Programma!
✓
12:30 Ontvangst
✓
13:00 Opening dagvoorzitter: Piet Poos, the Restructuring Company!
✓
13:30 Interne Audit in een Solvency II wereld Ronald van de Langenberg, InAudit!
✓
14:30 Inrichting van de interne audit functie
“zoals het moet” Esther Poelsma, InAudit!
✓
15:30 Pauze
✓
15:45 Informatiebeveiliging, the next Level Marcel Woltjes, Orange Oaks!
✓
16:30 Samenwerken met de actuariële functie Tom Veerman, Triple A Risk-Finance!
✓
17:15 Paneldiscussie onder leiding van Piet Poos, the Restructuring Company!
✓
17:45 Afsluiting met hapje en drankje
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
1!
Seminar ! BETEKENIS VAN
INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars!
Interne Audit en
SOLVENCY II Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
2!
Corporate Governance! Je bouwt het liefst een muurtje om haar heen
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
3!
Corporate governance Bestuurders … Beheersen van risico’s Uitdagingen … Welkom in de
Solvency II wereld
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
4!
Corporate Governance •
Toezicht op verzekeraars
•
Maatschappelijke trend
•
Controle is goed
Vertrouwen is nog beter ?
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
5!
Case Studies!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
6!
Tony Hayward CEO British Petroleum! Risk management & Safety: “Leaders must make the safety of all who work ! for them their top priority”! April 2010! Deep Water Horizon
Mr. Hayward set up a new companywide management system to evaluate risks, standardize safety practices and improve decision-making.
!
Visitors today see signs at company offices exhorting workers not to walk and carry hot coffee at the same time, to stick to marked walkways in parking lots and to grasp banisters while climbing the stairs. Employees with company cars must take defensive driving courses.
11 doden,! 17 zwaar gewonden! > 7000 vogels, dolfijnen,! schildpadden …! ! 4,9 miljoen vaten olie! ! Schade: > $ 43 miljard!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
7!
Bernard Ebbers CEO MCI WorldCom Down to earth “Keeping a working man image”! Mei 2005! TIME: Criminal
Executive Officer
of the year ! Schade: > $ 11 miljard! ! Persoonlijke leningen! > $ 400 miljoen! !
In 20 jaar tijd maakte Ebbers van WorldCom Amerika’s op één na grootste telecomonderneming. Ebbers was een fanatieke kostenbewaker: de koffie was te duur, het personeel name te veel pauze, hij deed persoonlijk de lichten uit en draaide de verwarming omlaag en verbood kleurenkopieën. Ebbers was een trouw bezoeker van de kerk, gaf les op de zondagsschool, gaf maaltijden aan de daklozen “too committed not to come back”
veroordeeld tot! 25 jaar gevangenis!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
8!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
9!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
10!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
11!
What more ?! Barings Bank ➡
€ 1,3 miljard!
Societe Generale ➡
€ 4,9 miljard!
Bear Sterns Lehman Brothers JP Morgan …. Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
12!
What more ?! Commissie Woningcorporaties: ➡
Falende bestuurders!
➡
Menselijk gedrag: ! Varen op moreel kompas alleen is onvoldoende!
➡
Gebrek aan duidelijke grenzen:! overambitie en risicovol gedrag!
➡
Gebrekkige governance:! onvoldoende tegenkrachten!
➡
Veel geld (en weinig risicobesef):! moreel gevaar!
➡
De reden dat het overgrote deel van de corporaties niettemin toch prima lijkt te functioneren […] is voor een belangrijk deel te danken aan de professionaliteit en het goede gedrag van bestuurders. Maar van goed gedrag en moreel kompas alleen zou een stelsel niet afhankelijk moeten zijn.!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
13!
Verzekeraars ?!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
14!
Besturen = Mensenwerk
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
15!
de bestuurder en de zeven hoofdzonden! TROTS
WOEDE AFGUNST
VRAATZUCHT LUIHEID
HEBZUCHT LUST
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
16!
de bestuurder en zijn denkfouten!
Overconfidence Sunk Cost Fallacy Availability bias! Groupthink! Loss aversion! Alternatieve paden!
Planning fallacy duration neglect! Peak end rule!
Probability neglect Confirmation Bias de achteraf-fout! Anchoring! Inductief redeneren! Winner’s curse! Action bias!
Framing!
Cognitieve dissonantie!
Prognose illusie! Halo effect!
Alternatieve paden! Beginnersgeluk!
Base rate neglect! Self serving bias! Ontkenning van toeval! Decision fatigue!
Hedonic treadmill! Omission bias! Schaarste! Not-invented here Syndroom!
Overthinking!
Single Cause Fallacy!
News Illusion!
Fear of Regret!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
17!
Behavioral economics! Winnaar Nobel Prijs Economics 2002
Prospect theory Loss Aversion
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
18!
Prospect Theory (I)! Framing-effect:
het probleem van de Aziatische ziekte
Bedreiging: mogelijk 600 doden Twee mogelijke programma’s: (A) 200 mensen zullen overleven! (B) een kans van 33,3% dat alle 600 worden gered,! een kans van 66,7% dat niemand wordt gered!
Wat adviseert u ? ✓
Groen = programma A!
✓
Rood = programma B!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
19!
Prospect Theory (II)! Framing-effect:
het probleem van de Aziatische ziekte
Bedreiging: mogelijk 600 doden Twee mogelijke programma’s: (A) 400 mensen zullen sterven! (B) een kans van 33,3% dat niemand sterft,! een kans van 66,7% dat iedereen sterft!
Wat adviseert u ? ✓
Groen = programma A!
✓
Rood = programma B!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
20!
Prospect Theory (III)! Framing-effect:
het probleem van de Aziatische ziekte A
B
Positief
200 gered!
33% kans op redding!
Negatief
400 sterven!
33% dat niemand sterft!
Beslissers hebben de neiging om zekerheid boven de gok te stellen (afkerig te zijn van risico) als de uitkomst goed is.
Beslissers hebben de neiging om zekerheid te verwerpen en de gok te accepteren (en risico te zoeken) wanneer beide uitkomsten negatief zijn.
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
21!
Risk Management voor beginners!
Risico schatten
Risico al dan niet
nemen of mitigeren
Hoe vertel ik het mijn moeder ?
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
22!
Risico’s onderzoeken, niet de schuld!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
23!
Risk Management Survey DNB!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
24!
Risicomanagement! Solvency II legt nadrukkelijk focus op
financial risk management: •
Risk based kapitaalvereiste!
•
Risk management functie:! ➡
verzekeringsbeleid!
➡
asset-liability management!
➡
beleggingen!
➡
liquiditeitsrisico!
➡
operationeel risico!
➡
herverzekeringsbeleid!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
25!
Rendement
Risico
Solvabiliteit
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
26!
Solvabiliteit onder druk!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
27!
Kapitaalseis!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
28!
EIOPA Stress Test 2014!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
29!
Uitdagingen!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
30!
Uitdagingen!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
31!
Welkom in de Solvency II wereld!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
32!
De Solvency II wereld! artikel 47 - de interne audit functie
EG Richtlijn! 2009-138!
1. Verzekeringsondernemingen voorzien in een doeltreffende interne audit functie! ! In deze functie wordt geëvalueerd of het interne-controlesysteem en andere onderdelen van het governancesysteem adequaat en doeltreffend zijn. ! 2. De interne audit functie is objectief en onafhankelijk van de operationele functies. ! 3. Bevindingen en aanbevelingen van de interne audit worden gerapporteerd aan het bestuurlijk, beleidsbepalend of toezicht houdend orgaan, dat besluit welke maatregelen moeten worden getroffen met betrekking tot elk van de bevindingen en aanbeve lingen van de interne audit en ervoor zorgt dat deze maatregelen worden uitgevoerd. ! ! !
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
33!
De Solvency II wereld! artikel 271 - Internal Audit Function
Draft delegated! Acts 2014!
1. The persons carrying out the internal audit function shall not assume any responsibility for any other function. ! 2. Notwithstanding paragraph 1, and in particular by respecting the principle of proportionality laid down in paragraphs 3 and 4 of Article 29 of Directive 2009/138/EC, the persons carrying out the internal audit function may also carry out other key functions, where all of the following conditions are met: ! 1. a. this is appropriate with respect to the nature, scale and complexity of the risks inherent in the undertaking's business; ! b. no conflict of interest arises for the persons carrying out the internal audit function; ! c. the costs of maintaining persons for the internal audit function that do not carry out other key functions would impose costs on the undertaking that would be disproportionate with respect to the total administrative expenses . !
3. The internal audit function shall include all of the following tasks: !
•
➡
a. establish, implement and maintain an audit plan setting out the audit work to be undertaken in the upcoming years, taking into account all activities and the complete system of governance of the insurance or reinsurance undertaking; !
➡
b. take a risk-based approach in deciding its priorities; !
➡
c. report the audit plan to the administrative, management or supervisory body;!
➡
d. issue recommendations based on the result of work carried out in accordance with point (a) and submit a written report on its findings and recommendations to the administrative, management or supervisory body on at least an annual basis; !
➡
e. verifying compliance with the decisions taken by the administrative, management or supervisory body on the basis of those recommendations referred to in point (d). ! !
Where necessary, the internal audit function may carry out audits which are not included in the audit plan.!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
34!
Interne auditor in de Solvency II wereld! Uitvraag DNB ✓
Onafhankelijkheid!
✓
Audit Plan!
✓
Risk-based aanpak!
✓
Rapportages!
✓
(follow-up) Aanbevelingen!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
35!
Interne auditor en de ORSA ?! Independent review Strategie
Managementacties Risico’s
Kapitaalbeleid
Scenario’s Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
36!
Interne audit & kwartaalrapportages! Independent review ✓
Op het proces ?!
✓
Op de inhoud ?!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
37!
Interne audit & risk management! Operationeel risk management Financial risk management ? ✓
Modelvalidatie!
✓
Datakwaliteit!
✓
SCR-berekeningen !
✓
Marktwaarde waardering ?!
✓
IFRS4 fase 2!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
38!
Samenwerking in de Solvency II wereld! Governance, risk & compliance!
Risk manager!
Actuariële ! functie!
Interne! audit!
Business!
Compliance ! Officer!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
39!
de rol van Interne audit in het GRC-framework!
bewaak dat het GRC-framework
adequaat en effectief is ✓
de interne auditor heeft een bijzondere positie!
✓
wees een klankbord, ! wees een advocaat van de duivel! wees de hofnar, indien nodig …! maar durf de juiste vragen te stellen!
✓
ken je competenties en ! breng je competenties!
✓
betrokkenheid en teamgeest!
✓
gericht op de doelstellingen van de verzekeraar!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
40!
Succes in de Solvency II wereld!
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
41!
Discussievragen (1) De interne auditor moet ook alles van Solvency II weten
(2) Een externe interne auditor,
kan dat eigenlijk wel ?
Seminar “Betekenis van interne audit voor specifieke verzekeraars” - 11 december 2014!
42!
