Opdrachtgever Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Onafhankelijk Controle Bureel vzw

Opdrachtgever Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Project AVANTI Levering en installatie van vaste uitrustingen voor de afstandsbediening van de verkeerslichten op kruispunten Bestek nr. BMB/DGE-DBO/2014.0600

VEILIGHEIDS & GEZONDHEIDSPLAN IN DE ONTWERPFASE

Nota aan de aanbestedende aannemers Dit veiligheids- & gezondheidsplan in de ontwerpfase maakt integraal deel uit van het Bijzonder Lastenboek van het project. Iedere aannemer dient de risico’s op de werf veroorzaakt door zijn werkzaamheden te kennen en te beheersen. Voor de start van elke interventie wordt de uitvoeringsmethode en veiligheidsvoorzieningen besproken met de veiligheidscoördinator verwezenlijking. controle organisme vzw veiligheidscoördinatie gewestelijke zetel: in elke provincie

regionale zetel: De Meeussquare 37 1000 Brussel

Tel. 02/428.45.41 Fax 02/428.45.54

www.ocb.be [email protected]

BTW BE 0404.312.034 PC 000-0162392-14 Bank 405-3020501-49

VEILIGHEIDS - & GEZONDHEIDSPLAN IN DE ONTWERPFASE

INHOUDSOPGAVE 1 2

Inleiding ....................................................................................................................................... 4 Algemeenheden ............................................................................................................................ 5 2.1 Uittreksel van de wetgeving .................................................................................................. 5 2.2 Verplichtingen van de aannemers ......................................................................................... 5 2.3 Documenten en inlichtingen die de aannemer aan zijn offerte dient bij te voegen ............... 5 2.4 Postinterventiedossier ............................................................................................................ 5 3 Voorafgaande kennisgeving ......................................................................................................... 7 4 Omschrijving van het project ....................................................................................................... 8 4.1 Omschrijving van de werken: .................................................................................................. 8 4.2 Tijdsduur en planning van de uitvoering: ................................................................................ 8 4.3 Plaats van de werken: ............................................................................................................... 8 4.4 Lijst van de betrokken partijen................................................................................................. 8 4.5 Kritieke fasen tijdens de werken: ............................................................................................. 9 5 Inrichting van de bouwplaats ....................................................................................................... 9 5.1 Algemeen: .......................................................................................................................... 9 5.2 Onderaannemers: ............................................................................................................. 10 5.3 Wachtdienst 24/24 uur ..................................................................................................... 10 5.4 Signalisatie op en rond de werf en omgeving .................................................................. 10 5.5 Afsluiting -toegang tot de werf ........................................................................................ 11 5.6 Verlichting van de werfzone ............................................................................................ 11 5.7 Afval op de werf: ............................................................................................................. 11 5.8 Minder hinder maatregelen: ............................................................................................. 11 6 Risico analyse ............................................................................................................................ 13 6.1 Werkzaamheden met bijzonder vergrote gevaren ............................................................... 13 6.2 Maatregelen specifiek aan de Opdrachtgever of aan de werkzaamheden ........................... 17 7 Algemene veiligheidsprincipes .................................................................................................. 22 7.1 Algemene Preventiebeginselen ........................................................................................... 22 7.2 Veiligheid op de werf .......................................................................................................... 22 7.2.1 Gevaarlijke producten .................................................................................................. 22 7.2.2 Alcohol, drugs en medicijnen ...................................................................................... 22 7.2.3 Elektrische installaties.................................................................................................. 23 8 Specifieke veiligheidsprincipes.................................................................................................. 24 8.1 Risico’s vermijden: .......................................................................................................... 24 8.2 Risico’s van de omgeving:............................................................................................... 24 8.3 Risico’s van de werken zelf ............................................................................................. 25 8.4 Hijs- en graafwerk: .......................................................................................................... 26 8.5 Graafwerk en ondergrondse leidingen: ............................................................................ 26 8.6 Werk in sleuven en putten: .............................................................................................. 26 8.7 Noodsituatie wie bellen ?................................................................................................. 27 8.7.1 Blustoestellen ............................................................................................................... 28 8.7.2 Te nemen maatregelen bij de vaststelling van een gaslek ........................................... 28 8.8 Collectieve Beschermingsmaatregelen................................................................................ 29 8.8.1 Hekwerk, afdekplaten en loop-/rijplaten ...................................................................... 29 8.8.2 Leuningen..................................................................................................................... 29 8.9 Persoonlijke Beschermingsmaatregelen .............................................................................. 30 8.9.1 Veiligheidshelm ........................................................................................................... 30 8.9.2 Beschermhandschoenen ............................................................................................... 30 VGP Brussels Hoofdstedelijk Gewest - AVANTI afstandsbediening verkeerslichten 20140106.doc

Page 2 of 33


9 10 11

8.9.3 Veiligheidsbril .............................................................................................................. 30 8.9.4 Masker .......................................................................................................................... 30 8.9.5 Veiligheidsschoenen .................................................................................................... 30 8.9.6 Kniebeschermers .......................................................................................................... 30 8.9.7 Gehoorbeschermers ...................................................................................................... 30 8.9.8 Werkkledij .................................................................................................................... 30 8.9.9 Signalisatiekledij .......................................................................................................... 30 Verklaring .................................................................................................................................. 31 Bijlage B1 - Beschrijving van de werkwijze ............................................................................. 32 Bijlage B2 - Afzonderlijke prijsberekening in verband met bepaalde preventiemaatregelen ... 33

VGP Brussels Hoofdstedelijk Gewest - AVANTI afstandsbediening verkeerslichten 20140106.doc

Page 3 of 33


1 Inleiding Het Veiligheids- en Gezondheidsplan (VGP) bevat de preventiemaatregelen en de analyse van de risico’s die de arbeiders kunnen oplopen. Het is opgesteld en moet ook aangepast worden conform de bepalingen van het K.B. van 25 januari 2001 betreffende tijdelijke of mobiele bouwplaatsen (BS 07/02/2001 en BS 12/04/2006). Dit Veiligheids- en Gezondheidsplan (VGP) moet worden gelezen als aanvulling op de bijlagen II en III van het K.B. van 25 januari 2001 betreffende tijdelijke of mobiele bouwplaatsen (BS 12/04/2006). Het hier samengestelde dossier is het resultaat van de interpretatie van al de ontvangen informatie tijdens de studie van het project met de Opdrachtgever tijdens de voorbereiding van het lastenboek. De maatregelen die hier zijn in opgenomen vormen geen onveranderlijk geheel, maar vormen een basis voor de prijsofferte van de onderneming. Zo verzamelt het huidige dossier de inlichtingen en de documenten die opgesteld zijn in het kader van de veiligheid en de gezondheid zoals aanbevolen door de wet, maar biedt ook een werkscenario aan die de minimum vereiste veiligheidsvoorzieningen eerbiedigt. Elke variant hierop kan door de onderneming worden aangeboden volgens de door hem weerhouden werkmethode.

Afkortingen ARAB AREI EDPB IDPB EDTC K.B. PID VGP

: : : : : : : :

Algemeen Reglement voor Arbeidsbescherming Algemeen Reglement voor de Elektrische Installaties Externe Dienst voor Preventie en Bescherming Interne Dienst voor Preventie en Bescherming Externe Dienst voor Technische Controles Koninklijk Besluit Post Interventie Dossier Veiligheids- & Gezondheidsplan


Page 4 of 33


2 Algemeenheden 2.1 Uittreksel van de wetgeving Koninklijk Besluit van 25 januari 2001 betreffende de tijdelijke en mobiele bouwplaatsen Art. 30. De opdrachtgever neemt de nodige maatregelen opdat het veiligheids- en gezondheidsplan deel zou uitmaken van, naargelang het geval, het bijzondere bestek, de prijsaanvraag of de contractuele documenten en daarin als een afzonderlijk en als dusdanig betiteld deel wordt opgenomen. Opdat de maatregelen vastgesteld in het VGP daadwerkelijk zouden kunnen toegepast worden bij de uitvoering van de werken, zorgt hij ervoor dat: 1. de kandidaten bij hun offertes een document voegen dat verwijst naar het VGP waarin zij beschrijven op welke wijze zij het bouwwerk zullen uitvoeren om rekening te houden met dit VGP; 2. de kandidaten bij hun offertes een afzonderlijke prijsberekening voegen betreffende de door het VGP bepaalde preventiemaatregelen en -middelen, inbegrepen de buitengewone individuele beschermingsmaatregelen en -middelen.

2.2 Verplichtingen van de aannemers De aannemer die een offerte voor de uitvoering van het project indient, verbindt zich ertoe, door het indienen van zijn offerte, de volgende voorschriften en maatregelen te respecteren: - alle nodige veiligheidsmaatregelen voor het respect van de reglementering die van toepassing is op de werf betreffende de arbeidsbescherming en het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk; - de specifieke veiligheidsvoorschriften van de Opdrachtgever betreffende de bescherming van zijn installaties, van zijn personeel en van derden; - de preventie- en beschermingsmaatregelen en de minimale veiligheidsvoorschriften van het projectveiligheidsplan opgemaakt door de veiligheidscoördinator ontwerp

2.3 Documenten en inlichtingen die de aannemer aan zijn offerte dient bij te voegen De aannemer die een offerte indient, moet de volgende documenten bij zijn offerte voegen:  Zijn eigen veiligheids- en gezondheidsplan en deze van zijn eventuele onderaannemers, dat de volgende elementen bevat:  De ondertekende en ingevulde “Verklaring” van het huidige VGP  De beschrijving van de toegepaste preventie- en beschermingsmaatregelen en werkmethoden om de risico’s te vermijden of te verminderen, die in het VGP werden omschreven.  Een voorlopige planning die rekening houdt met de bemerkingen in het VGP  Zijn gedetailleerde afzonderlijke prijsberekening betreffende de door het VGP bepaalde preventiemaatregelen en –middelen, inbegrepen de buitengewone individuele beschermingsmaatregelen en –middelen.

2.4 Postinterventiedossier Op het einde van elk project, bij de voorlopige oplevering, dient de veiligheidscoördinator verwezenlijking een ‘as built’-dossier te ontvangen om toe te voegen aan het postinterventiedossier. (het ‘as built’-dossier maakt integraal deel uit van het postinterventiedossier) Binnen een termijn van maximaal één maand na de voorlopige oplevering zal het postinterventiedossier worden overgedragen aan de opdrachtgever. De aangeduide aannemer dient aan de coördinator alle documenten over te maken die nodig zijn om het postinterventiedossier van de werken samen te stellen (technische en veiligheidsfiches, gebruiks- en onderhoudsaanwijzingen, as-built-plannen...) en dit in het Nederlands of Frans, volgens de taal van de offerte.


Page 5 of 33

VEILIGHEIDS - & GEZONDHEIDSPLAN IN DE ONTWERPFASE Meer specifiek: - informatie voor de uitvoerders van te voorziene latere werkzaamheden (herstelling, vervanging, ontmanteling) - verantwoording van de keuzen van uitvoeringsmethoden, technieken, materialen en architecturale elementen. De aannemers dienen dan ook aan de veiligheidscoördinator alle informatie te verschaffen die nodig en/of nuttig kan zijn in het kader van deze wettelijke verplichting, in het Nederlands of Frans, volgens de taal van de offerte. Zo bijvoorbeeld dienen de productfiches bezorgd te worden van alle aangewende producten (gevaarlijk of niet), de ‘as built’-plannen, gegevens over stabiliteit of zwakke punten die tijdens de werken vastgesteld werden of gewijzigd werden, gegevens over onderhoud, verwijdering of behandeling van de in het kader van dit project uitgevoerde werken. Alle informatie die de veiligheidscoördinator nodig acht moet door de aannemer bezorgd worden in het Nederlands. Eveneens dienen bijzonderheden opgenomen te worden die nuttig zijn voor latere werkzaamheden en informatie over hoe het onderhoud van de installaties dient te verlopen met vermelding van de frequentie. Om het nodige onderhoud, herstellingswerken e.d. te kunnen uitvoeren in een latere periode dienen alle detailtekeningen en opgestelde voorschriften met vermelding van de periodiciteit ter beschikking gesteld worden aan de veiligheidscoördinator. In dit dossier zal de aannemer melding maken van alle gebruikte materialen, producten, enz. aangevuld met documentatie en fiches van deze. De veiligheidscoördinator zal dit dossier ter beschikking stellen van de bouwheer. De aannemer dient dit dossier ter beschikking te stellen eventueel aangevuld met foto’s genomen van details, zodat zeer duidelijk referentiepunten zoals rioleringen, nutsleidingen, aansluitingen e.d. in kaart kunnen gebracht worden. Volgende elementen zouden moeten opgenomen worden in de ‘as built’-documenten: Administratief: - eventueel vergunningen Dossier voorafgaande werken en sloopwerken: - attesten van afvoer en verwerking asbesthoudende materialen - lijst met onderaannemers, hun gegevens en hun taken - enz. Dossier grondwerken: - resultaten grondonderzoek - attesten grondverzet (aan- en afvoer) - lijst met onderaannemers, hun gegevens en hun taken - enz. Dossier van funderingen: - ‘as built’-plannen - berekeningsnota’s, stabiliteitsberekeningen - resultaten grondonderzoek - technische fiches van gebruikte producten - resultaten en bevindingen tijdens de uitvoering (bv ondergrondse aansluitingen die nog aanwezig zijn van vorige bebouwing van riolering…) - fotoreportage van de werken - lijst met onderaannemers, hun gegevens en hun taken - enz. Dossier technieken (riolering, elektriciteit, verlichting,. ...) - ‘as built’-plannen - ‘as built’-schema’s - Keuringsattesten - Om het nodige onderhoud, herstellingswerken e.d. te kunnen uitvoeren in een latere periode dienen alle detailtekeningen en opgestelde voorschriften met vermelding van de periodiciteit opgelijst te worden - Fotoreportage van de werken (en details van de werken) zoals ligging van de leidingen - lijst met onderaannemers, hun gegevens en hun taken - enz. VGP Brussels Hoofdstedelijk Gewest - AVANTI afstandsbediening verkeerslichten 20140106.doc

Page 6 of 33


3 Voorafgaande kennisgeving De bouwdirectie belast met de uitvoering, doet een voorafgaande kennisgeving voor de opening van de bouwplaats, wat betreft:  Elke tijdelijke of mobiele bouwplaats waar één of meer werkzaamheden, opgesomd in artikel 26, §1° (bijzondere vergrote gevaren), uitgevoerd worden en waarvan de totale duur 5 werkdagen overschrijdt.  Elke tijdelijke of mobiele bouwplaats waarvan de omvang van de werken beantwoordt aan (artikel 26, §2°): - hetzij, de vermoedelijke duur van de werkzaamheden langer is dan 30 werkdagen en waar op één of meer ogenblikken meer dan 20 werknemers tegelijkertijd aan het werk zijn - hetzij, het vermoedelijke werkvolume groter is dan 500 mandagen. Nieuwe regelgeving sinds november 2011: Vanaf 4 november 2011 moeten de bouwondernemingen hun werven verplicht elektronisch melden aan het NAVB via de UWM- toepassing op het portaal van de Sociale Zekerheid www.socialsecurity.be. Het is niet langer mogelijk om een melding te doen op papier. Het NAVB- luik "Melding inzake veiligheid en hygiëne" is geschrapt uit de toepassing. Werken die niet onder het toepassingsgebied van het luik “Werken 30bis” vallen, maar toch gemeld moeten worden aan het NAVB, zullen gemeld kunnen worden via het luik “Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen”. De melding moet nog altijd ingediend worden voor aanvang van de werken, maar niet meer 15 dagen op voorhand. De gegevens met betrekking tot de werf, de aannemer(s) en de opdrachtgever zullen het NAVB automatisch elektronisch bereiken op de dag van de melding. De aannemer blijft wel verplicht om de meldingspagina die gegenereerd wordt door het nieuwe systeem (af te drukken pdf), op een toegankelijke plaats ter beschikking te stellen van het personeel en andere belanghebbenden. In uitvoering van de welzijnsreglementering krijgt de aannemer bovendien de mogelijkheid om een elektronisch formulier met nuttige preventie-info voor de werf in te vullen. Hij kan dit formulier veld per veld invullen en bewaren als PDF- bestand. Overzicht externe directie toezicht op het welzijn op het werk: Provincie Adres Telefoon Brussel Hoofdstad Rue Ernest Blerotstraat 1, 02 233 45 46 1070 Brussel – Bruxelles

Fax E mail 02 233 45 23 [email protected] [email protected] .be


Page 7 of 33


4 Omschrijving van het project 4.1 Omschrijving van de werken: Project Avanti: Levering en installatie van vaste uitrustingen voor de afstandsbediening van de verkeerslichten op 150 kruispunten. Deze werken zijn omschreven in het aanbestedingsdossier met bestek nr. BMB/DGE-DBO/2014.0600. Onderhavige aanneming heeft als doel de studie, de vervaardiging, het vervoer, de installatie, de aansluiting en de indienststelling van de uitrustingen op de grond voor de afstandsbediening van de verkeerslichten op de kruispunten. -

De studie, de vervaardiging, het vervoer, de installatie, de aansluiting, het programmeren, het testen van het materiaal; De levering van alle plannen en technische dossiers; Het monteren van het geheel van uitrustingen, de testen. Het onderhoud tijdens de waarborgtermijn; Het onderhoud na de waarborgtermijn. (facultatief) *

4.2 Tijdsduur en planning van de uitvoering: Het betreft een raamcontract met een duur van 3 jaar. De aannemer en/of opdrachtgever dient voor elke opdracht vooraf de veiligheidscoördinator verwezenlijking te verwittigen van planning en locatie van de werken en interventies. Deze melding kan gebeuren via het meldpunt: [email protected] met in cc [email protected] (back-up tijdens afwezigheid wegens ziekte of verlof) of telefonisch (in geval van hoogdringendheid) 0496/29.00.78 bij verantwoordelijke Sigrid Peirtsegaele. Voor kleine opdrachten met beperkte risico’s volstaat het minimum 1 week vooraf te verwittigen, voor grote, risicovolle werken moet vooraf een kick-off meeting georganiseerd worden om o.a. de planning van de werken te bespreken. Nota aan de aanbestedende aannemers De aannemers zullen hun planning en de organisatie van de werken coördineren in samenspraak met alle betrokkenen partijen (Gemeente, Politie, concessiehouders, maatschappijen van gemeenschappelijk vervoer...).

4.3 Plaats van de werken: De werken zullen uitgevoerd worden op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

4.4 Lijst van de betrokken partijen Opdrachtgever: Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest – Mobiel Brussel-BUV, Directie beheer en onderhoud van de wegen Telefoon: 02/204.19.50 Mail: [email protected] Dhr. Ir. Ph. Boogaerts Adres: CCN-gebouw, Vooruitgangstraat 80, bus 1, 1035 Brussel Veiligheidscoördinator ontwerp O.C.B. Sigrid Peirtsegaele GSM: 0496/29.00.78 Xavier Marichal GSM: 0493/24.61.40 Gilbert Loockx GSM: 0496/29.00.75 Adres : De Meeussquare 37, 1000 Brussel

Mail : [email protected] Mail : [email protected] Mail : [email protected]

Veiligheidscoördinator verwezenlijking O.C.B. Sigrid Peirtsegaele GSM: 0496/29.00.78 Xavier Marichal GSM: 0493/24.61.40 Gilbert Loockx GSM: 0496/29.00.75 Adres : De Meeussquare 37, 1000 Brussel

Mail : [email protected] Mail : [email protected] Mail : [email protected]


Page 8 of 33


4.5 Kritieke fasen tijdens de werken: Dit veiligheids- en gezondheidsplan wordt opgemaakt voor een raamcontract voor werken. De regels en voorschriften in dit document zijn algemeen geldig voor alle werken die worden uitgevoerd binnen het raamcontract. Per opdracht echter moet voor de start van de werken een kick-off meeting georganiseerd worden om de inhoud van de werken, de werkmethode/-wijze en de voorziene veiligheids- en preventiemaatregelen te bespreken. Zo kan per project bepaald worden welke de kritieke fasen zijn wanneer de veiligheidscoördinator wenst aanwezig te zijn en dus verwittigd moet worden. Bij herhaaldelijke gelijkaardige werken mag de aannemer een principe-procedure opstellen per type werken, waarbij de verschillende stappen niet vooraf ter goedkeuring moeten overlopen worden met de veiligheidscoördinator verwezenlijking, maar enkel specifieke situaties en planning moeten gemeld worden. Het spreekt voor zich dat de veiligheidscoördinator verwezenlijking regelmatig aanwezig zal zijn op de werf. Volgende kritieke fasen zullen extra aandacht krijgen van de veiligheidscoördinator verwezenlijking: - Werken binnen veiligheidsperimeter van hoogspanningslijnen - Werken bij spoorwegen, metro, snelwegen, werken naast drukke wegenis - Ingeval een ander nutsbedrijf gelijktijdig werken uitvoert - Werken in besloten ruimte

5 Inrichting van de bouwplaats 5.1

Algemeen:

Bij de werfinrichting moet men rekening houden met de bijzondere situatie van het uit te voeren werk en de ligging van de bouwplaats teneinde deze zo efficiënt mogelijk in te richten rekening houdende met de gebruikers en de omgeving, de directe en indirecte toegangen, de verkeerswegen op de bouwplaats, de personen, de materialen, de zones voor stockage en werfketen…. De werfketen noodzakelijk voor de uitvoering van de werken, zoals eetruimte, verpleegruimte, vergaderruimte, werfbureel, sanitair en andere ruimten zullen binnen de werfafsluiting geplaatst worden. Zo ingepland zodat hun gebruikers gevrijwaard blijven van ernstige risico’s. Teneinde de toegang van onbevoegden tot bepaalde werkzones onmogelijk te maken, zal een afsluiting worden aangebracht over de volledige omtrek van de werkplek. Bij voorkeur wordt daarbij gebruik gemaakt van de geel/blauwe hekken. Voor de aanvang van de werken wordt een coördinatievergadering belegd, waarop aannemer, opdrachtgever, veiligheidscoördinator, politie, nutsmaatschappijen worden uitgenodigd. Op deze vergadering licht de aannemer de planning, de werfinrichting en de uitvoering van de werken en wegomleggingen toe. In functie van de ter beschikking gestelde terreinen, lokalen of installaties zal de hoofdaannemer een gedetailleerd inrichtingsplan van de bouwplaats opstellen. Dit plan wordt voor de aanvang van de werken aan de veiligheidscoördinator bezorgd. Voor kleinere interventies volstaat het een algemeen principe inrichtingsplan op te stellen bij aanvang van het raamcontract, dat dan specifiek per project wordt aangevuld met een signalisatieplan. Dit algemeen inrichtingsplan beschrijft: - De wijze van signalisatie van de werken - Wijze van graafwerken sleuven/putten en beschoeiing van sleuven/putten Voor grotere werken en/of werken met vergrote gevaren (zoals werken op snelwegen, in veiligheidsperimeter van spoorlijnen en in tunnels, of in de veiligheidsperimeter van hoogspanningslijnen) moet de aannemer een specifiek werfinrichtingsplan opstellen dat volgende elementen omvat:  toegangen, wegen rijrichting, wachtzone voor aanlevering materieel, parkings  ligging van nutsleidingen  zones voor werfinrichtingen zoals werfkeet, sanitair,opslagruimten enz.  opslag van materieel, gevaarlijke producten, werkplaatsen, afval + verwijdering  inplanting hijstoestellen en bijhorende draaicirkels indien van toepassing  opgestelde elektrische verdeelborden  EHBO – post VGP Brussels Hoofdstedelijk Gewest - AVANTI afstandsbediening verkeerslichten 20140106.doc

Page 9 of 33

VEILIGHEIDS - & GEZONDHEIDSPLAN IN DE ONTWERPFASE  tijdelijke doorgangen - de organisatie van het verkeer: bij voorkeur gescheiden verkeerstromen voor voetgangers, voertuigen en machines, ter plaatse met aangebrachte signalisatie duidelijk aangeven. - de inplanting van de voorzieningen voor afvalverwijdering. - de installatie van de diverse nutsvoorzieningen (water, gas, elektriciteit). - de elektrische installatie van de bouwplaats met plaatsopgave van de aftakkasten (conform de fasering van de werken) - de eventuele opslag van gevaarlijke of ontvlambare producten en de beveiliging die gekozen werd i.f.v. de te gebruiken producten. - de ligging van het lokaal voor eerste hulp, voorzien van de nodige signalisatie op de werf. De hoofdaannemer houdt het inrichtingsplan van de bouwplaats bij en past deze aan in functie van de noodzakelijkheden zoals fasering der werken. Wijzigingen worden ter beschikking gesteld en besproken op de overlegvergaderingen.

5.2

Onderaannemers: De taak van de algemene aannemer bestaat erin om een aantal praktische aspecten van de werforganisatie en coördinatie op een rationele manier te regelen. Bepaalde prestaties worden financieel geregeld tussen de algemene aannemer en zijn onderaannemers (bv. gebruik van werfafsluiting). Het moet duidelijk zijn dat de algemene aannemer wordt verondersteld een actieve en initiatief nemende rol te spelen. De kosten die onderstaande bepalingen voor de onderaannemers meebrengen moeten in hun eenheidsprijzen begrepen zijn. De gehele duur van het behoud van bepaalde voorzieningen op de werf tot de voorlopige oplevering. De algemene aannemer zorgt voor alle volgens de wetgeving vereiste beveiligingsmaatregelen (hekken, leuningen, signalisatie,..) die niet toe te wijzen zijn aan een onderaannemer. Hij neemt tevens de algemene maatregelen om de materialen en bouwwerken te vrijwaren, van vandalisme, beschadiging of diefstal. De hoofdaannemer kijkt er op toe dat de onderaannemers:  zorgen voor alle volgens de wetgeving vereiste beveiligingsmaatregelen (hekken, leuningen, signalisatie,..) eigen aan hun opdracht.  de nodige maatregelen om hun materialen en bouwwerken te vrijwaren van vandalisme, beschadiging of diefstal.  de algemene aannemer te informeren (via kopies van verslagen, brieven, gewijzigde plannen,..) van alle omstandigheden die het verloop van de inrichting en organisatie van de werf kunnen beïnvloeden.  binnen de bepalingen van de opdracht van de algemene aannemer, de richtlijnen van de algemene aannemer op te volgen. In geval van niet-naleving van de vereiste maatregelen qua veiligheid door de onderaannemers zal de algemene aannemer zelf (of nadat de bouwheer aan de algemene aannemer instructies gaf) deze maatregelen uitvoeren.

5.3

Wachtdienst 24/24 uur Voor de hele duur van de werken is door de opdrachtnemer een wachtdienst te organiseren. Hij zal hiertoe voor de start van de werken zijn noodtelefoonnummer mededelen waarop hij 24/24 uur bereikbaar is, inbegrepen zaterdag, zondag en feestdagen, vakantieperiodes e.d. Hij zal er zorg voor dragen dat na ontvangst van een noodoproep binnen het uur een interventieploeg op de werf aanwezig is.

5.4

Signalisatie op en rond de werf en omgeving De aannemer zorgt voor alle vereiste signalisatie op de openbare weg, ook bij tijdelijk gebruik van het voetpad of langdurig lossen en laden op de openbare weg, het aanplakken van alle berichten of mededelingen aan het publiek, in overeenstemming met de wettelijke voorschriften. Aangezien de werken worden uitgevoerd op openbaar domein, moet de doorgang voor bewoners bereikbaar blijven. Naast een duidelijke afsluiting en signalisatie rondom de werfzone, is het ook noodzakelijk dat op de werfzone gevaarlijke situaties, zoals putten bv, worden afgeschermd, afgedekt en gesignaleerd. Indien nodig moeten platen of bruggen een veilige toegang tot gebouwen mogelijk maken. De te voorziene beschermingen zullen in ieder geval steeds beantwoorden aan de geldende veiligheidsvoorschriften en arbeidsbescherming. Het is dus van primordiaal belang om de uitvoeringstermijnen van de algemene planning strikt op te volgen en al van voor de aanvang van de betreffende werkzaamheden de vergaderingen bij te wonen, teneinde gezamenlijk de inplanting van deze collectieve beschermingen te bepalen. De werfplaats mag slechts verlaten worden wanneer er geen risico of gevaar meer is voor derden zoals verkeer, voetgangers enz. Steeds moet alle puin opgeruimd en onmiddellijk afgevoerd worden, voetpaden hersteld en risico


Page 10 of 33

VEILIGHEIDS - & GEZONDHEIDSPLAN IN DE ONTWERPFASE op struikelen of vallen geëlimineerd of gesignaleerd. Indien nodig moet extra verlichting voorzien worden om struikelgevaar te beperken.

5.5

Afsluiting -toegang tot de werf Er dient werfafsluiting en –signalisatie te worden voorzien. Geen enkel werk mag worden aangevat vooraleer deze is aangebracht. De afsluiting moet aaneensluitend zijn en zodanig opgesteld dat ze niet kan omwaaien of vallen. Bij voorkeur wordt gebruik gemaakt van geel/blauwe panelen. Oranje netten zijn verboden. Ze zal door de algemene aannemer onderhouden worden en blijft behouden tot de voorlopige oplevering. De algemene aannemer kijkt elke avond tijdens zijn effectieve aanwezigheid op de werf, de veiligheidsvoorzieningen en signalisatie op de werf na. Deze opdracht zal worden overgedragen aan de opeenvolgende onderaannemers in functie van de algemene planning die in onderling akkoord met de Bouwheer dient te worden opgemaakt.

5.6

Verlichting van de werfzone Bij het invallen van de duisternis, in tunnels, onder bruggen of andere werkplekken waar geen daglicht mogelijk is, zullen de werkplekken voldoende worden verlicht, tijdens de periode waarin er arbeiders aan het werk zijn of er rondlopen. De verlichting moet zodanig opgesteld worden dat de volledige werf-/ of werkzone verlicht wordt, echter zonder het omringende verkeer te verblinden of hinderen. De kunstmatige verlichting moet de correcte spectrale kenmerken hebben, zodat ze de kleuren van de veiligheidssignalen niet vervalst. In het geval het werk een speciale inspanning van de ogen vereist, zullen lichtbronnen worden gebruikt die een wit licht geven. De aannemer zorgt voor voldoende voeding voor deze verlichting.

5.7

Afval op de werf: De opdrachtnemer is verplicht op een selectieve wijze bouw- en wegenisonderdelen te slopen en op een gescheiden wijze te verzamelen en af te voeren, inclusief het op selectieve wijze inzamelen van afvalstoffen. De selectieve inzameling geschiedt in hiervoor geschikte containers en/of ander zakverpakkingen. Elke container of zakverpakking dient voorzien te worden van een duidelijk en blijvend opschrift. Gevaarlijk afval moet op wettelijke wijze worden opgeslagen en afgevoerd. Asbesthoudende materialen worden op reglementaire wijze behandeld en asbesthoudend afval wordt in een afzonderlijke container opgeslagen en afgevoerd.

5.8 Minder hinder maatregelen: Algemeen: Minder-hinder maatregelen zijn maatregelen binnen en buiten de werfzone die de aannemer moet nemen om de hinder ten gevolge van de werken, zoveel als mogelijk te beperken voor de aangelanden en de gebruikers van de werfzone. In de straten waar het doorgaand verkeer mag onderbroken worden, dient de aannemer er steeds zorg voor te dragen dat de toegang tot de aanpalende eigendommen en gebouwen steeds verzekerd is voor de brandweer, ziekenwagens, ophaaldiensten, politie e.d. behalve ter hoogte van bouwputten en sleuven ingevolge technische noodwendigheid. Bij de opmaak van zijn planning dient de aannemer de duur van de verkeersonderbreking tot het strikte minimum te beperken. De aannemer zal tijdig (ten laatste 14 dagen voor de aanvang van de verkeershinder) contact opnemen met de betreffende maatschappijen en besturen van het schoolbusvervoer en van ophaaldiensten voor huishoudelijk afval. De Lijn en de MIVB dienen minstens één maand voor het begin van een werk verwittigd te worden indien een reisomlegging van een autobuslijn noodzakelijk is. De aannemer dient de betrokken bewoners minstens 5 werkdagen voor aanvang van de werken in hun omgeving per brief in te lichten. Bij elke ingreep met grote overlast voor de omgeving (zoals o.a. asfalteringswerken, aanbrengen betonverhardingen, aanbrengen lijnvormige elementen of fietspaden door middel van glijbekisting) dient de aannemer de betrokken bewoners 2 werkdagen voor aanvang van deze werken in te lichten. Een kopie van de brief dient steeds gelijktijdig bezorgd aan het bestuur. Maatregelen voor voetgangers- en fietsersverkeer binnen de werf, toegang voor aangelanden: De aannemer dient er steeds zorg voor te dragen dat de rijwegen, voet- en fietspaden vrij zijn van grondresten, bouwmaterialen e.d, ook de aan- en afrijwegen naar de werfzone! Hiervoor dient de aannemer een borstelmachine te voorzien telkens wanneer dit nodig is. Op vraag van bestuur of veiligheidscoördinator worden bijkomende borstelbeurten gedaan. De aannemer is ertoe verplicht de uitvoering van alle werken zodanig te organiseren dat de toegang naar aan de werkzone grenzende handelszaken e.d., zo veel als mogelijk wordt behouden. Alle toegangen tot de aangrenzende eigendommen moeten steeds normaal bruikbaar blijven voor voetgangers en personen met fiets, motorfiets, rolstoel VGP Brussels Hoofdstedelijk Gewest - AVANTI afstandsbediening verkeerslichten 20140106.doc

Page 11 of 33

VEILIGHEIDS - & GEZONDHEIDSPLAN IN DE ONTWERPFASE en kinderwagen. Dit kan bijvoorbeeld mogelijk gemaakt worden door het gebruik van overrijdbare platen, voetgangersbruggen e.d.. Er dient steeds aan minstens 1 kant van de weg een doorgang van minstens 1,5 meter breed te blijven om voetgangers en te voet gaande fietsers door te laten. Toegangswegen voor voertuigen moeten zo lang en zoveel mogelijk gevrijwaard blijven. ‘s Avonds, ’s ochtends en tijdens de weekends zijn de toegangen tot de woningen, bedrijven, winkels e.d. te verzekeren. De werken dienen een ordelijk verloop te hebben, o.a. stapeling van materialen, opstelling van machines, beperking van stofhinder of modder, goede planning en opeenvolging van de diverse activiteiten e.d. De luidruchtige apparatuur zoals compressoren; moeten voldoen aan het Politiereglement met betrekking tot geluidshinder.


Page 12 of 33


6 Risico analyse Als voornaamste specifieke veiligheidsrisico’s kunnen de volgende punten aangehaald worden:

6.1 Werkzaamheden met bijzonder vergrote gevaren 

Het bedelven bij het graven van geulen of putten van meer dan 1,20 m diepte en bij het werken aan of in deze putten

Putten en sleuven voor onderhoudswerken en investeringswerken aan het net Voor de uitgravingen in de nabijheid van / of op de openbare weg moet de aannemer een vergunning vragen aan de politie en een bijbehorend signalisatieplan opstellen. Dit signalisatieplan moet voordat de vergunningsaanvraag wordt ingediend, ter bespreking / goedkeuring worden voorgelegd aan de veiligheidscoördinator verwezenlijking. Voorafgaandelijk alle nuttige informatie verzamelen teneinde de werkomstandigheden te bepalen bij de - uitvoering, alsook de samenstelling van de ondergrond (grondstalen, sonderingen, aanwezigheid van water, enz…). Naburige onder- en bovengrondse leidingen (hoogspanning, pijpleidingen, enz.) Bij verticale uitgravingen moet men vanaf 1,2m put- of sleufdiepte een stempeling, beschoeiing of damwand gebruiken, welke de aard van de grond ook moge zijn.

-

(bron: werken langs en in sleuven, NAVB) Minimumbreedte van de werkruimte in de sleuf -> 30cm voor een sleufdiepte tot 70cm - 40cm voor een sleufdiepte tot 90cm - 50cm voor een sleufdiepte tot 100cm - 60cm voor een sleufdiepte tot 120cm

-

(bron: werken langs en in sleuven, NAVB) Het stockeren van materiaal en materieel moet op een veilige afstand van de rand van de uitgravingen gebeuren (minimum 60cm). In geval van de nabijheid van wegen/of werfverkeer moet een minimale veiligheidsafstand van 1 meter worden voorzien.

-

-

(bron: werken langs en in sleuven, NAVB) Deugdelijke werfplannen opstellen om de uitvoering van bepaalde delen van de werken mogelijk te maken, voor de uitvoering van de grondwerken, de beschoeide sleuven en voorlopige bruggen, nodig voor de handhaving van het wegen het voetgangersverkeer, de natuurlijke afwatering via de bestaande weg en de ondersteuning van de kabels en leidingen.


Page 13 of 33

VEILIGHEIDS - & GEZONDHEIDSPLAN IN DE ONTWERPFASE -

-

-

-

Indien de uitgraving dieper is dan 2 meter, moet de nodige valbeveiliging voorzien worden -> reglementaire borstweringen In de buurt van ondergrondse leidingen moeten de graafwerkzaamheden op 50 cm van de ondergrondse leiding worden uitgevoerd. De ligging van de ondergrondse leiding dient te worden geverifieerd via peiling om de 50 cm en daarna afgebakend. Indien het om pijpleidingen gaat, moet bij de graafwerkzaamheden op minder dan 5 m van een pijpleiding met gas de uitbater 48 uur op voorhand gewaarschuwd worden. De werken mogen slechts aangevat worden als de werfleider beschikt over de nodige veiligheidsvoorschriften inzake werken in de buurt van pijpleidingen en over het liggingsplan. De aannemer zorgt dat de leidingen door de bevoegde organisatie worden afgebakend. Bij werken op minder dan 1 meter van een pijpleiding met gas mag nooit met een machine gewerkt worden, enkel met een spade. Voldoende geschikte evacuatiemogelijkheden voorzien in de sleuven teneinde deze veilig en vlug te kunnen verlaten (minimum twee ladders per sleufgedeelte).

(bron: werken langs en in sleuven, NAVB) Indien de uitgraving een redelijke lengte heeft, zodat er rondgaan zeer tijdrovend wordt, moeten er gepaste/veilige (met borstwering) overgangen worden voorzien.

(bron: werken langs en in sleuven, NAVB) De stabiliteitsberekening van putten, sleuven en beschoeiing of keerwanden is ten laste van de aannemer en dient maximaal 2 weken voor uitvoering van de betreffende werken te worden voorgelegd. Tijdens de uitvoering van damwanden dient er op gelet dat de nuttige hoogte gelijk is aan de kerende hoogte. Damplanken die boven het maaiveld uitsteken hebben geen kerende functie doch enkel een veiligheidsfunctie (afscherming van de uitgraving). In de berekeningsnota dient duidelijk vermeld dewelke de nuttige hoogte is van de te plaatsen damplanken. Uiteraard dient men bij gebruik van damwanden rekening te houden met kruisende nutsleidingen.



Het wegzinken bij het werken in de onmiddellijke nabijheid van materialen zoals drijfzand of slib Voorafgaandelijk alle nuttige informatie verzamelen teneinde de werkomstandigheden te bepalen bij de - uitvoering, alsook de samenstelling van de ondergrond (grondstalen, sonderingen, aanwezigheid van water, enz…)



Valgevaar van een hoogte van 5 m of meer

Bij het plaatsen van observatiecamera’s Gebruik maken van een hoogtewerker volgens de voorschriften van de fabrikant en met gebruik van antivalharnas Bij putten en sleuven van meer dan 5m diep: - Leuning plaatsen rondom rond 

Blootstelling aan chemische of biologische middelen die een bijzonder risico voor de gezondheid en de veiligheid van de werknemers inhouden

Mogelijk contact met vervuilde grond:


Page 14 of 33


-

- Wanneer bodem uit mogelijks verontreinigde percelen of in grote hoeveelheden (> 250 m³) wordt uitgegraven, zal de bouwheer moeten onderzoeken of de uit te graven grond verontreinigd is. - "Verdachte gronden" zijn potentieel of effectief verontreinigde percelen. Een potentieel verontreinigd perceel ("risicogrond") is een perceel waar milieuvergunningsplichtige inrichtingen zijn of waren gevestigd die bodemverontreiniging kunnen veroorzaken. De gemeente kan uitsluitsel geven of een perceel hieronder valt of niet. Het kan ook gaan om een perceel "waarvoor aanwijzingen bestaan van een bodemverontreiniging", bijvoorbeeld een lekkende niet-ingedeelde stookolietank. - Indien nodig gebeurt de afvoer van de verontreinigde grond met afgedekte vrachtwagens en wordt ook veiligheidsinformatie aan de bewoners/omwonenden verstrekt.

Mogelijk contact met vervuild water (riolering) enz.: Vooraf onderzoeken en de nodige hygiënische voorzorgen nemen: - Inenting van blootgestelde werknemers tegen Tetanos en Hepatitis A - Dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen (handschoenen, laarzen, waterdichte kledij) - Directe verzorging van opgelopen kwetsuren door grondig te reinigen en te ontsmetten - Voorzieningen (wasplaats) voor het grondig wassen met vloeibare zeep als algemene en afdoende desinfectie van het lichaam - Kleerkasten die toelaten om eigen kledij en verontreinigde kledij apart onder te brengen en contaminatie te vermijden - Voorlichting van de werknemers Mogelijk contact met gebruikte producten: - In functie van de gebruikte producten, vooraf de technische fiches raadplegen -> alle technische fiches, voor de aanvang van de werkzaamheden, voor te leggen aan de veiligheidscoördinator. De bepalingen van deze technische fiches strikt opvolgen. - Veiligheidskaarten van de gebruikte producten moeten systematisch op de werf aanwezig zijn in de taal van de werknemers op de werf. - Voorlichting van de werknemers betreffende de mogelijke risico’s. Instructies opvolgen. - Etikettering van de gevaarlijke producten (in de taal van de werknemers op de werf). - Opslag op de van op voorhand bepaalde plaats, aan te duiden op het werfinstallatieplan. - Dragen van PBM’s, zoals aangegeven op de veiligheidsfiches. - Aangewezen verluchting voorzien. 

Ioniserende stralingen waarvoor de aanwijzing van gecontroleerde of bewaakte zones (KB 28/02/1963, art.2) vereist is Niet van toepassing in huidig ontwerp, indien tijdens de werken dit risico toch zou optreden moet met de veiligheidscoördinator overlegd worden welke voorzieningen getroffen moeten worden.



Nabijheid van elektrische hoogspanningslijnen of –kabels of van leidingen onder een inwendige druk van 15 bar of meer - Na te zien door de aannemer voor de aanvang van de werken. - Voorafgaandelijk informatie inwinnen bij de verschillende concessiehouders De werken mogen slechts aangevat worden als de werfleider beschikt over de nodige veiligheidsvoorschriften inzake werken in de buurt van pijpleidingen en over het liggingsplan. De aannemer zorgt dat de leidingen door de bevoegde organisatie worden afgebakend. Bij werken op minder dan 1 meter van een pijpleiding met gas mag nooit met een machine gewerkt worden, enkel met een spade.



Verdrinking De opdrachtnemer dient ten allen tijde de waterafvoer van bestaande rioleringen, waterlopen e.d. te verzekeren. - Indien tijdens de werken het risico op verdrinking zou kunnen optreden (bv kans op schade aan hoofdwaterleiding in de bouwput, hevige regenval, enz.) moet met de veiligheidscoördinator overlegd worden welke voorzieningen getroffen moeten worden.



Ondergrondse werken en tunnelwerken Voor start van de werken moet met de veiligheidscoördinator overlegd worden welke voorzieningen getroffen moeten worden.



Werkzaamheden met duikuitrusting Niet van toepassing in huidig ontwerp, indien tijdens de werken dit risico toch zou optreden moet met de veiligheidscoördinator overlegd worden welke voorzieningen getroffen moeten worden.



Werkzaamheden onder overdruk Niet van toepassing in huidig ontwerp, indien tijdens de werken dit risico toch zou optreden moet met de veiligheidscoördinator overlegd worden welke voorzieningen getroffen moeten worden.


Page 15 of 33

VEILIGHEIDS - & GEZONDHEIDSPLAN IN DE ONTWERPFASE 

Werkzaamheden waarbij springstoffen worden gebruikt Niet van toepassing in huidig ontwerp, indien tijdens de werken dit risico toch zou optreden moet met de veiligheidscoördinator overlegd worden welke voorzieningen getroffen moeten worden.



Montage of demontage van zware geprefabriceerde elementen Voor ieder onderdeel de aangewezen hefmiddelen gebruiken Ieder element/materieel/toebehoren voor het heffen moet op voorhand gecontroleerd zijn (zie ARAB), ten minste om de 3 maanden Afsluiten/signaleren van de zone onder de last (geen personen zijn toegelaten)


Page 16 of 33


6.2 Maatregelen specifiek aan de Opdrachtgever of aan de werkzaamheden 

Werfinrichting - - Werfzone afbakenen en aanbrengen signalisatie. - Dagelijkse controle van de geplaatste signalisatie en afsluitingen. - Dragen van signalisatiekledij. - Snelheidsbeperking op de werf (bijv. 20 km/u). - Vrachtwagens signaleren tijdens laden en lossen (bijv. knipperlichten). - Begeleiden van de vrachtwagens tijdens het achteruitrijden – goede communicatie – geluidssignaal tijdens achteruitrijden – alle rollend materieel moet uitgerust zijn met dodehoekspiegels - Opleiding en instructies voorzien voor bestuurders. - - Maatregelen treffen om het wegzakken te voorkomen – voorziene van stabiele ondergrond (bijv gebruik maken van rijplaten – aanleg werfwegen) - Voldoende afstand behouden tot uitgravingen om kantelen van de vrachtwagen te voorkomen. - - Vrachtwagens schoonmaken voor ze op de openbare weg komen om te verhinderen dat personen uitglijden over gronden modderresten. - Toegang tot de werf voor onbevoegden verhinderen - Sleuven/putten onmiddellijk aanvullen of aanbrengen van CBM. - Bij diepte vanaf 1.2 meter, voorzien van conforme borstwering; bij een diepte van minder dan 1.2 meter, bv afschermen dmv signalisatienetten. - Er wordt geen CBM weggenomen zonder voorafgaand akkoord van de veiligheidscoördinatorverwezenlijking.



Andere dichtbijgelegen werven Voor de aanvang van de werken nagaan of er nabijgelegen werven zijn en de nodige beschermingsmiddelen - nemen ten overstaan van derden, de openbare diensten en de opdrachtgever. De opdrachtgever voorafgaandelijk op de hoogte stellen van nabijgelegen werven.



Bijzondere risico's gebonden aan de opeenvolging, gelijktijdigheid of superpositie van activiteiten. Bijzonderheden van de planning der werken. - Goede afspraken tussen de verschillende aannemers is noodzakelijk (aanwezigheid op werfvergaderingen is dan ook een must). - - De algemene aannemer informeert zijn onderaannemers. - Tegelijkertijd met de uitvoering van de werkzaamheden, kunnen andere werken door derden (o.a. werken aan nutsleidingen) worden uitgevoerd. Andere aannemers zullen gelijktijdig werkzaamheden uitvoeren. De aannemers zullen hun werken - programmeren teneinde de interferenties tussen de ondernemingen te beperken. Indien het noodzakelijk is, zullen de nodige maatregelen getroffen worden om de risico’s van de een t.o.v. de andere te elimineren.



Aanwezigheid van derden (verkeer, kinderen, publiek...) in de nabijheid van of op de werf. Werf op het openbare domein. Blootstelling van derden aan risico's van de werf. Veilige verkeerssituatie garanderen en maatregelen treffen om hinder voor omwonenden tot een minimum te herleiden – algemene maatregelen: - Omleidingswegen voorzien en aanbrengen van de nodige signalisatie. Omleidings- en signalisatieplan op te stellen bij de verschillende fases en voor te leggen aan de lokale politie, de veiligheidscoördinator en de bouwheer - Opslag van materialen op de openbare weg of op openbare terreinen zowel qua termijn als qua omvang tot minimum beperken – opslagplaatsen aanduiden op werfinstallatieplan - overleg met bouwheer en veiligheidscoördinator. Alle materialen opslaan binnen de aangeduide opslagzone. Opslagzones afbakenen en aanbrengen van signalisatie. - Veilige doorgangen voorzien voor fietsers, voetgangers en aangelanden - Non-activiteit op de werf vermijden – het volledig afsluiten van rijwegen tot minimum beperken; - Werfzones steeds af te sluiten van openbare weg en aanpalende eigendommen. - Maatregelen treffen opdat hulpdiensten, politie alsook ophaaldiensten steeds ter plaatse kunnen. - Bijzondere aandacht te besteden aan de toegang tot de aanwezige bedrijven. (bv voetgangersbruggen) Voorafgaand overleg met hen is dan ook vereist. - Extra aandacht dient uit te gaan naar de bereikbaarheid tot de panden. Men moet steeds voorzien dat de toegang naar woningen door iedereen (bejaarden, kinderen, invaliden enz.) in alle veiligheid kan gebeuren.


Page 17 of 33


-

-

-

Gebruik van een zichtveldverbeterend systeem voor bedrijfsauto’s op tijdelijke en mobiele bouwplaatsen, in toepassing van art. 25,4° van het KB van 25.01.2001. Alle bedrijfsauto’s die werken of leveringen verrichten op tijdelijke en mobiele bouwplaatsen moeten uitgerust zijn met een zichtveldverbeterend systeem. Met bedrijfsauto’s worden bedoeld de voertuigen en vrachtwagens met een maximaal toegestane massa van meer dan 3500 kg die werken of leveringen uitvoeren, met inbegrip van de voertuigen die dienen voor de uitvoering van werken maar ook op de openbare weg rijden. Orde en netheid op de werf. Bescherming van de uitgravingen en sleuven. Afschermen van pikketten (bv voor uitzetten) - Geluid op bepaalde momenten beperken in functie van de activiteiten en noden van de gebruikers van het gebouw. - Maatregelen treffen om hinder van lawaai , trillingen en stof voor omwonden tot een minimum te herleiden: bv. geluids- en trillingsgedempt materieel, werfwegen besproeien bij droog weer. - Proper houden van de wegenis en fietspaden (gevaar voor uitglijden over modder): borstelmachine dient permanent op de werf aanwezig te zijn.



Werken uitgevoerd naast of op de verkeerstroken. Blootstelling van de werf aan de risico's van het verkeer. Het wegverkeer organiseren tijdens de werken. Voorafgaandelijk met opdrachtgever en veiligheidscoördinator overleggen of bij bepaalde werken politiediensten dienen te worden betrokken. Het opmaken van een verkeersplan in samenspraak met de veiligheidscoördinator verwezenlijking, voorafgaandelijk laten goedkeuren door de politiediensten. Inrichten van tijdelijke beschermde oversteekplaatsen voor de voetgangers. Dragen van signalisatiekledij. Begeleiden van werfverkeer bij het aan- en afrijden van de werfzone



Werken langs spoorwegen, tramlijnen - Elk werk langs spoorwegen maakt deel uit van een afzonderlijke risicoanalyse en werkprocedure! - Voor werken langs spoorwegen moet vooraf overleg gepleegd worden met de betreffende maatschappij en veiligheidscoördinator om de werkwijze te bespreken, mogelijke organisatorische preventie- en veiligheidsmaatregelen te bekijken en na te leven veiligheidsprocedures op het betreffende traject op te vragen. - De uitvoeringsmethode en werfmaterieel moet aangepast worden in functie van de veiligheidsprocedures van de spoorwegbeheerder



Werken in tunnels - Elk werk in tunnels maakt deel uit van een afzonderlijke risicoanalyse en werkprocedure!



Graafwerken & aanwezigheid van ondergrondse uitrustingen (kabels, leidingen...)

Elektriciteitsleidingen, telefoon, gas, data, water…. De aannemer dient vooraf het moment dat een opdracht hem wordt toegewezen alle plannen van de nutsleidingen op te vragen zodat hij de ligging van deze nutsleidingen in kaart kan brengen. werknemers mogen geen enkel graafwerk aanvangen, zelfs niet met de handschop, vooraleer men door de - hiërarchische overste is ingelicht over de ligging van de ondergrondse telefoon-, elektriciteits-, gas-, wateren rioleringsinstallaties en ook van de eventuele particuliere aansluitingen. nutsmaatschappijen moeten tijdig verwittigd worden zodat zij op de hoogte zijn dat de werken zullen starten of gestart zijn. De betrokken afgevaardigden moeten uitgenodigd worden op een vergadering, dient te - gebeuren vooraleer de werken starten, zodat rekening kan gehouden worden met bijkomende opgelegde preventiemaatregelen (opleggen van veiligheidsafstanden). Deze bijeenkomst dient betwistingen te vermijden in verband met de liggingsplaats van nutsleidingen. - Verkenningssleuven maken in nabijheid van ondergrondse leidingen om de exacte ligging te achterhalen. Op minder dan 50 cm van een te verwachten installatie wordt de uitgraving manueel verder gezet. De - aannemer dient de nodige tijd te voorzien zodat op die locaties het grondwerk met sonderingen en met de hand uitgevoerd worden. Voor grond met stenen of stukken metselwerk moet een grotere afstand worden genomen. Door de beweging van de blokken kan een nabij gelegen ondergrondse installatie verschuiven of beschadigd worden Bij het inheien van damplanken of palen kan de invloedzone van 50 cm overschrijden: door de kleef is de grond onderworpen aan overlast. Geen enkele installatie mag zich in de invloedzone bevinden Alle noodzakelijke maatregelen treffen teneinde veilig te kunnen werken terwijl de gevaarlijke of hinderlijke installaties in dienst blijven.


Page 18 of 33

VEILIGHEIDS - & GEZONDHEIDSPLAN IN DE ONTWERPFASE -

Waar nodig ondergrondse leidingen laten verplaatsen (nutsmaatschappijen). Indien niet mogelijk, leidingen buiten dienst laten zetten! Blootliggende installaties dienen te worden beschermd tegen vorst, schokken, het risico om verbrijzeld te worden en de val van materialen en materieel. Bij beschadiging, onmiddellijk alle delen onder spanning buiten spanning stellen – verwittigen van de betrokken instanties. Bij beschadiging van een glasvezelkabel de uiteinden onmiddellijk bedekken (met doek) Installaties die de sleuf kruisen of er parallel aan lopen moeten opgehangen worden om het risico op vervorming of uitkraging te vermijden. Een mof wordt over de installatie aangebracht om het beschermende omhulsel niet te beschadigen. Onderschat het gewicht van de op te hangen installaties niet!

(bron: werken langs en in sleuven, NAVB)


Page 19 of 33


Werken in de nabijheid van gasleidingen - Er mag geen gebruik gemaakt worden van graafmachines of niet-gestuurde grondboorraketten: Indien een leiding aangeduid op de liggingsplannen van de betrokken nutsmaatschappij niet wordt gevonden, dient er contact te worden genomen met de betrokken maatschappij. Pas na de lokalisatie of in akkoord met de betrokken maatschappij mag het graafwerk uitgevoerd worden; Indien zich in het geplande traject van een onderboring gasleidingen of kabels bevinden en dus het risico op ongevallen reëel is. - Te treffen maatregelen bij het per vergissing beschadigen van een gasleiding:

-



Bij lage druk is er weinig gasuitstroming



Zo mogelijk de gemaakte opening onmiddellijk dichten (schuif van het aanboorzadel dichtslaan met stuk hout, Densoband of gelijkwaardig materiaal aanbrengen)



Doof onmiddellijk alle vuur in de nabijheid en leg alle machines en aangedreven gereedschappen stil



Vermijd dat gas zich kan ophopen (in gebouwen, kelder, kamers)



Normaal is er geen probleem wanneer het gas vrij in de lucht kan ontsnappen – eventueel een stuk buis verticaal op het gat plaatsen om de gasstroom af te leiden en het gas hoger te laten ontsnappen



Baken een ruime zone af rond het lek en hou de personen op een afstand

 Verwittig onmiddellijk de betrokken gasmaatschappij - Volg in alle gevallen strikt de richtlijnen gegeven door de betrokken nutsmaatschappijen. 

Werken in de nabijheid van hoogspanningsgeleiders

-

- De wettelijke veiligheidsafstanden die t.o.v. “de meest ongunstige positie” van een niet-geïsoleerde hoogspanningsgeleider in acht genomen moeten worden zijn de volgende: 3,25m voor een 70kV-geleider / 4,20m voor een 150kV-geleider / 6,70m voor een 380kV-geleider - De positie van een hoogspanningsgeleider verandert ogenblikkelijk onder invloed van verschillende factoren als buitentemperatuur, wind, elektrische belasting en ijzel, zodat het voor een leek onmogelijk is de meest nadelige positie van een hoogspanningsgeleider te situeren. In twijfelachtige gevallen moet men dus de werken onmiddellijk onderbreken en contact opnemen met de beheerder van de hoogspanningslijnen, die eventueel ter plaatse de nodige schikkingen zal treffen. - De veiligheidsafstanden zoals hierboven vermeld, dienen streng te worden geëerbiedigd. Geen enkele persoon, voorwerp of deel van een voorwerp mag de geleiders dichter benaderen dan hier opgegeven. Door te dicht te komen, zelfs zonder de geleiders aan te raken zou immers een overslag met steekvlam kunnen ontstaan, wat natuurlijk dient vermeden te worden. Vooral tijdens de verplaatsing van lange voorwerpen als balken, betonijzer, kraanarmen,… is nauwlettend toezicht van de werfverantwoordelijke noodzakelijk. - Deze richtlijnen moeten ook meegedeeld worden aan alle werknemers, aannemers of onderaannemers die op de werf werken zullen uitvoeren: kraanbestuurders, TV-antennebedrijven, telecom-operatoren,… Tevens moet men er over waken dat deze regels stipt nageleefd worden. - Nadere informatie kan steeds ingewonnen worden bij Elia, beheerder van het Belgische hoogspanningsnet (tel +32 (0)2 546 70 11, [email protected]).


Page 20 of 33


Aanwezigheid van asbest (oude rioleringen kunnen asbestcement bevatten) Bij onderhoudswerken, herstellingswerken of verwijderingswerken van materialen, voor de aanvang van de - werken, alle nodige maatregelen nemen om de materialen te identificeren waarvan vermoed wordt dat ze asbest bevatten. Als de rioleringsbuizen uit asbestcement in goede staat verkeren, is er weinig risico. Alleen bij het werken met mechanische werktuigen met grote snelheden zoals slijpmachines, boormachines en dergelijke ontstaat er een groot risico. Hierbij worden de volgende beschermingsmiddelen geformuleerd: - Verbod van te werken met sneldraaiende machines. Gebruik handzagen en dergelijke voor het maken van kleine openingen en draag een P3-stofmasker, een gesloten veiligheidsbril en handschoenen. - Het boren van gaten is verboden. - Indien de werknemer geen informatie heeft of er al dan niet asbest aanwezig is in de isolatie, gebruikt hij best uit voorzorg dezelfde persoonlijke beschermingmiddelen. - Is de isolatie niet in goede staat, komt de spuitlaag los, zijn de platen gebarsten en komen er vezels los, gebruik dan ook bij het manueel behandelen een P3-stofmasker, een gesloten veiligheidsbril, een wegwerppak en handschoenen. De sloop- en verwijderingswerken van asbest of asbesthoudend materiaal worden slechts uitgevoerd door ondernemingen die hun bekwaamheid op dit gebied hebben bewezen.



Werken in besloten of beperkte ruimte - Bij het openen van kelders, putten, peilbuizen of andere afgesloten ruimten is bijzondere waakzaamheid geboden omdat daarbij mogelijk opgehoopt gas/damp in hoge concentraties kan vrijkomen. Bovendien kan het zuurstofgehalte in deze ruimen te laag zijn. - Het werken aan of in besloten ruimten gebeurt uitsluitend onder toezicht van een “toezichthouder” en na het krijgen van een bijzondere werkvergunning. Deze zorgt er voor dat alle maatregelen genomen worden die nodig zijn om de betreffende ruimte veilig te kunnen betreden (voorafgaande inspectie, ventilatie, enz.) en dat er in geval van nood voldoende personen ter beschikking zijn om snel te worden ingezet: - permanente en gegarandeerde ventilatie met verse lucht - Controle van de atmosfeer door een permanente/periodieke detectie - Collectieve voorzieningen voor een veilige betreding (verlichting, trap, ladder…) - Organisatorische en praktische maatregelen gericht op controle en alarmering in nood - Snelle en efficiënte evacuatie in functie van de risico’s en omstandigheden - Individuele voorzieningen in functie van valrisico en evacuatie (harnasgordel, helm, lamp), vluchtroute (levenslijn), alarmering bij slechte atmosfeer (gasdetectie), ademlucht ifv de evacuatietijd (vluchtmasker) en biologische agentia (handschoenen, laarzen, kledij) De betreding van deze ruimten maakt deel uit van een risicoanalyse en uitgewerkte preventiemaatregelen.


Page 21 of 33


7 Algemene veiligheidsprincipes 7.1 Algemene Preventiebeginselen De werkgever treft de nodige maatregelen ter bevordering van het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. Daartoe past hij de volgende algemene preventiebeginselen toe:  risico’s voorkomen  de evaluatie van risico's die niet kunnen worden voorkomen  de bestrijding van de risico's bij de bron  de vervanging van wat gevaarlijk is door dat wat niet gevaarlijk of minder gevaarlijk is  voorrang aan maatregelen inzake collectieve bescherming boven maatregelen inzake individuele bescherming  de aanpassing van het werk aan de mens, met name wat betreft de inrichting van de werkposten, en de keuze van de werkuitrusting en de werken productiemethoden, met name om monotone arbeid en tempogebonden arbeid draaglijker te maken en de gevolgen daarvan voor de gezondheid te beperken  zo veel mogelijk de risico's inperken, rekening houdend met de ontwikkelingen van de techniek  de risico's op een ernstig letsel inperken door het nemen van materiële maatregelen met voorrang op iedere andere maatregel  de planning van de preventie en de uitvoering van het beleid met betrekking tot het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk met het oog op een systeembenadering waarin onder andere volgende elementen worden geïntegreerd: techniek, organisatie van het werk, arbeidsomstandigheden, sociale betrekkingen en omgevingsfactoren op het werk  de werknemer voorlichten over de aard van zijn werkzaamheden, de daaraan verbonden overblijvende risico's en de maatregelen die erop gericht zijn deze gevaren te voorkomen of te beperken: 1° bij zijn indiensttreding; 2° telkens wanneer dit in verband met de bescherming van het welzijn noodzakelijk is;  het verschaffen van passende instructies aan de werknemers en het vaststellen van begeleidingsmaatregelen voor een redelijke garantie op de naleving van deze instructies.

7.2 Veiligheid op de werf In toepassing van het K.B. van 25 januari 2001 verschenen in de Belgische Staatsblad van 7 februari 2001, betreffende de veiligheidscoördinatie op tijdelijke en mobiele bouwplaatsen (en verplicht sedert 1 mei 2001), duid de opdrachtgever als veiligheidscoördinator de firma O.C.B. aan. Anderzijds moet de aannemer zich conformeren aan de wettelijke en reglementaire voorschriften betreffende het welzijn van de werknemers en deze te doen respecteren door de onderaannemers. In geval van niet navolgen van deze verplichtingen en werkongeval, verzaakt de aannemer en zijn betrokken partij aan alle rechten en acties tegenover de opdrachtgever, de architect, de ingenieur en de veiligheidscoördinator. Behalve als de overtreding of het ongeluk opzettelijk gebeurd is. Deze bepaling betekent een beding voor de anderen; bijgevolg zal de aannemer deze bepaling toevoegen in het contract met de onderaannemers en de contracten van de wettelijke verzekering voor de werken.

7.2.1 Gevaarlijke producten Het gebruik van gevaarlijke (giftige, brandbare, ontplofbare) producten op de werf moet van tevoren aangekondigd worden aan de veiligheidscoördinator van de werf. Het gebruik, opslaan, labelen en inventariseren moet gebeuren volgens de van kracht zijnde voorschriften. Het gebruikershandboek en de veiligheidsdocumentatie moeten op de werf aanwezig zijn. Mensen die werken met chemische stoffen (o.a. brandstof) moeten weten hoe zij met deze materialen moeten omgaan welke PBM zij moeten gebruiken, hoe het opslaan gebeurt enz. en zij moeten de veiligheidsfiche van het materiaal gelezen hebben voor gebruik.

7.2.2 Alcohol, drugs en medicijnen Het gebruik en de aanwezigheid van alcohol of soft of harddrugs op de werf is uitdrukkelijk verboden. Werknemers onder invloed mogen niet aan het werk gaan of de werf betreden. Personeel dat op heterdaad betrapt wordt, moeten definitief verwijderd worden. Gecertificeerd personeel (voor veiligheidsfuncties) dat bepaalde medicijnen inneemt met mogelijke invloed op hun vermogens, moeten dit aan de verantwoordelijke en de veiligheidscoördinator mede delen. Indien nodig moet hij tijdelijk worden vervangen. VGP Brussels Hoofdstedelijk Gewest - AVANTI afstandsbediening verkeerslichten 20140106.doc

Page 22 of 33

VEILIGHEIDS - & GEZONDHEIDSPLAN IN DE ONTWERPFASE 7.2.3 Elektrische installaties Vooraleer werken aan te vatten moet de aannemer zich ervan vergewissen dat de elektrische installaties die op het terrein aanwezig zijn of die op zijn verzoek geïnstalleerd worden voor de behoeften van de bouwplaats ontworpen en opgesteld zijn volgens de spanning die hun klasse bepaalt. Ze moeten een isolatieniveau vertonen dat geschikt is voor de veiligheid en ze moeten beschermd zijn door middel van een differentieelbeveiliging die gevoelig is voor lekstroom, de eindkringen worden beveiligd door zgn. onderbrekingsinrichtingen met hoge gevoeligheid zoals aanbevolen in het A.R.E.I. Elke nieuwe elektrische installatie zal vóór indienststelling het voorwerp uitmaken van een keuring door een erkend controleorganisme. Het personeel van de elektriciteitsaanneming die werkzaamheden uitvoeren op de elektrische kasten moet verplichtend de overeenkomstige opleiding/bevoegdheid hebben. Teneinde het struikelgevaar tot een minimum te beperken, is het aan te raden de kabels, leidingen en luchtslangen op te hangen. Elektrische kabels die op de grond liggen, zullen gegroepeerd en beschermd worden (overdekken, mechanisch beschermen of ingraven) tegen de invloeden eigen aan de werfactiviteiten (doorgang van voertuigen,...). Stroomverdeelkasten worden buiten de werkuren op slot gedaan. Ook de stopcontacten moeten een beschermingsgraad IP44 hebben. De verlichtingsarmaturen zullen een IP-447 beschermingsgraad moeten hebben of moeten dubbel geïsoleerd zijn. Het gebruik van onaangepaste elektrische apparatuur en toebehoren (lees: huishoudelijk elektrisch toebehoren) is VERBODEN.


Page 23 of 33


8 Specifieke veiligheidsprincipes 8.1

Risico’s vermijden:

Daar waar mogelijk moet gebruik gemaakt worden van de aanwezige wachtbuizen zodat geen graafwerken moeten uitgevoerd worden. Bij het leggen van nieuwe leidingen dient de aannemer deze in wachtbuizen te leggen, zodat latere interventies eventueel zonder graafwerken kunnen uitgevoerd worden.

8.2

Risico’s van de omgeving:

Bij werken in de omgeving van verkeer moet alle personeel op de werf te allen tijde verplicht hogezichtbaarheidskleding dragen! Hierop is geen enkele uitzondering aanvaardbaar! o

o

o

o

o

Werken aan/op Snelwegen:  Deze werken moeten gepland worden buiten de spitsuren, op verkeersluwe momenten (midden op de dag, eventueel tijdens het weekend of s nachts)  Signalisatie van de werken moet op ruime afstand voor de werken geplaatst worden, eventueel enige tijd ( bv 1 week) voor de werken om pendelaars vooraf te verwittigen  Indien mogelijk moet het rijvak naast de werkzaamheden afgesloten worden en het verkeer geleidelijk aan naar een ander rijvak geleid (geen bruuske afzetting van een rijvak)  Bumperwagen en signalisatiewagen zijn te voorzien als buffer voor de werknemers Werken langs of in tunnels, bruggen:  Idem werken aan/op snelwegen  Signalisatie moet aangebracht/aangepast worden voor de tunnel, aan de inrit van de tunnel en in de tunnel, eventueel enige tijd (bv 1 week) voor de werken om pendelaars vooraf te verwittigen  Op de werf moet extra verlichting voorzien, zonder dat deze bestuurders kan verblinden  Vluchtroutes en nooduitgangen alsmede de verkeersroutes en de deuren die daarop uitkomen, moeten vrij zijn van obstakels zodat ze altijd zonder belemmering kunnen worden gebruikt.  Indien vluchtroutes en nooduitgangen niet gebruikt kunnen worden, moet de evacuatiesignalisatie aangepast worden tijdens de hele duur van de hinder.  Indien nodig moet op de werkplek extra signalisatie van vluchtroutes aangebracht worden  Werknemers moeten bescherming dragen tegen de verhoogde concentratie giftige dampen in de tunnels  De werkprocedure moet uiteraard rekening houden met beschikbare hoogtes en breedtes Werken langs of in spoor- of metrotunnels:  De werken moeten uitgevoerd worden tijdens uren dat er geen metroverkeer is  Indien mogelijk moet de spoorlijn spanningsloos gezet worden  Wissels moeten zodanig geschakeld worden dat geen metroverkeer mogelijk is op de lijnen in de werfzone  De procedures MIVB (toegang metro “900V”) opgenomen in het bestek zijn integraal van toepassing. Het onderhoudspersoneel dient de cursus “900V” gevolgd te hebben en de 900V-badge te bezitten. De procedures voor de spoorwegen zijn van toepassing in de nabijheid van de sporen”  Opletten met graafmachines e.d. in de buurt van spanningsleidingen  De werkprocedure moet uiteraard rekening houden met beschikbare hoogtes en breedtes  Voor grotere werken moet gekeken worden om men gebruik kan maken van spoorwegmateriaal, zoals bv kraan op spoor Werken langs/in openbare weg:  Geel/blauwe hekken ter afsluiting van de werkzone  Omleidingen moeten duidelijk gesignaleerd worden, zowel voor voetgangers als voor verkeer  De toegang tot woningen en gebouwen moet steeds op een veilige manier mogelijk zijn (ev loopbrug over sleuven)  Vluchtwegen en nooduitgangen van gebouwen moeten steeds vrij gehouden worden  Verlichting en signalisatie van de werken  Eventueel signalisatiewagen voor de werfzone stationeren  Indien de put open blijft na de werkuren: afdekken Werken in technische lokalen:  Indien technische installaties in het lokaal in dienst blijven moeten de specifieke risico’s van en voor de werken onderzocht worden. Zo kan het nodig zijn extra beschermingen aan te brengen om de werking van de installatie niet in gedrang te brengen of werfpersoneel te beschermen  Enkel bevoegd personeel mag werken uitvoeren in een technisch lokaal. De vereiste bevoegdheid is afhankelijk van het type installatie in het lokaal en geldt voor elke persoon die het lokaal betreedt. (bv BA4 – BA5 in een elektrisch lokaal-


Page 24 of 33

VEILIGHEIDS - & GEZONDHEIDSPLAN IN DE ONTWERPFASE 

o

8.3

De aannemer dient voor de start van de werken de nodige informatie inwinnen en toegang te bekomen bij de verantwoordelijke van het betreffende lokaal. Indien nodig moet deze verantwoordelijke ook aanwezig zijn tijdens de werken om te kunnen interveniëren indien nodig. Plaatsen van observatiecamera’s:  Gebruik maken van een hoogtewerker:  Bij gebruik van mobiel af te stempelen machines dient de leverancier, opdrachtnemer of onderaannemer de nodige maatregelen te nemen zodat de ondergrond ter plaatse van de afstempelpunten voldoende draagkrachtig is.

Risico’s van de werken zelf

o

Ondergrondse en bovengrondse leidingen:  ligging navragen (nutsmaatschappijen, riolering) voor start van de interventie indien mogelijk, zo niet handmatig graafwerk: best contactpersoon zoeken bij elke nutsmaatschappij om snelle communicatie mogelijk te maken of bij start van de werken alle ondergrondse leidingen en installaties in kaart brengen  De liggingsplannen van ondergrondse kabels en leidingen moeten steeds ter plaatse aanwezig zijn vooraleer de uitgravingen te starten  Nutsmaatschappijen verwittigen van de werken  Indien aanwezigheid van Hoogspanningslijnen: enkel manueel graven  Materieel aanpassen in functie van ondergrondse en bovengrondse leidingen

o

Inkalven/instorten van uitgravingen/sleuven: zorgen voor beschoeiing of werken met graafbak  Voor de start van de werken legt de aannemer zijn principe van uitgraving en schoren van de uitgraving voor aan de veiligheidscoördinator  Veiligheidsnota’s “Werken aan en in sleuven” van NAVB

o

Werken op hoogte:  Gebeuren bij voorkeur met een hoogtewerker:  Opgelet voor bovengrondse leidingen (o.a. tramlijnen)  Degelijke signalisatie, verlichting en afbakening van de werkzone  Bij gebruik van mobiel af te stempelen machines dient de leverancier, opdrachtnemer of onderaannemer de nodige maatregelen te nemen zodat de ondergrond ter plaatse van de afstempelpunten voldoende draagkrachtig is.  Stabiele opstelling van de hoogtewerker op zich  Enkel gevormd en bevoegd personeel (attest te bezorgen)

o

Werken in putten:  Indien risico op ophoping van gassen, moet een permanente detectie voorzien worden in de werkzone  Steeds zorgen voor voldoende evacuatie-mogelijkheden in de put  Hou rekening met werken in beperkte ruimte, probeer de put voldoende ruim te dimensioneren in functie van de werken

o

Brandgevaarlijke werken in putten  Opletten voor ophoping van brandgevaarlijke gassen, eventueel detectie voorzien  Zorgen voor voldoende en geschikte blusmiddelen

o

Werken ’s nachts, tijdens het weekend en feestdagen:  Extra aandacht aan signalisatie, verlichting en afscherming van de werken  Voor deze werken is, net als voor weekend-werk, een toelating aan te vragen  Ook tijdens deze werkuren moet er steeds een verantwoordelijke van de aannemer aanwezig zijn op de werf  Geluid- en trillinghinder moet uiteraard vermeden worden, de aannemer voorzien daarvoor geschikt materieel en uitvoeringsmethode  Omwonenden worden vooraf geïnformeerd over de mogelijke hinder en duur van de werken


Page 25 of 33

VEILIGHEIDS - & GEZONDHEIDSPLAN IN DE ONTWERPFASE 8.4

Hijs- en graafwerk:

Hefwerktuigen: Bij gebruik van mobiel af te stempelen machines dient de leverancier, opdrachtnemer of onderaannemer de nodige maatregelen te nemen zodat de ondergrond ter plaatse van de afstempelpunten voldoende draagkrachtig is. Men dient gebruik te maken van geschikt hijs- en aanslagmateriaal voor het verplaatsen en afrollen van grote, zware haspels met kabels en het trekken van kabels. Ook voor het trekken van kabels van op kleinere haspels, bv in lokalen, moet men gebruik maken van geschikt materiaal. Het is ten strengste verboden lasten aan te haken die niet volledig los zijn van alle bevestigingspunten; zo mag bijvoorbeeld onder geen enkele voorwaarde een voorwerp dat min of meer vast in de grond steekt er met behulp van de kraan uitgetrokken worden of mogen geen op natte grond liggende platen die door zuiging vastzitten met de kraan losgetrokken worden. Dit geldt voor alle soorten kranen (hijskranen, graafkranen,…). Elk hijswerktuig, hetzij mobiele kraan, hetzij torenkraan, hetzij graafmachine dat gebruikt wordt als hefwerktuig, dient de wettelijke controles te ondergaan. De keuringsverslagen of kopieën ervan, moeten bijgehouden worden in het centraal werfdossier en aanwezig zijn in het voertuig zelf.

8.5

Graafwerk en ondergrondse leidingen:

Van zodra de opdrachtnemer het bericht ontvangen heeft dat het/een werk hem is toegewezen, vraagt hij aan de concessiehoudende en/of nutsmaatschappijen evenals aan de openbare besturen de meest recente plannen van hun installaties (zowel bovengronds als ondergronds) die langs het tracé der werken gelegen zijn. Ten einde deze plannen te controleren en eventueel aan te vullen, zal de opdrachtnemer op de nodige plaatsen overgaan tot het uitvoeren van sonderingen om de juiste ligging van de leidingen te bepalen. Hij zal de resultaten hiervan op plan aanduiden, zodat deze bewaard kunnen worden voor latere interventies of herstellingen aan zijn werken. Graafwerken mogen slechts starten na ontvangst en nazicht van deze plannen! Graafwerken in de buurt van gevaarlijke installaties, zoals hoogspanning of gasleidingen dienen manueel te gebeuren. Van de openliggende sleuven worden de nodige foto’s gemaakt en de vaststellingen worden nauwkeurig op een grondplan ingetekend en opgemeten t.o.v. vaste constructies. Voor grotere werken, waarbij een ontwerpstudie gemaakt wordt, dient de ligging van ondergrondse leidingen en installaties onderzocht en mee opgenomen te worden in het ontwerpdossier

8.6

Werk in sleuven en putten:

Vooraleer mensen afdalen in sleuven of putten om werken uit te voeren dienen de nodige zuurstofmetingen te worden uitgevoerd. Het is belangrijk dat er geen verbrandingsgassen van draaiende motoren (dieselgroep, vrachtwagen, e.d.) in de onmiddellijke buurt vrijkomen omdat deze zwaarder zijn dan lucht en bijgevolg de put kunnen vullen. Bij openingen in de grond is het noodzakelijk deze te beveiligen tegen valgevaar. Ze zullen zo vlug mogelijk terug gedicht worden en in afwachting dat dit kan gebeuren zijn volgende regels van kracht: - Voor zover de grootte van de opening het toelaat, zal deze afgedekt worden. - Om inkalving te voorkomen zullen naarmate de uitgravingswerken vorderen, de aangewezen maatregelen getroffen worden, naargelang de aard van de grond, de beschikbare ruimte en de weersomstandigheden. Het kan daarbij gaan om beschoeiing, taluds of andere maatregelen. - Indien er grondwater aanwezig is, zal men overwegen de grondwaterspiegel plaatselijk te verlagen. In dit geval zullen eventuele beschoeiingen waterdicht uitgevoerd worden. - Rondom putten mag geen materiaal of puin opgeslagen worden en er moet op gelet worden dat aan de randen van de putten geen stenen kunnen loskomen en naar beneden op werknemers kunnen vallen. - De openingen zullen over de ganse omtrek voorzien worden van borstweringen, volle panelen of stevig traliewerk. Deze uitrusting wordt over de ganse omtrek dicht bij de boord van de opening aangebracht. De bescherming mag slechts aan de toegangen onderbroken worden. Visuele afbakening langs de putrand volstaat niet gezien de risico’s voor derden, zoals spelende kinderen. - De toegang tot de put gebeurt met aangepaste, veilige middelen (ladder, hellend vlak, trap. te beschrijven in het specifiek veiligheidsplan).


Page 26 of 33

VEILIGHEIDS - & GEZONDHEIDSPLAN IN DE ONTWERPFASE 8.7

Noodsituatie wie bellen ?

Adres van de bouwplaats: Brussel vaste uitrusting voor afstandsbediening verkeerslichten kruispunten

PERMANENT op een goed ZICHTBARE plaats ophangen Neem de nodige noodmaatregelen, zonder uzelf in gevaar te brengen, om herhaling of verergering te voorkomen !

Medische spoeddienst Tel 100 of

GSM 112

Bij levensgevaar meteen via 100 of 112 bijstand vragen van de MUG (medische urgentie groep )

Vermeldt :  Naam en adres van de bouwplaats  Uw naam en het nummer van uw draagbaar toestel  Aard van het ongeluk (val, snede, elektrische schok, breuk, wonde)  De exacte locatie van het ongeluk (verdieping met of zonder trap, op welke verdieping,…)  Het aantal gekwetsten en hun toestand (bewust, bewusteloos, …)  Indien moet opgeruimd worden (verzakking, instorting,…)  Een ontmoetingsplaats afspreken (ingang van de bouwplaats, nabijgelegen kruispunt,…) NIET ALS EERSTE INHAKEN IEMAND NAAR DE INGANG VAN DE BOUWPLAATS STUREN OM DE HULPDIENSTEN OP TE VANGEN

Ziekenhuis met urgentiedienst

Maximaal beroep doen op de dienst 100 of 112 voor vervoer van een gekwetste, gezien het risico van in shock gaan tijdens het vervoer !

101 of 112

Huisarts

Oogarts

Via ziekenhuis met urgentiedienst

Via ziekenhuis met urgentiedienst

Antigifcentrum 070/245.245 Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek

Brandweer Tel 100 of GSM 112

    

Wacht niet op ziekteverschijnselen vooraleer te bellen. Geen melk toedienen, melk is geen tegengif. Niet laten braken! Meestal is braken niet aangewezen. Bel eerst. Spoel overvloedig met water na spatten van een schadelijke stof in de ogen of op de huid.  Verlucht de ruimte goed als er irriterend of giftig gas vrijgekomen is.

Vermeldt :  de plaats van de brand en punt en straatnaam waar de brandweer wordt opgewacht  de aard van de brand (gas, vloeistof, vaste stoffen,…)  de aanwezigheid van gewonden.

Politiediensten Algemeen nummer 101


Page 27 of 33


8.7.1 Blustoestellen Blustoestellen hebben altijd een etiket waarop staat voor welke soorten vuren ze best worden gebruikt  A -> droge vuren = hebben een vaste materie als brandstof (met uitzondering van metaal): hout, papier, karton, textiel, steenkool, …  B -> vette vuren = hebben als brandstof een vloeistof of een vaste stof die door de warmte kan smelten en vloeibaar worden: benzine, alcohol, koolwaterstoffen, vet, vernis, verf, was, …  C -> gasvuren = zijn gasvuren: propaan, butaan, methaan, aardgas, kunstmatige gassen, …  D -> metaalvuren = ontvlambare metalen als brandstof, zoals natrium, magnesium, ijzervijlsel, aluminiumpoeder, titanium, …

8.7.2 Te nemen maatregelen bij de vaststelling van een gaslek             

Meld elke beschadiging Verwittig onmiddellijk de diensten van de concessiehouder (zijn noodnummer) Elke open vlam in de nabijheid doven Geen vonk of vuur in de nabijheid brengen, niet roken Laat het gas in de vrije lucht ontsnappen. Nooit afdekken met zand. Draag er zorg voor dat het gas niet in gebouwen kan binnendringen. Vraag bewoners om deuren en ramen te sluiten aan de zijde van de gasontsnapping. Verwijder omstaanders tot een veilige afstand Buig de gasstraal af in een ongevaarlijke richting met behulp van een plank of plaat. Plaats eventueel een buis (geen kunststof) met voldoende diameter over de gaslek zodat het gas op grotere hoogte kan ontsnappen in de vrije lucht. Indien mogelijk (beperkt lek of lage druk) de gasuitstroom verminderen door het lek af te dichten met een houten tap, een vod en/of tape. Draag daarbij werkkledij, handschoenen en bril. Bij een brandende gaslek de gasvlam laten branden. Bescherm de omgeving door water te sprenkelen of een scherm te plaatsen om het effect van de straling te verminderen. De plaats afbakenen en anderen niet toelaten Hou toezicht op de plaats tot een interventieploeg aanwezig is


Page 28 of 33


8.8 Collectieve Beschermingsmaatregelen De hier omschreven punten, zijn uittreksels uit de van toepassing zijnde wetgevingen, deze wetgevingen moeten integraal worden toegepast

8.8.1 Hekwerk, afdekplaten en loop-/rijplaten Daar waar mensen blootgesteld worden aan valgevaar moeten openingen, putten of sleuven afgeschermd worden, hetzij door ze af te dekken, te voorzien van hekwerk of leuningen of het voorzien van een loopbrug over sleuven. Indien nodig worden loop-/rijplaten voorzien zodat de doorgang van weggebruikers vergemakkelijkt wordt. Deze collectieve beschermingsmaatregelen mogen enkel worden onderbroken op de toegangsplaatsen.

8.8.2 Leuningen Als de werknemers blootgesteld zijn aan het risico op een val, dan zijn de werken loopvlakken uitgerust met de volgende collectieve beschermingsmaatregelen: - Hetzij leuningen met tussenleuningen en kantlijst die aansluit op de vloer - Hetzij volle of uit traliewerk bestaande panelen - Hetzij elke andere inrichting die een gelijkwaardige veiligheid biedt Deze collectieve beschermingsmaatregelen mogen enkel worden onderbroken op de toegangsplaatsen tot een ladder, trappensteiger enz. De bovenlat van een leuning bevindt zich op 1m tot 1,20m hoogte boven de werk- of loopvlakken. Voor stellingen is er evenwel een afwijking voor de hoogte van de bovenleuning. In afwijking van de geldende voorschriften mag de bovenlat van een leuning van een stelling zich tussen 0,95m en 1,20m boven de werk- of loopvlakken bevinden. Tussen de bovenlat en de kantlijst is een tussenleuning aangebracht tussen 40 en 50 cm boven het werk- of loopvlak gelegen. De kantlijsten zijn tenminste 15 cm hoog. De volle of uit traliewerk bestaande panelen zijn ten minste 1m hoog en bieden een gelijkwaardige veiligheid. - Boven- en onderleuning bij een overspanning van 2 meter: min. 150 x 30 mm² - Boven- en onderleuning bij een overspanning van 3 meter: min. 200 x 40 mm² - De plint is steeds 100 x 30 mm² De verschillende leuningsystemen worden ingedeeld in drie groepen: - De leuningen van klasse A zijn ontworpen en gebouwd om te weerstaan aan statische belasting. Deze leuningen mogen gebruikt worden als afscherming van het horizontale werkoppervlak of op hellende daken met een helling < 10°. - De leuningen van klasse B zijn ontworpen en gebouwd om te weerstaan aan statische belastingen en aan licht dynamische belastingen. Deze leuningen mogen gebruikt worden voor de opvang van een val van een hellend dak met een helling > 10° maar < 45°. Voor dakhellingen < 30° is er een limiet van valhoogte. Voor een dakhelling tussen 30° en 45° is de valhoogte beperkt tot 2 m. - De leuningen van klasse C zijn ontworpen en gebouwd om te weerstaan aan zware dynamische belastingen. Deze leuningen mogen gebruikt worden voor het opvangen van een val van een hellend dak met een leuning > 45° maar < 60°. Voor een dakhelling tussen 45° en 60° is de valhoogte beperkt tot 5m. - De veiligheidsnetten gebruikt als vervollediging van het leuningsysteem moeten van het type U zijn


Page 29 of 33


8.9 Persoonlijke Beschermingsmaatregelen De hier omschreven punten, zijn uittreksels uit de van toepassing zijnde wetgevingen, deze wetgevingen moeten integraal worden toegepast Iedere arbeider beschikt over voorgeschreven PBM. De werfverantwoordelijke ziet toe op het gebruik van deze PBM en vervanging indien nodig.

8.9.1 Veiligheidshelm Het dragen van een veiligheidshelm is verplicht voor iedereen op de werf.

8.9.2 Beschermhandschoenen Volgens de aard van de te verrichten werkzaamheden, moeten aangepaste handschoenen ter beschikking van de arbeiders gesteld zijn.

8.9.3 Veiligheidsbril Indien de arbeiders werkzaamheden verrichten die een gevaar voor hun ogen kunnen opleveren, zullen aangepaste veiligheidsbrillen ter hunner beschikking zijn.

8.9.4 Masker Aangepaste maskers zijn ter beschikking van de arbeiders. Het dragen van deze maskers is verplicht indien aangewezen.

8.9.5 Veiligheidsschoenen Aangepaste veiligheidsschoenen voorzien van antislip zolen moeten verplicht door alle arbeiders op de werf gedragen worden dit geld eveneens voor de werfverantwoordelijken en iedere persoon die zich op de bouwplaats begeeft.

8.9.6 Kniebeschermers Alle arbeiders hebben kniebeschermers ter hunner beschikking. Het wordt aanbevolen aan de arbeiders die vaak werkzaamheden op hun knieën verrichten deze kniebeschermers te dragen.

8.9.7 Gehoorbeschermers Elke arbeider die dagelijks aan een gemiddeld geluidsniveau van meer dan 80 dB(A) wordt blootgesteld moet oordopjes of oorkappen ter beschikking krijgen. Vanaf 85 dB(A) is hij verplicht deze gehoorbescherming te dragen. Basisregel: Als men op 1 meter afstand van iemand anders staat, moet men elkaar kunnen verstaan zonder de stem te verheffen. Als dat niet kan, weet je zeker dat het geluid te sterk is.

8.9.8 Werkkledij Aangepaste werkkledij is ter beschikking van de arbeiders. Deze kledij wordt regelmatig gereinigd door het bedrijf. Het is verboden om met ontbloot bovenlichaam te werken, zelfs in de zomer.

8.9.9 Signalisatiekledij  De signalisatiekledij van klasse 2 wordt gedragen overdag, bij gunstige atmosferische omstandigheden en voldoende helderheid  De signalisatiekledij van klasse 3 wordt gedragen bij invallende duisternis en ongunstige atmosferische omstandigheden (regen, sneeuw, nevel en mist, enz.…)


Page 30 of 33


9 Verklaring

Bouwplaats : Brussel – project Avanti – Levering en installatie van vaste uitrustingen voor de afstandsbediening van de verkeerslichten op kruispunten. Ik ondergetekende ……………………………………………………………………………………………………….. Werkzaam voor de firma ………………………………………………………………………………………………... In hoedanigheid van ……………………………………………………………………………………………………... Verklaart  Het Veiligheids- en Gezondheidsplan van onderhavig project te hebben ontvangen  Ik voeg bij mijn offerte een aparte prijsberekening betreffende de te nemen preventie veiligheidsmaatregelen zoals omschreven in het huidige veiligheidsplan, met inbegrip van de uitzonderlijke te nemen persoonlijke beschermingsmaatregelen.  Verklaar de echtheid van huidige verklaring voor al de te verwezenlijken werkzaamheden in het kader van het contract  Ik voeg bij de offerte een bevestiging van mijn contract voor de wettelijke verzekering tegen de ongelukken tijdens de werken.

INTENTIEVERKLARING De voertaal op de werf is het Nederlands of Frans, volgens de taal van de offerte, zelfs indien de gebruikelijke taal van de contracterende onderneming een andere taal is. De aannemers die personeel aanwerven die een andere taal spreken, zijn zelf verantwoordelijk voor de vertaling van de bepalingen die van toepassing zijn met betrekking tot de Veiligheid & Gezondheid, de vorming en onderrichting, naar “de moedertaal” van deze personeelsleden De ondertekende verbind er zich toe, zonder voorbehoud, de bepalingen van huidig “Veiligheid & Gezondheidsplan” op te volgen. Hij bevestigd de voorschriften van toepassing op de werf goed te hebben begrepen en alle regelgeving en normen strikt op te volgen van het AREI, het ARAB, CODEX, « Het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk » opgenomen in het KB van 4 augustus 1996, en het KB van 25 januari 2001 betreffende « De tijdelijke of mobiele bouwplaatsen » met inbegrip van alle andere van kracht zijnde sociale wetgevingen en verbindt er zich toe al zijn werknemers, onderaannemers en zelfstandigen die voor zijn rekening werken hiervan in te lichten. De algemene aannemer is verantwoordelijk voor de administratieve en praktische opvolging door zijn onderaannemers. In geval van tegenstrijdigheden tussen het werfreglement en de wettelijke bepalingen, zijn de wettelijke bepalingen van toepassing.

Datum:

………………………………………………

Handtekening:

………………………………………………

Tijdens de werken: De hoofdaannemer dient deze « VERKLARING » aan de veiligheidscoördinator te bezorgen voor alle onderaannemers die hij te werk stelt E mail: [email protected] - GSM: 0496/29.00.78 E mail: [email protected] - GSM: 0493/24.61.40 VGP Brussels Hoofdstedelijk Gewest - AVANTI afstandsbediening verkeerslichten 20140106.doc

Page 31 of 33


10 Bijlage B1 - Beschrijving van de werkwijze De kandidaat dient, volgens art. 30 van het K.B. van 25/01/2001 betreffende Tijdelijke of Mobiele Bouwplaatsen, bij zijn offerte dit document te voegen dat verwijst naar het veiligheids- en gezondheidsplan en waarin hij beschrijft op welke wijze hij het bouwwerk zal uitvoeren om rekening te houden met dit veiligheids- en gezondheidsplan. Hij mag dit document vervangen door zijn eigen veiligheids- en gezondheidsplan. In dat geval mag het veiligheids- en gezondheidsplan geen algemeen document zijn, maar moet het specifiek opgemaakt zijn voor de opdracht van werken. Beschrijving

Voorbehouden veiligheidscoördinator

Om te worden gevoegd bij de offerte van:

Datum Handtekening


Page 32 of 33


11 Bijlage B2 - Afzonderlijke prijsberekening in verband met bepaalde preventiemaatregelen Op straffe van absolute nietigheid van de offerte toe te voegen formulier, volgens art. 30 van het K.B. van 25/01/2001: Opmaak van de offerte van het bijzonder bestek. Beschrijving van de maatregelen van bescherming en preventie Werfafsluiting, signalisatie, verlichting Afdekplaten en loopbruggen - Verzekeren van de toegankelijkheid van omliggende gebouwen (parkings, woningen, scholen, sportterreinen, enz) Reinigen en verwijderen van afval op de werf Bescherming van omliggende installaties van de werf (Hoogspanningslijnen, gasleidingen, gebouwen…) Bespreking van specifieke werkwijze, incl preventie- en veiligheidsmaatregelen met de veiligheidscoördinator en eventueel opdrachtgever, nutsmaatschappijen, politie, enz + opstellen van werkbeschrijving (procedure) per deelproject, voor aanvang van elk deelproject (voor gelijkaardige werken mag een algemene procedure opgesteld worden)

Hoeveelheid

Eenheid

Totale prijs €

Totaal

Om te worden gevoegd bij de offerte van:

Datum Handtekening


Page 33 of 33

Opdrachtgever Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Recommend Documents