Inhoudsopgave. 1. Aan de Raad 2 Wij maken het verschil 3 Leeswijzer 3 Wijze van behandeling 3 Besluitvorming 3

Inhoudsopgave

Bladzijde

1. Aan de Raad • Wij maken het verschil • Leeswijzer • Wijze van behandeling • Besluitvorming

2 3 3 3 3

2. Financiële positie • Algemeen • Meerjarenraming 2013 – 2015 • Bezuinigen en …….investeren (incl. begrotingsresultaat) • Investeringsprojecten • Reserves en voorzieningen

4 5 6-7 7 7-8

3. Ombuigingsvoorstellen - tweede tranche • Ombuigingsvoorstellen (tweede tranche)

9 - 14

4

a. Begroting in hoofdlijnen b. Begrotingsbedragen 2012 – 2015 c. Programma’s 1. Burger en bestuur 2. Veiligheid 3. Ruimte 4. Werk en inkomen 5. Zorg 6. Toerisme en cultuur 7. Educatie 8. Financiën

15 - 19 20 21 22 - 26 27 - 30 31 - 36 37 - 40 41 - 44 45 - 50 51 - 54 55 - 57

5. Totaal overzicht van de lasten en baten van de programma’s

58

6. Algemene dekkingsmiddelen, onvoorzien en mutaties in reserves

59 - 62

7. Verplichte paragrafen 1. Lokale heffingen 2. Risico’s en weerstandsvermogen 3. Treasury 4. Onderhoud kapitaalgoederen 5. Bedrijfsvoering 6. Verbonden partijen 7. Grondbeleid 8. Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) 9. Krimpparagraaf

63 64 - 67 68 - 69 70 - 71 72 - 73 74 - 75 76 - 77 78 - 80 81 - 83 84 - 86

8. Bijlagen 1. Staat van reserves en voorzieningen 2. Liquiditeitsplanning 3. Overzicht recapitulatie programma/productgroepen 4. Overzicht incidentele baten en lasten

88 - 89 90 91 - 94 95

9. Besluit

1

1. Aan de raad Hierbij bieden wij u de begroting voor 2012 en de meerjarenbegroting 2013 – 2015 aan. Naast de door uw raad op 1 maart 2011 vastgestelde uitgangspunten (zie kader hier-

onder) zijn ook de op 28 juni j.l. gehouden algemene beschouwingen mede bepalend geweest voor de inhoud van deze begroting.

Als basis voor de begroting 2012 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: • • • • • • • • • • • •

•

de ramingen van de begroting 2011 en de wijzigingen daarop (bestaand beleid); al geaccordeerd nieuw beleid; de jaarrekening 2010; de geactualiseerde budgetten 2011 in de Voorjaarsnota 2011; bij de kapitaallasten is rekening gehouden met allerhoogst noodzakelijke vervangingsinvesteringen; daar waar kan worden volstaan met een lagere raming, dient een verlaging ten opzichte van de (gewijzigde) raming 2011 te worden aangehouden; De salarissen in de productenbegroting 2012 zijn geraamd naar de laatst bekende gegevens, waarbij tevens rekening is gehouden met periodieke verhogingen; De ramingen zijn gebaseerd op het al vastgestelde (bestaande) beleid en het al geaccordeerde nieuw te initiëren beleid. Met bekende prijsstijgingen mag rekening worden gehouden; de bespaarde rente wegens reserves en voorzieningen wordt gesteld op 4%; voor de al geactiveerde investeringen is de omslagrente vastgesteld op 4%; de rente van het financieringstekort is vastgesteld op 4%; In 2009, 2010 en 2011 hebben we stijgingspercentages van respectievelijk 3%, 2,5% en 1,0% doorgevoerd. Voor de begroting 2012 wordt vooreerst uitgegaan van een stijgingspercentage van 1,6. Indien in de loop van 2011 zou blijken dat dit percentage te hoog dan wel te laag is, dan kan in een later stadium het percentage alsnog worden aangepast aan de dan bekende gegevens c.q. prognoses; Voor de berekening van de Algemene uitkering uit het gemeentefonds wordt uitgegaan van 16.325 inwoners en 8.226 woonruimten per 1 januari 2012.

2

Wij maken het verschil De titel voor deze begroting is met reden gekozen. “Wij maken in de gemeente Vlagtwedde het verschil” omdat wij – tegen de landelijke trend in – de komende jaren: • ombuigen zonder aantasting van onze ambities; • fors blijven investeren in voorzieningen en sectoren die voor onze gemeente en haar inwoners van belang zijn; • denken in kansen in plaats van bedreigingen en dat een vertaling geven via verstevigde integrale

•

beleidsvorming en het creëren van slimme oplossingen voor mogelijk toekomstige financiële en inhoudelijke knelpunten; kunnen bogen op een solide financiële positie.

en ……. wij nu eenmaal het verrassende Vlagtwedde zijn en blijven!

Leeswijzer De begroting 2012 geeft uiteraard een beeld van de financiële positie van de gemeente Vlagtwedde. Voor zoveel als mogelijk zijn daarbij landelijke (financiële) ontwikkelingen vertaald naar lokaal (financieel) beleid. Daarnaast biedt deze begroting echter ook een stevig inhoudelijk kader; onze ambitie staat recht overeind en ook de komende jaren blijven wij investeren in nieuwe ontwikkelingen c.q. nieuw beleid.

in 2015. Deze ombuigingen zijn in Hoofdstuk 3 nader uitgewerkt. In de programma’s (Hoofdstuk 4c) staan de ambities van onze gemeente en de activiteiten die de gemeente in 2012 en volgende jaren wil gaan uitvoeren. Het programmaplan bevat 7 inhoudelijke programma’s en een financieel programma dat handelt over de algemene dekkingsmiddelen, onvoorzien en de mutaties in de reserves. Daarbij staan de drie W-vragen -zo SMART mogelijk uitgewerkt- centraal: - Wat willen we bereiken (onze ambities); - Wat gaan we daarvoor doen (de activiteiten); - Wat mag het kosten (de begroting).

In Hoofdstuk 2 wordt in de eerste plaats onze financiële positie toegelicht. Daarbij wordt nader ingegaan op de begrotingsuitkomst en de meerjarenraming. Tevens wordt aandacht besteed aan de reservepositie en het meerjareninvesteringsplan. Om te voldoen aan een sluitende meerjarenraming hebben wij nader invulling gegeven aan een tweede tranche ombuigingen oplopend tot € 1.271.700

Tot slot is een aantal verplichte paragrafen in de begroting opgenomen. In deze paragrafen wordt ondermeer ingegaan op de lokale heffingen, de risico’s en weerstandsvermogen, de bedrijfsvoering en de krimpproblematiek.

Wijze van behandeling Voor de behandeling van de begroting 2012 is de volgende planning opgesteld: - bespreken concept-begroting 2012 in DT/MT: 13 september 2011; - 1e bespreking concept-begroting 2012 in college: 20 september 2011; e - 2 (besluitvormende) bespreking concept-begroting 2012 in college: 4 oktober 2011; - verzending programmabegroting 2012 aan de raad: 5 oktober 2011; - bespreken programmabegroting met de werkgroep financiën: 13 oktober 2011; - begrotingsvergadering: 8 november 2011; - verzending van programmabegroting 2012 incl. bijlagen aan provincie: vóór 15 november 2011.

Tot slot (Voorstel tot besluitvorming) Wij gaan er van uit de raad voldoende informatie en heldere kaders aangereikt te hebben om de controlerende taak adequaat te kunnen uitvoeren en stellen daarom uw raad voor te besluiten tot vaststelling van: • de begroting 2012 en het daarbij behorende meerjarenperspectief t/m 2015; • de lijst met MIP-projecten 2012 - 2015; • het ombuigingsplan 2012 – 2015 (incl. het rentebeleid). Sellingen, 4 oktober 2011 College van burgemeester & wethouders.

3

2. Financiële positie

Algemeen Het financieel perspectief 2012 en volgende jaren is voor de gemeenten in Nederland niet rooskleurig te noemen. De onlangs gepresenteerde rijksbegroting 2012 heeft in dit opzicht het beeld voor de komende jaren bevestigd. Op hoofdlijnen schetsen wij de volgende ontwikkelingen:

dat de gemeenten het bestuursakkoord hebben onderschreven met uitzondering van hoofdstuk 6 (‘Werk’). AWBZ dagbesteding en begeleiding vanaf 2013 en 2014 in fases. Bedrag tussen € 2,1 en € 3,3 miljard. Financiering vooreerst via decentralisatieuitkering gemeentefonds. Efficiencykorting 5% oftewel ongeveer € 140 miljoen. Vergoeding voor transitiekosten € 80 miljoen;

Gemeentefonds In de Bestuursafspraken 2011-2015 is vastgelegd dat in 2012 de normeringssystematiek in het gemeentefonds weer in werking wordt gesteld. Dit betekent dat het gemeentefonds weer ‘gelijk trap op’ en ‘gelijk trap af’ gaat met de rijksuitgaven. De aangekondigde bezuinigingen op de rijksbegroting tikken daarom door in het groeipercentage (‘het accres’) van het gemeentefonds. Het accres 2012 is dan ook fors lager dan voorzien in de meicirculaire 2011. Werd in het voorjaar nog uitgegaan van een groei van € 91 miljoen, de nieuwe stand is € 88 miljoen negatief. Op het eerste gezicht lijkt dit nadeel te worden goedgemaakt door de gemiddeld hogere accressen in de jaren na 2012. Deze cijfers kennen echter een grote onzekerheidsmarge.

Jeugdzorg vanaf 2014-2016 in fases. Bedrag € 3,5 miljard. Financiering vooreerst via decentralisatieuitkering gemeentefonds. Efficiencykorting € 80 miljoen in 2015 naar € 300 miljoen in 2017. Vergoeding voor uitvoeringskosten € 55 miljoen en voor invoeringskosten € 64 miljoen. Wet Werken naar Vermogen –regelingen voor onderkant arbeidsmarkt met ingang van 2013. Bedrag ongeveer € 3 miljard. Daarbij vindt ontschotting plaats van de WAJONG, WSW en WWB. Financiering via specifieke uitkering. Vergoeding voor uitvoeringskosten € 78 miljoen. Daarnaast wordt een compensatie gegeven voor herstructurering van de bedrijfsvoering van de WSW ter grootte van € 400 miljoen.

Rijksbezuinigingen Als het gaat om de omvang van de rijksbezuinigingen dan is in een eerder stadium al duidelijk geworden dat in de periode 2012– 2015 18 miljard euro aan bezuinigingen wordt doorgevoerd. Dit heeft ook zijn directe invloed op de financiën van de gemeenten. De gemeenten moeten rekening houden met een korting van € 1,63 miljard op het gemeentefonds.

In het Bestuursakkoord is tevens besloten dat de behoedzaamheidsreserve vanaf 2012 niet meer zal worden ingevoerd. Gevolgen voor de gemeente Vlagtwedde De eerder aangegeven rijksbezuinigingen van 18 miljard in de periode 2012-2015 betekenen voor onze gemeente per saldo € 1,6 miljoen minder aan inkomsten uit het gemeentefonds.

Bestuursakkoord Op 21 april 2011 is het Bestuursakkoord ondertekend. Een van de belangrijkste doelen van het sluiten van dit akkoord was overeenstemming bereiken tussen Rijk en decentrale overheden over de in het Regeerakkoord vermelde decentralisaties in combinatie met de daarmee gepaard gaande efficiencykortingen en andere bezuinigingen op dezelfde onderwerpen. Inmiddels is duidelijk geworden

De eerste consequenties van de decentralisaties voor het gemeentefonds zijn in 2013 voorzien. En hoewel wij in deze decentralisatie operaties zeker kansen zien en die ook zullen grijpen, lijkt de onzekerheid over de financiële doorvertaling naar gemeenten voorlopig te

4

blijven bestaan. Zodra de uitwerking inzicht biedt in de details aangaande het gemeentefonds zullen deze in de circulaire worden opgenomen.

aanzien van reïntegratie te continueren. Daarnaast worden wij op dit moment geconfronteerd met het volgende beeld inzake de ontwikkelingen binnen de Wsw. Voor de komende jaren wordt, bij ongewijzigd beleid en geredeneerd vanuit de huidige aannames van het bestuursakkoord, een oplopend tekort voor onze gemeente voorzien tot € 1,4 miljoen in 2015. Inmiddels is duidelijk geworden dat er in het gemeentefonds geld gereserveerd wordt voor de invoering van de Wet werken naar vermogen. De verwachting is echter dat dit bij lange na niet voldoende zal zijn om de verwachte tekorten het hoofd te bieden. Onze conclusie is derhalve dat er bij onveranderende omstandigheden forse ingrepen nodig zijn teneinde de uitvoering van de Wsw de komende jaren financieel beheersbaar te houden.

Onze grootste zorg gaat op dit moment uit naar de ontwikkelingen binnen de Wwb en de Wsw. Zo blijkt uit de onlangs gepresenteerde rijksbegroting dat het werkdeel voor 2012 in ieder geval 30% (€ 180.000) lager zal zijn dan in 2011. Dergelijke kortingen zijn, opgeteld bij de neerwaartse bijstellingen van het budget in de afgelopen jaren, direct van invloed op onze reïntegratieactiviteiten. Wij zijn op dit moment bezig met een nadere analyse van het budget werkdeel en zullen op korte termijn een pakket van maatregelen formuleren om enerzijds de kosten beheersbaar te houden en anderzijds - zoveel als mogelijk - onze inspanningen ten

Meerjarenraming 2013 tot en met 2015 geplaatst. Door hiermee rekening te houden kan de meerjarenraming uitwijzen of de doelstelling van een sluitende begroting op termijn wordt gerealiseerd.

De meerjarenraming geeft een beeld van de financiële positie van de gemeente, zowel op korte als op middellange termijn. Dit beeld is van wezenlijk belang, omdat onder meer de algemene uitkering in een meerjarig kader is

Uitgangspunten meerjarenramingen • voortzetting bestaand beleid; • basis is de begroting 2012; • een constant loon- en prijsniveau t.o.v. 2012; • een inwonersaantal, waarbij rekening gehouden wordt met krimp (zie toelichting “Krimp” paragraaf 9); • onveranderde stand van de reserves en voorzieningen (met bekende mutaties is rekening gehouden); • autonome stijging van gemeentelijke belastingen; • vrijkomende kapitaallasten, waarbij is uitgegaan van een gelijkblijvende rentepercentage; • met noodzakelijke vervangingsinvesteringen is rekening gehouden; • constante prijzen voor de meerjarenprognose van de Algemene Uitkering.

Het meerjarenperspectief 2013-2015 behorende bij de begroting 2012 laat een oplopend tekort zien van ruim € 1,1 miljoen in 2015. Hieraan ten grondslag ligt ondermeer de in de begroting 2011 gepresenteerde meerjarenraming, welke een tekort liet zien in 2014 van ruim € 250.000. Daarnaast werd er voor € 400.000 (jaarlijks) aan bestemmingsreserves

Jaar 2012 2013 2014 2015

onttrokken ter dekking van de Wmo en Wwb. De saldi van de reserves laten dergelijke onttrekkingen op termijn niet toe. Daarnaast is voor 2012 een bedrag van € 288.747 aan de ombuigingsvoorstellen toegevoegd in verband met het omzetten van tijdelijke Wsw dienstverbanden in vaste dienstverbanden.

Resultaat -€ 54.101 (tekort) - € 466.836 (tekort) - € 664.342 (tekort) - € 1.144.269 (tekort)

5

Bezuinigen en ……. Investeren! Het hiervoor weergegeven begrotingsresultaat en de eerder geschetste financiële onzekerheden in de komende jaren voor onze gemeente, maken eens te meer duidelijk dat aan een tweede tranche ombuigingen niet valt te ontkomen. Over de invulling van deze tweede tranche heeft binnen uw raad in de vergadering van 28 juni jl. reeds een eerste discussie plaatsgevonden. De resultaten van

deze discussie hebben wij vertaald in een aangepast ombuigingsplan dat wij u als apart document naast deze begroting aanbieden. In totaal is voor € 1.271.700 aan ombuigingsmaatregelen geïnventariseerd. Voor de financiële weergave van dit ombuigingsplan verwijzen wij u naar hoofdstuk 3. Hier volstaan wij met de doorvertaling van deze ombuigingen in het meerjarenperspectief.

Het geraamde resultaat van de begroting 2012 en het meerjarenperspectief t/m 2015 luiden als volgt: Jaar

Resultaat voor bezuinigingen

tweede tranche bezuinigingen

Resultaat na bezuinigingen

2012 2013 2014 2015

-€ 54.101 (tekort) - € 466.836 (tekort) - € 664.342 (tekort) - € 1.144.269 (tekort)

€ 580.500 € 940.200 € 1.082.200 € 1.271.700

€ 526.399 (overschot) € 473.364 (overschot) € 417.858 (overschot) € 127.431 (overschot)

Zoals eerder aangegeven is ons streven de komende jaren niet alleen gericht op het realiseren van de noodzakelijke ombuigingen. Onze ambitie blijft ook in deze economisch moeilijke tijden recht overeind. Een ambitie die

zich, naast continuering van bestaand beleid en de uitvoering van het collegeprogramma, ook laat zien in nieuwe investeringswensen voor de komende jaren.

Wij stellen u dan ook voor akkoord te gaan met de volgende lijst van MIP-projecten:

MIP projecten 2012 - 2015 N MIPnr.

Omschrijving project

I

1201

Verduurzamen van de openbare verlichting

1203 1204

Verplaatsing Tourist Information Ter Apel Herinrichting terrein tussen ’s Lands Huys, Turfschuur, Rosmolen en Kapiteinslogement

1205

Brugbediening op zondag

1206

Transformatie omgeving Moekesgat

1207

N366, Traverse gemeente Vlagtwedde

1208

Parkeerverbod Grote voertuigen

1209

Kruitkelders Vesting Bourtange

Investering 2.000.000

tlv Algemene reserve/energiebesparing

100.000

tlv Bestem. reserve Recr. en Toerisme

85.000

tlv Algemene reserve/subsidies

25.000

tlv Exploitatie 2012/2015

400.000

tlv Algemene reserve

2.000.000


400.000


40.000

tlv Bestem. reserve Recr. en Toerisme

Opmerkingen: *Mip 1202 - renovatie douchecabines e.d. zwembad Moekesgat vindt plaats uit regulier onderhoud.

6

De raad heeft de kredieten van onderstaande MIP-projecten overigens nog niet beschikbaar gesteld. Dit zijn projecten die tot uitzetting van structurele lasten leiden. Na planvorming vindt besluitvorming in de raad plaats inclusief

beschikbaarstelling van het krediet. In de begroting 2012 e.v. jaren wordt derhalve een post “Onvoorziene uitgaven MIP-projecten 2009–2015” opgenomen en toegevoegd aan programma 8.

Het gaat om de volgende bedragen: 2012 Projecten MIP 2009–2012 903 Verenigingsondersteuning 908 Verbetering en uitbreiding VVE 905 Kleedvoorziening sportpark Vlw. (€ 200.000) Projecten MIP 2010–2013 1006 Aanpassing archiefbewaarplaats Projecten MIP 2012-2015 1205 Brugbediening op zondag Onvoorziene uitgaven MIP projecten 2009-2015

2013

2014

2015

€ € €

8.000 € 49.725 € 13.908 €

8.000 € 49.725 € 13.908 €

8.000 € 49.725 € 13.908 €

8.000 49.725 13.908

€

11.805 €

11.805 €

11.805 €

11.805

€

25.000 €

25.000 €

25.000 €

25.000

€

108.438 €

108.438 €

108.438 €

108.438

Zetten wij tot slot ombuigingen en investeringen in de komende jaren naast elkaar, dan ontstaat het volgende beeld:

Investeringen

2012 3.843.552

Ombuigingen

580.500

2013 3.578.000

2014 2.038.000

2015 1.468.000

940.200

1.082.200

1.271.700

Reserves en voorzieningen Van belang voor een goede beoordeling van onze financiële positie is tevens de stand van

zaken met betrekking tot reserves en voorzieningen. Het volgende overzicht geeft één en ander weer:

De reserves zijn als volgt te specificeren: Algemene reserve Algemene Dienst Gebonden algemene reserve Algemene Dienst Bestemmingsreserves Alg. Dienst Gebonden bestemmingsreserve Alg. Dienst Algemene reserve RSG (incl. herw. gebouw) Bestemmingsreserve RSG

€ € € € € € €

7

1/1/2011 13.994.877 933.074 14.404.595 998.367 1.343.919 1.272.152 32.946.984

€ € € € € € €

1/1/2012 21.530.017 1.555.029 13.343.357 258.159 0 0 36.686.562

De voorzieningen zijn als volgt te specificeren: Voorzieningen Algemene Dienst Voorzieningen RSG Voorziening WW verplichting

€ € € €

De gebonden reserves zijn in bovenstaand overzicht apart opgenomen. Gebonden reserves zijn reserves waarvan de aanwending niet vrij is. Op basis van in het verleden genomen besluiten ligt er al een “claim” op deze reserve. Dit gedeelte van een reserve is gebonden en is niet meer vrij besteedbaar.

1/1/2011 10.185.944 204.731 10.000 10.400.675

€ € € €

1/1/2012 12.254.417 0 0 12.254.417

Voor een nadere specificatie wordt overigens verwezen naar de staat van reserves en voorzieningen, die als bijlage in de programmabegroting 2012 is opgenomen. Momenteel vindt er overigens een actualisatie plaats van de reserves en voorzieningen.

8

3. Ombuigingsvoorstellen - tweede tranche

Inleiding Het voorliggende hoofdstuk betreft het voorstel tot invulling van de zogenaamde tweede tranche van het ombuigingstraject. De eerste tranche bestond uit de invulling van het zogenaamde scenario A zoals opgenomen in de notitie ‘Meer met minder … ombuigingsvoorstellen voor een duurzame financiële toekomst van de gemeente Vlagtwedde’. De opbrengst van dit scenario - bijna € 900.000 is verwerkt in de begroting 2011 e.v. jaren en voor een groot deel gerealiseerd. Bij de invulling van deze tweede tranche ombuigingsvoorstellen zijn uiteraard de eerder door de raad vastgestelde uitgangspunten in ogenschouw genomen, is nauw aangesloten bij het collegeprogramma 2010 – 2014 en is de inbreng van de raad tijdens de algemene beschouwingen op 28 juni 2011 afgewogen en op onderdelen vertaald in het ombuigingsplan. Hierna treft u met name de financiële vertaling van het ombuigingsplan aan. Het integrale ombuigingsplan ‘Meer met minder …….. (versie september 2011)’ wordt als apart document aangeboden. In dit plan wordt meer in detail ingegaan op financiële ontwikkelingen, de opbouw van de taakstelling, de gehanteerde uitgangspunten, zoekrichtingen en de concrete ombuigingsvoorstellen. Nut en noodzaak van tweede tranche ombuigingen Onze meerjarenraming liet bij de totstandkoming van de programmabegroting 2011 voor het jaar 2014 een tekort zien van ruim € 253.116. Een aantal bijkomende ontwikkelingen maakte dat wij aanvankelijk de taakstellende bezuiniging voor de tweede tranche op € 1.150.000 hebben gesteld. Samengevat is de onderbouwing van dit bedrag als volgt weergegeven: tekort meerjarenraming mutaties sept/dec circulaire begrote onttrekking reserve Wmo begrote onttrekking reserve Wwb maatregelen Wsw mutaties voorjaarsnota 2011

253.116 137.388 200.000 200.000 288.747 68.198 1.147.449

De huidige meerjarenraming behorende bij de begroting 2012 laat - op basis van de meest recente informatie - een tekort zien van € 1.144.269. Bij dit bedrag kan het volgende worden opgemerkt: - de bovengenoemde tekorten zijn hierin volledig verwerkt. - het aanbestedingsvoordeel bij hulpmiddelen voor de Wmo ad € 200.000 per jaar (voorheen nog genoemd als een mogelijke bezuinigingsmaatregel) is hierin ook volledig verwerkt. Gelet op het tekort in het meerjarenperspectief, de onzekerheidsmarges ten aanzien van de financiële doorvertaling van de decentralisatieoperaties (waaronder de Wsw) en de zorgelijke ontwikkelingen binnen de Wwb en de Wsw, komen wij tot de volgende conclusie: Aan een taakstellende ombuiging kan niet worden ontkomen! Taakstellende ombuiging Uiteraard ligt nu als eerste de vraag voor welke omvang de taakstellende ombuiging moet hebben. Wij willen deze als eerste laten bestaan uit het vorengenoemde tekort van € 1.144.269. Hier staan naar verwachting geen meevallers meer tegenover. Daar komt bij dat de uiteindelijke omvang van de verder door het Rijk door te voeren bezuinigingen, vooral op de specifieke uitkeringen, onduidelijk is. Hiermee rekening houdend en het gegeven dat wij ook over ruimte willen beschikken voor nieuw beleid en het opvangen van tegenvallers, willen wij de omvang van de door te voeren bezuinigingen bepalen op € 1.200.000.

9

Nieuwe richtinggevende bedragen Omdat uitgangspunten en zoekrichtingen reeds zijn vastgesteld, maar de door te voeren ombuiging met 1/3 is verminderd ten opzichte van de eerder benoemde € 1,7 miljoen, wordt voorgesteld de taakstellende bezuiniging ad € 1.200.000 via dezelfde systematiek ‘grosso modo’ te verdelen over de zoekrichtingen. Hierbij dient te worden vermeld dat vanwege het creëren van enige ruimte in de begroting, het onderdeel “uitstel van investeringen” niet is ingevuld, want dat zou daarmee in tegenspraak zijn. Dit geeft dan het volgende plaatje: zoekrichting 1. Efficiency 2. Ambitieniveau 3. Inkomstenverhoging 4. Uitstel van investeringen 5. Rentebeleid

richtinggevend bedrag € 300.000 € 750.000 € 150.000 € 0 € p.m.

Concrete bezuinigingsvoorstellen Onderstaand zijn de geïnventariseerde ombuigingsvoorstellen per zoekrichting verder uitgesplitst en is op hoofdlijnen aangegeven om welke voorstellen het gaat. 1. Efficiency en samenwerking Hierbij gaat het om maatregelen die samenhangen met o.a. bedrijfsvoering, kostenbeheersing etc. Voor dit onderdeel geldt een taakstelling van € 300.000, die over de lijnen directie/management, arbeidsvoorwaarden en efficiency zullen worden ingevuld. Nadrukkelijk zal in het kader van de invulling van de tweede tranche ook worden gekeken naar de mogelijkheden tot samenwerking in BSV-verband. Op een aantal terreinen (organisatie, bedrijfsvoering, beleid en uitvoering) liggen zeker kansen, deels afhankelijk van het door de raden te formuleren toekomstperspectief 2. Ambitie Bij deze maatregelen gaat het om het anders invullen van taken, taakvermindering, afstoting, kortom alle mogelijke maatregelen die raken aan de visie op rol en taken van de gemeente, waarbij tevens is gekeken naar de mate waarin de taken beïnvloedbaar zijn. Daarnaast geldt voor een deel van de maatregelen dat onderzocht wordt of de ombuigingen via ‘slimme oplossingen’ en/of integrale beleidsvorming ingevuld kunnen worden. Met name geldt dit op die terreinen waar de intentie bestaat om de ombuiging via een efficiencyslag te realiseren.=== Per programma is aangegeven welke concrete maatregelen worden voorgesteld: Omschrijving Programma Taakstelling Burger en Bestuur Openbare orde en veiligheid Ruimte Werk en Inkomen Zorg Toerisme en Cultuur Educatie Financiën (zie onder punt 5)

1 2 3 4 5 6 7 8

Totaal

44.400 3.300 266.700 8.300 82.700 200.100 46.700 97.800

Voorgestelde maatregelen 43.200 33.000 75.000 12.500 180.000 30.000 0 0

750.000

373.700

Hierna zijn de voorgestelde maatregelen per programma op productniveau kort weergegeven, onder vermelding van de uiteindelijke ombuiging (oplopend tot 2015). Voor de effecten van de voorgestelde maatregelen verwijzen wij u naar het integrale ombuigingsplan “Meer met minder ……” (versie september 2011), dat u als apart document is aangeboden.

10

Bij elk programma is bovendien de taakstelling vermeld. Programma 1- Burger en Bestuur (taakstelling € 44.400) De navolgende ombuigingsmaatregelen doorvoeren: Product Toelichting 1 Beleidscyclus Besparing Interne controle (minder IC uitbesteden) 1 Raadsgriffier Korting Rekenkamer. Van € 1,50 p.i. naar € 1,00 p.i. in 2012 1 Automatisering en Na realisatie NUP vanaf 2012 5% taakstellend systeembeheer bezuinigen op het automatiseringsbudget 1 Burgerlijke stand Gratis huwelijken door eigen ambtenaar van de burgerlijke stand laten voltrekken 1 Verkiezingen Eigen personeel inzetten als stembureaulid Gemeentehuis sluiten Subtotaal programma 1

Bedrag 2.500

Jaar 2012

8.000

2013

25.000

2013

1.700

2013

6.000

2014

43.200

Programma 2 - Openbare orde en veiligheid (taakstelling € 3.300) De navolgende ombuigingsmaatregelen doorvoeren: Product Toelichting 2 Veiligheidsbeleid Brandweer (efficiency) 2 Veiligheidsbeleid Stadswachten deels laten vervallen Subtotaal programma 2

Bedrag 28.000 5.000

Jaar 2012 2013

33.000

Programma 3 - Ruimte (taakstelling € 266.700) De navolgende ombuigingsmaatregelen doorvoeren: Product Toelichting 3 Openbare verlichting Besparing op energie en onderhoud 3 Openbaar groen Organisatieontwikkeling buitendienst 3

Bermen en sloten

Minder intensief bermbeheer c.q. maaibeleid Subtotaal programma 3

Bedrag 40.000 25.000 10.000

Jaar 2015 2013 2013

75.000

Programma 4 - Werk en Inkomen (taakstelling € 8.300) De navolgende ombuigingsmaatregelen doorvoeren: Product Toelichting 4 Reïntegratiebeleid Verlagen post sociale recherche van € 30.000 naar € 20.000 4 Algemene bijstand Minder medische keuringen en vermindering administratiekosten 4 Bijzondere bijstand Minder medische keuringen en vermindering administratiekosten Subtotaal programma 4

11

Bedrag 10.000

Jaar 2015

1.300

2015

1.200

2015

12.500

Programma 5 - Zorg (taakstelling € 82.700) De navolgende ombuigingsmaatregelen doorvoeren: Product Toelichting 5 Wet Maatschappelijke Resterende taakstelling beleidsterrein WMO op Ondersteuning basis van de notitie ‘Ontwikkelingen binnen de WMO, naar een beheersbaar adequaat voorzieningenniveau 2011-2014’* 5 Subsidie R’zijn De uitkering aan de Stichting R’zijn voor de periode 2013 – 2015 bevriezen op het niveau van 2012 (efficiency) Subtotaal programma 5 Toelichting * Besluitvorming college 26 april 2011, ter kennisname aan de raad gezonden Programma 6

Bedrag 150.000

Jaar 2013

30.000 maximaal

2013/ 2015

180.000

Toerisme en Cultuur (taakstelling € 200.100)

De navolgende ombuigingsmaatregelen doorvoeren: Product Toelichting 6 Openbare bibliotheek De uitkering aan Openbare bibliotheek voor de periode 2013 – 2015 bevriezen op het niveau van 2012 (efficiency) 6 Sportterreinen Privatiseren sportcomplex Jipsingboertange

Subtotaal programma 6

Bedrag 20.000 maximaal

Jaar 2013/ 2015

10.000

2013/ 2015

30.000

Programma 7 Educatie (taakstelling € 46.700) Geen ombuigingsmaatregelen doorvoeren. Programma 8 Financiën (taakstelling € 97.800) Zie hieronder bij punt 5 Rentebeleid. 3. Inkomstenverhoging De maatregelen uit deze categorie betreffen zaken die te maken hebben met het meer kostendekkend maken van gem. producten en/of voorstellen vanuit de financiële functie. De taakstelling voor deze zoekrichting bedraagt € 150.000. In onderstaande tabel zijn de voorgestelde bezuinigingsmaatregelen per product kort toegelicht. In de kolom “begroting 2011“ is de thans geraamde opbrengst vermeld; daarna de voorgestelde procentuele verhoging en in de op één na laatste kolom de beoogde extra opbrengst. Ten aanzien van de verhoging OZB gaat het om een stijging van 1% boven de inflatie in de jaren 2013 t/m 2015. Nog in 2012 zullen wij onderzoeken of deze lastenstijging voor de burger vanaf 2013 gecompenseerd kan worden met een verlaging van de rioollasten.

Programma's/product

Begroting 2011 %

toelichting

Bedrag

Jaartal

(in stappen van jaarlijks 1% boven inflatie)

8 8

Baten OZB Baten OZB Leges

Verhoging OZB-gebruikers Verhoging OZB-eigenaren Meer kostendekkend maken taakstelstellend o.b.v. onderzoek adviesgroep Ned. Gem.

182.000 3% 1.420.000 3%

Totaal

12

5.460 2013/2015 42.600 2013/2015 50.000 2013

98.060

4. Uitstel van investeringen Hiervoor is reeds vermeld dat vanwege het creëren van ruimte in de begroting, het onderdeel “uitstel van investeringen” niet is ingevuld, want dat zou daarmee in tegenspraak zijn. 5. Rentebeleid Het college heeft inmiddels een onderzoek laten instellen naar het gehanteerde rentebeleid binnen de gemeente Vlagtwedde. Het onderzoek is opgesplitst in bespaarde rente over reserves, renteomslag en treasury. Met name het onderwerp bespaarde rente over reserves is al enige keren naar voren gebracht als mogelijke bezuiniging. In dit kader zijn de volgende mogelijkheden onderzocht: 1. bespaarde rente volledig inzetten als structureel dekkingsmiddel; 2. bespaarde rente volledig toevoegen aan reserves; 3. inflatie percentage toevoegen aan reserves, restant als structureel dekkingsmiddel; 4. geen bespaarde rente berekenen en verwerken. De waardevaste of inflatievariant blijkt in veel gevallen de middenoplossing (methode 3): J de reserves behouden hun waarde (koopkracht) doordat voor inflatie-effecten een bijdrage wordt toegevoegd aan de reserves; J uitgaande van 4% bespaarde rente en een inflatiepercentage van 1,5% wordt dan nog ruim € 300.000 toegevoegd aan de reserves. Het budgettaire voordeel bedraagt in deze situatie € 500.000. J het draagt in voldoende mate bij aan een evenwichtig rentebeleid; J het is verantwoord en toelaatbaar in het kader van financieel toezicht. Om voorgaande redenen en op grond van de volgende overwegingen is de waardevaste of inflatievariant dan ook te prefereren: J onze gemeente kent een laag risicoprofiel gelet op het vrijwel ontbreken van grondexploitaties en de zeer gunstige financieringsstructuur; J daardoor kan ook met een andere methode nog steeds een stabiel en robuust financiële positie worden gecreëerd; J met deze variant kan eveneens een stabiel meerjarenbeleid worden bereikt, omdat de reserves door de indexering met inflatie (koopkrachtbehoud) op niveau worden gehouden; J het budgettaire voordeel bedraagt in deze situatie € 500.000. N.B. Het volledige rapport inzake het gehanteerde rentebeleid ligt ter inzage. De navolgende ombuigingsmaatregelen doorvoeren: Product Toelichting 8 Kapitaallasten Rentebeleid – Rente over reserves inzetten als structureel dekkingsmiddel Subtotaal programma 8

Bedrag 500.000

Jaar 2012

500.000

Samenvattend Gelet op de actuele stand van zaken met betrekking tot de financiële situatie van de gemeente Vlagtwedde kan aan een ombuigingstaakstelling niet worden ontkomen. Rekening houdend met de op dit moment bekende ‘harde’ cijfermatige gegevens alsmede de nog onzekere financiële ontwikkelingen, wordt voorgesteld: a. een taakstelling van € 1.200.000 aan te houden; b. de invulling van deze taakstellingen langs de zoekrichtingen efficiency, ambitie, inkomstenverhoging en rentebeleid vorm en inhoud te geven volgens de volgende verdeling: efficiency: € 300.000; ambitie € 373.700; inkomstenverhoging € 98.000; Uitstel van investeringen € 0; rentebeleid € 500.000. c. de raad voor te stellen in te stemmen met het samengestelde maatregelenpakket tot een bedrag van € 1.271.700, te verdelen over de volgende jaren:

13

Programma Omschrijving 1. Efficiency en samenwerking Diverse maatregelen sub-totaal

1

2

3

4

5

6

8

2. Ambitie Burger en bestuur Beleidscyclus Raadsgriffier Automatisering en systeembeheer Burgerlijke stand Verkiezingen Openbare orde en veiligheid Veligheidsbeleid (Brandweer) Veligheidsbeleid (Stadswachten) Ruimte Openbare verlichting Openbaar groen Bermen en sloten Werk en inkomen Reïntegratiebeleid Algemene bijstand Bijzondere bijstand Zorg Wet Maatschappelijke Ondersteuning Subsidie R'zijn Toerisme en cultuur Openbare bibliotheek Sportterreinen Financiën (zie hierna onder punt 5)

2014

2015

50.000

100.000

200.000

300.000

2.500

2.500 8.000 25.000 1.700

2.500 8.000 25.000 1.700 6.000

2.500 8.000 25.000 1.700 6.000

28.000

28.000 5.000

28.000 5.000

28.000 5.000

25.000 10.000

25.000 10.000

40.000 25.000 10.000

150.000 10.000

150.000 20.000

150.000 30.000

6.000 3.000

13.000 6.000

20.000 10.000

30.500

274.200

300.200

373.700

0

2.000 14.000 50.000 66.000

4.000 28.000 50.000 82.000

5.500 42.500 50.000 98.000

sub-totaal

500.000

500.000

500.000

500.000

Totaal-generaal

580.500

940.200 1.082.200 1.271.700

3. Inkomstenverhoging OZB-gebruikers (jaarlijks 1% boven inflatie) OZB-eigenaren (jaarlijks 1% boven inflatie) Leges sub-totaal 5. Rentebeleid Financiën

2013

10.000 1.300 1.200

sub-totaal

8

2012

14

Hoofdstuk 4

BEGROTING in HOOFDLIJNEN

15

4a. Begroting in hoofdlijnen

LASTEN De omzet van de begroting 2012 ligt op een niveau van 44,1 miljoen euro. De verdeling naar programma’s wordt in onderstaande tabel en grafiek zichtbaar gemaakt.

Programma

Bedrag x € 1.000 € 3.658 € 1.014 € 9.169 € 12.149 € 5.520 € 3.462 € 7.443 € -37 € 1.711 € 44.089

1. Burger en bestuur 2. Veiligheid 3. Ruimte 4. Werk en inkomen 5. Zorg 6. Toerisme en cultuur 7. Educatie 8. Financiën Mutaties reserves (stortingen) Totaal

De meeste lasten komen voort uit de programma’s : Werk en inkomen (28%) - Bijstandsverlening; - Schuldhulpverlening e.d.; - Sociale werkvoorziening; - Reïntegratiebeleid en trajectbegeleiding. Ruimte (21%) - Volkshuisvesting; - Ruimtelijke ordening; - Wegen,straten, pleinen; - Openbaar groen; - Afval; - Riolering;

16

% (afgerond)

8 2 21 28 13 8 17 0 4 100

- Milieu; - Economische zaken. Educatie (17%) - Onderwijs; - Sociaal cultureel werk; - Kinderopvang/peuterspeelzaalwerk; - Volwasseneneducatie. Zorg (13%) - WMO – hulp bij huishouden; - Volksgezondheid; - Ouderenbeleid; - Buurtwerk.

Lasten per program m a (x € 1.000) 4%

0%

8%

17%

2%

21% 8%

12% 28%

1. B urger en best uur

2. V eiligheid

3. Ruimt e

4. Werk en Inkomen

5. Zorg

6. Toerisme en Cult uur

7. Educat ie

8. Financiën

Onderverdeeld naar kostensoort hebben de meeste lasten betrekking op Salarissen en sociale lasten incl. Caso (€ 10,7 miljoen), Inkomensoverdrachten, subsidies en bijdragen € 18,7 Miljoen, Overige goederen en diensten

M ut at ies reserves

(€ 8,6 miljoen) en Rente en afschrijvingen (€ 3,2 Miljoen). Voor het overige wordt verwezen naar onderstaand schema.

Koste nsoorten

7%

3%

4% 24%

20%

Salarissen en sociale last en (incl Caso) Inkomensoverdracht en, subsidies en bijdragen Overige goederen en dienst en Rent e en af schrijvingen Niet in t e delen last en M ut at ies reserves (st ort ingen)

42%

17

BATEN De baten per programma’s zijn als volgt verdeeld:

Programma 1. Burger en bestuur 2. Veiligheid 3. Ruimte 4. Werk en inkomen 5. Zorg 6. Toerisme en cultuur 7. Educatie 8. Financiën Mutaties in reserves (onttrekkingen)

Bedrag x € 1.000 € 337 € 138 € 4.875 € 10.310 € 3.144 € 221 € 4.322 € 20.036 € 1.233

Totaal

€ 44.616

Uit de tabel blijkt, dat het overgrote deel van de baten valt binnen het programma Financiën, namelijk € 20 miljoen (45%). Dit komt omdat binnen dit programma de Algemene uitkering (€ 15,1 miljoen) en de Opbrengst van belastingen (€ 1,9 miljoen) zijn opgenomen, alsmede de specifieke uitkering voor de WMO (€ 2,5 miljoen). De inkomsten in het programma Ruimte

% (afgerond)

100

bestaan ondermeer uit de opbrengsten afvalstoffenheffing/reinigingsrechten en rioolrechten, totaal (€ 4,3 miljoen). De inkomsten in het programma Werk en inkomen betreffen met name specifieke doeluitkeringen, zoals Sociale werkvoorziening (€ 8,3 miljoen), Reïntegratiebeleid en trajectbegeleiding (€ 0,5 miljoen) en Bijstandsverlening (€ 1,5 miljoen).

De totale baten per programma zijn als volgt weer te geven:

Baten per program m a (x € 1.000) 0%

3%

1 0 11 23 7 0 10 45 3

1% 11%

23%

45%

10%

0%

7%

1. Burger en bestuur

2. Veiligheid

3. Ruimte

4. Werk en Inkomen

5. Zorg

6. Toerisme en Cult uur

7. Educatie

8. Financiën

18

M ut at ies in reserves

34%. Hierna volgen de opbrengst belastingen incl. riool- en afvalstoffenheffing 14%, de overige baten 6% en de leges, huren en pachten 5%. Daarnaast wordt 3% onttrokken aan de reserves.

Kijkend naar de totale baten per programma blijkt dat de inkomensoverdrachten van het Rijk, zoals Sociale Werkvoorziening, WWB, WMO, Onderwijs etc. relatief de belangrijkste inkomstenbron van de gemeente is (38%). Daarna komt de Algemene Uitkering met ruim

Verdeling naar de bron

6%

3%

5% 34%

Algemene uitkering gemeentef onds Opbrengst belast ingen (incl riool en af valst.hef f.) Inkomensoverdracht en van het rijk Leges, huren en pacht en en ov. goed en dnst . Overige baten M ut aties reserve (ont trekkingen)

38% 14%

19

4b. Door de raad te autoriseren begrotingsbedragen 2012 – 2015

(bedragen x € 1.000)

Rekening Begroting Begroting 2010 2011 2012

Meerjarenraming 2013 2014 2015

Lasten 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Burger en bestuur Veiligheid Ruimte Werk en inkomen Zorg Toerisme en cultuur Educatie Financiën Totaal lasten

3.913 895 11.888 14.002 5.764 3.814 8.730 1.449 50.455

3.573 1.045 9.425 13.355 5.601 3.222 7.082 316 43.619

3.658 1.014 9.170 12.149 5.520 3.462 7.444 -37 42.379

3.606 1.011 9.110 12.140 5.514 3.234 7.423 -79 41.960

3.648 1.005 9.090 12.138 5.458 3.143 7.387 -117 41.750

Baten 1. Burger en bestuur 2. Veiligheid 3. Ruimte 4. Werk en inkomen 5. Zorg 6. Toerisme en cultuur 7. Educatie 8. Financiën Totaal baten

326 75 5.072 11.698 3.253 379 5.058 20.315 46.176

343 138 4.794 11.478 2.954 220 4.059 19.845 43.831

337 138 4.875 10.310 3.144 221 4.322 20.036 43.383

337 138 4.873 10.310 3.144 221 4.323 19.865 43.211

337 138 4.873 10.310 3.144 221 4.323 19.696 43.041

Saldo (exclusief mutaties reserves) 1. Burger en bestuur 2. Veiligheid 3. Ruimte 4. Werk en inkomen 5. Zorg 6. Toerisme en cultuur 7. Educatie 8. Financiën Totaal saldo voor bestemming

3.587 820 6.816 2.304 2.511 3.435 3.672 -18.866 4.279

3.230 907 4.631 1.877 2.647 3.002 3.023 -19.529 -212

3.321 876 4.295 1.839 2.376 3.241 3.121 -20.074 -1.004

3.270 873 4.237 1.830 2.370 3.014 3.100 -19.944 -1.251

3.311 866 4.216 1.828 2.314 2.923 3.065 -19.813 -1.291

3.597 1.004 9.079 12.137 5.457 3.122 7.178 -249 41.325

337 138 4.857 10.310 3.144 221 4.153 19.048 42.208

3.260 866 4.221 1.827 2.312 2.901 3.026 -19.296 -883

Mutaties in reserves (per saldo)

4.431

105

478

777

873

755

Saldo na bestemming:

-152

-107

-526

-473

-418

-127

overschot tekort

20

4c. Programma’s

Programma’s

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Burger en bestuur Veiligheid Ruimte Werk en inkomen Zorg Toerisme en cultuur Educatie Financiën

21

4c.1. Burger en bestuur Missie en doelstelling Vertrouwen en ambitie daar staan we met elkaar voor. De gemeenteraad, het college van burgemeester en wethouders en de ambtelijke organisatie samen met de inwoners van onze prachtige gemeente met daarin een aantal kernen en buurtschappen in het Westerwoldse land dat zich slingert langs de meanderende Ruiten A als een gordel van smaragd.

Een gemeente waar de inwoners trots op zijn en waar het prettig wonen, werken en recreëren is. De doelstellingen zijn in het kort: • beleid samen met inwoners maken; • zo optimaal mogelijke dienstverlening realiseren.

Bestuur Het gemeentebestuur wil een zo optimaal mogelijke dienstverlening realiseren. Ze wil een open en transparante bestuursstijl, waarin burgers en organisaties van onze gemeente daadwerkelijk invloed hebben bij onderwerpen, waar zij zelf bij betrokken zijn. De burgers zijn gebaat bij een sterk, democratisch bestuur en

een slagvaardige uitvoering. Aan de doorontwikkeling van organisatie en medewerkers wordt met kracht verder gewerkt. Het onderwerp integriteit wordt stevig op de ambtelijke en bestuurlijke agenda gezet en gehouden.

Dienstverlening In samenspraak tussen de gemeente en haar inwoners wil de gemeente haar beleid, beheer en haar dienstverlening tot stand brengen. Een op maat gesneden dienstverlening aan de inwoners van de gemeente Vlagtwedde krijgt steeds meer vorm en inhoud. Deels in lijn met

wettelijke verplichtingen, maar vooral afgestemd op de behoefte van onze inwoners, wordt onze dienstverlening -in samenwerking met buurgemeentengeoptimaliseerd. Het digitaal loket zorgt voor permanente bereikbaarheid.

22

Communicatie en samenwerking Bij beleidsontwikkelingen en in besluitvormingsprocessen vinden wij het belangrijk dat burgers volop kunnen participeren en dat zij voldoende informatie krijgen over voor hen belangrijke ontwikkelingen. De samenwerking met de gemeenten Stadskanaal en Bellingwedde wordt voortgezet, geïntensiveerd en geoptimaliseerd. Deze samenwerking wordt

gezien als de beste garantie voor de ontwikkeling van de eigen gemeente en de regio. Tevens zal meer energie worden gestoken in het benutten van kansen die grensoverschrijdende samenwerking ons kan bieden. Hierbij kan gedacht worden aan onze buren in de provincie Drenthe en onze Duitse collega-gemeenten.

Krimp en leefbaarheid De nota Visie en strategie zal geactualiseerd dienen te worden. Het gaat hierbij enerzijds om een toets van lopende activiteiten binnen de bestaande Visie en Strategiesporen, anderzijds om een verkenning naar nieuwe ontwikkelingen en de mogelijke gevolgen hiervan voor de ambities/ ontwikkeling van onze gemeente. Binnen de actualisatie van Visie en Strategie zal zonder meer de lijn worden gelegd naar ontwikkelingen rond krimp en leefbaarheid in Oost-Groningen. Het begint vaak met het wegvallen van de werkgelegen-

heid, waardoor mensen, vooral jonge mensen, wegtrekken. Dat kan leiden tot leegstand in wijken en scholen die moeten sluiten. De bestuurlijke insteek voor de komende vier jaar wordt dan ook: met een actieve houding anticiperen op (demografische) ontwikkelingen en creatief en inventief inspelen op de kansen. Dat vraagt om een politieke omslag in denken: van een politiek van groei naar een politiek van krimp. Dat is een omslag van denken in kwantiteit naar denken in kwaliteit.

Programmaonderdeel: Bestuur Wat willen we bereiken (ambities) 1. een grotere betrokkenheid van burgers en organisaties bij de gemeente. 2. zo optimaal mogelijke dienstverlening realiseren.

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) a. verdere uitvoering communicatievisie 2010 2012; b. versterken projectmatig en resultaatgericht werken; c. doorgaande verbetering van de planning en controlcyclus; d. doorontwikkeling HRM beleid; e. kwaliteit van voorbereiding en nazorg besluitvorming door college en raad; f. professionalisering inkoop en aanbesteding.

Indicatoren Omschrijving % inwoners dat vindt dat de raad de burgers voldoende betrekt bij de ontwikkeling van beleid

E/P E

E = effectindicator: P = prestatieindicator

23

Bron Burgerjaarverslag

Meting

Streefwaarden

Programmaonderdeel: Dienstverlening Wat willen we bereiken (ambities) 1. een op maat gesneden dienstverlening aan de inwoners van onze gemeente zal verder vorm en inhoud krijgen. Deels in lijn met wettelijke verplichtingen, maar vooral beredeneerd vanuit de behoefte van onze klanten, wordt onze dienstverlening -in samenwerking met onze buurgemeentengeoptimaliseerd. 2. verbetering elektronische dienstverlening.

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1 a verbreding dienstverleningsaanbod centrale publieksbalie; b doorontwikkelen meldpuntfunctie: - verbeteren registratie; - adequate afhandeling van meldingen; - verkrijgen van gerichte man-info; c versterken externe communicatie. 2 a doorontwikkeling website en vergroten mogelijkheden voor burgers tot het online aanvragen van dienst en/of producten; b via een gericht klantevredenheidsonderzoek de wensen van onze klanten scherper in beeld brengen (in combinatie met eventuele deelname aan de benchmark www.waarstaatjegemeente.nl); c doorontwikkeling DMS-systeem in combinatie met zaakgericht werken; d doorontwikkeling ontranet; e opzetten en ontwikkelen van Regionale Uitvoerings Diensten (RUD’s).

Indicatoren Omschrijving - aantal aangevraagde producten via de web-site - aantal te leveren producten aan de publieksbalie - klanttevredenheid burger bezoek aan publieksbalie - afhandeltijd meldingen

E/P P P E P

Bron web-site gemeente gemeente gemeente

Meting 50

Streefwaarden 75

nog bepalen 12

8


Programmaonderdeel: Communicatie en samenwerking Wat willen we bereiken (ambities) 1. de samenwerking met de gemeenten Stadskanaal en Bellingwedde wordt voortgezet, geïntensiveerd en geoptimaliseerd. 2. de komende jaren zal meer energie gestoken worden die grensoverschrijdende samenwerking met zowel onze buren in de provincie Drenthe als onze Duitse collega-gemeenten ons kan bieden.

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) 1a een versterking van bestuurlijke-ambtelijke samenwerking gekoppeld aan inhoudelijke vraagstukken (operationele samenwerkingsagenda); b organisatorische aanpassingen op maat, daar waar nodig om de doelstellingen van samenwerking (verhogen kwaliteit, financieel voordeel, efficiency en continuïteit) zo optimaal mogelijk te realiseren; c een brede bestuurlijke- en ambtelijke acceptatie van te zetten stappen, waarbij de financiële beheersbaarheid van het samenwerkingsproces een belangrijke randvoorwaarde is; 2. verkenning mogelijkheden op het terrein van economische ontwikkeling, infrastructuur, cultuur en recreatie en toerisme.

24

Indicatoren Omschrijving Aantal bezoekers web-site gemeente Vlagtwedde Aantal pageviews web-site gemeente Vlagtwedde

E/P P P

Bron web-site web-site

Meting 89.237 (2009) 397.671 (2009)

Streefwaarden 100.000 500.000


Programmaonderdeel: Krimp en leefbaarheid Wat willen we bereiken (ambities) Het stimuleren van de bewustwording en acceptatie van krimp zijn de eerste stappen die we de komende periode zullen zetten.

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) Het formuleren van een actieplan met een mogelijke vertaling in verschillende dorpsplannen, bestaande uit de volgende stappen: • de te verwachten ontwikkelingen worden geïnventariseerd c.q. geanalyseerd; • er wordt gedefinieerd wat de gemeente Vlagtwedde beleidsmatig wil bereiken en hoe deze plannen -deels via intergemeentelijke samenwerking- gerealiseerd kunnen worden; • bekeken wordt hoe de plannen financieel geregeld moeten worden; • er is zorg voor draagvlak bij betrokken partijen (ook bewoners).

Indicatoren Omschrijving 8% bevolkingsafname Oost-Groningen E = effectindicator: P = prestatieindicator

E/P E

Bron jaarverslag

Meting

Streefwaarden

Wat mag het kosten Opsomming van de lasten en baten van het programma: Burger

en bestuur Bedragen x € 1.000

Omschrijving

Lasten

Rekening Begroting 2010 2011

Begroting 2012

Meerjarenbegroting 2013 2014 2015

3.913

3.573

3.658

3.606

3.648

3.597

Baten

326

343

337

337

337

337

Saldo

3.587

3.230

3.321

3.269

3.311

3.260

25

Programma 4c.1 Burger en bestuur

Aandeel lasten in de totale gemeentebegroting

8%

92%

Aandeel baten in de totale gemeentebegroting

1%

99%

26

4c.2. Veiligheid Missie en doelstelling Een veilige gemeente Vlagtwedde voor iedereen, nu en in de toekomst. De inwoners, ondernemers en bezoekers moeten met een veilig gevoel kunnen wonen, werken en recreëren. De brandweer- en rampenbestrijdingsorganisatie is continu paraat. We willen zorg dragen voor hulpverlening en een zo optimaal mogelijke veiligheid voor en bescherming van mensen, dieren, (culturele erf-)goederen en het milieu in situaties van brand, rampen en andere buitengewone omstandigheden en in de nafase van een incident of ramp. Tussen de behoefte aan veiligheid en de onmogelijkheid om veiligheid te garanderen bestaat een zeker spannings-

veld. In samenwerking met politie, brandweer en andere partners in de veiligheidsketen zetten we in op preventie en handhaving. Maar ook zetten we in op stimulering van de eigen verantwoordelijkheid door aandacht te vragen voor maatschappelijke waarden en normen. De doelstelling kan als volgt worden omschreven: • bevorderen van een veilige en leefbare woonomgeving; • handhaving openbare orde; • naleving vergunningsvoorschriften; • voorbereid zijn op een eventuele crisis of ramp.

Integrale veiligheid Het doel is het veiligheidsgevoel van de inwoners, ondernemers en bezoekers van onze gemeente te versterken. Er zal handhavend worden opgetreden bij overtredingen van regels en wetten. Dit om een veilige en prettige leefomgeving te creëren en te waarborgen. In de loop van 2010 is er verslag uitgebracht van de Veiligheidsmonitor. De Veiligheidsmonitor en de actiepunten zoals opgenomen in de in 2007 vastgestelde kadernota integraal veiligheidsbeleid vormen

ook in 2012 uitgangspunt voor de beleidsuitvoering op dit onderdeel. Daarnaast zal de komende jaren onze aandacht gericht zijn op de Wet Tijdelijk Huisverbod, de uitvoering van het horecaconvenant en het vernieuwen van de kadernota integraal veiligheidsbeleid. Ook de uitvoering van het Masterplan COA met in het bijzonder aandacht voor de eventuele overlast- en veiligheidsaspecten blijft een aandachtspunt voor 2012.

Brandweer Het gemeentebestuur wil een goede brandweerzorg en een adequaat optreden bij crisissituaties. De brandweertaak wordt uitgevoerd door de gemeenschappelijke regeling Regeling Brandweerorganisatie Zuid-Groningen (Stads-

kanaal/Vlagtwedde). De bestrjiding van grootschalige rampen geschiedt via de gemeenschappelijke regeling Veiligheids- en Gezondheidsregio Groningen.

27

Rampenbestrijding Er zal aan een verdere samenwerking op het gebied van rampenbestrijding met de Groninger gemeenten worden gewerkt. Als gevolg van de nieuwe Wet op de Veiligheidsregio’s wordt er een regionaal Crisisplan ontwikkeld, dat het huidige rampenplan zal vervangen. Hier is in de voorbereidende sfeer al mee begonnen. De 23 Groninger gemeenten werken samen aan de ontwikkeling van een zodanige structuur, dat ze naast brandweer, politie en GHOR een gelijkwaardige partner binnen de Veiligheidsregio zullen worden.

Binnen de Veiligheidsregio Groningen is de gemeentelijke kolom in 2012 een feit. Er is een organisatieplan 2011-2014 vastgesteld. De gemeentelijke kolom past binnen de eisen van de wet Veiligheidsregio’s. Deze wet dwingt uniformiteit af in de uitvoering van taken op het gebied van rampenbestrijding en crisisbeheersing en beoogt daarmee regionale samenwerking. Zorg dragen voor een verantwoord beleid en uitvoering van wettelijke verplichtingen op het gebied van externe veiligheid.

Programmaonderdeel: Integrale veiligheid Wat willen we bereiken (ambities) 1. versterking veiligheidsgevoel van de inwoners en ondernemers 2. verhoging veiligheid van inwoners, ondernemers en bezoekers door verlaging van het aantal delicten 3. verlaging schadebedrag als gevolg van vandalisme 4. vermindering van (kleine) ergernissen

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) • opstellen integraal veiligheidsplan op basis van de Veiligheidsmonitor; • terugdringen fietsendiefstallen; • uitvoering Wet Tijdelijk Huisverbod; • uitvoering horecaconvenant; • voortzetten project zitmaaiers; • voortzetten project auto-inbraken.

Indicatoren Omschrijving -Rapportcijfer veiligheid -Terugdringen overlast van groepen jongeren -Terugdringen overlast door horeca

E/P p P P

Bron veiligheidsmonitor VeiligheidsVeiligheids-

Meting 6.8 7% 3%

Streefwaarden 7 5% 2%


Programmaonderdeel: Brandweer Wat willen we bereiken (ambities) 1. minder persoonlijke en materiële schade. 2. handhaven paraatheid zowel door het opleiden, oefenen en werven van vrijwilligers als het beheer van materieel. 3. vermindering van het aantal loze meldingen.

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) • ontwikkeling beleidsplan brandweerzorg; • verlagen risico van brand d.m.v. voorlichting, toetsing van bouwplannen, afgifte en controle gebruiksvergunningen; • voorbereiden op daadwerkelijke incidenten d.m.v. opleiden, oefenen en materieel beheer; • uitrukken binnen de normtijd.

28

Indicatoren Omschrijving - aantal uitrukken

E/P E

- % uitrukken binnen de normtijd - % loze uitrukken

P P

Bron jaarverslag brandweer idem idem

Meting 130

Streefwaarden

15%


Programmaonderdeel: Rampenbestrijding Wat willen we bereiken (ambities) 1. het gemeentelijk beleidsteam is binnen anderhalf uur na alarmering inzetbaar, evenals de gehele gemeentelijke rampenbestrijdingsorganisatie; 2. planvorming is gebaseerd op realistische scenario’s en op een actuele risico inventarisatie.

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) • leden van de gem. rampenbestrijdingsorganisatie zijn opgeleid tot minimaal op het basisniveau en zullen worden opgeleid op competentieniveau; • organiseren van oefeningen minimaal eens per jaar voor alle leden van de rampenbestrijdingsorganisatie. Ook worden alarmerings- en opkomstoefeningen geoefend; • actualiseren van de risico-inventarisatie en -analyse voor rampen en ongevallen; • risico- en crisiscommunicatie voor alle inwoners en bezoekers; • ontwikkelen regionaal crisisplan; • ontwikkelen bevolkingszorg en een aantal expertteams voor gem. kolom; • gemeentelijke beleidsteams uitrusten met een informatiemanager; • alle gemeentelijke medewerkers binnen de rampenbestrijdingsorganisatie hebben in 2012 een crisispas.

Indicatoren Omschrijving % normbehaling (matig, voldoende of goed) regionale normen

E/P

Bron

Meting

P

evaluaties

goed

Streefwaarden


Wat mag het kosten Opsomming van de lasten en baten van het programma: Veiligheid Bedragen x € 1.000

Omschrijving


Begroting 2012


Lasten

895

1.045

1.014

1.011

1.005

1.004

Baten

75

138

138

138

138

138

Saldo

819

907

876

873

867

866

29

Programma 4c.2 Veiligheid


2%

98%

Aandeel baten in totale gemeentebegroting

0%

100%

30

4c.3. Ruimte Missie en doelstelling De gemeente Vlagtwedde biedt voldoende ruimte voor wonen, werken en recreëren, met een evenwichtige afstemming tussen functie, beheer en inrichting van het gebied. De raad is van mening dat de gemeente haar inwoners ook in de toekomst een breed woonpakket moet kunnen aanbieden, rekening houdend met demografische ontwikkelingen, met daarbij aandacht voor ondermeer voorzieningen, zorg, leefbaarheid, veiligheid en groen. Meer dan op kwantiteit zal in de komende jaren de nadruk komen te liggen op kwaliteit bij het bouwen en wonen in onze gemeente.

Doelstellingen: • Kwaliteitsverbetering woningbestand; • Randvoorwaarden scheppen voor een goed ondernemers- en vestigingsklimaat; • Duurzame groene en veilige leefomgeving. Uiteraard zullen deze doelstellingen bereikt moeten worden in samenwerking met diverse externe partijen, waaronder Woningcorporatie Acantus, de Agenda voor de Veenkoloniën, de gebiedscommissie Westerwolde en collega gemeenten in onze regio.

31

Wonen In het najaar van 2011 is het Regionaal Woonen leefbaarheidsplan vastgesteld. Een (sub) regionaal actieplan, gericht op diverse thema’s is hieruit voortgekomen. De gemeente Vlagtwedde staat nu voor de keuze om al dan niet een lokaal Woonplan op te stellen. Gelet op de ontwikkelingen rond “krimp en leefbaarheid” (zie Burger en Bestuur), dient een eventueel lokaal Woonplan hiermee in lijn te worden ontwikkeld. Meer dan kwantiteit zal in de komende jaren kwaliteit het sleutelwoord zijn bij het wonen en de woonomgeving in onze gemeente. Er zal rekening worden gehouden met de demografische ontwikkelingen. Hierdoor zal er niet vraag zijn naar méér woningen, maar naar andere woningen. Woningen waarin mensen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen. In principe wordt ook gestreefd naar wonen in de grotere kernen. Daarnaast onderschrijft de raad dat kleine kernen een functie hebben, hetgeen rechtvaardigt dat gestreefd wordt naar de instandhouding hiervan. Gelijktijdig moeten bestaande landschappelijke waarden worden behouden en zo mogelijk versterkt, passend in het Westerwoldse landschap.

bouwen en aanpassen van woningen. De woonomgeving, bijvoorbeeld in de zin van een groene, verzorgde uitstraling en voldoende speelmogelijkheden voor kinderen, is van grote invloed op een plezierig woonklimaat. Vanuit deze optiek blijven we in de komende periode het onderwerp “wijkverbetering” op de agenda zetten. Daarnaast wil de gemeente de komende periode een klimaat scheppen waarin voor particulieren meer mogelijkheden zijn om in “woningverbetering” te investeren. Eigenaren kunnen worden gestimuleerd en geprikkeld om hun bezit goed te onderhouden. Dat kan ondermeer door informeren, subsidiëren en het vereenvoudigen van regels voor bouwen en wonen. De gemeente Vlagtwedde blijft de komende jaren inzetten op duurzaamheid. De gemeente neemt enerzijds haar eigen verantwoordelijkheid hierin, maar stimuleert ook acties en maatregelen door anderen (burgers, bedrijven/ organisaties en de woningcorporatie). Vanuit dit gegeven zal gewerkt worden aan een actieplan duurzaamheid met daarin opgenomen verschillende concrete maatregelen

Als het gaat om het wonen in onze gemeente, gaat het uiteraard om meer dan alleen het Economie Een sterke economie zorgt voor banen, biedt kansen aan ondernemers en genereert welvaart voor burgers. Goed zorgen voor de eigen inwoners betekent voldoende werk en inkomen en voldoende ontplooiingsmogelijkheden. Qua “werk” wordt ingezet op groei en innovatie. Het bedrijvenpark Zuid-Groningen is een bovenregionale vestigingslocatie en herbergt hoofdzakelijk stuwende (exporterende) bedrijvigheid. Het bedrijvenpark richt zich op de agro-food sector. Het bedrijvenpark is een belangrijk knooppunt van economische activiteit in onze regio. In samenwerking met Stadskanaal wordt gewerkt aan de uitbreiding

en ontwikkeling van de 2 fase van het Bedrijvenpark Zuid-Groningen. De uitbreiding en ontwikkeling van fase 2) zal een verdere versterking betekenen van de economische ontwikkeling. Voor de rest van de gemeente zetten we in op kleinschalige bedrijvigheid, zakelijke dienstverlening en startende ondernemers. Ons beleid is erop gericht een zo gunstig mogelijk ondernemersklimaat te scheppen, met ruim opgezette bedrijventerreinen, goede verbindingen, een aantrekkelijk woonen leefklimaat en een klantvriendelijke dienstverlening. Tevens dragen we zorg voor een evenwichtige detailhandelsstructuur.

Duurzame en Veilige Leefomgeving Milieubeleid is een belangrijke factor die de kwaliteit van de leefomgeving bepaald. Het gaat om het voorkomen van de vervuiling van bodem, lucht en water, het beperken van geluidsoverlast en van de veiligheidsrisico’s en het continueren van de afvalinzamelmethode. De kwaliteit van de leefomgeving wordt ook bepaald door het aanbod van woningen, werkgelegenheid, winkels en andere voorzieningen in de omgeving en door de

aanwezigheid van groen, natuur en ruimte en afwisseling van karakteristieke gebieden. Milieu en ruimte(lijke ordening) raken dan ook steeds meer verweven en moeten elkaar versterken, in het belang van een goede en duurzame leefomgeving. Diverse ontwikkelingen binnen en buiten de gemeentegrenzen hebben een duidelijke invloed op de circulatie en de toename van het (vracht)verkeer in de gemeente Vlagtwedde.

e

32

Daarnaast is de gemeente Vlagtwedde een plattelandsgemeente met veel buitengebied.

bereikbaarheid en leefbaarheid door het ontwikkelen van een visie voor de toekomst voor de gemeente Vlagtwedde op het gebied van verkeer en vervoer, waarbij een eenduidige aanpak van de knelpunten op het gebied van verkeer en vervoer wordt voorgestaan. Het GVVP fungeert daarmee als toetsingskader voor toekomstige plannen, anderzijds bevat het een uitvoeringsprogramma met concrete maatregelen voor de komende jaren. Bijzonder punt van aandacht in dit kader is de aanpak van een aantal problematische kruisingen in de gemeente.

Dit buitengebied kenmerkt zich door veelal smalle wegen die door alle verkeersdeelnemers worden gebruikt. Deze wegen hebben over het algemeen een geringe intensiteit. De vraag die zich dan ook meer en meer aandient is: hoe gaan we om met verkeer- en vervoerproblemen in onze gemeente, waarbij we rekening houden met landschappelijke waarden, gezamenlijk gebruik van wegen door zeer diverse gebruikers en een lage intensiteit. Om deze reden wordt in de voorliggende periode gewerkt aan een Gemeentelijk Verkeer en Vervoer Plan (GVVP). Dit plan zal een breed gedragen kader moeten schetsen van waaruit richting kan worden gegeven aan toekomstige (her)inrichting van wegen in de (grotere) kernen en het buitengebied van onze gemeente. Doel van dit GVVP is dan ook het bevorderen van de verkeersveiligheid,

Er komt een parkeerverbod voor vrachtwagens binnen de bebouwde kom, onder gelijktijdige aanbieding van alternatieve parkeermogelijkheden. Er is een plan van aanpak opgesteld om de problematiek van stofoverlast van puinwegen bij woningen aan te pakken. Het plan zal dit jaar worden uitgevoerd.

Programmaonderdeel: Wonen Wat gaan we er voor doen (activiteiten) - Lokaal Plan voor wonen en woonomgeving met de volgende aandachtspunten: • samenwerkingsafspraken op het gebied van wonen, zorg en welzijn met zowel corporatie(s) als zorgen welzijnspartijen; • prestatieafspraken met de lokale corporatie; • gemeentelijke regierol op deze terreinen; - “rotte kiezen” met voorrang in beeld; - meer woningen geschikt (laten) maken voor het langer zelfstandig thuis blijven wonen (scheiden wonen & zorg); - realisatie Plan van aanpak en start uitvoering “wijkverbetering” ; - Gekozen mogelijkheden uitvoeren van het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Ned. Gemeenten (waaronder stimuleringsregeling woningverbetering); • stimulering duurzame woningverbetering en energieneutraal bouwen; • onderzoek mogelijkheden duurzaamheidsfonds; • bevordering alternatieve energie; • bevordering investeringen energiebesparing binnenklimaat overheidsgebouwen en scholen; • stimulering maatregelen millennium doelstellingen; • duurzame inkoop- en aanbesteding.

Wat willen we bereiken (ambities) - Vlagtwedde is een groene gemeente waar het goed en veilig wonen is; - rekening houdende met demografische ontwikkelingen zal de nadruk de komende periode komen te liggen op kwaliteit bij het wonen en de woonomgeving.

33

Indicatoren Omschrijving

E/P

Aantal omgevingsvergunningen onderdeel bouw P E = effectindicator: P = prestatieindicator

Bron

Meting

Streefwaarden

gemeente

jaarlijks

38

Programmaonderdeel: Economie Wat willen we bereiken (ambities) - Een duurzaam veilige inrichting van de openbare ruimte; - Goed functionerende bestaande bedrijventerreinen en positieve/actieve relatie met het bedrijfsleven; - Een sterke economie creëren, dat zorgt voor banen, kansen biedt aan ondernemers en welvaart genereert voor burgers; - Qua “werk” wordt ingezet op groei; - Behoud en waar mogelijk uitbreiding van het plaatselijke bedrijfsleven; - Geen uitbreiding van het aantal toegestane koopzondagen; - De ondernemers moeten op één plek terecht kunnen met hun vragen (één loket gedachte); - Het op peil houden van de lokale voorzieningen;

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) • Infrastructuur verbeteren; • Ingewikkelde en overbodige procedures zoveel mogelijk reduceren; • Samenwerking tussen ondernemers faciliteren; • Structureel afleggen van bedrijfsbezoeken; • Het opzetten van een centraal aanspreekpunt/ondernemersloket voor ondernemers; • Bij aanbestedingen zal rekening gehouden worden met lokale ondernemers en bedrijven; • Agrariërs, toeristische ondernemers, ZZPers, starters en het MKB worden -waar nodig- ondersteund; • De gemeente zal actief optreden richting nieuwe ondernemers; • Er wordt blijvend gezocht naar woon/ werklocaties; • ‘Integrale’ profilering van onze gemeente op beurzen en evenementen (o.a. Promotiedagen voor het Bedrijfsleven Noord Nederland, Landbouwbeurs, startersmiddag); • Grensoverschrijdende samenwerking tussen het bedrijfsleven uitbouwen (EDBF bijeenkomsten).


E/P

Bron

Meting

Streefwaarden

aantal startende bedrijven begeleiden E = effectindicator: P = prestatieindicator

P

ROI

jaarlijks

4

Programmaonderdeel: Duurzame en veilige leefomgeving Wat willen we bereiken (ambities) - Er kan veilig aan het verkeer worden deelgenomen over goed begaanbare wegen en paden voor alle soorten verkeer, waarbij een goede afweging is gemaakt tussen enerzijds de bereikbaarheid en anderzijds negatieve effecten (milieuschade en verkeersonveiligheid).

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) • Opstelling van een Gemeentelijk Verkeer en Vervoer Plan (GVVP); • Invoering van een parkeerverbod voor vrachtwagens binnen de bebouwde kom, onder gelijktijdige aanbieding van alternatieve parkeermogelijkheden;

34

-

-

•

Voldoende “groene” voorzieningen leveren een duurzame bijdrage aan de functies wonen, recreatie, natuur, werken en milieu. Overtollig grond- hemel- en afvalwater wordt op een duurzame manier afgevoerd, het oppervlaktewater is schoon.

• • • • • • • • • •

Uitvoering van een plan van aanpak om stofoverlast van puinwegen bij woningen tegen te gaan; Uitvoering Centrumplan Ter Apel; Oplossen problemen rond reconstructie Terapelkanaal - verlichting bloemperken, belijning (motie); Verder verbeteren van de toegankelijkheid van de openbare ruimte voor mensen met een lichamelijke beperking; Toepassing energiezuinige openbare verlichting bij vervanging; Een actieve rol van de gemeente bij het ontwikkelen van de EHS “Westerwolde”; Uitvoering maatregelen uit het GRP; Baggeren van vijvers en kanalen; Aansluiting van de Runde op de Ruiten Aa Transformatie Moekesgat; Opstellen van een gezamenlijke structuurvisie (Stadskanaal, Vlagtwedde en Bellingwedde).


E/P

Bron

Meting

Aantal meldingen onderhoudstoestand wegen en bermen E = effectindicator: P = prestatieindicator

P

Gemeente

Meldingen

Streefwaarden

Wat mag het kosten Opsomming van de lasten en baten van het programma: Ruimte Bedragen x € 1.000

Omschrijving


Begroting 2012


Lasten

11.888

9.425

9.170

9.110

9.090

9.079

Baten

5.072

4.794

4.875

4.873

4.873

4.857

Saldo

6.816

4.631

4.295

4.237

4.216

4.221

35

Programma 4c.3 Ruimte

Aandeel lasten in de gemeentebegroting

21%

79%


11%

89%

36

4c.4 Werk en inkomen

Missie en doelstelling Iedereen kan meedoen aan de samenleving. Voldoende werkgelegenheid is van essentieel belang voor het goed functioneren van de gemeente. Het realiseren van een zelfstandige bestaansvoorziening voor alle inwoners van de gemeente blijft van groot belang.

Het bevorderen van zelfredzaamheid is de beste manier om kwetsbare groepen te helpen. Dit staat voorop. Indien mensen niet voor zichzelf kunnen zorgen, moet de gemeente (tijdelijk) een vangnetfunctie vervullen.

Reïntegratie en participatie De gemeente Vlagtwedde voert reïntegratie in eigen beheer uit; de 1-2-3 methode. De methode kenmerkt zich door het direct aan het werk of activering helpen van werkzoekenden. Daarbij wordt maatwerk geleverd door het inzetten van diverse re-integratiemiddelen om terugkeer van bijstandscliënten naar de arbeidsmarkt te bevorderen. Voorbeelden daarvan zijn: het aanbieden van op werk gerichte cursussen, scholing en het organiseren van werkervaringsplaatsen. Ook gesubsidieerd werk is een vorm van reintegratie. Hoofddoelstelling blijft echter uitstroom naar regulier werk. Het kabinet bezuinigt op de Wet sociale Werkvoorziening (WSW). Instroom is niet mogelijk en daardoor zal de wachtlijst toenemen. De nadruk zal

liggen op Begeleid Werken. (BW) Dit houdt in dat een WSW geïndiceerde op de reguliere arbeidsmarkt aan het werk gaat en de werkgever een loonkostensubsidie krijgt ter compensatie van de extra begeleiding en het ontbrekende deel aan productiecapaciteit. Het UWV heeft op het terrein van re-integratie een taak ten aanzien van mensen met een werkloosheidsuitkering of een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Binnen het gemeentelijk arbeidsmarktbeleid werken gemeenten en het UWV-Werkbedrijf samen om de arbeidsparticipatie van burgers van de gemeente te bevorderen. Ook de samenwerking met andere partijen, zoals werkgevers, gemeenten en reintegratie bedrijven, is onderdeel van het gemeentelijk arbeidsmarktbeleid.

Verstrekken van uitkeringen Het jaar 2012 zal in het teken staan van anticiperen op nieuwe wet en regelgeving. De Wwb zal worden aangepast per 1-7-2012, daarnaast zal de wet werken naar vermogen (Wwnv) per 1-1-2013 worden ingevoerd. De gemeenten zullen nieuwe verordeningen en beleidsnotities moeten opstellen om de wetswijzigingen af te stemmen op het gemeentelijk beleid. De wijzigingen zullen gevolgen hebben voor de burgers, daarom is zorgvuldige com-

municatie vereist. Daar zal in 2012 dan ook veel energie in gestoken worden. Wie niet in zijn levensonderhoud kan voorzien, werkloos is of arbeidsongeschikt, heeft recht op een uitkering. Algemene bijstand (WWB) wordt verstrekt door gemeenten, werkloosheids- en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen door het UWV. In de gemeente Vlagtwedde heeft 0,8% van de bevolking een uitkering in het kader van de WWB. (ultimo 2010: totaal 132 uitkeringen).

37

Bijzondere bijstand/Minimabeleid Gemeenten mogen geen (eigen) inkomensbeleid voeren. Wat wel mag, is bijzondere bijstand en minimabeleid. De criteria zijn geformuleerd in het gemeentelijk beleid, waarbij overigens ook wettelijke kaders in acht moeten worden genomen.

Naast het verstrekken van individuele bijstand aan burgers heeft de gemeente Vlagtwedde ook de participatieregeling, langdurigheidstoeslag, regeling chronisch zieken, witgoedregeling voor 65+, aanvullende collectieve ziektekostenverzekering en schuldhulpverlening.

Programmaonderdeel: Reïntegratie en participatie Wat willen we bereiken (ambities) Iedereen doet mee en is zo zelfredzaam mogelijk: • bemiddeling naar reguliere arbeid is primair het uitgangspunt. • inwoners van de gemeente voorzien door reguliere arbeid(of eigen bedrijf) in hun eigen levensonderhoud. • maatschappelijke participatie van alle inwoners is gewaarborgd.

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) het intensieve reïntegratiebeleid wordt voortgezet, waarbij alle werkzoekenden direct worden ondersteund om weer aan het werk te komen; vanuit een gezamenlijk belang van werkzoekende, werkgever en gemeente zal blijvend actief worden bemiddeld tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt; mensen in een kwetsbare arbeidspositie, die moeite hebben met het vinden van een baan, zoals WSW gerechtigden, jongeren en mensen met een beperking, extra ondersteunen; er wordt ingezet op projecten die zich er voor lenen om tijdelijk en/of langdurig werkzoekenden in te schakelen (bijvoorbeeld de leerwerkkwekerij).

Indicatoren Omschrijving Aantal mensen in werk/activeringstraject Totale uitstroom bijstandsgerechtigden WSW dienstverbanden in se WSW wachtlijst in personen

E/P P P P E

Bron Meting medio 2011 GWS-4all 189 GWS-4all 76 Wedeka 327,6 Wedeka 72

Streefwaarden 200 155 320 75


Programmaonderdeel: Verstrekken van uitkeringen Wat willen we bereiken (ambities) De inwoners van de gemeente Vlagtwedde zijn zo zelfredzaam mogelijk. Degene die geen inkomen of uitkering hebben, wordt tijdelijk een uitkering verstrekt totdat ze weer in hun eigen inkomen kunnen voorzien.

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) Zorgdragen voor het tijdig en correct verstrekken van een WWB-uitkering; De samenhang tussen de WWB en de WMO wordt verder uitgebouwd op mogelijkheden tot meer synergie en voordelen voor de doelgroep.

Indicatoren Omschrijving Totale instroom bijstandsgerechtigden (aanvragen, mensen wat een beroep doet op een uitkering). Aantal bijstandsgerechtigden op 31-12-2012

E/P E

Bron Meting medio 2011 GWS-4all 72

Streefwaarden 130

P

GWS-4all

100


38

134

Programmaonderdeel: Bijzondere bijstand/Minimabeleid Wat willen we bereiken (ambities) Iedereen doet mee, ook burgers die leven van een minimum inkomen participeren aan de maatschappij en krijgen ondersteuning. Sociale uitsluiting wordt zoveel mogelijk voorkomen.

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) Het ingezette minimabeleid van de gemeente Vlagtwedde wordt gecontinueerd. Door diverse communicatiemiddelen in te zetten wordt het gebruik van de voorzieningen door de minima zoveel mogelijk gestimuleerd. Burgers die onverwachte noodzakelijke kosten in het bestaan hebben, maar niet de financiële middelen, worden ondersteund.

Indicatoren Omschrijving Aantal mensen wat een beroep doet op bijzondere bijstand, minimabeleid en ondersteuning.

E/P E

Bron Meting medio 2011 GWS-4all 346

Streefwaarden 500


Wat mag het kosten Opsomming van de lasten en baten van het programma: Werk en Inkomen Bedragen x € 1.000

Omschrijving


Begroting 2012


Lasten

14.002

13.355

12.149

12.140

12.138

12.137

Baten

11.698

11.478

10.310

10.310

10.310

10.310

Saldo

2.304

1.877

1.839

1.830

1.828

1.827


28%

72%

39


23%

77%

40

4c.5. Zorg Missie en doelstelling Iedereen kan meedoen in de samenleving. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt in eerste instantie bij de individuele burger, maar als mensen niet volledig voor zichzelf kunnen zorgen, heeft de gemeente een taak. Beperkingen kunnen gecompenseerd worden. Dit kan van tijdelijke aard zijn, maar ook een meer structureel karakter hebben, bijvoorbeeld met hulp in de huishouding. Naast oog voor het individu, heeft de gemeente een verantwoordelijkheid wanneer het gaat om

grotere verbanden: het bevorderen van de leefbaarheid in buurten en wijken. Daarnaast onderschrijft de gemeente het belang van voorlichting en preventie. Het gemeentelijke beleid op het gebied van zorg, is een uitwerking van twee wetten: • De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo); • de Wet Publieke Gezondheid (Wpg).

Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) De Wmo heeft tot doel de burgers te laten participeren en de zelfredzaamheid te vergroten. Binnen de Wmo worden 10 prestatievelden onderscheiden. De Wmo is dus niet alleen de basis voor het verstrekken van individuele voorzieningen, maar ook het ouderenwerk, het jongerenwerk, het Sociaal cultureel werk, de geestelijke gezondheid e.d. dienen in samenhang te worden bezien. De Wmo biedt dan ook de kans om verschillende beleidsterreinen op elkaar af te stemmen. De gemeente verplicht zich te verantwoorden over de jaarlijks geleverde Wmo-prestaties. 1. bevordering leefbaarheid en sociale samenhang in buurt en wijk 2. preventieve ondersteuning van jeugdigen en hun opvoeders

3. informatie, advies en cliëntondersteuning 4. ondersteuning mantelzorgers en vrijwilligers 5. algemene voorzieningen voor mensen met een beperking (fysiek en/of psychisch) 6. verlening van individuele voorzieningen aan mensen met een beperking (fysiek en/of psychisch) 7. het bieden van maatschappelijke opvang, advies en steunpunten huiselijk geweld 8. bevordering openbare geestelijke gezondheidszorg 9. bevordering van verslavingsbeleid 10. aangepast wonen en wonen met zorg

41

Volksgezondheid Middels de Wet publieke gezondheid (Wpg) is de gemeente verplicht door de GGD een basistakenpakket uit te laten voeren. Dit wordt landelijk bepaald. Eens in de vier jaar is de gemeente verplicht een nota Volksgezondheidbeleid vast te stellen. In het jaar 2011 zal een aanvang worden gemaakt met de nota 2012-2015. In deze Nota Volksgezondheid is een activiteitenplan (jaarlijks) opgenomen. Dit activiteitenplan wordt in nader overleg met de gemeente Stadskanaal uitgevoerd. De ontwik-

kelingen m.b.t. Centra voor Jeugd en Gezin hebben ertoe geleid dat er in 2009 t/m 2011 een pilot CJGV op twee locaties is uitgevoerd, te weten in de MFA in Vlagtwedde en in het Kindercentrum in Ter Apel. Eind 2011 wordt de pilot geëvalueerd. Naar aanleiding van deze evaluatie zal worden besloten of, en zo ja, in welke vorm het CJGV zal worden voortgezet. Ook de jeugdgezondheidszorg maakt onderdeel uit van dit programma.

Ouderenwerk Met de bevordering van maatschappelijke participatie en zelfredzaamheid van ouderen beogen wij deze groep zo lang mogelijk volwaardig en zelfstandig aan de samenleving te laten deelnemen. Wij streven naar het voeren van een samenhangend beleid met betrekking tot de sociale infrastructuur, met daarbij aandacht voor onder meer zorg,

welzijnsvoorzieningen, sport en onderwijs en het in voldoende mate beschikbaar zijn van Zorg en welzijnsvoorzieningen voor hen die dat nodig hebben. Stichting Rzijn levert hierin een belangrijke bijdrage

Sociaal cultureel werk In samenwerking met tal van maatschappelijke organisaties biedt de gemeente een gedifferentieerd, eigentijds aanbod van welzijnsvoor-

zieningen en bevordering van het welzijn van de inwoners. Via de Stichting Rzijn wordt het vrijwilligerswerk in de gemeente ondersteund.

Programmaonderdeel: Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) Wat willen we bereiken (ambities) - Een tevreden burger op het gebied van de Wmo. - Burgers te laten participeren en de zelfredzaamheid te vergroten.

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) - het in voldoende mate beschikbaar zijn van zorgen welzijnsvoorzieningen voor hen die dat nodig hebben; - uitvoering van het Beleidsplan Wmo 20082012 en uitvoeringsprogramma’s; - het begeleid wonen project wordt gecontinueerd; - de gemeente is aanspreekpunt en adviseur van de Wmo-adviesraad; - het stimuleren van de integratie van lichamelijk en verstandelijk gehandicapten in de samenleving.

Indicatoren Omschrijving Rapportcijfer cliënttevredenheid hulp bij het huishouden (7,9) Rapportcijfer Wmo-hulpmiddelen en woonvoorzieningen (7.4) Rapportcijfer Collectief vervoer (7.0)

E/P E E E


42

Bron SGBO SGBO SGBO

Meting enquête 7,9 7,4 7,0

Streefwaarden 7,8 (landelijk) 7.4 (landelijk) 7.0 (landelijk)

Programmaonderdeel: Volksgezondheid Wat willen we bereiken (ambities) - schone en hygiënische leefomgeving voor de burger, hetgeen de volksgezondheid ten goede komt;

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) uitvoering jaarlijks activiteitenplan n.a.v. Nota Lokaal Gezondheidszorg.

Indicatoren Omschrijving E/P Levensverwachting mannen bij geboorte gem. Vlagtwedde (75,6 jr.) E (Bron: GGD Gezondheidsprofiel 2010) Levensverwachting vrouwen bij geboorte gem. Vlagtwedde (83 jr.) E (Bron: GGD Gezondheidsprofiel 2010)

Bron CBS

Meting 75,6

78,3 jr. (CBS/landelijk 2008)

Streefwaarden

CBS

83

82,3 jr. (CBS/landelijk 2008)


Programmaonderdeel: Ouderenwerk Wat willen we bereiken (ambities) Oudere burgers kunnen zo lang en volwaardig mogelijk zelfstandig deelnemen aan de samenleving.

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) - Het organiseren en bevorderen van maatschappelijke participatie van ouderen. - Het faciliteren van de klussendienst voor ouderen, ouderenadviseurs, seniorenvoorlichting, advies- en informatierol van 3 Steunstee’s in de 3 grote kernen, etc. - Mantelzorgers zullen adequaat worden ondersteund. - Gemeente is aanspreekpunt en adviseur voor de seniorenraad Vlagtwedde.

Indicatoren Omschrijving Aantal ondersteunde ouderen

E/P P

Bron Rzijn

Meting medio 2011 554

Streefwaarden 600


Programmaonderdeel: Sociaal cultureel werk Wat willen we bereiken (ambities) Het welzijn van de burgers bevorderen door een samenhangend beleid te voeren tussen beleidsterreinen welzijn, zorg en onderwijs. Daarnaast vanuit de gemeentelijke regierol nauw samen te werken met jeugdzorg, politie, verslavingszorg en scholen.

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) - Het buurtwerk wordt gecontinueerd. - Er wordt maximaal ingezet op het blijven waarderen, stimuleren en ondersteunen van vrijwilligerswerk. - De 3 Steunstee’s in de 3 grote kernen dienen als advies- en informatiepunt. - Rzijn faciliteren als welzijnsinstelling.

Indicatoren Omschrijving Aantal ondersteunde verenigingen Aantal ondersteunde vrijwilligers en instellingen

E/P P P


43

Bron Rzijn Rzijn

Meting 30 118

Streefwaarden 30 125

Wat mag het kosten Opsomming van de lasten en baten van het programma: Zorg Bedragen x € 1.000

Omschrijving


Begroting 2012


Lasten

5.764

5.601

5.520

5.514

5.458

5.457

Baten

3.253

2.954

3.144

3.144

3.144

3.144

Saldo

2.511

2.647

2.376

2.370

2.314

2.312


13%

87%

Aandeel baten in de gemeentebegroting

7%

93%

44

4c.6. Toerisme en cultuur Missie en doelstelling De gemeente Vlagtwedde wil een gastvrije gemeente zijn met een gevarieerd cultureel, toeristisch, recreatief en sportief aanbod. Recreatie en toerisme blijven speerpunt van

beleid. In samenhang en samenwerking met de buurgemeenten Bellingwedde en Stadskanaal wordt het ingezette beleid in de praktijk gebracht.

Cultuurbeleid De ontwikkelingen van de laatste jaren hebben laten zien dat cultuur en cultuurhistorie tal van mogelijkheden bieden om bij te dragen aan het leefklimaat en de economie van onze gemeente. Cultuurparticipatie versterkt daarbij de leefbaarheid en het welzijn, terwijl cultuurhistorie als basiskapitaal bijdraagt aan uiteenlopende sociaal-economische ontwikkelingen (toerisme, recreatie, vestigingsklimaat, leefbaarheid enz.). De gemeente wil zich daarom inzetten voor een cultureel en economisch sterkere en daardoor meer leefbare samenleving binnen de gemeente Vlagtwedde. De kunsten cultuurnota van de gemeente Vlagtwedde 2010 – 2015 “Tussen Klooster en Vesting” vormt daarbij de leidraad van het beleid voor de komende jaren. In de nota worden een aantal deelterreinen omschreven, waarbij wordt aangegeven hoe de huidige situatie er uitziet, welke doelstellingen

en uitgangspunten belangrijk zijn en eventuele beleidsvoornemens voor de komende jaren worden voorgesteld. We hebben het dan over: 1. de vesting Bourtange; 2. het klooster te Ter Apel; 3. monumentenbeleid; 4. landschap en cultuurhistorie; 5. Westerwoldse taal en geschiedenis; 6. bibliotheekwerk; 7. muziekonderwijs; 8. beeldende kunst; 9. podiumkunsten; 10. het Partnerschapscomité. Deze deelterreinen moeten niet los van elkaar worden gezien, maar zoveel mogelijk in verband met het totale cultuurbeleid worden gebracht (integrale benadering).

45

Monumentenzorg Door het behouden van het cultureel erfgoed (Klooster en Vesting) krijgt het verleden een zichtbare plaats in het heden. Met de vesting Bourtange en het klooster te Ter Apel als hoogtepunten vertegenwoordigen diverse gebouwen in de gemeente Vlagtwedde een hoge cultuurhistorische, architectuurhistorische en stedenbouwkundige waarde. Deze ensembles en objecten zijn van grote betekenis voor

de huidige en toekomstige identiteit van onze gemeente en verdienen dan ook bescherming. Tevens zal op actieve en positieve wijze (via onderwijs en kunst&cultuur) het cultureel erfgoed van onze gemeente onder de aandacht van de inwoners en bezoekers van de gemeente worden gebracht (zie ook Recreatie en Toerisme).

Recreatie & Toerisme Recreatie en toerisme zijn een van de speerpunten van het gemeentelijk beleid. De natuur, het afwisselende landschap, de cultuurhistorie en de toeristische infrastructuur maken een verblijf in onze gemeente bijzonder aantrekkelijk. Er wordt intensief samengewerkt met de gemeenten Bellingwedde en Stadskanaal door middel van de beleidsnota Compleet Westerwolde en het bijbehorende uitwerkingsplan. Gezamenlijk streven de gemeenten naar een gestructureerde groei van het dagen verblijfsrecreatieve aanbod, die bijdraagt aan een toename van de werkgelegenheid en richten zich daarbij op de kwaliteitsverbetering van het toeristische product. Dit alles binnen de voorwaarden dat nieuwe ontwikkelingen en uitbreidingen in het landschap passen en dat er geen wildgroei plaatsvindt van diverse toeristisch-recreatieve

initiatieven en ontwikkelingen. De gemeente ziet voor zichzelf een actieve rol op het terrein van stimuleren en faciliteren. De uitvoerende rol ligt bij de ondernemers zelf. De marketing en promotie van het gebied staat centraal en wordt in samenhang met campagnes van anderen opgepakt. Er is gekozen voor vijf ontwikkelingsrichtingen: natuur- en cultuurhistorie, vaartoerisme, verblijfstoerisme, welbevinden en toeristischrecreatieve initiatieven en ontwikkelingen. De uitbreiding en verbetering van het recreatieve vaarwegennet zal voor een toename zorgen van de recreatietoervaart. De toeristische infrastructuur in Westerwolde is goed ontwikkeld. Er zijn uitgebreide mogelijkheden voor fietsers, wandelaars, toervaarders, kanoërs, ruiters en menners.

Sport Sport en cultuur blijven belangrijk als bindend element in de samenleving. Het bevordert tevens een gezonde leefstijl, draagt bij aan individuele ontplooiing en is een goede vrije tijdsbesteding Daarom wordt de komende jaren blijvend geïnvesteerd in sport(beleid). Hierin ziet de gemeente het als haar taak voorwaarden te scheppen om actieve sportbeoefening te bevorderen. Deze voorwaarden scheppende taak krijgt vorm door het in stand houden van goede sportvoorzieningen en het stimuleren van activiteiten.

Door deelname aan het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB-project) wordt het ingezette breedtesportbeleid gecontinueerd en een breder vervolg gegeven. Het gemeentelijk sportbeleid is vastgelegd in de nota “Vlagtwedde aan de start voor een nieuw sportbeleid”. In deze nota is een zestal speerpunten opgenomen waarop de gemeente zich in de komende jaren wil richten. In samenwerking met de sportverenigingen wordt onderzocht op welke wijze de beschikbare middelen zo doelmatig mogelijk ingezet kunnen worden.

46

Programmaonderdeel: Cultuurbeleid Wat willen we bereiken (ambities) - de raad wil ten aanzien van het cultuurbeleid de nadruk leggen op het versterken en vastleggen van de bestaande culturele infrastructuur waarbij een samenhang tussen het cultuurhistorisch erfgoed en recreatie en toerisme centraal staat; - behoud en verdere ontwikkeling van het cultuurhistorisch erfgoed.

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) - het in stand houden van een bibliotheekaanbod in de gemeente; - het in stand houden van een aanbod van muziekonderwijs; - het onderhouden van activiteiten op het gebied van kunst en cultuur, zoals aangegeven binnen de kaders van de cultuurnota en de subsidieverordening; - het uitvoeren en ondersteunen van activiteiten die de Groninger taal ondersteunen, zoals de Grunneger Schriefwedstried.

Indicatoren Omschrijving Aantal leners bibliotheken Aantal leerlingen muziekschool Aantal bezoekers Vesting Bourtange Aantal bezoekers ’t Klooster Ter Apel E = effectindicator: P = prestatieindicator

E/P P P P P

Bron begr. Bibliotheek begr. Muziekschool

Meting 5202 392

Streefwaarden

Programmaonderdeel: Monumentenzorg Wat willen we bereiken (ambities) Cultuurhistorisch waardevolle en monumentale objecten beschermen en behouden.

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) - uitvoering gemeentelijk monumentenbeleid. - monumenten in eigendom van de gemeente in stand houden door planmatig onderhoud; - deelname aan de Open Monumentendag i.s.m. Tourist Info Westerwolde. - via plaatselijke media en de website van de gemeente Vlagtwedde de inwoners van de gemeente betrekken bij de instandhouding van het cultureel erfgoed in de gemeente.

Indicatoren Omschrijving Aantal gemeentelijke monumenten

E/P E


47

Bron

Meting

Streefwaarden

Programmaonderdeel: Recreatie & Toerisme Wat gaan we er voor doen (activiteiten) Versterking imago toeristische gastvrijheid - uitvoering geven aan het toeristisch recreatief beleids- en actieplan; - structurele subsidiering Tourist Info Westerwolde - regelmatig overleg met Toepla en TROG ; - deelname aan marketing project de slimme stap van Marketing Groningen; - (lands)grensoverschrijdende samenwerking uitbouwen. Natuur- en cultuurhistorie - regelmatig overleg met Stichting Vesting Bourtange; - deelname aan projectgroep EHS; - uitvoering van de koppeling Runde/Ruiten Aa is in 2010 opgestart door DLG; - uitwerking reconstructie van de oude watermolen aan de Molen A (kloosterenclave) als onderdeel van de koppeling Runde-Ruiten Aa; - uitwerking mogelijkheden versterking groene zone Ruiten Aa in combinatie met wandelpad Klooster Ter Apel naar Theehuis Smeerling. Vaartoerisme - afstemming brugbediening met gemeenten in de Veenkoloniën en Haren (Ems); - brugbediening op zondag tijdens vaarseizoen 2012; - deelname overleg vaarverbinding Erica-Ter Apel; Verblijfstoerisme - advisering over ontwikkelingen volgen en stimuleren kwaliteitsverbetering bestaande bedrijven. Welbevinden - onderzoeken mogelijkheden voor zorgtoerisme i.s.m. ondernemers. Toeristisch-recr. initiatieven en ontwikkelingen - realisatie en instandhouding fietsnetwerk; - onderhouden recreatieve fiets- en wandelpaden; - deelname werkgroep Fietsknooppunten Groningen; - uitvoering herbestemming camping Moekesgat tot een openbaar groengebied annex dagrecreatieve functie.

Wat willen we bereiken (ambities) Om de missie te kunnen bereiken wordt ingezet op: Versterking imago toeristische gastvrijheid - profilering van het toeristisch-recreatieve aanbod; - bundeling krachten tussen de Touristinfo Westerwolde, het toeristisch bedrijfsleven en de gemeente Natuur- en cultuurhistorie - herstel van de oorspronkelijke cultuurhistorische en landschappelijke kenmerken van het beekdal van de Ruiten A in het kader van de EHS. - de Vesting Bourtange en het Klooster Ter Apel als de belangrijkste cultuurhistorische trekpleisters in de gemeente. Vaartoerisme - Ter Apel wordt door de nieuwe vaarweg het kruispunt van de vaarverbindingen tussen Groningen, Drenthe en Duitsland. Verblijfstoerisme - ruimte voor uitbreiding van het aantal voorzieningen voor kleinschalige overnachtingen. - streven om de bestaande voorzieningen kwalitatief op een hoger niveau te brengen. Welbevinden - de bijzondere landschappen en de cultuurhistorische elementen vormen een omgeving voor bezinningstoerisme en welness. Toeristisch-recr. initiatieven en ontwikkelingen - deelname aan het Programma Landelijk Gebied dat zich richt op het versterken van de landschapskwaliteit, sociaal-economische vitaliteit en de cultuurhistorie; - herinrichtingsplan om de voormalige camping Moekesgat te transformeren tot een multifunctioneel dagrecreatief terrein. Marketing en Promotie - promotie van het gebied als Nationaal Cultuurhistorisch Landschap Westerwolde in samenwerking met ondernemers en Tourist Info Westerwolde.

Indicatoren Omschrijving Aantal toeristische overnachtingen Aantal vaarbewegingen Aantal bezoekers evenementen Aantal werknemers in toeristische sector Aantal bedrijven toeristische sector E = effectindicator: P = prestatieindicator

E/P P E P P P

48

Bron

Meting

Verslaglegging Wedeka

Streefwaarden

Programmaonderdeel: Sport Wat gaan we er voor doen (activiteiten) - uitvoeren speerpunten nota “Vlagtwedde aan de start voor een nieuw sportbeleid”; - continuering breedtesportbeleid door deelname NASB-project; - aanleg kunstgrasveld Ter Apel en Vlagtwedde; - uitbreiding toestelbergingen gymlokalen, sporthal en sportzaal; - verenigingsondersteuning.

Wat willen we bereiken (ambities) -

versterking van de sportinfrastructuur; vergroting van deelname aan sport- en beweegactiviteiten door zowel jongeren als ouderen.

Indicatoren Omschrijving % jongeren dat minimaal 2 x per week sport aantal sport stimuleringsactiviteiten aantal leden sportverenigingen E = effectindicator: P = prestatieindicator

E/P E P P

Bron

Meting

Streefwaarden

Wat mag het kosten Opsomming van de lasten en baten van het programma: Toerisme en cultuur Bedragen x € 1.000

Omschrijving

Lasten


Begroting 2012


3.814

3.222

3.462

3.234

3.143

3.122

Baten

379

220

221

221

221

221

Saldo

3.435

3.002

3.241

3.014

2.923

2.901


8%

92%

49


0%

100%

50

4c.7. Educatie

Missie en doelstelling De Vlagtwedder jeugd krijgt optimale ontwikkelingskansen om volwaardig deel te kunnen nemen aan de samenleving. De komende jaren wordt ingezet op een stevige verankering van kwaliteit in het onderwijs. Kwalitatief goed onderwijs helpt kinderen zich te ontplooien tot mensen met verantwoordelijk-

heidsbesef en respect voor ieder individu en als volwassenen een plek te veroveren op de arbeidsmarkt. Het onderwijsbeleid dat grotendeels dit programma bepaalt, is één van de pijlers van het beleid voor onze jongeren. Ook het jongerenwerk, de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk dragen bij aan de uitvoering van dit programma.

Onderwijs Het programma educatie is gericht op het stimuleren van de cognitieve, sociale en emotionele ontwikkeling van alle jongeren. In samenwerking met de schoolbesturen en de Stichting Rzijn biedt de gemeente een groot aantal onderwijsvoorzieningen, variërend van peuterspeelzalen tot en met voortgezet onderwijs. Basisonderwijs en peuterspeelzaalwerk zijn overal in de gemeente dicht bij huis beschikbaar. De gemeente richt zich op behoud van openbaar basisonderwijs in de kleine kernen en op het handhaven van het huidige aanbod van voortgezet onderwijs in onze gemeente. De Regionale Scholengemeenschap te Ter Apel biedt VMBO, HAVO en VWO, waarbij uitbreiding van het onderwijsaanbod met ‘’techniek breed’’ inmiddels is gerealiseerd.

De gemeente treedt als schoolbestuurder op voor het openbaar basisonderwijs. De schoolbegeleidingsdiensten ondersteunen de scholen in hun algemeen functioneren. Daarnaast verzorgen ze ook individuele begeleiding van zorgleerlingen en leerkrachten. Het onderwijsachterstandenbeleid is sterk preventief van karakter en kent daarom als belangrijke doelgroep jonge kinderen met een (dreigende) taal- en ontwikkelingsachterstand. De voor- en vroegschoolse educatie is dan ook een kenmerkend onderdeel. Het behalen van een startkwalificatie voor de arbeidsmarkt, waar het onderwijsbeleid zich op richt, is een belangrijke voorwaarde voor volwaardige deelname aan de samenleving.

51

Jeugdbeleid De Vlagtwedder jeugd krijgt optimale ontwikkelingskansen om volwaardig deel te kunnen nemen aan de samenleving. Het algemeen jeugdbeleid is gericht op het stimuleren van de fysieke en sociale ontwikkeling van alle jongeren. In samenwerking met tal van maatschappelijke organisaties biedt de gemeente een breed scala aan voorzieningen, variërend van speeltuintjes voor de allerkleinsten tot jongerencentra voor de oudere jeugd.

Het beoogde maatschappelijke effect is: • Het meer betrekken en stimuleren van jongeren binnen de gemeente; • het creëren van een sterke organisatorische en sociale structuur; • het bieden van voldoende en adequate voorzieningen voor sport, spel en opvang ter bevordering van de ontwikkeling van het kind; • tevens het organiseren van een adequate zorgstructuur voor die jongeren die een extra steuntje in de rug nodig hebben als gevolg van beperkingen of problemen.

Peuterspeelzaalwerk en Kinderopvang Het beleid met betrekking tot peuterspeelzaalwerk en kinderopvang richt zich op het handhaven van de kwaliteit van deze voorzieningen in de gemeente conform de Wet Kinderopvang en de wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (OKE-wet). De

uitgangspunten uit de gemeentelijke ‘Kadernota OKE’ zullen worden geconcretiseerd. Hierbij zal gestreefd worden naar meer synergie tussen het peuterspeelzaalwerk en de kinderopvang.

Programmaonderdeel: Onderwijs Wat willen we bereiken (ambities) 1. alle leerlingen uit de gemeente Vlagtwedde presteren op school overeenkomstig hun capaciteiten; 2. voorkomen en verkleinen onderwijsachterstanden bij kinderen en het voorkomen van vroegtijdig schoolverlaten; 3. behoud van openbaar basisonderwijs in de kleine kernen; 4. handhaving van het huidig aanbod van voortgezet onderwijs in onze gemeente stimuleren;

-

-

-

-

-

het (nog meer) invullen van de leerweg 0 tot 12 jaar als een geïntegreerde onderwijsloopbaan (Kinderopvang, OBS, peuterspeelzalen); taal- en ontwikkelingsachterstanden terugdringen via voorschools onderwijs in Peuterspeelzalen en Kinderopvang; voortijdig schooluitval wordt bestreden in samenwerking met de scholen voor voortgezet onderwijs, het MBO, het RMC, het Centrum voor Jeugd en Gezin en Veiligheid alsmede het jongerenwerk; het zoeken naar een modus om bestuurlijke- en politieke verantwoordelijkheden in het openbaar onderwijs te scheiden. onderzoek doen naar de haalbaarheid van een Multifunctionele Accommodatie in Sellingen met basisscholen en voorschoolse voorzieningen.

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) Indicatoren Omschrijving E/P - Aantal voortijdig schoolverlaters E - VVE-groepen peuterspeelzaalwerk P (extra 3e en 4e dagdeel) - Deelname doelgroepkinderen in VVE- E programma peuterspeelzaalwerk - Aantal 3 jarigen in peuterspeelzaal óf kinderopvang P

Bron Meting Leerlingenadministratie LPA Jaarrapportage RMC Administratie Rzijn jaarrekening gemeente Administratie Rzijn

jaarrekening gemeente JONG-monitor

Leerlingenadministratie LPA JONG-monitor


52

Streefwaarden - 10 % (= max 120) 2 groepen (=32 ( plaatsen) 32 peuters

95 %

Programmaonderdeel: Jeugdbeleid Wat willen we bereiken (ambities) - een goede fysieke en sociale ontwikkeling van alle jongeren in Vlagtwedde; - het bieden van een goede startpositie op de arbeidsmarkt; - samenhangend beleid voeren tussen beleidsterreinen welzijn, zorg en onderwijs; - vanuit de gemeentelijke regierol, nauw samenwerken met jeugdzorg, politie, verslavingszorg en scholen.

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) - realisering jeugdgebouw in Vlagtwedde - subsidiering jeugdcentra; - inzet jongerenwerk voor activiteiten en zorg

Indicatoren Omschrijving Gemiddeld bezoek per jongeren activiteit

E/P E

Activiteit per jeugdcentrum

P

Inzet aantal uren jongerenwerk

P

Bron Jaarverslag Rzijn Jaarverlag Rzijn Jaarverslag Rzijn

Meting Jaarrekening Gemeente Jaarrekening Gemeente Jaarrekening Gemeente

Streefwaarden 15 2 per maand 60 uur


Programmaonderdeel: Peuterspeelzaalwerk en Kinderopvang Wat willen we bereiken (ambities) - voldoende mogelijkheden voor algemene ontwikkeling van peuters van 2,5 tot 4 jaar (door spelen, leren en ontmoeten); - voldoende en veilige speelplekken voor de jeugd in de woonomgeving; - het bieden van voldoende en adequate voorzieningen voor peuterspeelzaalwerk en kinderopvang ter bevordering van de ontwikkeling van het kind.

Wat gaan we er voor doen (activiteiten) - subsidiëring van peuterspeelzalen (via de Stichting Rzijn); - de implementatie van de OKE-wet in het peuterspeelzaalwerk ondersteunen; - bewaken en handhaven kwaliteit van de kinderopvang in de gemeente; - samenwerking tussen voorschoolse voorzieningen (peuterspeelzalen en kinderopvang) en basisscholen bevorderen; - versterken van de interne en externe zorgstructuur voor peuterspeelzaalwerk en kinderopvang; - de toeleiding van peuters naar het peuterspeelzaalwerk via Kinderopvang en het consultatiebureau ondersteunen.

Indicatoren Omschrijving - aantal peuterspeelzalen in de gemeente - % 2- jarige peuters dat de peuterspeelzaal of kinderopvang bezoekt - % 3-jarige peuters dat peuterspeelzaal of kinderopvang bezoekt - aantal buurtspeelplekken (trapveldjes, speelvoorzieningen)

E/P P

Bron Jaarverslag Rzijn

Meting Jaarrek. gem

Streefwaarden 8

E E

Leerl. adm.LPA Leerl. Adm LPA

JONG-monitor JONG-monitor gemeente

25% 95%

P

Jaarlijkse schouw Jaarrekening


53

16

Wat mag het kosten Opsomming van de lasten en baten van het programma:

Educatie Bedragen x € 1.000

Omschrijving


Begroting 2012


Lasten

8.730

7.082

7.444

7.423

7.387

7.178

Baten

5.058

4.059

4.322

4.323

4.323

4.153

Saldo

3.672

3.023

3.121

3.100

3.065

3.026

Aandeel lasten in de gem eentebegroting

17%

83%

Aandeel baten in de totale gem eentebegroting

10%

90%

54

4c.8. Financiën Missie en doelstelling Het in stand houden van de financiële weerbaarheid van de gemeente Vlagtwedde en waarbij de lastendruk voor onze burgers in relatie staat tot het gewenste voorzieningenniveau. Dit programma omvat de producten: • Leningen en beleggingen; • Belastingen; • Algemene uitkering; • Algemene lasten en baten; • Saldi van kostenplaatsen.

Uitgeleende gelden, beleggingen en garantieverplichtingen Het treasurystatuut beoogt het beheersen van, risico’s. Voor deze onderwerpen wordt verhet verantwoorden over en het toezicht op de wezen naar de treasuryparagraaf in deze financiële posities en de hieraan verbonden begroting. Algemene reserves en weerstandsvermogen Op basis van bestaand beleid worden ten aanzien van het weerstandsvermogen de volgende uitgangspunten gehanteerd:

• •

Een Algemene bestemmingsreserve van minimaal € 2.250.000; Een saldireserve van minimaal € 5.000.000.

Planning en Control: toezicht In de loop van het jaar en na afloop van het jaar wordt verantwoording afgelegd aan de raad over het al of niet bereiken van de

aangegeven beleidsdoelstellingen in de diverse programma’s. Dit gebeurt bij Voorjaarsnota, Najaarsnota en Jaarrekening.

Overig Voor informatie omtrent de overige financiële zaken wordt verwezen naar Hoofdstuk 2 “Financiële positie”, Hoofdstuk 3 “Ombuigingen”

en naar de paragrafen Weerstandsvermogen, Lokale heffingen, Treasury en onderhoud kapitaalgoederen

Voor een uitgebreide toelichting op dit programma wordt verwezen naar Hoofdstuk 6 “Algemene dekkingsmiddelen, Onvoorzien en Mutaties in reserves

55

Wat mag het kosten Opsomming van de lasten en baten van het programma:

Financiën Bedragen x € 1.000

Omschrijving


Begroting 2012


Lasten

6.786

1.644

1.673

1.631

1.592

1.432

Baten

30.083

21.067

21.269

20.798

20.532

19.973

Saldo

-23.297

-19.423

-19.596

-19.167

-18.940

-18.541

Aandeel lasten in de gemeentebegroting

0%

100%

Aandeel baten in de totale gemeentebegroting 45

55%

56

Ingevolge de richtlijnen van de BBV dient een onderscheid gemaakt te worden tussen het resultaat voor bestemming en het resultaat na bestemming. Door dit onderscheid wordt de invloed van de verrekening met reserves op de begrotingsuitkomst afzonderlijk zichtbaar gemaakt. De geraamde stortingen in de reserves bedragen in 2012 € 1.710.773 en de onttrekkingen bedragen € 1.232.723 Dit kan grafisch als volgt worden weergegeven:

Storting in de reserves (2012)

4%

96%

onttrekking uit de reserves (2012)

3%

97%

57

5. Totaal overzicht van lasten en baten van de programma’s

Onderstaand is een samenvattend overzicht van de lasten en baten over het boekjaar 2012 van de programma’s opgenomen, zoals genoemd in het programmaplan. Voor de goede orde wordt hierbij opgemerkt dat dit de bedragen zijn, zoals opgenomen in de primitieve begroting. Voorgesteld wordt om onderstaande bedragen voor de lasten en baten vast te stellen.

Programma Omschrijving

lasten

Baten

Saldo

1.

Burger en bestuur

3.657.819

336.840

3.320.979

2.

Veiligheid

1.013.871

138.129

875.742

3.

Ruimte

9.169.778

4.874.665

4.295.114

4.

Werk en inkomen

12.149.117

10.310.002

1.839.115

5.

Zorg

5.520.141

3.144.249

2.375.892

6.

Toerisme en cultuur

3.461.820

220.617

3.241.203

7.

Educatie

7.443.548

4.322.395

3.121.153

8.

Financiën

66.999

1.373.766

-1.306.767

42.483.093

24.720.663

17.762.431

Totaal van de programma’s Tweede tranche bezuinigingen

-580.500

Algemene dekkingsmiddelen

145.029

Onvoorzien

331.065

Saldo voor bestemming Mutaties in reserves Saldo na bestemming (overschot)

-580.500 18.662.475

-18.517.446 331.065

42.378.687

43.383.138

-1.004.450

1.710.773

1.232.723

478.050

44.089.460

44.615.861

-526.399

Ingevolge de richtlijnen van de BBV dient een onderscheid gemaakt te worden tussen het resultaat voor bestemming en het resultaat na bestemming. Door dit onderscheid wordt de invloed van de verrekening met reserves op de begrotingsuitkomst afzonderlijk zichtbaar gemaakt. In bovenstaand overzicht is het verwachte (positieve) begrotingsresultaat 2012 ad € 526.399 nog niet verwerkt in de reserves. Voor een toelichting op de “algemene dekkingsmiddelen”, “onvoorzien” en “mutaties in de reserves” wordt verwezen naar het volgende hoofdstuk.

58

6. Algemene dekkingsmiddelen, onvoorzien en mutaties in reserves

Algemene dekkingsmiddelen In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van deze inkomsten alsmede de overige dekkingsmiddelen. Vervolgens wordt Algemeen dekkingsmiddel Algemene uitkering Uitkering COA OZB eigenaar OZB gebruiker Toeristenbelasting Watertoeristenbelasting Forensenbelasting Dividend BNG Dividend vennootschappen verkoop Essent Bespaarde rente Saldireserve Saldo financieringsfunctie (last 67.120 Totaal

een korte toelichting gegeven bij een aantal inkomsten.

bate 254.216)

saldo

begroot bedrag 15.149.876 625.000 1.465.000 229.000 134.535 1.598 20.971 23.370 211.000 320.000 187.096 18.367.446

De Algemene uitkering is gebaseerd op informatie uit de mei-circulaire 2011. (Op de gevolgen van de e septembercirculaire (bekend na Prinsjesdag) zullen wij ingaan in ons voorstel tot 1 begrotingswijziging 2012).

Algemene uitkering Met als uitgangspunt herstel van de normeringssystematiek vanaf 2012 (samen de trap op, samen de tarp af) werden in de decembercirculaire 2010 de accressen in absolute zin weergegeven tot en met 2015. In vier jaar tijd krijgt het gemeentefonds een bedrag van bijna € 600 miljoen meer. Hierin zijn de rijksbezuinigingen al verwerkt. In de mei-circulaire valt het nog wat verder mee. Vanaf 2012 is het cumulatief accres € 118 miljoen hoger dan in december. Dat verdampt

overigens grotendeels wegens ontwikkeling van de uitkeringsbasis (stijging van de aantallen). De stijging van de aantallen wordt gecorrigeerd door een negatieve correctie op de uitkeringsfactor omdat landelijk de totale “pot geld” niet mag toenemen. Vanaf 2012 zal er geen maartcirculaire meer verschijnen. De afrekeningen worden verwerkt in de meicirculaire. Tevens is besloten dat de behoedzaamheidsreserve niet meer wordt ingevoerd.

Uitkering COA Voor het opvangcentrum ontvangt de gemeente een financiële vergoeding. Voorheen was deze vergoeding gebaseerd op een bestuurlijke capaciteit van 1.050 plaatsen, zijnde een bedrag van ongeveer € 325.000 (vergoeding AC + vergoeding VC/TNV). Dit bedrag is opgenomen in de begroting 2012. Bij

een opvangcapaciteit van 2000 asielzoekers ontvangen we op jaarbasis een vergoeding van ongeveer € 625.000. De meeropbrengst van € 300.000 (€ 625.000 -/- € 325.000) gaat naar de bestemmingsreserve COA gelden, onder aftrek van administratieve kosten.

59

Belastingopbrengsten De OZB is een algemeen dekkingsmiddel. In tegenstelling tot bijvoorbeeld leges, rioolrechten en afvalstoffenheffing zijn deze inkomsten niet geoormerkt. De OZB wordt geheven

van eigenaren van binnen de gemeente gelegen onroerende zaken en gebruikers van niet-woningen.

Opbrengst Onroerend-zaakbelasting De opbrengst voor OZB-gebruikers bedraagt Af: leegstand, bezwaar en oninbaar

240.000 -11.000 229.000

De opbrengst voor OZB-eigenaren bedraagt Af: bezwaar en oninbaar

1.500.000 -35.000 1.465.000

De toeristenbelasting wordt geheven terzake van het houden van verblijf met overnachten binnen de gemeente in hotels, pensions, vakantieonderkomens, mobiele kampeeronderkomens, niet beroepsmatig verhuurde ruimten en op vaste standplaatsen tegen vergoeding in welke vorm dan ook door personen die niet als

ingezetene in de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens van de gemeente zijn opgenomen. Bij watertoeristenbelasting gaat het om overnachting in havens. Het tarief voor 2009–2012 bedraagt € 0,75 per overnachting.

De Forensenbelasting wordt geheven van natuurlijke personen die zonder in de gemeente hoofdverblijf te hebben, er op meer dan 90 dagen van het belastingjaar voor zich of hun gezin een gemeubileerde woning beschikbaar houden. Hier is dus sprake van een tweede woning. De tarieven bedragen voor 2012 voor een woning met een waarde minder dan € 70.000 € 198,93 daarboven

€ 252,19. Voorgesteld wordt de tarieven voor 2013 te verhogen met 1,6%. De tarieven bedragen dan € 202,11, respectievelijk € 256,23. Het is gebruikelijk het tarief niet voor het komende jaar vast te stellen maar voor het jaar daarna, aangezien ondernemers reeds in 2012 voorbereidingen treffen voor het seizoen 2013 en zodoende juiste informatie over tarieven kunnen verstrekken.

Dividend De verwachte dividenduitkering bedraagt € 234.370 en is als volgt gespecificeerd: Instelling waarde per aandeel BNG € 1,42 Dividend vennootschappen verkoop Essent

aantal aandelen 16.458 Totaal

Na de verkoop van Essent aan RWE is de gemeente aandeelhouder geworden van 7 vennootschappen. De verwachte dividendopbrengst voor 2012 bedraagt € 211.000. Voorheen werd er een dividendopbrengst geraamd van € 411.000. Derhalve een inkomstenderving van € 200.000. De raad heeft

dividend € 23.370 € 211.000 € 234.370

besloten ( rb 25-1-2011) tot het afwaarderen van investeringen met maatschappelijk nut tot een bedrag van € 4.148.818. Dit levert in 2012 een structureel voordeel op van € 174.643. Het verschil met € 200.000 zijnde € 25.357 wordt uit de Algemene reserve onttrokken.

Bespaarde rente De bespaarde rente op de saldireserve wordt toegevoegd aan de exploitatierekening. De saldireserve bedroeg op 1 januari 2011

8 miljoen euro. Op basis van een rekenrente van 4% bedraagt de bespaarde rente dan € 320.000

60

Onvoorzien In de begroting zijn stelposten opgenomen die in de loop van het begrotingsjaar via een begrotingswijziging functioneel verwerkt zullen worden. Stelposten die dit jaar niet worden

ingevuld kunnen incidenteel worden ingezet. In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van deze stelposten. De meeste stelposten spreken voor zich.

Begroot bedrag 40.000 60.000 20.000 13.650 197.415 * Totaal 331.065

Stelposten Onvoorzien incidenteel Onvoorzien structureel Onvoorzien verkiezingen Onvoorzien doorwerken begrotingswijzigingen Stelpost Mip projecten 2009 – 2015

* De stelpost “Mip-projecten 2009 – 2015” ziet er gespecificeerd als volgt uit: Mip 903 - Verenigingsondersteuning Mip 908 - Verbetering en uitbreiding VVE Mip 905 - Kleedvoorziening sportpark Vlagtwedde (€ 200.000) Mip 1006 - Aanpassing archiefbewaarplaats Mip 1205 - Brugbediening op zondag telling Mip 805 - Bermenplan (dekking uit de Algemene reserve)

8.000 49.725 13.908 11.805 25.000 € 108.438 88.977 € 197.415

Mutaties in reserves Reserveringen Toevoegingen Onttrekkingen

Begroot bedrag 1.710.773 1.232.723 Per saldo 478.050

Het resultaat voor bestemming bedraagt € 1.004.450 (positief). De mutaties op de reserves worden verrekend met dit bedrag. Na verwerking van de mutaties van per saldo € 478.050 bedraagt het resultaat na bestemming € 526.399 (begrotingsoverschot 2012). Hieronder worden de bedragen aangegeven die aan de betreffende bestemmingsreserves worden toegevoegd of onttrokken.

Toevoeging: Reserve: - algemene reserve (ABR) – bespaarde rente - diverse bestemmingsreserves – bespaarde rente - vervanging meubilair OBS - vervanging leermiddelen OBS - ICT OBS - nieuwe beleidswensen OBS - zorgfonds basisonderwijs - COA gelden

61

(bedragen) 541.201 533.733 14.534 99.074 65.772 16.176 50.000 300.000

- recreatie en toerisme - gladheidsbestrijding - NUP gelden

15.460 44.539 30.284 1.710.773

Onttrekking: Reserve: - algemene reserve – agenda Veenkoloniën - participatiefonds industrievestiging - vervanging meubilair OBS - vervanging leermiddelen - ICT OBS - personeelsbeleid OBS - onderwijshuisvesting OBS + BBS - bijzondere bijstand - opvang vluchtelingen - inkomensdeel Wet werk en bijstand - gebonden bestemmingsreserves – financiering - algemene reserve (bermenplan MIP 805) - algemene reserve (Essent, maatschappelijk nut)

(bedragen) 18.800 10.000 21.786 99.075 44.113 2.500 52.040 65.000 19.507 360.807 424.761 88.977 25.357 1.232.723

62

7. Verplichte paragrafen

1. Lokale heffingen 2. Risico’s en weerstandsvermogen 3. Treasury 4. Onderhoud kapitaalgoederen 5. Bedrijfsvoering 6. Verbonden partijen 7. Grondbeleid 8. Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) 9. Krimpparagraaf

63

7.1. Lokale heffingen Belastingopbrengsten Hierna hebben wij een vergelijking opgenomen van de belangrijkste belastingen en van de daarop gebaseerde opbrengsten. Voor het tarief 2012 is een inflatoire verhoging doorBelastingopbrengsten Algemeen: Onroerende zaakbelastingen: - gebruiker - eigenaar Toeristenbelasting Forensenbelasting Specifiek: Afvalstoffenheffing Rioolrechten Liggelden Marktgelden Leges: - secretarieleges - bouwleges - lijkbezorgingsrechten Totaal

gevoerd van 1,6%. Bovendien is rekening gehouden met het uitgangspunt van 100% kostendekking bij de afvalstoffenheffing en rioolheffing. Begroting 2012 Begroting 2011 Rekening 2010

229.000 1.465.000 136.000 21.000

182.000 1.420.000 134.000 20.000

192.000 1.441.000 136.000 19.000

(100%) 1.773.000 (100%) 2.520.000 (8.32%) 2.700 (55,6%) 27.300

1.750.000 2.470.000 3.000 27.000

1.798.000 2.362.000 2.000 28.000

269.000 270.000 55.000 6.768.000

274.000 268.000 57.000 6.605.000

259.000 245.000 51.000 6.533.000

Beleid ten aanzien van lokale heffingen Op grond van artikel 229 b van de Gemeentewet moeten de tarieven, geheven op grond van artikel 229, eerste lid, onderdeel a en b, zodanig vastgesteld worden, dat de geraamde baten van de rechten niet uitgaan boven de geraamde lasten terzake. Dit houdt in dat de door deze gemeente geheven afvalstoffenheffing, rioolrechten, liggelden, marktgelden,

leges en lijkbezorgingrechten niet meer dan kostendekkend mogen zijn. Uitgangspunt voor het tarievenbeleid bij de afvalstoffenheffing en rioolrechten is een kostendekkendheid van 100%. De geraamde opbrengsten van deze heffingen zijn daarom gelijk aan de uitgaven, vermeerderd met btw.

Overzicht op hoofdlijnen van de diverse belastingopbrengsten Onroerende-zaakbelastingen De OZB-gebruikers van woningen en woongedeelten is met ingang van 1 januari 2006 afgeschaft. Via het z.g. amendement Pater is ook bereikt dat gebruikers van nietwoningen ook zullen profiteren voor het woongedeelte van dit pand. Voor het bedrijfsgedeelte is dit voorlopig nog niet van toepassing. Gemeenten worden voor de derving van deze inkomsten gecompenseerd via de algemene uitkering. De O.Z.B. wordt geheven van eigenaren van binnen de gemeente gelegen onroerende zaken en gebruikers van niet-woningen. De OZB tarieven worden vanaf 2009 berekend

naar een percentage van de waarde van de onroerende zaak. De maatstaf is de vastgestelde waarde in het kader van de Wet waardering onroerende zaken. Deze waarde wordt vastgesteld voor een tijdvak van één jaar. Op dit moment is de voorbereiding voor de waardering voor het jaar 2012 in volle gang. Voor 2012 geldt 1 januari 2011 als waardepeildatum. Voor het vaststellen van de waarde van woningen zijn de verkoopcijfers van woningen rond de peildatum van belang. Voor niet-woningen geldt een speciale methode. De O.Z.B. is overigens een algemeen dekkingsmiddel.

64

De opbrengst voor 2012 is gebaseerd op de waarden die voor het jaar 2011 gelden (waarde peildatum 1 januari 2010). Zoals het zich nu laat aanzien zullen de waarden nagenoeg gelijk blijven. Als de waarden definitief zijn, zullen de tarieven voor 2012 eventueel bijgesteld moeten worden. De heffing van de O.Z.B. is gebaseerd op de artikelen 220 tot en met 220h van de Gemeentewet. Gemeenten mogen een verschillend tarief hanteren voor woningen en niet-woningen. Deze gemeente heeft hiervoor niet gekozen vanwege het geringe effect en het willen behouden van een gunstig vestigingsbeleid voor bedrijven. Voorgesteld wordt het tarief voor O.Z.B. voor het jaar 2012 te verhogen met 1,6 %, zijnde de voorgestelde verhoging, zoals verwoord in de richtlijnen. De tarieven zullen dan 0,0768 % (gebruiker) en 0,0897 % (eigenaar) bedragen.

Opgemerkt dient nog te worden dat er een relatie bestaat tussen de O.Z.B. en de Algemene Uitkering uit het Gemeentefonds. Gemeenten worden gekort op deze uitkering vanwege het hebben van de z.g. belastingcapaciteit. De belastingcapaciteit wordt afgeleid van de waarde van de onroerende zaken krachtens de Wet waardering onroerende zaken. Hierop wordt het zogenaamde rekentarief toegepast. Met ingang van het uitkeringsjaar 2012 wordt het rekentarief in procenten voor eigenaren van woningen op 0,0963%, voor gebruikers van niet woningen op 0,1043% en voor eigenaren van niet-woningen op 0,1294%. De korting op de Algemene Uitkering bedraagt onder aftrek van amendement De Pater € 1.564.026 (zie berekening Algemene Uitkering 2012).

Toeristenbelasting Toeristenbelasting wordt geheven terzake van het houden van verblijf met overnachten binnen de gemeente in hotels, pensions, vakantieonderkomens, mobiele kampeeronderkomens, niet beroepsmatig verhuurde ruimten en op vaste standplaatsen tegen vergoeding in welke vorm dan ook door personen die niet als

ingezetene in de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens van de gemeente zijn opgenomen. De heffing is gebaseerd op artikel 224 van de Gemeentewet. Belastingplichtig is degene die gelegenheid biedt tot verblijf. Het tarief voor 2009 - 2012 bedraagt € 0,75 per overnachting.

Forensenbelasting Forensenbelasting wordt geheven van natuurlijke personen, die zonder in de gemeente hoofdverblijf te hebben, er op meer dan 90 dagen van het belastingjaar voor zich of hun gezin een gemeubileerde woning beschikbaar houden. Hier is dus sprake van een tweede woning. De heffing is gebaseerd op artikel 223 van de Gemeentewet. Het tarief is afhankelijk van de waarde van de woning in het economisch verkeer. Voor 2012 gelden de volgende tarieven:

- € 198.93 bij een waarde van minder dan € 70.000; - € 252,19 bij een waarde van meer dan € 70.000.

Wij stellen u voor het tarief voor 2013 te verhogen met 1,6 %. De tarieven bedragen dan € 202,11, respectievelijk € 256,23. Het is gebruikelijk het tarief niet voor het komende jaar vast te stellen maar voor het jaar daarna, aangezien ondernemers reeds in 2012 voorbereidingen treffen voor het seizoen 2013 en zodoende juiste informatie over tarieven kunnen verstrekken.

Reinigingsheffingen Deze belasting bestaat uit twee heffingen: a. afvalstoffenheffing b. reinigingsrechten De afvalstoffenheffing is gebaseerd op artikel 229, eerste lid, aanhef en onderdelen a en b, artikel 229 d, eerste lid onderdeel c en tweede lid en 255 a van de Gemeentewet, alsmede artikel 15.33 van de Wet Milieubeheer.

Belastingplichtig zijn diegenen die in onze gemeente feitelijk gebruik maken van een perceel waarvoor de gemeente een inzamelplicht heeft tot het inzamelen van huishoudelijk afval. Ten behoeve van de inzameling wordt één grijze en één groene container ter beschikking gesteld. Het tarief is kostendekkend en is onafhankelijk van de

65

mate van het gebruik. Iedere gebruiker van een perceel betaalt dus hetzelfde bedrag. Daarnaast bestaat er hetzelfde tarief voor de inzameling van afval bij gemeentelijke gebouwen, de z.g. reinigingsrechten. Met ingang van 1 maart 2003 moet er betaald worden voor het storten van afval bij het depot van Van Gansewinkel te Ter Apel, alsmede het laten ophalen van grof afval ter plekke. Voor het storten bedraagt het tarief € 5,= per m³ of een gedeelte daarvan. Voor het op aanvraag inzamelen van grove huishoudelijke afval-

stoffen bedraagt het tarief € 10,-- per m³ of een gedeelte daarvan. De opbrengst van bovenstaande heffingen bedroeg over 2010 € 49.553. Met bepaling van het tarief voor afvalstoffenheffing is met deze ontvangsten rekening gehouden. Voor 2011 bedroeg het tarief € 255,03. Voor 2012 is een tarief berekend van € 256.42. Zoals hiervoor aangegeven is het tarief kostendekkend. Dit betekent een stijging van € 1,39 (0,545%) ten opzichte van voorgaand jaar.

Rioolrechten Deze belasting wordt geheven van degene die bij het begin van het belastingjaar het genot heeft krachtens eigendom, bezit of beperkt recht van een eigendom dat direct of indirect is aangesloten op de gemeentelijke riolering. De heffing is gebaseerd op artikel 229, eerste lid, aanhef en onderdeel a, van de Gemeentewet. In de raadsvergadering van 12 november 2007 e (nr. 6) heeft de raad het “2 gemeentelijk rioleringsplan” vast gesteld. Dit plan is geldig voor de periode 2007 t/m 2011. Voor de berekening voor de hoogte van de heffing is gekozen voor de contante waarde methode. Deze berekening houdt in dat de toekomstige uitgaven en inkomsten van elk

jaar contant gemaakt worden naar 1 januari 2007. Om op langere termijn kostendekkend te zijn, dient het tarief van € 270,01 (2007) in 4 jaar te stijgen met € 32,94 naar € 302,95 in 2011 (prijspeil 2007). Dit is exclusief de jaarlijkse stijging als gevolg van inflatie. De jaarlijkse extra opbrengsten worden in de Voorziening vervanging riolering gestort. Voor 2012 bedraagt dit € 32,94 + 5 jaren inflatie is € 33,75 x 7.812 aansluitingen is € 263.655. Het tarief rioolrechten bedroeg voor 2011 € 317,55. Voor 2012 bedraagt het tarief € 322,63. Dit betekent een stijging van 1,6%.

Liggelden Deze rechten worden geheven terzake van het gebruik van de gemeentelijke haven te Bourtange, de aanlegsteigers aan de Hoofdstraat te Ter Apel en de aanlegmogelijkheden aan weerszijden van de Westerstraatbrug te

Ter Apel. De heffing is gebaseerd op artikel 229, eerste lid, aanhef en onderdeel a en b, van de Gemeentewet. De tarieven worden in Streekraadverband vastgesteld. Vooralsnog zullen wij deze tarieven blijven hanteren.

Marktgelden Deze belasting wordt geheven voor het innemen van een standplaats op de markten te Ter Apel en Vlagtwedde. De heffing is gebaseerd op artikel 229, eerste lid, aanhef en

onderdeel a van de Gemeentewet. Wij stellen u voor het tarief voor 2012 met 1,6 % te verhogen; dit wordt dan € 0,87 per strekkende meter, met een minimum van € 3,48.

Leges Onder deze naam worden rechten geheven terzake van het genot van door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten, genoemd in de legesverordening en de daarbij behorende tarieventabel. De belangrijkste heffingen in dit kader zijn de leges burgerlijke stand, reisdocumenten, rijbewijzen en bouwvergunningen. Ten aanzien van de leges reisdocumenten moet nog opgemerkt worden dat

het Rijk hiervoor maxima heeft vastgesteld en dat deze gemeente de maxima in rekening brengt. Op de tariefsverhoging heeft de gemeente dus geen invloed. De heffingen zijn gebaseerd op artikel 229, eerste lid, aanhef en onderdeel b, van de Gemeentewet. Wij stellen u voor, voor zover er geen rijksmaximum aan is verbonden, de tarieven met 1,6% te verhogen.

Lijkbezorgingsrechten Deze rechten worden geheven voor het gebruik van de begraafplaatsen en voor het

door de gemeente verlenen van diensten in verband met de begraafplaatsen. De heffing is

66

gebaseerd op artikel 229, eerste lid, aanhef en onderdelen a en b, van de Gemeentewet. Voor

2012 wordt een verhoging van 1,6% voorgesteld.

Kwijtschelding Voor mensen met de laagste inkomens bestaat de mogelijkheid van gehele of gedeeltelijke kwijtschelding van de geheven belasting. De gemeente beoordeelt de aanvragen niet zelf. Al jaren bestaat er een samenwerkingsverband met het Waterschap Hunze en Aa's. Door deze samenwerking hoeft belanghebbende slechts één aanvraag in te dienen bij het Waterschap. Deze stuurt de aanvraag ter verificatie naar de

gemeente en brengt daarna een advies uit over al of niet verlenen van kwijtschelding. In 2010 zijn 341 aanvragen om kwijtschelding in behandeling genomen voor een totaalbedrag van € 57.349. In 2011 zijn tot de maand juni 250 aanvragen voor kwijtschelding in behandeling genomen voor een totaalbedrag van € 29.307.

Automatische incasso In 1998 zijn aanslagen O.Z.B., rioolrecht eigenaar en de afvalstoffenheffing op één aanslagbiljet verenigd. Tevens is toen de mogelijkheid geboden de aanslag te laten innen via automatische incasso in meerdere termijnen. Ruim

30% van de belastingplichtigen heeft toen van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. Thans maakt bijna 50% van de belastingplichtigen hiervan gebruik.

67

7.2. Risico’s en weerstandsvermogen Inleiding De risicoparagraaf is één van de verplichte paragrafen van de begroting (artikel 9 Besluit Begroting en Verantwoording BBV). Op 13 februari 2007 is door de raad de (eerste) “Nota Weerstandsvermogen en risicomanagement” vastgesteld. De raad

heeft verder bepaald dat de nota eens in de vier jaar moet worden bijgesteld en aan hen moet worden aangeboden. De nota wordt echter jaarlijks geactualiseerd bij Voorjaarsnota.

De risico’s van de gemeenten nemen (sterk) toe! Het Rijk zal tot 2015 18 miljard euro aan Met name het voornemen om de begebezuinigingen doorvoeren. Dit heeft ook leiding van de AWBZ, de Jeugdzorg en zijn directe invloed op de financiën van de Werken naar Vermogen over te hevelen zal gemeenten. De gemeenten worden € 1,63 de druk op het gemeentelijk loket en de miljard gekort op het gemeentefonds. Maar reïntegratietrajecten doen toenemen. ook door de decentralisatieplannen lopen Het is alleen al daarom dat de financiële de gemeenten grotere financiële risico’s. risico’s voor gemeenten zullen toenemen.

Weerstandscapaciteit Een geactualiseerde berekening van het weerstandsvermogen is gepresenteerd bij de Voorjaarsnota 2011. Aan de hand van die geactualiseerde inschatting is geconstateerd dat de gemeente over voldoende weerstandsvermogen beschikt. Voor de

cijfermatige onderbouwing wordt verwezen naar de Voorjaarsnota 2011. We geven in het kort hieronder even de hoofdlijnen weer. De weerstandscapaciteit bestaat uit een incidenteel en een structureel deel, die beide weer gesplitst zijn in onderdelen.

Incidentele weerstandscapaciteit De incidentele weerstandscapaciteit bestaat uit het vrij aanwendbare deel van de algemene reserve, de begrotingsruimte en de post onvoorzien incidenteel. Deze capaciteit wordt aangewend om incidentele en -zo nu en dan- structurele financiële tegenvallers gedurende een begrotingsjaar

op te vangen. In het volgende begrotingsjaar wordt, waar nodig, een oplossing gezocht voor tegenvallers met een structureel gevolg. De incidentele weerstandscapaciteit is bij de Voorjaarsnota 2011 als volgt gepresenteerd:

Incidentele weerstandscapaciteit Algemene reserve ( vrij aanwendbaar) Begrotingsruimte Onvoorzien incidenteel

€ 10.085.000 -/- € 171.614 € 18.350 € 9.931.735

Structurele weerstandscapaciteit Deze weerstandscapaciteit wordt ingezet ter dekking van structurele tegenvallers, wanneer dekking op een andere manier niet lukt. De structurele weerstandscapaciteit bestaat uit onvoorzien structureel en de onbenutte belastingcapaciteit. De

begrotingsruimte kan ook tot de structurele weerstandscapaciteit gerekend worden, wanneer het meerjarenperspectief positief is. Het meerjarenperspectief was echter niet sluitend. Derhalve zijn ook bezuinigingen voorbereid.

Structurele weerstandscapaciteit Onvoorzien structureel Onbenutte belastingcapaciteit

€ € €

68

22.588 754.000 776.588

Risico’s Een risico is de kans op het optreden van een gebeurtenis met een negatief gevolg voor de gemeente. Een gemeente loopt tal van risico’s. Een deel van de risico’s wordt afgedekt door specifieke maatregelen. Voorbeelden hiervan zijn het afsluiten van verzekeringen en het inrichten van de Interne Controle. Naast de afgedekte risico’s, loopt een gemeente ook altijd risico’s die niet kunnen worden afgedekt.

Om te voorkomen dat er ingrijpende beleidswijzigingen moeten worden doorgevoerd zijn de risico’s geïnventariseerd. De laatste keer bij de Voorjaarsnota 2011. Voor de begroting 2012 wordt het risicobedrag gebruikt dat is berekend bij de Voorjaarsnota 2011. De incidentele financiële risico’s worden daarbij ingeschat op € 4.994.500 en de structurele financiële risico’s op € 16.250.

Aandachtspunten Bij de Voorjaarsnota 2011 is aandacht besteedt aan de in de Nota weerstandsvermogen en risicomanagement opgenomen “lijst met aandachtspunten”. Per item is gekeken door het Management of het

punt nog actueel is, wat de prioriteit is en of het inmiddels een reëel risico is. In de Planning & Controlcyclus zal dit jaarlijks bij de Voor- en Najaarsnota worden herhaald.

Conclusie De incidentele weerstandscapaciteit is € 9.931.735 en de incidentele risico’s zijn € 4.994.500. De structurele weerstandscapaciteit is € 776.588 en de structurele risico’s zijn € 16.250. Dit betekent dus dat de gemeente Vlagtwedde voldoende weerstandsvermogen heeft.

luidde een structureel risicomanagement te voeren, bestaande uit vier stappen, t.w.: J identificatie van risico’s; J analyse en beoordeling van risico’s; J beheersing van risico’s; J structurele inpassing in het beleid. Zowel bij Voorjaarsnota als Najaarsnota worden de risico’s en de aandachtspunten geanalyseerd. Indien nodig worden er acties uitgezet om het risico te beperken of weg te nemen. Ook hier wordt bij Voor- en Najaarsnota verslag van gedaan.

Hoewel de weerstandscapaciteit ruimschoots positief is kan dit echter snel veranderen. De aanbeveling in de “Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen”

69

7.3. Treasury Inleiding Op grond van de Wet financiering decentrale overheden (Wet Fido) is bij raadsbesluit van 12 februari 2002, no. 2 een Treasurystatuut vastgesteld. Dit statuut beoogt het sturen en beheersen van, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële vermogenswaarden, de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico’s. De wet Fido is een belangrijk wettelijke kader voor de financieringsfunctie van de gemeenten. Deze wet is geëvalueerd en is per 1 januari 2009 van kracht geworden.

Er is dagelijks aandacht voor het liquiditeitenbeheer van onze gemeente. Periodiek wordt de samenstelling van de leningenportefeuille bekeken. Aan de hand van een analyse van de ontwikkeling van de structurele geldstromen is een liquiditeitenplanning opgesteld, waardoor een betere sturing op het doen van werkelijke betalingen in relatie met (verwachte) ontvangsten mogelijk is. De ontwikkeling van een gedegen liquiditeitsplanning heeft enige tijd gekost, omdat ervaring een belangrijke informatiebron is.

Risicobeheer Met betrekking tot risicobeheer gelden de volgende algemene uitgangspunten: • De gemeente mag leningen of garanties uit hoofde van de “publieke taak” uitsluitend verstrekken aan door de gemeenteraad goedgekeurde derde partijen, waarbij vooraf advies wordt ingewonnen over de financiële positie en de kredietwaardigheid van de betreffende partij;

•

•

De gemeente mag middelen uitzetten uit hoofde van de treasuryfunctie indien deze uitzettingen een prudent karakter hebben en niet zijn gericht op het genereren van inkomen door het lopen van overmatig risico; het gebruik van derivaten is toegestaan, maar deze worden uitsluitend toegepast ter beperking van financiële risico’s.

Kasgeldlimiet en rente-risiconorm Voor het beheersen van renterisico’s gelden twee richtlijnen, te weten: • de kasgeldlimiet; • de renterisconorm. Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet geeft de limiet aan voor de vlottende schuld van een gemeente. Onder vlottende schuld worden ondermeer begrepen leningen met een looptijd tot maximaal 1 jaar en schulden in rekening courant verminderd met onder andere contante gelden en tegoeden in rekening courant. De kasgeldlimiet wordt bepaald door een percentage van de totale begroting van de gemeente bij aanvang van het dienstjaar. Zodra een gemeente met de omvang van de vlottende middelen deze grens structureel overschrijdt, ontstaat een verplichting de omvang van de vlottende

middelen te verlagen. Dit is mogelijk door vlottende middelen te vervangen door een langlopende geldlening. Indien de gemeente voor het derde achtereenvolgende kwartaal een overschrijding heeft van de kasgeldlimiet moet de Provincie op de hoogte worden gesteld. Voor 2012 bedraagt het begrotingstotaal 63,4 (situatie juli 2011) miljoen euro. Het door het Ministerie vastgestelde percentage bedraagt 8,5%. Derhalve bedraagt de kasgeldlimiet voor onze gemeente in 2012 € 5.389.000. Dit is dus het maximum wat de gemeente aan vlottende schuld mag hebben.

Renterisiconorm De renterisiconorm heeft als doel om het renterisico bij herfinanciering te beheersen. De nieuwe renterisiconorm houdt in, dat de jaarlijks verplichte aflossingen en de renteherzieningen niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Voor onze gemeente betekent dit een absolute norm van 20% van 63,4 miljoen euro is € 12,7.miljoen euro. Deze

norm is voor de gemeente Vlagtwedde ruim voldoende met een leningenportefeuille van € 857.471 (per 1 januari 2012) waarvan de jaarlijkse aflossing € 79.473 bedraagt. De norm beoogt een evenwichtige opbouw van de leningen in de tijd. Onze gemeente heeft ten aanzien van de kasgeldnorm over 2010 een ruimte van ruim 18,0 miljoen Euro.

70

Renterisico Het renterisico is dus het gevaar van ongewenste veranderingen van de (financiële) resultaten van de gemeente door rente-

wijzigingen. Dit is voor onze gemeente gering, gelet op het schuldrestant van de leningen (€ 857.471 op, 1 januari 2012).

Kasbeheer Het kasgeldbeheer heeft betrekking op geldstromenbeheer en saldo- en liquiditeitenbeheer korter dan 1 jaar. Het betalingsverkeer wordt zoveel mogelijk via één bank, de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG), uitgevoerd. Door gebruikmaking van de overeenkomst financiële dienstverlening van deze bank wordt een optimaal rendement bereikt. Teneinde de kosten van het geldstromenbeheer te beperken, wordt:

•

•

Leningenportefeuille en financieringsbehoefte Opgenomen geldleningen Per 1 januari 2012 bedragen de opgenomen vaste geldleningen € 857.471, waarvan € 310.599 aan Acantus is doorverstrekt. Deze lening wordt in 2035 in één keer afgelost.

het liquiditeitsgebruik beperkt door de geldstromen op gemeenteniveau op elkaar en de liquiditeitsplanning af te stemmen. Hierbij wordt erop toegezien dat de liquiditeitspositie voldoende is om te garanderen dat de verplichtingen tijdig kunnen worden voldaan; het betalingsverkeer zoveel mogelijk elektronisch uitgevoerd door één bank (BNG).

saldo van de belegging van de opbrengst verkoop aandelen Bouwfonds € 4.062.847 bedraagt. De opbrengst van deze verkoop is belegd in een garantieproduct. Jaarlijks komt er een bedrag van € 92.400 vrij, zodat de verkoop per saldo geen invloed heeft op het resultaat van de rekening. Daarnaast komt de hoofdsom (€ 3.300.000) in 2015 gegarandeerd vrij.

Uitgezette middelen Het saldo van de uitgezette middelen bedraagt per ultimo juni 2011 € 11.359.246 terwijl het

Administratieve organisatie, interne controle en verantwoordelijkheden algemene uitgangspunten opgenomen in de In het treasurystatuut zijn de functies, artikelen 14 en 15 van het treasurystatuut. verantwoordelijkheden en bevoegdheden opgenomen. Er wordt gewerkt op basis van de

71

7.4. Onderhoud Kapitaalgoederen Inleiding In de openbare ruimte vindt een groot aantal activiteiten plaats, zoals wonen, werken en recreëren. Voor al die activiteiten bestaat die openbare ruimte uit enkele kapitaalgoederen, die als volgt kunnen worden gerubriceerd: • Infrastructuur (wegen, straten, pleinen, riolering, kunstwerken); • Voorzieningen (openbaar groen, begraafplaatsen, sportfaciliteiten, verlichting); • Gebouwen.

Het onderhoud van deze kapitaalgoederen is een structureel proces en vergt nogal wat budgettaire middelen. Veel klachten van burgers gaan over het onderhoud van kapitaalgoederen. Slecht wegdek en slecht onderhouden openbaar groen e.d. zijn zaken waarop raadsleden vaak worden aangesproken. De raad krijgt de mogelijkheid in deze paragraaf de kaders aan te geven voor de inrichting van het onderhoud en het beoogde onderhoudsniveau voor het openbaar groen, water, riolering, wegen, kunstwerken en gebouwen.

Situatie in de gemeente Vlagtwedde De openbare voorzieningen omvatten de kapitaalgoederen wegen, riolering, openbare verlichting, kunstwerken, openbaar groen, waterwegen, havens, sportvelden, begraafplaatsen en gebouwen. Het beleid van de diverse kapitaalgoederen is in diverse nota’s verwoord:

-

Rioolbeheer In 2007 is het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) door de raad vastgesteld. In 2010 en 2011 worden de uitvoeringsprojecten besteksklaar gemaakt en aanbesteed. Daarna wordt met de uitvoering van de maatregelen begonnen. Het GRP wordt in de periode 2011-

nota onderhoud openbare ruimte; nota gem. rioleringsplan (GRP); beheerplan wegen; beheerplan groen; beheerplan bermen; beheerplan Kunstwerken; nota onderhoud gebouwen

2012 geactualiseerd en vertaald in een verbreed GRP, waarin ook gronden hemelwater wordt opgenomen. Inspectie en herziening van het Beheerplan Riolering zijn gepland in 2015.

Wegen De gemeente Vlagtwedde heeft 166 km wegdek binnen de bebouwde kom en 326 km wegdek buiten de bebouwde kom. 144 km hiervan betreft fiets- en voetpaden. In totaal is er 182 km aan asfaltverharding, 81 km aan klinker- en betonwegen en 75 km zand- en puinwegen.

Elementenverharding

Op het onderdeel “klinkerwegen” is bestuurlijk gekozen om de “elementenverhardingen” volgens minimale veiligheidsnormen te onderhouden. Concreet houdt dit in dat er geen structureel onderhoud wordt uitgevoerd. Op basis van visuele waarnemingen en meldingen door de gebruikers worden er reparaties uitgevoerd. Grote reconstructies van klinkerwegen worden als MIP-project aangemeld.

Asfaltverhardingen

Het beheerplan Wegen is operationeel en op het onderdeel “asfaltwegen” wordt structureel onderhoud uitgevoerd conform het beheerplan. Bermen In 2008 heeft de gemeenteraad ingestemd met het Beheerplan Bermen. Dit beheerplan voorziet zowel in het aanleggen van bermversteviging langs een aantal wegen in het buitengebied als ook in het onder profiel brengen van een groot aantal bermen. De looptijd van het beheerplan is tien jaar en wordt zowel met kredieten als vanuit de reguliere onderhoudsbegroting gedekt. Een aandachtspunt is en blijft de tijdelijke opslag

van vrijkomende grond. Deze grond is bijna allemaal van milieuklasse I en mag niet zomaar weer worden hergebruikt. Ook de gronddepots moeten aan een aantal voorwaarden voldoen om de grond te mogen opslaan. Hierbij moet onder andere gedacht worden aan afsluitbaarheid van de gronddepots en het bijhouden van een bezoeklogboek.

72

Openbare verlichting In de gemeente Vlagtwedde staan ongeveer 4.300 lichtmasten, waarin circa 7.000 lampen zijn geïnstalleerd. De uitvoering van het onderhoud en beheer is gebaseerd op het beleidsplan openbare verlichting dat in 2006 is

vastgesteld. De actualisering van het beleidsplan is in 2011 opgestart. De uitvoering van het onderhoud en beheer is uitbesteed aan ZIUT.

Bruggen Op basis van de in 2007 uitgevoerde inspecties is in 2009 een Beheerplan Kunstwerken (bruggen, steigers en oever-

bescherming) opgesteld en ter besluitvorming aangeboden aan de gemeenteraad. De uitvoering van dit plan is in 2011 gestart.

Groenbeheer Het Beheerplan Groen is actueel. Er wordt uitvoering aan gegeven. Het openbaar groen, de sportvelden en de begraafplaatsen worden op milieuvriendelijke wijze onderhouden. Frequentie en aard van de werkzaamheden

zijn per groentype vastgelegd. De werkzaamheden worden uitgevoerd door de buitendienst van de afdeling Ruimte en door Wedeka.

Gebouwen Door de gemeente Vlagtwedde worden 51 gebouwen onderhouden. Dit betreft ondermeer: 1 gemeentehuis, 3 werkplaatsen voor de buitendienst, 1 sporthal, 1 sportzaal, 5 gymgebouwen, 2 zwembaden, 2 brandweergarages, 1 politiebureau, 2 molens, 4 kleedgebouwen, 5 jeugdgebouwen, 5 kindercentra/peuterspeelzalen, 8 schoolgebouwen, 1 bibliotheek, enz. Vanuit een geautomatiseerd onderhoudspakket beheer gebouwen wordt op basis van de in 2007 goedgekeurde “nota onderhoud gebouwen” zowel het jaarlijks als het groot onderhoud georganiseerd. Het plannen van

onderhoudsactiviteiten is theoretisch goed te doen. Echter wil het in de praktijk nog wel eens anders lopen dan aanvankelijk geprognosticeerd. Om schommelingen n.a.v. conditieafhankelijk noodzakelijk onderhoud op te vangen is een voorziening onderhoud gebouwen ingesteld. In 2011 heeft een nieuwe inspectieronde van de gemeentelijke gebouwen plaatsgevonden. De nota onderhoud gebouwen wordt geactualiseerd. In 2011 zal door de raad de nieuwe Nota Gebouwen 20112015 worden vastgesteld.

Onderstaand overzicht geeft het verloop van de kapitaallasten weer, alsmede de ruimte die in de exploitatie vrijkomt in de loop van de jarenK= Programma’s

Lasten kapitaalgoederen 2012

2013

2014

2015

2016

1. Burger en bestuur 2. Veiligheid 3. Ruimte 5. Zorg 6. Toerisme en cultuur 7. Educatie 8. Financiën Activa indirecte producten

3.478 74.029 690.361 206.271 501.176 1.054.553 219.532 537.712 3.287.112

3.478 73.589 695.508 205.933 346.534 1.031.716 206.434 405.784 2.968.976

3.476 73.149 679.756 146.357 342.165 1.002.247 200.352 387.416 2.834.918

0 72.709 685.740 144.636 330.125 964.537 182.105 374.127 2.753.979

0 72.269 685.628 142.881 327.265 918.534 175.206 359.900 2.681.683

Kapitaallasten Staat van activa Waarvan gedekt door reserve Totaal

3.287.112 -424.761 2.862.351

2.968.976 -172.625 2.796.351

2.834.918 -83.065 2.751.853

2.753.979 -73.201 2.680.778

2.681.683 -74.639 2.607.044

73

7.5. Bedrijfsvoering Bedrijfsvoering algemeen De bedrijfsvoering is in de afgelopen jaren op diverse momenten kritisch onder de loep genomen en waar mogelijk en nodig zijn efficiëncy slagen gemaakt en kwaliteitsverbeteringen doorgevoerd. Over deze stappen is reeds gerapporteerd in voorgaande programmabegrotingen.

bedrijfsvoering gedaan van € 300.000. Hoewel de nadere precisering van deze taakstelling nog moet plaatsvinden, mag duidelijk zijn dat de omvang van het bedrag noopt tot het kritisch kijken naar efficiency in het algemeen en zaken als formatie in relatie tot uit te voeren taken in het bijzonder.

Naast een aantal hierna te benoemen bijzondere beleidsvoornemens voor 2012, zal het komende begrotingsjaar in het teken staan van een nieuwe taakstellende bezuiniging op de bedrijfsvoering. Na de eerste tranche bezuinigingen 2011 met een reeds stevige ombuiging op de bedrijfsvoering, is ook met het oog op de komende jaren door het college een aanvullend voorstel tot ombuiging op de

De doorontwikkeling van onze bedrijfsvoering zal verder in 2012 vorm en inhoud krijgen via het koersvast verder doorlopen van reeds ingezette sporen van organisatieontwikkeling. Daarnaast zal worden ingezoomd op een aantal specifieke aandachtspunten die begin 2011 uit de evaluatie van het organisatieontwikkelingstraject zijn voortgekomen.

Personeel en organisatie In 2012 zullen binnen de organisatie de contouren van het in 2011 geactualiseerde HRMbeleid daadwerkelijk zichtbaar moeten worden. Naast de doorgaande uitvoering van actiepunten binnen de geformuleerde HRM-lijnen (doorontwikkelen medewerkers, doorontwikkelen organisatiecultuur, binden en boeien hoger opgeleiden, strategische personeelsplanning en rolbewustzijn), is er ook aandacht voor een aantal specifieke thema’s voortvloeiende uit de evaluatie organisatieontwikkeling: - vergroten van de externe gerichtheid van managers en medewerkers; - herijking positionering, rol en taak van de senior beleidsmedewerkers;

- accentverschuiving in stijl van leidinggeven bij management aanbrengen; van managementeffectiviteit naar leiderschapseffectiviteit en van relatiegericht leiderschap naar taak- en meer resultaatgericht leiderschap; - successen binnen de organisatie meer benoemen, vieren en uitdragen; - steviger aansturing en coaching van medewerkers in relatie tot integraliteit van producten en processen; - meer aandacht besteden aan visieontwikkeling en strategiebepaling binnen de organisatie.

Integriteit In 2011 is het onderwerp integriteit stevig op de organisatieagenda gezet. De intentie voor 2012 is er op gericht om deze lijn voort te zetten. Kort gezegd betekent dit dat integriteit onderdeel zal zijn van het reguliere HRM-

beleid met periodiek of wanneer de situatie daartoe aanleiding geeft, bijzondere aandacht voor het onderwerp op afdelings- en/of organisatieniveau.

Informatievoorziening en automatisering Nu in 2011 in de gemeenten Vlagtwedde en Stadskanaal de projectorganisatie NUP (Nationaal Uitvoerings Programma) is beëindigd en beide gemeenten inmiddels opereren binnen één ICT-omgeving, is de tijd aangebroken om het informatiebeleid te actualiseren voor de periode tot en met 2015. Veel NUP projecten zijn inmiddels uitgevoerd en kunnen in de lijn worden opgepakt.

Daarnaast zullen in 2012 in relatie tot dienstverlening een aantal specifieke thema´s aandacht krijgen: zaakgericht werken en optimaliseren DMS, het KCC-concept (klantcontactcentrum) en de basisregistraties. Ook de interne borging van informatievoorziening via onder andere het intranet zal in 2012 een belangrijk onderwerp op de agenda van de ambtelijke organisatie zijn.

74

Dienstverlening Ook in 2012 staat de dienstverlening aan onze klanten bij de organisatie hoog in het vaandel. De afgelopen jaren zijn flinke stappen gezet in de professionalisering ervan. Naast een update van de visie op dienstverlening welke nog in 2011 vorm krijgt en tot mogelijke bijsturing kan leiden, staan voor 2012 een aantal specifieke zaken in de planning die moeten leiden tot een (nog meer) op maat gesneden publieke dienstverlening: verdere verbreding dienstverleningsaanbod centrale publieksbalie;

-

-

-

Inkoop- en aanbestedingsbeleid In 2011 is het project om te komen tot vernieuwing van het inkoop- en aanbestedingsbeleid afgerond. In 2012 zal de invulling van gegevens in de contractbeheermodule van Decos verder gestalte moeten krijgen. Dit om een juist inzicht te verkrijgen in de lopende contracten. Er kan dan tijdig worden gestart met voorbereidingen voor nieuwe contracten. Middels vaste ‘bouwstenen’ in de applicatie

doorontwikkelen website en vergroten mogelijkheden voor burgers tot het online aanvragen van diensten en/of producten; via een gericht klanttevredenheidsonderzoek de wensen van onze klanten scherper in beeld brengen (in combinatie met eventuele deelname aan de benchmark www.waarstaatjegemeente.nl); laatste stappen zetten in proces kwaliteitsverbetering meldpunt.

MIT-office worden dan standaard contracten opgesteld en beheerd. Vanuit het inkoop- en aanbestedingsbeleid, als ook uit het collegeprogramma Duurzaamheid, zal er veel aandacht zijn voor duurzaam inkopen en duurzaam beheer. De komende jaren staat het beheer op de uitvoering van het inkoop- en aanbestedingsbeleid voorop.

Financiële verordening ex. Artikel 212 van de Gemeentewet In 2011 is een begin gemaakt om de financiële begroting worden deze documenten besproken verordening te actualiseren. De bestaande in het overleg tussen Raad, Griffier en verordening is naast een herziene verordening ambtelijk ondersteuning. Doel hierbij is voorgelegd en naast de modelverordening van de afgaand aan deze begroting te beschikken VNG. Op het moment van schrijven van deze over een herziene financiële verordening.

Overige zaken Tot slot van deze paragraaf bedrijfsvoering worden een aantal belangrijke onderwerpen in relatie tot c.q. met gevolgen voor de bedrijfsvoering benoemd die in 2012 mede de uitvoeringsagenda (blijvend) bepalen: doorgaande uitvoering communicatievisie; verdere uitrol plan van aanpak juridische kwaliteitszorg;

-

-

75

versterken structuur projectmatig werken; samenwerking BSV; ontwikkeling van Regionale Uitvoerings Diensten en ínregelen´ consequenties voor de latende organisatie; decentralisatie van beleid (o.a. Jeugdzorg, AWBZ, etc.)

7.6. Verbonden partijen = De gemeente Vlagtwedde heeft in een aantal gevallen relaties in zogenaamde derde rechtspersonen. Deze relaties zijn ontstaan met de gedachte om gezamenlijk bepaalde taken uit te voeren. De gemeente is daarbij in meer of mindere mate verbonden met deze rechtspersonen. Een verbonden partij wordt gedefinieerd als een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie, waarin de gemeente een bestuurlijk én financieel belang heeft. Het betreft met name gemeen-

schappelijke regelingen, stichtingen en naamloze vennootschappen waarin de gemeente op een of andere wijze deelneemt. Dus niet alleen over haar eigen activiteiten loopt de gemeente een financieel risico. Door deelneming aan diverse samenwerkingsverbanden voert de gemeente bestuurlijk invloed uit of is de gemeente financieel verbonden dan wel voert ze zowel bestuurlijke invloed uit en is ze ook financieel verbonden.

Gemeenschappelijke regelingen Wij nemen als gemeente deel aan de volgende gemeenschappelijke regelingen: 1. Samenwerkingsverband afvalstoffenverwijdering Oost- en Zuidoost Groningen (SOZOG) 2. Regeling Brandweerorganisatie Zuid-Groningen (RBZG) 3. Centrum voor automatisering Noord-Nederland 1988 (Cevan) 4. Werkvoorzieningschap De Kanaalstreek (WEDEKA) 5. Gemeenschappelijke regeling Bestuursacademie Noord-Nederland 6. IZA Nederland (i.l.)* 7. Werkvoorzieningschap voor adm. dienstverlening in de provincie Groningen (Zodiak) i.l.* 8. Gem. regeling Hulpverlening en Openbare Gezondheidszorg Groningen (H&OG) 9. Eems Dollard Regio (EDR) De gemeenschappelijke regeling is de publiekrechtelijke vorm van deelneming. De betrokkenheid per regeling verschilt sterk. Zowel in bestuurlijke als financiële zin. Bij alle regelingen hebben wij een vertegenwoordiger in het Algemeen Bestuur. Bij een groot aantal regelingen hebben wij daarnaast ook zitting in het Dagelijks Bestuur. De verbondenheid met een gemeenschappelijke regeling gaat finan-

cieel echter zover, dat we naar ratio verantwoordelijk zijn voor de tekorten. Dit betekent voor de gemeente een financieel risico. * De gemeenschappelijke regelingen IZA Nederland en Werkvoorzieningschap in de provincie Groningen voor administratieve dienstverlening (Zodiak) verkeren beide, ter afhandeling van lopende zaken, in liquidatie.

Naamloze/Besloten Vennootschappen De gemeente is aandeelhouder van: 1. nv Bank Nederlandsche Gemeenten 2. Enexis Holding nv.* 3. Attero Holding bv 4. PBE bv 5. Verkoop Vennootschap bv 6. Vordering op Enexis bv 7. CBL Vennootschap bv 8. Claim Staat Vennootschap bv 9. NV Waterbedrijf

76

Naamloze en besloten vennootschappen zijn vormen van privaatrechtelijke deelneming. De gemeente ontvangt op de aandelen van de 4 eerst genoemde vennootschappen jaarlijks een dividenduitkering.

om het energiebedrijf Essent N.V. te splitsen. Splitsing heeft inmiddels plaats gevonden in een productie- en leveringsbedrijf dat wordt gehouden door Essent N.V. en in een nieuw, reeds opgericht netwerkbedrijf, dat wordt gehouden door Enexis Holding N.V. Laatstgenoemd bedrijf is volledig eigendom van de ongeveer 140 provinciale en gemeentelijke overheden, die daarin als aandeelhouders deelnemen.

* Op grond van de “Wet van 23 november 2006 tot wijziging van de Elektriciteitswet 1998 en van de Gaswet in verband met nadere regels omtrent een onafhankelijk netbeheer” zijn de aandeelhouders verplicht

Stichtingen en verenigingen Stichtingen en vereniging zijn ook vormen van privaatrechtelijke deelnemingen. In een aantal verenigingen en stichtingen hebben we bestuursdeelname en ook een financiële verbondenheid. Te weten in de: • Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) • Vereniging Groningse gemeenten (VGG) Daarnaast zijn er ook een aantal stichtingen, waarin de gemeente deelneemt. • • •

Stichting bedrijvenpark Zuid Groningen Stichting Centrum voor de kunsten Groningen Stichting Essent Sustainability/Development

Notitie verbonden partijen Begin 2006 is de notitie “verbonden partijen” in de raad vastgesteld. In de notitie is de omvang van de verbonden partijen in beeld gebracht en weergegeven. In de nota zijn ook uitspraken over de aansturing van de gemeenschappelijke regeling gedaan, en

Zuid

over meer “SMART” maken van de doelstelling en de te bereiken resultaten, zodat dit de controle beter mogelijk maakt. We hebben de gemeenschappelijke regelingen aangeschreven om daar ook daadwerkelijk invulling aan te geven.

77

7.7. Grondbeleid Algemeen Om het grondbeleid in de gemeente de komende jaren gestalte te geven is een Nota Grondbeleid ontwikkeld. Hierin zijn verschillende door de raad gestelde aandachtspunten

geïmplementeerd. De Nota Grondbeleid geeft inzicht in welke rol de gemeente in welke situatie kan vervullen en welke instrumenten kunnen worden ingezet.

Belangrijke punten die in deze Nota aandacht hebben gekregen: - Relatie met bestaand beleid zoals Woonplan en Nota Instappen in de Ruimte; - Richtlijnen hoe om kan worden gegaan met het grondprijzenbeleid; - Aangeven hoe een actief en slagvaardig grondbeleid kan worden gevoerd als het gaat om voor de gemeente van belang zijnde strategische grondaankopen; - Faciliterend zijn, waarbij het bestemmingsplan en Woonplan instrumenten zijn die hierbij een rol spelen; - Samenwerkingsvormen met andere gemeenten en wooncorporaties op het gebied van de volkshuisvesting en ontwikkeling van bedrijfslocaties; - Samenwerking met projectontwikkelaars; - Bestaande eigendommen verkopen die geen relevantie hebben voor de toekomstige ontwikkelingen. Deze nota is door de raad vastgesteld in haar vergadering van april 2008. Het ligt in de planning de nota Grondbeleid in 2012 te actualiseren. Vervolgens zal deze aangepaste versie ter goedkeuring aan het College en de Raad worden voorgelegd. Een voorbeeld van een samenwerkingsvorm met een projectontwikkelaar, die momenteel loopt, is het centrum van Ter Apel. Met wooncorporatie Acantus wordt samengewerkt aan het woonplan, onderdelen ’t Heem-West te Ter Apel en locatie De Wit te Vlagtwedde. Het bestemmingsplan Rundehaven zal door projectontwikkelaar Schoonderbeek worden gerealiseerd, waarbij de gemeente faciliterend is. Een actief grondbeleid wordt gevoerd t.a.v. de bedrijfslocaties in ’t Heem te Ter Apel en

Sellingen Dorp te Sellingen. Daarnaast ook e voor het bestemmingsplan Oostersingel 3 fase te Vlagtwedde. De kavels (10 stuks) worden nogmaals te koop aangeboden (tot 0101-2012). De Stichting Bedrijvenpark Zuid Groningen, een samenwerkingsverband tussen de gemeenten Stadskanaal en Vlagtwedde verzorgt de exploitatie van het bedrijvenpark Zuid-Groningen naast Avebe te Ter Apelkanaal. Een uitbreiding met fase twee is in voorbereiding.

Financiële positie Er is één complex in exploitatie, n.l. “Revitalisering Centrum Ter Apel”, Op het bedrijventerrein ’t Heem te Ter Apel zijn nog 2 kavels te koop. Voor 1 kavel is concrete belangstelling. De kavels van het bedrijven-

terrein “Sellingen Dorp”, waar een combinatie van wonen en werken tot de mogelijkheden behoort zijn momenteel te koop. Vooralsnog is er geen belangstelling.

Tussentijdse winstneming Gelet op de huidige situatie m.b.t. de grondexploitaties is van winstneming geen sprake.

Bestemmingsreserve grondzaken: gebied van de ruimtelijke ordening. De reserve is opgebouwd door stortingen van de positieve exploitatieresultaten van afgesloten grondexploitaties en de jaarlijkse toevoeging van de rente.

De bestemmingsreserve Grondzaken is ingesteld om negatieve exploitatieresultaten en risico’s zoals waardevermindering van gronden op te vangen. Daarnaast is het de bedoeling de reserve aan te wenden voor het adequaat inspelen op ontwikkelingen op het

78

De stand van de reserve Grondzaken bedraagt per 1-1-2011:

€ 1.682.000

Onttrekking 2011: - Bijdrage ontwikkeling Centrum Ter Apel West

-/- €

550.000

- Aankoop pand Westerstraat t.b.v. kruising N33

-/- €

220.000

- Aankoop v.m. stelmakerij Dorpsstraat Sellingen

-/- €

110.000

- Bijdrage revitalisering Industrieterrein ’t Heem

-/- €

185.000

- rente 2011

+/+ €

48.000

- Verkoop gronden Bruilweg, Ter Apel

+/+ €

60.000

€

725.000

+/+ €

29.000

€

754.000

Toevoeging 2011:

Stand per 1 januari 2012 Toevoeging 2012: - rente 2012 Geprognosticeerde stand per 31 december 2012

Risico’s De risico’s met betrekking tot de grondexploitatie zitten met name in het complex “Overige Gronden” en het complex “Industrieterrein Dorp Sellingen”. Aan het complex “Overige Gronden” worden o.a. kosten van strategische aankopen toegerekend. Het betreft hier de totale kosten van de gronden welke voor het grondbeleid bij de gemeente in bezit zijn. Per 1 januari 2011 bedraagt het saldo van de totale kosten € 4.026.000. Deze gronden zijn in de staat van “Overige Gronden” per 1 januari 2011 gewaardeerd op € 3.471.000. Het tekort bedraagt derhalve € 555.000 (incl. het nadelige verschil m.b.t. de gronden voor het Bedrijventerrein Zuid Groningen van € 802.000*).

* De gemeente heeft een tweetal percelen grond in Ter Apelkanaal aangekocht die te zijner tijd voor de realisering van de 2e fase van het Bedrijventerrein Zuid Groningen aan de Stichting Bedrijventerrein ZuidGroningen worden overgedragen. De kosten van aankoop en bijkomende kosten (rentelasten, waterschapslasten, planontwikkeling, kosten bestemmingsplan etc.) bedragen per 1 januari 2011 € 3.279.000. Deze gronden zijn in de staat “Overige Gronden” gewaardeerd op € 2.477.000. Het verschil bedraagt derhalve € 802.000).

Strategische aankopen

Verkopen

De gemeente heeft de laatste jaren een aantal percelen grond strategisch aangekocht. Als deze gronden niet in een grondexploitatie zullen worden ingebracht zal de dekking t.z.t. vanuit de reserve dienen plaats te vinden.

De zogenaamde Bruilgronden aan de Bruilweg te Ter Apel zijn aangeboden tegen taxatiewaarde aan de huidige pachter. Grondoverdracht zal in 2011 plaatsvinden.

Het risico wordt veroorzaakt doordat er geen bindende afspraken zijn gemaakt met de toekomstige exploitant van de gronden en/of de gemeente Stadskanaal over de plicht tot afname, het tijdstip waarop en de prijs waartegen.

79

De gemaakte kosten voor de aanschaf van een aantal panden en gronden zijn: - Aankoop grond spoorbaan NS vastgoed te Ter Apel/Ter Apelkanaal

€ 35.000

- Aankoop grond Wedderstraat, Kaput te Vlagtwedde

€ 30.000

- Aankoop grond Wedderstraat, Smit te Vlagtwedde

€

- Aankoop grond Wedderstraat, Smit te Vlagtwedde

€ 40.000

- Aankoop perceel grond Eitens, Ekkelkamp te Vlagtwedde

€ 35.000

- Bisschopsweg 36 te Bourtange

€ 29.000

- Aankoop Witherenstraat 27 te Ter Apel Jeugdgebouw.

€ 185.000

7.000

€ 361.000 De aankoop van een perceel grond, betreffende de voormalige zuivering te Bourtange voor een bedrag van € 26.000,-- moet nog worden geëffectueerd (te passeren bij de notaris). Op deze grond is intussen een uitbreiding van de parkeergelegenheid gerealiseerd.

80

7.8. Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) Algemeen De Wmo heeft tot doel de burgers te laten participeren, de zelfredzaamheid te vergroten, zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen, etc. Binnen de Wmo worden 10 prestatievelden onderscheiden. 1. bevordering leefbaarheid en sociale samenhang in buurt en wijk 2. preventieve ondersteuning van jeugdigen en hun opvoeders 3. informatie, advies en cliëntondersteuning 4. ondersteuning mantelzorgers en vrijwilligers 5. algemene voorzieningen voor mensen met een beperking (fysiek en/of psychisch) 6. verlening van indiv. voorzieningen aan mensen met een beperking (fysiek en/of psychisch) 7. het bieden van maatschappelijke opvang, advies en steunpunten huiselijk geweld 8. bevordering openbare geestelijke gezondheidszorg 9. bevordering van verslavingsbeleid 10. aangepast wonen en wonen met zorg De Wmo biedt de gemeente de kans om vernieuwend en innovatief de verschillende beleidsterreinen op elkaar af te stemmen, om zo de grootst mogelijke synergievoordelen te bereiken. De raad heeft op 24 februari 2009 het Wmo-beleidsplan 2009– 2012 vastgesteld.

toereikend. Met name de kosten voor individuele voorzieningen drukken zwaar op de gemeentebegroting (prestatieveld 6: de oude Wvg-voorzieningen en Huishoudelijke Hulp). Daarom wordt bij de uitvoering en beleidsmatig stelselmatig gestreefd alleen echt noodzakelijke individuele voorzieningen te verstrekken. Tegelijkertijd moet worden opgemerkt dat op veel taken die vanuit het Rijk zijn opgelegd – zoals het verstrekken van hulp in de huishouding, woningaanpassingen en rolstoelen – niet zonder meer bezuinigd kan worden. Wel zijn er deelaspecten waarop een besparing bereikt kan worden. Bijvoorbeeld door het afsluiten van een contract voor hulpmiddelen dat niet meer gebaseerd zal zijn op het huren van bijvoorbeeld rolstoelen, maar het kopen daarvan, waarna ze in “bruikleen” worden gegeven. Het onderzoek hiernaar is in een vergevorderd stadium. Ook wordt nader bekeken in welke situaties aan de burger een eigen bijdrage gevraagd kan worden voor bepaalde individuele voorzieningen.

Omdat de Wmo per 1 januari 2007 mede van kracht werd om de uit de hand lopende zorgtaken van het Rijk te beteugelen, zal het geen verbazing wekken dat de door het Rijk beschikbaar gestelde middelen “niet overhouden”. Ook zal de vraag vanuit de burger naar ondersteuning toenemen als gevolg van de dubbele vergrijzing (dit is de demografische ontwikkeling waarin het aandeel van ouderen in de totale bevolkingsopbouw toeneemt, terwijl ze ook een steeds hogere leeftijd bereiken). Dit zal een extra claim blijven leggen op de gemeentelijke financiën. Op dit moment is de rijksvergoeding voor de kosten van de uitvoering van de Wmo niet

Beleidsontwikkelingen Gebiedsprogramma 2009 -2010 Stadskanaal – Vlagtwedde

Op basis van het provinciaal beleid “de Sociale Agenda 2009 – 2012” hebben de gemeenten Stadskanaal en Vlagtwedde en de provin-

cie Groningen, binnen de onderscheiden thema’s, de projecten (speerpunten) voor 2009 en 2010 vastgelegd in een programma.

81

Deze luiden als volgt: - begeleid wonen: alle jongeren hebben recht op een goede toekomst; - versterking hulpverleningsketen (12 – 23+) - analyse vraag en aanbod; - nieuwe methodieken; - Wmo-loketten, steunstee’s, Centrum voor Jeugd en Gezin en Veiligheid (CJGV’s): doorontwikkeling info, advies & ondersteuning; - integrale wijkaanpak; - vernieuwende bewonersinitiatieven in de gemeente Stadskanaal;

-

introductie integrale wijkaanpak in de gemeente Vlagtwedde; - preventieve aanpak (schadelijk) alcoholgebruik door de jeugd; - tegengaan polarisatie en radicalisering; - maatschappelijke opvang. De kosten van het gebiedsprogramma 2011 bedragen € 45.433 en zijn onderdeel van de begrotingspost Uitvoeringskosten Wmo (extern). Ook in 2012, het laatste jaar waarin het gebiedsprogramma in deze vorm geldt, bedraagt de gemeentelijke bijdrage € 45.433.

Mantelzorgondersteuning

In 2011 wordt een beleidsnota voor beide gemeenten (Stadskanaal/Vlagtwedde) opgesteld waarin de kaders worden aangegeven voor de mantelzorgondersteuning in de

komende jaren. Na een eenmalige Rijksbijdrage in de jaren 2008-2010 komt de bijdrage voor het Steunpunt Mantelzorg uit op het “oude niveau”, namelijk € 25.000 per jaar.

Huishoudelijke hulp

wat men niet kan) en te kijken naar de voorliggende voorzieningen. Inmiddels zijn de eerste resultaten zichtbaar. Werd in 2009 nog 13,6 uur zorg in natura verricht per huishouden per vier weken, in 2010 was dat 12,9 uur. We streven er naar dat deze tendens zich in 2011 en 2012 doorzet. Waar we minder invloed op hebben is de toename van het aantal huishoudens dat zorg aanvraagt.

Per 1 januari 2010 is de Huishoudelijke Hulp opnieuw aanbesteed; gezamenlijk met 3 andere gemeenten, (Vlagtwedde, Bellingwedde en Oldambt). In kwalitatief opzicht zijn we tevreden met de huidige dienstverlening. Verder wordt in het kader van de kanteling van de Wmo bij de toekenning van Huishoudelijke Hulp nog meer dan in het verleden het geval was gekeken naar wat burgers en hun sociale netwerk zelf kunnen (i.p.v. expliciet te letten op De Wmo-kanteling

Vanaf 1 januari 2007 is de Wet maatschappelijke ondersteuning van kracht. In eerste instantie werd deze nieuwe wet uitgevoerd zoals dat ook gangbaar was binnen de Wet voorzieningen gehandicapten ( Wvg) en de AWBZ. Op dit moment wordt landelijk - en in Westerwolde samen met de gemeenten Bellingwedde en Stadskanaal - gewerkt aan de zogenaamde Kanteling van de Wmo. De kern van deze nieuwe wijze van werken is het resultaat gericht werken.

De vraag is steeds: welk resultaat moet bereikt worden om een burger voor een bepaalde beperking te compenseren. Daarnaast wordt meer dan tot nu toe het geval is gekeken naar wat iemand zelf kan doen, wat het netwerk van die persoon kan, wat via een voorliggende voorziening geregeld kan worden en tot slot welke individuele voorziening - te verstrekken door de gemeente - gewenst is, om het gewenste resultaat te bereiken.

Financiën Integratieuitkering van het Rijk

De mei-circulaire 2011 geeft aan dat de integratieuitkering Wmo voor 2012 ten opzichte van 2011 voor onze gemeente stijgt met € 61.624. Volgens de achtereenvolgende circulaires van het Ministerie van Binnenlandse Zaken bedraagt de uitkering voor onze gemeente:

82

Integratieuitkering Wmo mei-circulaire 2009 september-circulaire 2009 november-circulaire 2009 juni-circulaire 2010 december-circulaire 2010 mei-circulaire 2011

2009 € 2.275.934 2.391.510 2.427.892

2010 € 2.341.310 2.416.295 2.351.302 2.378.143

2011

2012

€

€

2.247.609 2.374.541

2.436.165

Totalen Wmo (lasten en Baten) Lasten: Wmo-huishoudelijke hulp (H.H.) - uitvoeringskosten - Huishoudelijke Hulp - uitkering psychosociaal - subsidieregeling AWBZ, Stichting R’zijn - subsidieregeling AWBZ - apparaatskosten H.H.

€ 74.646 € 2.705.004 € 21.335 € 87.155 € 39.198 € 218.393 €

Overige Wmo-woonvoorzieningen - Vervoersvoorzieningen - Rolstoelen - Woonvoorzieningen

€ € € € € € € €

- Kapitaallasten duurzame woningaanpassingen - Apparaatskosten “overige woonvoorzieningen” - doorbelasting bezwaar en beroep

€ 3.145.731

500.734 136.349 115.710 752.793 32.602 785.395 220.486 7.036 € 1.012.917 € 4.158.648

Totaal lasten Baten: Wmo-huishoudelijke hulp (H.H.) - eigen bijdragen H.H. - rijksvergoeding Wmo H.H. - rijksvergoeding pakketmaatregel AWBZ

€ 265.000 € 2.436.165 € 90.000 € 2.791.165

Overige Wmo-woonvoorzieningen - Eigen bijdragen - Beschikbaar via gemeentefonds (€ 914.000 + 1,5%) - Beschikbaar personeelskosten uit alg. middelen - Beschikbaar bezwaar en beroep uit alg. middelen

€ € € €

20.000 927.710 220.486 7.036 € 1.175.232 € 3.966.397

Totaal baten

Het tekort op de “Huishoudelijke Hulp” bedraagt in totaal € 354.566. Op de “Overige Wmowoonvoorzieningen” zit een voordeel van € 162.315. Per saldo bedraagt het tekort op de Wmo dus € 192.251, waarvan dekking binnen de Algemene middelen plaats vindt. Een aanzienlijk gunstiger perspectief dan voorgaand jaar. Dit kan met name worden toegeschreven aan een hogere Rijksvergoeding voor H.H. en het “stabiliseren” van de kosten op het niveau van 2011. Daarnaast is het voordeel op de “Overige Wmo-woonvoorzieningen” voornamelijk toe te schrijven aan een “gunstige aanbesteding”. De reserve Wmo bedraagt per 1 januari 2012 € 686.009.

83

7.9. Krimpparagraaf Inleiding Volgens uitgebrachte rapporten zullen belangrijke demografische ontwikkelingen de komende jaren ook niet aan de gemeente Vlagtwedde voorbij gaan. De gemeente anticipeert op deze ontwikkelingen door het onderwerp integraal op de beleidsagenda te plaatsen. Samen met de andere OostGroninger gemeenten en de provincie Groningen, wordt geprobeerd om tijdig en adequaat te reageren op de gevolgen van demografische ontwikkelingen (de bevolkingsdaling, de vergrijzing en de ontgroening). De gemeente participeert in de uitwerking van het Regionaal Woon- en Leefbaarheidsplan Oost-

Groningen, waarbij de provincie Groningen een coördinerende rol vervult. Inmiddels is dit plan gereed en kan op korte termijn een aanvang worden gemaakt met de uitvoering van het hier in opgenomen actieplan. De gemeente Vlagtwedde heeft daarnaast een projectgroep in het leven geroepen die de problematiek inzichtelijk moet maken en moet aansturen op een realistisch plan van aanpak. Hierbij wordt een integrale benadering gekozen, waarbij zowel de “harde” (wonen) als de “zachte” (leefbaarheid) aspecten worden meegenomen.

Krimpmaatstaf De verschillende overheden hebben in het kader van deze demografische ontwikkelingen budgetten beschikbaar gesteld om krimpbeleid mogelijk te maken. Zo heeft het Rijk in het Gemeentefonds vanaf 2011 een tijdelijke krimpmaatstaf voor 5 jaar ingebouwd. Niet alle gemeenten in de drie provincies komen in aanmerking voor de krimpmaatstaf. Het betreft alleen gemeenten waarvan het inwoneraantal

in het uitkeringsjaar tenminste één procent lager ligt dan zeven jaar ervoor. Vanaf één procent bevolkingsdaling begint de teller te lopen: € 397,63 (als basis) per ‘verloren inwoner’ die aan de criteria voldoen. Het totale bedrag van deze herverdeling binnen het gemeentefonds is 14,8 miljoen euro.

Wat betekent dit voor de gemeente Vlagtwedde Op basis van de hiertoe ontwikkelde criteria voor uitkering maakt ook onze gemeente

aanspraak op de krimpmaatstaf. Cijfermatig laat zich dit als volgt vertalen:

Vergelijking van het inwoneraantal in het uitkeringsjaar verminderd met het inwoneraantal van 7 jaar geleden minus 1 % levert het volgende beeld op: • • • • •

2011 – 2004 2012 – 2005 2013 – 2006 2014 – 2007 2015 – 2008

16.290 16.325 16.325 16.325 16.325

-/- (16.973 x 0,99 = 16.803) -/- (16.525 x 0.99 = 16.359) -/- (16.612 x 0,99 = 16.446) -/- (16.600 x 0,99 = 16.434) -/- (16.325 x 0,99 = 16.162)

Deze tijdelijke maatstaf beloopt in: 2011 - 513 inw. x € 397,63 (in basis) x 1,527 (accres) 2012 - 34 inw. x € 397,63 (in basis) x 1,532 (accres) 2013 - 121 inw. x € 397,63 (in basis) x 1,503 (accres) 2014 - 109 inw. x € 397,63 (in basis) x 1,488 (accres) 2015 - 0 inw. x € 397,63 (in basis) x 1,454 (accres) We moeten ons overigens wel realiseren dat een daling van de bevolking ook een negatieve impact heeft op de algemene

= = = = =

-/-/-/-/+

513 34 121 109 163

is € 311.648 (afgerond conform juni.circ.). is € 21.168 is € 72.242 is € 64.492 is €

0

uitkering. De “extra” krimpuitkering is dus ook een compensatie voor het verlies aan middelen uit de Algemene uitkering.

84

De basis voor de berekening De oorzaak van de hogere uitkering in 2011 heeft te maken met het feit dat in 2004 de asielzoekers nog mochten worden meegeteld bij de bepaling van het inwonersaantal. Ons inwoneraantal is toen bepaald op 16.973. Vanaf 2005 mocht dat niet meer. Het inwonersaantal zakte toen naar 16.525. Op dit moment (medio 2011) hebben we een inwoneraantal van ruim 16.300. Probleem is nu of we de asielzoekers wel meetellen of niet. Nadat asielzoekers een half jaar in onze gemeente verblijven dienen wij deze mensen verplicht op te nemen in onze gemeentelijke basisadministratie (GBA). Daarnaast hebben

we te maken met demografische ontwikkelingen in deze regio. Uitgaande van de prognose van de bevolkingsopbouw van het CBS (statline. cbs.nl) dalen we tot 2015 met 77 inwoners per jaar. Bij de berekening van het verwachte inwonersaantal per 1 januari 2012 is door ons met beide gegevens rekening gehouden. We verwachten een inwonersaantal per 1 januari 2012 van 16.325. Op basis van de toename (asielzoekers) en de verwachte bevolkingsdaling verwachten we de jaren daarna (tot 2015) een stabilisatie van het inwonersaantal. Dat is dan ook de basis voor de tabel zoals hiervoor is afgebeeld.

Onderzoek Na vijf jaar moet er een duidelijk beeld zijn van de financiële gevolgen van bevolkingsdaling voor gemeenten. Hiervoor wordt onderzoek gedaan bij de gemeenten die extra geld krijgen. Het Ministerie van BZK vraagt de gemeenten om met ingang van 2011 op vrijwillige basis in hun begrotingen en rekeningen een “krimpparagraaf” op te nemen. Een “krimpparagraaf” kan namelijk een goed instrument zijn voor het formuleren van een integrale visie op de aanpak van de gevolgen van krimp.

reeks van “krimpparagrafen” kan vervolgens een goed beeld ontstaan van de kosten. Het actieplan bevolkingsdaling specificeert drie soorten financiële gevolgen: • kosten van herstructurering woningvoorraad (herstructureringskosten); • kosten herinrichting openbare ruimte (herinrichtingskosten); • kosten van concentratie van voorzieningen (concentratiekosten). Het ministerie van BZK verzoekt ons om bij het inrichten van de krimpparagraaf deze driedeling te hanteren. De looptijd van het onderzoek is evenals bij de krimpmaatstaf 5 jaar.

Daar de kosten op meerdere beleidsterreinen/ programma’s van een gemeente betrekking kunnen hebben, dienen de deelnemende gemeenten met ingang van 2011 in zowel begroting als jaarrekening een “krimpparagraaf” op te nemen. Op basis van een Herstructureringkosten woningvoorraad De herstructurering van de woningvoorraad als consequentie van de daling van de oorspronkelijke bevolking is een geleidelijk proces. Er is sprake van een toename +/- 40% van de groep senioren (65+) in de gemeente Vlagtwedde tot 2030 (bron CBS) Daardoor ontstaat er een vraag naar een ander type woningen. Tot voor kort was het ideale type seniorenwoning gestapelde appartementen in de huur. (95% van de voorraad seniorenwoningen). Ondanks de grotere behoefte aan seniorenwoningen binnen de gemeente Vlagtwedde is er sprake van moeilijke verhuurbaarheid, zelfs leegstand, van een deel van de bestaande gestapelde voorraad seniorenwoningen. Vanuit deze perceptie en het gegeven dat voor de lange termijn er jaarlijks tot 2040 meer vragers naar seniorenwoningen zullen zijn, is er inmiddels een onderzoek gestart naar de bestaande voorraad seniorenwoningen en naar de

consequenties woningen.

voor

de

goedkope

koop-

In dit kader willen wij op dit moment ook wijzen op het project ‘Waardebehoud onroerend goed Oost-Groningen’. Hierbij zijn VNO-NCW Noord, Rabobank Zuid en Oost Groningen, woningcorporaties Lefier en Acantus, de provincie Groningen en de gemeenten Stadskanaal en Vlagtwedde in bespreking over de vorming van een fonds dat zogenaamde ‘ruilverkaveling’ met particuliere woningeigenaren mogelijk moet maken. Hierbij is het doel dat de leefbaarheid moet worden ondersteund door de negatieve effecten van verpauperde particuliere woningen op de waardeontwikkeling in een gebied tegen te gaan. Particulieren die niet meer kunnen investeren in hun goedkope (en in de ogen van de markt verpauperde) woning, worden in de gelegenheid gesteld om te verhuizen naar een

85

huur- of koopwoning van de corporatie. Het college van Vlagtwedde heeft op 27 september jl. besloten te participeren in de pilot van 3 jaar welke hopelijk een positieve wending kan

geven aan de verwachte demografische ontwikkelingen en de stagnerende woningmarkt.

Herinrichtingskosten openbare ruimte Deze kosten hebben betrekking op het aanpassen van de openbare ruimte zodat deze openbare ruimte meer geschikt is voor senioren zonder de andere bevolkingsgroepen tekort te doen. Er moet vooral gelet worden op toegankelijkheid, bereikbaarheid en vrije tijds-

besteding. Concreet moet er gedacht worden aan verbetering van trottoirs, meer toegankelijk groen (bijvoorbeeld het ontwikkelen van Moekesgat in Ter Apel), verbeteringen van het openbaar vervoer e.d.

Concentratiekosten van Voorzieningen Dit is, naast het onderdeel wonen, een belangrijk onderdeel van het Regionaal Woon en Voorzieningenplan. Het betreft hier voorzieningen waar het lokaal bestuur invloed op heeft. Dus scholen, sportvoorzieningen, buurt/dorpshuizen,

86

steunstee’s etc. Ook op dit vlak is onze gemeente in ontwikkeling. Zo wordt er op dit moment in samenwerking met diverse maatschappelijke partners hard gewerkt aan de realisatie van een multifunctionele accommodatie in Sellingen.

8. Bijlagen

87

1. Staat van reserves en voorzieningen ====k^^j=obpbosb=L=sllowfbkfkd

p=q=^=^=q==s=^=k==a=b==o=b=p=b=o=s=b=p==b=k==s=l=l=o=w=f=b=k=f=k=d=b=k _=b=d=o=l=q=f=k=d===O=M=N=O jûfjrj pîal=_bdfk _fg_lbhfkd sbojbboabJ sbojfkabJ s^k=ab= afbkpqg^ô obkqb ofkdbk ofkdbk obpbosb QIM=B

oìÄêáÉâ=Î=^äÖÉãÉåÉ=êÉëÉêîÉë=îLÇ=~äÖÉãÉåÉ=ÇáÉåëí N p~äÇáêÉëÉêîÉ======================================EãáåK=UKMMMKMMMF O ^äÖÉãÉåÉ=êÉëÉêîÉ=============================EãáåK=OKORMKMMMF pìÄíçí~~ä=êìÄêáÉâ=^ = oìÄêáÉâ=_I=_ÉëíÉããáåÖë=êÉëÉêîÉë=îLÇ=~äÖÉãÉåÉ=ÇáÉåëí N _KoK=êÉÅêÉ~íáÉ=Éå=íçÉêáëãÉ O _KoK=ëéçêí=áåÅäìëáÉÑ=òïÉãÄ~ÇÉå P _KoK=é~êíáÅáé~íáÉÑçåÇë=áåÇìëíêáÉîÉëíáÖáåÖ Q _KoK=îÉêî~åÖáåÖ=ãÉìÄáä~áê=l_p R _KoK=îÉêî~åÖáåÖ=äÉÉêãáÇÇÉäÉå=l_p S _KoK=f`q=lK_KpK T _KoK=dl^ U _KoK=låÇÉêïáàëÜìáëîÉëíáåÖ=l_p=H=__p V _KoK=ÄáàòçåÇÉêÉ=Äáàëí~åÇ NM _KoK=Å~íÉÖçêá~äÉ=ÄáàòçåÇÉê=Äáàëí~åÇ NN _KoK=Öä~ÇÜÉáÇëÄÉëíêáàÇáåÖ NO _KoK=ÉÖ~äáëÉêáåÖ=~ìíçã~íáëÉêáåÖ NP _KoK=tjl=EãáåKORMKMMMF NQ _KoK=çéî~åÖ=îäìÅÜíÉäáåÖÉå NR _KoK=çåíïáââÉäáåÖ=ïççåéä~ååÉå NS _KoK=éÉêëçåÉÉäëÄÉäÉáÇ=l_p NT _KoK=åáÉìïÄçìï=ÄáÄäáçíÜÉÉâ NU _KoK=Äçìï=àÉìÖÇÅÉåíêìã=qÉê=^éÉä NV _KoK=áåâçãÉåëÇÉÉä=tÉí=ïÉêâ=Éå=Äáàëí~åÇ OM _KoK=Öêççí=çåÇÉêÜçìÇ=ïÉÖÉå ON _KoK=_`c OO _KoK=~ÅíKàÉìÖÇ=NO=íçí=ON=àêK OP _KoK=Åìäíììê=Éå=ëéçêí OQ _KoK=ÖêçåÇò~âÉå OR _KoK=åáÉìïÉ=ÄÉäÉáÇëïÉåëÉå=l_p OS _KoK=~~åÖÉÖ~åÉ=îÉêéäáÅÜíáåÖÉå OT _KoK=òçêÖÑçåÇë=_~ëáëçåÇÉêïáàë OU _KoK=ê~áäîÉêÄáåÇáåÖ=bããÉå=îá~=qÉê=^éÉä OV _KoK=çåÇÉêåÉãáåÖëê~~Ç PM _KoK=âêáãéã~~íêÉÖÉäÉå PN _KoK=`l^=ÖÉäÇÉå PO _KoK=îÉêÄêÉÇáåÖ=kPP=^ëëÉåJwìáÇÄêçÉâ PP _KoK=krm=ÖÉäÇÉå=ESOVNMNMFI=ãÉáÅáêÅìä~áêÉ=OMNN pìÄíçí~~ä=êìÄêáÉâ=_ =

lsbo_lbhfkd= qrppbk obpbosbp

^coljfkd obpbosbp=

pîal==bfkab afbkpqg^ô

==_bpm^ôab= ==obkqb=Q=B

= UKMMMKMMM NPKRPMKMNT ONKRPMKMNT

NUMKMMM PRMKMMM NQMKMMM ORMKMMM VPMKMMM

RQNKOMN RQNKOMN

PMRKQVS PRKMMV TPKTNQ PNKQMP POKNPT PSKQMU VSKPMT PKUUVKQPS M POPKOOQ NTKOMR OQPKMOM SUSKMMV ONOKOQU NKRMSKRVV OMT M M NKNOUKSTQ VMNKTUU QOQKMNP OTKUQT NNKPRU NKTQVKQVT NQKTOM RSPKMPQ NPPKOUM PUQKUMM PVKVNV POMKMMR M NRSKMMM

NOKOOM NKQMM OKVQV NKORS NKOUR NKQRS PKURO NRRKRTT

NPKPQPKPRT

RPPKTPP

NOKVOV SUU VKTON OTKQQM UKQVM SMKOSQ U

QRKNQT PSKMTO NSKVSN NKNNQ QRQ SVKVUM RUV OOKRON RKPPN NRKPVO NKRVT NOKUMM

NRKQSM

NQKRPQ VVKMTQ SRKTTO

NMKMMM OQKMTN VVKMTR QQKNNP ROKMQM SRKMMM

QQKRPV NSKVUM NVKRMT ONR

PSMKUMT

NSKNTS RMKMMM

PMMKMMM SKOQM

88

UKMMMKMMM NPKTUUKMUQ ONKTUUKMUQ

OUPKNPQ OUPKNPQ

PMKOUQ SPRKUPV

SVNKUMU

SRKMMM JSRKMMM

PPPKNTS PSKQMV SSKSSP OPKNOO PPKQON RVKROP NMMKNRV PKVVOKVTP M OTNKNRP SOKQPO OPRKTSN TNPKQQV OMNKOPN NKRSSKUSP M M M UNPKMNQ VPTKUSM QQMKVTQ OUKVSN NNKUNO NKUNVKQTT PNKQUR RURKRRR NUUKSNN QMMKNVO QNKRNS PPOKUMR PMMKMMM NSOKOQM PMKOUQ NPKUONKNON

POMKMMM POMKMMM

====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ======

====== ======

====k^^j=obpbosb=L=sllowfbkfkd

p=q=^=^=q==s=^=k==a=b==o=b=p=b=o=s=b=p==b=k==s=l=l=o=w=f=b=k=f=k=d=b=k _=b=d=o=l=q=f=k=d===O=M=N=O jûfjrj pîal=_bdfk _fg_lbhfkd sbojbboabJ sbojfkabJ s^k=ab= afbkpqg^ô obkqb ofkdbk ofkdbk obpbosb QIM=B

oìÄêáÉâ=Ì=sççêòáÉåáåÖÉå=îLÇ=~äÖÉãÉåÉ=ÇáÉåëí N sççêòáÉåáåÖ=~ÅÜíÉêÖÉëíÉäÇÉ=äÉåáåÖ=q~ââÉåâ~ãé }} O sççêòáÉåáåÖ=êÉåíÉäçòÉ=äÉåáåÖ=_ÉÇêKé~êâ=wKJdêçåáåÖÉå P sççêòáÉåáåÖ=Öêççí=çåÇÉêÜçìÇ=jc^ Q sççêòáÉåáåÖ=ïÉêâÇÉÉä=tt_ R sççêòáÉåáåÖ=éÉåëáçÉåÉå=ïÉíÜçìÇÉêë S sççêòáÉåáåÖ=Öêççí=çåÇÉêÜçìÇ=l_p T sççêòáÉåáåÖ=ëìÄëáÇáÉë=ëéÉÅáÑáÉâÉ=ÄÉëíÉÇáåÖ U sççêòáÉåáåÖ=Öêççí=çåÇÉêÜçìÇ=ïçåáåÖÉå=îãK=ïçåáåÖÄÉÇêáàÑ V sççêòáÉåáåÖ=áåëí~åÇÜçìÇáåÖ=ÄêìÖÖÉå=Éå=çÉîÉêë NM sççêòáÉåáåÖ=êÉáåáÖáåÖLáåëéÉÅíáÉ=êáçäÉêáåÖ=EÖêççí=çåÇÉêÜçìÇF NN sççêòáÉåáåÖ=Öêççí=çåÇÉêÜçìÇ=ÖÉãÉÉåíÉäáàâÉ=çÄàÉÅíÉå NO sççêòáÉåáåÖ=îÉêî~åÖáåÖ=êáçäÉêáåÖ NP sççêòáÉåáåÖ=ëéê~~âã~âÉåÇ NQ sççêòáÉåáåÖ=íê~àÉÅíÄÉÖÉäÉáÇáåÖ NR sççêòáÉåáåÖ==çåÇÉêïáàë~ÅÜíÉêëí~åÇÉå=ÄÉäÉáÇ=OMNNJOMNQ pìÄíçí~~ä=êìÄêáÉâ=` = oìÄêáÉâ=aI=oÉëÉêîÉë=Éå=sççêòáÉåáåÖÉå=í~ââÉå=î~å ===========ÇáÉåëíI=ÄÉÇêáàîÉå=Éå=ÇÉêÇÉå N ^äÖÉãÉåÉ=oÉëÉêîÉ=oKpKdK O oÉëÉêîÉë=ÜÉêï~~êÇÉêáåÖÉå=oKpKdK==G P _ÉëíÉããáåÖëêÉëÉêîÉë=oKpKdK=Eã~ñK_o=mÉêëçåÉÉä==UTRKMMMF Q sççêòáÉåáåÖÉå=tt=îÉêéäáÅÜíáåÖ R sççêòáÉåáåÖÉå=oK=pK=dK pìÄíçí~~ä=êìÄêáÉâ=a = oìÄêáÉâ=bI=dÉÄçåÇÉå=EÄÉëíÉããáåÖëJFêÉëÉêîÉë=îLÇ ===========~äÖÉãÉåÉ=ÇáÉåëí N dÉÄK=^äÖÉãÉåÉ=êÉëÉêîÉ O dÉÄK=_KoK=âáåÇÉêçéî~åÖ P dÉÄK=_KoK=ëéçêí=áåÅäK=òïÉãÄ~ÇÉå Q dÉÄK=_KoK=êÉÅêÉ~íáÉ=Éå=íçÉêáëãÉ R dÉÄK=_KoK=ÖêçåÇò~âÉå S dÉÄK=_KoK=~ÅíK=gÉìÖÇ=NO=íçí=ON=à~~ê pìÄíçí~~ä=êìÄêáÉâ=b = qçí~~ä=êìÄêáÉâ=Î_IÌ=a=Éå=b

=

NKMTPKPRU NQNKNOS PMKSQN NTMKMMM URMKVVT OSTKTMV ONMKMRP NRPKPRV TKMVQKQRM OORKQPN SUPKRPS UNQKMSV VUKRSV NMMKSTO PQMKQQU NOKORQKQNT

QRTKMMM TRKUMM

OUQKTOM RSKQMP

QRTKMMM VKMVQ

UKRUN NQVKNUS

UUOKUVU VMKMMM NTMKMMM OKMNSKUON

VMKMMM TNPKUSN

lsbo_lbhfkd= qrppbk obpbosbp

^coljfkd obpbosbp=

pîal==bfkab afbkpqg^ô

==_bpm^ôab= ==obkqb=Q=B

NKMTPKPRU NQNKNOS PMKSQN NTMKMMM VNTKTMP OSTKTMV ONMKMRP NQQKTTU TKOOVKVUQ OUNKUPQ SUPKRPS NKSVSKVST VUKRSV NMMKSTO RNMKQQU NPKRRTKPTT

QOKVPQ RKSQR NKOOS SKUMM PQKMQM NMKTMU UKQMO SKNPQ OUPKTTU VKMNT OTKPQN POKRSP PKVQP QKMOT NPKSNU QVMKNTT

SOTRMMGG M

M

M

M

M

M

NKRRRKMOV OKOSR NONKNSR TRKVUM NVKQUM PVKOSV NKUNPKNUU QUKVQMKVTV

NKMTQKVPQ

89

OKSROKSSM

OORKMPU NKNPR TKNOT PKNPN NVKQUM NKUTM ORTKTUN

NKPOVKVVN NKNPM NNQKMPU TOKUQV PTKPVV NKRRRKQMT

SOKOMN VN QKUQT PKMPV TTV NKRTN TOKROU

NKVQSKRUQ

RMKTONKVUV

UUOKTMQ

2. Liquiditeitsplanning OVERZICHT LIQUIDITEITSPLANNING 2012 JAN BEGIN SALDI * ONTVANGSTEN - belastingen - rijksuitkeringen Samenleving - Alg. uitkering - overige ontvangsten

UITGAVEN - crediteuren betalingen - salarissen - personeel - salarissen - onderwijs - afdr. belastingdienst - investeringen - uitkeringen WMO+wvg

FINANCIEEL - rente afl. betalingen - rente ontvangst - kasgeldleningen + - kasgeldleningen - Grondexploitatie - Compensatiefonds

11.749.378

FEB 10.984.398

APRIL 9.819.395

MEI

JUNI

10.761.853

10.541.928

JULI 11.451.750

AUG 12.924.208

SEP 12.462.149

OKT 11.864.888

NOV 11.070.022

DEC 10.423.241

316.103

25.000

324.850

1.829.100

408.350

1.829.100

408.350

329.850

329.850

329.850

329.850

329.850

1.400.000 1.200.000 96.036 3.012.139

1.400.000 1.200.000 270.595 2.895.595

1.400.000 1.200.000 152.883 3.077.733

1.400.000 1.200.000 106.727 4.535.827

1.400.000 2.500.000 326.594 4.634.944

1.400.000 1.200.000 150.558 4.579.658

1.400.000 1.200.000 801.777 3.810.127

1.400.000 1.200.000 86.602 3.016.452

1.400.000 1.200.000 89.833 3.019.683

1.400.000 1.200.000 104.545 3.034.395

1.400.000 1.200.000 97.017 3.026.867

1.600.000 650.000 132.729 2.712.579

2.455.600 378.000 193.000 250.000 295.519 250.000 3.822.119

2.155.600 378.000 193.000 250.000 287.019 250.000 3.513.619

2.161.250 378.000 193.000 250.000 408.869 250.000 3.641.119

2.155.600 378.000 193.000 250.000 420.769 250.000 3.647.369

2.885.600 622.000 325.000 390.000 382.269 250.000 4.854.869

2.139.574 378.000 193.000 250.000 568.669 250.000 3.779.243

2.405.600 378.000 193.000 250.000 365.069 250.000 3.841.669

2.105.600 378.000 193.000 250.000 444.169 250.000 3.620.769

2.111.250 378.000 193.000 250.000 434.694 250.000 3.616.944

2.405.600 378.000 193.000 250.000 423.069 250.000 3.899.669

2.105.600 378.000 193.000 250.000 409.820 250.000 3.586.420

2.506.250 577.000 195.000 350.000 380.645 250.000 4.258.895

93.000

54.000

125.851

54.000

11.251

16.407

16.408

65.629

70.408

-87.228

76.880

11.070.022

10.423.241

8.953.805

-87.228 45.000

54.000

16.407

16.407 1.450.000

45.000

EIND SALDI

MRT 10.366.374

10.984.398

10.366.374

16.407

54.000

9.819.395

10.761.853

10.541.928

90

109.407

1.504.000

142.258

11.451.750

12.924.208

12.462.149

11.864.888

3. Overzicht recapitulatie programma/productgroepen Begrotingsjaar 2012 Nr. Programma 1

BURGER EN BESTUUR

Lasten 3.657.819

Baten

Omschrijving product

Lasten

336.840 Bestuursorganen

978.047

Bestuursondersteuning

2

VEILIGHEID

1.013.871

1.737.188

RUIMTE

9.169.779

Activiteiten Raad en -fracties Raadscommissies Burgemeester Wethouders

Lasten

233.762 396.954

12.400 Voorlichting en representatie Gemeentelijke internetsite Beleidscyclus Secretariaat ambtelijk management Voormalig personeel Beleidsadvisering Rechtsbescherming Handhaving algemeen Advisering bestuur Algemeen directeur / gemeentesecretaris Directeur/loco-secretaris Beleidsontwikkeling P&O Ondernemingsraad

254.785 117.601 450.622 22.700 72.318 40.892 86.352 107.532 189.988 129.192 119.971 47.780 97.455

Burgerlijke stand Gemeentelijke basisadministratie Straatnaam en huisnummering Nationaliteitswetgeving Reisdocumenten Rijbewijzen Kadaster

90.690 207.182 8.077 7.911 68.612 63.155 69.258

514.885

Verkiezingen

20.076

Verkiezingen

20.076

Baten secretarieleges burgerzaken

89.383

269.420 Baten secretarieleges

89.383

Bestuurlijke samenwerking

46.845

Bestuurlijke samenwerking en internationale cont.

500 11.900

269.420

46.845

Bestuursondersteuning raad en rekenkamer(functie)

132.419

Lijkbezorging

138.976

55.020 Lijkbezorging Baten lijkbezorging

138.976

800.837

86.924 Brandweer Brandweergarage Ter Apel Brandweergarage Vlagtwedde Rampenbestrijding

622.881 36.378 46.914 94.664

51.205 Veiligheidsbeleid Vertrekcentrum/Huis van bewaring Vergunningen APV en bijz. wetten

132.451 17.435 63.148

41.205

14.123 Verhardingen, algemeen Bermen en sloten Wegbeplantingen Openbare verlichting Straatmeubilair Bruggen Overige voorzieningen wegen Gladheidbestrijding Inritten Verhardingen, asfalt Verhardingen, klinkerwegen Verhardingen, zandwegen Verhardingen, rijwielpaden

137.045 470.883 406.372 305.664 25.332 477.319 10.867 80.458 3.302 276.353 179.500 69.384 78.231

9.415

138.129 Brandweer en rampenbestrijding

213.034

4.874.665 Wegen, straten en pleinen

2.520.710

91

Raadsgriffier

Baten

347.331

Burgerzaken

Openbare orde en veiligheid

3

Baten

132.419 20 55.000

39.416 47.508

10.000

4.708

Begrotingsjaar 2012 Nr. Programma

Lasten

Baten


Lasten

Verkeer

222.203

Openbaar vervoer

5.008

Economische zaken

168.679

Overige agrarische zaken, jacht en visserij 1.049.028

12.149.117

Verkeersmaatregelen Openbaar vervoer 41.700 Contacten bedrijfsleven en p.r. en aquisitie Bedrijvenpark Zuid-Groningen Exploitatie kwekerij Markt Ter Apel Markt Vlagtwedde Baten marktgelden

Lasten

915 Natuurbescherming Openbaar groen

5.008 76.732 39.542 3.345 32.392 16.668

515

1.049.028

1.848.406 Afval, algemeen Afval, kwijtschelding Baten reinigingsrechten en afvalstoffenheffing

1.526.906 60.000

Riolering

2.120.037

2.524.923 Riolering Riolering, kwijtschelding Rioolrechten

2.118.537 1.500 2.524.923

432.677

Algemeen milieubeleid Milieuwetgeving Controle en handhaving milieu Bodembeheer Ongediertebestrijding Afvoer kadavers

123.258 132.989 116.990 16.381 37.055 6.004

Ruimtelijke ordening

332.787

Algemeen ruimtelijke ordeningsbeleid Bestemmingsplannen Controle en handhaving ruimtelijke ordening

108.742 160.555 63.490

Volkshuisvesting

665.692

66.052 2.599.907

Werkgelegenheid

9.163.669

Maatschappelijke begeleiding en advies

385.541

92

66.052 Grondexploitatie

915

1.848.406

Milieu

10.310.002 Bijstandsverlening

14.400

27.300

1.586.906

378.031 Woningen voormalig woningbedrijf Algemeen volkshuisvestingsbeleid Volkshuisvestingswetgeving Controle en handhaving volkshuisvesting Woonplan Bouwvergunningen

Baten

222.203

Afval

Grondexploitatie WERK EN INKOMEN

Activiteiten

515 Jacht en visserij

Openbaar groen

4

Baten

15.807 158.789 411.064 63.308 16.724

15.807 48.224

314.000 66.052

66.052

1.516.002 Algemene bijstand Bijzondere bijstand Bijstand zelfstandigen Verhaal en terugvordering Fraudebestrijding Inkomensvoorzieningen

1.897.174 355.817 167.360 34.086 34.582 110.888

1.400.000

8.754.000 Sociale werkvoorziening Reintegratiebeleid

8.530.765 632.904

8.254.000 500.000

40.000 Schuldhulpverlening Vluchtelingen Wet inburgering nieuwkomers Participatieregeling

176.955 11.630 91.217 105.739

116.002

40.000

Begrotingsjaar 2012 Nr. Programma 5

ZORG

Lasten 5.520.140

Baten


Lasten

3.144.249 Maatschappelijke begeleiding en advies

4.844.457

Sociaal cultureel werk

54.014

Volksgezondheid

6

TOERISME EN CULTUUR

3.461.820

621.669

220.617 Openbare bibliotheek

Baten

Activiteiten

2.850.608 Algemeen maatschappelijk werk Wet maatschappelijke ondersteuning Algemene Uitkering WMO Ouderenbeleid Buurtwerk 293.641 Volksgezondheid Centra voor jeugd en gezin (jeugdgezondheidszorg) Centra voor jeugd en gezin (onderdeel WMO)

Lasten 237.424 4.158.648 448.385

555.603

Openbare biliotheek

555.603

292.721

Muziekschool Overige vormings- en ontwikkelingswerk

265.566 27.155

Sport

836.143

Zwembaden

444.486

Groene sportvelden en terreinen

383.006

103.790 Zwembad Ter Apel Zwembad Sellingen 34.370 Sportterreinen, algemeen Sportterrein, Vlagtwedde Sportterrein, Sellingen Sportterrein Bourtange Sportterrein 't Heem Sportterrein, Jipsingbourtange

10.599 30.500 8.120 15.250

252.765 191.721

51.900 51.890

141.390 31.750 39.272 10.459 133.269 26.866

8.740 4.760 1.770 13.400 5.700

218.912

Kunst en cultuur

218.912

Oudheidkunde/musea

400.483

13.993 Vesting Bourtange Kloosterenclave Ter Apel Oorlogsmonumenten Molen Ter Haar Molen Bourtange Overige monumenten

348.734 14.430 11.231 15.691 8.784 1.613

Recreatie en toerisme

330.466

93

177.019 116.622

107.983 219.918 174.180 91.760 34.804 40.088 37.561 26.310 36.793 5.141 3.539 250 9.283 48.533

Kunst en cultuur

2.745 Algemeen recreatie- en toerismebeleid Kampeerterreinen VVV Vaarrecreatie

285.000 2.526.165 39.443

54.014 203.233 301.814 116.622

Vormings-en ontwikkelingswerk

65.719 Sport algemeen Sporthal Ter Apel Sportzaal Vlagtwedde Gymnastieklokalen, algemeen Gymnastieklokaal De Vlinder Gymnastieklokaal Kapelweg Gymnastieklokaal Sellingen Gymnastieklokaal Bourtange Gymnastieklokaal Ter Apelkanaal Ov. Sportvoorzieningen en accomodaties, algemeen Tennisbanen IJsbaan Dr. Mansholtsportpark Speelweiden

Baten

240.001 24.149 33.338 32.978

370 355 525

13.993

2.745

Begrotingsjaar 2012 Nr. 7

Programma EDUCATIE

Lasten 7.443.548

Baten


Lasten

4.322.395 Openbaar basisonderwijs

4.519.501

FINANCIëN

1.673.367

3.467.000 63.103 35.000 47.685 67.174 155.265 61.003 46.242

401.062

Lokaal bestuurlijke onderwijstaken

881.925

176.500 Bestuurlijke onderwijstaken algemeen Schoollogopedie Schoolbegeleiding Leerlingenvervoer

367.189 134.824 6.053 373.859

170.000

Volwasseneneducatie

114.827

111.700 Volwasseneneducatie

114.827

111.700

Sociaal cultureel werk

396.378

377.317 10.322 2.299 2.139 4.301

1.725

21.268.963 Leningen en beleggingen

226.967

Belastingen

165.801

Algemene uitkeringen

8.179

Algemene lasten en baten

52.763 RSG Ter Apel, algemeen RSG Ter Apel, huisvesting

1.725 Jeugdbeleid Jeugdgebouw Jeugdgebouw Jeugdgebouw Jeugdgebouw

1.710.773

44.615.860

44.089.461

94

Bourtange Sellingen Ter Apel de Pitt Hebe (vm Abdij)

234.370 Nutsbedrijven Financiering Deelnemingen

601.474 7.078 4.969 2.716 28.482 1.270 1.270 32.065 1.365 223.981 1.621

52.763

6.500

185

37.050

211.000 23.370

2.175.890 Geldleningen en uitzettingen langer of gelijk aan

2.175.890

1.851.104 Baten onroerende zaakbelasting gebruikers Baten onroerende zaakbelasting eigenaren Baten Forensenbelasting Baten toeristenbelasting Lasten heffing en invordering gem. belasting Gemeentelijke belastingen, kwijtschelding

229.000 1.465.000 20.971 136.133

15.774.876 Algemene uitkering

44.615.860

in in in in in in

de de de de de de

reserves reserves reserves reserves reserves reserves

15.774.876

-317.037

Saldo kostenplaatsen 1.232.723 Mutatie Mutatie Mutatie Mutatie Mutatie Mutatie

165.301 500 8.179

Algemene lasten en baten

-121.316

Mutatie reserves

71.953 378.578 2.345 398.717

37.235 Kinderopvang/peuterspeelzaalwerk Expl. v.m. Badhuis Sellingen Expl. Kinderopvang Vlagtwedde Expl. Kindercentrum Bourtange Expl. Kindercentrum Ter Apel Expl. Peuterspeelzaal TAK (Takjes) Expl. Peuterspeelzaal Hanetangerweg Ter Apel Wet kinderopvang

-317.037

Saldo kostenplaatsen

44.089.461

Baten

3.556.028 75.079 49.374 67.340 83.805 131.255 10.857 79.517 47.166 419.080

Voortgezet onderwijs

679.324

Bijzonder basisonderwijs, algemeen Bijzonder basisonderwijs, huisvesting

Lasten

450.531

Geldleningen en uitzettingen langer of gelijk aan 1 jaar

Totaal

Activiteiten

Bijzonder basisonderwijs

Kinderopvang

8

Baten

3.942.472 Openbaar basisonderwijs, algemeen Willem Lodewijckschool Bourtange Basisschool Interschool (Ter Apelervenen) Plaggenborg (Jipsinghuizen) Op d'Esch, (Sellingen) De Vlinder (Ter Apel) De Westermarke (Ter Apel) De Klimop, (Ter Apelkanaal) De Clockeslach, (Vlagtwedde) Onderwijs algemeen, w.o. bouwkundige adviezen

-121.316 prog.3 prog.4 prog.5 prog.6 prog.7 prog.8

ruimte werk en inkomen zorg toerisme en cultuur educatie financiën

44.539

245.556 1.420.678

30.938 437.436 52.673 214.260 247.624 249.792

44.089.461

44.615.860

4. Overzicht van incidentele lasten en baten Overzicht van incidentele lasten en baten van de begroting 2012 Omschrijving

Incidentele Lasten

Incidentele Baten

Mutatie reserves 8 8

Financiën, Algemene Uiktering NUP gelden Financiën, reserve NUP gelden

30.284

Totaal

95

30.284 30.284

30.284

30.284

30.284

96

Inhoudsopgave. 1. Aan de Raad 2 Wij maken het verschil 3 Leeswijzer 3 Wijze van behandeling 3 Besluitvorming 3

Recommend Documents