Programma Educatie voortgezet onderwijs schooljaar 2012 - 2013
inhoudsopgave
pagina
Algemene informatie
KLIK HIER
5
Overzicht grote tentoonstellingen en bijhorende activiteiten klik hier 7
Centraal Schriftelijk Examen
klik hier 17
Rondleidingen en inleidingen
KLIK HIER 21
Kijkwijzers
KLIK HIER 24
Workshops
KLIK HIER 28
Wonderkamers
Webspellen
KLIK HIER 38
KLIK HIER 41
Docentenmiddagen
KLIK HIER 42
Praktische informatie
KLIK HIER 45
5
Algemene informatie Met veel plezier ontwikkelt het Gemeente museum elk schooljaar een gevarieerd programma om jongeren van alle leeftijden en niveaus in aanraking te laten komen met kunst. Onze activiteiten zijn gekoppeld aan een specifieke (tijdelijke) tentoonstelling, of leiden de leerlingen aan de hand van een vast thema langs kunstwerken uit verschillende tijden en windstreken in het Gemeentemuseum. U kunt het museum bezoeken met en zonder begeleiding van een museumdocent. Vanaf het najaar van 2012 kunt u ook weer gebruik maken van aantrekkelijke examenkijkwijzers die aansluiten bij het Centraal Schriftelijk Examen. Voor lesmateriaal en uitgebreide informatie kunnen docenten van het voortgezet onderwijs zich inschrijven voor de docentenmiddagen bij de tentoonstellingen. Direct naast het Gemeentemuseum Den Haag staan het GEM, museum voor actuele kunst en het Fotomuseum Den Haag. Deze drie musea vallen samen onder een directie.
Gemeentemuseum Den Haag Het Gemeentemuseum beheert en toont belangrijke collecties moderne kunst, kunstnijverheid/ toegepaste kunst en mode. De verzameling moderne kunst biedt een goed overzicht van de Nederlandse kunst sinds het begin van de 19e eeuw, maar ook internationale kunstenaars zijn in de omvangrijke collectie vertegenwoordigd. Belangrijke kernen zijn de Haagse School, het Symbolisme, De Stijl en het Expressionisme. Een hoogtepunt is het unieke overzicht van de ontwikkeling van Piet Mondriaan. In het oog springend zijn het 18e-eeuwse poppenhuis, de collectie Delfts aardewerk en Aziatisch porselein, zilver, historisch en modern glas en de verschillende Stijlkamers in het museum. Ieder jaar is er tenminste één grote tentoonstelling op het gebied van mode.
Fotomuseum Den Haag Het Fotomuseum Den Haag presenteert jaarlijks minimaal vier actuele tentoonstellingen. Gevestigde namen en nieuwe talenten worden afwisselend over het voetlicht gebracht. Het museum put uit de collectie fotografie van het Gemeentemuseum Den Haag en werkt daarnaast intensief samen met het Prentenkabinet van de Universiteit Leiden, dat in Europa één van de grootste en belangrijkste fotoverzamelingen bezit.
GEM, museum voor actuele kunst Het GEM geeft een representatief beeld van ontwikkelingen in de hedendaagse kunst en toont een variatie aan disciplines: schilder- en beeldhouwkunst, multimedia, film, fotografie en tekeningen. Er is werk van nationale en internationale kunstenaars te zien. Solotentoonstellingen worden afgewisseld met groepstentoonstellingen die nieuwe trends in de hedendaagse kunst belichten.
6
7
Overzicht grote tentoonstellingen doorlopend
permanent
Mondriaan & De Stijl Gemeentemuseum Den Haag rondleiding kijkwijzer niveau en workshop: De Stijl (sluit aan bij de Canon van Nederland) workshop: Schildersdictee Mondriaan
sept 2012
okt 2012
Meesters uit het Mauritshuis in het Gemeentemuseum Den Haag Gemeentemuseum Den Haag rondleiding Hoogtepunten Mauritshuis (boekingen via het Mauritshuis) gecombineerde rondleiding Mauritshuis / Gemeentemuseum: Topstukken (boekingen via het Mauritshuis of het Gemeentemuseum) in afwachting van de examenthema’s: gecombineerde examenkijkwijzer (te bestellen bij het Gemeentemuseum)
nov 2012
dec 2012
jan 2013
Wonderkamers permanente interactieve tentoonstellingsvleugel voor jongeren
Ontdek het moderne Gemeentemuseum Den Haag rondleiding a lgemene kijkwijzer beeldbeschrijving
febr 2013
vanaf januari 2012 Gemeentemuseum Den Haag 2 interactieve tours met tablet met een verschillende moeilijkheidsgraad docentenmiddag
maart 2013
Happy Days — Den Haag 1947-1967
Fabulous Fifties — Fabulous Fashion
Gezicht op Delfts aardewerk
Gustave Caillebotte
1 september 2012 t/m 19 januari 2013 Gemeentemuseum Den Haag rondleiding algemene kijkwijzer beeldbeschrijving
6 oktober 2012 t/m 3 februari 2013 Gemeentemuseum Den Haag rondleiding kijkwijzer workshop mode: passion for fashion workshop mode: pimp your clothes docentenmiddag
vanaf 1 december 2012 Gemeentemuseum Den Haag kijkwijzer workshop
2 februari t/m 20 mei 2013 Gemeentemuseum Den Haag kijkwijzer
april 2013
mei 2013
juni 2013
Ja Natuurlijk, hoe kunst de wereld redt 16 maart t/m 1 september 2013 GEM / Fotomuseum Den Haag educatief aanbod door Stichting Niet Normaal docentenmiddag
Jan Cremer, Bloedzon, 1961 Jurk, ca. 1950-1955, nylon, plastic Waterketel, Delft, plateelbakkerij Het Jonge Moriaanshooft, 1764-1772 Gustave Caillebotte, Le Pont de l‘Europe, 1876. Association des Amis du Petit Palais, Genève, CH Keith Edmier, Vicoria Regia (First Night Bloom), 1998
8
9
Mondriaan & De Stijl Deze tentoonstelling vertelt het verhaal van De Stijl. De Stijl was een tijdschrift, maar het was ook een idee, een wereld- en kunstbeschouwing. De belangrijkste medewerkers van De Stijl waren Theo van Doesburg, Piet Mondriaan, Georges Vantongerloo, Vilmos Huszár, Bart van der Leck, Gerrit Rietveld, en J.J.P. Oud. De nieuwe manier van denken en schilderen noemden de kunstenaars de ‘Nieuwe Beelding’, ook bekend als 'Neoplasticisme'. De Stijl werd de spreekbuis voor Mondriaan’s ideeën over de nieuwe kunst. De essentie van lijn is de rechte lijn, in horizontale en verticale stand. En de essentie van kleur is de primaire kleur. Het was zaak dat de kunstenaar een compositie maakt die nooit statisch is en altijd levendig, vrij en vrolijk, als de toekomst zelf.
Activiteiten rondleidingen en inleidingen w orkshop De Stijl (sluit aan bij de Canon van Nederland) workshop Schildersdictee Mondriaan kijkwijzer Kijken naar Mondriaan (niveau ) kijkwijzer Mondriaan voor beginners (niveau ) Periode: doorlopend Plaats: Gemeentemuseum Den Haag
De kunstenaars van De Stijl waren op bijna alle vlakken van kunst en cultuur actief: literatuur, muziek, beeldende en toegepaste kunst, architectuur en mode. Voor alle doelgroepen en op alle niveaus valt hier veel te beleven.
Mondriaan in zijn atelier, 1933, gefotografeerd door Charles Karsten
Mondriaan & De Stijl, Gemeentemuseum 2011
10
11
Meesters uit het Mauritshuis te zien in het Gemeentemuseum Het is een geweldige buitenkans dat de topstukken uit het Mauritshuis voor de komende twee jaar in het Gemeente museum te zien zijn. Samen met de collectie van het Gemeentemuseum wordt het voor de bezoeker mogelijk gemaakt om het beste uit zes eeuwen beeldende kunst onder één dak te ervaren. Het Gezicht op Delft van Johannes Vermeer, De Stier van Paulus Potter en De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp van Rembrandt van Rijn hangen slechts een paar stappen verwijderd van het Portret van Edith van Egon Schiele en de Victory Boogie Woogie van Piet Mondriaan. De samenwerking is het gevolg van de uitbreiding en de renovatie van het Mauritshuis, die zullen duren tot medio 2014.
Gezamenlijke activiteiten Mauritshuis / Gemeentemuseum g ecombineerde rondleiding Mauritshuis / Gemeentemuseum: Topstukken examenkijkwijzers tehatex langs de collecties Mauritshuis / Gemeentemuseum Periode: doorlopend Plaats: Gemeentemuseum Den Haag
Paulus Potter, De stier (detail), 1647 Rembrandt van Rijn, De anatomische les van Dr Nicolaes Tulp (detail), 1632
Ontdek het moderne In de tentoonstelling Ontdek het moderne toont het Gemeentemuseum hoogwaardige collectiestukken uit de periode van de 19e eeuw tot nu. In deze tentoonstelling wordt echter niet zozeer vanuit stromingen gedacht, maar eerder in lijnen van beïnvloeding. Zo ontstaan nieuwe thema’s met onderwerpen als stilstand en beweging, kind en wildeman, traditie en experiment en spel en utopie. Invulling aan de thema’s geeft het museum aan de hand van het werk van topkunstenaars als Claude Monet, Wassily Kandinsky, Pablo Picasso, Piet Mondriaan, Francis Bacon, Constant en Louise Bourgeois. Dat hoeft lang niet altijd een clash te zijn, maar kan ook een welluidende samenzang opleveren met verassende inzichten.
Activiteiten rondleidingen a lgemene kijkwijzer beeldbeschrijving Periode: doorlopend Plaats: Gemeentemuseum Den Haag
Leerlingen voor de Victory Boogie Woogie, 1944, van Piet Mondriaan
12
13
Fabulous Fifties Fabulous Fifties — Fabulous Fashion
De jaren vijftig spreken tot de verbeelding. De tijdgeest, waarin optimisme en verandering de boventoon voerden, is tot op de dag van vandaag een grote inspiratiebron voor kunstenaars, modeontwerpers, televisiemakers en vele anderen. Het Gemeentemuseum Den Haag laat dit najaar met twee tentoonstellingen de vrolijke jaren vijftig herleven.
Fabulous Fashion laat de grote contrasten in het modebeeld zien. Naast schitterende haute couture, droomjurken, trouwjaponnen, hoeden en maatpakken, wordt er onder andere ook rebelse jeugdkleding getoond. Confectie of zelfgemaakt, altijd was Parijs of Amerika het lichtende voorbeeld.
Happy Days — Den Haag 1947-1967 In Happy Days staat de Haagse cultuur tussen 1947 en 1967 centraal. De hofstad nam in die periode een uitzonderlijke positie in op het gebied van beeldende kunst, muziek, literatuur en dans. Nergens anders ter wereld ontstonden zoveel kunstenaarsinitiatieven en bestond er zo’n grote wisselwerking tussen de verschillende kunstvormen. Omdat er geen overheersende eenduidige opvatting was over waar kunst aan moest voldoen, was er ruimte voor experiment en creatieve andersdenkenden.
Activiteiten rondleidingen a lgemene kijkwijzer beeldbeschrijving Periode: 1 september 2012 t/m 19 januari 2013 Plaats: Gemeentemuseum Den Haag
Jan Roëde, Compositie, 1948
De zeer vrouwelijke ‘New Look’ van Christian Dior — met wijde rokken, petticoats en slanke tailles — domineerde vanaf 1947 de mode. De frisse Amerikaanse mode bleef echter ook na de oorlog populair, evenals nieuwe materialen als nylon en tralenka. Amerika stond voor welvaart, reclame en aantrekkelijke Hollywoodfilms. Filmsterren als Audrey Hepburn, Grace Kelly en Marlon Brando drukten hun stempel op de mode.
Activiteiten
rondleidingen en inleidingen kijkwijzer workshop mode: Passion for fashion workshop mode: Pimp your clothes
Periode: 6 oktober 2012 t/m 3 februari 2013 Plaats: Gemeentemuseum Den Haag
Jean-Pierre, Avondjurk, Leiden ca. 1961 Jurk, ca. 1950-1955, nylon, plastic
14
15
Gezicht op Delfts aardewerk De geschiedenis van vier eeuwen Delfts aardewerk is nogal spannend. Van blauwwit tot kakelbond, van eenvoudige borden tot de fantasie prikkelende tulpenvazen — het is alles Delfts dat in de Stijlkamers de klok slaat. En ook anno 2000 laten eigentijdse vormgevers zich inspireren door de eeuwenoude geschiedenis van het Delfts. De Stijlkamers zelf zijn afkomstig uit afgebroken herenhuizen. Hun wanden, schouwen en plafonds brengen de deftige omgeving tot leven waarin Delfts aardewerk vroeger werd gebruikt.
Activiteiten k ijkwijzer (verwacht in het voorjaar 2013) workshop (verwacht in het voorjaar 2013) Periode: vanaf 1 december Plaats: Gemeentemuseum Den Haag
Gustave Caillebotte Zonder twijfel was Gustave Caillebotte non conformistisch in de manier waarop hij leefde en in de manier waarop hij zich beeldend uitte. Zijn kunst reflecteert de vrijheden die hij nam met onverwachtse standpunten, situaties en composities. Caillebotte anticipeerde hiermee niet alleen op de fotografie in de jaren 20, maar ook op de sequenties van beweging zoals we die kennen uit films.
Activiteiten rondleidingen en inleidingen k ijkwijzer Periode: 2 februari t/m 20 mei 2013 Plaats: Gemeentemuseum Den Haag
Gustave Caillebotte, Un réfuge Boulevard Haussmann, 1880, Private Collection, F
Stel honden, Delft, plateelbakkerij De Porceleyne Schotel, 1764-1773 Foto: Gerrit Schreurs
16
17
Ja Natuurlijk, hoe kunst de wereld redt Duurzaamheid is hip. Groen doen is voor veel consumenten een uitdaging. Maar hoe breng je de discussie verder dan het romantiseren van de natuur of demoniseren van de mens? De tentoonstelling Ja Natuurlijk, een samenwerkingsproject tussen Stichting Niet Normaal en het Gemeente museum Den Haag toont de relatie tussen mens en omgeving als een dynamisch geheel. Kunstenaars als Mark Dion, Olafur Eliasson, Natalie Jeremijenko, Superflex en Ai Weiwei geven commentaar op de vraag “Wat is natuurlijk? En wie of wat bepaalt dat?” Ja natuurlijk zet aan tot reflectie en biedt ruimte voor verrassende inzichten. Facebook is je nieuwe habitat en schimmels blijken onze beste vrienden.
Activiteiten S tichting Niet Normaal heeft voor het voortgezet onderwijs drie kunstmenu’s samengesteld waaruit u als docent kunt kiezen. docentenmiddag woensdag 21 maart, 15.00 - 17.00 uur Periode: 16 maart t/m 1 september 2013 Plaats: GEM
Mark Dion, Mobile Wilderness, 2006, Tanya Bonakdar gallery NY, In Situ Paris
Centraal Schriftelijk Examen (CSE) Wilt u uw klas voorbereiden op het eindexamen kunstvakken 2/tehatex (textiele werkvormen- handenarbeidtekenen) of kunst (algemeen)? Dat kan ook dit jaar weer in het Gemeentemuseum Den Haag.
Examenkijkwijzer kunstvakken 2 / tehatex In aansluiting op de thema’s van het centraal schriftelijk examen kunstvakken 2 (vmbo) en tehatex (textiele werkvormen- handenarbeid-tekenen, havo, vwo) ontwikkelt het Gemeentemuseum aantrekkelijke examenkijkwijzers. Deze kunnen docenten op eigen gelegenheid of met begeleiding van een museumdocent gebruiken. Een examenkijkwijzer bevat werken en objecten die aansluiten bij het thema van de centrale examens. De leerling oefent het beschrijven, analyseren en interpreteren van kunstwerken. Hierbij wordt verondersteld dat de leerling kunsthistorische voorkennis heeft en deze op de vragen kan toepassen. Het antwoord op dit soort vragen is prima mogelijk op verschillende niveaus.
Duur: 1 uur Kosten: op eigen gelegenheid gratis met museumdocent ¤ 50,Examenkijkwijzer: Het museum gaat ervan uit dat u deze voor de leerlingen zelf download vanaf onze website. Het downloaden is gratis. U kunt deze ook als kleurenprint voor ¤ 3,- per stuk minimaal 5 werkdagen van te voren bestellen bij de afdeling Educatie.
VWO Examenkijwijzer Engagement Verschijnt in het najaar 2012
Havo Examenkijkwijzer Rijkdom en Weelde Verschijnt in het najaar 2012
Vmbo Examenkijkwijzer Onderweg Verschijnt in het najaar 2012
18
19
Examenrondleiding Kunst HAVO / VWO
Architectuur
(beeldende vorming / dans / drama / muziek / algemeen)
Het museumgebouw van Berlage wordt beschouwd als een hoogtepunt uit de moderne architectuur. Het is een goed voorbeeld van hoe vorm en functie samengaan. De museumdocent besteedt aandacht aan de constructie, de maatvoering, de verlichting en het fenomeen ‘museummoeheid’ in verband met het ontwerp.
De examenrondleiding Kunst (algemeen) is samengesteld voor klassen havo 5 en vwo 6 ter voorbereiding op het Centraal Schriftelijk Examen in het vak kunst (algemeen). De rondleiding geeft invulling aan het onderwerp ‘Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw’. Binnen het onderwerp komen de hiernaast genoemde accenten aan bod.
Duur: 1 uur Kosten: ¤ 50,Periode: doorlopend
De weg naar abstractie in de beeldende kunst Dat Picasso’s kubisme voor Piet Mondriaan de beslissende aanzet is geweest op zijn weg naar abstractie, kan men in de Haagse collectie zeer goed zien. Ook de niet-Europese invloeden op kunstenaars als Picasso en Kirchner zijn hier duidelijk zichtbaar. De stap naar volledige abstractie zou Picasso echter zelf nooit zetten. Deze stap nam Piet Mondriaan wel, en zijn ontwikkeling wordt tijdens de rondleiding vergeleken met de abstracte schilderkunst van Wassily Kandinsky.
In de periode van de tentoonstelling Happys Days (1 september 2012 t/m 19 januari 2013) zou de museumdocent ook aandacht kunnen besteden aan postmodernistische kunst in relatie tot massacultuur.
Muziek en kunst
H.P. Berlage, Het Gemeentemuseum Den Haag Pablo Picasso, Vrouw met mosterdpot, 1910 Leden van het Residentie Orkest Den Haag spelen voor het schilderij van Piet Mondriaan, Victory Boogie Woogie, 1944. © 2012 Mondrian/Holtzman Trust c/o HCR Interna tional, Washington D.C. Constant Anton Nieuwenhuys, maquette van een gedeelte van een sector van New Babylon, 1959
De Victory Boogie Woogie is hoogtepunt en afsluiting van het fascinerende oeuvre van Piet Mondriaan. Mondriaan maakte in dit schilderij gebruik van gekleurd tape om te experimenteren met het ritme van kleurvlakjes. Hij werd geïnspireerd door jazzmuziek, waarin korte melodische lijnen worden opengebroken door ritmische patronen. Ook de fascinatie van Wassily Kandinsky voor de atonale muziek van Arnold Schönberg wordt tijdens de rondleiding besproken.
Utopie en kunst Er zijn in het Gemeentemuseum diverse voorbeelden van kunstenaars die met hun kunst de maatschappij wilden veranderen. De beweging De Stijl is er een van. Een later voorbeeld is Constant (Constant Anton Nieuwenhuys). Vanaf 1956 presenteerde de kunstenaar met New Babylon een plan voor de stad van de toekomst. Zijn maquettes bieden een uitstekende aanleiding om er eens over na te denken welke rol de kunstenaar in de maatschappij op zich neemt, en of hij/zij met zijn/haar kunst wel invloed op de samenleving uit kan oefenen.
21
Rondleidingen en inleidingen Het doel van een rondleiding/inleiding is de leerling te laten kijken, te laten denken en dichter bij de betekenis(sen) van het kunstwerk te brengen. Inhoudelijke en formele aspecten van een werk komen uitgebreid aan bod. Rondleidingen/inleidingen zijn zowel actief als receptief. De museumdocent borduurt hierbij voort op de voorkennis van de groep. Zo nodig introduceert hij/zij relevante begrippen waarmee de leerling de kenmerken van een werk kan benoemen. Afhankelijk van de voorkennis en het niveau van de leerlingen kan de kunstbeschouwing worden uitgediept door het kunstwerk te analyseren in een (kunst)historische context.
Zelfstandig groepsbezoek
Kosten: gratis
Indien u op eigen gelegenheid met uw leerlingen het museum wilt bezoeken, graag uw bezoek minimaal twee weken van te voren aanmelden bij de afdeling Educatie.
Rondleidingen Bij een aantal grote tentoonstellingen en thema’s biedt het museum interactieve rondleidingen voor leerlingen. Een rondleiding is vooral geschikt voor de bovenbouw havo/ vwo; voor de onderbouw en vmbo is het in de regel te lang.
Inleidingen Een inleiding bestaat uit een rondleiding van 30 minuten. Daarna kunnen de leerlingen nog eens 30 minuten werken aan een kijkwijzer of een opdracht van school. De museumdocent blijft bij dit laatste onderdeel aanwezig om de activiteit te begeleiden. De ervaring leert dat de combinatie van een inleiding en een gerichte opdracht prima resultaten oplevert. Geschikt voor vmbo, havo en vwo.
Duur: 1 uur Kosten: ¤ 50,- per 15 lln.
Duur: 1 uur Kosten: ¤ 50,- per 15 lln. Kijkwijzer: Het museum gaat ervan uit dat u deze voor de leerlingen zelf download vanaf onze website. Het downloaden is gratis. U kunt kijkwijzers ook als kleurenprint voor ¤ 3,- per stuk minimaal 5 werkdagen van te voren bestellen bij de afdeling Educatie.
22
23
Vaste rondleidingen en inleidingen
Tijdelijke rondleidingen en inleidingen
Het museumgebouw van Berlage
Happy Days — Den Haag 1947-1967
Het inmiddels tot monument uitgeroepen museumgebouw wordt tegenwoordig beschouwd als een hoogtepunt uit de moderne architectuur. Geen graniet of marmer maar een gevel van gewone baksteen. Architect H.P. Berlage wilde met zijn Haagse museumgebouw het publiek niet imponeren, maar uitnodigen. Tijdens de rondleiding komen onder andere de maatvoering, de constructie, de verlichting en het fenomeen ‘museummoeheid’ in verband met het ontwerp aan bod.
1 september 2012 t/m 19 januari 2013
Fabulous Fifties - Fabulous Fashion 6 oktober 2012 t/m 3 februari 2013
Gezicht op Delfts aardewerk vanaf 1 december 2012 Kijk op pagina 14 voor meer informatie over deze tentoonstelling / klik hier.
Hoogtepunten Gemeentemuseum Den Haag
Gustave Caillebotte
Als een van de mooiste museumgebouwen uit de twintigste eeuw functioneert het Gemeentemuseum niet alleen als huisvestiging, maar het museumgebouw is zelf ook een topstuk onder de collecties. Deze rondleiding geeft inzicht in het ontwerp van het gebouw en leidt de leerlingen langs een selectie hoogtepunten uit de vaste collectie. Aan bod komen het Muliergebied als vaste tentoonstellingsvleugel voor kunstnijverheid, de Stijlkamers, het 18e-eeuwse Poppenhuis van Sara Rothé en de Victory Boogie Woogie van Piet Mondriaan.
2 februari t/m 20 mei 2013 Kijk op pagina 15 voor meer informatie over deze tentoonstelling / klik hier.
Mondriaan & De Stijl Mauritshuis/Gemeentemuseum: Topstukken Tijdens deze rondleiding komen in totaal 10 topstukken uit beide collecties aan bod.
De hal van het Gemeentemuseum Den Haag
Ontdek het moderne
Het poppenhuis van Sara Rothé, gemaakt door Jan Meijer
24
25
kijkwijzer Het doel van een kijkwijzer is de leerlingen actief te laten kijken, te laten denken en dichter bij de betekenis(sen) van het kunstwerk te brengen. De moeilijkheidsgraad van kijkwijzers loopt op van tot sterren. Kijkwijzers van alle niveaus wisselen open en gesloten vragen af met mutiple choice. Aan bod komen ook tekenopdrachten en vergelijkende opdrachten, en er is ruimte voor de (onderbouwde) mening van de leerling.
Niveau
Beschikbare kijkwijzers
is geschikt voor vmbo TL en de onderbouw havo/vwo. Hier wordt de nadruk gelegd op kunstbeschouwing: gericht kijken naar de samenhang tussen aspecten van de voorstelling en aspecten van de vormgeving. Belangrijke begrippen en vaktermen worden uitgelegd.
De opdrachten uit een tentoonstellingskijkwijzer horen bij een specifieke (vaste of tijdelijke) tentoonstelling. Om reden van productie zijn deze kijkwijzers circa vier weken na de opening van een tentoonstelling beschikbaar.
Organisatorische informatie
Niveau
Alle kijkwijzers kunnen op eigen gelegenheid worden gebruikt of als inleiding met begeleiding van een museumdocent worden geboekt.
is geschikt voor (de bovenbouw) havo/ vwo. Ook hier staat kunstbeschouwing centraal. Daarnaast krijgt de leerling aanvullende informatie om een werk te plaatsen binnen een (kunst)historische context.
De school draagt zelf zorg voor het (gratis) downloaden en kopiëren van kijkwijzers of bestelt de kijkwkijzers uiterlijk 5 werkdagen van tevoren als kleurenprint bij de afdeling Educatie. Een kijkwijzer kost ¤ 3,- per stuk. Op de dag van uw museumbezoek kunt u de kijwijzers in de museumwinkel ophalen. U kunt deze achteraf per weborder betalen of aan de kassa van het museum afrekenen. De gewenste hoeveelheid wordt speciaal voor u geprint en dus altijd in rekening gebracht bij bestelling. In het museum mag uitsluitend met (grafiet/kleur-)potlood worden gewerkt. Clipboards om op te schrijven/tekenen kunnen bij het museum worden geleend. U kunt deze van te voren reserveren.
Niveau is geschikt voor examenklassen havo/ vwo. De leerling oefent de analyse van kunst door te beschrijven, te analyseren en te interpreteren. Hierbij wordt verondersteld dat de leerling kunst historische voorkennis heeft en deze op de vragen kan toepassen. Kosten Kijkwijzer: Gratis te down loaden vanaf de website of ¤ 3,- per stuk in de museumwinkel.
Tentoonstellingskijkwijzers
Berlage Niveau en
Kijken naar Mondriaan Niveau Hier gaan uw leerlingen aan de slag met kunstbeschouwing. Deze kijkwijzer sluit aan bij de tentoonstelling Mondriaan & De Stijl.
Mondriaan voor beginners Niveau Uw leerlingen maken op een luchtige manier kennis met het werk van Mondriaan. Deze kijkwijzer sluit aan bij de tentoonstelling Mondriaan & De Stijl.
Fabulous Fifties — Fabulous Fashion 6 oktober 2012 t/m 3 februari 2013
Gezicht op Delfts aardewerk Kijkwijzer verwacht in het voorjaar 2013 Kijk op pagina 14 voor meer informatie over deze tentoonstelling / klik hier.
Gustave Caillebotte 2 februari t/m 20 mei 2013 Kijkwijzer verwacht in het voorjaar 2013 Kijk op pagina 9 voor meer informatie over deze tentoonstelling / klik hier.
26
Examenkijkwijzers Kunstvakken 2/tehatex (tekenen-handvaardigheid-textiele werkvormen) Een examenkijkwijzer bevat werken en objecten die aansluiten bij het thema van de centrale examens. Voor meer informatie kijk op pagina 17 / klik hier.
Vwo Examenkijwijzer Engagement Verschijnt in het najaar 2012
Havo Examenkijkwijzer Rijkdom en Weelde Verschijnt in het najaar 2012
Vmbo Examenkijkwijzer Onderweg Verschijnt in het najaar 2012
Algemene kijkwijzers De opdrachten uit deze kijkwijzers of de kunstautobiografie zijn algemeen van aard en niet gekoppeld aan een specifieke tentoonstelling. De kunstautobiografie is uitermate geschikt als ‘starter’ voor het vak CKV op school. Aan de hand van een kunstautobiografie maken leerlingen kennis met verschillende voorbeelden uit de beeldende en toegepaste kunst, modevormgeving en architectuur. De leerlingen kunnen hierin aangeven wat hen wel en niet aanspreekt en worden geprikkeld om na te denken over welke rol kunst in hun eigen leven speelt.
Schilderkunst Ruimtelijke kunst Kunstnijverheid Fotografie CKV Kunstautobiografie CKV
27
28
29
Workshops Voor leerlingen van het voortgezet onderwijs zijn workshops ontwikkeld met vaste thema’s. Deze vinden ’s middags op aanvraag plaats bij wisselende tentoonstellingen, van dinsdag t/m vrijdag. In overleg incidenteel ook op maandag of ’s ochtends mogelijk.
Klinkende Kunst — horen & zien in samenwerking met het Residentie Orkest Den Haag In ‘Klinkende Kunst – horen & zien’ gaan de leerlingen op zoek naar de overeenkomsten en verschillen tussen muziek en beeldende kunst. Leden van het Residentie Orkest spelen live bij diverse werken in het Gemeentemuseum. Aan de hand van uitleg door een museumdocent en opdrachten waarmee de leerlingen zelf aan de slag gaan, wordt duidelijk dat ook een schilderij ritme en harmonie laat zien, net zoals muziek kleur en contrast laat horen. Goed beschouwd gebruiken componisten en schilders vaak dezelfde middelen om zich uit te drukken. In ‘Klinkende Kunst – horen & zien’ wordt duidelijk dat muziek en beeldende kunst veel meer gemeen hebben dan je op het eerste gezicht zou denken.
Duur: 2 uur (tenzij anders vermeld) Locatie: Gemeentemuseum Den Haag (tenzij anders vermeld)
Datum: op maandag of in overleg Kosten: ¤ 240,- per 30 lln. Reserveren: minimaal 2 maanden van te voren Vak: CKV, muziek
Social Media: Dit ben ik Een samenwerkingsproject van Filmhuis Den Haag, het Gemeentemuseum Den Haag en Digital Playground in Rotterdam In de workshop ‘Dit ben ik’ kijken leerlingen kritisch naar de wijze waarop zij en anderen zichzelf presenteren op het internet. Ze maken zelf een film- of fotowerkstuk dat bestemd is voor plaatsing op een van de Social Media. Leerlingen leren zo keuzes te maken in het weergeven van hun eigen identiteit. Is wat je wilt overbrengen ook echt hoe mensen jou zien? Wat kun je zelf doen met beeldtaal? Ter inspiratie start de workshop met een interactieve rondleiding in het Gemeentemuseum, waar gekeken wordt hoe kunstenaars in het verleden en heden omgingen met het begrip identiteit. Ter voorbereiding van de workshop heeft Digital Playground een online educatieve tool ontwikkeld: de Webwalk. Een Webwalk neemt leerlingen mee langs een route op internet en vraagt ze daar op verschillende websites iets te lezen, te bekijken en beluisteren. Om de kennis van leerlingen te toetsen worden er tussentijds een aantal vragen gesteld.
Duur/tijdstip: 4 uur, 12.30 uur – 16.30 uur (of in overleg) Kosten: ¤ 395,- p/ws (max. 28 lln.) Vak: Basisvorming beeldende vakken, CKV, maatschappijleer Programma 12.30 – 13.15: interactieve rondleiding in het Gemeentemuseum 13.30 – 13.45: reistijd naar Filmhuis (tram 17, uitstappen halte Buitenhof) 14.00 – 16.30: workshop Digital Playground
30
31
De kunstenaars van de beweging De Stijl waren op bijna alle vlakken van kunst en cultuur actief: literatuur, muziek, beeldende en toegepaste kunst, architectuur en mode. Voor alle doelgroepen en niveaus valt op de tentoonstelling Mondriaan & De Stijl veel te beleven.
De Stijl Sluit aan bij de Canon van Nederland Creatieve verbanden en rijke voorbeelden zijn het motto van deze activiteit. Leerlingen kijken naar de tentoonstelling Mondriaan & de Stijl tegen de achtergrond van de tijd waarin de kunst is ontstaan. Deze workshop sluit aan bij één van de vijftig vensters van de Canon van Nederland: de Stijl. De museumdocent geeft een korte inleiding. In tweetallen krijgen de leerlingen een onderzoeksvraag en een opdrachtenschema. Samen gaan ze aan de slag. Op de tentoonstelling verwerven ze de nodige kennis om de onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden. Hierbij maken de leerlingen gebruik van een kijkwijzer, en van (kunst)historische bronnen en muziekfragmenten die zij via een iPad kunnen raadplegen. Het leggen van verbanden staat centraal. Aan het einde van de workshop beantwoorden de leerlingen hun onderzoeksvraag. In de vorm van een beknopte presentatie laten ze zien welke verbanden zij tussen kunst, politiek en maatschappij hebben gelegd. Dit project is ontstaan in samenwerking met het gymnasium Haganum in Den Haag en het Dalton College Den Haag.
Duur: 2 uur Kosten: ¤ 110,- per groep van 15 lln., inclusief kijkwijzer en iPad in tweetallen Niveau: bovenbouw havo/vwo, eventueel ook klas 3 Vak: geschiedenis, maatschappijleer en beeldende vorming, kunst (algemeen) en CKV
32
Schildersdictee Mondriaan Het zwaartepunt van deze workshop ligt bij de landschappen van Mondriaan. Piet Mondriaan stond bekend als één van de beste landschapschilders in Nederland toen hij in 1911 naar Parijs vertrok. Hier zette Mondriaan belangrijke stappen in de richting van abstracte schilderkunst. Aan de hand van gesprekken en kleine opdrachten op zaal volgen de leerlingen de ontwikkeling van de kunstenaar. Ze nemen Mondriaans omgang met kleur, vorm, lijn, ritme en compositie onder de loep. Daarna geeft de museumdocent in het museumatelier een schildersdictee. Hij/zij beschrijft heel precies een schilderij van Mondriaan – van de kleur tot aan de breedte van de toets. De leerlingen schilderden wat de docent beschrijft. Ze besteden hierbij aandacht aan de compositie van het schilderij, het mengen van de juiste kleur, het schilderen in lagen en de toets. Aan het einde kunnen de leerlingen hun werk met het werk van Mondriaan vergelijken.
33
Tentoonstelling: Mondriaan & De Stijl Kosten: ¤ 120,- per 15 lln. Niveau: onderbouw Vak: beeldende vorming
Ja Natuurlijk, Hoe kunst de wereld redt 'Wat niet weet, dat deert!' is een uitgebreid educatie programma dat de groene intelligentie van jongeren stimuleert. 'Wat niet weet, dat deert!' wil leerlingen bewustmaken van (hun eigen) consumptiegedrag en inzicht verschaffen in de complexe relatie tussen mens, natuur en technologische ontwikkelingen. Het educatieprogramma 'Wat niet weet, dat deert!' is gebaseerd op de succesvolle voorloper Niet Normaal (2009/2010, www.nietnormaal.nl).
Niveau: alle niveau’s binnen het voortgezet onderwijs Voor boekingen Voortgezet Onderwijs neemt u contact op met het Gemeentemuseum Den Haag,
[email protected] of via 070 33 81 120. Meer informatie: Krista te Brake (Projectleider educatie Ja Natuurlijk) 06 41 738 438, info@ ja-natuurlijk.com.
'Wat niet weet, dat deert!' bestaat uit drie kunstmenu’s
Natuurlijk
Kosten: ¤ 2,50 per leerling
v oorbereidende les door docent zelf aan de hand van lesmateriaal (1 lesuur) tentoonstellingsbezoek Ja Natuurlijk in Den Haag (1 uur)
Natuurlijk plus
Kosten: ¤ 5,- per leerling
v oorbereidingsles door docent zelf aan de hand van lesmateriaal (1 lesuur) tentoonstellingsbezoek Ja Natuurlijk in Den Haag (1 uur) kunstworkshop op school (2 lesuren): actueel, aansluiting belevingswereld leerlingen
Bovennatuurlijk
Kosten: ¤ 7,50 per leerling
voorbereidingsles door docent zelf aan de hand van lesmateriaal (1 lesuur) tentoonstellingsbezoek Ja Natuurlijk in Den Haag (1 uur) kunstworkshop op school (2 lesuren): actueel, aansluiting belevingswereld leerlingen verdiepingsprogramma met keuze uit parallelprogramma: films, lezingen en excursies die aanzetten tot nadenken
Tinkebell, On Amy Taxidermi..from a true fan, 2011 (publicatie & installatie)
34
35
Bij de tentoonstelling Fabulous fifties – Fabulous Fashion kunt u 2 workshops boeken.
Passion for fashion Tijdens deze workshop laten de leerlingen met het ontwerpen van een outfit hun fantasie de vrije loop. Ervaring met naald en draad is hiervoor niet nodig. De mode van de jaren vijftig spreekt tot de verbeelding en is actueler dan ooit. Moderne ontwerpers als Prada laten zich inspireren door de golden age of style, jongeren dragen vintage fifties en de televisieserie Mad Men inspireert tot themafeesten. Het Gemeentemuseum Den Haag speelt hierop in met de modetentoonstelling Fabulous Fifties – Fabulous Fashion. De workshop begint met een interactieve rondleiding in het museum. Daarna ontwerpen de leerlingen in het museumatelier — op schaal — zelf een outfit die geschikt is voor een feest. Kralen, stoffen, veren en de meest verassende materialen staan de leerlingen ter beschikking om — in het klein — straks de show te stelen. Wie durft het aan?
Pimp your clothes Deze workshop is speciaal ontwikkeld voor leerlingen die al enige ervaring hebben met naald en draad. Onder begeleiding van een museumdocent voegen de leerlingen een versiering toe aan een kledingstuk dat ze hebben meegenomen. Aan het begin van de workshop geeft de museumdocent uitleg over verschillende basistechnieken van versieren — met en zonder naaimachine. Bijvoorbeeld hoe je een stofbloem of een applicatie kunt maken en hoe je kant, band of verenbont kunt opbrengen. Waar haal je hiervoor de ideeën vandaan? De workshop begint met een rondleiding op de tentoonstelling — langs de elegantie van de Parijse couture en de zwierige rock-’n-rollmode van de jeugd. Aan het einde van de workshop wordt een foto gemaakt van de leerling en zijn/haar versierde kledingstuk. Dit gebeurt voor de achtergrond van de daken van Parijs — net als bij een echte fotoshoot voor in een modeblad.
Tip ! Ideaal ter voorbereiding op het museumbezoek is het webspel ´art questions: fashion`.
Tentoonstelling: Fabulous Fifties – Fabulous Fashion Kosten: ¤ 120,- per 15 lln., max. 50 lln.
Hoop-la, opvouwbare petticoat in verpakking, Amerika ca. 1955
Tentoonstelling: Fabulous Fifties – Fabulous Fashion Kosten: ¤ 85,- per 8 lln., maximaal 16 lln.
Vier avondjurken, jaren 50, zijde / zijde met borduurwerk en stras, o.a. van Jacques Fath, Parijs
36
Kijk naar jezelf Portretten schilderen
37
Tentoonstelling: wisselend Kosten: ¤ 120,- per 15 lln., max. 50 lln.
Wat kom je bij een portret te weten over een persoon en hoe laat de kunstenaar dat zien? Met deze vraag als leidraad volgen de leerlingen een interactieve rondleiding langs verschillende portretten. Er zijn zelfportretten en groepsportretten, realistische portretten en expressieve portretten die het innerlijke van een persoon weerspiegelen. De uitsnede, het perspectief, de kleuren — het zijn allemaal keuzes van de kunstenaar. In het museumatelier is de beurt aan de leerlingen om te schilderen: ze maken een zelfportret op doek. Hiervoor staan tafelezels, spiegels en acrylverf klaar. Een expressief of juist een realistisch portret — nu is het aan de leerling om hierin een keuze te maken. Aan het einde van de workshop worden de schilderijen besproken: hoe kijk je naar het schilderij van een klasgenoot en wat kom je over hem/haar te weten?
Zoom in Wat onderscheidt een foto in een museum van de foto’s van ‘Jan en alleman’? Door goed te kijken naar foto’s van kunstenaars komen de leerlingen er achter. Begrippen als compositie, standpunt, diepte, donker-licht contrast, ritme, beweging en rust worden op de actuele fototentoonstelling besproken. Waar moet een fotograaf rekening mee houden? Dat proberen de leerlingen zelf uit. In twee- of drietallen gaan ze aan de slag met een digitale camera. De leerlingen werken vanuit specifieke opdrachten die inhoudelijk aansluiten bij de tentoonstelling. Aan het einde van de workshop worden de foto’s besproken. Het digitale beeldmateriaal wordt op een cd-rom gebrand en kan meegenomen worden naar school.
Tip ! Ideaal ter voorbereiding op het museumbezoek is het webspel ´art questions: portraits` en ´art questions: photography` en (meer informatie bij webspellen op pagina 41 / klik hier)
Tentoonstelling: bij actuele tentoonstellingen in het Fotomuseum Den Haag Kosten: ¤ 120,- per 15 lln., max. 15 lln.
Modeltekenen Het kent een lange traditie en bijna alle kunststudenten leren het op de academie: modeltekenen. Leerlingen laten zich in het museum inspireren door schilderijen en tekeningen. Ze letten hierbij op de houding / pose van de figuur, het perspectief en de hieruit voortvloeiende verkortingen van het lichaam. Daarna gaan ze in het museumatelier zelf aan de slag: een echt model gaat voor hen poseren. De museumdocent geeft uitleg over de verhoudingen van het menselijk lichaam en laat zien hoe je door middel van hulplijnen grip kunt krijgen op de proporties. In overleg met de docent wordt bij het boeken van de workshop bepaald of de professionele modellen gekleed of niet gekleed zullen poseren.
Kosten: ¤ 120,- per 15 lln., max. 30 lln.
38
39
Wonderkamers — wegens succes vernieuwd ! Permanente interactieve tentoonstellings vleugel voor jongeren In het voorjaar van 2013 gaan de deuren van Wonderkamers na een grote renovatie weer open! Nog altijd is Wonderkamers de enige interactieve tentoonstellingsvleugel voor het voortgezet onderwijs in een Nederlands kunstmuseum. Hier is alles anders dan in een klassiek kunstmuseum en leren jongeren op een vrolijke en actieve manier van alles over beeldende kunst, mode en vormgeving. Wonderkamers maakt een frisse start met een nieuwe opzet waarin de leerling niet alleen museumbezoeker is, maar in een overkoepelende game de rol van tentoonstellingsmaker krijgt. De plattegrond van Wonderkamers die wordt gekenmerkt door 13 kabinetten rondom een grote centrale tentoonstelling verandert tijdens het museumbezoek in een bordspel met speelvlakken. In teams van twee spelen de leerlingen een spel waarin ze hun eigen virtuele depot gevuld moeten zien te krijgen met kunstwerken. Een tablet — de Wondergids — stuurt hen daarbij van plek naar plek, van spelopdracht naar spelopdracht. Ieder wonderkabinet heeft een eigen thema in relatie tot beeldende kunst, mode & vormgeving en een eigen educatief spelonderdeel. Hoe beter een spelopdracht wordt uitgevoerd hoe hoger het level. Daardoor kunnen de teams de hand leggen op steeds meer kunstwerken van het Gemeentemuseum voor in hun depot. En zelfs kunnen zij vormgevingstools winnen om aan het einde hun virtuele museumzaal zo mooi mogelijk te kunnen inrichten. Net zoals in werkelijkheid wordt ook in Wonderkamers iedere conservator getest op kennis, creativiteit en alertheid. Goed kunnen samenwerken is daarbij ook belangrijk. Tentoonstellingsmaker ben je natuurlijk niet zomaar, daar moet je wel wat voor doen! De Opstelling, de centrale tentoonstellingsruimte, is ingericht met schilderijen, beelden, foto’s, siervoorwerpen en mode uit de collecties van het Gemeentemuseum. Alles is er associatief en thematisch gegroepeerd in een theatraal
vormgegeven ruimte. In het hart daarvan ‘zweeft’ een wel 20 meter lang Minimuseum met minimuseumzalen, waarin circa 800 originele miniatuurkunstwerken van topkunstenaars uit de hele wereld worden tentoongesteld (collectie Daniëls, Amsterdam). Daarnaast zijn er 40 virtuele minimuseumzalen die nog leeg staan en die de leerlingen zelf aan het einde van het educatieve spel gaan inrichten met hun favoriete kunstwerken. Met de tools voor vormgeving kunnen zij de wanden en vloeren zelf een kleur geven en sculpturen op sokkels plaatsen. Inhoudelijk biedt de tablet de ‘jonge conservatoren’ allerlei tips waardoor zij meer leren over de do’s en don’ts van het maken van tentoonstellingen. Wanneer de minimuseumzaal naar hun zin is, gaat deze open voor publiek. In miniformaat staan de conservatoren hier als trotse makers zelf in (in de vorm van een foto). De teams bekijken vervolgens elkaars museumzalen en kunnen met de tablet maar een beperkt aantal likes uitdelen. Wie oogst er uiteindelijk de meeste waardering met zijn of haar minimuseumzaal?
Duur programma: 2 uur Niveau: vmbo, havo, vwo (de tablet biedt 2 tours met een verschillende moeilijkheidsgraad) Begeleiding: per groep van 15 lln. 1 docent van school Het welkom heten van de groep, het starten van de introductiefilm in Wonderstart en de uitgifte van de tablets (Wondergids) worden verzorgd door het museum. De tour kan vervolgens zelfstandig worden uitgevoerd door de leerlingen. Groepsgrootte: minimaal 15 – maximaal 60 leerlingen Kosten: ¤ 3,- per lln. (1 tablet per 2 lln. / 2 docenten) Reserveren: verplicht Openingstijden voor scholen (dag en tijd in overleg): maandag t/m vrijdag tussen 9.15 -17.00 uur
Thuis of op school kunnen de leerlingen alle in Wonderkamers gemaakte foto’s, inclusief die van hun minimuseumzaal, downloaden. Alles kan worden gedeeld via Facebook of Hyves en op de site van school worden geplaatst. U ontvangt als docent een volledig overzicht van de werkresultaten van uw leerlingen om deze klassikaal te kunnen nabespreken en te beoordelen.
Ontwerp KOSSMANN.DE JONG
40
41
Webspellen ‘Art questions’ Ideaal ter voorbereiding op het museumbezoek Hoe kunnen leerlingen al vóór een museumbezoek kennis maken met het thema van een tentoonstelling? ‘Art questions’ is een applicatie waarmee leerlingen spelenderwijs verschillende aspecten rondom schilderkunst, ruimtelijke kunst, mode, architectuur, toegepaste kunst of fotografie verkennen. Aan de hand van foto’s en vragen gaan de leerlingen aan de slag. Niet te lang nadenken want anders is de tijd voorbij – en er moet ook nog een cijfer worden gegeven aan het kunstwerk! Het werk dat het hoogst heeft gescoord komt aan het einde van het spel terug. Hier is een vervolgopdracht aan verbonden. De resultaten van de vervolgopdrachten kunnen de leerlingen op de tentoonstelling in het museum zelf presenteren voor de rest van de groep. Het webspel ‘art questions’ staat voor verschillende disciplines op www.gemeentemuseum.nl, jeugd 12 t/m 18 jaar, ‘art questions’ en is gratis te gebruiken.
Tip ! De webspellen ´art questions´ zijn ideaal ter voor bereiding van diverse workshops in het museum (zie pagina 28, workshops / klik hier). Beschikbare webspellen Niveau Art questions: painting Art questions: 3D art Niveau Art questions: Art questions: Art questions: Art Questions:
landscapes Berlage photography MUsic
De Party Fashion Show Het Gemeentemuseum Den Haag presenteert in samenwerking met het Geheugen van Nederland een onderwijs applicatie over kostuumgeschiedenis: De Partyfashionshow! Wanneer je naar een feest gaat wil je er graag goed uitzien. Je kiest je mooiste kleren uit. Wat je aantrekt hangt natuurlijk af van het soort feest. Wat voor soort kleren trokken modieuze mensen aan als ze in de 18e , 19e e of 20e eeuw naar een feest gingen? Speel het spel en test je kennis!
42
43
Docentenmiddagen Ook in het schooljaar 2012/2013 biedt het Gemeente museum docenten van het voortgezet onderwijs de gelegenheid om inspiratie op te doen op onze grote tentoonstellingen. U volgt een rondleiding door de conservator en krijgt een toelichting over het educatieve aanbod dat aansluit bij de tentoonstelling. Hierbij hoort ook de kijkwijzer waarvan u een exemplaar mee kunt nemen. Uiteraard is er ook de gelegenheid om van gedachten te wisselen.
Data Happy Days — Den Haag 1947-1967 Fabulous Fifties — Fabulous Fashion 6 november 2012, 15.00 – 17.00 uur Gustave Caillebotte 27 februari, 15.00 – 17.00 uur Ja Natuurlijk, Hoe kunst de wereld redt 21 maart, 15.00 - 17.00 uur
Korting: Docenten die zich aanmelden voor een docentenmiddag krijgen bij die gelegenheid 15 % korting op de tentoonstellingscatalogus. Aanmelden: Verplicht, bij de afdeling Educatie. Wij verzoeken u om tijdig door te geven wanneer u onverhoopt toch niet in de gelegenheid bent om te komen.
44
45
Praktische informatie Bezoekadressen Gemeentemuseum Den Haag Stadhouderslaan 41 Fotomuseum Den Haag Stadhouderslaan 43 GEM, museum voor actuele kunst Stadhouderslaan 43
Postadres Postbus 72, 2501 CB Den Haag
Contact Afdeling Educatie, Marieke van Dijk Maandag t/m vrijdag, 9.00 - 16.00 uur T 070 - 33 81 120 e-mail:
[email protected]
Openingstijden Gemeentemuseum Den Haag: Dinsdag t/m zondag van 11.00 - 17.00 uur Wonderkamers voor scholen: maandag t/m vrijdag 9.30 – 17.00 uur GEM, museum voor actuele kunst en het Fotomuseum Den Haag: Dinsdag t/m zondag van 12.00 - 18.00 uur
Bereikbaarheid Met het openbaar vervoer Vanaf Centraal Station: bus 24 richting 'Kijkduin' of tram 17 richting 'Statenkwartier', halte Gemeentemuseum / Museon Vanaf station Hollands Spoor: tram 17 richting 'Statenkwartier' halte Gemeentemuseum / Museon
Tarieven Het Gemeentemuseum, GEM, museum voor actuele kunst en Fotomuseum Den Haag zijn gratis toegankelijk voor kinderen en jongeren t/m 18 jaar. Per 15 leerlingen heeft een docent gratis toegang.
Voorwaarden deelname educatief programma Voor alle activiteiten geldt: een begeleiding van 1 docent per 15 leerlingen is verplicht. Het aantal leerlingen per museumdocent bedraagt maximaal 15 leerlingen. Grotere groepen worden in de hal gesplitst. Bij grote tentoonstellingen werken onze museumdocenten met een audio-rondleidsyteem. Hierbij volgen de leerlingen de activiteit via een headset. Activiteiten met museumdocent minimaal 3 weken van te voren reserveren. Bij activiteiten op eigen gelegenheid, graag uw bezoek twee weken van te voren aanmelden.
Internet Informatie over onze collectie, tentoonstellingen en educatieve programma vindt u op: www.gemeentemuseum.nl
Bezoek ook eens onze andere sites: www.fotomuseumdenhaag.nl www.gem-online.nl www.delftsaardewerk.nl www.aziatischekeramiek.nl www.wonderkamers.nl
Digitale nieuwsbrief Om u goed en snel op de hoogte te houden van onze tentoonstellingen en het educatieve programma is er een digitale nieuwsbrief die u automatisch en kosteloos per e-mail kunt ontvangen. Meldt u direct aan op onze website www.gemeentemuseum.nl en ga naar het kopje ‘voor bezoekers’. Op deze pagina kunt u ‘nieuwsbrief Educatie’ aanklikken.
Colofon © Dit is een uitgave van het Gemeentemuseum Den Haag, afdeling Educatie, augustus 2012. Tekst: Andrea Freckmann Vormgeving: Afdeling Foto&Vorm Foto’s: Anouk Gielen, Najib Nafid wijzigingen voorbehouden
