inhoudsopgave Provinciaal werkplan Cubiss Brabant ten behoeve van de Brabantse Netwerkbibliotheek 1. Samenvatting 2 2. Leeswijzer 3 3

inhoudsopgave

Provinciaal werkplan Cubiss Brabant ten behoeve van de Brabantse Netwerkbibliotheek

1. Samenvatting 2

2. Leeswijzer 3

3. Inleiding 4

4. Perspectief op lange termijn 6

4.1. Omgevingsanalyse 6 4.1.1. Maatschappelijke ontwikkelingen 6 4.1.2. Klanten en gebruikers 8 4.2. Provinciaal beleid/provinciale doelstellingen 11 4.3. Maatschappelijke effecten (outcome) 11 4.3.1. Domein Taal & Media 13 4.3.2. Domein Kennis & Informatie 13 4.3.3. Domein Netwerk & Ondersteuning 14 4.4. Succesbepalende factoren 15

4.5. Bereik 15

5. Projectbladen 16

1

Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de Brabantse Netwerkbibliotheek 2013

1. samenvatting In opdracht van de provincie Noord-Brabant voert Cubiss een meerjarig beleidsplan uit. In 2013, het eerste jaar van de beleidsperiode 2013-2015, wordt een start gemaakt met het uitvoeren van een nieuw beleidsplan, Innovatie en Ondernemerschap - Meerjarenbeleidsplan Cubiss Brabant ten behoeve van de Brabantse Netwerkbibliotheek 2013-2015. De 21 Brabantse basisbibliotheken vormen samen met Cubiss de Brabantse Netwerkbibliotheek (BNB). Cubiss is de uitvoerende organisatie binnen BNB en heeft een rechtstreekse subsidielijn met de provincie Noord-Brabant. Het voorliggende werkplan is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met de Brabantse basisbibliotheken en is als zodanig ook het startschot van de beleidsperiode 2013-2015, waarin de beleidsvisie zoals verwoord in het plan Innovatie en Ondernemerschap wordt uitgevoerd. De hoofddoelstelling van de Brabantse Netwerkbibliotheek is het stimuleren van de Brabantse kennisinfrastructuur door vanuit de bibliotheekfunctie bij te dragen aan een goed ingerichte publieke informatievoorziening. Het werkplan 2013 sluit aan op de strategische beleidsdoelen van de provincie Noord-Brabant, zoals beschreven in de Agenda van Brabant (2010). Daarnaast is het provinciale sturingskader, in ontwikkeling onder de titel Startnotitie Innovatie in de publieke informatievoorziening, een belangrijke leidraad voor de beleidsontwikkeling van Cubiss. Het sturingskader geeft, naast mediawijsheid en content en de samenwerking daarin met andere partijen, prioriteit aan onderwerpen als de bovenlokale ondersteuning van de fysieke bibliotheek (collectiebeleid, logistiek), innovatie (het ontwikkelen en implementeren van innovatieve concepten (innovatie) en de zorg voor netwerk en allianties (netwerkbevordering) op basis van de lijnen zoals vastgesteld door het Interprovinciaal Overleg. De gekozen uitwerking van de provinciale basistaken aangevuld met mediawijsheid en content wordt ondersteund door Provinciale Staten van Noord-Brabant. In het meerjarenbeleidsplan 2013-2015 staan de doelen en resultaten benoemd die Cubiss met en voor het netwerk zal realiseren vanuit de opdracht van de provincie Noord-Brabant. In het netwerk wordt ook samengewerkt buiten de kaders van de provinciale subsidie. Het werkplan 2013 kent negen grotere integrale projecten en één activiteit (Logistiek). In de projecten wordt de kennis van verschillende disciplines ingezet. Er wordt gebruik gemaakt van de kennis en expertise van zowel de Brabantse bibliotheken als Cubiss.

2


2. leeswijzer Het Provinciaal werkplan van Cubiss ten behoeve van de Brabantse Netwerkbibliotheek 2013 wordt toegelicht in de hoofdstukken 3, 4 en 5. Hoofdstuk 3 bevat een toelichting op het kader waarbinnen de activiteiten van Cubiss voor de BNB gepositioneerd zijn. De provinciale strategische doelen en de te realiseren maatschappelijke effecten uit de Startnotitie Innovatie in de publieke informatievoorziening maken hier deel van uit. Hoofdstuk 4 schetst een langetermijnperspectief voor Cubiss en haar activiteiten voor de BNB op basis van een beknopte analyse van de maatschappelijke ontwikkelingen en trends. Deze ontwikkelingen worden gerelateerd aan de gezamenlijk ontwikkelde domeinen en projecten en aan de stakeholders met en voor wie deze ontwikkeld worden. Ook wordt ingegaan op de maatschappelijke effecten die nagestreefd worden met de netwerkactiviteiten. Hoofdstuk 5 schetst het perspectief voor de korte termijn (2013), het eerste jaar van uitvoering van het driejarige programma, en bevat de beschrijvingen van de negen projecten en logistiek (als activiteit benoemd).

3


3. inleiding In opdracht van de provincie Noord-Brabant voert Cubiss voor de Brabantse Netwerkbibliotheek (BNB), het samenwerkingsverband van 21 basisbibliotheken en Cubiss, het beleidsplan voor de periode 2013-2015 uit. Dit beleidsplan, getiteld Innovatie en Ondernemerschap - Meerjarenbeleidsplan Cubiss Brabant ten behoeve van de Brabantse Netwerkbibliotheek 2013-2015, beschrijft de doelstellingen, beoogde maatschappelijke effecten en de resultaten die Cubiss in samenwerking met de Brabantse basisbibliotheken wil behalen in de genoemde periode. De maatschappelijke effecten die met dit beleidsplan gerealiseerd worden, zijn gericht op de Brabantse burger. Een goed ingerichte informatievoorziening ondersteunt en versterkt degenen die er gebruik van maken, of er zelf een bijdrage aan leveren. De activiteiten van de BNB zijn vooral gericht op het vergroten van het kennis- en informatieniveau van de Brabantse burger, onder meer door het versterken van mediawijsheid1 en mediavaardigheden. Het bibliotheeklandschap is fundamenteel veranderd. De bezoekers van de huidige fysieke en digitale bibliotheek zijn niet alleen consumenten maar ook beoordelaars, verrijkers en producenten van media en content. Ook andere partijen leveren, al dan niet in samenwerking met de BNB, een bijdrage aan het bewerkstelligen van de in dit beleidsplan genoemde maatschappelijke effecten. Het hoge tempo van de maatschappelijke ontwikkelingen die in de omgevingsanalyse in hoofdstuk 4 worden geschetst vragen om een in hoog tempo innoverend, ondernemend bibliotheeknetwerk dat de bibliotheekgebruiker van de toekomst centraal stelt. De BNB heeft deze ambitie en richt zich in het beleidsplan op de ontwikkeling van nieuwe concepten, producten en diensten. De bibliotheken delen hun kennis, versterken elkaar met ideeën, ervaringen en enthousiasme en versnellen zo op een interactieve manier de kennisontwikkeling. Cubiss ontwikkelt en realiseert het meerjarenbeleidsplan met en voor de 21 Brabantse bibliotheken. Samen vormen zij de Brabantse Netwerkbibliotheek. De BNB vormt een netwerk, dat op haar beurt weer relaties aangaat en samenwerkt met andere netwerken. Samenwerkingspartners zijn onder meer publieke informatievoorzieningen als het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC), Omroep Brabant en erfgoed-instellingen. Daarnaast is er samenwerking met Brabantse kennispartners, zoals het formele en informele onderwijs, en met leveranciers of medeontwikkelaars van Brabantse informatie, zoals heemkundekringen, archieven en musea. Zo’n keten- en netwerksamenwerking is noodzakelijk om de beoogde maatschappelijke effecten te realiseren. Vruchtbaar samenwerken in allianties vergt een aanpassing van de eigen werkwijze en een antenne voor datgene wat actueel en kansrijk is. Daarbij vindt de BNB het essentieel dat externe partners de samenwerking met de Brabantse bibliotheken positief waarderen. De BNB maakt deel uit van een gelaagd bibliotheekstelsel. De bibliotheekactiviteiten zijn in een keten georganiseerd. De landelijke overheid is verantwoordelijk voor de landelijke stelseltaken en de ontwikkeling van de digitale bibliotheek. De provincie draagt verantwoordelijkheid voor de netwerktaken. De gemeente is vooral verantwoordelijk voor de fysieke bibliotheek. De BNB zoekt aansluiting bij landelijke en provinciale ontwikkelingen in de branche en werkt samen met relevante organisaties. Bij alle activiteiten wordt gekeken naar wat elders al ontwikkeld is. Daarbij is het uitgangspunt dat er voor de Brabantse bibliotheekgebruiker geen sprake is van een scheiding tussen de fysieke en de digitale collectie. In de dienstverlening op lokaal en regionaal niveau zal de integratie tussen digitaal en fysiek één van de belangrijkste aandachtspunten worden voor de komende tijd.

1

Mediawijsheid: het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld.

4


De provincie Noord-Brabant is, middels haar subsidie, opdrachtgever van Cubiss voor haar activiteiten betreffende de Brabantse bibliotheken. In lijn met de in het provinciale sturingskader (in ontwikkeling onder de titel Startnotitie Innovatie in de publieke informatievoorziening) geformuleerde provinciale ambities hebben mediawijsheid en content, al dan niet in samenwerking met andere partijen, een belangrijke plaats in dit beleidsplan. Het provinciale sturingskader2 is een belangrijke leidraad in de beleidsontwikkeling van Cubiss. Het sturingskader geeft, naast mediawijsheid en content, prioriteit aan onderwerpen als de bovenlokale ondersteuning van de fysieke bibliotheek (collectiebeleid, logistiek), innovatie (het ontwikkelen en implementeren van innovatieve concepten) en netwerkbevordering (zorg voor netwerk en allianties) op basis van de lijnen zoals vastgesteld door het Interprovinciaal Overleg. De gekozen uitwerking van de provinciale basistaken aangevuld met mediawijsheid en content wordt ondersteund door Provinciale Staten van Noord-Brabant. In dit meerjarenbeleidsplan 2013-2015 staan de doelen en resultaten benoemd die Cubiss met en voor het netwerk zal realiseren vanuit de opdracht van de provincie Noord-Brabant. In het netwerk wordt ook samengewerkt buiten de kaders van de provinciale subsidie. Het werkplan 2013 kent negen integrale projecten en één activiteit (Logistiek). In de projecten wordt de kennis van verschillende disciplines ingezet. Er wordt gebruik gemaakt van de kennis en expertise van zowel de Brabantse bibliotheken als Cubiss.

2

Besluitvorming over het sturingskader rond de publieke informatievoorziening heeft plaats in januari/februari 2013.

5


4. perspectief op lange termijn 4.1. omgevingsanalyse Dit hoofdstuk bevat een kort overzicht van de maatschappelijke ontwikkelingen en de belangrijkste stakeholders en hun wensen. Voor het beleidsplan Innovatie en Ondernemerschap - Meerjarenbeleidsplan Cubiss Brabant ten behoeve van de Brabantse Netwerkbibliotheek 2013-2015 is samen met de BNB een uitgebreide trendanalyse verricht, zijn er scenario’s ontwikkeld en zijn er sleutelfiguren bevraagd. De resultaten daarvan zijn verzameld in de publicatie De bibliotheek op scherp.3 Daarnaast is er in het kader van het BNB-project De bibliotheek van de 21e eeuw een uitgebreide multimediale trendanalyse gemaakt.4 Landelijk is er een nieuwe branchestrategie van de Vereniging Openbare Bibliotheken, De bibliotheek levert waarde5, verschenen evenals een meerjarenbeleidsplan van het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken.6 De trends die al deze publicaties signaleren zijn op zichzelf niet nieuw, maar er kan zonder twijfel worden gesteld dat de Nederlandse bibliotheeksector steeds beter wordt in het duiden en vertalen van deze trends naar waarde toevoegende projecten. De belangrijkste punten uit de genoemde beleidsstukken zijn in lijn met de visie en het meerjarenbeleidsplan van de BNB.

4.1.1. maatschappelijke ontwikkelingen Hieronder volgt een selectie van de belangrijkste trends: Demografisch: Het aantal 65-plussers zal in Nederland toenemen van 2,6 miljoen in 2011 tot een hoogtepunt van 4,5 miljoen in 2040. De groep jongeren tot 19 jaar is in 2025 met 25% afgenomen. De basis voor onze economische ontwikkeling wordt daardoor smaller. Er wordt een tekort aan arbeidskrachten verwacht en de beroepsbevolking blijft de komende jaren dalen. Minder jongeren moeten de welvaart voor meer ouderen op peil houden. Investeren in jongeren en levenslange educatie is geboden! De verandering van de bevolkingssamenstelling draagt ook bij aan de krimp in plattelandsgebieden. De sociale cohesie staat daardoor onder druk. De bibliotheek is een plek waar kennis en informatie worden gefaciliteerd en gestimuleerd en waar verbinding tussen verschillende groepen gebruikers plaats heeft. Economisch: Het blijven(d) ontwikkelen en benutten van talent en potentieel is noodzakelijk voor versterking van de economische positie van Brabant. Er is sprake van een monetaire en economische crisis die grote financiële en psychologische impact heeft. We leven in een kennis- en informatiemaatschappij: de productiefactoren kennis en creativiteit zijn hierin belangrijker geworden dan de traditionele factoren arbeid en kapitaal. Naast talentontwikkeling gaat het ook om het ontsluiten van informatiedragers en het verbinden van content van verschillende instellingen. Brabant heeft als ambitie om een koppositie in Europa in te nemen op het gebied van kennis, om zodoende de economische vitaliteit van de regio verder te vergroten.

3 www.bnbibliotheek.nl/debibliotheekopscherp 4 http://www.cubiss.nl/nieuws/i-book-trends 5 www.debibliotheken.nl/fileadmin/documenten/pdf_strategie/Branchestrategie/Branchestrategie_2012-2016_De_bibliotheek_ levert_waarde_-_juli_2012.pdf 6 http://www.siob.nl/upload/documenten/meerjarenbeleidsplan-siob-2013-2016.pdf

6


Sociaal: • Actief burgerschap behelst het actief deelnemen aan wat er in de maatschappij gebeurt en verantwoordelijkheid nemen voor hoe die zich ontwikkelt. Het vereist van burgers dat ze competenties ontwikkelen om die verantwoordelijkheid te kunnen nemen en het vereist van instituties zoals bibliotheken dat zij burgers daartoe uitnodigen, ondersteunen en toerusten. Competentieontwikkeling en toerusting zijn twee pijlers in de bevordering van zelfredzaamheid en actief burgerschap. Hier is een rol voor de bibliotheek weggelegd vanuit een vernieuwde visie op de maatschappij en de bibliotheek van de 21e eeuw en de participerende burger (civil society7). • Mediawijsheid - het kritisch en actief hanteren van media - is dé nieuwe, sociale competentie van de 21e eeuw. Met de opkomst van tablets en smartphones is de medialisering van maatschappij en cultuur in een versnelling geraakt. Burgers moeten over de benodigde kennis, vaardigheden en mentaliteit beschikken om zich én als verantwoordelijke consument én als producent van informatie te ontwikkelen. Via de sociale media worden burgers ‘prosumenten’, consumenten die zelf actief bijdragen tot productontwikkeling. Samen beschikken ze over veel informatie die tot kennis te mobiliseren is. Zo leidt de wil van actieve consumenten om kennis te verspreiden bijvoorbeeld tot het ontstaan van communities die zich fysiek en online verzamelen rondom een thema. Bibliotheken in Brabant bieden onafhankelijke assistentie bij het vergaren van nieuwe informatievaardigheden. En niet alleen dat; zij willen en zullen een actieve rol spelen in het faciliteren en verbinden van kennis in lokale gemeenschappen. • Daarbij gaan de ontwikkelingen rond de geboden diensten steeds sneller. Via internet is alles on demand beschikbaar. Het hoogtepunt in de levenscyclus van producten ligt in toenemende mate vóór het beschikbaar komen daarvan. De digitalisering en de daarmee toegenomen snelheid van het moderne leven vragen om aangepaste vormen van dienstverlening met een mix van oud en nieuw, van fysiek en digitaal. Naast de virtuele ontmoeting bestaat er in toenemende mate behoefte aan fysieke ontmoeting zoals ook aan onthaasting, duiding en zingeving. Men noemt dit ook wel “high tech-high touch”. De Brabantse bibliotheken leveren een belangrijke bijdrage aan dit proces, enerzijds door een toegenomen on-line toegankelijkheid van de collectie en anderzijds door het bieden van een laagdrempelige en waardenvrije toegang, zowel digitaal als fysiek. • De hernieuwde focus op taal en lezen, veranderende leertheorieën en brede scholen hebben consequenties voor scholen, bibliotheken en hun samenwerking. Ook de bestrijding van laaggeletterdheid is een gedeeld, actueel maatschappelijk thema8. Uit recent onderzoek blijkt dat 25% van de functioneel analfabeten de bibliotheek bezoekt9. • De complexe netwerksamenleving daagt uit tot kennisdelen, co-creatie en het aangaan van strategische allianties ten behoeve van ontwikkeling en innovatie. Zo is er bijvoorbeeld in de bibliotheeksector sprake van samenwerking tussen openbare en universitaire bibliotheken, publieke informatievoorzieningen, formeel en informeel onderwijs, culturele- en erfgoedinstellingen. Technisch: • Door de digitalisering van informatie is er sprake van een verschuiving van de taken en de functies binnen de bibliotheeksector. De focus verschuift van collectie naar connectie. Het belang van het beschikken over eigen informatie(dragers) neemt af; het belang van het geven van toegang tot informatie en het bieden van context (verbindingen leggen tussen kennis- en informatielijnen) neemt toe. • Er manifesteert zich een beeldcultuur zowel naast als geïntegreerd met de cultuur van het geschreven woord. Denk aan graphic novels en hybride boeken, maar ook aan de vele instructiefilms op bijvoorbeeld YouTube. Dit is van grote invloed op de manier waarop informatieoverdracht en de processen van informatieverwerking in het onderwijs en in bibliotheken plaatsvinden. • De voormalige schaarste aan media is veranderd in een overvloed aan informatie. Er is een nieuwe behoefte ontstaan aan het verzamelen, selecteren en duiden van informatie door deze in een betekenisvolle context aan te bieden. Met de term content curation wordt de nieuwe taak van de bibliotheken op dit gebied aangeduid. Verder treden bibliotheken op als digitale intermediair ten behoeve van het onderwijs en diverse bevolkingsgroepen.

7 8 9

Civil Society: de burgermaatschappij of civil society of maatschappelijk middenveld kan bondig worden omschreven als het institutionele domein van vrijwillige associaties. Het is een aanduiding van organisaties of instituties buiten de sfeer van de overheid, de markt en de verbanden van familie en vrienden. Mensen maken er vrijwillig deel van uit. Zie ook: Kenniseconomie Monitor 2010 Laaggeletterdheid in Nederland: resultaten van de Adult Literacy and Life Skills Survey (ALL)/ W. Houtkoop, 2011 7


• Commerciële belangen spelen een steeds grotere rol op internet. De selecties van hits op zoekacties via Google zijn gepersonaliseerd. Ook een veelgebruikt platform als Facebook bevat steeds meer commerciële boodschappen. Eli Pariser waarschuwt voor een ‘filterbubble’, een ongevraagde vorm van censuur10. • Het beoordelen van de betrouwbaarheid van informatie op internet is problematisch; iedereen kan informatie op internet plaatsen. • Technologische innovaties leiden tot nieuwe verschijningsvormen, zoals e-books, animatieboeken, luisterboeken in the cloud en Spotify-varianten voor boeken. Uitgeverijen en bibliotheken onderzoeken nieuwe modellen om e-books te verkopen en uit te lenen; de technologische ontwikkelingen lopen voor op het juridische kader (piraterij versus auteursrecht en leenrecht). • Het regelen van licenties en het koppelen van databases is een gezamenlijk belang en draagt bij aan de ontwikkeling van de Brabantse burgers. De Plusbibliotheken Eindhoven - in de Brainport-regio - en Tilburg spelen hier met name een grote rol in. Politiek-bestuurlijke context: • Voor de periode 2009-2012 waren de verantwoordelijkheden voor het bibliotheekbeleid van de drie overheidslagen vastgelegd. De rol van de provincie was vooral het faciliteren van de verbinding in het netwerk en de advisering met betrekking tot de infrastructuur aan gemeenten. Het Ministerie van OCW wil per 1 januari 2014 een geactualiseerde bibliotheekwet invoeren. De bibliotheekwet zal moeten voorzien in de verankering van de digitale bibliotheek in infrastructuur (rijksoverheid) en content (VOB). De provincies krijgen vooral een taak in de fysieke infrastructuur. De startnotitie Innovatie van de publieke informatievoorziening sluit aan op deze ontwikkeling. • Lokale bezuinigingen op het bibliotheekwerk leiden onder meer tot schaalvergroting en nieuw spreidingsbeleid. Er is een ontwikkeling naar sterkere centrumbibliotheken, servicepunten en bibliotheken op school. Bijna alle Brabantse bibliotheken worden de komende beleidsperiode geconfronteerd met zeer forse bezuinigingen.

4.1.2. klanten en gebruikers Op grond van onder meer de hierboven weergegeven omgevingsanalyse en de startnotitie voor het nieuwe sturingskader maken Cubiss en de Brabantse bibliotheken enkele fundamentele keuzes. Door middel van bovenlokale organisatie wordt kostenefficiëntie, kwaliteitsverbetering en innovatie mogelijk gemaakt. De focus ligt daarbij op drie domeinen: Taal & Media, Kennis & Informatie en Netwerk & Ondersteuning. Taal & Media Onder de noemer Taal & Media worden projecten ontwikkeld met en voor het onderwijs. Voorbeelden hiervan zijn een doorlopende lees- en leerlijn ten behoeve van kinderen van 0 tot 18 jaar en evaluatie, vernieuwing en uitbreiding van bestaande producten, zoals Voortouw en Rode Draad. Daarnaast zullen er nieuwe leesbevorderingsproducten 3.0 worden ontwikkeld en worden bestaande interactieve producten verzameld en beoordeeld. Hierbij wordt aangesloten bij de landelijke ontwikkeling van de Bibliotheek op school en de Brabantse doorontwikkeling en implementatie ervan. Onder de noemer “Taal en media voor klanten van de bibliotheek” worden vernieuwingen geïntroduceerd die zich richten op het op betekenisvolle wijze aanbieden van media en de contextualisering van informatie. Mediawijsheid staat hierbij centraal. Veranderend mediagebruik vraagt om nieuwe wijzen van communiceren en nieuwe competenties. Er worden concepten rond mediawijsheid ontwikkeld waarbij de nadruk ligt op nieuwe functies en de omgang met nieuwe media. Denk bijvoorbeeld aan de rol die gaming en social media spelen in kennisoverdracht. Er wordt experimenteerruimte gecreëerd in de vorm van werkateliers of proeftuinen. Het delen van kennis voor en door de medewerkers maakt deel uit van de projectlijn, evenals het aangaan van allianties. Daarnaast is er aandacht voor speciale groepen die op wat voor manier dan ook een ondersteuningsbehoefte hebben op het gebied van taal en media. Hierbij kan het zowel om laag- als hoogopgeleiden gaan. 10

De filterbubble is het fenomeen dat bedrijven zoals Facebook en Google op basis van persoonlijk surfgedrag bepalen wat iemand wél en niet in zoekresultaten te zien krijgt. Dit kan de burger onbewust beperken in de toegang tot nieuwe informatie en de blik op informatie verengen. Waar kranten bijvoorbeeld het nieuws selecteren en in een context plaatsen, is deze vorm van gepersonaliseerde selectie geautomatiseerd en sluit het daarmee een gelijke toegang tot informatie uit. Zie ook: http://www.thefilterbubble.com/ted-talk. 8


Kennis & Informatie In het domein Kennis & Informatie zorgen de Brabantse bibliotheken samen met onder meer het BHIC en Omroep Brabant voor de beschikbaarheid van publieke informatie en regionale content. Bovendien verrijken inwoners de Brabantse collectie vanuit eigen kennis en ervaring. De Brabantse bibliotheken zijn een intermediair tussen vraag en aanbod en facilitator en aanjager van kennisontwikkeling. Belangrijke projecten hierin zijn “De Brabantse collecties en content” waarbij multimediale, fysieke en digitale Brabantse collecties worden ontwikkeld. Daarbij is ook speciale aandacht voor specifiek Brabantse content, zowel op lokaal, regionaal als op provinciaal niveau. In de projectlijn “De vraaggerichte bibliotheek” delen de Brabantse bibliotheken de beschikbare informatie op actieve, wervende en klantvriendelijke wijze. Om het streven naar het 24/7 raadpleegbaar zijn van de collectie ook kwalitatief waar te kunnen maken, werken zij aan een gedeelde infrastructuur. Deze infrastructuur is nodig om innovatieve diensten met en voor klanten te ontwikkelen. De BNB onderzoekt aan welke digitale informatie behoefte is, hoe daaraan tegemoet kan worden gekomen en wat daarvan onder andere de logistieke consequenties zijn. Bijvoorbeeld door het ontwikkelen van diensten op het gebied van Brabantse e-books, streaming video of lokale widgets. Netwerk & Ondersteuning In het domein Netwerk & Ondersteuning ligt de nadruk op de herkenbaarheid van het netwerk voor Brabantse burgers en het doelmatig en hoogwaardig organiseren van de bovenlokale activiteiten die nodig zijn om de bibliotheekfunctie optimaal uit te voeren. Een goede ondersteuning van het netwerk is voorwaardelijk voor het functioneren van het Brabantse bibliotheeknetwerk in het algemeen en de effectieve en efficiënte realisatie van de maatschappelijke effecten die beoogd zijn in de domeinen Taal & Media en Kennis & Informatie in het bijzonder. Het domein Netwerk & Ondersteuning bevordert de ontwikkeling en realisatie van nieuwe bibliotheekconcepten en het genereren van een hoog serviceniveau. Belangrijke projectlijnen zijn de samenwerking en het stimuleren van innovatie en ondernemerschap. Logistiek Deze activiteit behelst de organisatie van een snelle levering van media door en aan bibliotheken; het betreft een interbibliothecaire activiteit, waarbij Cubiss zorg draagt voor het vervoer. De ontwikkelingen in de eerder genoemde domeinen stelt de logistieke functie wel voor nieuwe uitdagingen. • De veranderingen in de spreiding van bibliotheken en een toename in de levering van fysieke media aan

scholen vraagt om innovatie van de regionale en provinciale infrastructuur.

• Nieuwe logistieke modellen als antwoord op de behoefte van bibliotheken aan flexibel vervoer onder meer in

het kader van nieuwe en innovatieve bibliotheekconcepten.

De behoefte aan diensten en producten van de Brabantse bibliotheken wordt onder klanten en gebruikers van de Brabantse bibliotheken door Cubiss continu gemeten via klantonderzoeken en klantenpanels. Van de klantenpanels – het betreft circa 7.500 deelnemers – is een benchmark beschikbaar. Uit de bevindingen blijkt dat men met name behoefte heeft aan gemaksdiensten (waaronder romanadvies en informatieve databanken), een actuele collectie, een verbeterde vindbaarheid van materialen en uitbreiding van inleverlocaties. De uitkomsten van de klantonderzoeken en de klantenpanels zijn doorvertaald in alle domeinen. Een belangrijke gebruikersgroep van de diensten en producten van de Brabantse bibliotheken zijn de instellingen op het terrein van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE) en het primair onderwijs (PO). Deze doelgroepen geven aan groot belang te hechten aan de taalontwikkeling van kinderen en een doorgaande leeslijn. Deze focus wordt ondersteund door de wet OKE en de wet Meijerink11. De programmalijn Taal & Media voorziet in deze groeiende behoefte door projecten en activiteiten op het gebied van lezen en leesbevordering voor de doelgroepen 0-12 jaar.

11

De eerste wet onderschrijft het belang van de pedagogische functie ten behoeve van een talige omgeving bij de kinderopvang. De tweede ondersteunt de verbetering van het onderwijs met betrekking tot lezen en rekenen. Het onderwijs wenst onder meer ondersteuning bij de organisatie van een professionele materiële leeromgeving.

9


De behoefte van het voorgezet onderwijs (VO) wordt op provinciaal niveau gepeild door middel van focusgroepen. Het doel van het onderwijs is om zoveel mogelijk leerlingen, voorzien van startkwalificaties, uit te laten stromen. Naast de leesbevordering organiseert de bibliotheek in toenemende mate de (digitale) informatievoorziening voor het onderwijs. Een belangrijk doel van het VMBO is het verminderen van de uitstroom van laaggeletterden. De ROC’s hebben behoefte aan deskundigheidsbevordering ten behoeve van hun docenten op het gebied van lees-, taal- en informatievaardigheden. De wensen van de gemeenten zijn voor veel bibliotheken leidend bij het maken van strategische keuzes. Deze wensen blijken in Brabant veelal overeen te komen. Een deel van de wensen vergt met name een lokale aanpak; dit geldt bijvoorbeeld bij de bevordering van de sociale cohesie. Veel gemeenten wensen een ondersteunende rol van bibliotheken ten behoeve van het onderwijs. Deze rol zal met name door bovenlokale samenwerking versterkt worden. Bibliotheken ondersteunen hun gemeenten ook bij de ontwikkeling van lokale digitale portals en de ontwikkeling van een sociale en culturele kaart.

De rol van klantonderzoek Iedere Brabantse bibliotheek heeft in de beleidsperiode 2010-2012 aan de hand van het klantenpanel en/of het modulair klantonderzoek gemeten in hoeverre haar klanten de dienstverlening waarderen. De resultaten van deze klantonderzoeken zijn op hoofdpunten als volgt: Het personeel wordt door de ruime meerderheid van de bibliotheekklanten zeer goed gewaardeerd. Nagenoeg iedereen vindt het personeel van de bibliotheek vriendelijk, deskundig, behulpzaam en gemakkelijk benaderbaar. Ook vindt de meerderheid dat het personeel actief betrokken is bij de klant en dat het personeel meedenkt. Gemiddeld wordt het personeel gewaardeerd met een 7,7. De onderzoeken tonen duidelijk aan dat er veel belang wordt gehecht aan het leesplezier en dat de ‘klassieke’ bibliotheekmaterialen zoals romans en informatieve boeken nog steeds erg populair zijn. De klanten zijn in het algemeen positief over de collectie. Men kan (bijna) altijd wel een goed boek naar wens vinden in de bibliotheek. Desondanks geven veel leden aan dat de meest actuele boeken niet aanwezig zijn en dat boeken die ze zoeken of willen lezen vaak uitgeleend zijn. Gemiddeld beoordelen de klanten de collectie met een 7.5. Een goed georganiseerde digitale dienstverlening wordt erg op prijs gesteld door klanten. De bekendste en belangrijkst geachte digitale diensten van de bibliotheek zijn het online reserveren en verlengen van materialen. Romanadvies via de website van de bibliotheek en diverse online informatieve databanken worden eveneens positief beoordeeld. Hoewel het aanbod van e-books en een online platform om te kunnen discussiëren met andere lezers over boeken en/of thema’s redelijk interessant gevonden wordt, is slechts een klein aantal hiervan op de hoogte. Naast de klantonderzoeken is er in 2012 een Brabant-breed afhakersonderzoek uitgevoerd. Veranderingen in de persoonlijke situatie (bijv. verhuizing, afronding studie etc.), het (te) hoge abonnementstarief en tijdgebrek om te lezen vormen de belangrijkste redenen waarom leden hun lidmaatschap opzeggen c.q. laten verlopen. Nieuw klantonderzoek 2013 Vanaf 2013 krijgen bibliotheken de keuze een klantonderzoek uit te laten voeren onder individuele (eindgebruikers) ofwel institutionele klanten (samenwerkingspartners en het onderwijs). Het doel van deze klantonderzoeken is meer inzicht verkrijgen in de wensen, behoeften en ervaringen van klanten en/of samenwerkingspartners ten aanzien van de bibliotheek, teneinde de dienstverlening optimaal af te stemmen op de klant. Onderwerpen die aan bod komen zijn: collectie, professionalisering, communicatie en het (verbrede) aanbod van voorzieningen, zoals de digitale dienstverlening. In onderzoek onder samenwerkingspartners wordt ingezoomd op de kwaliteit van de relatie: Hoe wordt de bibliotheek ervaren door haar samenwerkingspartners en wat verwachten beide partijen van elkaar? Om de onderzoeksvraag goed te beantwoorden wordt een keuze gemaakt tussen een kwantitatieve en een kwalitatieve onderzoeksmethode. Voorbeelden hiervan zijn digitale enquêtes, groepsgesprekken en deskresearch. Het Brabants bibliotheeknetwerk stelt zichzelf enerzijds ten doel om het tevredenheidscijfer van de individuele klanten (8), behaald in de beleidsperiode 2010-2012, te handhaven. Anderzijds wordt gemeten of een verbetering mogelijk en zichtbaar is in dienstverlening van de bibliotheek aan de institutionele klanten. Hiertoe wordt in 2013 een nulmeting gehouden.

10


4.2. Provinciaal beleid/provinciale doelstellingen De provincie verleent jaarlijks subsidie aan Cubiss voor het uitvoeren van het provinciale bibliotheek programma. Hiermee doet de provincie een strategische investering. Zij faciliteert Cubiss en de BNB als instrument om uitvoering te geven aan haar eigen beleidsdoelen, zoals geformuleerd in onder andere de Agenda van Brabant. De overkoepelende ambitie voor Brabant is tot de Europese top van (industriële) kennis- en innovatieregio’s te behoren. Brabant wil een aantrekkelijke provincie blijven voor jongeren en migranten. De provincie wil de concurrentiekansen vergroten en economische groei bewerkstelligen. De invalshoek is met name economisch, gericht op zaken als vestigingscondities voor kennisintensieve bedrijven, schaalgrootte, innovatiekracht en talentenbinding. Aangezien talent de belangrijkste bouwsteen voor de toekomst is, moet er veel geïnvesteerd worden in het delen van kennis en het creëren van een leergierige cultuur. De technologische kennis moet slim worden ingezet voor maatschappelijk relevante doelen en innovaties op maatschappelijke terreinen. De provincie legt als gebiedsregisseur noodzakelijke verbindingen tussen het ruimtelijk-economische en het sociaalculturele. Cultuurhistorie en monumentenzorg zijn speerpunten voor de provincie op cultureel terrein. Het provinciale bibliotheekprogramma sluit aan bij de volgende strategische beleidsdoelen van de provincie Noord-Brabant: • Het bevorderen van kenniseconomie en talentontwikkeling; • Het bevorderen van maatschappelijke innovaties en sociale cohesie; • Het stimuleren van netwerkende netwerken. Goed geïnformeerde burgers die actief participeren in de samenleving en in de kenniseconomie is het hogere doel dat provincie en BNB gezamenlijk nastreven. De BNB voert daartoe programma’s uit waarbij efficiëntie, kwaliteit en innovatie voorop staan en die bijdragen aan de drie hierboven genoemde strategische beleidsdoelen van de provincie Noord-Brabant.

4.3. Maatschappelijke effecten (outcome) Zoals hierboven al gemeld is de hoofddoelstelling van de BNB het stimuleren van de Brabantse kennisinfrastructuur door vanuit de bibliotheekfunctie bij te dragen aan een goed ingerichte publieke informatievoorziening ten behoeve van de burger. Aan deze domeinen zijn een aantal maatschappelijk te bereiken effecten gekoppeld, die gerelateerd zijn aan de doelstellingen van de BNB: Domein Taal & Media: • Bijdragen aan weerbare burgers die moderne communicatie doorgronden; • Bijdragen aan taalvaardige burgers die actief aan de samenleving deelnemen; • Bijdragen aan kundige en op de toekomst voorbereide kinderen en jongeren. Domein Kennis & Informatie: • Onafhankelijke en laagdrempelige toegang borgen tot publieke informatie; • Bijdragen aan ontwikkelde burgers; • Laagdrempelige toegang bieden tot regionale content. Binnen Netwerk & Ondersteuning gebeurt datgene dat voorwaardelijk is om bovenstaande maatschappelijke effecten vanuit Taal & Media en Kennis & Informatie effectief en efficiënt te realiseren.

11


In het meerjarenbeleidsplan van de BNB, getiteld Innovatie en Ondernemerschap – Meerjarenbeleidsplan Cubiss Brabant ten behoeve van de BNB 2013-2015, zijn de hiervoor beschreven drie domeinen geformuleerd waarbinnen de BNB haar plannen realiseert: Taal & Media, Kennis & Informatie en Netwerk & Ondersteuning. De driehoek in onderstaande figuur illustreert dat de BNB een focus legt op het integrale karakter van de diverse projecten die binnen de drie domeinen worden uitgevoerd.

Kennis & Informatie

Taal & Media

Netwerk & Ondersteuning

Domeinen

Taal& Media

Kennis& Informatie

Netwerk & Ondersteuning

Thema’s

Thema’s gericht op diensten en

Thema’s gericht op diensten en

Thema’s gericht op

producten die de bibliotheek

producten die de bibliotheek

instandhouding en versterking

levert aan het onderwijs (VVE,

direct levert aan burgers, te

van het BNB-netwerk onderling

PO, VO)

weten media, informatie en

en met andere maatschappelijke

kennis

organisaties ten behoeve van efficiëntie, innovatie en kwaliteitsverbetering

Accenten

-- Mediawijsheid

-- Collectiebeleid

-- Leesbevordering

-- Brabantse collecties

-- Laaggeletterdheid

-- Doorontwikkeling

-- Cultuureducatie

-- Zorg voor het BNB-netwerk en andere netwerken -- Kennisdeling en ondersteuning -- Logistiek

uitleenfunctie

-- Productontwikkeling



-- Nieuwe bibliotheekconcepten



Alle projecten en activiteiten worden bovendien getoetst aan de volgende randvoorwaarden: • Innovatief karakter; • Ondernemerschap; • Vraag- en klantgerichtheid; • Kosteneffectiviteit en mogelijke standaardisatie; • Samenwerking met partners; • Zichtbaarheid en profilering; • Aansluiting bij relevante ontwikkelingen en de actualiteit.

12


In de volgende paragraaf staat voor elk van deze drie domeinen steeds één centraal doel beschreven dat zich richt op een maatschappelijk effect. Per doel volgt een korte toelichting en een aanzet voor bruikbare indicatoren. Binnen elk domein zijn de bijbehorende projectlijnen uitgewerkt. Daarnaast is er binnen Netwerk & Ondersteuning één activiteitenlijn uitgewerkt. Per domein zijn er op hoofdlijnen indicatoren vastgesteld. Deze hebben met name betrekking op de kwaliteit van de dienstverlening van de Brabantse bibliotheken en Cubiss. Specifieke indicatoren over bijvoorbeeld het bereik van groepen worden in een later stadium in de projectbeschrijvingen opgenomen.

4.3.1. Domein Taal & Media Doel: Brabanders zijn vaardig met taal en media De Brabantse Netwerkbibliotheek richt zich op de ontwikkeling van de Brabantse burger op het gebied van taal en media, zodat hij of zij als weerbare burger moderne communicatie doorgrondt en actief kan deelnemen aan de samenleving. De inspanningen zijn zowel gericht op alle Brabanders als specifiek op de Brabantse jeugd. Bij de laatste groep wordt een bijdrage geleverd aan optimaal op de toekomst voorbereide kinderen en jongeren. De BNB kiest er voor om met name binnen de leeftijdscategorie 0-12 jaar een zo groot mogelijk bereik te hebben. Voor de leeftijdscategorie 12-18 jaar wordt een specifiek aanbod ontwikkeld. Voor het bereiken van de doelstellingen werkt de BNB actief samen met lokale, bovenlokale en provinciale partners. Indicatoren • In 2015 beoordelen de docenten in het (primair) onderwijs het media-aanbod van de bibliotheken als verrijkt

in vergelijking met de huidige situatie (outcome). Vorderingen met betrekking tot de taalvaardigheid worden

gemeten door de Monitor van de Bibliotheek op school;

• In 2015 werken de Brabantse basisbibliotheken op structurele basis samen met 90% van de scholen in het

primair onderwijs;

• In 2015 is met 75% van de scholen in het voortgezet onderwijs in Brabant incidentele of projectmatige samenwerking; • Alle bibliotheken binnen de BNB zijn tevreden tot zeer tevreden over de rol van Cubiss en de ontwikkelde

producten en diensten op het domein Taal & Media.

Projectlijnen a. Taal en media voor de bibliotheek en haar netwerkpartners voor jeugd en jongeren; b. Taal en media voor klanten van de bibliotheek; c. Taal en media voor (nieuwe) specifieke groepen.

4.3.2. Domein Kennis & Informatie Doel: Brabantse burgers zijn bedreven in het vinden en beoordelen van relevante kennis en informatie en zijn eveneens co-creators van deze kennis en informatie. De Brabantse bibliotheken zorgen samen met onder meer het BHIC en Omroep Brabant voor de beschikbaarheid van publieke informatie en regionale content. Bovendien verrijken inwoners de Brabantse collectie vanuit eigen kennis en ervaring. De Brabantse bibliotheken zijn hiervoor een intermediair tussen vraag en aanbod en facilitator en aanjager van kennisontwikkeling, individueel en in lokale gemeenschappen.

13


Indicatoren • In 2015 heeft iedere Brabantse burger op gelijke wijze toegang tot de gedeelde content. Deze content wordt op

diverse wijzen ontsloten. De gebruiker bepaalt welke toepassing via welk kanaal bij hem past;

• In 2015 is er een nieuwe regionale en provinciale infrastructuur ontwikkeld t.b.v. de Brabantse collectie die door

alle Brabantse basisbibliotheken wordt gebruikt;

• In 2015 zijn minimaal 15 nieuwe partners betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe diensten m.b.t. de informatievoorziening; • Alle bibliotheken binnen de BNB zijn tevreden tot zeer tevreden over de rol die Cubiss op zich neemt in het

domein Kennis & Informatie.

Projectlijnen d. De Brabantse collecties en content; e. De vraaggerichte bibliotheek; f. Plus-diensten; g. Themagerichte allianties.

4.3.3. Domein Netwerk & Ondersteuning Doel: Het Brabantse bibliotheekwerk is herkenbaar voor Brabantse burgers en is doelmatig en hoogwaardig georganiseerd. Een goede ondersteuning van het netwerk is voorwaardelijk voor het functioneren van het bibliotheeknetwerk in het algemeen en de effectieve en efficiënte realisatie van de maatschappelijke effecten die beoogd zijn in de domeinen Taal & Media en Kennis & Informatie. Het domein Netwerk & Ondersteuning bevordert de ontwikkeling en realisatie van nieuwe bibliotheekconcepten. Het bevordert tevens een hoog serviceniveau in bibliotheken door op provinciale schaal ontwikkelen slagkracht te genereren. Indicatoren • In 2015 is 25% van de bibliotheken in staat, al dan niet in samenwerking, om nieuwe bibliotheekconcepten neer

te zetten die aansluiten bij de behoefte van de klant van de toekomst;

• In 2015 is het vermogen om te komen tot innovatieve en financieel duurzame producten, diensten en concepten

van het Brabantse bibliotheeknetwerk aantoonbaar verbeterd;

• In 2015 is er met drie innovatieve bibliotheekconcepten, die dienen ter inspiratie, lering en enthousiasmering

teneinde de innovatie en ondernemerschap te stimuleren, in de praktijk geëxperimenteerd.

• Alle Brabantse bibliotheken zijn tevreden tot zeer tevreden over de rol en dienstverlening van Cubiss in het

domein Netwerk & Ondersteuning.

Projectlijnen h. Samenwerking BNB netwerk; i. Stimuleren van innovatie en ondernemerschap; j. Logistiek, plus innovatie van de logistiek; k. Adviesdagen.

14


4.4. succesbepalende factoren Bij de projecten zijn succesbepalende factoren benoemd. Deze kunnen per project en per doelgroep variëren. Succesbepalende factoren zijn onder meer: • de mate waarin de projectresultaten worden afgenomen of geïmplementeerd; • de mate waarin de projectresultaten door de doelgroepen/afnemers worden gewaardeerd; • de kwaliteit van de samenwerkingsrelaties. De succesbepalende factoren worden in de projectbladen nader uitgewerkt. 4.5. bereik Het bereik van de doelgroepen verschilt per project of activiteit. Op de verschillende projectbladen wordt aangegeven welke projectresultaten er opgeleverd worden en wat er wordt gemeten rondom het gebruik van de projectresultaten, rekening houdend met bovengenoemde succesbepalende factoren. In de overkoepelende domeinen zijn al een aantal belangrijke bereiksindicatoren opgenomen evenals indicatoren voor de tevredenheid en kwaliteit.

15


5. projectbladen In de projecbladen staan de projecten beschreven die Cubiss in het kader van dit werkplan uitvoert in samenwerking met de Brabantse bibliotheken. De projectbladen volgen het format zoals dat met de Provincie Noord-Brabant is afgestemd. Daarbij wordt steeds de volgende indeling gehanteerd: Periode

2013

Projectlijn

Titel

Samenvatting project

Het project in één zin

Doelstellingen

Welk doel dient het project?

Prestatie-indicatoren

Welke variabelen worden er gebruikt om de prestatie te monitoren, zodat je kunt zien of er werkelijk een bijdrage wordt geleverd aan de gestelde doelen?

Resultaten

Wat wordt er opgeleverd als het klaar is?

Activiteiten

Welke activiteiten leiden tot de op te leveren resultaten?

Planning

Welke planning wordt aangehouden voor hoofdactiviteiten en mijlpalen?

Klanttevredenheid

Hoe wordt de tevredenheid van klanten gemeten en wat zijn de doelstelling ten aanzien van de klanttevredenheidsscores?

Randvoorwaarden

Welke randvoorwaarden stellen opdrachtgever of project(team) voor de realisatie van het project?

Risicoanalyse

Welke risico’s vergen specifieke aandacht en welke voorzorgsmaatregelen worden genomen?

Toelichting

Met welke andere projecten houdt het project verband?

Projectleider Cubiss

Naam projectleider vanuit Cubiss

Netwerkbegeleider

Naam netwerkbegeleider vanuit BNB

Budget

Welk budget is met het project gemoeid?

Alle projecten en activiteiten worden bovendien getoetst aan de volgende randvoorwaarden: • Innovatief karakter; • Ondernemerschap; • Vraag- en klantgerichtheid; • Kosteneffectiviteit en mogelijke standaardisatie; • Samenwerking met partners; • Zichtbaarheid en profilering; • Aansluiting bij relevante ontwikkelingen en de actualiteit. De in de begroting en projectbladen genoemde budgetten per project zijn richtbudgetten. Onder invloed van de verdere uitwerking in de Project Start-up’s (PSU’s) kunnen hier mogelijk nog wijzigingen in optreden.

16


Periode

2013

Projectlijn

Taal en media voor de bibliotheek en haar netwerkpartners voor jeugd en jongeren


Het project voorziet in innovatieve producten en diensten op het gebied van mediawijsheid, leesbevordering en literatuureducatie, waarmee aan een structurele samenwerking tussen de bibliotheek en haar netwerkpartners vorm en inhoud gegeven wordt.

Doelstellingen

• In 2015 werkt 70% van de Brabantse bibliotheken samen met 80 % van de kinderdagverblijven en peuterspeelzalen op basis van een meerjarige overeenkomst; • In 2015 werkt 60% van de Brabantse bibliotheken samen met 65 % van de scholen in het primair onderwijs op basis van een meerjarige overeenkomst. Bij de scholen die op basis van de landelijke aanpak de Bibliotheek op school samenwerken met de bibliotheek wordt: -- bij 40% van de leerlingen in het primair onderwijs een gelijkblijvende leesattitude gemeten door middel van Leesmonitor; de tendens is een dalende score op leesattitude; -- bij 35% van de leerlingen in groep 8 in het primair onderwijs het vereiste overgangsniveau voor het voortgezet onderwijs geconstateerd door middel van de meting in de Mediamonitor; • In 2015 werkt 25% van de Brabantse bibliotheken samen met 25% van de scholen in het voortgezet onderwijs op basis van een meerjarige overeenkomst; • In 2015 zijn er 5 samenwerkingsprojecten tot stand gekomen tussen Brabantse bibliotheken en onderwijsinstellingen als onder meer PABO, ROC, Fontys Fydes; • In 2015 zijn er 5 samenwerkingsprojecten tot stand gekomen tussen Brabantse bibliotheken en organisaties zoals Brede Scholen, Centra voor Jeugd & Gezin, Mediawijzer.net, Stichting Mijn Kind Online.


In 2013: • 40% van de Brabantse bibliotheken werkt met 20% van de voorschoolse instellingen samen in het kader van de landelijke aanpak van het leesbevorderingsprogramma BoekStart en BoekStart in de Kinderopvang; • 40% van de Brabantse bibliotheken werkt met 25% van de scholen in het primair onderwijs samen in het kader van de landelijke aanpak de Bibliotheek op school; • 20% van de Brabantse bibliotheken voert verkennende gesprekken met 5% van de scholen in het voortgezet onderwijs rondom de landelijke aanpak de Bibliotheek op school VO (Biebsearch); • Er komt 1 samenwerkingsproject tot stand met initiële opleidingen (PABO, ROC); • Er komt 1 samenwerkingsproject tot stand met organisaties als Brede Scholen, mediawijzer.net, Erfgoed Brabant.

Resultaten

• Onderzoeksrapport naar behoefte en gebruik van productlijnen Rode Draad en Voortouw; • Overzicht met nulmeting t.a.v. huidige samenwerking tussen bibliotheek en haar netwerkpartners; • Overzicht van stand van zaken samenwerking tussen bibliotheek en haar netwerkpartners op 1 december 2013; • 7 vernieuwende producten en diensten, passend binnen de landelijke programma’s; • 1 product of dienst in samenwerking met initiële opleidingen; • 2 op de doelgroep afgestemde ingerichte Mediabars*; • Plan van aanpak voor inzet Mediabar in landelijke programma’s; • Plan van aanpak multidisciplinair expertteam voor bibliotheken in Brabant; • Kennisdeling: artikelen met betrekking tot visie en trends rondom de verschillende netwerkpartners, kennisbijeenkomsten.

17


*De Mediabar is een fysieke plek (vast of mobiel) in de bibliotheek die zichtbaar invulling geeft aan de mediawijsheidtaken voor de eindgebruikers. Bezoekers van bibliotheken maken op een informele en laagdrempelige manier kennis met verschillende nieuwe hardware. De verschillende projecten maken gebruik van dezelfde Mediabar.

Activiteiten

• Onderzoek naar de gebruikersbehoefte (bibliotheek en eindgebruikers) met betrekking tot de productlijnen Rode Draad en Voortouw; • Uitvoeren nulmeting stand van zaken samenwerkingsrelaties; • Uitvoeren meting stand van zaken diverse samenwerkingsrelaties in december 2013; • Productontwikkeling voor de verschillende netwerkpartners, gebruik makend van de expertise van deze netwerkpartners. Productontwikkeling is gerelateerd aan mediawijsheid, leesbevordering en literatuureducatie; • Kennisdeling rondom de landelijke aanpakken en trends en ontwikkelingen bij de netwerkpartners; • Begeleiden, ondersteunen, stimuleren en faciliteren van bibliotheken rondom implementatie van landelijke aanpakken; • Inrichting pilotsituatie voor inzet Mediabar in combinatie met landelijke aanpakken; • Onderzoek naar en inrichten van pilotsituatie voor multidisciplinair expertteam, gebruik makend van opgedane ervaringen in 2012.

Planning

Kwartaal 1: • Onderzoek naar gebruikersbehoefte productaanbod mediawijsheid, leesbevordering en literatuureducatie; • Nulmeting; • Oriëntatie op inzet van Mediabar in combinatie met landelijke aanpakken; • Onderzoek naar de inzet van een multidisciplinair expertteam; • Kennisdelingsbijeenkomst (1x); • Oriëntatie op samenwerkingsmogelijkheden met initiële opleidingen. Kwartaal 2: • Vertaling van het onderzoek naar de gebruikersbehoefte met betrekking tot het productaanbod naar concrete ideeën voor nieuwe producten; • Kennisdelingsbijeenkomst (2x); • Aanvang productontwikkeling; • Uitwerken plan van aanpak inzet multidisciplinair expertteam. Kwartaal 3: • Productontwikkeling; • Plan van aanpak inzet Mediabar; • Inrichting multidisciplinair expertteam; • Kennisdelingsbijeenkomst (1x). Kwartaal 4: • Oplevering producten; • Inrichting pilot inzet mediabars; • Start pilot inzet multidisciplinair expertteam; • Kennisdelingsbijeenkomst (2x). Continu: begeleiding, ondersteuning en facilitering van bibliotheken bij oriëntatie en implementatie van landelijke aanpakken.

18


Klanttevredenheid

Er wordt een klantenpanel ingericht, bestaande uit 8 à 10 vertegenwoordigers uit Brabantse bibliotheken die gebruik maken van de producten en diensten die geleverd worden vanuit dit project. Dit klantenpanel beoordeelt de producten en diensten op inzetbaarheid bij de netwerkpartners met ten minste een 7,5.

Randvoorwaarden

• Brabantse bibliotheken kiezen ervoor om te gaan werken met de landelijke aanpakken; • Vanuit de landelijke aanpakken worden voldoende ondersteunende middelen ontwikkeld om de implementatie bij Brabantse bibliotheken en hun eindgebruikers mogelijk te maken; • De bereidheid van bibliotheken om te investeren in voldoende expertise om de landelijke aanpakken te implementeren; • Voldoende middelen bij bibliotheken om de aanpakken te borgen in het meerjarenbeleid; • Brabantse bibliotheken nemen deel aan kennisbijeenkomsten over de landelijke aanpakken.

Risicoanalyse

• Bezuinigingen bij netwerkpartners, waardoor zij niet meer investeren in de landelijke aanpakken. Indien deze bezuinigingen juist geïnterpreteerd worden, kunnen deze bezuinigingen ook juist kansen bieden voor bibliotheken. Hierover zullen zij vanuit het project geïnformeerd worden; • Bibliotheken leggen de prioriteit niet bij de netwerkpartners. Vanuit het project worden bibliotheken gestimuleerd de prioriteit wel bij de netwerkpartners te leggen; • Onvoldoende samenwerking tussen Brabantse bibliotheken om schaalgrootte m.b.t. collectievorming voor de netwerkpartners voor jeugd en jongeren te bewerkstelligen. Dit project draagt actief bij aan de invulling van het project Collectiebeleid; • Vermindering van subsidies voor organisaties die verantwoordelijk zijn voor de landelijke aanpakken. Als deze signalen reëel worden, vindt herdefinitie van dit project plaats.

Toelichting

Er is een relatie met de volgende projecten: • Taal en media voor klanten van de bibliotheek, met name wat betreft de inzet van de Mediabar. • Taal en media voor (nieuwe) specifieke groepen, met name wat betreft de inzet van de Mediabar en wat betreft de kwetsbare leerlingen in het VMBO. Door Kunst van Lezen wordt in pilotvorm een aanpak ontwikkeld om deze doelgroepen beter te bedienen op het gebied van lezen, leesbevordering en mediawijsheid. Deze aanpak kan in een later stadium een plek krijgen in het Brabantse programma; • De Brabantse collecties en content, voor wat betreft de vorming van één Brabantse collectie voor deze netwerkpartners en het eventueel opzetten van een depot conform de landelijke programma’s; • Themagerichte allianties, wat betreft de totstandkoming van de samenwerkingsprojecten met de overige netwerkpartners; • Innovatie en ondernemerschap; • Logistiek, wat betreft de logistieke bewegingen indien er een depot wordt opgezet voor de collectie van de netwerkpartners voor jeugd en jongeren.


Angélique de Kort

Netwerkbegeleider

Moniek Wegman

Budget

€ 778.800,-

19


Periode

2013

Projectlijn

Taal en media voor klanten van de bibliotheek


Het project werkt concrete aanpakken voor mediawijsheid uit voor Brabantse bibliotheken, waarbij moderne media worden ingezet om de individuele gebruikers van de bibliotheek te bereiken.

Doelstellingen

• Eind 2015 zet 50% van de Brabantse bibliotheken de producten, diensten en programma’s vanuit dit project in in de eigen bibliotheek; • Eind 2015 maakt 40% van de individuele bibliotheekgebruikers tussen 0 en 100 jaar van de deelnemende basisbibliotheken gebruik van de moderne mediadiensten die de bibliotheek aanbiedt.


• Eind 2013 heeft 25% van de Brabantse bibliotheken moderne mediaproducten en -diensten ingezet in de eigen bibliotheek; • Eind 2013 maakt 20% van de individuele bibliotheekgebruikers gebruik van de moderne mediaproducten en -diensten die de bibliotheek aanbiedt; • Eind 2013 zijn 3 moderne mediaproducten of – diensten opgeleverd die bibliotheken kunnen aanbieden aan eindgebruikers.

Resultaten

In 2013: • 5 Mediabars* op maat voor de bibliotheken + 3 moderne mediaproducten en of – diensten voor de eindgebruikers + professionalisering van bibliotheekmedewerkers ( 5 mediabars is realistisch als de 3 in 2012 op te starten projecten meegenomen worden); • Start van 2 Mediaproeftuinen: 2 pilotprojecten met verschillende invullingen van de Mediaproeftuin; • Inspiratiesessie van de Taal & Mediadomeinen voor de basisbibliotheken en kennisoverdracht. Eind 2015: • zijn in 10 bibliotheken Mediabars gerealiseerd met moderne mediaproducten en of – diensten; • zijn in 2 bibliotheken Mediaproeftuinen gerealiseerd; • zijn 9 moderne mediaproducten en of –diensten beschikbaar voor de Brabantse bibliotheken; • zijn 2 technologisch innovatieve producten beschikbaar voor de Brabantse bibliotheken. *De Mediabar is een fysieke plek (vast of mobiel) in de bibliotheek die zichtbaar invulling geeft aan de mediawijsheidtaken voor de eindgebruikers. Bezoekers van bibliotheken maken op een informele en laagdrempelige manier kennis met verschillende nieuwe hardware. De verschillende projecten maken gebruik van dezelfde Mediabar.

Activiteiten

Inventarisatie en onderzoeksfase: • Inventarisatie van landelijke en overige beschikbare gegevens over Mediabar en Mediaproeftuin (Medialab) en technologische innovaties op het gebied van moderne media. Hieronder valt ook het resultaat vanuit het project Leven Lang Leren 2012 van BNB; • Inventarisatie interesse en daadwerkelijke deelname van basisbibliotheken om in samenwerking dit project uit te voeren; • Nulmeting stand van zaken binnen de deelnemende basisbibliotheken; • Analyse van de diverse groepen eindgebruikers, selecteren en faseren. Daarbij wordt gebruik gemaakt van bestaande onderzoeken. Voor specifieke doelgroepen, onderwijs, jeugdorganisaties en overige netwerkpartners wordt dit opgepakt en gefinancierd vanuit de twee andere projectlijnen van Taal & Media; • Onderzoeken van de mogelijke samenwerking met lokale culturele organisaties zoals erfgoed, heemkundekringen en musea en provinciale culturele organisaties zoals Omroep Brabant en BHIC en mogelijke andere partners op het gebied van mediawijsheid en moderne media. 20


Uitvoeringsfase: • Ontwikkeling van plan van aanpak, uitvoering van Mediabar en Mediaproeftuin in bibliotheken en de begeleiding hiervan; • Uitvoering in de deelnemende bibliotheken op basis van maatwerk; • Op basis van ervaringen bijstelling van producten en diensten waar nodig; • Producten voor instellingen (zoals onderwijs en kinderopvang) toepasbaar maken voor de individuele gebruikers; • Instellen van klankbordgroep met eindgebruikers en bibliotheken ten behoeve van productontwikkeling. Planning

Kwartaal 1: • Inventarisatie en onderzoeksfase. Kwartaal 2 en 3: • Plan van aanpak opstellen voor de projectlijn. Voor 2013 specifiek uitgewerkt en 2014-2015 op hoofdlijnen; • Toetsen bij alle deelnemende basisbibliotheken; • Definitieve maatwerkplannen vaststellen voor de deelnemende basisbibliotheken in 2013. Kwartaal 3 en 4: • Start met de realisatie van 5 Mediabars met moderne mediaproducten en of –diensten in 5 basisbibliotheken; • Start met de pilot in 2 basisbibliotheken van een Mediaproeftuin; • December 2013: evaluatie voortgang project. 2014 - 2015: • Op basis van evaluatie 2013 verdere invulling van het project in werkplan 2014 en 2015 bepalen. Eind 2015: • Afrondingsfase met evaluatie, opleveren resultaten, borging en oplevering overdraagbare aanpak en eventuele uitbouw naar potentiële nieuwe gebruikers.

Klanttevredenheid

80% van de betrokken Brabantse bibliotheken is zeer tevreden (waardering: 8) over de geleverde diensten en producten en de gebruiksmogelijkheden daarvan voor de eindgebruikers. Dit blijkt onder andere uit de terugkoppeling van het klantenpanel. Bij de eindgebruikers wordt de tevredenheid getoetst in samenwerking met bibliotheken.

Randvoorwaarden

• Voldoende interesse bij de individuele eindgebruikers; • Voldoende beschikbare middelen bij deelnemende basisbibliotheken om de aanpak te borgen in het meerjarenbeleid; • Voldoende capaciteit om het project uit te voeren bij de basisbibliotheken; • Voldoende professionaliteit/expertise bij de deelnemende basisbibliotheken; • Goede digitale infrastructuur bij de deelnemende bibliotheken; • Afspraken met deelnemende bibliotheken in een samenwerkingsovereenkomst; • De deelnemende basisbibliotheken zorgen voor de juiste presentatie van de bibliotheek als ‘Huis van de Mediawijsheid’.

21


Risicoanalyse

• Te weinig beschikbare middelen bij de basisbibliotheken. Voorzorgsmaatregel: het projectteam gaat alleen in zee met basisbibliotheken die toezeggen eventueel benodigde financiën beschikbaar te stellen; • Te weinig capaciteit bij de basisbibliotheken. Voorzorgsmaatregel: als voorwaarde opnemen in de op te stellen samenwerkingsovereenkomst; • Te weinig expertise bij de deelnemende basisbibliotheken: Voorzorgsmaatregel: professionalisering en kennisoverdracht bieden vanuit het project; • Geen heldere afspraken met de deelnemende basisbibliotheken. Voorzorgsmaatregel: afspraken maken in de samenwerkingsovereenkomst met betrekking tot evaluatie, werkbaarheid en bijstelmomenten.

Toelichting

Er is een relatie met de volgende projecten: • Taal en media voor de bibliotheek en haar netwerkpartners voor jeugd en jongeren: Mediabar; • Taal en media voor (nieuwe) specifieke groepen: Mediabar; • De Brabantse collecties en content; • Vraaggerichte bibliotheek.


Plonie van den Biggelaar

Netwerkbegeleider

Anita van Stiphout-Roche

Budget

€ 755.000,-

22


Periode

2013

Projectlijn

Taal en media voor (nieuwe) specifieke groepen


Met het project Taal en Media voor (nieuwe) specifieke doelgroepen zoals laaggeletterden en niet digitaal vaardigen, worden bibliotheken toegerust om mensen in kwetsbare posities en achterstandssituaties te bereiken, te enthousiasmeren en toe te leiden naar de bibliotheek en de samenwerkingspartners. Dit ten behoeve van hun verdere ontwikkeling zodat zij als zelfstandig burger beter kunnen participeren in de maatschappij. Onder toerusten verstaan we inhoudelijke, programmatische en organisatorische ondersteuning. We sluiten hierbij aan bij het landelijk projectplan Laaggeletterdheid (SIOB) met de drie actielijnen: Samenwerking met Onderwijs, Bedrijfsleven en Gezin & Gezondheid. Dit project continueert de provinciale aanpak van voorgaande jaren en bouwt verder op succesvol uitgevoerde projecten en kansrijke samenwerkingsrelaties.

Doelstellingen

• Ondersteunen en begeleiden van Brabantse bibliotheken op het gebied van dienstverlening met betrekking tot specifieke doelgroepen, zoals laaggeletterden, inburgeraars en mensen die niet digitaal vaardig zijn; • De versterking van de educatieve functie (leerfunctie) voor deze doelgroepen van de bibliotheek, waarbij het met name gaat om het creëren van een laagdrempelige open leeromgeving voor basisvaardigheden (taal, rekenen, mediawijsheid, opvoedings- en gezondheidsvaardigheden); • Dit in samenwerking met andere partijen (waaronder vrijwilligersorganisaties, onderwijsaanbieders zoals het ROC, zorgen welzijnsinstellingen, bedrijven), waarbij in de ketenaanpak (c.q. in de zogeheten ´geletterdheidsketen´) de bibliotheek de rol heeft van verbindende schakel. Actielijn samenwerking met Onderwijs: • In 2015 werkt 60% van de Brabantse bibliotheken in het lokale werkveld samen met onderwijsinstellingen om de kwetsbare groepen te ondersteunen in hun ontwikkeling. Actielijn samenwerking met Bedrijfsleven: • In 2015 werkt 50% van de Brabantse bibliotheken in het lokale werkveld samen met het bedrijfsleven om de kwetsbare groepen te ondersteunen in hun ontwikkeling. Het bedrijfsleven biedt hierbij toegang tot kwetsbare groepen. De BNB sluit aan bij het landelijk plan waarin de Sociale Werkvoorziening en UWV partners zijn. Actielijn samenwerking met Gezin & Gezondheid: • In 2015 werkt 40% van de Brabantse bibliotheken in het lokale werkveld samen met zorgen gezondheidsorganisaties. Deze organisaties bieden toegang tot kwetsbare groepen; • In 2015 is 80% van de Brabantse bibliotheken toegerust om in het lokale werkveld de doelgroep (mensen met een leeshandicap) te bedienen met het Loket Aangepast Lezen. Aansluiting bij het landelijk netwerk is hierbij een belangrijke factor.


Actielijn samenwerking met Onderwijs: • In 2013 werkt 20% van de Brabantse bibliotheken in het lokale werkveld samen met onderwijsinstellingen om de kwetsbare groepen te ondersteunen in hun ontwikkeling. Actielijn samenwerking met Bedrijfsleven: • In 2013 werkt 20% van de Brabantse bibliotheken in het lokale werkveld samen met het bedrijfsleven om de kwetsbare groepen te ondersteunen in hun ontwikkeling.

23


Actielijn samenwerking met Gezin & Gezondheid: • In 2013 werkt 15% van de Brabantse bibliotheken in het lokale werkveld samen met zorgen gezondheidsorganisaties; • In 2013 is 20% van de Brabantse bibliotheken toegerust om in het lokale werkveld de doelgroep (mensen met een leeshandicap) te bedienen met het Loket Aangepast Lezen. In 2013 maakt 50% van de Brabantse bibliotheken gebruik van kenniscirkels en digitale nieuwsbrieven als platform van informatie- en kennisoverdracht op het gebied van laaggeletterdheid en digitale vaardigheden voor de specifieke doelgroep. Resultaten

Actielijn samenwerking met Onderwijs: • Gedragen samenwerkingsafspraken met drie bibliotheken en hun lokale partners ten behoeve van specifieke doelgroepen; • Rapport met programmering rondom Mediabar om de doelgroep te bedienen; • Professionaliseringsaanbod m.b.t. de doelgroep voor bij de Mediabar betrokken medewerkers; • 1 vernieuwend product toepasbaar binnen de dienstverlening van de lees- en schrijfpleinen in de bibliotheken; • 3 pilotprojecten voor uitbreiding van de dienstverlening op lees- en schrijfpleinen. (Voorbeelden zijn: inzet vrijwilligers, samenwerking met vrijwilligersorganisaties, werken met nieuwe doelgroepen, zoals mensen met autisme.) Actielijn samenwerking met Bedrijfsleven: • Gedragen samenwerkingsafspraken met drie bibliotheken en hun lokale partners ten behoeve van specifieke doelgroepen; • Plan van aanpak voor de samenwerking met de Sociale Werkvoorziening; • Plan van aanpak voor de samenwerking met UWV, Gemeenteloket. Actielijn samenwerking met Gezin & Gezondheid: • Gedragen samenwerkingsafspraken met drie bibliotheken en hun lokale partners ten behoeve van specifieke doelgroepen; • Plan van aanpak voor de uitvoering van het project BoekStart+ (betrokkenheid laaggeletterde ouders en opvoeders); • Plan van aanpak voor de samenwerking met GGZ; • Ondersteunend materiaal voor uitvoering van het lokale Loket Aangepast Lezen. Platform: • 2 digitale nieuwsbrieven; • 1 kenniscirkel; • 1 congres.

Activiteiten

Het opstellen van plannen van aanpak ten behoeve van drie actielijnen; • Productontwikkeling (leesbevordering, mediawijsheid en literatuureducatie) ten behoeve van de drie actielijnen; • Professionaliseren van medewerkers; • Kennisdeling en faciliteren van kennisdeling op gebied van (landelijke) aanpakken, trends en ontwikkelingen; • Begeleiding, facilitering en ondersteuning van bibliotheken bij implementatie van landelijke aanpakken; • Begeleiding, facilitering en ondersteuning van bibliotheken bij het opereren in netwerken; • De focus wordt gelegd bij die projecten waar de innovatiemogelijkheden het meest kansrijk lijken.

24


Planning

Kwartaal 1 • Starten van de deelprojecten binnen de drie actielijnen: inventarisatie, onderzoek, oriëntatie, behoeftenonderzoek; • Uitvoeren van de pilot met inzet roulerende Mediabar in 1 bibliotheek (vervolg werkplan 2012); • Vervolg BoekStart+ project (vervolg werkplan 2012). Kwartaal 2 • Uitvoeren van deelprojecten binnen de drie actielijnen; • Digitale nieuwsbrief; • Kenniscirkel. Kwartaal 3 • Uitvoeren deelprojecten binnen de drie actielijnen. Kwartaal 4 • Opleveren resultaten volgens werkplan 2013; • Congres; • Digitale nieuwsbrief.

Klanttevredenheid

Er wordt een klantenpanel ingericht, bestaande uit 8 à 10 vertegenwoordigers uit Brabantse bibliotheken die gebruik maken van de producten en diensten die geleverd worden vanuit dit project. Dit klantenpanel beoordeelt de producten en diensten als effectief.

Randvoorwaarden

• Brabantse bibliotheken hebben laaggeletterdheid en mediawijsheid opgenomen in hun beleid;. • Voldoende capaciteit om het project uit te voeren in het projectteam en in de bibliotheken; • Samenwerking met de andere twee projectlijnen binnen Taal & Media.

Risicoanalyse

• Bezuinigingen bij bibliotheken/te weinig beschikbare middelen; • Bibliotheek legt prioriteit niet bij de doelgroepen en samenwerkingspartners; • Onvoldoende bereidheid tot samenwerking tussen Brabantse bibliotheken om schaalgrootte te bewerkstelligen. Voorzorgsmaatregelen: • Binnen de projectlijn zoeken we actief naar financieringsmogelijkheden van de projecten buiten de bibliotheeksubsidies; • Deze projectlijn start met bibliotheken die prioriteit leggen bij de specifieke doelgroepen en beoogt met succesvolle projecten andere bibliotheken te verleiden.

Toelichting

Er is een relatie met de volgende projecten: • Taal en media voor de bibliotheek en haar netwerkpartners voor jeugd en jongeren; • Taal en media voor klanten van de bibliotheek, met name wat betreft de inzet en programmering van Mediabar en medialabs. • De Brabantse collecties en content; • De vraaggerichte bibliotheek; • Themagerichte allianties; • Samenwerking BNB netwerk; • Stimuleren van innovatie en ondernemerschap; • Logistiek.


Petra van Oosterhout

Netwerkbegeleider

Anneke Oonincx

Budget

€ 300.000,-

25


Periode

2013

Projectlijn

De Brabantse collecties en content


Er komt een eenduidige en samenhangende ontsluiting van content in en over Brabant.

Doelstellingen

In 2015 heeft de Brabantse burger toegang tot de gehele Brabantse collectie.


• Eind 2013 zijn de technische en functionele specificaties voor de ontsluiting van de Brabantse collectie helder; • Eind 2013 is er zicht op de elementen die de Brabantse content omvatten.

Resultaten

• In 2015 wordt de technische infrastructuur geleverd die het mogelijk maakt dat de Brabantse burger, op de door hem gewenste wijze, toegang heeft tot de Brabantse collectie. • In 2013 worden er onderzoeksrapporten gemaakt over: -- Wat zijn de technische consequenties van de vraag van de Brabantse burger (=input vanuit ‘de vraaggerichte bibliotheek’)? -- Wat zijn de technische consequenties van de te ontsluiten collecties (buiten de bibliotheekcollecties, is het input vanuit ‘themagerichte allianties’)? -- Wat zijn de technische consequenties per Brabantse bibliotheek? -- In 2013 is er een pilot uitgevoerd, gericht op de ontsluiting van een nieuw collectieonderdeel; -- In 2013 draait er een dummy website bij 2 Brabantse bibliotheken, voor de ontsluiting van lokale Brabantse content.

Activiteiten

• Uitvoeren van onderzoek: -- Literatuuronderzoek; -- Interviewen van collectioneurs bij Brabantse bibliotheken; -- Verkenning naar aansluiten bij landelijke infrastructuur. • Ontwikkelen van een pilot; • Implementeren van de pilot bij enkele pilot-bibliotheken, waarbij de volgende vragen specifiek getoetst zullen worden: -- Hoe goed kan de Brabantse burger op digitale wijze Kennis en informatie vinden? -- Hoe goed kan de Brabantse burger op digitale wijze content leveren? -- Hoe goed kan de Brabantse burger op fysieke wijze Kennis en informatie vinden in de Brabantse bibliotheek? -- Hoe goed kan de Brabantse burger op digitale of fysieke wijze Kennis en informatie vinden over Brabant?

Planning

Kwartaal 1: • Uitvoeren van onderzoek. Kwartaal 2 en 3: • Ontwikkelen van een pilot. Kwartaal 4: • Implementeren van de pilot. 2014: • Bouwen/creëren/aanpassen van een technische infrastructuur t.b.v. de Brabantse collectie. 2015: • Implementeren van een technische infrastructuur t.b.v. de Brabantse collectie.

Klanttevredenheid

De Brabantse bibliotheken waarderen de mate waarin ze ondersteund zijn om hun lokale informatiefunctie te vervullen met minimaal een 7,5 als rapportcijfer.

26


Randvoorwaarden

• Bereidheid bij bibliotheken en partners om samen te werken aan de eenduidige ontsluiting van Brabantse collecties; • Nauwe betrokkenheid bij de projectlijnen ‘Vraaggerichte bibliotheek’ en ‘Themagerichte allianties’; • Bereidheid van bibliotheken om mede te investeren in ontsluiting van de lokale collecties.

Risicoanalyse

• Financiering van de landelijke infrastructuur (Nationale Bibliotheek Catalogus) komt onder druk te staan. Voorzorgsmaatregel: alternatieve financieringsbronnen aanboren of ambitie bijstellen; • Vorming van allianties vergt veel tijd. Voorzorgsmaatregel: proactief overleg met projectlijn ‘themagerichte allianties’; • Ondanks alle inspanningen van ‘vraaggerichte bibliotheek’ blijkt de gebruikte infrastructuur onvoldoende aan te sluiten bij de Brabantse burger. Voorzorgsmaatregel: aansluiting houden bij de ‘state-of-the-art’ ontwikkelingen op het gebied van digitale ontsluiting; • Vertraging in ontwikkeling van landelijke infrastructuur (NBC). Voorzorgsmaatregel: planning op aanpassen.

Toelichting

De projectlijnen in Taal & Media hieruit zullen consequenties naar voren komen voor de collectie, betreffende de collecties van scholen en producten en diensten ten behoeve van mediawijsheid; De vraaggerichte bibliotheek, van daaruit zal duidelijk moeten worden waar de digitale ontsluiting aan moet voldoen; Themagerichte allianties voor content/bronleveranciers; Logistiek, krijgt te maken met veranderende wensen/eisen van de Brabantse collectie.


Stephan Kienhuis

Netwerkbegeleider

Wim Donkersloot

Budget

€ 868.300,-

27


Periode

2013

Projectlijn

De vraaggerichte bibliotheek


Op basis van behoeften van (potentiële) gebruikers van de bibliotheek ontwikkelt de vraaggerichte bibliotheek producten, diensten en concepten, waarmee zij de Brabantse kennis en informatie zo aantrekkelijk mogelijk levert aan en ontvangt van haar gebruikers en zo bijdraagt aan de groei van het aantal gebruikers en hun tevredenheid.

Doelstellingen

Bijdragen aan de aantrekkelijkheid van de bibliotheek met producten en diensten gebaseerd op de klantvraag. Op 31 december 2015: • is het aantal eindgebruikers gestegen: -- bij dóórontwikkeling van huidige producten of diensten met 15% ten opzichte van 2012; -- bij ontwikkeling van nieuwe producten/diensten met een nog te bepalen absoluut aantal per product of dienst. • zet 75% van de Brabantse bibliotheken 80% van de producten of diensten in om de aantrekkelijkheid van de bibliotheek te verhogen; • is het aantal uitleningen met 7,5% gestegen indien het product of de dienst betrekking heeft op een integraal bibliotheekconcept; • beoordelen de eindgebruikers deze producten of diensten met minimaal een 7,5 op klanttevredenheid.


In 2013: • zijn er drie producten/diensten opgeleverd; • is het aantal eindgebruikers gestegen: -- bij dóórontwikkeling van huidige producten of diensten met 5% ten opzichte van 2012; -- bij ontwikkeling van nieuwe producten of diensten met een nog te bepalen absoluut aantal per product/dienst. • is het aantal uitleningen gestegen met 5%; het betreft producten of diensten rond een integraal bibliotheekconcept.

Resultaten

• 3 Business Cases op basis van onderzoek Klant en Gebruiker (2012); • 3 producten/diensten die de toegang tot Kennis en informatie aantrekkelijk maken; • Monitortool om ervaringen en resultaten van producten en diensten te meten en wegen; • Evaluatierapport (door)ontwikkelde producten/diensten.

Activiteiten

Bepalen welke producten en diensten voor eindgebruikers in 2013 (door)ontwikkeld of beëindigd worden op basis van uitkomsten bestaand onderzoek (Klant en Gebruiker 2012); • Opzetten van een Business Case-model om te kunnen bepalen of nieuwe concepten kansrijk zijn; • Ontwikkelen van een monitortool, zodat de ervaringen in 2013 meteen input zijn voor de ontwikkeling van producten en diensten in 2014 en verder; • Bestaande producten (door)ontwikkelen, bijvoorbeeld: -- Apps -- Widgets -- Social Media (innovatie-impuls) -- Streaming van bibliotheekactiviteiten (innovatie-impuls) -- Retail en aansluiting op de landelijke aanpak -- Community Brabantse amateurschrijversplaats • Nieuwe producten ontwikkelen; • Consequenties bepalen van succesvolle producten en diensten voor een nieuw logistiek model.

28


Planning

Kwartaal 1: • Op basis van behoefteonderzoek drie producten of diensten bepaaldo m te ontwikkelen met plan van aanpak; • Monitortool en offertetraject per product klaar; • Bouwen/aanpassen van producten en diensten. Kwartaal 2: • Productontwikkeling; • Testfase doorontwikkelde producten en diensten. Kwartaal 2: • Oplevering nieuwe producten en diensten; • Uitvoering en monitoring producten en diensten. Kwartaal 4: • Evaluatie alle producten en diensten en aanbevelingen voor 2014.

Klanttevredenheid

Bibliotheken waarderen de verschillende producten en diensten met minimaal een 7,5. Dit wordt per product of dienst gemeten met behulp van een daartoe geëigend meetinstrument, bijvoorbeeld een klantenpanel (fysiek of via Social Media, afhankelijk van het product).

Randvoorwaarden

• Alle digitale producten/diensten moeten aansluiten op de (landelijke) digitale infrastructuur; • Er moeten voldoende draagvlak en middelen zijn bij de bibliotheken om (nieuwe) producten en diensten in de markt te zetten.

Risicoanalyse

• Bibliotheken gebruiken nieuwe producten/diensten onvoldoende. Voorzorgsmaatregel: bibliotheken al vanaf de ontwikkeling erbij betrekken; • Landelijke digitale infrastructuur kan de aansluiting niet garanderen. Voorzorgsmaatregel: werken met standaarden. Zo vroeg mogelijk in overleg treden met de deskundigen van de Stichting Bibliotheek.nl over specifieke producten en diensten; • Patstelling auteurs- en uitleenrecht voor e-books belemmert nieuwe bibliotheekdiensten. Voorzorgsmaatregel: erop aandringen dat projectlijn ‘Brabantse collecties en content’ op provinciaal dan wel regionaal niveau aan de slag gaat met e-books; • De monitoring komt onvoldoende van de grond waardoor de ontwikkelde producten en diensten de aansluiting met de klant missen. Voorzorgsmaatregel: continu monitoren, zodat er snel bijgestuurd kan worden.

Toelichting

Er is een relatie met de volgende projecten: • Met het project Taal en media voor klanten van de bibliotheek heeft De vraaggerichte bibliotheek regelmatig afstemming; • De vraaggerichte bibliotheek is ‘de presentatie’ van het project De Brabantse collecties en content; • De vraaggerichte bibliotheek maakt gebruik van (klant)gegevens uit onder andere STIB / Datawarehouse / BMO; • De Plusdiensten kunnen een aanvulling of verrijking zijn qua doelgroep en ook qua producten en diensten die hier worden ontwikkeld; • De vraaggerichte bibliotheek verzorgt de vraag die door Themagerichte allianties geformuleerd is; • Samenwerking BNB netwerk: Monitoring van de producten en diensten bij De vraaggerichte bibliotheek moet leiden tot een leerproces. Dit sluit aan bij Samenwerking BNB-netwerk;

29


• Stimuleren van innovatie en ondernemerschap: de te ontwikkelen producten en diensten moeten bijdragen aan innovatie en ondernemerschap. Er is sprake van een wisselwerking. • De vraaggerichte bibliotheek levert adviezen voor een nieuw logistiek model aan het project Doorontwikkeling Logistiek. Daarnaast kan de logistieke component onderdeel zijn van nieuw te ontwikkelen producten en diensten. Projectleider Cubiss

Kirsten Sinke

Netwerkbegeleider

Pieternel Thijssen

Budget

€ 465.000,-

30


Periode

2013

Projectlijn

Plusdiensten


Naast de reguliere diensten bestaande uit het onderhouden van een HBO+ collectie met thematische zwaartepunten, het verzorgen van het Interbibliothecair leenverkeer (IBL), het ondersteunen van informatiebemiddelaars en collectioneurs in de lokale bibliotheken en het contextualiseren van die collectie door het voeren van de redactie over drie digitale etalages worden door Plusdiensten de volgende vier nieuwe projecten gestart: • Nieuwe digitale etalage Innovatie & Technologie; • Vernieuwde aanpak zwaartepuntcollecties; • De kenniscloud; het toegankelijk maken, verrijken en aanbieden van expliciete en impliciete kennis via de digitale kenniscloud; • Kennisverrijking door face-to-face ontmoetingen met digitaal vervolg onder meer door verspreiding via Open Webcast.

Doelstellingen

In aanvulling op de reguliere dienstverlening die hoogopgeleiden faciliteert in de toegang tot kennis, gaat Plusdiensten zich richten op kennisverrijking en kennisuitwisseling om nieuwsgierige, breed geïnteresseerde en hoogopgeleide mensen met elkaar te verbinden.


• Groeiend aantal bezoekers informatiebijeenkomsten (gemiddeld 50) en kijkers via Webcast; • Minimaal 30 deelnemers aan themasessies voor de kenniscloud; • De nieuwe digitale etalage wordt door een testpanel gewaardeerd met een 7,5; • Binnen het landelijk netwerk het hoogste aantal IBL aanvragen op de zwaartepunten Opvoeding & Onderwijs en Kunst & Design.

Resultaten

• Opgeleverde nieuwe digitale etalage Innovatie & Technologie; • Zwaartepuntcollecties Opvoeding & Onderwijs en Kunst & Design geoptimaliseerd en afgestemd op landelijke afspraken t.b.v. de collectie Nederland; • Samenwerkingsafspraken met het Brabants netwerk over de HBO+ collectie; • Functioneel en technisch ontwerp voor de kenniscloud; • 3 uitgewerkte thema’s in de kenniscloud; • Overdraagbaar service- en verdienmodel ten aanzien van de kenniscloud; • 8-10 gefilmde themabijeenkomsten rond Kunst & Design en Innovatie & Technologie beschikbaar via Open Webcast; • Digitale Plusproducten zijn beschikbaar voor de websites van lokale bibliotheken;

Activiteiten

Digitale etalages: • Er komt een nieuwe digitale etalage Innovatie & Technologie om de techniek van de toekomst zichtbaar te maken voor de mens van nu. Na bepaling van de doelgroep en de marketingstrategie zal een redactie worden samengesteld. Hiervoor wordt samenwerking gezocht met de Technische Universiteit Eindhoven voor inhoudelijke kennis. De redactie bouwt een netwerk van mogelijke partners voor co-creatie en maakt een inhoudelijk ontwerp. In het derde kwartaal van 2013 wordt de etalage gelanceerd. Zwaartepuntcollecties: • Het formuleren van criteria voor aanschaf en saneren van de zwaartepuntcollecties Opvoeding & Onderwijs en Kunst & Design op basis van een collectiescan door een expert. Het saneren en aanvullen van de collectie aan de hand van de collectiescan. Deze zwaartepuntcollecties worden voor het landelijk netwerk onderhouden als onderdeel van Collectie Nederland. Aanvragen in het kader van dit zwaartepunt gaan als eerste naar Bibliotheek Midden Brabant (BMB) c.q. Bibliotheek Eindhoven (BE). Via de Nieuwsbrief Plusdiensten worden bibliotheken op de hoogte gesteld van de vorderingen.

31


Kennisverrijking door face-to-face ontmoetingen: • In de Brabantse kenniseconomie is er behoefte aan face-to-face ontmoetingen tussen kenniswerkers, waardoor ze elkaar kunnen inspireren en nieuwe ideeën en nieuwe samenwerkingsverbanden kunnen ontstaan. Dit wordt vormgegeven door initiatieven als de High Tech Campus en de Automotive Campus of door allerlei netwerkbijeenkomsten. Hiervoor worden in BE in 2013 twee cycli van 3-4 bijeenkomsten georganiseerd rond de thema’s Design & Innovatie met sprekers van kwaliteit of een debat waarin een onderwerp vanuit verschillende kanten wordt belicht. Dit in samenwerking met de TU/e en de Design Academy. • De bijeenkomsten worden gefilmd en via open webcast online beschikbaar gesteld. Op die manier kunnen lokale bibliotheken via hun website deze content aanbieden aan hun hoogopgeleide klanten. De Kenniscloud: • In deze tijd van informatieovervloed wordt de toegang tot informatie steeds belangrijker. Door het toegankelijk maken van expliciete en impliciete kennis wordt nieuwe kennis ontwikkeld en wordt informatie in context aangeboden. Deze kennis en informatie wordt in de digitale kenniscloud zichtbaar en toegankelijk. In 2013 worden er een drietal pilots opgezet: Pilot 1: • De kenniscloud wordt ontwikkeld in samenwerking met Hogescholen en Universiteiten. Voor deze instellingen speelt de bibliotheek vanwege haar laagdrempelige karakter een belangrijke rol in hun valorisatieopdracht (= het omzetten van kennis naar maatschappelijke waarde). De bibliotheek is bij uitstek de plaats waar experimentele sessies plaats kunnen vinden om te komen tot co-creatie rondom thema’s. In 2013 zullen met Tilburg University en Fontys samenwerkingsafspraken hieromtrent gemaakt worden en zal uitvoering worden gegeven aan dit project. Pilot 2: • Samen met de studenten wordt het functioneel en technisch ontwerp opgesteld voor de kenniscloud en wordt deze ontworpen. Ook in de modelontwikkeling, waarbij pilot 3 als input wordt gebruikt, zullen studenten ingezet worden. Tenslotte spelen de studenten een rol in de verrijking van de content. Pilot 3: • Samen met Fontys wordt rondom 3 nog nader te bepalen thema’s kennis en informatie via de kenniscloud ontsloten. De pilot richt zich op het genereren, expliciteren, ontsluiten en behouden van informatie. Hierbij wordt aangesloten op bestaande masterclasses rondom de gekozen thema’s. De informatie en kennis van de masterclass wordt via de kenniscloud ontsloten en via streaming breed toegankelijk gemaakt voor hoger opgeleiden. Aanvullend hierop wordt de content in sessies met geïnteresseerden rondom het thema nog verder verrijkt. Vervolg: • Op basis van twee bovenstaande pilots wordt een overdraagbaar service- en verdienmodel ten aanzien van de kenniscloud ontwikkeld en een advies voor het vervolg opgesteld.

32


Planning

Kwartaal 1: • Samenstellen redactie digitale etalage, podium/netwerk bouwen voor inhoudelijke kennis, bepalen doelgroepen, marketingstrategie en inhoudelijk ontwerp; • Collectiescan zwaartepunten en formuleren van criteria voor aanschaffen en afschrijven; • PR rond beschikbaarheid Webcast-opnames ten behoeve van lokale websites; • Opzetten samenwerkingsmodel kenniscloud (pilot 1); • Opzetten functioneel en technisch ontwerp kenniscloud (pilot 2). Kwartaal 2: • Doorontwikkelen digitale etalage; • Saneren en aanvullen zwaartepuntcollecties; • Testen betaversie kenniscloud (pilot 2); • Bepalen drie thema’s en bijbehorende masterclass kenniscloud (pilot 3). Kwartaal 3: • Lanceren digitale etalage met 3 themadossiers; • Saneren en aanvullen zwaartepuntcollecties; • Start tweede cyclus van 4-5 bijeenkomsten rond Design in samenwerking met Design Academy; • Uitvoering programmering kenniscloud (pilot 3). Kwartaal 4: • 2-3 themadossiers nieuwe digitale etalage en planning voor 2014; • Evaluatie bijeenkomsten kennisverrijking face-to-face; • Uitvoering programmering kenniscloud (pilot 3); • Opstellen overdraagbaar service- en verdienmodel kenniscloud (Pilot 3).

Klanttevredenheid

• Tijdens accountgesprekken (2014) worden de resultaten besproken en vindt 80% van de bibliotheken zich goed gefaciliteerd in de verrijking van het dienstenaanbod ten behoeve van de lokale hoogopgeleiden; • Het digitaal klantenpanel zal worden ingezet voor een onderzoek naar de bekendheid van Plusdiensten en de tevredenheid over de dienstverlening onder eindgebruikers.

Randvoorwaarden

• Voldoende financiële middelen; • Participatie Universiteiten en Hogescholen en studenten in innovatieprojecten is noodzakelijk; • Vindbaarheid Plusdiensten via Google; • Aanwezigheid Plusdiensten bij kennisevenementen zoals de Dutch Design Week, evenementen Spoorzone Tilburg en de Dutch Technology Week.

Risicoanalyse

• Landelijke digitale infrastructuur moet doorontwikkeld zijn in verband met digitale etalages, Nationale Bibliotheek Catalogus en een gebruiksvriendelijk IBL systeem. Voorzorgsmaatregelen: vertragingen zullen deels kunnen worden ondervangen door extra inzet van Social Media. Via deelname aan het landelijk plusnetwerk zal invloed worden uitgeoefend op dit proces; • Doelgroep wordt op lokaal niveau niet bereikt. Voorzorgsmaatregelen: door een goede vindbaarheid via internet en de digitale bibliotheek te bevorderen kan de doelgroep toch worden bereikt; • Doelgroep heeft op lokaal niveau geen prioriteit. Voorzorgsmaatregelen: door gemakkelijk toepasbare producten (bijv. widgets) aan te leveren kan de lokale bibliotheek met minimale inspanningen gebruik maken van diensten. In de samenwerkingsverbanden afspraken maken over de rol van de lokale bibliotheek.

33


Toelichting

Er is een relatie met de volgende projecten: • Brabantse collectie en content; • De vraaggerichte bibliotheek; • Themagerichte allianties; • Stimuleren van innovatie en ondernemerschap; • Logistiek.


Ingrid Fest

Netwerkbegeleider

Ruud Hakvoort

Budget

€ 430.000,-

34


Periode

2013

Projectlijn

Themagerichte allianties


De Brabantse bibliotheken gaan samenwerkingsrelaties aan met relevante lokale, regionale en provinciale organisaties en netwerken op voor de Brabantse burgers aanspreekbare thema’s met als doel de Brabantse collectie te verrijken en te ontsluiten.

Doelstellingen

• Het verrijken en ontsluiten van de Brabantse collectie in samenwerking met relevante lokale, regionale en provinciale partners. Met deze partners wordt waar relevant een structurele relatie aangegaan. Het aangaan en vormgeven van succesvolle samenwerkingsrelaties is overdraagbaar gemaakt naar alle Brabantse bibliotheken; • De kennis en kunde van de bibliotheek om collecties te ontsluiten en te verrijken wordt ingezet om opdrachten vanuit de overheid en het bedrijfsleven succesvol te realiseren.


• In 2013 heeft 1/3 van de Brabantse bibliotheken een samenwerkingsovereenkomst gesloten met relevante partners en geëffectueerd in de eigen organisatie ten behoeve van de ontsluiting van de collectie. Relevante partners zijn onder andere musea, heemkundekringen, archieven, onderwijsinstellingen en omroepen. • In 2013 zijn minimaal vijf opdrachten uit overheid en bedrijfsleven verworven.

Resultaten

• Collecties zijn ontsloten en verrijkt door middel van succesvolle samenwerkingsrelaties tussen lokale bibliotheken en relevante partners; • Er is een overdraagbaar model ontwikkeld voor het tot stand brengen van duurzame samenwerkingsrelaties; • Er is een implementatieplan opgeleverd voor het opzetten van de dienstverlening aan overheid en bedrijfsleven.

Activiteiten

• Het bepalen van thema’s die voor de Brabantse burger aansprekend zijn; • Het inventariseren van en keuzes maken voor samenwerkingspartners op zowel lokaal, regionaal als provinciaal niveau; • Het met samenwerkingspartners definiëren van de aard en omvang van de samenwerking; • Het vastleggen van ervaringen en adviezen voor het succesvol aangaan van duurzame samenwerkingsrelaties; • Het inventariseren van de vraag vanuit het bedrijfsleven en de overheid en behoeftepeiling inzake de dienstverlening van de bibliotheken; • Het in kaart brengen van de aanwezige en benodigde competenties van medewerkers; • Het realiseren van opdrachten bij vijf bedrijven of overheidsinstellingen; • Het inzichtelijk maken van de ervaringen en adviezen voor lokale bibliotheken.

Planning

Kwartaal 1: • Bepalen van voor de Brabantse burgers aansprekende thema’s in samenwerking met relaties en inventariseren relevante samenwerkingspartners op basis van onderzoek; • Voorbereiden van de gesprekken met bedrijfsleven/overheid. Kwartaal 2: • Keuzes maken voor mogelijke samenwerkingsrelaties op zowel lokaal, regionaal als provinciaal niveau; • Gesprekken voeren met samenwerkingspartners om mogelijkheden en kansen te inventariseren; • Gesprekken voeren met bedrijven en overheidsinstanties. Kwartaal 3: • Samenwerkingsovereenkomsten opzetten inclusief afspraken; • Realiseren eerste samenwerkingsrelaties; • Uitvoeren van activiteiten gerelateerd aan de samenwerkingsovereenkomst.

35


Kwartaal 4: • Uitvoeren van activiteiten gerelateerd aan de samenwerkingsovereenkomst. Heel 2013: • Input voor overdrachtsmodel verzamelen. Klanttevredenheid

De bibliotheken en de samenwerkingspartners beoordelen de resultaten van de samenwerking als goed.

Randvoorwaarden

• Commitment vanuit de deelnemende bibliotheken, zowel voor de inzet van mensen als middelen; • Samenwerking met programma 2018Eindhoven.

Risicoanalyse

• Samenwerkingspartners zien onvoldoende meerwaarde in de bibliotheek als partner. Voorzorgsmaatregelen: de bibliotheek wordt gepositioneerd als waardevolle partner die toegevoegde waarde levert en een groot bereik heeft; • In dit project worden additionele competenties van bibliotheekmedewerkers verwacht, het risico bestaat dat zij deze niet in voldoende mate hebben. Voorzorgsmaatregelen: de benodigde competenties worden in beeld gebracht en er worden oplossingen geformuleerd bij onvoldoende aansluiting.

Toelichting

Er is een relatie met de volgende projecten: • Taal en Media voor (nieuwe) specifieke groepen, vanuit ontstane samenwerking kunnen speciale collecties worden ontsloten; • De Brabantse collecties en content, het gaat hierbij om het leveren van bronnen; • De vraaggerichte bibliotheek, het ontsluiten en actief opzoeken van bronnen naar aanleiding van de klantvraag; • Plus-diensten, samenwerking met universiteit en HBO om specifieke doelgroep te bedienen.


Albert Bull

Netwerkbegeleider

Esther Wijnberg

Budget

€ 120.000,-

36


Periode

2013

Projectlijn

Samenwerking BNB netwerk


Het bevorderen, faciliteren en realiseren van verschillende vormen van samenwerking binnen de drie domeinen Taal & Media, Kennis & Informatie en Netwerk & Ondersteuning door de Brabantse bibliotheken door het vormgeven en uitvoeren van een aantal activiteiten. De essentie ligt in een bottom-up benadering waarbij aansluiting bij de behoefte naar samenwerking en de vraag op het gebied van inhoudelijke thema’s van bibliotheken centraal staat.

Doelstellingen

• In 2015 is er meerwaarde gerealiseerd doordat bibliotheken elkaar weten te vinden, kennis delen en tot samenwerking zijn gekomen op de gezamenlijk gedragen gedefinieerde domeinen: Taal & Media, Kennis & Informatie en Netwerk & Ondersteuning. Het gaat hierbij om vernieuwing qua vorm en inhoud c.q. nieuw elan/ spirit in de Brabantse bibliotheekbranche; • Van belang hierbij is het delen van kennis, het vernieuwen en innoveren van producten, diensten en processen, het versnellen van vernieuwing binnen de branche en het bevorderen van efficiency; • Samenwerking tussen Brabantse bibliotheken betekent een insteek op individuele vraag en behoefte en het zoeken naar verbindingen in verschillende samenstellingen. Ofwel: niet een totaal pakket voor de gehele branche op de domeinen, maar flexibel en op maat waarbij gezamenlijkheid wordt gerealiseerd in het delen van kennis.


• Binnen deze projectlijn worden 6 projecten geïnitieerd waarvan 2 ontwikkeld en gerealiseerd in 2013; • Zeven verschillende bibliotheken kiezen voor betrokkenheid bij de ontwikkelfase van deze projecten en nemen deel aan de pilots; • De resultaten van minstens 4 van de pilots zijn aanleiding voor nog minstens 7 andere bibliotheken om deel te nemen aan de verdere structurele implementatie (sneeuwbaleffect); • Minimaal 2 projecten zijn gericht op een sterk inhoudelijke vernieuwende component. • Minimaal 2 projecten zijn gericht op een nieuwe vorm qua samenwerking.

Resultaten

• Een rapportage met de uitkomsten van de verkenning naar behoeften van Brabantse bibliotheekdirecties. Centraal hierbij staan mogelijke vormen van samenwerking binnen het Brabants netwerk; • Een lijst van mogelijke kansrijke inhoudelijke projecten binnen het Brabants netwerk. Dat betekent een verkenning en behoeftepeiling naar relevante onderwerpen; • Het benoemen van een 6-tal kansrijke interventies/projecten ten behoeve van de Brabantse branche; • Het realiseren van een Social Innovation Lab; • Vanaf 2013 starten jaarlijks 2 nieuwe projecten; • Er zijn bij de aanvang van elk project met 7 deelnemende bibliotheken samenwerkingsovereenkomsten gesloten; • Een vernieuwend en interactief communicatieplatform ten behoeve van het delen van informatie en kennis.

Activiteiten

• Verkennen van behoefte en draagvlak qua samenwerking middels interviews met alle Brabantse bibliotheekdirecteuren; • Verkennen van mogelijke inhoudelijke thema’s door het organiseren van Masterclasses Ondernemerschap en Leiderschap met als doel het ophalen van de vraag; • Presentatie van resultaten in DOBB; • Input omzetten in 6 kansrijke interventies/projecten binnen de vastgestelde domeinen; • Organiseren van Social Innovation Labs die als basis dienen voor het ontwikkelen en uitvoeren van de projecten;

37


• Ontwikkelen communicatieplatform met als doel informatie uitwisselen en kennis delen. Rode draad achter de inhoudelijke activiteiten is enthousiasmeren, activeren en inblazen van nieuw leven. Planning

Kwartaal 1 en kwartaal 2: • Verkenning en onderzoek (interviews en masterclasses). Kwartaal 3: • Presentatie resultaten en bepalen 2 projecten (incl. PSU). Kwartaal 4: • Start Social Innovation Lab en uitvoering 2 projecten. 2014 • Uitvoer projecten. Kwartaal 3: • Start 2 projecten. 2015 Kwartaal 1: • Start 2 projecten/uitvoer lopende projecten. Kwartaal 2: • Uitvoer projecten. Kwartaal 3 en 4: • Afronding, implementatie en overdracht. Per 4 maanden wordt een tussenevaluatie opgeleverd gedurende de gehele doorlooptijd.

Klanttevredenheid

Deelnamepercentage: • Zeven van de Brabantse bibliotheken nemen actief deel aan de realisatie en ontwikkeling van de 6 projecten, minstens 7 andere bibliotheken sluiten zich bij de uitrol van 4 van deze projecten aan. Kwaliteit: • De deelnemende Brabantse bibliotheken zijn tevreden tot zeer tevreden over de geleverde meerwaarde in de projecten op de terreinen afstemming, verwachtingen, processen, vorm en inhoud.

Randvoorwaarden

Vraag-en klantgericht: • aansluiten bij behoefte bibliotheken. Innovatief en vernieuwend: • Minimaal 1 project moet leiden tot navolging of aansluiting bij landelijke- en/of provinciale initiatieven; • Belangrijk aandachtspunt is externe oriëntatie en de relatie met innovatie en ondernemerschap.

38


Zichtbaarheid en profilering: • Voor de communicatie wordt gekozen voor een platform met een innovatieve, persoonlijke en flexibele vorm met als doel het genereren van aandacht en het betrekken en verbinden van bibliotheken. Centraal staat het onderling versterken en verbinden en het ontwikkelen van de potentie van het netwerk. Risicoanalyse

• Gebrek aan commitment en draagvlak bij bibliotheken en directies. Voorzorgsmaatregelen: heldere lijnen en afspraken, overtuiging door de ambassadeursrol van projectleider en netwerkbegeleider; • Gebrek aan bereidwilligheid actief te participeren. Voorzorgsmaatregelen: aansprekend maken, afstemmen op vraag; • Gebrek aan afbakening. Voorzorgsmaatregelen: kritisch bepalen welke projecten door benoemen van 6 kansrijke interventies/projecten; • Het ondersneeuwen van de informatie vanuit deze projectlijn door de waan van de dag en andere urgente zaken binnen bibliotheken. Voorzorgsmaatregelen: communicatie op maat/situationeel, onderscheidend en flexibel.

Toelichting

Stimuleren van Innovatie en Ondernemerschap. Met deze projectlijn wordt nauw samengewerkt met als doel vernieuwing qua inhoud en vorm in samenwerking.


Astrid Kraal

Netwerkbegeleider

Albert-Jan Smallegang

Budget

€ 304.500,-

39


Periode

2013

Projectlijn

Stimuleren van innovatie en ondernemerschap


Het project richt zich op het creëren van bewustwording en het vergroten van het urgentiebesef van innovatie en ondernemerschap bij bibliotheken en binnen de andere BNB-projecten. Voor het stimuleren van innovatie en ondernemerschap worden pilots en experimenten uitgevoerd om vanuit ervaringen te leren. In samenwerking met externe partners worden nieuwe concepten en producten ontwikkeld die voorzien in de behoeften van de Brabantse bibliotheekgebruiker van de toekomst. Deze nieuwe concepten geven een fundamenteel nieuwe invulling aan kerntaken van bibliotheken.

Doelstellingen

• In 2015 is 25% van de bibliotheken in staat, al dan niet in samenwerking, om nieuwe bibliotheekconcepten neer te zetten die aansluiten bij de behoefte van de klant van de toekomst; • In 2015 is het vermogen om te komen tot innovatieve en financieel duurzame producten, diensten en concepten van het Brabantse bibliotheeknetwerk aantoonbaar verbeterd; • In 2015 is er met drie innovatieve bibliotheekconcepten, die dienen ter inspiratie, lering en enthousiasmering teneinde innovatie en ondernemerschap te stimuleren, in de praktijk geëxperimenteerd.


Focus op ontwikkeling en gebruik van innovatieve producten en diensten: • in 2013 heeft minimaal 50% van de basisbibliotheken kennisgemaakt met het binnen dit project gerealiseerde nieuwe bibliotheekconcept; • in 2013 neemt minimaal 75% van de basisbibliotheken deel aan één van de stimuleringsinitiatieven (zoals masterclasses, innovatielabs en innovatieprijs); • in 2013 zijn er 5 basisbibliotheken die gebruik maken van sinds 2010 ontwikkelde kansrijke producten en diensten, die nog niet breed zijn ingezet.

Resultaten

Eind 2013 zijn de volgende resultaten behaald: • één nieuw en kansrijk bibliotheekconcept gedefinieerd en gelanceerd met bijbehorende publiciteit en promotie; • twee nieuwe en kansrijke bibliotheekconcepten gedefinieerd, die in 2014-2015 worden gelanceerd; • één producten- en dienstenportaal ontwikkeld en gevuld voor het delen en verspreiden van in het netwerk ontwikkelde producten en diensten; • één meerjarig stimuleringsprogramma Innovatie & Ondernemerschap is gelanceerd en binnen het netwerk uitgerold, met de volgende onderdelen: innovatieprijs, masterclasses ondernemerschap & leiderschap, innovatiekaravaan, innovatieworkshops en kennisdossier projectfinanciering.

Activiteiten

• Organiseren masterclasses Ondernemerschap & Leiderschap; • Organiseren en faciliteren regionale innovatiekaravaan en innovatieprijs 2013 voor het genereren en ontwikkelen van ideeën voor nieuwe producten en diensten; • Definiëren, ontwikkelen en lanceren van portaal; • Organiseren en faciliteren sociaal innovatie lab; • Deelnemen aan regionaal innovatietraject (Pathfinders); • Updaten en delen kennisdossier projectfinanciering; • Verbinden en faciliteren innovatieproces door het organiseren van bijvoorbeeld workshops en inspiratiesessies binnen de bibliotheken en BNB-projecten.

40


Planning

Kwartaal 1: • Definiëren en inventariseren criteria voor producten- en dienstenportaal en de inhoud van het portaal; • Masterclasses Ondernemerschap en Leiderschap; • Regionale bijeenkomsten ‘innovatiekaravaan’; • Opstellen voorwaarden en lanceren innovatieprijs. Kwartaal 1 en 2: • Deelnemen aan regionaal innovatie traject. Kwartaal 2: • Ontwikkelen producten- en dienstenportaal. Kwartaal 2 en 3: • Organiseren innovatie labs (externe partners). Kwartaal 3: • Jurering en prijsuitreiking innovatieprijs; • Lanceren producten- en dienstenportaal. Kwartaal 3 en 4: • Vanuit het Sociaal Innovatie Lab en het Pathfinders traject drie nieuwe en kansrijke bibliotheekconcepten ontwikkelen, waarvan minimaal één in 2013 wordt gelanceerd; • Vanuit de bibliotheek innovatieprijs wordt het winnende project gefaciliteerd in de realisatie en verspreiding van het product of de dienst. Kwartaal 4: • Communicatie en promotie van producten- en dienstenportaal; • Voorbereiden innovatieprijs 2014. Doorlopend: procesondersteuning innovatie en ondernemerschap d.m.v. bijvoorbeeld kennisdossier projectfinanciering en inspiratiesessies.

Klanttevredenheid

• Draagvlak: bibliotheken beoordelen de activiteiten en ondersteuning binnen het meerjarige stimuleringsprogramma innovatie & ondernemerschap met gemiddeld een 7,5; • Ambitieniveau: 75% van de bibliotheken heeft minimaal kennisgenomen van c.q. is geïnteresseerd in de binnen dit project ontwikkelde nieuwe concepten, producten en diensten.

Randvoorwaarden

• Binnen het netwerk is bereidheid om lokaal bestaande verdienmodel(len) ter discussie te stellen en te investeren in vernieuwing; • Het netwerk is bereidt om lokaal te experimenteren en successen en mislukkingen te delen.

Risicoanalyse

• Bibliotheken zitten vast in hun huidige verdienmodel. Voorzorgsmaatregel; binnen het project worden mensen en middelen begroot om te kunnen experimenteren; • Bibliotheken hebben onvoldoende besef van urgentie om aan fundamentele vernieuwing van bibliotheekconcepten te werken; • Innovaties zijn te vernieuwend voor de Brabantse bibliotheekbranche en (gemeentelijke) opdrachtgevers.

41


Toelichting

• Voor het inspireren en faciliteren van innovatie en ondernemerschap wordt nauw samengewerkt met het project ‘Samenwerking BNB netwerk’, zodat vernieuwing binnen de domeinen Taal & Media en Kennis & Informatie op een effectieve en efficiënte manier wordt gerealiseerd. • Voor het stimuleren van het gebruik van gezamenlijk ontwikkelde producten en diensten wordt nauw samengewerkt met het project De vraaggerichte bibliotheek en Taal en media voor klanten van de bibliotheek.


Rutger van den Assem

Netwerkbegeleider

Hans Hooft

Budget

€ 250.000,-

42


Periode

2013

Projectlijn

Logistiek


Het uitvoeren van het transport van materialen van, naar en tussen de Brabantse bibliotheken.

Doelstellingen

Optimaal voorzien in de behoefte aan fysieke logistiek voor de Brabantse bibliotheken.


• 100% van de basisbibliotheken neemt deel aan het logistieke netwerk van de Brabantse Netwerkbibliotheek; • Alle vestingen van bibliotheken worden 3 keer per week bediend; • Dienstverlening voor servicepunten, die ten gevolge van sluiting van vaste vestigingen door bezuinigingen ontstaan zijn, blijft op niveau; • In 2013 maximaal 5 vervoersgerelateerde klachten.

Resultaten

• Er zijn afspraken gemaakt met bibliotheken m.b.t. bezoekdagen, te vervoeren materialen, aansprakelijkheid en afwijkingen. Hieruit is duidelijk waar de logistieke dienstverlening aan moet voldoen en wat de wederzijdse verplichtingen zijn. • Het fysieke transport van materialen draagt bij aan de ontsluiting van de gehele Brabantse collectie.

Activiteiten

• Uitvoeren van activiteiten met betrekking tot transport en logistiek;

Planning

De activiteiten worden gedurende geheel 2013 uitgevoerd.

Klanttevredenheid

De Brabantse bibliotheken beoordelen de kwaliteit van de logistieke dienstverlening als

• Uitvoeren van klantonderzoek. Zie hiervoor projectlijn Innovatie van de logistiek.

goed tot zeer goed. Randvoorwaarden

Er moeten voldoende middelen ter beschikbaar zijn om aan de logistieke vraag vanuit de bibliotheken te voldoen.

Risicoanalyse

• Het budget dekt de bovengenoemde werkzaamheden. Door projecten als de Bibliotheek op school kan een veranderende vraag naar logistiek ontstaan. • Er zal in dat geval aanvullende financiering beschikbaar moeten komen vanuit de vragende basisbibliotheek, het project of de projectlijn.

Toelichting

• Nauwe samenwerking plaats met de projectlijn Innovatie van de logistiek. • Er vindt daarnaast logistieke dienstverlening en value added logistics plaats, bijvoorbeeld voor de rode draad producten; deze worden bij verkoop uitgeleverd aan de bibliotheek.


Berrie Maes

Budget

€ 800.000,-

43


Periode

2013

Projectlijn

Innovatie van de logistiek


De veranderende vraag naar fysieke logistiek wordt blijvend ondersteund en uitgevoerd. Naar verwachting zal de vraag naar logistiek bij Brabantse bibliotheken de komende jaren stijgen. Ook zal de ontwikkeling van de digitale bibliotheek aanleiding zijn voor een aanbod afgestemd op de vraag. Het bovenstaande wordt gerealiseerd met een nieuw, toekomstgericht logistiek model dat zich richt op flexibiliteit, de veranderende vraag en waar mogelijk ook op snellere levering tegen een lagere prijs.

Doelstellingen

• Invulling geven aan de veranderende vraag naar logistiek en de mogelijkheden vanuit logistiek aanbieden om het netwerk te innoveren en ondernemender en efficiënter te maken. De logistiek is provinciaal georganiseerd, maar de resultaten kunnen ook op het regionale niveau van de basisbibliotheek interessant zijn. • De logistieke organisatie is eind 2015 in staat om ten minste 15% méér logistieke handelingen te verrichten dan in 2012 en is in staat om beschikbare materialen binnen 2 werkdagen aan te bieden bij de aanvragende klant.


• De gemiddelde prijs per stop daalt in 2013 t.o.v. 2012; • De klanttevredenheid bij de bibliotheken over de fysieke logistiek in 2013 wordt gewaardeerd met ten minste een 7,5.

Resultaten

• Een analyse van de uitgangssituatie (onder meer aantallen, locaties, tevredenheid, kosten per stop, logistieke handelingen); • Een trendanalyse en een onderzoek naar de vraagontwikkeling tot en met 2018. De gevolgen hiervan voor de Brabantse bibliotheekorganisaties worden in beeld gebracht. Ook wordt er een start gemaakt aan onderzoek naar de kansen voor de fysieke logistiek in relatie tot aansluiting bij de digitale bibliotheek. Daarnaast wordt vanaf 2013 waar mogelijk extra flexibiliteit aan de logistieke dienstverlening toegevoegd.

Activiteiten

In 2013 worden de volgende activiteiten uitgevoerd: • De veranderende vraag naar logistiek onderzoeken. Er wordt een trendanalyse uitgevoerd, de vraag bij bibliotheken wordt opgehaald en er wordt een toekomstbeeld geschetst. Er worden kritische prestatie-indicatoren bepaald, opgehaald en in beeld gebracht; • De kansen en risico’s analyseren ten aanzien van de aansluiting bij de digitale bibliotheek (doorloop in 2014); • Uitvoeren van ten minste één kansrijke pilot op basis van de uitgevoerde analyses. • Er vindt blijvend afstemming plaats over ontwikkelingen uit andere projectlijnen die de fysieke logistiek raken; • Er wordt in 2013 waar mogelijk extra flexibiliteit aan de logistieke dienstverlening toegevoegd; er worden quick wins gerealiseerd; • Meten van de klanttevredenheid.

Planning

Kwartaal 1 t/m 3 2013: • Uitvoeren strategische analyse van de uitgangssituatie (behoeftepeiling, trends, andere projecten). Ook worden kritieke prestatie-indicatoren voor de fysieke logistiek bepaald, opgehaald en in beeld gebracht. Waar mogelijk worden verbeteringen in flexibiliteit van de logistiek ingevoerd en er vindt minimaal één kansrijke pilot plaats. Kwartaal 4 2013 t/m kwartaal 2 2014: • Uitvoeren analyse van de kansen en risico’s ten aanzien van aansluiting van de fysieke logistiek bij de digitale bibliotheek.

44


Kwartaal 3 2014 t/m kwartaal 4 2015: • Aanbevelingen voor innovaties en een nieuw logistiek concept en voorstel voor een kostenmodel opgeleverd. In beeld brengen van kansen en gevolgen voor basisbibliotheken, implementatie van de innovaties en een advies over hoe de flexibiliteit in de logistiek in de toekomst geborgd kan blijven. Klanttevredenheid

Er wordt een klanttevredenheidsonderzoek m.b.t. logistieke dienstverlening uitgevoerd. De bibliotheken worden bevraagd naar kwaliteitsbeleving op aspecten zoals: de frequentie van de leveringen, flexibiliteit, snelheid, prijs.

Randvoorwaarden

• De inrichting van dit project is afhankelijk van ontwikkelingen in de bibliotheeksector en andere projectlijnen, samenwerking tussen de projectlijnen en het ingelicht worden over gerelateerde ontwikkelingen is cruciaal. De andere projectlijnen moeten deze projectlijn informeren bij een veranderende vraag naar fysieke logistiek; ook moet deze projectlijn de vraag ook ophalen en in staat zijn deze te herkennen bij de andere projectlijnen. • De uitvoering en ondersteuning van de veranderende vraag naar logistiek wordt gefinancierd uit dit projectbudget, echter specifieke eisen en vragen die uitstijgen boven het service level van de reguliere logistieke diensten moeten gefinancierd worden uit het daartoe vragende project.

Risicoanalyse

• Het project is afhankelijk van ontwikkelingen die zich bij andere projecten of uit andere trends voortkomen. De gevolgen en resultaten hiervan zijn nog onbekend. Voorzorgsmaatregelen: dit risico wordt verminderd door de behoefte naar logistiek te blijven peilen en contact te houden met andere projectlijnen. • Mogelijk herkennen andere projectlijnen niet (tijdig) dat een ingeslagen weg gevolgen heeft voor de fysieke logistiek. Voorzorgsmaatregelen: ook dit risico wordt sterk verminderd door vanuit deze projectlijn contact te houden en vragen te stellen die eventuele gevolgen voor de logistiek in beeld brengen. • Mogelijk willen niet alle bibliotheken deelnemen aan het nieuwe logistieke concept. Hoewel de logistieke dienstverlening is gericht op de hele provincie, hoeft dit geen belemmering te zijn voor een succesvolle innovatie. Voorzorgsmaatregelen: het aantal deelnemende bibliotheken kan verhoogd worden door het draagvlak te polsen, contact te houden met deze bibliotheken, te spreken over waarom de keuze wordt gemaakt voor een andere leverancier en waar mogelijk te betrekken bij de projectlijn.

Toelichting

In algemeenheid geldt dat alle projecten die een logistieke component bevatten relatie houden met dit project. Er is een relatie met de volgende projecten: • Taal en media voor de bibliotheek en haar netwerkpartners voor jeugd en jongeren: projecten zoals de Bibliotheek op school kunnen zorgen voor een vraag naar meer stopplaatsen; • De Brabantse collecties en content: de Brabantse collectie en mogelijk nieuwe wijze van ontsluiten zorgt voor een veranderende vraag aan fysieke logistiek;. • De vraaggerichte bibliotheek: de diensten die uit deze projectlijn volgen hebben mogelijk gevolgen voor de fysieke logistiek; • Plusdiensten: hoogopgeleide gebruikers hebben behoefte aan (aan logistiek gerelateerde) gemaksdiensten.


Koen Baaij

Netwerkbegeleider

Jos Aben

Budget

€ 165.000,-

45


Periode

2013

Projectlijn

Adviesdagen


Het project behelst advisering door Cubiss op een onderwerp naar vrije keuze ten behoeve van de basisbibliotheek gedurende vijf dagen.

Doelstellingen

In 2015 heeft er kennisdeling ten behoeve van individuele basisbibliotheken of clusters van basisbibliotheken plaatsgevonden.


In 2013 heeft 80% van de basisbibliotheken gebruik gemaakt van de advisering. Zij beoordelen de advisering als goed.

Resultaten

De basisbibliotheken zijn individueel of in clusters geadviseerd op een onderwerp naar vrije keuze; het resultaat is afhankelijk van deze keuze.

Activiteiten

• Intakegesprek voeren;

Planning

De bibliotheken maken gebruik van de advisering op een door hen zelf gekozen moment.

• Uitvoering advies. De adviesdagen worden in 2013 opgenomen. Klanttevredenheid

De advisering wordt na afloop met de opdrachtgever (de bibliotheek) geëvalueerd.

Randvoorwaarden

De bibliotheken zijn bereid de resultaten van de advisering in het netwerk te delen.

Risicoanalyse

n.v.t.

Toelichting

Het project levert een bijdrage aan de ondersteuning van het BNB-netwerk. Door het leveren van kennis en/of denkkracht vindt er een snellere (kennis)ontwikkeling binnen het netwerk plaats. Wat op één plaats wordt ontwikkeld wordt aan anderen ter beschikking gesteld.


Programmamanager

Budget

€ 71.400,-

46


inhoudsopgave Provinciaal werkplan Cubiss Brabant ten behoeve van de Brabantse Netwerkbibliotheek 1. Samenvatting 2 2. Leeswijzer 3 3

Recommend Documents