PROJECTOPROEP COLLECTIEVE MOESTUINEN IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 2013

PROJECTOPROEP

COLLECTIEVE MOESTUINEN IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

2013

PAGINA 1 VAN 5 – COLLECTIEVE MOESTUINEN - 2013

Voorstelling projectoproep Deze projectoproep "Collectieve moestuinen" is een initiatief van Leefmilieu Brussel en wordt begeleid door de vzw " Le début des haricots". Deze oproep richt zich tot iedereen die interesse heeft om een collectieve moestuin op te starten. Met dit initiatief willen we de nieuwe collectieve moestuinen in het Brussels Gewest tijdens hun opstartfase begeleiden gedurende een periode van 10 maanden. Het doel is om na deze periode het project zelfstandig te laten functioneren.

Wat is een stedelijke collectieve moestuin? Een stedelijke collectieve moestuin is in de eerst plaats een groene plek, een plaats waar de natuur het voor het zeggen heeft en waar men zich goed voelt! Wat kan er zoal gedaan worden ? Er wordt vooral geteeld: alle soorten groenten (bvb. groenten die zelden in een supermarkt te vinden zijn), fruit, aromatische en geneeskrachtige planten, bloemen. Maar het gaat ook om de gezelligheid! Het belangrijkste is immers dat men plezier schept uit het samenzijn, de handen vuil maakt en verantwoordelijkheid en inzicht over de eigen voeding verwerft. Een collectieve moestuin is vooral een plaats van uitwisseling: het projet krijgt vorm en inhoud door de kennis en de inzet van elke afzonderlijke deelnemer. In een collectieve moestuin kan men samen op één collectief perceel tuinieren, de tuin opdelen in individuele perceeltjes ofwel werken met een combinatie van beiden. Eigenlijk bestaat er geen algemeen recept: elke afzonderlijke moestuin bepaalt zijn manier van werken . Het is belangrijk dat het algemene beheer van het project gemeenschappelijk is en dat het project toegankelijk is voor de buurtbewoners. Met andere woorden: een collectieve moestuin is een plek waar men van de natuur, van het samenzijn en van de eigen buurt geniet. Begeleiding en ondersteuning Wij willen graag de nieuwe, opstartende initiatieven ondersteunen. Deze steun zal uit twee delen bestaan: enerzijds de begeleiding door de vzw ‘Le début des haricots’ en anderzijds een financiële steun die het mogelijk maakt in materiaal te investeren. De begeleiding door de vzw ‘Le début des haricots’ zal vooral gebaseerd zijn op regelmatige ontmoetingen met de tuiniers op het terrein. De bedoeling van deze ontmoetingen is de tuiniers te helpen zodat het project uiteindelijk zelfstandig kan functioneren. Naargelang de behoeften kunnen deze bijeenkomsten verschillende vormen aannemen: vergaderingen, theoretische cursussen, bezoeken aan de moestuin en/of praktische workshops. Een combinatie hiervan is wenselijk. Nuttige contacten en informatie voor het project zullen ook worden aangeboden, naargelang de concrete behoeften. De ontmoetingen vinden één keer per maand plaats (behalve in augustus), van februari tot november; dus 9 per jaar. Zo’n ontmoeting zal doorgaan op een werkdag, overdag of in de vooravond en duurt ongeveer 3 uur. Aan het begin van het jaar zal er ook voor alle geselecteerde groepen een gemeenschappelijke opleidingsdag worden aangeboden.

PAGINA 2 VAN 5 – COLLECTIEVE MOESTUINEN - 2013

Overzicht van de voorziene fases in de begeleiding:

Ontvangst van de aanvraagdossiers kandidaturen Selectie van de projecten Van november 2012 tot februari 2013

Ondertekening van begeleidingsovereenkomsten voor de projecten en uitvoering bodemanalyses Contact met de groepen en gemeenschappelijke opleidingsdag voor geselecteerde projecten

Van maart tot november 2013

Bijeenkomsten met de groep op het terrein

BELANGRIJK : De begeleide ontmoetingen zijn niet de enige samenkomsten in de moestuin. Er wordt immers verwacht dat de medewerkers van de moestuin ook buiten de ontmoetingen met de vzw samen komen en zich intern organiseren als groep. Buiten de ontmoetingen op het terrein staat de vzw ‘Le début des haricots’ ook in voor het telefonisch en per mail beantwoorden van vragen. Elk goedgekeurd project kan rekenen op een financiële steun ter waarde van 2000 euro. Dit bedrag kan worden gebruikt voor : − De aankoop van materiaal, zaaigoed, boompjes, afdakjes, potgrond, ... − De aanleg van teeltbakken − Regenwateropvang − De aanleg van een waterpoel − Het organiseren van evenementen − Het uitvoeren van creatieve projecten Enkel de kosten van de aankopen in het kader van het project kunnen worden vergoed, het betreft dus geen lonen die aan het project verbonden zijn. Daarom wordt voor elk project gevraagd om een gedetailleerd voorlopig budget op te maken. Het bedrag zal worden goedgekeurd en toegekend door de selectiejury. Bovendien willen we nadrukkelijk vermelden dat het aankopen van nieuwe gereedschappen of bouwmaterialen niet altijd nodig is. We moedigen aan om in de eerste plaats materiaal te recycleren of tweedehands aan te schaffen.

Tot wie richt deze projectoproep zich ? De projectoproep richt zich tot elke burger, maar ook tot verenigingen en openbare instellingen, die reeds bezig zijn met het uitbouwen van een collectieve moestuin (volle grond, bakken, daktuinen, ... ) Deze oproep richt zich niet tot scholen, daar andere ondersteuning voor de schooltuintjes van toepassing is (zoals bijvoorbeeld het project Jardin des Couleurs, ook begeleid door de vzw Le début des haricots).

PAGINA 3 VAN 5 – COLLECTIEVE MOESTUINEN - 2013

Wie zijn de actoren? 1/ De pilootgroep: het centrale orgaan binnen de groep. Deze bestaat minstens uit 5 leden . Meestal zijn dit vrijwilligers die als tuinier deelnemen aan het project en zich ook willen engageren binnen de algemene organisatie en het beheer van het project. De pilootgroep zal het project opvolgen gedurende de hele periode van begeleiding en ook na afloop hiervan. Verantwoordelijkheden van de pilootgroep: Algemene coördinatie van het project Communicatie tussen alle betrokken actoren Verwerven van de nodige competenties voor het beheer van de moestuin Organisatie van evenementen Budgetbeheer Contact met ‘Le début des haricots’ en Leefmilieu Brussel Waken over de duurzaamheid van het project 2/ De deelnemers: iedereen die van ver of van dichtbij aan het project meedoet. Ofwel zetelen alle tuiniers in de pilootgroep, ofwel is er een andere samenstelling. De groep beslist vrij! 3/ De instellingen: indien het project is opgestart door één of meerdere instellingen. In dit geval is het van groot belang duidelijk vast te stellen wat de betrokkenheid en te vervullen rol van deze laatsten binnen het project zijn. Die rol wordt mee bepaald door de doelstellingen van het project maar eveneens door de capaciteit van de pilootgroep om zelfstandig werken. In sommige gevallen kan een instelling enkele verantwoordelijkheden van de pilootgroep op zich nemen. Voorwaarden tot het indienen van het project • De moestuin ligt in een van de 19 Brusselse gemeenten. • Er is al een pilootgroep gevormd (zie vorige paragraaf). • Er bestaat al een ‘kerngroep’ (met stabiele samenstelling over het hele jaar). • Het project bevindt zich reeds in de opstartfase. • Er moet een onmiddellijk beschikbaar terrein zijn (reeds opgestelde gebruiksovereenkomst of onderweg). Er is op zijn minst een door de terreineigenaar getekend beginselakkoord voorhanden (document in bijlage). • Wanneer het gaat om een tuin in volle grond, moet de eigenaar schriftelijk zijn toestemming geven voor een bodemanalyse (document in bijlage) die door Leefmilieu Brussel wordt gesponsord. Lees dit document aandachtig door alvorens het aan de eigenaar van het betreffende terrein voor te leggen ter ondertekening. • Het project moet reeds opgestart zijn: er moeten al twee vergaderingen hebben plaatsgevonden, waarvan één opengesteld voor potentiële deelnemers. De verslagen hiervan moeten aan het aanvraagdossier worden toegevoegd. • De tuiniers moeten ecologische teeltmethoden toepassen, en mogen geen chemische middelen, in welke vorm dan ook, gebruiken. Selectiecriteria • Degelijkheid van het project: haalbaarheid, hoe duurzaam en hoe ver staat het project, welke partners zijn betrokken,...? • Degelijkheid van de groep: inzet en beschikbaarheid van leden van de pilootgroep en/of tuiniers om het project te coördineren, vergaderingen op te volgen, de permanenties te regelen, voor de communicatie te zorgen en het organiseren activiteiten in te staan

PAGINA 4 VAN 5 – COLLECTIEVE MOESTUINEN - 2013

• De bereidwilligheid om het project toegankelijk en dynamisch te maken door het organiseren van activiteiten (sociaal, pedagogisch, kunstzinnig): permanenties, rondleidingen, wijkfeesten, tentoonstellingen, animaties , ... • In hoeverre er een gebrek aan groene ruimtes bestaat in de wijk waar het project van start gaat. OPMERKING: Aangezien de autonomie van de pilootgroep een van de doelstellingen van het project is, is het ten zeerste af te raden om het project van het initiatief van één persoon te laten afhangen. De betrokkenheid van de pilootgroep in de verschillende fases van het project, te beginnen bij het ontwerp ervan, is van groot belang.

WAT TE DOEN Het kandidatuursdossier, naar behoren ingevuld en ondertekend, dient ten laatste op 18 november 2012 te worden ingediend, per post, of persoonlijk door een van de personen betrokken bij het project, op het volgende adres:

Leefmilieu Brussel Afdeling Groene Ruimten – Dienst Groen netwerk / Moestuinen Gulledelle 100, 1200 Brussel en tegelijkertijd per mail verstuurd naar:

[email protected] De projecten zullen worden beoordeeld en geselecteerd aan de hand van de vernoemde criteria, door een jury bestaande uit leden van de vzw ‘Le début des haricots’ en vertegenwoordigers van Leefmilieu Brussel en een vertegenwoordiger van het Kabinet van de Minister van Leefmilieu. Alle kandidaat-groepen zullen per mail worden verwittigd over de beslissing van de jury.

CONTACTPERSONEN Voor vragen in verband met het project, kan u zich richten tot Antoine Sterling of Aline Dehasse van de vzw “Le début des haricots”: [email protected] en [email protected] Of telefonisch op het bureau van Le début des haricots: 02/644.07.77 (tussen 10:00 en 16:00, vragen naar Antoine of Aline) .

PAGINA 5 VAN 5 – COLLECTIEVE MOESTUINEN - 2013