Programma Seminar MVI in de Zorg 13.30: Opening/welkom 13.45: Presentatie Bart Vos 14.15: Presentatie Ellen Parma (Voorzitter MPZ & milieucoördinator OLVG Pauze 15.15: Presentatie Edwin Rutten (Inkoopmanager KPN) 15.45: Miniworkshop 16.30: Presentatie Auke Klaver (Voorzitter Lumezi Hospital Foundation) Borrel
Maatschappelijk Verantwoord Inkopen: Zorgen voor een duurzame toekomst
Seminar MVI in de zorg Zeist, 6 juni 2012 Prof.dr.ir. Bart Vos NEVI Hoogleraar Inkoopmanagement, Tilburg University Expert partner Coppa Consultancy
2
Agenda • Context
• Definities (WAT) • Motieven (WAAROM) • Aan de slag (HOE) • Afronding: Food for Thought
Context: Dynamiek in ketens • Meer accent op ketenoptimalisatie estafette als metafoor • Rol inkoop? Selectie, aansturing en ontwikkeling van leveranciers belangrijker door toenemende outsourcing! • Meer prestatiedruk: Sneller, beter, goedkoper • En meer “uitdagingen”: globalisering, ICT, veeleisende klanten & groeiende aandacht maatschappelijke issues 4
Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) definities •„Spraakverwarring‟ • Kernelementen MVI: Structureel aandacht maatschappelijke rol Verder gaan dan wet verplicht Triple P Meerdere stakeholders (intern & extern) Toegevoegde waarde voor organisatie & maatschappij • Cruciale rol (keten)verantwoordelijkheid
5
Duurzaam Inkopen Nederlandse (rijks)overheid Doelstelling 100%: vanaf 1/1 2010 opnemen Agentschap NL (voorheen Senter Novem) duurzaamheidcriteria in alle aanbestedingen (voor geselecteerde productgroepen); Criteria zijn juridisch getoetst en toepasbaar voor alle overheden; Iedere leverancier die aan overheid wil leveren, móet aan deze eisen voldoen; Daarnaast wensen: hiermee kúnnen leveranciers zich onderscheiden (net als op prijs).
Resultaten KPMG DI Monitor 2010 Sector
% DI 2010
Ambitie (2010, onderwijs 2012)
Kerndepartementen
99,8
100
Provincies
95,8
50
Gemeenten: G4 >100.000 muv G4 50.000 – 100.000 < 50.000
88,8 90,3 89,6 86,6
75 75 75 75
Waterschappen e.d.
85,0
50
Onderwijs: Universiteiten Hogescholen MBO
80,2 94,7 74,7
50 50 50
Bron: Facto Magazine, november 2011, p.24
7
Quote Jacqueline Cramer, voormalig Minister VROM (januari 2010): “Ontwikkelde duurzaamheidscriteria leggen bodem in de markt. Echte uitdaging inkoopprofessionals: Veel verder gaan dan deze criteria” Innovatie en creativiteit als sleutelwoorden
MVI drijfveren Resultaten Amerikaans onderzoek: 1. Echt leiderschap vanuit topmanagement • Direct significant positie relatie met MVI • Indirect via versterken meer mensgerichte cultuur 2. Eigen initiatieven individuele medewerkers 3. Druk van klanten (b.v. Nederlandse overheid) Uitdaging inkoop: integreren markteisen in haar leveranciersmanagement (= ketenbenadering) 9
Waarom MVI? Niet alleen omdat het moet en/of hoort, maar ook omdat het erg lonend kan zijn: 1. Risicomanagement (“preventief”)
10
Zwembaddrama Tilburg
11
Have a break have a KitKat!
Waarom MVI? Niet alleen omdat het moet en/of hoort, maar ook omdat het erg lonend kan zijn: 1. Risicomanagement (“preventief”) 2. Opbrengstenverhoging en/of kostenverlaging (“offensief/pro-actief”)
13
Duurzame productinnovatie Satino Black: milieuvriendelijkste toiletpapier ter wereld
Van Gansewinkel, met Cradle to Cradle van achterdeur naar voordeur……
Waarom (lukt het) niet? •
• • • • • • • •
Op papier verduurzamen, in praktijk andere prioriteiten (o.a. kostenreductie) Te grote afstand bestuur/MT – werkvloer Ontbreken concrete meetpunten Onvoldoende intern draagvlak voor implementatie Afwachten wie initiatief neemt: MT, (interne) klant, leverancier, ……. Ontbreken levenscyclus denken (b.v. TCO) Angst fouten in relatie tot Europese aanbestedingen Ontbreken adequaat contractmanagement/beheer Ontbreken professioneel inkoopleiderschap
Bron: Ontleend aan J. Reijniers (red), Duurzaam inkopen: Nu doen!, 2012, p.22
Maar hoe dan? Allereerst de goede dingen doen: “Ik maak eigenlijk nooit fouten, want ik heb enorme moeite om me te vergissen” Wat zijn dan die goede dingen? Focus op duurzaamheidthema‟s die passen bij (de strategie van) uw organisatie
17
Maatschappelijke ketenissues: Accenten verschillen per inkooppakket Sociale issues Kinderarbeid Gedwongen arbeid Non-discriminatie Recht op vakbonden Werktijden & overuren Beloning Veilige/gezonde arbeidsomstandigheden
‘Planet‟ issues
• Gevaarlijke materialen • Afvalverwerking • Efficiënt energieverbruik • Efficiënt materiaalgebruik • Biodiversiteit Overige „ethische‟ issues • Omkoping & corruptie • Productveiligheid & -kwaliteit • Dierenwelzijn
Containerbegrip, trade-offs, strategische prioriteiten 18
Visie/ambitie: Duurzaamheid bij NS • MVO/duurzaamheid nadrukkelijk onderdeel strategische agenda NS • Drie MVO prioriteiten: – Energiebesparingen – Geluidsreductie – Afvalmanagement
• Substantiële inkoopbijdragen, b.v.: – Schonere brandstoffen – Verminderen gewicht treinen – „Groene‟ gebouwen, IT etc. Bron: Deal!, January – February 2009
19
Geluid
2 juli 2012
20
Beschikbare instrumenten • • • • •
Gedragscodes (intern & leveranciers) Self assessment Audits Leveranciersontwikkeling Stakeholder samenwerking
21
Effe dimmen: Slimme openbare verlichting Gemeente Tilburg • Motto LED‟s Go: Gericht op sociaal kwalitatief beter verlichte ruimte en (kosten) efficiënt • Substantiële daling energieverbruik voorzien ondanks uitbreiding grondgebied • Leveranciers uitdagen om met duurzame(re) oplossingen te komen 22
Beschikbare instrumenten • • • • • • • • • •
Gedragscodes (intern & leveranciers) Self assessment Audits Leveranciersontwikkeling Stakeholder samenwerking Training Monitoring Rapportage Sancties Mogelijke bronnen: …….. NEVI, MVO Nederland, Agentschap NL, VNG, maatschappelijke jaarverslagen, ….
23
CO2 uitstoot in TNT‟s keten
Source: TNT annual report 2009
Food for thought….. • LIFE: Leiderschap, Inspiratie, Focus, Enthousiasme • Aansluiting op organisatiedoelstellingen cruciaal bij prioriteitstelling : „goede dingen doen‟ • Vervolgens vanuit inkoop categorieën selecteren met grootste impact op gekozen prioriteiten • Implementatie (b.v. via audits, leveranciersontwikkeling) & monitoring „goede dingen goed doen‟ • En dat samen met andere interne & externe stakeholders: Zorgen voor een duurzame toekomst!!
De Vonk Het vuur moet blijven branden En de hoop mag niet vergaan En de geest moet kunnen waaien Want de vonk, de vonk kan overslaan!
Van Nieuwegein tot Oldebroek …… En als ze morgen bellen, Zijn we er overmorgen weer De Dijk, De Blauwe Schuit (1994)
Brainstorm sessie: Verkenning MVI kansen in Nederlandse zorgsector
Opdracht brainstormsessie • In groepjes (4-5 personen) hoofdlijnen beschrijven van minimaal 1 MVI kans voor zorgsector (25 min) • Per MVI kans aandacht voor de volgende aspecten: – – – – –
Wat: Inhoudelijke focus Waarom: Geformuleerde doelen Hoe: Gehanteerde aanpak Wie: Betrokken partijen (intern en extern) Beoogde resultaten
• Output rapporteren op flip-over (1 per MVI kans) • Aan einde sessie: 1 minuut toelichting per MVI kans
Voorbeelden MVO issues facilitaire pakketten • Catering
• ICT • Wagenpark • Beveiliging • Kantoormeubelen • Reizen
29
Tot slot: MVI succesfactoren • • • •
Leiderschap Strategische keuzes/prioriteiten Passie/compassie Samenwerking: - Intern: “Afbreken” functionele silo‟s - Extern: Aftappen expertise leveranciers • Experimenteren/leren • Innovatie/creativiteit
