Duurzame ontwikkeling
Projectplan
Projectplan Duurzame Ontwikkeling - Denken in kansen -
Programma 2011-2014
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 1 van 26
Duurzame ontwikkeling
Projectplan
Inhoudsopgave
1.
PROJECTIDENTIFICATIE ......................................................................................................................... 3 1.1 1.2
2.
PROJECTOMSCHRIJVING ....................................................................................................................... 4 2.1 2.2 2.3
3.
INLEIDING ................................................................................................................................................ 3 VOORBEREIDINGEN ................................................................................................................................. 3
ACHTERGROND / PROBLEEMSTELLING ................................................................................................... 4 DOEL EN RESULTATEN ............................................................................................................................ 4 RELATIES MET ANDER BELEID, PROJECTEN EN PROCESSEN................................................................. 4
PRODUCTEN, PLANNING EN WERKZAAMHEDEN ........................................................................... 5 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8
PROCES EN PRODUCTEN ........................................................................................................................ 5 START VAN HET TRAJECT: NULMETING ................................................................................................... 6 CONCEPTPROGRAMMA EN AANJAAGPROJECTEN ................................................................................... 7 COMMUNICATIE ..................................................................................................................................... 21 MONITORING ......................................................................................................................................... 22 RISICOMANAGEMENT ............................................................................................................................ 22 SUCCESFACTOREN ............................................................................................................................... 22 DOSSIERVORMING ................................................................................................................................ 22
4.
PROJECTORGANISATIE ........................................................................................................................ 23
5.
PROJECTFINANCIËN .............................................................................................................................. 26 5.1 5.2 5.3
FINANCIËLE RAMING .............................................................................................................................. 26 PERSONELE CAPACITEIT ....................................................................................................................... 26 SUBSIDIES ............................................................................................................................................. 26
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 2 van 26
Duurzame ontwikkeling
Projectplan
1.
Projectidentificatie
1.1
Inleiding
Dit projectplan vormt het startdocument om te komen tot een duurzame ontwikkeling in de gemeente Brummen. Het is een vervolg op het masterplan „Duurzame woon- en leefomgeving in Brummen‟ en geeft gehoor aan de nadrukkelijke vraag om duurzaamheid in het huidige collegeprogramma. Tabel 1: identificatiekenmerken Projectnaam: Doelstelling: Bestuurlijk opdrachtgever: Ambtelijk opdrachtgever: Projectleider Projectresultaten:
Startdatum project: Einddatum project: Budget externe kosten 2011 Investeringsnummer kosten: Investeringsnummer uren:
1.2
Duurzame ontwikkeling Bij een duurzame ontwikkeling wordt gezocht naar een ontwikkeling waarbij economische, sociale en ecologische belangen elkaar versterken.
Duurzame ontwikkeling in Brummen Implementatie van duurzaamheid College van burgemeester en wethouders Marcel Klos Arjan Schulp 1. Visie 2. Programma 3. Aanjaagprojecten 4. Beheerskader communicatie Maart 2011 p.m. p.m. 6.21.0.00 6.21.0.00
Voorbereidingen
Om een richting te kiezen voor duurzame ontwikkeling, is het van belang om te weten wat er nu al gebeurt aan duurzaamheid in de gemeente Brummen. Hiervoor wordt een nulmeting uitgevoerd. Ervaring leert namelijk dat er vaak binnen een organisatie al best wat dingen gebeuren op het gebied van duurzaamheid. Wanneer deze in kaart worden gebracht, wordt duidelijk wat er al gebeurt binnen de gemeente, waar verder doorgepakt moet worden en wat nog als nieuw onderdeel of project opgepakt moet worden.
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 3 van 26
Duurzame ontwikkeling
2.
Projectomschrijving
2.1
Achtergrond / probleemstelling
Projectplan
Duurzaamheid is niet nieuw bij de gemeente Brummen. In 2006 is via het masterplan „Duurzame woon- en leefomgeving in Brummen‟ al invulling gegeven aan duurzaamheid. Bij dit masterplan werd vooral uitwerking gegeven aan aspecten rond duurzaam bouwen en duurzame ruimtelijke ontwikkeling. Hier wordt deels al uitvoering aan gegeven. In het huidige collegeprogramma is een duidelijke ambitie uitgesproken om duurzaamheid verder en breder op te pakken. Vervolgens heeft de raad op 4 november 2010 een motie ingediend waarin zij unaniem verzochten om concretisering van duurzaamheid: Ontwikkeling van een meerjarig projectplan waarin duurzaamheidaspecten uit de verschillende programma‟s worden gebundeld en verder geconcretiseerd. e Dit plan te voorzien van een budget om tijdens de 1 bestuursrapportage in 2011 aan de raad aan te bieden. Het meenemen van enkele voorzetten. Dit concept projectplan geeft daar invulling aan.
2.2
Doel en resultaten
Het doel van deze projectopdracht is om te komen tot een visie en programma voor duurzame ontwikkeling in de gemeente Brummen. De projectplan richt zich op de ontwikkeling van een visie, een meerjarenprogramma en enkele aanjaagprojecten. Daarbij vormen de aanjaagprojecten een belangrijke start en inspiratie om te komen tot een visie. De visie vormt het kader om het meerjarenprogramma jaarlijks te actualiseren.
2.3
Relaties met ander beleid, projecten en processen
Duurzaamheid is een breed en veelomvattend onderwerp. Dit zorgt ervoor dat er veel relaties zijn met ander beleid, met andere projecten en andere processen. In dit programma is soms overlap met bestaand beleid, maar dan net iets scherper geformuleerd. In de toekomst is het de uitdaging deze duurzame varianten in nieuwe te formuleren beleid steeds meer integraal mee te nemen.
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 4 van 26
Duurzame ontwikkeling
3.
Producten, planning en werkzaamheden
3.1
Proces en producten
Projectplan
Iedereen kan voorbeelden bedenken die betrekking hebben op een duurzame ontwikkeling. Veelal zijn dat oplossingen voor concrete problemen. Zoals rijden op groen gas om de CO 2 uitstoot te beperken. Met dit project willen we invulling geven aan de oplossing van dit soort concrete problemen, maar tegelijkertijd verder gaan dan alleen de gelegenheidsmaatregelen. Natuurlijk, alles wat leidt tot een verduurzaming is in principe goed. Maar, nog belangrijker is een antwoord op de vraag hoe Brummen duurzaam wordt ontwikkeld? Waar hebben we het dan over? Een gedeelde visie als uitvoeringskader is van belang om juist voor Brummen dat te gaan doen wat we belangrijk vinden. Zo‟n visie is er niet ineens. Kan niet zo maar worden opgeschreven. Het is allereerst een gezamenlijk proces van inwoners, bedrijven, instellingen en overheden. Een conceptprogramma met aanjaagprojecten dat dit proces helpt. Concrete projecten leiden tot inzicht in het effect van maatregelen. Ze sporen aan en geven energie om er met z‟n allen voor te gaan. Dit geldt ook voor de ambtelijke organisatie. Gaandeweg krijgt de visie vorm en vormt het kader voor (toekomstige) meerjarenprogramma‟s. Visie Bij de start van de ontwikkeling van een visie is het goed om je een aantal zaken goed te realiseren. Duurzame ontwikkeling is innovatie. Innovatie slaagt alleen wanneer je bereidt bent om buiten de gebaande kaders te denken. Een goede ontwikkeling leidt vanzelf tot aanpassing van deze kaders. Deze grondhouding is essentieel. We hebben in Nederland een aanzienlijk hoge levenstandaard. En deze willen we behouden. Niemand wil inleveren. Echter, er ontstaan langzamerhand steeds meer problemen om dit systeem in stand te houden. De overgang van een verbruikseconomie naar een gebruikseconomie is onontkoombaar. Natuurlijk is dit ideaalbeeld niet op korte termijn haalbaar. Het is een continu proces. Naast innovatie gaat het ook om gedragsveranderingen en daarmee om veerkracht. En dat kost nu eenmaal tijd, omdat soms weerstand overwonnen moet worden. Hiervoor moeten projecten zakelijk zijn en vertaald worden in businesscases. Maak het effect meetbaar, bij voorkeur in geld. Rekenmodellen kunnen laten zien dat een investering aan de voorkant een acceptabele terugverdientijd oplevert, of zelfs al snel tot een beperking van kosten leidt. Rekenen is belangrijk en bepaalt mede de overtuigingskracht van het idee. Programma We hebben een conceptprogramma opgesteld. Hierin zijn verschillende pijlers geformuleerd. Pijlers die niet proberen dekkend te zijn voor het begrip duurzaamheid, maar die een goede aansluiting vinden tussen duurzaamheid en de specifieke situatie in Brummen. Binnen de thema‟s zijn 1 of meerdere aanjaagprojecten benoemd. De bedoeling is dat deze inspireren en in de toekomst worden uitgebreid. Tijdens het hele proces van implementatie van duurzaamheid is het van belang om goed te communiceren, om op deze manier draagvlak te creëren, zowel binnen de gemeentelijke samenleving als binnen de gemeentelijke organisatie. Van belang is dat dit enerzijds vanuit alle individuele aanjaagprojecten gebeurt, anderzijds vanuit de overkoepelende programmabril.
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 5 van 26
Duurzame ontwikkeling
Projectplan
Schema 1: proces
Communicatie
Start: nulmeting
De projecten die opgepakt worden onder de pijlers hebben elk een eigen status. Enkele lopen al en worden binnen het programma duurzame ontwikkeling voortgezet. Andere projecten staan nog aan de beginfase, en worden van begin af aan opgepakt.
3.2
Start van het traject: nulmeting
Doel Inzicht geven in wat er al wel en wat er nog niet gebeurt aan duurzaamheid bij de gemeente Brummen. Inhoud Er wordt gestart met een nulmeting duurzaamheid binnen de gemeentelijke organisatie. Om snel en pragmatisch aan de slag te gaan, wordt gekozen voor aansluiting bij een landelijk concept: de duurzaamheidsmeter van COS, Centrum voor Internationale Samenwerking. Dit is een gemeentelijke benchmark die zowel de people, planet en profit zijden van duurzaamheid individueel behandelt. De bedoeling is de antwoorden op deze vragen samen met de betrokken verantwoordelijken uit de gemeentelijke organisatie te bepalen. De vragenlijst dient in 2011 als nulmeting, maar kan vervolgens jaarlijks worden bijgehouden om de voortgang (op people, planet en profit aspecten) te monitoren: zowel ten opzichte van voorgaande jaren als ten opzichte van andere gemeenten. Aanvullend aan de duurzaamheidsmeter wordt een eigen motivatie en omschrijving van lopende projecten toegevoegd, om zo een compleet beeld van de huidige situatie te vormen. Naast de duurzaamheidsmeter wordt ook nog een inventarisatie uitgevoerd op het gebied van CO 2 uitstoot in de gemeente Brummen. Hierin wordt nagegaan hoeveel CO 2 de gemeente Brummen uitstoot, en welke doelgroepen hierin welk aandeel leveren (consumenten, bedrijven, industrie, verkeer en vervoer enzovoorts).
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 6 van 26
Duurzame ontwikkeling
Projectplan
In een later stadium wordt ook nog een nulmeting gedaan die de hele gemeenschap omvat, waarin meer aspecten dan alleen CO2 uitstoot worden meegenomen. Doelen, inhoud en randvoorwaarden hiervoor worden in later stadium bepaalt. Planning De nulmeting wordt in maart-juli 2011 uitgevoerd. Op deze wijze ligt de nulmeting ten grondslag aan het bepalen van de verdere aanjaagprojecten van de gemeente Brummen. Vervolgens wordt dit als monitoring jaarlijks op korte en efficiënte wijze herhaald. Capaciteit Uren nodig voor: Inbreng betrokken ambtenaren voor nulmeting: Invullen duurzaamheidsmeter en verdere uitwerking in totale nulmeting: wat in totaal neerkomt op ongeveer 30-50 uur. Kosten Alleen de te besteden uren.
3.3
Conceptprogramma en aanjaagprojecten
Samenhang pijlers en aanjaagprojecten In dit hoofdstuk passeren 25 aanjaagprojecten, verdeeld over de 7 verschillende pijlers de revue. Deze projecten verschillen in de doelgroep waarop ze van toepassing zijn, het thema waarop ze van toepassing zijn (soms zelfs meerdere) en de rol die de gemeente erin vervult (uitvoerder, aanjager, verbinder enzovoorts). De onderstaande matrix geeft een overzicht weer van de verschillende aanjaagprojecten. Tabel 1 Samenhang tussen pijlers, aanjaagprojecten en doelgroepen Pijler Aanjaagproject Doelgroep Duurzame overheid Duurzaam gemeentehuis Gemeentelijke organisatie, ambtenaren Duurzaam inkopen Ambtenaren, leveranciers Duurzame bedrijfsvoering Gemeentelijke organisatie, ambtenaren Duurzame energie Duurzame Inwoners, bedrijven energiecoöperatie Duurzame mobiliteit Oplaadpunten elektrische Bedrijven, inwoners, ambtenaren auto Rijden op groen gas Bedrijven, inwoners Deelauto gemeente Bedrijven, inwoners, ambtenaren Duurzaam Gemeentelijke organisatie, ambtenaren bedrijfsvervoersplan Duurzaam bouwen Centrumplan Eerbeek Bedrijven, inwoners Revolving fund Inwoners Verbeteren bestaand Inwoners woningvoorraad Duurzame bedrijven Duurzaam water Eerbeek Bedrijven Duurzaam bedrijventerrein Bedrijven Grootschalige co-vergisting Bedrijven bij IWE Kleine Bedrijven biovergistingsinstallaties bij agrariërs Fair Trade gemeente Gemeentelijke organisatie, bedrijven, inwoners versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 7 van 26
Duurzame ontwikkeling
Sociale samenhang
Duurzame openbare ruimte
Projectplan
Streekmarkt Duurzaam in beweging Vrijwilligersmatch Dorpshuis Eerbeek Dorpshuis Brummen Millenniumgemeente Duurzame openbare verlichting Duurzame onkruidbestrijding Groenprojecten
Bedrijven, inwoners Inwoners Inwoners Inwoners Inwoners Gemeentelijke organisatie, inwoners Gemeentelijke organisatie Gemeentelijke organisatie Per project te bepalen
Hieronder volgt een uiteenzetting van de pijlers en aanjaagprojecten.
Pijler 1: Duurzame overheid Goed voorbeeld doet volgen. Wanneer Brummen aan burgers en bedrijven om duurzaamheid vraagt, moet zij zelf het goede voorbeeld geven. Nog sterker: het is voorwaarde voor de gemeente om op andere fronten ook geloofwaardig met duurzaamheid aan de slag te gaan. Vragen die gesteld kunnen worden binnen de pijler duurzame overheid zijn: Hoe realiseer ik een daling in energieverbruik en bijbehorende CO2 uitstoot? Hoe organiseer ik processen goed en duurzaam? Opereren we vanuit een duurzaam gebouw? En wordt deze door de medewerkers ook op een juiste manier gebruikt? Is mijn personeelsbestand een goede afspiegeling van de samenleving? Zo zijn nog meer vragen binnen het thema duurzame overheid te bedenken. Gekozen wordt om de komende periode in te zetten op een aantal aanjaagprojecten als eerste stap naar een duurzame overheid. Aanjaagproject 1: Duurzaam gemeentehuis Doel In het nieuwe gemeentehuis zijn meerdere aspecten op het gebied van duurzaamheid en met name duurzame energie meegenomen. Het nieuwe gemeentehuis wordt daarmee een goed voorbeeld om te volgen. Inhoud Het huidige gemeentehuis voldoet niet meer aan de eisen. Bij de renovatie en gedeeltelijke vervanging van het gemeentehuis wordt onderzocht welke duurzaamheidsmaatregelen kunnen worden getroffen, zonder daarbij het vastgestelde investeringsbedrag te overschrijden. De raad heeft uitgesproken dat het investeringsbedrag op geen enkele wijze mag worden overschreden. Het is heel goed denkbaar dat een extra investering in duurzaamheidsmaatregelen leidt tot lagere exploitatielasten. Op die wijze is de mogelijkheid aanwezig om een hoger investeringsbedrag terug te verdienen. Vanuit het programma voor Duurzame Ontwikkeling wordt voorgesteld deze invalshoek alsnog te verankeren in het bestaande project voor het gemeentehuis. Dat zou kunnen door een extra scenario door te rekenen met een terugverdienmodel. Immers, het is een gemiste kans om duurzaamheidsmaatregelen achterwege te laten als gevolg van een eenzijdige financieringsbenadering. Ook omdat dit ten koste gaat van de voorbeeldfunctie ten aanzien van een duurzame ontwikkeling. Planning Het opstellen van het programma van eisen moet juli 2011 afgerond zijn. In de eerste helft van 2011 komt de werkgroep enkele malen bijeen om te komen tot een concept. Dit concept wordt in de projecten stuurgroep gemeentehuis vastgesteld. Deze planning laat toe om een aanvullend scenario met betrekking tot duurzame ontwikkeling (inclusief terugverdienmodel) in beeld te brengen. versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 8 van 26
Duurzame ontwikkeling
Projectplan
Capaciteit Voor de inbreng van duurzaamheid bij het opstellen van het programma van eisen voor het nieuwe gemeentehuis wordt in eerste instantie gebruik gemaakt van regulieren uren. Indien meer capaciteit nodig is wordt deze vrijgemaakt. Vanuit het beschikbare budget van duurzame ontwikkeling kunnen eventueel extra uren beschikbaar worden gemaakt. Kosten Veel van de investeringen op energie gebied verdienen zicht zelf terug. Dit vraagt dus om slim en creatief met budgetten om te gaan. Vanuit het beschikbare budget voor duurzame ontwikkeling kunnen eventueel extra middelen beschikbaar worden gesteld. Een andere mogelijkheid is een extra investering in deskundigheid (Haskoning) in een terugverdienmodel te verrekenen. Aanjaagproject 2: Duurzaam inkopen Doel Aan de slag gaan met duurzaam inkopen en voldoen aan de regionale ambitie om voor 100% duurzaam in te kopen in 2013. Inhoud De gemeente koopt jaarlijks veel in. Door deze inkopen duurzaam te doen, wordt een flinke stimulans richting het bedrijfsleven gegeven, om duurzame producten te produceren. Bij duurzaam inkopen wordt bij de inkoop van producten niet alleen rekening gehouden met economische, maar ook met sociale en milieucriteria. Dit motiveert het (lokale) bedrijfsleven tot duurzame aanpassingen, die vervolgens ook „beloond‟ kunnen worden met inkopen. De gemeente Brummen staat niet alleen in de wens om duurzaam in te kopen. Alle overheden hebben hierin een ambitie geformuleerd. De rijksoverheid wil voortaan voor 100% duurzaam inkopen, provincies voor 50% en gemeenten nu voor 75%, vanaf 2015 zelfs voor 100%. Maar ook lokaal heeft Brummen medestanders. De bestuurders van de gemeenten van de Stedendriehoek hebben samenwerking met elkaar gezocht op het gebied van duurzaam inkopen. Er is een regiovoorstel duurzaam inkopen opgesteld wat nu door het dagelijks bestuur wordt voorgelegd aan de betrokken colleges. Regionaal wordt ingestoken op de strenge doelstelling om voor 100% duurzaam in te kopen in 2013. Om duurzaam inkopen makkelijk toepasbaar te maken, heeft de rijksoverheid samen met marktpartijen criteria ontwikkeld die zo toegepast kunnen worden. Aangezien de gemeente Brummen decentrale inkoop heeft, vraagt dit echter nog wel om een implementatietraject om elke inkoper hiervan bewust te laten zijn. Naast het toepassen van de duurzaamheidscriteria wordt ook nagegaan of via een aanbesteding het (her)plaatsen van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt mogelijk is. Planning Het resterende deel van 2011 wordt gebruikt voor de implementatie van duurzaam inkopen. Daarna is dit, soms met ondersteuning, standaard. Capaciteit Bestaande inkoopbudget en daarnaast ongeveer 50 uren voor ondersteuning bij de implementatie van duurzaam inkopen.
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 9 van 26
Duurzame ontwikkeling
Projectplan
Kosten De ambtelijke uren en eventueel nog later te specificeren kosten. Budget hiervoor is eventueel aanwezig vanuit een deel van de post Maatschappelijk ondernemen uit het uitvoeringsprogramma Duurzame woon- en leefomgeving (€40.000). Aanjaagproject 3: Duurzame bedrijfsvoering Doel De bedrijfsvoering van de gemeente Brummen zo duurzaam mogelijk maken. Inhoud In dit project wordt de bedrijfsvoering van de gemeente Brummen onder de loep genomen. Onderzocht wordt waar punten zitten waar de organisatie meer maatschappelijk verantwoord zou kunnen ondernemen. Dit is niet alleen van belang om de negatieve effecten van de gemeentelijke organisatie op de samenleving te verminderen, maar ook om de geloofwaardigheid van de gemeente wat betreft haar ambitie op het vlak van duurzaamheid te versterken. In dit project kunnen allerlei aspecten worden aangepakt, waarvan voorbeelden zijn het verminderen van het papierverbruik (o.a. door gebruik iPad‟s in plaats van papier), verduurzamen van het kerstpakket en andere gifts, verminderen van energieverbruik (zowel door zuinigere apparaten als juist gebruik hiervan), bevorderen van diversiteit in het personeelsbestand en duurzaam werken (duurzaamheid meenemen bij alle adviezen en werkzaamheden) enzovoorts. Planning Dit project wordt uitgevoerd via een gefaseerde aanpak, waarbij elk jaar aan een thema gewerkt wordt. Voorstel is om te beginnen met het onderwerp papierverbruik. Capaciteit Ongeveer 100 uur. Kosten Nader te bepalen. Budget hiervoor is eventueel aanwezig vanuit een deel van de post Maatschappelijk ondernemen uit het uitvoeringsprogramma Duurzame woon- en leefomgeving (€40.000). Pijler 2: Duurzame energie Energie is van groot belang in onze samenleving. Op dit moment kleven er allerlei problemen aan: de fossiele bronnen raken op, de afhankelijkheid van derden (olielanden) is groot en de uitstoot van emissies, waaronder CO2, hebben een negatieve invloed op onze atmosfeer. Daarom is het van essentieel belang om aan de slag te gaan met het realiseren van energiebesparing enerzijds, en vervolgens daar waar mogelijk zo veel mogelijk duurzaam opgewekte (hernieuwbare) energie in te zetten. De gemeente Brummen wil dit binnen haar gemeente zo veel mogelijk stimuleren. Aanjaagproject 4: Duurzame energie coöperatie Doel Duurzame energie in de eigen gemeente opwekken en gebruiken. Inhoud Binnen de gemeente een duurzame energiecoöperatie oprichten. Deze organisatie bestaat uit inwoners, bedrijven en instellingen uit de gemeente (zij zijn hier mede-eigenaar in). Door collectief te werken aan het gezamenlijk doel om op een rendabele en duurzame wijze in hun eigen energie te voorzien, vergroot dit ook nog eens de sociale samenhang. Kennis over de beschikbare technieken en back-office wordt landelijk aangedragen vanuit de overkoepelende organisatie. Investeringen worden gedaan door burgers vanuit de maandelijkse energielasten, van ondernemers wordt soms een extra financiële bijdrage gevraagd. Waarbij de winst van de lokale energiecoöperatie wordt geherinvesteerd of wordt uitbetaald aan de Brummense aandeelhouders.
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 10 van 26
Duurzame ontwikkeling
Projectplan
Het concept van de lokale duurzame energiecoöperatie vergroot zo de sociale samenhang, levert groene hernieuwbare energie, vangt prijsstijgingen van energie op en zorgt uiteindelijk voor winst. Dit is een project wat door de lokale samenleving moet worden opgepakt, maar waarbij de gemeente kan aanjagen en faciliteren. Eerste successen zijn al ondermeer behaald in de gemeente Lochem. Planning Start in 2011-2012. Capaciteit Ongeveer 300 tot 500 uur per jaar. Kosten Nader te bepalen. Pijler 3: Duurzame mobiliteit Mensen, maar ook producten bewegen zich constant van de ene naar de andere plek. Binnen het thema duurzame mobiliteit willen we deze vervoersbewegingen duurzamer maken: aangenamer voor de gebruiker, met minder CO2 uitstoot, minder negatieve invloed op de plaatselijke luchtkwaliteit en stiller. Insteek hierbij is tweeledig: enerzijds de huidige vervoersmiddelen zo schoon mogelijk maken (bijvoorbeeld kiezen voor groen gas auto‟s in plaats van diesel, voor elektrische scooters in plaats van benzine brommertjes) anderzijds de keuze voor andere schone modaliteiten versoepelen (zoals op file trajecten in een stad een transferium met snelbus aanbieden, fietsen als na vervoer bij een treinstation ter beschikking stellen). De pijler duurzame mobiliteit is natuurlijk ontzettend breed, en de gemeente Brummen zet hierbij stapsgewijs steeds op deelprojecten in. Aanjaagproject 5: Oplaadpunten elektrische auto Doel In de gemeente Brummen oplaadpunten op groene stroom voor elektrische auto‟s realiseren. Inhoud De elektrische auto‟s is in opmars. Voordelen hiervan zijn dat ze stil zijn, lage kosten per kilometer en weinig fijn stof en CO2 uitstoot hebben, zelfs geen negatieve uitstoot wanneer ze op groene elektriciteit rijden. De nadelen zijn op dit moment nog de hoge aanschafkosten van de auto en de korte actieradius, de verwachting is echter dat beide nadelen in de toekomst overwonnen gaan worden. Ontwikkelingen hebben er bijvoorbeeld ook al voor gezorgd dat de lange oplaadtijd bij laadpunten verkort is. De gemeente Brummen wil ook over een elektrisch (snel)laadpunt op groene stroom beschikken. Dit vermindert de schadelijke uitstoten in de gemeente en faciliteert bedrijven en bewoners om over te stappen op elektrisch rijden. Planning 2011-2012 Capaciteit 50 uur bij een langzame laadpaal, meer uren bij snelladers. Kosten Er zijn geen kosten voor een langzame laadpaal, de kosten voor een snellader zijn nader te bepalen. Aanjaagproject 6: Rijden op groen gas Doel Rijden op groen gas in de gemeente Brummen promoten.
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 11 van 26
Duurzame ontwikkeling
Projectplan
Inhoud Groen gas is op dit moment de schoonste brandstof om op te rijden. Groen gas kan altijd geproduceerd worden. Rijden op groen gas brengt de uitstoot van fijn stof en stikstofoxiden tot nihil. De CO2 uitstoot in de hele keten reduceert met 70% ten opzichte van diesel en met 75% ten opzichte van benzine. Het lijkt tegenstrijdig om zowel groen gas als elektrisch rijden te stimuleren, maar dit is niet zo. Rijden op meerdere brandstofsoorten is iets dat we altijd al hebben gedaan (benzine, diesel en LPG). Daarnaast hebben beide varianten hun eigen doelgroep: elektrisch vooral voor de korte afstanden en groen gas voor de middel tot lange afstanden vanwege het verschil in actieradius. Tot slot heeft groen gas het grote voordeel dat de aanschaf van de auto niet bijzonder veel duurder is dan gangbare modellen, wat bij elektrisch rijden wel zo is. De brandstofkosten van groen gas zijn zeer laag. Tanken van groen gas kan op steeds meer locaties: op dit moment zijn er landelijk al meer dan 50 tankstations waar groen gas getankt kan worden. In de omgeving van Brummen is een tankstation te 1 vinden in Zutphen. Daarnaast zijn er tankstations in de buurt in Apeldoorn en Doetinchem en worden tankstations gerealiseerd in Lochem, Borculo, Aalten en Winterswijk. De verwachting is dat de uitbreiding van groen gas stations zich steeds sneller door zal zetten. In dit project wordt zowel de vraag- als de aanbodzijde van het rijden op groen groen gas gestimuleerd. Er wordt nagegaan of er ook in Brummen zelf tankstations zijn die de overstap naar groen gas willen maken. Daarnaast of er ondernemers en burgers in Brummen zijn die een auto op groen gas willen aanschaffen. Vanuit de provincie zijn er verschillende communicatiemiddelen beschikbaar waarvan binnen dit project gebruik gemaakt kan worden. Planning 2e helft 2011 en 2012. Capaciteit 100 uur Kosten Nader te bepalen. Aanjaagproject 7: Deelauto gemeente Doel Door gebruik van een schone deelauto verantwoord en schoon autogebruik bevorderen. Minder auto‟s en minder autokilometers. Inhoud De ambtenaren van de gemeente Brummen maken nogal eens wat dienstreizen met de auto. Het zou een vooruitgang zijn wanneer deze niet meer met hun eigen (vervuilende) auto hoeven te gebeuren, maar met een schone pool deelauto. Nog sterker: de dienstreis hoeft dan geen belemmering meer te zijn om, indien gewenst. met de fiets of openbaar vervoer naar het werk te komen. Dit project wordt nog krachtiger doordat de deelauto niet alleen als poolauto voor de gemeente wordt ingezet, maar door hier alle bewoners van de gemeente gebruik van te laten maken. Zij kunnen dan altijd, mitst zij een abonnement hebben bij de deelauto organisatie, gebruik maken van deze auto. Inwoners die maar voor enkele ritjes per jaar een eerste of tweede auto aanschaffen, kunnen deze weg doen. Dit is niet alleen stukken goedkoper voor hen, het is ook makkelijker en voorkomt parkeerproblematiek in woonwijken.
1
In het tankstation in Apeldoorn wordt aardgas (CNG) getankt. Deze brandstof is volledig uitwisselbaar met groen gas en kan dus in dezelfde auto‟s getankt worden. Het verschil is echter dat dit wel een fossiele brandstof is en de milieuvoordelen kleiner zijn.
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 12 van 26
Duurzame ontwikkeling
Projectplan
De deelauto is het eerste jaar een schone diesel auto. Latere jaren kan worden gestreefd naar een elektrische variant. Planning 2011 Capaciteit 50 uur Kosten De kosten worden (nu al) voorlopig betaald uit het budget voor duurzame ontwikkeling. Dit blijft voorlopig zo, maar in de toekomst wordt dit uit andere budgetten betaald. Aanjaagproject 8: Duurzaam bedrijfsvervoersplan Doel De werknemers van de gemeente duurzaam voor hun werk laten reizen. Inhoud De gemeente Brummen wordt als werkgever geconfronteerd met de wijze waarop werknemers naar hun werk komen. Daarnaast zijn er werknemers die zich ook voor het werk moeten verplaatsen. Al deze vervoersbewegingen hebben invloed op de uitstoot van uitlaatgassen. En daarmee effect op zowel de mondiale klimaatproblematiek (door CO2) als op de lokale luchtkwaliteit (door fijn stof uitstoot). Maar ook op de parkeergelegenheid en hoeveelheid verkeer in de gemeente. Door slim naar de eigen vervoersbewegingen te kijken, kan veel bespaard worden op de dienstreizen en op het woon-werkverkeer. Mogelijk zelfs zowel op de uitstoot van fossiele brandstoffen, als op de kosten en op het comfort voor de medewerkers. Door het uitvoeren van een nulonderzoek en opstellen van een bedrijfsvervoersplan kan hier verder invulling aan worden gegeven. Planning Het opstellen van het plan is gepland voor de tweede helft 2011-2012. Capaciteit 100 uren Kosten Nader te bepalen. Naast de kosten voor het opstellen van het bedrijfsvervoersplan, is het ook zaak om erbij stil te staan dat de uitvoering ervan mogelijk tot een structurele daling van de kosten voor reizen zorgt. Pijler 4: Duurzaam bouwen Binnen de gebouwde omgeving hebben we te maken met een enorm materiaal- en energiegebruik. Bij de pijler duurzaam bouwen wordt gestimuleerd om dit zoveel mogelijk op een duurzame wijze te doen. Met de insteek gericht op nieuwbouw, maar ook op duurzame aanpassingen in de bestaande bouw. Duurzaam bouwen is ontzettend breed. Het reikt van duurzaam materiaal gebruik (bijvoorbeeld FSC hout), naar verlagen energieverbruik (onder andere door betere isolatie, energiezuinige installaties, opwekken energie via zonne-panelen), naar het creëren van een goed en gezond binnenklimaat (door goede ventilatie) tot het efficiënt en levensloopbestendig ontwerp en gebruik van gebouwen (woning geschikt maken voor zowel jonge gezinnen als ouderen (nultreden woning, voorzieningen beneden), scholen zo ontwerpen dat ze ‟s avonds door verenigingen gebruikt kunnen worden, enzovoorts). Aanjaagproject 9: Centrumplan Eerbeek Doel Het centrum van Eerbeek zo (her)ontwikkelen dat duurzaamheid hier (zichtbaar) in naar voren komt.
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 13 van 26
Duurzame ontwikkeling
Projectplan
Inhoud Voor het centrum van Eerbeek wordt op dit moment een nieuw centrumplan ontwikkeld. Bij dit centrumplan wordt veel input gegeven op het gebied van duurzaamheid. Dit richt zich op zowel de aspecten van bestaande en nieuwe woningbouw, bestaande en nieuwe winkels, de openbare ruimte en mobiliteit. Voor al deze aspecten worden oplossingen bedacht hoe dit op duurzame wijze kan. De raad heeft hier in een motie ook om gevraagd. Aanjaagproject 12 Duurzaam water Eerbeek kan hier nadrukkelijk bij betrokken worden. Planning Loopt gelijk op met het centrumplan Eerbeek. Capaciteit Uren uit bestaande organisatie van het centrumplan Eerbeek. Kosten Kosten worden gedekt uit de financiën van het centrumplan Eerbeek. Aanjaagproject 10: Revolving fund Doel Duurzame aanpassingen in de nieuwe en bestaande bouw financieel mogelijk maken. Inhoud Duurzame aanpassingen in nieuwbouw of bestaande bouw kosten op voorhand vaak een extra investering. Deze investering verdient zich echter op termijn vaak terug: bijvoorbeeld door lagere energielasten. Vanuit het revolving fund wordt de startinvestering mogelijk gemaakt. Jaarlijks wordt hier een deel (ongeveer overeenkomen met het terugverdienbedrag) van terugbetaalt. Met deze terugbetaling wordt het budget weer aangevuld en komt dit weer ter beschikking voor de volgende die van het revolving fund gebruik wil maken. Planning 2011 en verder Capaciteit Ongeveer 50 uur. Kosten Kosten voor eerste inlegbedrag revolving fund. Aanjaagproject 11: Verbeteren bestaande woningvoorraad Doel Duurzame en energiezuinige verbeteringen in de bestaande woningvoorraad stimuleren. Inhoud Vanuit het uitvoeringsprogramma van het plan Duurzame woon- en leefomgeving is ingezet op het verbeteren van de bestaande woningvoorraad. Er zijn twee subsidietrajecten geformuleerd: een die inzet op woningisolatie en een op het opwekken van duurzame energie bij particulieren in de bestaande woningbouw. De uitvoering van beide subsidie blijven doorlopen. Afstemming tussen dit aanjaagproject en de op te stellen woonvisie in 2011 is van belang. Planning Al begonnen en lopend tot 2013. Capaciteit Al geraamd.
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 14 van 26
Duurzame ontwikkeling
Projectplan
Kosten Al geraamd. Pijler 5: Duurzame bedrijven Duurzaam of maatschappelijk verantwoord ondernemen is actueel. Bedrijven gaan steeds meer met duurzaamheid aan de slag. Zij kijken niet alleen meer naar hun winstcijfers, maar ook naar de gevolgen van hun activiteiten voor mensen en het milieu. Zowel nu als later. De gemeente Brummen wil graag duurzaam ondernemen bij haar bedrijven stimuleren. Zodat de bedrijven hun verantwoordelijkheid nemen die verder gaat dan alleen de voorgeschreven wet- en regelgeving. Wat vaak uiteindelijk, door een positief imago, lagere energielasten, besparingen door effectief grondstoffengebruik, het aantrekken van goed personeel of door nieuwe innovatieve producten ook nog tot commerciële successen kan leiden. In Nederland zijn al veel bedrijven voor gegaan door maatschappelijk verantwoord te gaan ondernemen. Binnen Brummen is de gemeente ook op zoek naar dit soort voorbeelden en wil de bedrijven daar waar mogelijk, behulpzaam in zijn. Aanjaagproject 12: Duurzaam water Eerbeek Doel Duurzaam met water en energie omgaan bij de papierindustrie in Eerbeek. Inhoud Bij de papierindustrie in Eerbeek kunnen flinke besparingen worden bereikt door het realiseren van een duurzaam watersysteem met beperking, vervanging of compensatie van grondwateronttrekking. Hierdoor verbetert de natuur en de ecologische kwaliteit in de omgeving. Daarnaast komt bij de rioolwaterzuivering biogas vrij. Door dit in de papierfabrieken in te zetten, kan ook nog eens een flinke besparing worden bereikt in het aardgasverbruik. Mogelijk kan zelfs een woonwijk met dit biogas voor een deel in hun energie voorzien. Gelijktijdig wordt hierbij gekeken naar de mogelijkheid voor omzetting van agrarische afvalstoffen door middel van co-vergisting in biobrandstoffen. Binnen het project duurzaam water Eerbeek worden al deze aspecten verder uitgewerkt en daar waar mogelijk uitgevoerd. De gemeente heeft hierin een faciliterende rol. Planning 2011 Capaciteit 100 uren voor 2011 Kosten Naast de interne bovengenoemde capaciteit ook €15.000 voor externe kosten. Aanjaagproject 13: Duurzaam bedrijventerrein Doel Het bestaande bedrijventerrein in Eerbeek-Zuid verduurzamen. Inhoud Ook bij bestaande bedrijventerreinen zijn er nog mogelijkheden genoeg om deze duurzamer in te steken. Denk aan het gezamenlijk inzetten op openbaar vervoer, delen van parkeerplaatsen, gebruik maken van elkaars reststromen (met name warmte) enzovoorts. Bij het bedrijventerrein Eerbeek-Zuid wordt onderzocht wat de mogelijkheden zijn. Planning 2012-2013
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 15 van 26
Duurzame ontwikkeling
Projectplan
Capaciteit 100 uur voor de inventarisatie. Kosten De bovenstaande uren. Aanjaagproject 14: Grootschalige co-vergisting bij IWE Doel Productie van biogas en verwerking van afvalproducten. Inhoud Een aantal agrariërs in de regio heeft het plan opgevat voor de bouw van een grote gezamenlijke covergistingsinstallatie. Doel is om nabij Industrie Water Eerbeek op grote schaal mest en agrarische/industriële afvalproducten (food) doormiddel van co-vergisting om te zetten in biogas. Het project kan gelijktijdig op lopen met het project Duurzaam water Eerbeek en kan een impuls krijgen door gemeentelijke ondersteuning. Planning 2011 Capaciteit 100 uur Kosten Ongeveer €1.400 (gebaseerd op vergoeding van principe standpunt bestemmingsplan wijziging). Aanjaagproject 15: Kleine biovergistingsinstallaties bij agrariërs Opmerking Dit project kan worden opgepakt indien de grootschalige co-vergisting bij IWE niet doorgaat. Doel Productie van biogas en verwerking van afvalproducten. Inhoud Door vergisting van mest en co-producten ontstaat biogas dat in een warmtekrachtinstallatie (WKKinstallatie) kan worden omgezet in warmte en elektriciteit. De warmte wordt gedeeltelijk benut om de vergister op temperatuur te houden. Het overschot aan warmte wordt bijvoorbeeld gebruikt voor ruimteverwarming. De elektriciteit wordt gedeeltelijk door het eigen bedrijf benut, het overige deel wordt als duurzame elektriciteit verkocht aan het energiebedrijf. De vergiste mest wordt op het land uitgereden of verder verwerkt tot specifieke meststoffen. Planning 2011 Capaciteit Dit is een regionaal project, waarvoor een inzet van 50 uur nodig is. Kosten Geen Aanjaagproject 16: Fair Trade gemeente Doel Activiteiten opzetten om een Fair Trade gemeente te worden.
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 16 van 26
Duurzame ontwikkeling
Projectplan
Inhoud Een Fair Trade gemeente geeft bijzondere aandacht aan Fair Trade. Bij de verkoop van producten in bedrijven, kantines, scholen en winkels. De gemeente kan dit stimuleren. De gemeente Brummen is hier eerder al mee begonnen, maar wil dit nu nieuw leven inblazen. Planning 2e helft 2011 en 2012. Capaciteit 150-200 uur Kosten Voorlopig kostenneutraal. Wanneer bijkomende kosten gemaakt worden, is er budget beschikbaar vanuit een deel van de post Maatschappelijk ondernemen uit het uitvoeringsprogramma Duurzame woon- en leefomgeving (€40.000). Aanjaagproject 17: Streekmarkt Doel Streekmarkt waarin alle streekproducten van de gemeente worden aangeboden Inhoud Op de streekmarkt tijdens het toeristenseizoen kunnen agrarische bedrijven uit de gemeente Brummen hun producten verkopen. De koper kan zo direct bij de agrariër het product kopen en er vragen over stellen. Tevens wordt het bewustzijn vergroot wat er allemaal aan voedsel wordt geproduceerd in de gemeente. Met meewerking van lokale ondernemers wordt vorm gegeven aan dit project. Planning 2012 Capaciteit 50 uur per markt. Kosten nader te bepalen. Pijler 6: Duurzame sociale samenhang Mensen maken samen de samenleving. Hun bijdrage is nodig om Brummen een prettige, vriendelijke en sociale gemeente te laten zijn om te wonen. Tegelijk kan de gemeente daar waar mogelijk een bijdrage leveren om dit te bevorderen. Aanjaagproject 18: Duurzaam in beweging Doel Via speelnatuur de openbare ruimte benutten om samen spelenderwijs te leren over duurzaamheid. Inhoud Spelenderwijs kunnen kinderen – en volwassenen die hen begeleiden – veel leren over de natuur en duurzaamheid. Hier wordt actief op ingehaakt door delen van de openbare ruimte niet te vullen met standaard speeltuinen, maar speelobjecten die uitnodigen tot bewegen (voorkomen van obesitas) en een educatieve functie hebben op het gebied van duurzaamheid. Een exacte inrichting van deze stukken speelnatuur moet nog gevonden worden, maar voorbeelden kunnen zijn een dam bouwen, energieopwekking door wind en zon, afkoppelen hemelwater enzovoorts. De leeraspecten komen enerzijds spelenderwijs naar voren, anderzijds door de educatieve informatiepanelen die erbij aanwezig zijn. Dit laatste zorgt ervoor dat er niet alleen een educatieve functie voor kinderen is, maar ook voor volwassenen.
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 17 van 26
Duurzame ontwikkeling
Projectplan
Momenteel is er geen ruimte voor dit project beschikbaar in bestaande wijken en zeer beperkt in de uitbreidingen Lombok en Elzenbos. Het goed functioneren van speelnatuur lijkt alleen of beter haalbaar wanneer kinderen onder begeleiding van een professionele organisatie kunnen spelen (zoals een natuur- en milieu-educatiecentrum). Planning Thans wordt onderzocht of een speelvoorziening in Leuvenheim ook als speelnatuur kan worden ontwikkeld. Capaciteit 100 uur Kosten Alleen uren, de overige kosten worden gedekt uit de subsidie van de provincie. Aanjaagproject 19: Vrijwilligersmatch Doel Vrijwilligersvraag en –aanbod meer aan elkaar koppelen. Inhoud Binnen de gemeente Brummen is zowel sprake van een flinke vergrijzing als van een grote groep jongeren. Iedereen, maar met name deze beide groepen willen we actiever bij de samenleving betrekken. Voor ouderen kan het ontzettend fijn zijn om niet alleen thuis te vereenzamen, maar af en toe een paar uurtjes onder de mensen wat werkzaamheden uit te voeren (bijvoorbeeld koffie inschenken bij verenigingen of sportclubs). Voor jongeren kunnen vrijwilligerswerkzaamheden juist voor een binding met hun lokale samenleving zorgen (eventueel in de vorm van maatschappelijke stages) en leerzaam zijn in het opdoen van eerste werkervaring. Binnen dit project wordt hier vorm aan gegeven door vrijwilligerswerkzaamheden te inventariseren en deze onder de aandacht te brengen. Dit is een uitbreiding van (en samen met) de huidige vrijwilligerscentrale waarbij erop gelet wordt die communicatiekanalen in te zetten die tot beide doelgroepen toegang geven (werving via internet voor ouderen kan bijvoorbeeld de plank misslaan). Het initiatiefvoorstel van de PvdA fracties van 21 maart jl. „Brummense bondgenoten‟ kan hierbij betrokken worden. Planning p.m., in overleg met de Vrijwilligerscentrale. Capaciteit p.m., in overleg met de Vrijwilligerscentrale. Kosten p.m., in overleg met de Vrijwilligerscentrale. Aanjaagproject 20: Kulturhus Eerbeek Doel Ontwikkeling van een bebouwde voorziening waarin sociaal-maatschappelijke functies zijn gebundeld, eventueel in combinatie met commerciële functies. Inhoud De voorbereiding van een plan voor de ontwikkeling van een kulturhus in Eerbeek vordert. De externe deskundige, het bureau KAW, levert op korte termijn de resultaten van haar onderzoek op. Het streven is te komen tot een bebouwde voorziening in de stationsomgeving waarin zo veel als mogelijk sociaal-maatschappelijke functies worden gebundeld. De beoogde effecten zijn een vergroting van sociale binding en dynamiek in het centrumgebied en beperking van accommodatiekosten.
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 18 van 26
Duurzame ontwikkeling
Projectplan
Planning Per direct starten. Capaciteit Beschikbaar vanuit bestaande projectorganisatie. Kosten nader te bepalen Aanjaagproject 21: Dorpshuis Brummen Doel Ontwikkeling van een bebouwde voorziening waarin sociaal-maatschappelijke functies zijn gebundeld, eventueel in combinatie met commerciële functies. Inhoud De ontwikkeling van het centrumplan voor de kern Brummen laat een gunstig perspectief zien voor de ontwikkeling van een dorpshuis of kulturhus. Het bestaande gebouw van de Stichting Welzijn Brummen (WSB) aan het Graaf van Limburg Stirumplein, Plein Vijf, kan zich door ontwikkelen. Opname van de bibliotheek en realisatie van een gezondheidcentrum ter plaatse zijn reële opties. De beoogde effecten zijn een vergroting van sociale binding en dynamiek in het centrumgebied en beperking van accommodatiekosten. Planning e 2 helft 2011-2012 Capaciteit p.m. Kosten p.m. Aanjaagproject 22: Millenniumgemeente Doel In Brummen een bijdrage leveren aan het oplossen van wereldproblemen. Inhoud Wanneer je millenniumgemeente bent, werk je lokaal aan het oplossen van de acht VN millenniumdoelen (o.a. minder vrouwen sterven door zwangerschap, mannen en vrouwen hebben dezelfde rechten, er is eerlijke handel, schuldverlening en hulp). Ondanks dat deze zich met name richten op de ontwikkelingslanden, kun je hier ook lokaal een bijdrage aan geven. Millenniumgemeente worden is makkelijk, de uitvoering van acties op dit gebied draait het echter om. Deze acties worden nader geformuleerd voor Brummen. Voorbeelden zijn via middelen (eventueel afgeschreven bij scholen in Brummen) kinderen toegang bieden tot onderwijs in ontwikkelingslanden, uitwisseling waarbij studenten die kant op gaan en zich inzetten voor één van de doelen of in Brummen projecten opzetten op het gebied van bewust consumeren. “Denk groot, acteer lokaal”. Planning p.m. Capaciteit p.m. Kosten p.m.
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 19 van 26
Duurzame ontwikkeling
Projectplan
Pijler 7: Duurzame openbare ruimte Duurzaam omgaan met de openbare ruimte kan een ontzettende boost geven aan duurzaamheid. Enerzijds omdat er veel openbare ruimte is en dus veel winst te behalen. Anderzijds omdat de openbare ruimte ontzettend zichtbaar is, en hier duurzaam mee omgaan dus een enorme communicatieve waarde heeft. Aanjaagproject 23: Duurzame openbare verlichting Doel Zuinige en slimme openbare verlichting inzetten in de gemeente Brummen. Inhoud De openbare verlichting is een enorme post op het gebied van energie en maandelijkse kosten. Hierin zijn ontzettend veel besparingen te realiseren. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van energiezuinige LED-verlichting of andere (nieuwere) vormen van verlichting. Ook is een aanwezigheidsdetectie denkbaar (de lampen gaan alleen aan wanneer er iemand voorbij komt). Dit traject is al ingezet (beleidsplan OV).. De ontwikkelingen in Led verlichting worden nauwlettend gevolgd, waarbij rekening wordt gehouden met terugverdientijd. Alleen als de integrale prijs lager ligt (armatuur, onderhoud en verbruik) wordt Led toegepast. De prijzen van met name armaturen worden lager door toename in de toepassing. De inkoop voor stroom voor OV is ruim 4 jaar geleden in “groen “ gerealiseerd waardoor in een keer werd voldaan aan de CO2 doelstelling. Planning Het Beheerplan is omstreeks juni gereed. Capaciteit Nader moet worden bezien of er extra inzet van middelen nodig is. . Kosten p.m. Aanjaagproject 24: Duurzame onkruidbestrijding Doel Minder gebruik maken van chemische middelen bij onkruidbestrijding. Inhoud De gemeente maakt geen gebruik meer van traditionele bestrijdingsmiddelen. Dit is wettelijk niet meer toegestaan. Momenteel wordt alleen nog om budgetaire redenen op verhardingen met chemische middelen bestreden. Dit moet zoveel mogelijk voorkomen worden.Ook daar waar bedrijven en particulieren aan onkruidbestrijding doen. Het Waterschap geeft aan nog wel veel last te hebben van chemische bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater. De oorzaak hiervan moet worden onderzocht. Planning p.m. Capaciteit p.m. Kosten p.m.
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 20 van 26
Duurzame ontwikkeling
Projectplan
Aanjaagproject 25: Groenprojecten Doel Duurzaamheid, groen, natuur en landschap combineren binnen enkele projecten. Inhoud Binnen het uitvoeringsprogramma Schop in de Grond (van de structuurvisie Ligt op Groen) worden meerdere projecten opgepakt die een relatie hebben met duurzaamheid. Deze zijn gericht op bevordering van groen, natuur en landschap. Tevens wordt uitwerking gegeven aan natuur- en milieueducatie. Hiervoor wordt aansluiting gezocht met de bestaande programma‟s van de Kaardebol. Planning 2011 en verder jaarlijks. Capaciteit Nader te bepalen. Kosten Kosten voor groenprojecten geraamd in het uitvoeringsprogramma Ligt op Groen. Daarnaast kosten voor NME nader te bepalen.
3.4
Communicatie
Duurzaamheid is een erg abstract begrip. Dit zorgt ervoor dat anderen niet altijd precies kunnen duiden waar het over gaat en hierdoor niet enthousiast worden. Dit moet ten allen tijden voorkomen worden. Het is dan ook van belang om veel aandacht aan communicatie rondom duurzaamheid te wijden. Individuele, liefst concrete projecten moeten bekend gemaakt worden. Projecten van de gemeenten zelf, maar ook kan overwogen dat wanneer derden een positieve bijdrage aan duurzaamheid leveren, de gemeenten dit „beloont‟ daar ook haar communicatiemiddelen hiervoor in te schakelen. Of burgerparticipatie nodig is, wordt per individueel project nagegaan. Naast over losse projecten, wordt ook over alle duurzaamheidstrajecten gezamenlijk gecommuniceerd, zodat de brede scope van duurzaamheid duidelijk wordt. Een van de middelen die hiervoor ingezet wordt is de ontwikkeling van een website bij de gemeente Brummen over duurzaamheid. Deze website kan mogelijk ook uitdagen tot burgerparticipatie. De communicatie richt zich enerzijds op inhoudelijke overdracht en anderzijds op het delen van successen. De volgende communicatiekanalen worden zeker ingezet: Internet (in ieder geval gemeentelijke website en te ontwikkelen duurzaamheidswebsite) Intranet Lokale krant GemeenteThuis Persberichten Social Media Naast algemene communicatie rond duurzaamheid, is ook specifieke training en opleiding voor medewerkers op het gebied van duurzaamheid nodig. Bijvoorbeeld een workshop duurzaam inkopen voor inkopers van de gemeente. Daar waar nodig wordt ingezet en geïnvesteerd in de benodigde opleiding. Het verdere duurzaamheidstraject wordt allereerst vorm gegeven met een aantal bijeenkomst met Raad, college en MT en medewerkers. Door middel van deze bijeenkomsten wordt verder draagvlak voor duurzaamheid gecreëerd, een visie op duurzaamheid gevormd en dit projectplan verder bijgeschaafd.
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 21 van 26
Duurzame ontwikkeling
3.5
Projectplan
Monitoring
De nulmeting biedt de eerste monitoring en startpunt om verder te gaan. Deze nulmeting bestaat uit het invullen van de duurzaamheidsmeter van COS en inzicht geven in de CO 2 voetafdruk van de gemeente Brummen. De duurzaamheidsmeter is een vragenlijst voor de gemeente, met onderwerpen op zowel het people, planet als profit vlak, die eenvoudig met „ja‟ en „nee‟ antwoorden kan worden ingevuld. De CO2 voetafdruk geeft inzicht in de hoeveelheid CO2 uitstoot en de herkomst ervan. Deze kan zowel voor de gemeente als geheel (met behulp van de Klimaatmonitor) en voor de gemeentelijke organisatie (berekening met kengetallen) worden opgesteld. Deze beide instrumenten kunnen jaarlijks worden toegepast om zo te dienen als monitoring. De voortgang van het programma duurzaamheid kan zo vergeleken worden met zowel voorgaande jaren als met andere gemeenten.
3.6
Risicomanagement
Een traject rond de implementatie van duurzaamheid is ontzettend complex. Risicofactoren die nu al gesignaleerd worden zijn: De abstractheid van het begrip en daarmee de moeilijkheid om draagvlak te verkrijgen; De breedte en daardoor de vele verschillende actoren met wie samengewerkt moet worden; Onvoldoende capaciteit om ook daadwerkelijk stappen te kunnen maken.
3.7
Succesfactoren
Met de volgende aspecten wordt gedurende het traject rekening gehouden om het programma duurzame ontwikkeling succesvol te laten zijn: De activiteiten moeten overeen komen met de waarden van de gemeente Brummen of de specifieke doelgroep binnen de gemeente Brummen op dat moment. De activiteiten moeten een verbetering zijn ten opzichte van de huidige situatie. De activiteiten moeten makkelijke te implementeren zijn. Onderdelen moeten uitgevoerd kunnen worden zonder er aan vast te zitten.
3.8
Dossiervorming
De projectleider is verantwoordelijk voor de kwaliteit en inhoud van het dossier. Dossiervorming kan echter feitelijk plaatsvinden door de projectondersteuning. De gemeentelijke instructie voor het Projectdossier wordt daarbij gehanteerd.
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 22 van 26
Duurzame ontwikkeling
4.
Projectplan
Projectorganisatie
Het project duurzaamheid wordt deels gevormd door een aantal losse pijlers en aanjaagprojecten. Bij alle pijlers en aanjaagprojecten zijn individuele projectleiders en werkgroepleden aan te wijzen. Dit maakt de projectorganisatie complex. Alle aanjaagprojecten en pijlers worden aangestuurd door dezelfde projectleider en uiteindelijk door de bestuurders. Schema 2: de projectorganisatie
Stuurgroep Taken:
Hoofd van het projectmanagement duurzame ontwikkeling en eindverantwoordelijk. Adviseert de bestuurlijke opdrachtgever (college van burgemeester en wethouders). Schept kaders voor de projectorganisatie en de projectleiding.
Samenstelling: 1 2 3
Wie Louke van Wensveen Marcel Klos Arjan Schulp
Functie Voorzitter, wethouder duurzame ontwikkeling Ambtelijke opdrachtgever Projectleiding
Vergaderen:
p.m.
Rollen:
- de voorzitter en ambtelijk opdrachtgever hebben een stem (besluiten); - de projectleiding adviseert; - de voorzitter rapporteert aan het college van burgemeester en wethouders; - de projectleider bespreekt alle (tussen)producten tijdig met de voorzitter; - de projectleider rapporteert minimaal eens per maand aan de stuurgroep.
Registratie:
samenvattende notulen
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 23 van 26
Duurzame ontwikkeling
Projectplan
Ambtelijke opdrachtgever Taken:
Als lid van het MT programmaeigenaar. Stuurt het projectmanagement aan. Informeert het MT periodiek over de stand van zaken.
Wie:
Manager afdeling Ruimte, Marcel Klos
Projectmanagement Taken:
Verantwoordelijk voor een goede procesgang en een kwalitatief goed eindproduct. Gaat na of alle pijlers en aanjaagprojecten goed verlopen en stuurt bij waar nodig.
Samenstelling: 1 2 3
Wie Arjan Schulp Richard Bos Mundel van Wezenbeek
Vergaderen:
p.m.
Rollen:
- Aanjager; - Monitoring; - Advies; - Communicatie.
Functie Projectleider Aanjager en inhoudelijk deskundige Aanjager en inhoudelijk deskundige
Projectleiders aanjaagprojecten Taken:
Verantwoordelijk voor voortgang en kwaliteit eigen aanjaagproject. Koppelen terug aan het projectmanagement
Samenstelling: Pijler Duurzame overheid
Duurzame energie Duurzame mobiliteit
Duurzaam bouwen
Duurzame bedrijven
Aanjaagproject Nulmeting Duurzaam gemeentehuis
Projectleider p.m. Ellen Hanzens
Duurzaam inkopen Duurzame bedrijfsvoering Duurzame energiecoöperatie Oplaadpunten elektrische auto Rijden op groen gas Deelauto gemeente Duurzaam bedrijfsvervoersplan Centrumplan Eerbeek
Kees Verspui, procesbeheerders p.m. p.m.
Revolving fund Verbeteren bestaande woningvoorraad Duurzaam water Eerbeek
p.m. p.m.
Duurzaam bedrijventerrein
Miriam Peters
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
p.m. p.m. p.m. p.m. Justin Asma
Richard Bos
pagina 24 van 26
Duurzame ontwikkeling
Sociale samenhang
Duurzame openbare ruimte
Projectplan
Grootschalige covergisting bij IWE Kleine biovergistingsinstallaties bij agrariërs Fair Trade gemeente Streekmarkt Duurzaam in beweging
p.m.
Vrijwilligersmatch Dorpshuis Eerbeek Dorpshuis Brummen Millenniumgemeente Duurzame openbare verlichting
p.m. p.m. p.m. p.m. p.m.
Duurzame onkruidbestrijding Groenprojecten
p.m.
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
p.m.
p.m. p.m. p.m.
p.m.
pagina 25 van 26
Duurzame ontwikkeling
5.
Projectfinanciën
5.1
Financiële raming
Projectplan
In 2009 is er een raadsbesluit geweest over het uitvoeringsprogramma „Duurzame woon- en leefomgeving‟.Voor de periode 2011 tot 2014 is er nagenoeg €300.000 per jaar begroot voor de uitvoering van het programma. Dit is niet dekkend voor dit programma. Er is een herijking nodig vanuit dat uitvoeringsprogramma naar voorliggend programmaplan. Aan de hand van de keuze voor de aanjaagprojecten wordt een definitieve raming gemaakt. Deze betreft zowel de kosten voor de projecten als voor de interne capaciteit en externe inhuur.
5.2
Personele capaciteit
Op dit moment is de volgende personele capaciteit beschikbaar. Tabel 2 Verbijzondering interne uren en externe personeelskosten in 2011 - 2014 Capaciteit 2011 2012 2013 Uren Kosten Uren Kosten Uren Kosten Arjan Schulp Richard Bos Mundel van Wezenbeek (extern) p.m.
5.3
2014 Uren
Kosten
Subsidies
p.m.
versie 12 april 2011 Behorende bij besluit van het college van B&W van 12 april 2011
pagina 26 van 26