantse bibliotheken in het lokale werkveld samen met onderwijsinstellingen voor volwassenen om de kwetsbare groepen te ondersteunen in hun ontwikkeling.

Doelstellingen

Prestatie-indicatoren

Actielijn Bedrijfsleven: In 2015 werkt 50% van de Brabantse bibliotheken in het lokale werkveld samen met het bedrijfsleven om kwetsbare groepen te ondersteunen in hun ontwikkeling. Het bedrijfsleven is hierbij de vindplaats van kwetsbare groepen en samenwerkingspartner. We sluiten aan bij het landelijk plan waarin de Sociale Werkvoorziening en UWV partners zijn. Actielijn Gezin & Gezondheid: In 2015 werkt 40% van de Brabantse bibliotheken in het lokale werkveld samen met zorg- en gezondheidsorganisaties. Deze organisaties fungeren hierbij als vindplaats van kwetsbare groepen en als samenwerkingspartner. In 2015 is 80% van de Brabantse bibliotheken toegerust om in het lokale werkveld de doelgroep (mensen met een leeshandicap) te bedienen met het Loket Aangepast Lezen. Aansluiting bij het landelijk netwerk is hierbij een belangrijke factor.

Resultaten

In 2015 maakt 60% van de Brabantse bibliotheken gebruik van kenniscirkels en digitale nieuwsbrieven als platform van informatie- en kennisoverdracht op het gebied van laaggeletterdheid en digitale vaardigheden voor de specifieke doelgroep. Algemeen: Om vanuit de provinciale opdracht in 2016 vervolgstappen te zetten maken we in 2015: - Rapport met een overzicht van alle gemeenten in de provincie m.b.t. hun beleid richting ‘kwetsbare doelgroepen’. - Behoeftenonderzoek bij gemeenten n.a.v. de stelselwijziging die zich voltrekt onder het motto ’van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving’ (budget voor de volwasseneneducatie, de arbeidsmarktparticipatie, de maatschappelijke ondersteuning

33

(Wmo), de zorg voor ouderen en gehandicapten (AWBZ) en de jeugdzorg). In beeld wordt gebracht wat de behoeften zijn bij gemeenten wat betreft participatie van kwetsbare groepen , o.a. groepen met afstand tot de arbeidsmarkt. Actielijn Onderwijs:  Er zijn drie regionale samenwerkingsverbanden op arbeidsmarktniveau gerealiseerd.  Drie bibliotheken breiden de dienstverlening op lees- en schrijfpleinen uit i.s.m. andere organisaties. (voorbeelden zijn: inzet vrijwilligers, samenwerking met vrijwilligersorganisaties, doelgroep vrouwen, inzetten op preventie van laaggeletterdheid, bijvoorbeeld laaggeletterde jonge ouders). ). Dit om de doelgroep beter te bedienen en meer kwetsbare groepen te bereiken.  Workshop voor bibliotheekmedewerkers en vrijwilligers ‘Herkennen en doorverwijzen van laaggeletterden’  Drie bibliotheken realiseren een Educatieve kaart voor hun werkgebied (overzicht van cursusaanbod voor laaggeletterden en inburgeraars voor intermediairs)  Workshops ‘Herkennen en doorverwijzen van laaggeletterden’ voor bibliotheekmedewerkers en vrijwilligers. Actielijn Bedrijfsleven:  In aansluiting op het Pact Brabant en het Beleidsplan Maatschappelijk Betrokken Ondernemen / Social Return Provincie Noord-Brabant 2014 – 2018, realiseren we samenwerkingsverbanden met de Sociale Werkvoorziening om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in hun ontwikkeling te ondersteunen.  Drie bibliotheken hebben een dienstverlening gerealiseerd voor specifieke doelgroepen (o.a.zzp-ers en bedrijfsleven) n.a.v. ‘De bibliotheek voor ondernemers’, Walk&Talks (netwerkbijeenkomsten werkzoekenden) en de sollicitatietraining voor laagopgeleide volwassenen ‘Jouw voorsprong op de rest’ .  Drie bibliotheken zetten i.s.m. gemeenten en UWV een dienstverlening in gericht op toeleiding naar werk (Taal & Werkplein) Actielijn Gezin & Gezondheid:  Vijf bibliotheken werken samen met andere organisaties (zorg, welzijn, maatschappelijke organisaties op gebied van dementie) en gemeenten m.b.t. bijeenkomsten dementie in hun werkgebied. Dit om mensen te informeren en meer begrip te kweken.  Zestien bibliotheken bedienen de doelgroep mensen met een leeshandicap, met het Loket Aangepast Lezen.  Drie bibliotheken bereiken de doelgroep Kwetsbare Ouderen door de organisatie van een voorleesactiviteit voor Ouderen  Drie bibliotheken ondersteunen hun gemeente op het gebied van het sociaal domein.(gezondheidsvaardigheden, sociale cohesie, opvoeding etc.).

34

Bovenstaande resultaten leiden tot een groter bereik van kwetsbare groepen in de provincie Noord-Brabant om hen te ondersteunen in hun ontwikkeling zodat zij beter kunnen participeren in de maatschappij. Bibliotheken en hun samenwerkingspartners zijn beter toegerust om hun dienstverlening aan deze groep vorm te geven.

Activiteiten

Planning

Platform: Bibliotheekmedewerkers worden beter toegerust door deskundigheidsbevordering en expertiseoverdracht o.a. door:  Digitale nieuwsbrieven;  Een kenniscirkel;  Een congres. Meetinstrumenten: monitoring en inzetten van bestaande meetinstrumenten. Bovenstaande resultaten binnen de drie actielijnen kunnen in de toekomst worden uitgerold bij bibliotheken en andere organisaties door ophalen, vastleggen en verspreiden van ervaringen (formats, projectplannen, draaiboeken etc.).  In het rapport ‘Ken uw doelgroep’ (Analyse van kwetsbare groepen op wijkniveau in een gemeente) wordt een onderdeel toegevoegd gericht op preventie van laaggeletterdheid;  Een activiteit gericht op de borging van kennis en ervaringen van bibliotheekspecialisten m.b.t. Ouderen en Aangepast Lezen;  Rapport ‘Ken uw doelgroep’ wordt ingezet als basis voor drie regionale samenwerkingsverbanden op arbeidsmarktniveau;  Ondersteuning van het project EVA gericht op de emancipatie van vrouwen (Stichting Lezen & Schrijven);  Deelnemen aan Landelijk Overleg Aangepast Lezen;  Inzet op ondersteuning van activiteiten van gemeenten in het sociaal domein. Dit In het kader van de decentralisatie van landelijke taken;  Activiteiten gericht op dienstverlening aan Ouderen  Ontwikkelen van een Educatieve Kaart;  De samenwerking met een woningbouwcorporatie wordt gerealiseerd;  Professionaliseren van medewerkers;  Kennisdeling en faciliteren van kennisdeling op gebied van (landelijke) aanpakken, trends en ontwikkelingen;  Begeleiding, facilitering en ondersteuning van bibliotheken bij implementatie van landelijke aanpakken;  Begeleiding, facilitering en ondersteuning van bibliotheken bij het opereren in netwerken;  Een activiteit gericht op de preventie van laaggeletterdheid; de doelgroep laagopgeleide en laaggeletterde jonge ouders. Kwartaal 1: - Uitrol van activiteiten en deelprojecten (2013 en 2014) binnen de drie actielijnen.

35

Kwartaal 2: - Uitrol van activiteiten en deelprojecten binnen de drie actielijnen. - Digitale nieuwsbrieven. - Kenniscirkel. Kwartaal 3: - Uitrol van activiteiten en deelprojecten binnen de drie actielijnen. - Digitale nieuwsbrieven. Kwartaal 4: - Congres. - Digitale nieuwsbrieven. Continu: Klanttevredenheid

Randvoorwaarden

Risicoanalyse

Toelichting

- Opleveren resultaten volgens werkplan 2015. In 2015 wordt klantonderzoek gedaan naar de meerwaarde van de projectactiviteiten bij de bibliotheken en samenwerkingspartners. Zij beoordelen de producten en diensten als effectief en zijn tevreden over de geleverde meerwaarde in de projecten op de terreinen afstemming, verwachtingen, processen, vorm en inhoud. Ook wordt ingezet een landelijke monitor bij bibliotheken en deelnemers: het betreft hier een kwantitatieven en kwalitatieve meting. Naast de algemene randvoorwaarden uit het meerjarenbeleidsplan zijn er de volgende randvoorwaarden:  Brabantse bibliotheken hebben laaggeletterdheid en mediawijsheid opgenomen in hun beleid;  Er is voldoende capaciteit om het project uit te voeren in het projectteam en in de bibliotheken;  Er is samenwerking met de andere twee projecten binnen Taal & Media;  Er is een samenwerking met het Limburgse project Expertisenetwerk Basisvaardigheden Limburg voor kennisdeling en uitwisseling goede praktijkervaringen.  Bezuinigingen bij bibliotheken/te weinig beschikbare middelen.  Bibliotheek legt prioriteit niet bij de doelgroepen en samenwerkingspartners;  Onvoldoende bereidheid tot samenwerking tussen Brabantse bibliotheken om schaalgrootte te bewerkstelligen. Voorzorgsmaatregelen: binnen de projectlijn zoeken we actief naar financieringsmogelijkheden van de projecten buiten de bibliotheeksubsidies. Deze projectlijn start met bibliotheken die prioriteit leggen bij de specifieke doelgroepen en beogen met succesvolle projecten andere bibliotheken te verleiden. Er is een relatie met de volgende projecten:  Taal & Media voor klanten van de bibliotheek en Taal & Media voor jeugd en jongeren. De drie projecten werken gezamenlijk (ieder vanuit het eigen perspectief met de eigen doelgroep) aan één doelstelling: Verbeteren van de kwaliteit en de integratie van mediawijsheid in het onderwijs (in de breedste in van het woord: scholing van de wieg tot het graf) door intersectorale samenwerking;

36

     

Themagerichte allianties; De Brabantse collecties en content; Stimuleren van innovatie & ondernemerschap; Logistiek; Selecteren, presenteren en inspireren; Samenwerking BNB netwerk.

Projectleider Cubiss

Petra van Oosterhout

Netwerkbegeleider

Anneke Oonincx (Bibliotheek VANnU)

Budget

€ 518.250,-

37

Periode Projectlijn

2015 Brabantse Collecties en Content

Samenvatting project

Een goede informatievoorziening voor de Brabantse burgers is belangrijk. Het project ‘Brabantse Collecties en Content’ levert een eenduidige en samenhangende ontsluiting van content (multimediaal, fysiek en digitaal) in en over Brabant. Daarnaast voorziet het de Brabantse bibliotheken in de nodige instrumenten om de collectie en content af te stemmen op de vraag en behoefte van de Brabantse burger. Eind 2015 heeft de Brabantse burger toegang tot de openbaar beschikbare Brabantse collectie. Programma Content  Eind 2015 is content van tenminste 3 samenwerkingspartners beschikbaar in een Linked Open Data (LOD) architectuur, op basis waarvan toepassingen gemaakt kunnen worden door verschillende partijen;  Het klantenpanel beoordeelt de kwaliteit van de content en de mogelijkheden om daar toepassingen op te ontwikkelen, met tenminste een 7 (zie ook onderdeel klanttevredenheid)  Alle UITpunten maken gebruik van G!DS als bron voor evenementenregistratie;  Leveren van alle gevraagde content t.b.v. de te ontwikkelen toepassingen, in samenwerking met de projecten Selecteren, Presenteren en Inspireren en Plusdiensten.

Doelstellingen Prestatie-indicatoren

Programma Bibiotheekondersteuning



Resultaten

100% van de Brabantse bibliotheken is eind 2015 aangesloten op de Nationale BibliotheekCatalogus (NBC); Programma Content In 2013 en 2014 is gewerkt aan een aanbodgerichte infrastructuur, om de mogelijkheden hiervan te presenteren en delen met betrokken projecten en partijen. Dit heeft geleid tot een Linked Open Data omgeving (dataspace) waar ruim 1 miljard referenties staan opgenomen naar brongegevens van contentleveranciers. De infrastructuur biedt een solide basis om in 2015 de slag naar een vraaggerichte infrastructuur te maken. Dat betekent dat nieuwe bronnen gekoppeld en ontsloten worden, data wordt verrijkt, en nieuwe referenties worden ingebouwd. Dit vindt plaats op basis van behoeften vanuit samenwerkingspartners en aanpalende projecten zoals Selecteren, Presenteren en Inspireren. Daarnaast worden in 2015 de mogelijkheden voor user generated content onderzocht en indien mogelijk geïmplementeerd. Ook worden in 2015 werkafspraken gemaakt over borging van de infrastructuur.

  

Vernieuwde website UITpunten op basis van G!DS; Bibliotheekmedewerkers van de UITpunten zijn getraind in het gebruik van G!DS t.b.v. de evenementenregistratie; Eind 2015 zijn er 3 samenwerkingstrajecten tot stand gekomen met contentleveranciers;

38



   

De samenwerkingsmogelijkheden van contentleveranciers met openbare bibliotheken zijn verkend. Te denken valt aan: Omroep Brabant, VisitBrabant, BHIC. De contentbehoefte wordt vanuit de projectlijn Selecteren, Presenteren en Informeren (SPI) onderzocht en aangegeven; De website hackalod.nl is ingericht als broedplaats voor ideeën; De content van G!DS is geïntegreerd in de LOD-architectuur; Onderzoeksrapport m.b.t. mogelijkheden om User Generated Content toe te voegen aan de LOD-architectuur; Een document met daarin aanbevelingen wat te doen met de ontwikkelde producten na 2015, met daaraan gekoppeld een eventueel verdienmodel.

Programma Bibiotheekondersteuning



Activiteiten

Onderzoeksrapport naar de functionaliteiten van de Brabantwijzer, aansluitend bij behoefte van bibliotheken en klanten, in relatie tot de mogelijkheden van de NBC;  Stuurinformatie blijft nodig en gewenst bij bibliotheken. De complexiteit van de huidige informatiearchitectuur van STIB is aanleiding om deze te reduceren naar een acceptabel en toekomstbestendig basisniveau. De bibliotheken worden in 2015 van primaire stuurinformatie voorzien, op een zo correct en accuraat mogelijke wijze. Later in het jaar vindt doorontwikkeling plaats waardoor ook specifiekere stuurinformatie wordt aangeboden. Programma Content  Uitbouwen van samenwerkingspartners t.a.v. de te ontsluiten content;  Onderhoud en beheer van website hackalod.nl. Ideeën voor nieuwe toepassingen kunnen van daaruit worden opgepakt;  Afronden integratie GIDS in LOD-architectuur;  Beheer en exploitatie LOD-architectuur;  Onderzoeken van mogelijkheden User Generated Content (USG) in de LOD-architectuur;  Op basis van de aangegeven behoefte aan content (vanuit de projectlijn SPI) benaderen van partijen om gezamenlijk content te ontsluiten. Programma Bibliotheekondersteuning  Aansluiten en monitoren van individuele bibliotheken op de NBC;  Adviseren van bibliotheken rondom inzet van nieuwsbriefmodules;  Updaten van de Brabantwijzer, op basis van de onderzochte behoefte vanuit de projectlijn SPI;  Ondersteunen van bibliotheken bij het volledig aansluiting op de NBC, o.a. door middel van het begeleiden van het wegwerken van uitvallijsten (uitvallijsten bevatten het percentage materialen dat nog niet aansluit op de NBC. T.b.v. synchronisatie moet 100 % aansluiten);

39

  





Planning

Afstemming en kennisdeling met landelijke partijen als BNL; Onderhouden van G!DS; Adviseren en ondersteunen van bibliotheken bij de aansluiting op het landelijke datawarehouse, vooruitlopend op de ontwikkeling dat Bibliotheek.nl een informatievoorziening beschikbaar stelt; Doorontwikkelen website UITpunten, waarbij de samenwerkingsmogelijkheden met VisitBrabant als uitgangspunt gelden; Professionalisering van bibliotheekmedewerkers in het gebruik van GIDS (tbv UITpunten).

Kwartaal 1:  Onderzoeken mogelijkheden User Generated Content;  Doorontwikkeling website UITpunten;  Professionaliseren van bibliotheekmedewerkers in gebruik van GIDS;  Benaderen potentiele samenwerkingspartners;  Gids in LOD-architectuur;  Afspraken maken met omroep Brabant over samenwerking op het gebied van content. Kwartaal 2:  Opleveren website UITpunten;  Go/no go moment rondom uitwerking mogelijkheden User Generated;  Content;  Afsluiten contracten met samenwerkingspartners; Kwartaal 3:  Uitwerken en aanpassen van LOD-architectuur;  Projectproducten bestendigen en overdragen. Kwartaal 4:  Afronding project.

Klanttevredenheid

Randvoorwaarden

Continu:  Beheer en exploitatie van LOD-architectuur;  Aansluiten en monitoren bibliotheken op de NBC;  Advies en begeleiding van bibliotheken bij inzet van nieuwsbriefmodules. Er is een klantenpanel ingericht, bestaande uit een aantal vertegenwoordigers uit Brabantse bibliotheken en individuele eindgebruikers van de bibliotheek die gebruik maken van de producten en diensten die geleverd worden uit dit project. Dit klantenpanel waardeert de mate waarin ze ondersteund zijn om hun lokale informatiefunctie te vervullen met minimaal een 7.  Bereidheid bij bibliotheken en hun partners om samen te werken aan een eenduidige ontsluiting van Brabantse collecties. Volledige aansluiting op de NBC is noodzakelijk;

40

 

Risicoanalyse

 

Nauwe betrokkenheid vanuit de projecten ‘SPI’, ‘Themagerichte allianties’ en ‘Plusdiensten’; Activiteiten binnen het project worden zoveel mogelijk ontplooid samen met andere organisaties. Dit kunnen zowel bibliotheken zijn, als ook organisaties als Erfgoed Brabant, Kunstbalie, Omroep Brabant of bijv. andere lokale / landelijke organisaties. Vorming van allianties vergt veel tijd. Voorzorgsmaatregel: proactief overleg met projectlijn ‘Themagerichte allianties’; Vanuit SPI wordt een behoefte aan een bepaalde soort content gesignaleerd, die op dit moment nog niet voorhanden is. Een manier om daar mee om te gaan is door de content zelf te gaan samenstellen of verzamelen;



Toelichting

Vertraging in ontwikkeling van landelijke infrastructuur (NBC/DWH). Voorzorgsmaatregel: planning op aanpassen. De projecten ‘Selecteren, Presenteren en Inspireren’, ‘Themagerichte allianties’, ‘Plusdiensten’ en ‘Brabantse Collectie en Content’ werken gezamenlijk aan de ontsluiting en verbreding van de beschikbare collectie en content en daarmee aan de overkoepelende doelstelling van het programma ‘Content’: Gedeelde informatievoorzieningen voor het Brabantse publiek bestaande uit een gedeelde digitale infrastructuur, gedeelde content en gezamenlijke publiciteit. Etalage: Selecteren, presenteren en inspireren

Content Allianties

Projectleider Cubiss

Koen Baaij

Netwerkbegeleider

Wim Donkersloot (Bibliotheek Altena)

Budget

Gehele budget: € 695.000  Content: € 340.000

Contentinfrastructuur

 Bibliotheekondersteuning: € 355.000

41

Periode Projectlijn

2015 Selecteren, presenteren en inspireren (v/h De vraaggerichte bibliotheek)

Samenvatting project

In Brabant is een breed palet aan content beschikbaar voor de Brabantse burgers. Dit project draagt eraan bij dat de vindbaarheid van deze content wordt vergroot. Dit doen we door producten en diensten te ontwikkelen en in te zetten die de beschikbare content op actieve, wervende en klantvriendelijke wijze delen en presenteren. Thema’s die hierin een prominente rol spelen zijn onder andere Brabants Erfgoed, van Gogh, Sport en Participatie en Zorg. Dit project draagt bij aan het beter kunnen vinden en beter gebruiken, door klanten, van de beschikbare content en van de beschikbare kennis en expertise van de bibliotheekmedewerkers. Tevens draagt het bij aan het verhogen van de meerwaarde van de bibliotheek(functie).

Doelstellingen

Prestatie-indicatoren

Resultaten

Op 31 december 2015:  Maakt 75% van de Brabantse Bibliotheken gebruik van een of meerdere projectproducten van dit project en wordt hiermee de vindbaarheid van de Brabantse content verbeterd;  Zijn werkafspraken met betrokken partners gemaakt voor het in beheer nemen, uit faseren of aan reguliere dienstverlening toevoegen binnen het project ontwikkelde en toegepaste producten en diensten;  Is het innovatieve gehalte van de opgeleverde producten hoog. Minimaal 33% hiervan is nieuw binnen Brabant.  Is het gebruik van de ontwikkelde producten en diensten met tenminste 10% toegenomen ten opzichten van 2014. Na afronding van deze projectlijn is de vindbaarheid van een breed palet aan content verhoogd. Meer content is via nieuwe kanalen en toepassingen en op meer en andere locaties blijvend voor de Brabantse burger ontsloten, waarbij voor het eerst gebruik is gemaakt van nieuwe technieken (linked open data) en de mogelijkheden van user generated content. Dit komt tot uiting in de volgende producten en diensten: Reeds ontwikkelde producten, diensten en concepten:  Het online en offline platform Nederland Schrijft: realisatie van minimaal zes schrijverscommunities waarbinnen minimaal 100 verhalen jaarlijks worden toegevoegd en gedeeld.  De ontwikkelde schrijfwedstrijd wordt jaarlijks minimaal 1x ingezet voor een relevant Brabants thema. Het Nederland Schrijft platform dient hierbij als basis.  De ontwikkelde pop-up bibliotheek* wordt jaarlijks minimaal 12 keer ingezet als marketinginstrument en als middel voor samenwerking en alliantievorming met andere partijen.  De bibliotheekapp* wordt (kostendekkend) beheerd en bedient zo minimaal 25.000 bibliotheek klanten.  De Heritage Browser en multitouchtafel wordt op minimaal 15 plaatsen in Brabant ingezet om Brabants Erfgoed op een levendige wijze te ontsluiten. Dit wordt gedaan in nauwe samenwerking met Erfgoed Brabant en de Regionale Archieven.

42

* activiteiten met betrekking tot de onderdelen pop-up bibliotheek en bibliotheekapp zijn onderdeel het programma bibliotheekondersteuning.

Activiteiten en planning

Nieuwe ontwikkelingen en resultaten  De ontwikkeling van een nieuw erfgoed product genaamd ‘persoonlijke tijdslijn’. Dit product zal in 2015 worden gelanceerd;  Inzetbaar maken van de volgende nieuwe presentatiemiddelen: o Route app, om locatiegeboden content te ontsluiten. Hierbij wordt de samenwerking gezocht met o.a. VisitBrabant; o Narrowcasting, om door middel van audiovisuele displays doelgroepen te benaderen met specifieke content.  Hackalod – de ontwikkeling van een product op basis van linked open data naar aanleiding van de prototypes vanuit de hackelod;  Ontwikkeling van een educatieve toepassing verbonden aan de Heritage Browser en multitouchtafel  Ontwikkeling van de bibliotheek App zodat deze aansluit op de landelijke digitale infrastructuur.  Gecoördineerde content ontsluiting met gebruik van bestaande presentatiemiddelen rondom de thema’s:  Van Gogh  Erfgoed en Sport  Participatie en zorg Hierbij zal ook een verbinding worden gemaakt met de Kenniscloud van de Plusbibliotheken. Ook zal de samenwerking met Erfgoed Brabant verder worden uitgebouwd. Dit zal resulteren in een overdraagbaar concept voor contextualisering.  Ontwikkeling van een educatieve toepassing verbonden aan de Heritage Browser en multitouchtafel  Doorontwikkeling van de bibliotheek App zodat deze aansluit op de landelijke digitale infrastructuur. Januari – april  Implementatie van Gogh aanpak;  Ontwikkelen van de Erfgoed en Sport tool;  Ontwikkelen participatie en zorg aanpak;  Ontwikkeling hackalod product  Proef met route app;  Go-No Go op inzet narrowcasting;  Implementatie Persoonlijke tijdslijn;  Ronde tafel sessie 1. Mei – augustus  Promotie van Gogh aanpak;  Implementatie Erfgoed en Sport tool (mits Go);  Implementatie participatie en zorg aanpak;  Implementatie Hackalod product (mits Go);  Besluitvorming over Route App;

43

  

Voorbereidingen narrowcasting (mits Go); Promotie persoonlijke tijdslijn; Ronde tafel sessie 2.

September – december  Promotie en ondersteuning van Gogh aanpak;  Promotie en ondersteuning Erfgoed en Sport tool;  Promotie en ondersteuning participatie en zorg aanpak;  Uitrol en promotie Route app (mits Go);  Implementatie narrowcasting (mits Go);  Promotie persoonlijke tijdslijn;  Ronde tafel sessie 3.

Klanttevredenheid

Randvoorwaarden

Doorlopend  Inzet van de Pop-up bibliotheek;  Inzet van de Heritage Browser op diverse publiekslocaties;  Beheer bibliotheek app (kostendekkend);  Beheer Nederland Schrijft (kostendekkend). De resultaten moeten voldoen aan de volgende eisen:  Bibliotheken zijn tevreden tot zeer tevreden over de meerwaarde die in de vorm van activiteiten en ondersteuning vanuit het project wordt gecreëerd;  De verschillende producten sluiten aan bij de behoefte van de klant. Dit blijkt uit het gebruik en de feedback die hierop wordt gegeven. Op basis van de feedback worden de producten en diensten geëvalueerd en aangepast en daar waar nodig stopgezet. Innovatie en vernieuwing Dit project moet bijdragen aan de innovatie en vernieuwing binnen het netwerk. Een deel van de op te leveren producten en diensten moet dan ook nieuw zijn in Brabant. Vraag- en klantgericht Alle producten en diensten die binnen dit project worden ontwikkeld zijn gericht op de klant als eindgebruiker. Deze moeten dan ook direct aansluiten op een klantvraag cq –behoefte. De Brabantse bibliotheken en hun partners zijn hierbij de etalage , de leverancier, en zodoende is voldoende interesse en animo vanuit deze groep ook essentieel.

Risicoanalyse

Voor en met bibliotheken Het publieksbereik van de bibliotheken wordt gebruikt om de Brabanders te bereiken. Dit project levert producten en diensten voor deze klanten. Deze zullen ontwikkeld worden door binnen dit project actief samen te werken met bibliotheken in Brabant. Binnen het projectteam zullen daarom diverse deskundigen van bibliotheken worden ingezet.  Vertraagde oplevering van de digitale landelijke infrastructuur; o Voorzorgsmaatregel: werken met standaarden. Zo vroeg mogelijk in overleg treden met deskundigen BNL.

44



Bibliotheken gebruiken nieuwe producten en diensten onvoldoende; o Voorzorgsmaatregel: betrekken bibliotheken bij het project



Toelichting

Bieden nieuwe producten en diensten wel meerwaarde; o Voorzorgsmaatregel: vertrekpunt zijn goede trend- en vraaganalyses. Daarnaast kunnen bij verschillende onderdelen klanten en partners worden betrokken bij ontwikkeling (co-creatie); o Leren van mislukkingen: een deel van de nieuwe ontwikkelingen en innovaties redt de eindstreep niet. Bij stopzetting van een ontwikkeld product of dienst zal een evaluatie plaatsvinden om te kunnen leren van de mislukte introducties. Het project is onderdeel van het programma content. Zodoende is er een sterke verbinding tussen de projectonderdelen Themagerichte allianties en Brabantse collectie en content. Door nauw samen te werken met de verschillende onderdelen binnen Content zal dit project fungeren als Etalage. Etalage: Selecteren, presenteren en inspireren

Content Allianties

Contentinfrastructuur

Naast de projectlijnen binnen het Content programma zijn er ook veel raakvlakken met:  Taal en Media voor klanten van de bibliotheek  Innovatie van de lokale bibliotheek Bij de (door)ontwikkeling van de producten en diensten zal actief de verbinding worden gezocht met deze twee projecten. Projectleider Cubiss

Rutger van den Assem

Netwerkbegeleider

Pieternel Thijssen (Bibliotheek Midden-Brabant)

Budget

€ 400.000,€ 324.532,- programma content € 75.468,- programma bibliotheekondersteuning.

45

Periode Projectlijn

2015 Plusdiensten

Samenvatting project

Het project Plusdiensten faciliteert de toegang tot informatie en kennis en ontwikkelt activiteiten om te komen tot kennisuitwisseling en kennisverrijking voor de doelgroep hoger opgeleiden (HBO-plus). De activiteiten vallen deels onder het onderdeel Bibliotheekondersteuning en deels onder het programma Content. In dit projectblad wordt per onderdeel aangegeven wat bij de verschillende lijnen hoort. Plusdiensten maakt een ontwikkeling door van enkel het faciliteren van toegang tot informatie (ook van Universiteiten en de Koninklijke Bibliotheek) naar het betrekken van hoogopgeleiden bij het verrijken van kennis. Op die manier leveren wij een bijdrage aan het doel van de provincie van een plaats in de Europese top 5 van kennisregio’s. Plusdiensten sluit aan op de nieuwe bibliotheekwet en het provinciaal beleid waarin kennis en content een belangrijke rol spelen.

Doelstellingen

Bibliotheekondersteuning Plusdiensten faciliteert hoogopgeleiden in de toegang tot kennis en biedt mogelijkheden kennis te delen en netwerken te vormen. De bibliotheekfunctie draagt bij aan het op peil houden en ontwikkelen van kennis voor hoogopgeleide Brabanders. Interbibliothecair leenverkeer blijft de komende jaren belangrijk. Het gaat hier nog vaak om titels die niet als E-Books te leen zijn. Plusdiensten zal de landelijke ontwikkelingen rond de Nationale Centrale Catalogus en de mogelijke veranderingen in het Interbibliothecair leenverkeer nauwlettend volgen en de belangen van de Brabantse bibliotheken behartigen waar het gaat om bijvoorbeeld het inrichten van het IBL systeem en het aanvragen van titels buiten de regio. Programma Content In de huidige maatschappij van informatieovervloed neemt het belang van kennis (toegepaste informatie) toe. Plusdiensten vervult de makelaarsfunctie ten aanzien van het kennisaanbod voor de hoger opgeleiden. Hierin werkt Plusdiensten samen met de andere projecten binnen de programmalijn Content. De digitale etalages zijn een voorbeeld van digitale content. Ze worden opgenomen in de bibliotheekcatalogi zodat de thema’s beter gevonden worden door mensen die op zoek zijn naar informatie. Ieder jaar komen er nieuwe thema’s bij en worden er andere thema’s uitgewerkt. De digitale etalage Brabants Erfgoed is opgezet om een verbinding te leggen tussen Brabant, het verleden en de informatie die in bibliotheken en bij Erfgoed organisaties aanwezig is. Door voor thema’s te kiezen die actueel zijn worden de etalages goed bezocht. In 2014 zijn er twee thema’s uitgewerkt. Dat wil Plusdiensten de komende jaren uitbouwen met zes thema’s per jaar. In 2015 worden de KennisCloud en Paradigma gekoppeld. Na 2015 wordt het concept van kennis uitwisseling in fysieke ontmoetingen met een digitale component en een digitaal netwerk verder uitgerold. Daarbij wordt ook aangesloten bij Bibliotheek.nl/Koninklijke Bibliotheek.

46

Prestatie-indicatoren

Bibliotheekondersteuning:  16.000 aanvragen via het interbibliothecair leenverkeer waarvan 45 % wordt gehonoreerd binnen Brabant;  Plusdiensten levert een bijdrage aan het delen van kennis met andere kennisinstellingen zoals andere bibliotheken, erfgoedorganisaties, hogescholen en universiteiten en de Koninklijke Bibliotheek. De kennisinstellingen waar Plusdiensten mee samen werkt waarderen deze samenwerking als goed. In september 205 wordt er een enquête gehouden onder de Brabantse Netwerk Bibliotheken waarin de waardering van de plusproducten wordt gemeten. Programma Content:  Waardering van bezoekers en mee kijkers bijeenkomsten is minimaal goed;  Alle Paradigma en Kenniswerkplaatsbijeenkomsten worden in cocreatie met andere (kennis)instellingen ontwikkeld;  5 digitale etalages met ieder minimaal 6 nieuwe thema’s per jaar. Deze thema’s zijn gerelateerd aan maatschappelijke ontwikkelingen en in samenspraak met kennisinstellingen gekozen;  Uitrol van de KennisCloud naar 2 andere regio’s;  Minimaal 350 mensen nemen deel aan de KennisCloud.

Resultaten

Programma Bibliotheekondersteuning:  Verwerken van 16.000 IBL aanvragen;  Zwaartepuntcollecties Opvoeding & Onderwijs, Marketing & Management en Kunst & Design zijn geoptimaliseerd en afgestemd op landelijke afspraken t.b.v. de collectie Nederland zodat media optimaal beschikbaar zijn voor de doelgroep;  Samenwerkingsafspraken m.b.t. de collectie met het Brabants Netwerk van Openbare Bibliotheken en andere partners met bibliotheekcollecties, zoals Tilburg University over de Brabant Collectie en het Van Abbe Museum over de collectie kunstboeken over de HBO+ collectie (=long tail) worden nageleefd. Hierdoor blijven titels beschikbaar binnen het Brabants en Landelijk netwerk. Programma Content  6 nieuwe themadossiers voor de digitale etalages: Opvoeding & Onderwijs, Management & Marketing, Kunst & Design en Innovatie & Maatschappij. Zes oude dossiers worden geactualiseerd;  6 nieuwe thema’s voor de nieuwe Digitale etalage Brabants Erfgoed. Deze etalage is de bijdrage voor Plusdiensten aan de samenwerking van de programmalijn Content rond het ontsluiten van erfgoed;  Toename van het gebruik van de digitale etalages met 5%;



Samenwerking met andere projecten binnen de programmalijn Content zoals bijvoorbeeld het promoten van de digitale etalages via het project Selecteren, Presenteren en Inspireren.

47

KennisCloud/ Kenniswerkplaats / Paradigma  Minimaal 8 bijeenkomsten van de Kenniswerkplaats / Paradigma op verschillende Brabantse locaties met digitale component via de KennisCloud;  Waar het past bij de werkwijze worden bijeenkomsten gestreamd en wordt er een compilatie gemaakt t.b.v. de KennisCloud en de digitale etalages;  Een van de bijeenkomsten wordt georganiseerd rond een thema dat wordt aangedragen door het project Selecteren, Presenteren en Informeren uit de programmalijn Content;  Start integratie KennisCloud, Kenniswerkplaats en Paradigma tot een geheel met fysieke bijeenkomsten en een digitale component;  Opleveren functieprofiel Community Librarian en de functie toetsen in de praktijk; Landelijke borging voor de KennisCloud bijvoorbeeld als onderdeel van de digitale informatievoorziening van de landelijke Plusdiensten. Activiteiten

Programma Bibliotheekondersteuning:  Interbibliothecair leenverkeer;  Er is via de Brabantse bibliotheken een optimale achtergrondcollectie beschikbaar voor de Brabantse burger;  Afstemmen van HBO+ collecties en zwaartepuntcollecties;  Landelijke ontwikkelingen worden gevolgd door deelname aan landelijke netwerken;  Het uitvoeren en bijstellen van het in 2013 opgestelde communicatieplan 2013-2015;  Evaluatie communicatieplan. Programma Content Digitale etalages  Redactievoering van vier digitale etalages en het uitwerken van minimaal zes thema’s per etalage;  Doorontwikkeling en promotie van de digitale etalage Brabants Erfgoed Bijvoorbeeld door het ophalen van de vraag naar thema’s die in de digitale etalage kunnen worden uitgewerkt. KennisCloud, Kenniswerkplaats en Paradigma:  Het uitbouwen van het platform KennisCloud ten behoeve van het genereren en delen van waardevolle kennis bij personen. Zowel digitaal als fysiek.  Afstemming thema’s Paradigma en Kenniswerkplaats, waarbij het aandachtpunt voor Paradigma ligt op de wisselwerking tussen design en innovatieve technologie en maatschappelijke structuren. De insteek van de kenniswerkplaatsbijeenkomsten is gericht op het delen van kennis rond een lokale kwestie. Thema’s worden zo veel mogelijk in samenspraak met de deelnemende bibliotheken gekozen.

48

Planning

 Uitrol KennisCloud naar 2 andere Brabantse regio’s.  In 2014 worden minimaal 8 bijeenkomsten georganiseerd van Paradigma /Kenniswerkplaats.  De bijeenkomsten worden opgenomen en kunnen via streaming video live worden bekeken. De opnames zijn ook terug te zien via de digitale etalages. T.b.v. de borging van nieuw ontwikkelde kennis worden compilaties gemaakt.  Introductie en uitbouw van de functie community librarian  Plan 2016 Programma Bibliotheekondersteuning Ieder kwartaal:  Interbibliothecair leenverkeer;  Collectieontwikkeling;  Uitvoering PR plan;  Deelname aan netwerkbijeenkomsten.  Kennisuitwisseling Kwartaal 1  Rapportage 2014 Kwartaal 2: e  Rapportage 1 4 maanden Kwartaal 3: e  Rapportage 2 4 maanden Kwartaal 4  Plan voor 2016 Programma Content Ieder kwartaal:  Uitwerking thema’s digitale etalages volgens planning;  Uitvoering PR plan;  Deelname aan netwerkbijeenkomsten. Kwartaal 1  Rapportage 2014  Vaststellen jaarthema’s digitale etalages;  2 bijeenkomsten Paradigma / Kenniswerkplaats; Kwartaal 2:  2 bijeenkomsten Paradigma / Kenniswerkplaats; e  Rapportage 1 4 maanden  Opschaling KennisCloud naar 1 andere regio’s Kwartaal 3:  2 bijeenkomsten Paradigma / Kenniswerkplaats; e  Rapportage 2 4 maanden  Opschaling KennisCloud naar 1 andere regio;  Onderzoek naar tevredenheid Brabantse Netwerk Bibliotheken Kwartaal 4:  Plan voor 2016;  2 bijeenkomsten Paradigma / Kenniswerkplaats;  Evaluatie bijeenkomsten

 Evaluatie KennisCloud;

49

Klanttevredenheid

Randvoorwaarden

Risicoanalyse

Programma Bibliotheekondersteuning  Op basis van het communicatieplan worden de resultaten met de klanten geëvalueerd. 80% van de bibliotheken is tevreden over het Interbibliothecair leenverkeer en waardeert deze dienst met minimaal een 7,5. (Meten samen met tevredenheid over logistiek); Programma Content  De klanttevredenheid van de digitale etalages wordt gemeten via social media en gewaardeerd met min.7,5. Programma Bibliotheekondersteuning:  Zichtbaarheid van producten en diensten voor eindgebruikers van basisbibliotheken;  Niet stand alone ontwikkelen, maar samen met andere partners;  Aansluiting bij landelijke initiatieven van bibliotheek.nl en Plusinitiatieven zoals het convenant zwaartepunten o.a. in het kader van de taakverdeling tussen Plusbibliotheken en de Koninklijke Bibliotheek. Programma Content  Niet stand alone ontwikkelen, maar samen met andere partners;  Uitrol van activiteiten in andere plaatsen is noodzakelijk.  Landelijke digitale infrastructuur moet doorontwikkeld zijn i.v.m. digitale etalages, de nationale bibliotheekcatalogus en een gebruiksvriendelijk interbibliothecair leensysteem. → Voorzorgsmaatregel: Vertragingen zullen deels kunnen worden ondervangen door extra inzet van social media. → Voorzorgsmaatregel: Via deelname aan het landelijk plusnetwerk zal invloed worden uitgeoefend op dit proces.



Toelichting

HBO-plusdoelgroep heeft bij sommige bibliotheken geen prioriteit, waardoor klanten onvoldoende worden bereikt. → Voorzorgsmaatregel: Door gemakkelijk toepasbare producten (bijvoorbeeld widgets) aan te leveren kan de lokale bibliotheek met minimale inspanningen gebruik maken van diensten. → Voorzorgsmaatregel: In de samenwerkingsverbanden afspraken maken over de rol van de lokale bibliotheek. Er is een relatie met de volgende projecten:  Taal & Media voor klanten van de bibliotheek  Brabantse collecties en content  Themagerichte allianties  Selecteren, presenteren en inspireren  Ondernemerschap en innovatie  Logistiek

Projectleider Cubiss

Ingrid Fest (Bibliotheek Eindhoven)

Netwerkbegeleider

Ruud Hakvoort (Bibliotheek Helmond-Peel)

Budget

Bibliotheekondersteuning Content

€ 103.512,€ 291.560,-

Totaal: € 430.240,- (incl. € 35.168,- projectmanagement)

50

Periode Projectlijn

2015 Themagerichte Allianties

Samenvatting project

De Brabantse bibliotheken gaan samenwerkingsrelaties aan met relevante lokale, regionale en provinciale organisaties en netwerken op voor de Brabantse burgers aansprekende thema’s met als doel de Brabantse collectie te verrijken en te ontsluiten. Het verrijken en ontsluiten van de Brabantse collectie in samenwerking met relevante lokale, regionale, provinciale en landelijke partners. Met deze partners wordt een structurele relatie aangegaan. Het aangaan en vormgeven van succesvolle samenwerkingsrelaties wordt overdraagbaar gemaakt naar alle Brabantse bibliotheken. Een en ander is er op gericht de eindgebruiker vanuit een breder perspectief (content in de ruime zin van het woord) te kunnen bedienen Die duurzame samenwerking is aantoonbaar doordat de collectie van de bibliotheek wordt verrijkt.

Doelstellingen

Prestatie-indicatoren

Resultaten

De bibliotheek als open toegangspoort naar informatie wordt verrijkt met content van samenwerkingspartners. De Brabantse burger wordt op eenduidige wijze bediend in zijn informatiebehoefte en toe geleid naar verdieping bij relevante instellingen.  In 2015 heeft één op de drie (7) bibliotheken een duurzame samenwerkingsrelatie met een externe partner op het gebied van content;  In 2015 zijn met minimaal 10 potentiele kandidaten/partners nieuwe relaties gelegd vanuit bibliotheken en projecten;  Eind 2015 zijn met tenminste 10 provinciale content partners gezamenlijke activiteiten gerealiseerd en liggen er werkafspraken voor het borgen van gezamenlijke activiteiten na 2015. Na afronding van het project is de Brabantse collectie verrijkt met content van bibliotheken en alliantiepartners, waarbij de techniek van linked open data nieuwe alliantie vormen heeft gecreëerd. Ook zijn de mogelijkheden van user generated content o.a. in samenwerking met instellingen voor hoger onderwijs toegepast voor verrijken van collecties. Dit komt tot uiting in de volgende resultaten:  Minimaal drie ronde tafel sessies ter ondersteuning van alliantievorming en communities, gericht op relevante Brabantse thema’s. Dit wordt gedaan in nauwe samenwerking met de andere onderdelen binnen het programma content;  1/3 van de Brabantse bibliotheken participeert zichtbaar binnen de activiteiten in het kader van Van Gogh 2015/Visit Brabant;  Minimaal drie publicaties op basis van gerealiseerde voorbeeldtrajecten voor delen van kennis en ervaringen op het gebied van alliantie vorming;  Minimaal twee bijeenkomsten rond het aangaan van allianties op basis van linked open data zijn georganiseerd;  Allianties die nodig zijn bij de ontwikkeling van een nieuw bovenlokaal ontsluitingsplatform ter vervanging van de Brabant Wijzer.

51

Activiteiten

Naar aanleiding van onderzoek onder Brabantse bibliotheken worden de volgende thema’s en onderwerpen genoemd. Deze onderwerpen zullen worden bekeken als onderwerp voor nieuwe allianties.  Culturele veld: Van Gogh en Jeronimus Bosch (voorbereiding 2016)  Erfgoed en Sport  Sociaal maatschappelijk domein: Participatie en Zorg  Samenwerkingskunde en gemeente

Planning

Kwartaal 1  Bureau Allianties wordt verder uitgerold en werkt aan een vijftal initiatievenop basis van bovenstande thema’s;  De samenwerking met Fontys Eindhoven rondom zelfredzaamheid wordt ontsloten via de Bibliotheek Midden Brabant en verder;  Publiceren artikel 1 over voorbeeldproject alliantievorming;  Actieve rol in van Gogh 2015 met meerder partners in aansluiting op de activiteiten van Visit Brabant; Kwartaal 2  Voortzetting van activiteiten en realisatie initiatieven op basis van de benoemde thema’s;;  Publiceren artikel 2 over voorbeeldproject alliantievorming;  Organiseren van eerste bijeenkomst alliantie vorming en linked open data.

Klanttevredenheid

Randvoorwaarden

Kwartaal 3 en 4  Nadruk op overdragen van de verworvenheden in de vorm van werkafspraken met alliantie partners;  Publiceren artikel 3 over voorbeeldproject alliantievorming;  Organiseren bijeenkomst twee alliantievorming en linked open data.  Afsluitende conferentie. Bibliotheken en de samenwerkingspartners worden bevraagd op hoe succesvol (duurzaam en geborgd) de samenwerkingsrelaties zijn, hoe bruikbaar het overdrachtsmodel is en in hoeverre het beantwoorden van opdrachten van bedrijven en/of overheidsinstanties door bibliotheken een gewenste uitbreiding van de dienstverlening is c.q. in een behoefte voorziet. De klanttevredenheid zal in nauw overleg en in samenwerking met de projecten Brabantse collectie en content en Selecteren, Presenteren en Inspireren worden onderzocht door een klantenpanel. Bijzondere aandacht is nodig voor het commitment vanuit de bibliotheken. Afstemming en vooral samenwerking tussen de projecten Brabantse collectie en Content, Selecteren, Presenteren en Inspireren en Samenwerking BNB is cruciaal bij de verdere ontwikkeling. Juist omdat Content bij alle projecten belangrijk is, is afstemming en samenwerking belangrijk.

52

Risicoanalyse

Toelichting

Ook de andere projecten binnen het Brabantse programma (Taal en media) kennen vele vormen van samenwerking met andere partijen en maken gebruik van de mogelijkheden die Bureau Allianties biedt:  Een goede samenwerking en met de lokale bibliotheken;  Een brede referentiegroep met deelnemers van buiten en binnen bibliotheek;  Producten en diensten zijn gericht op de eindgebruiker en sluit aan op hun informatiebehoefte;  Overdraagbaarheid best practices rond alliantievorming;  Samenwerkingspartners moeten de meerwaarde van de bibliotheek zien voor hun activiteiten./hoog Maatregel: verkenning op aard en intensiteit van de samenwerking in het kader van verrijking en ontsluiting collectie met de partners  Het commitment en mogelijkheden van de lokale bibliotheken vraagt specifieke aandacht. /hoog Maatregel: commitment verkrijgen door middel van informeren over de doelstellingen van het project. Mogelijkheden creëren door ondersteuning te bieden.  Bureau Allianties wordt onvoldoende gezien als ondersteuner bij opzetten samenwerking. /matig  In dit project worden andere competenties van bibliotheekmedewerkers verwacht, het risico bestaat dat zij deze niet in voldoende mate hebben. /gemiddeld Maatregel: Benoem de competenties en kennis; samen nadenken over gewenste acties Binnen het deelprogramma “Content” wordt samengewerkt . Met name de activiteiten van Selecteren, Presenteren en Inspireren en Themagerichte Allianties sluiten goed op elkaar aan. Het gaat uiteindelijk om het ontsluiten van relevante Content voor de Brabantse burger. Deze samenwerking zal in 2015 worden voortgezet en waar mogelijk verder worden uitgebouwd.

Projectleider Cubiss

Albert Bull

Netwerkbegeleider

Paul van Royen (BiblioPlus)

Budget

€ 100.000,-

53

Periode Projectlijn

2015 Samenwerking BNB netwerk

Samenvatting project

Het bevorderen, faciliteren en realiseren van verschillende vormen van samenwerking tussen Brabantse bibliotheken door het vormgeven en uitvoeren van een aantal projecten. De doelstelling is het initiëren van vernieuwing binnen het Brabantse bibliotheeknetwerk. Vanuit onze visie worden aandachtsgebieden door de bibliotheken zelf gesignaleerd en benoemd, vinden bibliotheken en andere partners elkaar in kansrijke initiatieven en wordt het delen van kennis een middel om binnen de branche te innoveren met als doel actief burgerschap realiseren en ondersteunen. Deelnamepercentage 2015:  75% van de Brabantse bibliotheken nemen deel aan het project en delen actief kennis;  Minimaal 6 bibliotheken nemen deel aan de expertise/talentenpool;  Minimaal 55 actieve Brabantse groepen delen kennis op Biebtobieb en minimaal 700 Brabantse deelnemers zijn actief op Biebtobieb;  Minimaal 2 bibliotheken nemen deel aan het (intensieve) vervolg van het Social innovation traject.

Doelstellingen

Prestatie-indicatoren

Resultaten

Kwaliteit:  De deelnemende Brabantse bibliotheken zijn tevreden tot zeer tevreden over de geleverde meerwaarde in de projecten op de terreinen afstemming, verwachtingen, processen, vorm en inhoud. Algemeen:  In 2015 staat overdraagbaarheid van de resultaten centraal: bij ieder projectonderdeel is daarvoor dan ook in deze periode specifiek aandacht. Kennisdeling Biebtobieb  Doel voor 2015 is overdracht van het project Biebtobieb naar landelijk niveau. Dat betekent dat in 2015 technische en inhoudelijke kennis wordt gedeeld en de verantwoordelijkheid wordt overgedragen. De rol van kartrekker verandert naar facilitator en begeleider;  In 2015 wordt Biebtobieb ingezet als intranet bij minimaal 2 Brabantse bibliotheken;  Er vindt dit jaar nog 1 grote aanpassing plaats om de technische functionaliteit verder te optimaliseren;  In 2015 is Biebtobieb volledig ingericht als kennisportal en archief voor alle BNB-activiteiten. Kennisdelen expertisepool  Er zijn in 2014 twee projecten gestart met de expertisepool. De expertisepool bestaat uit afgestudeerden die werken via een werkervaringsplaats en stagiaires. Centraal staat kennisdelen en efficiency realiseren. In 2015 worden deze voortgezet,

54



verbreed en zomer 2015 geëvalueerd. Het gaat om trajecten waarbij bibliotheken samenwerken aan het realiseren van nieuwe diensten/producten. Het resultaat is het vormgeven van meerdere pilots waarbinnen intensief door bibliotheken en ook met culturele/maatschappelijke instellingen of bedrijfsleven wordt samengewerkt aan concrete producten en diensten. In 2015 wordt de expertisepool uitgebreid met stagiaires van de opleiding Imageneering, het vervolg van het Social innovation traject. Aan dit intensieve traject nemen minimaal 2 bibliotheken nemen deel; Deelnemen/mede vormgeven aan een internationale conferentie (Breda) over Imagineering en de betekenis hiervan voor bibliotheken.

Kennisdelen community management  Uitvoeren van een pilot rond community management en participatie in landelijk project ‘werken in de bibliotheek van de toekomst’ Deelname van tenminste één Brabantse bibliotheek;  Delen van de pilotresultaten in publicatie of andere vorm ten behoeve van Brabantse bibliotheken met als doel een leidraad te bieden bij het opzetten en beheren van community’s tussen bibliotheken en burgers. Regie 3.0  Het thema van 2015 is netwerken. Sociale innovatie, netwerken, en allianties zijn in de toekomst essentieel binnen Brabant. Daarbij staat verbinding en actief burgerschap centraal. Op dit terrein wordt kennis verworven en ten behoeve van directeuren en beleidsmakers worden masterclasses georganiseerd. Doel is input geven om beleid vorm te geven;  Er verschijnt eind 2015 een publicatie ‘Netwerken’ met daarin nieuwe trends en ontwikkelingen in het culturele en maatschappelijke veld. Dit dient als leidraad voor beleidsbepalers en beslissers ten behoeve van projecten voor Brabantse burgers. Onderzoek  Eindevaluatie werkwijze BNB eind 2015.

Activiteiten en planning

Overig  Op verzoek van bibliotheken ondersteuning bieden bij de Brabantse Dorpen Derby (maximaal 64 uur). De ondersteuning kan op diverse beleidsterreinen worden geboden. Januari-april  Uitvoering pilot ‘communitymanagement’;  Deelname conferentie imagineering;  Uitvoering deel 2 expertisepool. Mei- augustus  Evaluatie en afsluiting kennisdelen pilot ‘nieuw delen’ met publicatie;

55

Klanttevredenheid

Randvoorwaarden

Risicoanalyse

Toelichting

Projectleider Cubiss Netwerkbegeleider Budget

 Uitvoering Masterclasses Regie 3.0. September- december  Evaluatie werkwijze BNB;  Evaluatie expertisepool;  Evaluatie en afsluiting Regie 3.0 (publicatie);  Afsluiting en overdracht Biebtobieb. De deelnemende Brabantse bibliotheken zijn tevreden tot zeer tevreden over de geleverde meerwaarde in de projecten op de terreinen afstemming, verwachtingen, processen, vorm en inhoud.  De resultaten moeten voldoen aan onderstaande eisen: Uit de evaluatie blijkt dat deelnemende Brabantse bibliotheken tevreden tot zeer tevreden zijn over de geleverde meerwaarde in de projecten op de terreinen afstemming, verwachtingen, processen, vorm en inhoud;  Uit de evaluatie moet blijken dat de projecten/projectonderdelen en de werkwijze nieuw elan en sprit opleveren in de Brabantse bibliotheekbranche. Uitgangspunt is een benadering vanuit de 3.0 gedachte waarbij het werken vanuit een netwerk, verbinding en nieuw leiderschap voorwaarde is;  De verschillende projecten sluiten aan bij behoefte van bibliotheken en worden door henzelf vormgegeven. Gebrek aan commitment of de mogelijkheid een bijdrage te leveren door bibliotheken door interne zaken en/of bezuinigingen. Dit is een doorlopend risico en wordt ondervangen door korte en compacte trajecten en zoveel mogelijk te ontzorgen. Voor het inspireren en faciliteren van samenwerking wordt nauw samengewerkt met het project ‘Innovatie en ondernemerschap’, zodat vernieuwing binnen de programma’s Mediawijsheid en Content op een effectieve en efficiënte manier wordt gerealiseerd. Daarnaast worden activiteiten uitgezet en wordt ondersteuning geboden aan de andere projecten en projectlijnen. Astrid Kraal Kiekie Peijs (Bibliotheek Het Markiezaat) € 246.402,-

56

Periode Projectlijn

2015 Stimuleren Innovatie & Ondernemerschap

Samenvatting project

Het project richt zich op het creëren van bewustwording en het vergroten van het urgentiebesef van innovatie en ondernemerschap bij bibliotheken en in samenwerking met partners. Voor het stimuleren van innovatie en ondernemerschap worden pilots en experimenten uitgevoerd om vanuit ervaringen te leren. De doelstelling is dat bibliotheken de noodzaak om te innoveren hebben omgezet naar beleid op het gebied van innovatie en ondernemerschap. Om dit te bereiken worden bibliotheken uitgedaagd om in samenwerking met externe partners nieuwe bibliotheekconcepten te ontwikkelen die voorzien in de behoeften van de Brabantse bibliotheekgebruiker van de toekomst. Deze nieuwe concepten geven een fundamenteel nieuwe invulling aan de kerntaken van bibliotheken.  Tussen 2013 en 2015 heeft minimaal 50% van de basisbibliotheken kennisgemaakt met de binnen dit project gerealiseerde nieuwe bibliotheekconcepten;  in 2015 neemt minimaal 75% van de basisbibliotheken deel aan één van de vier projectlijnen;  in 2015 heeft 60% van de bibliotheken innovatie als beleidsuitgangspunt opgenomen in beleidsplannen;  in 2015 heeft 40% van de bibliotheken cultureel ondernemerschap als beleidsuitgangspunt opgenomen in beleidsplannen. Eind 2015 zijn de volgende resultaten behaald:

Doelstellingen

Prestatie-indicatoren

Resultaten

Projectlijn 1 - Ontwikkeling Bibliotheekconcepten  DURF!kapitaal – op basis van een uitvraag van ideeën voor nieuwe bibliotheekconcepten worden binnen de projectlijn tenminste drie door een externe jury geselecteerde ideeën uitgewerkt en in de praktijk getest. . De concepten geven op een nieuwe manier invulling aan de rol van de bibliotheken en sluiten aan op verkregen kennis en inzichten uit de masterclasses Regie 3.0, Imagineering en Spelmakers-bijeenkomsten uit de projectperiode 2013-2015;  Wetenschap en techniek – Organiseren van zes inspiratiesessies ‘Toekomst Smakers’ i.c.m. de MakersBuzz. De inspiratiesessie wordt ingezet door bibliotheken om zich te profileren als innovatieve en vernieuwende instelling. Door de Brabantse burger kennis te laten maken met moderne technologieën en aan te zetten tot nadenken over deze technologieën in een veel breder perspectief dan de techniek alleen, versterkt de bibliotheek haar imago en verbreedt de bibliotheek haar bibliotheekfunctie. Projectlijn 2 – Houding & Cultuur  Uitvoeren van een pilot rond community management vanuit het bijbehorend landelijk project ‘Werken in de branche van de toekomst’ (deels Europees en landelijke gefinancierd);  Deelname van en expositie bij tenminste twee bibliotheken aan het kunstproject ‘Out of the bieb’, waarin jonge kunstenaars

57

beelden en verhalen van de bibliotheek van de toekomst tentoonstellen. Projectlijn 3 - Ondernemerschap & Verdienmodellen  Update kennisdossier projectfinanciering, 8x nieuwsbrief en online database;  Organiseren van één masterclass over ondernemerschap en financiering in de publieke sector;  Eerste lijns advies over subsidie- en fondswerving.

Activiteiten en planning

Projectlijn 4 – Onderzoek & Kennisdeling  4 magazines DURF! met trends op het gebied van innovatie en ondernemerschap binnen en buiten de bibliotheekbranche worden gepubliceerd en verspreid;  Conferentie voor delen van innovatieve bibliotheekconcepten en verdienmodellen vanuit projectperiode 2013-2015 (in samenwerking met andere projecten in het werkplan). Januari – april  Start ontwikkeling drie bibliotheekconcepten vanuit DURF!kapitaal;  E-magazine één opleveren;  Ontwikkeling tentoonstelling fotoproject ‘bibliotheek van de toekomst’;  Organiseren masterclass ondernemerschap en financiering;  Uitvoeren pilot ‘Werken in de branche van de toekomst’.  Drie lokale innovatie workshops ‘Toekomst Smakers’. Mei – augustus  Afronden en communicatie conceptontwikkeling DURF!kapitaal;  E-magazine twee en drie opleveren;  Afronden pilot ‘community management’ en delen resultaten;  Twee lokale innovatie workshops ‘Toekomst Smakers’.

Klanttevredenheid

Randvoorwaarden

September – december  Organiseren conferentie innovatie en ondernemerschap voor delen projectresultaten 2013-2015;  Expositie 1 en 2– kunstproject ‘Out of the bieb’;  E-magazine vier opleveren;  Een lokale innovatie workshop ‘Toekomst Smakers’. De resultaten moeten voldoen aan de volgende eisen:  Bibliotheken zijn tevreden tot zeer tevreden over de meerwaarde die in de vorm van activiteiten en ondersteuning vanuit het project stimuleren innovatie & ondernemerschap wordt gecreëerd;  De verschillende trajecten sluiten aan bij de behoeften van de bibliotheken en worden door Cubiss in co-creatie met bibliotheken en andere organisaties vormgegeven.  De verschillende projecten sluiten aan bij behoefte van bibliotheken en worden door henzelf vormgegeven;  Uitgangspunt is een benadering vanuit de 3.0 gedachte waarbij

58

het werken vanuit een netwerk, persoonlijk leiderschap en delen voorwaarden zijn; 

Risicoanalyse

Toelichting

Het netwerk is bereid om lokaal te experimenteren en successen en mislukkingen te delen.



Vooroplopende bibliotheken worden afgeremd door minder innovatieve en ondernemende bibliotheken (maatregel gedifferentieerde activiteiten in de verschillende actielijnen);  Bibliotheken hebben onder druk van bezuinigingen onvoldoende middelen om vernieuwing vorm te geven (maatregel stimuleringsbudget DURF!kapitaal inzetten);  Bibliotheken nemen geen afscheid van huidige dienstverlening, waardoor nieuwe concepten na de pilotfase niet in de reguliere dienstverlening worden opgenomen (maatregel afstemmen op vraag en het project stimuleert innovatie en innoveert zelf niet). Het project werkt aan de transitiefase waarin bibliotheken zich nu bevinden in lijn met de uitkomsten van de toekomstvisie van de commissie Cohen ‘De bibliotheek van de toekomst: van collectie naar connectie’ (in opdracht van (SIOB/KB). Voor het stimuleren van innovatie en ondernemerschap wordt nauw samengewerkt met het project ‘Samenwerking BNB netwerk’, zodat vernieuwing binnen de programma’s Mediawijsheid en Content op een effectieve en efficiënte manier wordt gerealiseerd.

Projectleider Cubiss

Rutger van den Assem

Netwerkbegeleider

Martin Hol (Bibliotheek Den Bosch)

Budget

€ 246.000,-

59

Periode Projectlijn

2015 Innovatie van de logistiek

Samenvatting project

De veranderende vraag naar fysieke logistiek wordt blijvend ondersteund en uitgevoerd. Naar verwachting zal de vraag naar logistiek bij Brabantse bibliotheken de komende jaren veranderen en complexer worden. Ook is de ontwikkeling van de digitale bibliotheek aanleiding voor een aanbod afgestemd op de vraag. Het bovenstaande is gerealiseerd met een nieuw, toekomstgericht logistiek model dat zich richt op flexibiliteit, de veranderende vraag en waar mogelijk ook op snellere levering tegen een lagere prijs. Het nieuwe logistiek model is op 1 januari 2015 geïmplementeerd.  De vernieuwde dienstverlening is sterk geflexibiliseerd;  Het vernieuwde dienstenaanbod sluit goed aan bij de vraag;  De vernieuwde dienstverlening wordt positief beoordeeld door gebruikers.  Er is een dienstverlening beschikbaar voor bibliotheken met een korte responstijd die ad hoc leveringen buiten hun standaard dienstregeling wensen;  Bibliotheken kunnen de diensten die ze afnemen wijzigen als daar behoefte aan is;  De dienst is geëvalueerd onder de Brabantse bibliotheken en ten minste beoordeeld met gemiddeld een 7,5.  Het belangrijkste resultaat van deze projectlijn wordt in januari 2015 opgeleverd: er is een nieuw logistiek model in uitvoering dat inspeelt op de veranderende vraag van bibliotheken en bibliotheekklanten;  Een positieve evaluatie van de geleverde diensten.  Naar aanleiding van de evaluatie vindt verdere optimalisatie van de logistiek dienst plaats die kostenbesparing, flexibiliteit of klantvriendelijkheid tot gevolg heeft. In 2015 worden de volgende activiteiten uitgevoerd:  Ondersteunen van de implementatie-activiteiten in januari 2015;  Informeren van het Brabantse bibliotheeknetwerk over de ontwikkelingen rond het nieuwe logistieke model via nieuwsbrieven;  Monitoren, rapporteren, evalueren en verbeteren van de logistieke dienst van de bovenstaande prestatie-indicatoren;  Evalueren van de dienstverlening onder klanten;  Waar mogelijk toevoegen van extra flexibiliteit, optimalisatie en functionaliteit aan de logistieke dienst;  Bijwerken van het beheersplan waar nodig, voor risicobeheersing en vastleggen van werkprocedures.  Op 5 januari 2015 gaat de nieuwe logistieke dienst van start;\  Het monitoren van de nieuwe logistieke dienst wordt in de loop van het jaar ondergebracht als permanent onderdeel van de logistieke dienst;  In het tweede kwartaal wordt de dienstverlening geëvalueerd;  Uiterlijk in het derde kwartaal worden indien nodig verbeteringen in de logistieke dienst aangebracht.

Doelstellingen

Prestatie-indicatoren

Resultaten

Activiteiten

Planning

60

Klanttevredenheid

Randvoorwaarden Risicoanalyse

Toelichting

In het tweede kwartaal van 2015 wordt de dienstverlening geëvalueerd. De gebruikers van de dienst beoordelen de logistieke dienst met ten minste een 7,5. Op het moment van schrijven worden geen randvoorwaarden herkend. Als de geplande werkzaamheden voor 2014 niet – of niet goed – kunnen worden afgerond kan dat negatieve gevolgen hebben voor de werkzaamheden en het budget in 2015. Mogelijk zijn er ook nadelige effecten merkbaar voor klanten. Door werkzaamheden in 2014 goed te plannen en marges in te bouwen wordt de kans verkleind dat het genoemde risico zich voordoet, en/of dat de effecten ervan verminderd worden. In 2015 bestaat een nauwe samenwerking met de logistieke dienst omtrent de uitvoering van het nieuwe logistieke model.

Projectleider Cubiss

Koen Baaij

Netwerkbegeleider

Jos Aben (Bibliotheek Midden-Brabant)

Budget

Budget: € 115.000,-

61

Periode Projectlijn

2015 Logistiek

Samenvatting project

Het uitvoeren van het transport van materialen van en naar de Brabantse bibliotheken. Cubiss zorgt ervoor dat er structureel zes bussen rijden tussen Cubiss, (basis)bibliotheekvestigingen en servicepunten in Brabant.  100% van de basisbibliotheken neemt deel aan het logistieke netwerk van de Brabantse Netwerkbibliotheek;  Alle vestingen van bibliotheken worden op maat per week bediend;  Dienstverlening voor servicepunten ten gevolge van de bezuinigingen is dalend omdat verschillende gemeentes besloten hebben om geen bibliotheekvoorziening meer te hanteren. Hierdoor zal het aantal servicepunten krimpen. Daarnaast zullen basisbibliotheken gaan kiezen om de servicepunten om te gaan zetten naar een dBos voorziening. Het aantal punten die hierbij gemoeid zijn in 2015 is momenteel nog onbekend;  In 2015 maximaal vijf vervoers-gerelateerde klachten.

Doelstellingen Prestatie-indicatoren

Resultaten

Activiteiten Planning Klanttevredenheid Randvoorwaarden Risicoanalyse

Toelichting

Er zijn afspraken gemaakt met bibliotheken m.b.t. bezoekdagen, te vervoeren materialen, aansprakelijkheid en afwijkingen. Hieruit is duidelijk waar de logistieke dienstverlening aan moet voldoen en wat de wederzijdse verplichtingen zijn. Het fysieke transport van materialen draagt bij aan de ontsluiting van de gehele Brabantse collectie en de Bibliotheek op school. Het uitvoeren van activiteiten met betrekking tot transport en logistiek. Niet van toepassing. De Brabantse bibliotheken beoordelen de kwaliteit van de logistieke dienstverlening als goed tot zeer goed. Voldoende middelen om aan de logistieke vraag vanuit de bibliotheken te voldoen.  Het beschikbare budget dekt de bovengenoemde werkzaamheden. Door projecten als de Bibliotheek op school ontstaat een veranderende vraag naar logistiek. Door de nieuwe werkwijze vanuit het project Innovatie van de logistiek wordt invulling gegeven aan de veranderende vraag;  Bij extra vraag zal aanvullende financiering beschikbaar moeten komen vanuit de vragende basisbibliotheek, het project of de projectlijn.  

Nauwe samenwerking met projectlijn Innovatie van de logistiek; Er vindt daarnaast logistieke dienstverlening en value added logistics plaats, bijvoorbeeld voor producten voor mediawijsheid en leesbevordering; deze worden bij verkoop uitgeleverd aan de bibliotheek. Indien budgetruimte aanwezig is per basisbibliotheek mag de klant kiezen om deze werkzaamheden binnen hun toebedeelde budget te plaatsen.

Projectleider Cubiss

Berrie Maes

Netwerkbegeleider

n.v.t.

Budget

€ 800.000,-

62

Periode Projectlijn

2015 Programmamanagement

Samenvatting project

Het programmamanagement regelt de volledige organisatie van het programma dat door Cubiss is ingericht voor de projecten en activiteiten die worden uitgevoerd met de subsidie van de provincie Noord-Brabant t.b.v. de innovatie van de publieke informatievoorziening.  De doelen en resultaten benoemd in het provinciale beleidskader Innovatie van de publieke informatievoorziening worden behaald;  De doelen en resultaten benoemd in het meerjarenbeleidsplan Innovatie en ondernemerschap van de Brabantse Netwerkbibliotheek worden behaald.  Alle Brabantse bibliotheken nemen actief deel aan het programma. Actief deelnemen betekent dat bibliotheken inhoudelijk participeren in de projecten en/of een rol vervullen binnen een project of projectteam, b.v. door inbreng van kennis en ervaring;  Alle Brabantse bibliotheek maken gebruik van de overige onderdelen die binnen het programmamanagement worden aangeboden.  Plan van aanpak educatief cultuurloket Brabant i.s.m. Kunstbalie en Erfgoed Brabant;  Tweemaandelijkse nieuwsbrief vanuit programma;  Meerjarenbeleidsplan BNB 2016-2018;  Kennisdeling n.a.v. resultaten en ervaringen overige onderdelen;  Afrondingsdocument programma plus eindevaluatie.  Coördinatie van het programma o Afstemming met projectleiders en netwerkbegeleiders o Afstemming met bestuur VBB en DOBB o Afstemming met provincie o Communicatie over het programma  Bewaken samenhang in het programma;  Verbinden van projecten aan externe ontwikkelingen;  Bijdrage aan plan van aanpak educatief cultuurloket Brabant i.s.m. Kunstbalie en Erfgoed Brabant. De opleverdatum hiervoor is 1 juli 2015;  Bijdrage aan verdere samenwerkingsvormen met de drie overige culturele steunfuncties volgens de afgesproken ‘roadmap’. De opleverdatum hiervoor is 1 juli 2015;  Uitvoering taken m.b.t. Brabant C, inclusief subsidie- en fondsenwerving en deelname aan het daarbij behorende ‘verkeersplein’ (0,2 FTE);  Uitvoering van de onderdelen Stakeholdersonderzoek; Medewerkeronderzoek, Voordeel met je Biebpas, Kwaliteitszorg en Kerncijfers;  Deelname aan redactieraad MEST. Het programmamanagement wordt uitgevoerd over geheel 2015.

Doelstellingen

Prestatie-indicatoren

Resultaten

Activiteiten

Planning

63

Klanttevredenheid

Randvoorwaarden

Risicoanalyse

De provincie Noord-Brabant en de Brabantse bibliotheken zijn tevreden tot zeer tevreden met de resultaten van het programma en de manier waarop het programma wordt uitgevoerd. De mate van tevredenheid wordt gemeten d.m.v. een klantonderzoek. Alle projecten en activiteiten worden getoetst aan de volgende randvoorwaarden:  innovatief karakter;  ondernemerschap;  vraag- en klantgerichtheid;  kosteneffectiviteit en mogelijke standaardisatie;  samenwerking met partners;  zichtbaarheid en profilering;  aansluiting bij relevante ontwikkelingen en actualiteit. De resultaten worden uiteindelijk behaald in de samenwerking met bibliotheken en overige partners. De grootste risico’s van de projecten en dus ook van het programma zijn gelegen in het onvoldoende meekrijgen van samenwerkingspartners. Oorzaken daarvan kunnen zijn:  onvoldoende middelen (tijd/geld) om zaken naast de eigen taken op te pakken;  focus op eigen (lokale) opdracht.

Toelichting

In 2015 is het programma dermate ver gevorderd dat vanuit zowel vanuit het programma als vanuit de projecten voldoende zicht is op de beheersing van deze risico’s. Binnen het programmamanagement wordt sturing gegeven aan een aantal activiteiten die binnen het programma worden uitgevoerd en die geen onderdeel zijn van de projectlijnen van het programma. Het gaat daarbij om de volgende activiteiten:



Stakeholdersonderzoek – het inventariseren van de wenen, behoeften en verwachtingen van de stakeholders van de Brabantse bibliotheken;



Medewerker onderzoek – het meten van de mate van tevredenheid onder de personeelsleden van de Brabantse bibliotheken;



Voordeel met je Biebpas – het loyaliteitsprogramma van de Brabantse bibliotheken, waarbij wordt samengewerkt met o.a. culturele en recreatieve partners in Brabant;



Kerncijfers – het verzamelen, analyseren en delen van relevante statistische informatie van, voor en over de Brabantse bibliotheken.

Deze activiteiten dragen bij aan de resultaten van de projecten die onderdeel zijn van Bibliotheekondersteuning. Daarnaast wordt waar van toepassing door de programma’s Mediawijsheid en Content gebruik gemaakt van de opgeleverde gegevens. Over deze activiteiten wordt verantwoording afgelegd in de viermaandrapportages. Daarnaast is ook de bijdrage van Cubiss aan het magazine Mest onderdeel van het programmamanagement.

64

Programmamanager Cubiss Netwerkbegeleider Budget

Boudewijn van der Lecq N.v.t. € 585.226,Programmamanagement - € 340.266,Stakeholdersonderzoek - € 80.000,Medewerkeronderzoek - € 65.000,Voordeel met je Biebpas - € 55.000,Kerncijfers - € 30.000,MEST - € 15.000,-

65

Periode Projectlijn

2015 Adviesdagen

Samenvatting project

Het project behelst advisering door Cubiss op een onderwerp naar vrije keuze ten behoeve van de basisbibliotheek gedurende vijf dagen. In 2015 heeft er kennisdeling ten behoeve van individuele basisbibliotheken of clusters van basisbibliotheken plaatsgevonden op basis van de uitgebrachte adviezen. In 2015 heeft 90% van de basisbibliotheken gebruik gemaakt van de advisering. Zij beoordelen de advisering als goed. De basisbibliotheken zijn individueel of in clusters geadviseerd op een onderwerp naar vrije keuze; het resultaat is afhankelijk van deze keuze.  Intakegesprek voeren  Uitvoering advies De bibliotheken maken gebruik van de advisering op een door hen zelf gekozen moment. De adviesdagen worden in 2015 opgenomen. De advisering wordt na afloop met de opdrachtgever (de bibliotheek) geëvalueerd. De bibliotheken zijn bereid de resultaten van de advisering in het netwerk te delen. n.v.t. Het project levert een bijdrage aan de ondersteuning van het BNBnetwerk. Door het leveren van kennis en/of denkkracht vindt er een snellere (kennis)ontwikkeling binnen het netwerk plaats. Wat op één plaats wordt ontwikkeld, wordt aan anderen ter beschikking gesteld. Programmamanager € 50.000,-

Doelstellingen

Prestatie-indicatoren Resultaten Activiteiten Planning Klanttevredenheid Randvoorwaarden Risicoanalyse Toelichting

Projectleider Cubiss Budget

66

Bijlage 1 - Begroting Stichting Cubiss Brabant ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

verdeling op basis van prestaties opdrachtbrief

begroting

provincie

2015

bibliotheekondersteuning

€

2.565.369

€

2.597.236

mediawijsheid

€

1.827.174

€

1.784.835

content

€

1.046.038

€

1.056.510

totaal

€

5.438.581

€

5.438.581

€

43.367

€

5.481.948

inkomsten bibliotheekondersteuning totaal provinciale subsidie

€

5.438.581

67

Bijlage 2 - Uitsplitsing exploitatie op kostenniveau ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

BNB werkplan 2015

Stichting Cubiss Brabant

op k ostensoortniveau

ontvangsten

2013

2014

begroting

realisatie

begroting

2015

Brabant

Brabant

Brabant

exploitatiesubsidie

€

5.308.000

€

5.412.000

€

5.438.581

omzet

€

130.920

€

75.000

€

41.000

projectsubsidies

€

5.000 €

2.367

bijdrage bestemmingsfonds

€

170.000

onderhanden werk-overloop

€

-

totaal ontvangsten

€

5.613.920

€

5.487.000

€

5.481.948

personeelskosten

€

-

€

-

€

-

overige personeelskosten

€

1.163.783

€

808.000

€

755.000

organisatiekosten

€

276.120

€

262.000

€

215.000

huisvesting

€

4.469

€

1.500

€

administratie

€

558

€

1.000

€

3.500

transport

€

110.539

€

118.000

€

127.000

automatiseringskosten

€

28.908

€

46.000

€

220.000 ***

kosten plusdiensten

€

430.000

€

430.000

€

430.000

€

46.000

diverse baten

Uitgaven*

Div. OOP kosten Mediawijsheid

- **

subtotaal uitgaven

€

2.014.377

€

1.666.500

€

1.796.500

doorberekeningen

€

3.846.531

€

3.775.000

€

3.685.448

totaal uitgaven

€

5.860.908

€

5.441.500

€

5.481.948

saldo ontvangsten -/- uitgaven €

-246.988

€

45.500

€

-

*

in 2015 zijn een aantal kosten herverdeeld over andere rubrieken

**

is in 2015 onderdeel van het uurtarief

***

out of pocket uitgaven tbv projectplan Brabantse collectie

68

Bijlage 3 - Financieel overzicht van de projecten en activiteiten van Cubiss ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

verdeling op basis van projecten taal en media jeugd en jongeren taal en media klanten taal en media speciale groepen

€ € €

782.474,00 484.111,00 518.250,00

brabantse collectie en content selecteren, presenteren en inspireren plusdiensten themagerichte allianties

€ € € €

695.000,00 400.000,00 430.000,00 100.000,00

samenwerking BNB stimmuleren innovatie en ondernemerschap innovatie van de logistiek logistiek

€ € € €

246.402,00 246.000,00 115.000,00 800.000,00

programmamanagement stakeholdersonderzoek medewerkersonderzoek kerncijfers VMJB adviesdagen onvoorzien

€ € € € € € €

340.266,00 80.000,00 65.000,00 30.000,00 55.000,00 50.000,00 1.078,00

Inkomsten

€

43.367,00

totaal

€

5.481.948,00

69

Tarieven Cubiss Brabant Voor de opbouw van de tarieven maakt Cubiss Brabant gebruik van een integrale kostprijs per uur waarin alle kosten zijn opgenomen. Er worden vijf verschillende tarieven gehanteerd: omschrijving

tarief

adviseur senior

€ 98,00

adviseur medior

€ 90,00

adviseur junior

€ 79,00

projectmedewerker inhoudelijk

€ 69,00

project medewerker operationeel

€ 55,00

bruto uurloon

100,00

vakantietoeslag

8,00%

eindejaarsuitkering

1,50%

werkgeverslasten

34,00%

declarabiliteit nominaal/effectief

47,17% 216,18

facilitering

42,67

19,74%

overhead

50,15

23,20%

309,01

70

Bijlage 4 - Overzicht van het meerjarig beleids- en beheersplan ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

Het meerjarig beleids- en beheersplan 2013-2017 van Cubiss kent de volgende fondsen en reserves: a b c d

fonds btw-risico fonds digitale bibliotheek fonds herijking financieringsstromen algemene reserves

Hierbij valt het onderscheid tussen reserves en fondsen duidelijk te leggen. De aanwezige fondsen a t/m c zijn sterk gelimiteerd in aanwending; mogen alleen maar muteren voor de aangeduide risico's, een mutatie verloopt via de resultaatbestemming. Voorzieningen & mutaties worden gevormd ten laste van het resultaat terwijl bestedingen rechtstreeks ten laste van de voorziening wordt geboekt en niet via de resultaten rekening. De algemene reserve (d) kan worden aangewend bij omvangrijke exploitatie-tekorten. Het verloop van de fondsen en reserves per ultimo van elk jaar: 2013

2014

2015

2016

2017

110

110

110

110

110

0

0

0

0

0

totaal fondsen

110

110

110

110

110

fonds herijking financiering:

321

21

171

50

100

totaal voorziening

321

21

171

50

100

algemene reserve

1

151

201

251

301

totaal algemene reserve

1

151

201

251

301

432

282

482

411

511

bestemmingsfondsen: fonds btw-risico digitale bibliotheek

eigen vermogen

totaal fondsen, reserves en voorzieningen

De maximale omvang van de algemene reserves van ongeveer 500K is voorlopig nog niet in zicht; aanpassing van de AsV (algemene subsidie verordening) van de Provincie kan tot een wijziging leiden.

71

a. fonds btw risico (bedragen * € 1.000,-) 2013 saldo 1-1

2014

2015

2016

2017

110

110

110

110

110

toevoeging

0

0

0

0

0

onttrekking

0

0

0

0

0

110

110

110

110

110

saldo ultimo

Als hybride organisatie loopt Cubiss een permanent btw-risico. Doordat subsidies op concrete productie-afspraken en activiteiten worden verstrekt wordt dit risico alsmaar groter. Besteding van dit fonds is bedoeld om externe ondersteuning te financieren bij oplossing van dat complexe vraagstuk. Nog in 2011 heeft de belastingdienst ons meegedeeld om snel met een inhoudelijk standpunt t.a.v. de btw-problematiek en subsidies te komen. De Belastingdienst zal daarbij een stellig standpunt innemen waarbij het "naar rato" principe aan de voorheffingskant zal worden gehanteerd. Bij de Belastingdienst zal door Cubiss nogmaals worden aangedrongen op een duidelijk standpunt in deze.

b. bestemmingsfonds digitale bibliotheek (bedragen * € 1.000,-) 2013 saldo 1-1

2014

2015

2016

2017

170

0

0

0

0

toevoeging

0

0

0

0

0

onttrekking

170

0

0

0

0

0

0

0

0

0

saldo ultimo

Cubiss heeft de afgelopen jaren een reserve opgebouwd met betrekking tot de digitale bibliotheek. Een belangrijke stap daarin is gezet; uitwisselbaarheid van informatie en digitale toegang tot elke bibliotheek in Brabant. Voor verdergaande standaardisatie op landelijk niveau is een dotatie in 2012 opgenomen die in 2013 volledig is aangewend. Voeding of onttrekkingen aan dit fonds zijn voor de toekomst sterk landelijk georiënteerd omdat landelijke ontwikkelingen via bibliotheek.nl worden geïnitieerd. Voorlopig schatten wij in dat initiatieven op dit terrein landelijk zullen worden genomen.

72

c. fonds herijking financieringsstromen Vanaf 1 januari 2014 is de provinciale subsidie voor Cubiss opgesplitst in een structurele subsidie voor bibliotheekondersteuning en een gedeelte voor programmasubsidies. Deze gedeeltelijke opsplitsing in subsidie- volume kan personele gevolgen hebben. De provincie staat toe om hiervoor een voorziening te treffen. De dotatie in 2013 komt door het surplus boven het maximum aan algemene reserve vanuit 2012. Met het oog op de veranderende financieringsstromen van de Provincie zal Cubiss geconfronteerd worden met mutaties en aanpassingen in personeelsomvang. Om het personeel daarop voor te bereiden ( met name verhoging van de mobiliteit) heeft een reservering plaatsgevonden. Mutaties voor de komende jaren zullen in overleg met de Provincie worden uitgevoerd. De mate van subsidiëring door de Provincie zal de komende jaren steeds en dynamisch karakter hebben; mutaties zullen zich blijven voordoen. Toevoegingen en onttrekkingen over 2016 en 2017 zijn gedaan op basis van een eventueel positief resultaat. De middelen kunnen worden gebruikt om:  



Het niveau van de bestaande dienstverlening tot en met 2015, (begin 2016) verder te verhogen. Hiervoor gaan wij uit van de inzet van een arbeidsmarkttoeslag. Overdracht van een aantal programmatische onderdelen naar bibliotheken. Mogelijke onderdelen zijn: o kennisdeling + verdienmodel bibliotheken o beheerstaken bibliotheken o beleidsontwikkeling lokaal beleid o overdrachtskosten bibliotheken Overdracht van medewerkers Cubiss naar bibliotheken voor uitvoering een aantal taken. Mogelijke onderdelen zijn: o scholingskosten bibliotheken o flexibiliteitstoeslag medewerkers

Met deze overdracht wordt bereikt dat de programmatische onderdelen waarvoor vanaf 2016 de provinciale bijdrage mogelijk wegvalt hun natuurlijk vervolg krijgen binnen de uitvoering van het lokale bibliotheeknetwerk. De bedragen die in de onderstaande tabellen zijn opgenomen tussen haken betreffen aannames. (bedragen * € 1.000,-) 2013 saldo 1-1

2014

2015

2016

2017

0

321

21

171

50

toevoeging

321

0

(150)

(50)

(50)

onttrekking

0

300

0

(171)

0

321

21

(171)

(50)

(100)

saldo ultimo

73

d. Algemene reserve (bedragen * € 1.000,-) 2013 saldo 1-1

2014

2015

2016

2017

250

1

151

201

251

toevoeging

0

(150)

(50)

(50)

(50)

onttrekking

249

0

0

0

0

1

151

201

(251)

(301)

saldo ultimo

De algemene reserve is voorlopig gelimiteerd tot maximaal 500K. In 2013 heeft Cubiss Brabant een verlies geleden wat ten laste is gebracht van de AR. Voor de komende jaren zal worden getracht om de risicopositie weer te versterken. Toevoegingen en onttrekkingen over 2016 en 2017 zijn gedaan op basis van een eventueel positief resultaat.

74

Bijlage 5 - Kostenverdeelstaat ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

organisatie €

organisatie

huisvesting

personeel

administratie

transport

automat

plusdiensten

187.500 €

huisvesting

668.000 €

personeel externe inhuur overige OOP kosten

5.685.000

€

€

187.500 €

€

668.000

€

5.685.000

€

146.000 €

transport

€

€

plusdiensten

668.000 €

5.685.000 €

€

111.000 €

€

€ € 221.000 €

221.000 €

€

221.000 €

7.022.500 €

-

Div. OOP-kosten mediawijsheid 187.500 €

4.000 €

111.000

146.000 €

4.000 €

111.000 €

-

50.000 €

217.000 € 90.000 €

115.000 €

50.000

€

215.000

€

-

228.000 20.000

€ €

585.000 170.000

€

3.500

€

3.500

€

127.000

127.000 100.000 €

totaal

140.000 € 60.000 €

146.000

€

4.000

automatisering

€

totaal

€ €

administratie

totaal

overige

kostendragers werkplan Cubiss Brabant mediacontent wijsheid

bibliotheekondersteuning

100.000 €

20.000

€

220.000

€

430.000

€

430.000

20.000 €

13.000 €

13.000

€

46.000

604.000 €

428.000 €

764.500

€

1.796.500

€ € € € €

12.307 3.450 309.474 153.272

€ € € € € €

718.947 122.682 11.850 1.728.342 1.103.627

doorberekening naar rato te werken uren volgens tijdschrijven: tarief € € € € €

bibliotheekondersteuning

55 69 79 90 98

totaal aantal uren totaal

mediawijsheid

totaal uren

content

€ € € € €

12.673 1.176 150 7.611 3.757

€ € € € €

175 552 8.155 5.940

€ € € € €

224 50 3.439 1.564

€

25.367

€

14.822

€

5.276 €

€ € € € €

13.072 1.778 150 19.204 11.261

- €

45.465

697.015 81.144 11.850 684.990 368.186

€ € € € €

9.625 38.088 733.905 582.120

3.685.448 €

1.843.185 €

1.363.738 €

478.503 €

- €

3.685.448

€

2.447.185 €

1.791.738 €

1.243.003 €

- €

5.481.948

provinciale subsidie inkomsten dienstverlening + projectsubsidies

€ €

5.438.581 43.367

totaal

€

5.481.948

€

5.481.948

doorberekening Cubiss Brabant

generaal totaal

€

€ € € € €

aansluiting exploitatie inkomsten

uitgaven

personeelskosten intern personeelskosten externe inhuur overige out-of-pocketkosten organisatiekosten administratie transport huisvesting kosten plusdiensten overige kosten mediawijsheid totaal bedrijfskosten

€ € € € € € € € €

3.685.448 585.000 170.000 215.000 3.500 127.000 220.000 430.000 46.000

75