PROGRAMMA DEVENTER 2014-2018
GROENLINKS
inhoudsopgave Inleiding.................................................................................................................5 Een Sociaal Deventer..........................................................................................6 > De Sociale plannen.........................................................................................13 Een Groen Deventer...........................................................................................16 > De Groene plannen.........................................................................................23 Een Open Deventer.............................................................................................27 > De Open plannen.............................................................................................34 Eigen Kracht.......................................................................................................38 De Financiën........................................................................................................40 > De Financiële plannen...................................................................................43
3
INLEIDING De gemeenteraadsverkiezingen van 2014 worden gedomineerd door de economische crisis. Die is ook in Deventer voelbaar. De werkloosheid is hoog, en de gemeente krijgt méér taken te doen, voor mínder geld. Dat vraagt om praktische oplossingen, en creatieve ideeën. En het vraagt om echte samenwerking, waar Deventenaren, bedrijven en gemeente als gelijkwaardigen aan tafel zitten om plannen te maken. Groene en duurzame plannen natuurlijk, die niet alleen figuurlijk, maar als het even kan ook letterlijk nieuwe energie opleveren. Deventer is een fantastische gemeente om te wonen en werken. Daar kunnen we trots op zijn. Maar het college van PvdA, D66, VVD en Deventer Belang heeft in de periode 2010-2014 ook veel slechte keuzes gemaakt, en bewoners en bedrijven tegen zich in het harnas gejaagd. Volgens GroenLinks moet en kan dat anders, door open en eerlijk met elkaar om te gaan. Door keuzes niet van bovenaf op te leggen, maar samen met de betrokkenen te maken, in open en eerlijk overleg. Dit verkiezingsprogramma biedt daarvoor talloze ideeën en plannen. GroenLinks stelt zich Deventer voor als een gemeente waarin het goed toeven is voor mens en dier. Waarin we samen werken aan een schone en duurzame toekomst. Waarin de zorg bereikbaar is voor iedereen die dat nodig heeft, en waarin de kwaliteit van die zorg hoog is. Investeren in mens en milieu, dat willen we. Wil jij dat ook?
5
EEN SOCIAAL DEVENTER Deventer is van iedereen. Het is niet belangrijk of je een man of een vrouw bent, jong of oud. Iedereen respecteert en tolereert elkaars religieuze overtuiging, seksuele voorkeur en etnische afkomst. Iedereen heeft de vrijheid om zijn of haar mening te verkondigen zonder daarvoor veroordeeld te worden. We zijn een gemeente waar iedereen mee kan doen, we werken allemaal samen om dit te behouden en verder te versterken. We willen samen wonen, samen werken, samen leven. De afgelopen jaren is er continu op gehamerd dat de inwoners meer zelf moeten doen, niet langer kunnen terugvallen op de gemeente. Tegelijkertijd volgen er bezuinigingen die juist de mogelijkheden tot samenkomen en samenwerken afbreken. GroenLinks is ervan overtuigd dat Deventenaren heel veel zelf kunnen oppakken, waarschijnlijk zelfs beter dan de gemeente kan. Dan moeten we elkaar alleen wel kunnen vinden, ontmoeten en relaties aangaan. Alleen zo kunnen er nieuwe dingen ontstaan vanuit de eigen kracht van de inwoners van Deventer.
Ontmoetingsplaatsen
Openbare speelplaatsen zijn de ontmoetingsplaatsen bij uitstek. Hier ontmoeten kinderen elkaar, vaders en moeders, oma’s en opa’s, buren en buurtgenoten. De onzalige plannen om alle speelvoorzieningen in Deventer te verwijderen konden door GroenLinks gelukkig nog net worden gestopt. Wij willen juist extra investeren in deze speelplaatsen om het nog aantrekkelijker te maken elkaar te ontmoeten. Ook de buurthuizen hebben een belangrijke functie om mensen bij elkaar te brengen en te houden. Er gaan daarom geen buurthuizen meer dicht en waar nodig komen er nieuwe bij. De openingstijden worden verruimd waarbij de gebruikers een grotere verantwoordelijkheid kunnen nemen in het beheer en de exploitatie. Voor jongeren zijn speelplaatsen niet geschikt, zij hebben hun eigen plekken nodig om te kunnen hangen, te appen en te kletsen. Als die plekken niet aanwezig of bereikbaar zijn dan creëren ze die 6
zelf, soms op plaatsen waar ze voor andere mensen overlast kunnen veroorzaken. Om jongeren meer ruimte te geven om elkaar te ontmoeten verdubbelen we het aantal Jongeren Ontmoetingsplaatsen (JOP’s) in de gemeente Deventer. Jongeren krijgen daarnaast de mogelijkheid om zelf initiatieven in te dienen en uit te voeren. Jaarlijks ondersteunt de gemeente een aantal door jongeren zelf gekozen ideeën. Een van de langgekoesterde wensen is de komst van een discotheek in Deventer. De gemeente zou daarvoor flexibel kunnen omgaan met bestemmingsplaneisen in het Havenkwartier, waardoor ook de leegstand daar kan worden aangepakt.
Wijkencup Sport en spel brengen mensen samen. Plezier maken, samenwerken en van elkaar leren zijn daarbij belangrijk. Go Ahead Eagles, het Deventer Sportbedrijf en de Deventer sportverenigingen brengen sport de wijken in met workshops en masterclasses. In samenwerking met de gemeente organiseren zij elke zomer de Deventer Wijkencup. Kinderen, jongeren en volwassenen gaan in diverse sporten de strijd met elkaar aan om de titel ‘Sportiefste wijk van het Jaar’.
Sport Sport is belangrijk voor zowel de gezondheid als het sociale netwerk van iedereen. In Deventer vinden we een rijk aanbod van clubs en sporten. Voor mensen met een lichamelijke of verstandelijke handicap is het vinden van een sport en een sportclub helaas nog steeds lastig. Er zijn maar weinig sporten die voor deze groep toegankelijk zijn. Met gemeentelijke subsidies en stimuleringsmaatregelen verdubbelt in Deventer het aantal door gehandicapten te beoefenen sporten in de komende 4 jaar.
Maatschappelijke ondersteuning Het Rijk geeft gemeenten steeds meer taken en verantwoordelijkheden. Denk aan de Awbz-zorg en maatschappelijke ondersteuning, de jeugdzorg en de arbeidsparticipatie die naar de gemeenten worden overgeheveld. Die veranderingen vormen een grote uitdaging voor de gemeente Deventer. Niet alleen komen er nieuwe taken op 7
gemeenten af, de budgetten krimpen fors. De gemeente Deventer moet dus meer gaan doen met minder geld en de eigen kracht van burgers nog meer aan gaan spreken. Dit strookt niet met de door het zittende College ingezette lokale bezuinigingen die juist de mogelijkheden tot samenkomen en samenwerken afbreken. GroenLinks is ervan overtuigd dat Deventenaren heel veel zelf kunnen oppakken, waarschijnlijk zelfs beter dan de gemeente kan. Dan moeten we elkaar alleen wel kunnen vinden, ontmoeten en relaties aangaan. GroenLinks wil de bewoners met een hulpvraag een adequate netwerkondersteuning leveren. Alleen zo kunnen er nieuwe dingen ontstaan vanuit de eigen kracht van de inwoners van Deventer.
Wonen en zorg Iedereen heeft recht op een geschikte woning. Maar door het scheiden van Wonen en Zorg kan een grote groep ouderen en gehandicapten, zowel lichamelijk als verstandelijk, niet meer terecht in een verzorgingshuis of instelling voor gehandicapten. Voor hen geschikte huizen zijn er veel te weinig. Om dit op te lossen zoekt de gemeente actief de samenwerking met zorgaanbieders en woningcorporaties. Voor zowel ouderen als gehandicapten heeft de transitie AWBZ verstrekkende gevolgen. De gemeente zorgt ervoor dat iedereen de zorg krijgt die nodig is, door daarvoor opgeleide professionals. Er is daarbij altijd keuze uit minimaal drie verschillende aanbieders. Daarnaast blijft de mogelijkheid bestaan de benodigde zorg zelf in te kopen met een Persoons Gebonden Budget (PGB).
Jeugdzorg
Ouders zijn de eerstverantwoordelijken in de opvoeding en ondersteuning van hun kinderen. Zij kunnen niet 24 per dag toezicht houden en hebben daar soms hulp bij nodig. Preventief wordt grensoverschrijdend gedrag van jongeren door wijkagenten gesignaleerd en gecorrigeerd. Straat- en gezinscoaches, kinder- en jongerenwerkers, scholen en ook buurtbewoners helpen om te voorkomen dat kinderen ontsporen. Problemen bij kinderen of jongeren worden zo vroeg gesignaleerd. Iedere jongere in een probleemsituatie krijgt daardoor tijdig de hulp die nodig is. Deze zorg wordt afgestemd 8
op de specifieke behoefte, in samenspraak met kind en ouders. De gemeente heeft de regierol en maakt voor de zorg afspraken met liefst lokale specialisten en organisaties. Die krijgen veel handelingsvrijheid en de bijbehorende verantwoordelijkheden zonder de bureaucratie. Kinderen en jongeren mogen nooit de dupe worden van situaties waarin ze terecht komen. Wachtlijsten zijn voor GroenLinks daarom niet acceptabel.
Werkgelegenheid en Economie De werkgelegenheid in Deventer is te afhankelijk van enkele grote bedrijven en organisaties, en daardoor kwetsbaar. We zetten in op kleinschaligheid en op mensen die wonen én werken in onze mooie gemeente. Het MKB, zelfstandig ondernemers en starters hebben in Deventer de toekomst. We scheppen in de wijken mogelijkheden om te kunnen werken waar je woont. Dat zorgt voor levendige wijken waar we elkaar ontmoeten en vinden, en het voorkomt overbodige verkeersbewegingen. Er komen meer kleinschalige bedrijfsverzamelgebouwen voor kleine en startende ondernemers in winkelstraten die met langdurige leegstand kampen. Dit stimuleert nieuwe aanloop, een groter gevoel van veiligheid, vraag naar nieuwe winkels en 9
voorzieningen zoals horeca. Het winkelgebied in het centrum van Deventer mag niet groeien ten koste van de winkelgebieden in de schilwijken.
Lokaal ondernemen In Deventer willen we vooral werken met lokale en regionale ondernemers en bedrijven. Alle gemeentelijk gesubsidieerde organisaties kunnen extra gelden verkrijgen als ze structureel lokaal inkopen. De gemeente neemt daarnaast stimuleringsmaatregelen om lokale bedrijven een rol te geven bij het verduurzamen van woningen en bedrijfsgebouwen. Ook faciliteren we actief de vestiging van nieuwe duurzame bedrijven en organisaties. De opleidingen in het beroepsonderwijs sluiten niet altijd goed aan op de behoefte van het lokale bedrijfsleven. Hierdoor gaat veel talent verloren voor Deventer. De gemeente neemt daarom het initiatief voor een periodiek overleg daarover tussen Saxion, Aventus en het Deventer bedrijfsleven om partijen beter te laten samenwerken.
Werkloosheid en reïntegratie De gemeente Deventer helpt iedereen zonder baan op weg naar werk, met inkomensondersteuning en persoonlijke trajecten. Onderwijs en bijscholing, afgestemd op het individu, zijn hiervan een vast onderdeel. De gemeente richt zich vooral op de mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Omdat we willen dat iedereen zo normaal mogelijk mee kan doen in de samenleving behouden we zoveel mogelijk banen in de sociale werkvoorziening. Daarnaast stimuleren we het bedrijfsleven tot het invullen van banen en het creëren van nieuwe banen voor mensen met een beperking. GroenLinks is geen voorstander van één groot gemeentelijk reïntegratiebedrijf, we geven de voorkeur aan kleinere meer gespecialiseerde bedrijven die werken op basis van no cure, no pay. Deventer Werktalent zal daarom binnen 4 jaar verdwijnen.
10
Wederkerigheid Door het huidige kabinetsbeleid moeten mensen vaker iets voor de samenleving doen in ruil voor een uitkering. Dat heet wederkerigheid. GroenLinks is daar niet op voorhand tegen maar wij blijven wel tegen de verplichting daartoe. Wij zijn dus niet voor een repressief beleid van straffen als je niet iets terug doet. De gemeente zou juist diegenen die zich vrijwillig inzetten voor anderen en daarmee werkervaring opdoen moeten belonen. Die beloning kan bestaan uit geld of andere materiële zaken maar ook uit een tijdelijke, gedeeltelijke of zelfs volledige vrijstelling van de sollicitatieplicht. Werkzaamheden in dit kader zijn altijd aanvullend en mogen nooit het gevolg hebben dat reguliere banen verdwijnen.
Armoede De afgelopen tijd is het aantal mensen dat in armoede leeft fors gestegen. Het sociale vangnet is tegelijkertijd steeds kleiner geworden. Deventer staat niet toe dat kinderen opgroeien in armoede. We helpen daarom mensen met schuldproblemen, en zetten de bijzondere bijstand breder in om diegenen die het moeilijk hebben te ondersteunen. Niet door het inkomen te verhogen maar door de kosten van het levensonderhoud zoveel mogelijk te beperken. Dat kan onder meer door het verstrekken van LED-lampen en energiezuinige apparaten, het plaatsen van zonnepanelen, dakisolatie en dubbel glas. Ook stimuleren en ondersteunen we actief het verbouwen van groente in de eigen tuin, stadstuinen en volkstuinen. Ook hier ontmoeten mensen elkaar, delen met elkaar en leren van elkaar. Armoede zorgt er in veel gevallen voor dat kinderen niet kunnen sporten. GroenLinks vindt dat ieder kind de mogelijkheid moet hebben om in verenigingsverband te kunnen sporten. Hiervoor maakt de gemeente in samenwerking met de verenigingen voldoende budget vrij.
11
Onderwijs Sinds de verzelfstandiging van de het basis- en middelbaar onderwijs heeft de gemeente geen rechtstreekse invloed meer op het onderwijs. Gelukkig zijn scholen wel goede gesprekspartners, en kan samenwerking zijn vruchten afwerpen bij bijvoorbeeld de bestrijding van werkloosheid, of het bevorderen van de gezondheid. Kinderen en jongeren brengen veel van hun tijd door in scholen en klaslokalen. Een goed binnenklimaat verhoogt de schoolprestaties van leerlingen en leidt ook tot een structureel betere gezondheid. Alle klaslokalen binnen gemeente Deventer scoren hiervoor binnen 4 jaar minimaal een ruime voldoende. Voor andere ruimtes binnen scholen lukt dat in 8 jaar. Schoolpleinen van basisscholen worden binnen 2 jaar zo groen mogelijk ingericht vanwege de rustgevende werking op leerlingen en om natuurbeleving te stimuleren. Waar mogelijk wordt een groentetuin aangelegd en door leerlingen onderhouden. In de Rivierenwijk wordt een nieuw kindcentrum gebouwd, dat onder meer plaats geeft aan twee bestaande scholen. Iedereen die een nieuwe school wil beginnen en voldoet aan de voorwaarden daarvoor, moet kunnen rekenen op de medewerking van de gemeente.
12
DE SOCIALE PLANNEN 1. We investeren extra in ontmoetingsplaatsen. De kwaliteit van de voorzieningen bij openbare speelplaatsen wordt hoger.
2. Elke wijk heeft minimaal één natuurspeelplaats. 3. In alle wijken bestemmen we minimaal 5% van de openbare ruimte voor spelende kinderen.
4. Het aantal buurthuizen blijft minimaal gelijk en ze worden veel intensiever gebruikt.
5. Om meer ontmoetingsruimte voor jongeren te creëren wordt het aantal JOP’s minimaal verdubbeld.
6. Voor iedere wijk komt er een specifiek budget waarmee jongeren aan de slag kunnen met hun eigen initiatieven.
7. De gemeente past de bestemmingsplaneisen aan, zodat het
voor horeca-ondernemers aantrekkelijk wordt een discotheek te vestigen in bijvoorbeeld het Havenkwartier.
8. Elke zomer vindt de Wijkencup plaats waarbij alle wijken sportief de strijd met elkaar aangaan.
9. De gemeente stimuleert sportverenigingen om het voor mensen met een lichamelijke of een verstandelijke beperking mogelijk te maken om te sporten. Het aantal voor hen binnen gemeente Deventer te beoefenen sporten verdubbelt daardoor in de komende 4 jaar.
10. Er wordt in samenwerking met de sportverenigingen voldoende budget vrijgemaakt om ieder kind in Deventer in verenigingsverband te kunnen laten sporten.
13
11. De gemeente stimuleert en faciliteert in samenwerking met zorgaanbieders, woningcorporaties en ondernemers dat er binnen 10 jaar, in de stad en in de dorpen, voldoende woonruimte is voor ouderen en gehandicapten.
12. Ook na de transitie AWBZ krijgt iedereen de zorg die nodig is. Deze zorg wordt uitgevoerd door daarvoor opgeleide professionals.
13. Cliënten houden voor zorg in natura altijd de keuze uit meer-
dere zorgaanbieders, en kunnen ook kiezen voor een Persoons Gebonden Budget.
14. De jeugdzorg is afgestemd op de specifieke problematiek en in samenspraak met kind en ouders. Er wordt vooral gebruik gemaakt van lokale specialisten en kleinschalige organisaties. Er zijn geen wachtlijsten.
15. Er komen kleinschalige bedrijfsverzamelgebouwen in de wijken waardoor kleine zelfstandigen en starters kunnen werken waar ze wonen.
16. Het winkelgebied in het centrum van Deventer mag niet groeien ten koste van de winkelgebieden in de schilwijken.
17. Om de Deventer economie te versterken gaan we actief het
lokaal inkopen stimuleren, en faciliteren we de vestiging en uitbreiding van duurzame organisaties.
18. De gemeente overlegt met scholen en bedrijfsleven om het opleidingsaanbod beter te laten aansluiten op de werkgelegenheid.
19. GroenLinks wil de arbeidsreïntegratie primair richten op mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Onderwijs en bijscholing zijn daarbij een prioriteit.
20. We behouden in de sociale werkvoorziening zo veel mogelijk banen en stimuleren bedrijven om meer banen te creëren.
14
21. Deventer Werktalent verdwijnt binnen 4 jaar. De gemeente Deventer gaat, op basis van no cure no pay, gebruik maken van kleinere gespecialiseerde organisaties.
22. Mensen worden niet verplicht tot het doen van vrijwilligerswerk in ruil voor hun uitkering.
23. Er komt een beloningssysteem voor uitkeringsgerechtigden die vrijwilligerswerk doen.
24. Binnen de bijzondere bijstand komt een nieuwe regeling voor de verstrekking van energiezuinige en energiebesparende apparaten en middelen.
25. De gemeente Deventer stelt in het kader van armoedebeleid grond ter beschikking voor stadslandbouw.
26. In 2018 scoort het binnenklimaat in alle scholen een ruime voldoende. Klaslokalen hebben daarbij prioriteit.
27. In de Rivierenwijk wordt een nieuw kindcentrum gebouwd. 28. Schoolpleinen worden zo groen mogelijk en met oog voor duurzaamheid aangelegd, waar mogelijk met aandacht voor stadslandbouw.
29. Alle leerlingen krijgen standaard lessen ‘natuur’ en ‘tuinieren’.
Bij kinderdagverblijven is altijd een buitenverblijf met een groene ruimte aanwezig waar kinderen kunnen spelen, tuinieren & plukken.
30. Iedereen die een nieuwe school wil beginnen en voldoet aan de voorwaarden daarvoor, kan rekenen op de medewerking van de gemeente.
15
EEN GROEN DEVENTER Deventer werd enkele jaren geleden uitgeroepen tot Groenste Stad van Europa. Dat woord ‘groenste’ slaat daarbij niet alleen op het aantal bomen, parken en natuurgebieden, maar het kijkt ook naar onderhoud en beleidsplannen. Dat is allemaal mooi, maar voor GroenLinks gaat groen op de eerste plaats over mensen en dieren. Wie park of bos, veld of uiterwaard nabij heeft, voelt zich gezonder, krijgt daarvan energie. En dieren hebben er plaatsen om te nestelen, voedsel te vinden en voort te planten. Groen in de omgeving draagt bij aan ons geluk. Het is een mooie ambitie, om groen te zijn. Maar zoals Kermit al zei: het is niet gemakkelijk.
Bomen
In de afgelopen collegeperiode is de kapvergunning voor bomen zodanig verruimd dat vrijwel alles mag worden omgehakt, en veelal gratis ook. Daarmee verdwijnen niet alleen bomen die mogelijk waardevol zijn, maar ook nestelplaatsen voor vogels en insecten. In dure woorden: aantasting van het leefmilieu is een bedreiging voor de biodiversiteit. Als we niet oppassen vinden straks minder diersoorten een goede leefplek. Op initiatief van GroenLinks moet de gemeente gelukkig wel herplanten wanneer zij zelf genoodzaakt is om bomen te vellen. De aanwezigheid van groen en bomen in de buurt draagt bij aan woonplezier en gezondheid, dat bewijzen onderzoeken keer op keer. Maar ook de huizenprijs is gebaat bij een groene woonomgeving. Onder het motto ‘elke straat een boom’ gaan we daarom samen met bewoners bekijken hoe we de buurt zo groen mogelijk kunnen maken. Grootschalige kap van oude laanbeplanting moeten we voorkomen, per situatie wordt in overleg met de Bomenstichting beoordeeld hoe kap kan worden beperkt of worden gefaseerd.
Natuur De natuurliefhebber die goed kijkt kan z’n hart ophalen in Deventer. Zowel in het buitengebied als in de dorpen en stad zijn er bijzon16
dere stukjes natuur te vinden. Stukjes inderdaad, kleine parels die als eilandjes in de gemeente liggen. GroenLinks zou die geïsoleerde gebiedjes in tuinen, slootkanten, bosjes en velden met elkaar willen verbinden, als een groen tuinenlint. Bijvoorbeeld door egelgaten te maken in schuttingen, bermen te bezaaien met bijvriendelijke bloemen en bij aanleg en onderhoud van bomen en struiken rekening te houden met de voorkeuren van vogels en insecten. Als gevolg van bezuinigingen is de voltooiing van de Ecologische Hoofd Structuur (EHS) met de verbindingszones vertraagd. Deventer zet zich samen met de provincie in om dit tij te keren. De gemeenteraad heeft gelukkig al veel groene initiatieven van GroenLinks aangenomen. Zo gaat de bestrijding van onkruid voortaan gifvrij, met heet water en borstels. De Deventer gemeentelijke ecoloog werd in 2013 bijna geschrapt door het college, maar dat heeft GroenLinks kunnen voorkomen. Nu zetten we in op een voltijds functie met werkbudget, zodat de ecoloog de verbinding kan blijven leggen tussen particulieren, natuurverenigingen en bijvoorbeeld bouwbedrijven, provincie en het Deventer Groenbedrijf.
17
Dieren De dierenambulance heeft de afgelopen jaren haar ‘ups en downs’ gehad. GroenLinks wil dat die problemen tot het verleden horen en is van mening dat de gemeente, eventueel met meer financiële middelen, oplossingen moet helpen vinden in samenwerking met de Dierenbescherming. De gemeente inventariseert beschermde dier- en plantensoorten binnen het grondgebied die op de Rode Lijst staan en ontwikkelt specifiek beleid ten aanzien van beheer, behoud en versterking van die soorten. Als er brand in stallen uitbreekt, komen vaak veel dieren om. De gemeente gaat daarom als het aan GroenLinks ligt samen met boeren aan de slag om brandveiligheid en nooduitgangen van boerderijen te verbeteren zodat er bij brand minder slachtoffers onder de dieren vallen. In Deventer is geen plaats voor circussen die werken met wilde dieren.
Landbouw Het buitengebied van Deventer wordt bij voorkeur gebruikt voor vormen van land- en tuinbouw die een bijdrage leveren aan de voedselproductie van de stad. Het platteland voedt de stad. In Deventer gaan we voor diervriendelijke en milieuvriendelijke vormen van landbouw met aandacht voor de natuur en de gezondheid van omwonenden. Landbouw kan bovendien een bijdrage leveren aan educatie en recreatie.
Fietsen De fiets is een schoon en gezond vervoermiddel, dat bovendien weinig plaats inneemt. Je kunt er vrijwel overal mee komen in Deventer. Stallen is soms lastiger. Naast de bestaande gratis bewaakte fietsenstallingen achter de Hema en op het Lamme van Dieseplein, komt er een derde en grote ondergrondse gratis stalling vóór het NS-station. GroenLinks pleit voor aanvullende rijen fietsenklemmen op verspreide locaties door de binnenstad, zodat fietsers ook dichtbij hun bestemming goed kunnen parkeren. Die fietsklemmen krijgen niet allemaal een ‘vaste’ plaats, maar kunnen flexibel worden ingezet, zoals voor leegstaande panden in winkelstraten. Als gevolg van bezuinigingskeuzes is het onderhoud van de openbare 18
ruimte achteruit gegaan. Dat is te merken aan de fietspaden, die hier en daar gevaarlijk slecht zijn. Daarom moet er een nieuw fietssnelwegplan komen, dat zorgt voor een hernieuwde uitvoering van de stoplichtvrije ‘Zevenster Fietsroutes’, en daarbij ook de bestaande slechte fietspaden grondig verbetert. Alle betegelde paden worden daarbij vervangen door geasfalteerde paden. Paaltjes en andere obstakels die geen functie hebben worden verwijderd. Er komen fietsvoorrangsroutes, waar de verkeerslichten niet de auto, maar juist de fietser belonen met zo kort mogelijke wachttijden. Verkeerslichten krijgen een regensensor, die de wachttijden voor fietsers bij slecht weer verkort. Bij het strooien in de winter krijgen de hoofdfietsroutes en de buslijnen prioriteit.
Parkeren Dankzij een initiatiefvoorstel van GroenLinks wordt met ingang van 2015, wanneer het nieuwe stadhuis wordt geopend, het Grote Kerkhof autovrij. Dat past in onze visie op parkeren, waarbij de middeleeuwse binnenstad vooral het domein is van voetgangers en fietsers, en auto’s parkeren aan de rand van het centrum. Dat vraagt om voldoende capaciteit én kwaliteit van parkeergelegenheid. Daarom bepleit GroenLinks de bouw van een ondergrondse garage in het Sluiskwartier, en grondige renovatie van de parkeergarage aan het begin van de Nieuwstraat. Ook op de Worp kan extra capaciteit worden vrijgemaakt voor autoparkeren. Parkeergeld bij betalen achteraf wordt berekend per minuut, en bij parkeergarages geldt een goedkoper tarief dan bij straatparkeren. In de buurten rondom het centrum zijn de straten veelal niet berekend op veel autoverkeer. Parkeren daar wordt waar mogelijk beperkt tot bewonersparkeren. Voor de bevoorrading van het centrum worden de venstertijden strenger gehandhaafd, en afgegeven ontheffingen worden opnieuw tegen het licht gehouden. De gemeente onderzoekt samen met winkeliers en horeca een modern bevoorradingssysteem, met kleine elektrische bestelwagens in de binnenstad, en een overslagpunt buiten het centrum. Bij openbare parkeerplekken die de gemeente beheert worden laadpalen geïnstalleerd voor elektrische auto’s. De daar gebruikte elektriciteit is uiteraard opgewekt met zonNE- of windenergie. 19
Particulieren en bewonersverenigingen die laadpalen willen plaatsen, worden actief door de gemeente ondersteund.
Bouwen en Wonen De herstructureringen van Rivierenwijk en Keizerslanden hebben de voorraad geschikte huurwoningen onder druk gezet. Ook elders in de stad, zoals in het Rode Dorp, voldoet sociale huur soms niet meer aan hedendaagse wooneisen. Het is in de eerste plaats de taak van wooncorporaties om de benodigde huizen te bouwen of moderniseren. De gemeente moet bij bestemmingsplannen de nadruk leggen op een ruime hoeveelheid socialehuurwoningen. De ontwikkeling op Eikendal, de wijk die GroenLinks toch al nooit wilde, wordt na het noordelijk deel stopgezet. Het zuidelijk deel van de wijk komt beschikbaar voor experimentele ecologische woonvormen. De buitengrenzen van de bebouwde stad en dorpen liggen vast. Nieuwbouw vindt, afgezien van Steenbrugge Zuid, alleen nog plaats als inbreiding binnen de bestaande grenzen van bebouwing. In Deventer heeft iedereen recht heeft op een woning en niemand hoeft dakloos te zijn. Voor een aantal doelgroepen is de wachttijd voor een nieuwe woning nu te lang. De wachttijden voor huurwoningen voor starters op de woningmarkt, ouderen en gehandicapten worden tot 2018 daarom jaarlijks 20% korter tot die niet langer dan een half jaar bedragen. Voor de meest kwetsbare groepen wordt voldoende maatschappelijke opvang gecreëerd. Overlast door kamerverhuur wordt aangepakt. Het toezicht daarop wordt vergroot en waar nodig worden de regels aangescherpt. Bij blijvende overlast kunnen vergunningen ingetrokken worden.
Afval Met de invoering van diftar (alleen betalen per leging van de grijze container) in 2013 is gebleken dat het aantal kilo’s restafval per huishouden flink omlaag gaat. We scheiden ons afval dus steeds beter. Het streven naar 150 kilo in 2015 is een realistisch doel. Daarna wil GroenLinks verder: met grote stappen naar 25 kilo per huishouden in 2020. Onder de benaming Diftar Plus ontwikkelt de gemeente samen met Circulus en de bewoners een ambitieus plan om dat te 20
bereiken. Zo komen we tot een nieuwe standaard, waarin het begrip Cradle to Cradle vorm krijgt in Deventer. Samen met ondernemers stimuleren we de invoer van elementen uit de ‘Blauwe Economie’, die zorgt voor innovaties en een werkelijke kringloop en hergebruik van grondstoffen.
Energie Er liggen grote uitdagingen op energiegebied. De energieprijzen zullen wereldwijd stijgen, nu het winnen van ‘makkelijke’ fossiele energie eindig is. Bovendien neemt de energieconsumptie in het westen en de rest van de wereld toe. Grote, grensoverstijgende problemen waar ook een lokale overheid best een rol in kan spelen. Wanneer we maximaal inzetten op woningisolatie valt er grote winst te behalen. Daarbij moeten we overschakelen op de schone energiebronnen zon, wind, water en aarde. Deventenaren kunnen rechtstreeks profiteren van lokaal opgewekte schone energie, via de Deventer Energie Coöperatie. Het investeren in duurzame energie moet aantrekkelijker worden voor particulieren en bedrijven. Deventer wil geen schaliegaswinning binnen haar gemeentegrenzen. Naast lokale opwekking moet er zeker ook aandacht zijn voor energiebesparing, bijvoorbeeld door energiezuinige straatverlichting en goede isolatie. De gemeente geeft het goede voorbeeld, maakt mogelijk, beloont en dwingt zonodig af.
Openbaar vervoer Bij het inrichten van de verkeersstructuur wordt uitgegaan van ‘omgekeerd ontwerpen’. Hierbij wordt eerst gekeken naar de OV- en fietsontsluiting en daarna pas naar het autoverkeer (bijvoorbeeld eenrichtingsverkeer en zorgen voor kortere reistijden per fiets en OV t.o.v. de auto). Om iedereen mee te kunnen laten doen en zo mobiel mogelijk te laten zijn wordt het Openbaar busvervoer van en naar de binnenstad gratis. Voor mensen met een handicap al vanaf 2015, op termijn voor iedereen. Wie met de trein reist kan in de toekomst ook gebruik maken van stations op Borgele en in Bathmen.
21
Autoverkeer Er hoeft geen derde IJsselbrug te komen. Goed verkeersgedrag wordt beloond, door groene golven in te stellen. Wie sneller rijdt dan toegestaan, zet daarmee het naderend verkeerslicht juist op rood. We beperken de geluidsoverlast van het verkeer door het toepassen van geluidsarm asfalt en snelheidsbeperking. Het gehele gemeentelijke wagenpark gaat bij vervanging over op elektrisch rijden. Wijkbewoners mogen hun straat meerdere malen per jaar autovrij maken voor buitenspeeldagen, buurtfeesten, rommelmarkten, etcetera.
Betuwelijn Het rijk werkt aan een plan voor een noordelijke aftakking van de Betuwelijn via Deventer en Bathmen. Dat zal leiden tot een onaanvaardbare toename van goederentreinen, overlast van geluid en trillingen, en een verhoogd risico door transport van gevaarlijke stoffen door woonwijken. Nut en noodzaak zijn niet aangetoond en alternatieven zoals vervoer per water zijn onvoldoende onderzocht. GroenLinks wil geen noordelijke aftakking van de Betuwelijn.
Luchthaven Teuge Het vliegtuig is de meest vervuilende vorm van transport. Bovendien ervaren veel wijken van Deventer geluidsoverlast door vliegtuigen, die op grote schaal lager vliegen dan is toegestaan. Wij verspillen geen overheidsgeld aan een regionale luchthaven. De gemeente blijft aandeelhouder van luchthaven Teuge, met als doel de luchtvaartactiviteiten daar af te bouwen.
22
DE GROENE PLANNEN 1. Wie bomen kapt dient zo mogelijk elders een nieuwe boom te planten. Kan dat niet, dan komen de vergunningsleges in een herplantfonds.
2. Grootschalige kap van oude laanbeplanting wordt voorkomen, per situatie beoordeelt de gemeente in overleg met de Bomenstichting hoe kap kan worden beperkt of gefaseerd.
3. Nieuw beleid stimuleert de vorming van een groen tuinenlint dat particuliere tuinen en gemeentegrond met elkaar verbindt.
4. De vorming van de provinciale Ecologische Hoofdstructuur wordt samen met partners voortvarend opgepakt.
5. De gemeentelijke ecoloog wordt een voltijds functie met een jaarlijks werkbudget.
6. De Dierenambulance wordt, met steun van de gemeente, als volwaardige functie in stand gehouden.
7. De gemeente inventariseert dieren en planten die op de Rode Lijst staan, en ontwikkelt beleid voor hun behoud.
8. De gemeente gaat samen met boeren aan de slag om de brandveiligheid van stallen te verbeteren.
9. In Deventer is geen plaats voor circussen die werken met wilde dieren.
10. Het buitengebied van Deventer wordt bij voorkeur gebruikt voor vormen van land- en tuinbouw die een bijdrage leveren aan de voedselproductie van de stad.
11. In Deventer gaan we voor diervriendelijke en milieuvriendelijke vormen van landbouw met aandacht voor de natuur en de gezondheid van omwonenden.
23
12. Verspreid door de binnenstad komen verplaatsbare fietsklem-
men, waardoor mensen dichtbij hun bestemming de fiets kunnen stallen.
13. Er komt een nieuw fietssnelwegplan, dat de aanleg van de
stoplichtvrije Zevenster Fietsroutes voortvarend oppakt, en waar nodig bestaande slechte fietspaden vernieuwt.
14. Betegelde fietspaden worden vervangen door geasfalteerde fietspaden.
15. Op fietspaden en fietsroutes worden paaltjes en andere obstakels die geen functie hebben verwijderd.
16. Verkeerslichten krijgen een regensensor, die bij slecht weer de wachttijd voor fietsers verkort.
17. Er komen fietsvoorrangsroutes, die verkeerslichten gunstig afstellen voor fietsers.
18. Bij het strooien in de winter krijgen de hoofdfietsroutes en buslijnen prioriteit.
19. Het Grote Kerkhof wordt in 2015 autovrij, gelijktijdig met de opening van het nieuwe stadhuis.
20. Zo snel mogelijk worden ook de Stromarkt en de Nieuwe Markt autovrije pleinen, met uitzondering van gehandicaptenparkeerplaatsen.
21. De parkeergarage aan het begin van de Nieuwstraat wordt met prioriteit gerenoveerd.
22. In de wijken rondom het centrum wordt waar mogelijk bewonersparkeren ingevoerd, om parkeeroverlast te bestrijden.
23. In het Sluiskwartier komt een grote ondergrondse parkeergarage, met de voetgangersentree aan de Zandpoort.
24. De parkeercapaciteit op de Worp wordt uitgebreid, eventueel in samenwerking met de gemeente Voorst. 24
25. Het parkeergeld in gemeentelijke garages wordt achteraf en per minuut betaald.
26. Bij openbare parkeerplekken die de gemeente beheert worden laadpalen geïnstalleerd voor elektrische auto’s.
27. Particulieren en bewonersverenigingen die laadpalen willen plaatsen, worden actief door de gemeente ondersteund.
28. De venstertijden voor bevoorrading van het centrum worden streng gehandhaafd, en de verleende ontheffingen worden opnieuw beoordeeld.
29. De gemeente onderzoekt samen met ondernemers een bevoorradingsmethode met kleinere elektrische bestelwagens, en een overslagpunt buiten het centrum.
30. De gemeente bevordert waar mogelijk de bouw van nieuwe sociale huurwoningen.
31. Bestaande sociale huurwoningen worden met steun van de gemeente verduurzaamd, waardoor de bewoners lagere energielasten krijgen.
32. De gemeente bevordert, samen met de corporaties, een groot-
schalige toepassing van zonnepanelen op sociale huurwoningen.
33. Het zuidelijk deel van Eikendal komt beschikbaar voor experimentele ecologische woonvormen.
34. Nieuwbouw vindt, na Steenbrugge Zuid, alleen nog plaats binnen de bestaande grenzen van de stad en de dorpen.
35. In 2020 bedraagt de wachttijd voor een socialehuurwoning maximaal een half jaar.
36. Het toezicht rondom kamerverhuur wordt vergroot en de regels worden waar nodig aangescherpt.
37. Met een nieuw te ontwikkelen Diftar Plus bereikt Deventer in 2020 de norm van 25 kilo restafval per huishouden. 25
38. Samen met het bedrijfsleven en instellingen zet Deventer grote
stappen op weg naar productie volgens de filosofieën van Cradle tot Cradle en Blauwe Economie.
39. Deventer voert een actief beleid op het gebied van woningisola-
tie en energiebesparing. Het onroerend goed dat in gemeentelijk bezit is, wordt toonaangevend in duurzame energiehuishouding.
40. Particulieren worden aangemoedigd deel te nemen in de Deventer Energie Coöperatie, nieuwe inwoners worden automatisch lid.
41. De Deventer Energie Coöperatie wordt opengesteld voor groot-
schalige participatie van en investering door Deventer bedrijven.
42. In Deventer wordt geen schaliegas gewonnen. 43. Lokaal Openbaar busvervoer is vanaf 2018 gratis voor iedereen, voor mensen met een handicap is het dat al vanaf 2015.
44. Er komen treinstations op Borgele en in Bathmen. 45. Er hoeft geen derde IJsselbrug te komen. 46. Indien vervanging aan de orde is, gaat het gemeentelijk wagenpark over op elektrisch rijden.
47. Wijkbewoners mogen hun straat autovrij maken voor buurtfeesten en andere wijkactiviteiten.
48. Er komt geen noordelijke aftakking van de Betuwelijn door Deventer en Bathmen.
49. De gemeente blijft aandeelhouder van Vliegveld Teuge, met als enig doel de activiteiten daar af te bouwen.
26
EEN OPEN DEVENTER De samenleving verandert, en dat heeft ook gevolgen voor de overheid. Bezuinigingen, meer taken naar de gemeente, meer verantwoordelijkheid voor de inwoners van Deventer. GroenLinks vindt dat dit het moment is om kansen te pakken en nieuwe samenwerkingen aan te gaan. Om de nieuwe creatieve energie aan te boren die overal om ons heen opduikt. Dat betekent ook dat de gemeente niet langer alles in regels en voorschriften moet willen vatten. In plaats daarvan geven we iedereen die dat wil meer ruimte om zijn leven en zijn omgeving vorm te geven. Natuurlijk laten we niemand aan zijn lot over, uiteindelijk hebben we als gemeente ook een collectieve verantwoordelijkheid voor solidariteit. Het wordt de komende jaren zoeken naar een nieuwe balans tussen regelen en loslaten.
Eigen Kracht Nu de rijksoverheid meer taken afstoot naar de gemeenten, en daarbij bovendien grote bezuinigingen inboekt, groeit het besef dat ‘zorg door de overheid’ niet altijd meer vanzelfsprekend is. De gemeente doet een groter beroep op de ‘eigen kracht’ van de samenleving. Daar is niets mis mee, maar GroenLinks vindt wel dat die verandering van twee kanten moet komen. Wil de gemeente dat mensen meer zaken zelf aanpakken, dan moeten we ze daarin ook vrijlaten. Want bij die nieuwe verantwoordelijkheid, hoort ook de bevoegdheid om zaken naar eigen inzicht aan te pakken. Je leest meer over deze visie in de aparte paragraaf Eigen Kracht in dit programma.
Co-creatie De gemeente werkt samen met tal van instellingen en bedrijven op het gebied van werk, zorg, natuur, sport en cultuur. Organisaties van mensen die zich met passie en professionaliteit bewegen in hun eigen vakgebied. Daar zit veel kennis en initiatief, maar dat kan de gemeente alleen voeden wanneer die zich daarvoor écht open stelt. We moeten de professionals om ons heen serieus nemen als 27
gesprekspartner, en ons laten voeden met hun ideeën. In plaats van voorschrijven, aanbesteden en uitbesteden, gaan we werkelijk samenwerken en co-creëren. Dat kan leiden tot een praktische aanpak zonder bureaucratische rompslomp, en ook tot meer efficiënte besteding van belastinggeld. Kernbegrippen zijn ook hier vertrouwen en durven loslaten. De luiken open en naar buiten kijken.
Wijkaanpak De Deventer Wijkaanpak vernieuwt, en heet voortaan WijDeventer. Over die vernieuwing bestaat nog veel onzekerheid. Er zijn nieuwe, kleinschaligere gebieden benoemd, wijken en dorpen krijgen ieder hun eigen werkterrein. Zo ontstaat een indeling met tien wijken en vijf dorpen. Die krijgen volgens de plannen een belangrijke rol in het gemeentelijke beleid voor Eigen Kracht. Nu worden de wijkteams nog gerund door bevlogen buurtbewoners die zich inzetten voor de leefbaarheid en kwaliteit van hun buurt. Straks komt daar een zware verantwoordelijkheid bij, zo is de gedachte. GroenLinks vindt die gedachte nog een brug te ver. Zitten de wijkteamleden er wel op te wachten een rol te spelen bij het verdelen van zorg aan buurtgenoten? Loslaten en verantwoordelijkheid geven is prima, maar dan wel in vrijwilligheid en open overleg. De gemeente stimuleert en faciliteert lokale initiatieven en brengt zo de zorg dichtbij. Maar altijd met de gemeente als eindverantwoordelijke. Tot daarover duidelijkheid is, blijft de zorg een taak van de gemeente.
28
Internationaal Bij een open cultuur hoort ook een open blik naar de wereld. Gemeenten opereren niet als eilanden, ze zijn onderdeel van een internationale gemeenschap. En dat geldt zeker ook voor tal van vrijwilligers en organisaties in Deventer. Een klein gemeentelijk budget wordt van oudsher vrijgemaakt voor het onderhouden van internationale contacten en het ondersteunen van onze vrijwilligers. Helaas staat zelfs die kleine bijdrage onder druk van bezuinigingen en partijen die zich liever ‘terugtrekken achter de dijken’. Een kortzichtige gedachte, want juist de internationale samenwerking is bij uitstek een voorbeeld van Eigen Kracht. Betrokken Deventenaren zetten zich in voor anderen, en met de kleine bijdrage van de gemeente trekken ze andere investeerders. Concreet: van 50.000 euro weten zij 400.000 te maken, een rendement dus van 800%. GroenLinks blijft zich hard maken voor deze ondersteuning van vrijwilligers hier, en mensen elders in de wereld.
Kunst en cultuur Voor een gemeente van krap 100.000 inwoners heeft Deventer een rijk cultureel leven. Dat is mooi, want kunst en cultuur maken nieuwsgierig en creatief, zorgen voor inspiratie en innovatie, voor verbinding en verbondenheid. Bovendien blijkt uit onderzoek dat gemeenten met een bloeiend cultureel leven sneller uit de recessie klimmen. Deventer heeft onderscheidende evenementen die ook landelijk aandacht trekken, en instellingen die stuk voor stuk uitstekend presteren. De afgelopen jaren hebben die instellingen forse bezuinigen moeten verwerken, en dat heeft het uiterste gevergd van hun aanpassingsvermogen en creativiteit. GroenLinks vindt dat de culturele instellingen de kans moeten krijgen hun kracht te ontwikkelen in die nieuwe situatie, en daarom blijven kunst en cultuur tot en met 2018 gevrijwaard van nieuwe bezuinigingen. We steunen van harte de nieuwbouw van de Bibliotheek en het Filmtheater DE VIKING aan de ‘cultuurloper’ Stromarkt, Nieuwe Markt, Welle. Voor de Leeuwenkuil moet een manier gevonden worden om de huisvestingskosten omlaag te brengen, de hoge huur van het gemeentelijke pand aan de Keizerstraat is voor hen een te grote belasting. 29
Het Burgerweeshuis heeft, om concurrerend te blijven, een grotere zaal nodig. En het Kunstenlab, vanuit de nieuwe locatie in het Davo-gebouw, blijft een belangrijke partner voor de ontwikkeling van het Havenkwartier en ondersteuning van beeldend kunstenaars. Ten slotte: Kunst en cultuur maken mensen bewust van hun woonomgeving, betrokken bij de geschiedenis, het heden en de toekomst van Deventer. Dat bewustzijn hebben we hard nodig in tijden waarin meer wordt verwacht van zelfredzaamheid, en omzien naar elkaar. Met die bewustwording kunnen we niet vroeg genoeg beginnen, en dus pleiten we ervoor kunst- en cultuureducatie op basisscholen en voortgezet onderwijs een volwaardige en structurele rol te geven.
Erfgoed De Deventer Musea vierden in 2013 hun 100-jarig jubileum in roerige tijden. Er was veel onrust over het voortbestaan van het museum, nadat het college ingrijpende bezuinigingen aankondigde. GroenLinks heeft daarop een initiatief gemaakt dat ervoor zorgt dat het Historisch Museum kan verzelfstandigen. Zo krijgt het de ruimte krijgt om zowel een ‘vaste’ Deventer erfgoedcollectie te presenteren in de Waag, als wisselende tentoonstellingen daar en elders in de gemeente. Het Netwerk Deventer Erfgoed krijgt een belangrijke rol in het vernieuwde museum. Het publiek zal van die overgang niets merken, museum en VVV blijven gewoon geopend. Voor het Speelgoedmuseum wordt onderzocht of een nieuwe locatie de presentatie kan versterken.
Lokale omroep Er wordt al jaren gesproken over de ‘kloof tussen publiek en politiek’. Toch is die kloof eigenlijk juist kleiner geworden. Politici en bestuurders zijn met sociale media benaderbaarder dan ooit. Ze leggen zo ook buiten de raadzaal verantwoording af over hun keuzes, of vragen het publiek om hun opinie. Daarbij hebben de lokale media een grote rol. Bij Wegener staan de regionale dagbladredacties zwaar onder druk, en ook de lokale omroep maakt een moeilijke tijd door. GroenLinks vindt dat de gemeente daar een verantwoordelijkheid 30
heeft. Niet door invloed uit te oefenen op de inhoud (sommigen noemden DRTV wel eens ‘staatsomroep’), maar vanwege de kwaliteit van de lokale democratie, die gebaat is bij een goede, kritische pers. De pers kan het publiek informeren en betrekken, en ervoor zorgen dat politici in het openbaar verantwoording afleggen. Dat zou de gemeente een royaler budget waard moeten zijn dan nu het geval is.
Winkeltijden Enkele jaren geleden brak een aantal supermarkten de regels door op zondag open te zijn. De boetes die ze daarvoor kregen opgelegd zijn nooit geïnd. In de Deventer gemeenteraad ontstond een meerderheid voor verruiming van de zondagsopening. GroenLinks was daarvan geen voorstander. De Deventer binnenstad dankt zijn bijzondere kwaliteit vooral aan de kleine, zelfstandige winkeliers. Voor hen leiden die ruimere openingstijden wel tot meer kosten, maar niet tot een grotere omzet. Hooguit wordt de verkoop over meer dagen verspreid. Op den duur komt juist dat bijzondere winkelbestand onder druk te staan door een verruimde zondagsopening. Dat moeten we niet willen. In 2013 wees een enquête uit dat 89% van de winkeliers en 67% van het publiek het huidige aantal van 16 koopzondagen, en de zondagse opening tussen 12.00 en 18.00 van de supermarkten méér dan genoeg vindt. Daar sluit GroenLinks zich bij aan. Een verdere verruiming, zoals sommigen voorstellen, krijgt onze instemming niet.
Toegankelijkheid Deventer is een gemeente voor alle mensen. Die gastvrijheid geldt op dit moment niet overal voor lichamelijk gehandicapten. Daarom wil GroenLinks dat alle overheids- en openbare gebouwen binnen 2 jaar volledig toegankelijk zijn voor rollators, rolstoelen en scootmobielen. Ook komen overal voldoende geschikte toiletgelegenheden. Alle winkels, horeca en andere private dienstverleners stimuleren we om deze mate van toegankelijkheid waar mogelijk binnen 4 jaar te realiseren. Dwars Stedendriehoek maakte hierover een filmpje, volg deze link 31
Referendum GroenLinks is voor een referendum. Van tevoren moet dan duidelijk zijn waar het referendum over zal gaan, hoe de vraagstelling wordt en welke status de uitslag heeft. Bij het ontwikkelen van plannen moet van meet af aan duidelijk zijn dat een referendum onderdeel uitmaakt van de besluitvorming.
Cameratoezicht De criminaliteitscijfers in de binnenstad ontwikkelen zich al jaren gunstig. Het is veilig in het uitgaansgedeelte van de stad. Dat komt mede door de horeca die zijn verantwoordelijkheid neemt, en de politie van wie de inzet professioneel is. Terughoudend als dat kan, en daadkrachtig als dat moet. Bij verschillende partijen gaan stemmen op om cameratoezicht in te voeren in het centrum. GroenLinks is daar tegen. De cijfers geven geen aanleiding om het huidige beleid te veranderen. Bovendien scheppen camera’s een schijnveiligheid, ze grijpen immers niet in wanneer er iets aan de hand is, ze dienen hooguit voor registratie en opsporing achteraf. Daar komt bij dat de privacy van het welwillende publiek wordt geschonden door hun bewegingen op camera vast te leggen. GroenLinks staat op het standpunt: ‘We hebben niets te verbergen, maar dat hoeft niet iedereen te weten’. Geen cameratoezicht dus in het centrum, maar de huidige inzet van ondernemers en politie handhaven.
Diversiteit Deventer is voor iedereen een gastvrije gemeente. Hier geldt artikel 1 van de Grondwet: ‘Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.’ Deventer maakt nog weinig werk van diversiteitsbeleid en emancipatie. GroenLinks wil dat Deventer als werkgever een voorbeeldfunctie vervult. Door dit diversiteitsbeleid wordt de gemeentelijke dienstverlening ook meer op maat gesneden en daarmee kwalitatief sterker. Het antidiscriminatiebeleid wordt mede uitgevoerd door het Etty Hillesum Centrum. Religieuze groe32
pen hebben een belangrijke sociale functie in onze gemeente. Waar nodig ondersteunt de gemeente deze rol. Minderheden die zichzelf organiseren worden door de gemeente geholpen. Sinds 2009 hebben we in Deventer een ‘koplopersgroep’, die zich inzet voor acceptatie en emancipatie van homo’s. Ze richten hun aandacht op alle geledingen in de maatschappij, met een bijzondere nadruk op jongeren en ouderen. In 2015 stopt hiervoor de rijkssubsidie. GroenLinks vindt dat de gemeente Deventer dit bescheiden werkbudget moet handhaven.
Vuurwerk De gemeente kiest in overleg met bewoners in iedere wijk een plek waar op Oudjaarsnacht vuurwerk mag worden afgestoken. Zo verminderen we overlast voor mens en dier in de rest van de wijk, bevorderen we de veiligheid en dragen we bij aan het gezamenlijk vieren van Oud en Nieuw.
Serious Request Het jaarlijkse evenement 3FM Serious Request levert geld op voor het goede doel, en veel positieve aandacht voor de ontvangende gemeente. De investering is gering ten opzichte van de opbrengst voor horeca en winkels. De Brink in Deventer is een zeer geschikte plaats om het Glazen Huis en veel publiek te ontvangen. Publiek dat aanmerkelijk jonger is dan de toeristen die Deventer gewoonlijk bezoeken. Daarom zetten we ons in om 3FM Serious Request 2017 naar Deventer te halen.
33
DE OPEN PLANNEN 1. De gemeente geeft ruimte aan zelfredzaamheid en ‘omzien naar elkaar’, maar heeft en houdt zelf de eindverantwoordelijkheid voor zorg en participatie.
2. Verantwoordelijkheid geven aan Deventenaren om zich te ontfermen over buren en buurt, vraagt ook dat de gemeente de mensen vertrouwt, en ze de bevoegdheid geeft die zorg zonder betuttelende regels vorm te geven.
3. Adviesraden en organisaties van professionals dienen de gemeente van advies. Zij zijn volwaardige partners en hun advies nemen we serieus.
4. Als de gemeente de ‘Kracht van de stad’ serieus neemt, zetten we ook volop in op co-creatie, het samen met instellingen en bedrijven formuleren en uitvoeren van beleid.
5. Als de wijkaanpak, het nieuwe WijDeventer, een belangrijke rol krijgt bij de uitvoering van Eigen Kracht, kan dat alleen bij volledige vrijwilligheid, in combinatie met scholing en een sterkere democratische legitimatie van de wijkteams.
6. De gemeente is en blijft eindverantwoordelijk voor de zorg aan mensen.
7. De gemeente voert een betrokken internationaal beleid, en tornt niet aan het budget en professionele begeleiding van vrijwilligers en organisaties.
8. De instellingen voor kunst en cultuur blijven tot en met 2018 gevrijwaard van verdere bezuinigen, om na een roerige periode vol vernieuwing weer te kunnen groeien in hun kracht.
9. De centrale vestiging van de openbare bibliotheek krijgt een nieuwe plek in (ver)nieuwbouw aan Stromarkt of Nieuwe Markt. 34
10. De bibliotheekfilialen in dorpen en wijken blijven in hun huidige aantal gehandhaafd.
11. De samenwerking van Filmhuis de Keizer en Theater Bouwkunde krijgt gestalte in nieuwbouw aan de Noordenbergstraat/ Welle.
12. Voor de Leeuwenkuil wordt een oplossing gezocht voor hun té hoge huurlasten.
13. Het Burgerweeshuis moet fysiek kunnen groeien, op hun huidige locatie of eventueel een nieuwe plek.
14. Er wordt geïnvesteerd in kunst- en cultuureducatie op basisscholen en voortgezet onderwijs.
15. Het Historisch Museum gaat verder in verzelfstandigde vorm. Het eigendom van en de verantwoordelijkheid voor de collectie blijft in handen van de gemeente.
16. Voor het Speelgoedmuseum wordt onderzocht of een nieuwe locatie mogelijk is.
17. Als de kwaliteit en onafhankelijkheid van de lokale omroep in het geding komen, moet een aanvullende financiële bijdrage van de gemeente mogelijk zijn.
18. De zondagsopening voor winkels wordt niet verder uitgebreid. 19. De gemeente ondersteunt de bijzondere zelfstandige winkels en horecabedrijven in Deventer door een actieve campagne te voeren met als thema ‘Deventer Leukste Winkelstad van Nederland’.
20. Deventer wordt binnen 4 jaar de best toegankelijke stad van Nederland voor ouderen en gehandicapten.
21. GroenLinks is voorstander van een raadplegend referendum, wanneer al vanaf het begin duidelijk is dat dat instrument zal worden ingezet voor de besluitvorming.
35
22. Er komt geen cameratoezicht in het centrum van Deventer. 23. De gemeente heeft een progressief diversiteitsbeleid en geeft als werkgever daarvoor het goede voorbeeld.
24. Het antidiscriminatiebeleid wordt ondergebracht bij het Etty Hillesum Centrum.
25. De gemeente kiest in overleg met bewoners in iedere wijk een plek waar op Oudjaarsnacht vuurwerk mag worden afgestoken.
26. Deventer streeft ernaar 3FM Serious Request in 2017 te mogen ontvangen.
36
EIGEN KRACHT Het huidige college van B&W gebruikt de term Eigen Kracht te pas en te onpas. Wil je als bewoner iets gedaan hebben in je eigen buurt of wijk? Eigen Kracht! Heb je zorg nodig? Eigen Kracht! Heb je hulp nodig bij het zoeken naar werk? Eigen Kracht! Wat hier eigenlijk bedoeld wordt is helaas iets anders: “U zoekt het zelf maar uit”. Door onze inwoners nu hulp en middelen te onthouden, betalen we later een veel hogere prijs. GroenLinks begrijpt dat budgetten niet oneindig zijn, dat we waar mogelijk geld moeten besparen. Wij zien Eigen Kracht echter niet als een bezuiniging. Wij zien Eigen Kracht als een manier om mensen de regie over hun eigen leven te laten nemen, krijgen en behouden. Het is een investering in een samenleving van mensen die iets voor elkaar over hebben, die elkaar de helpende hand toesteken. Daar moet je dus niet op bezuinigen, daar moet je in investeren. Mensen niet aan hun lot overlaten maar aanreiken wat ze daarvoor nodig hebben. Op de korte termijn kost dat geld, op de lange termijn levert dat een veelvoud op. Een mooi voorbeeld is de organisatie van Eigen Kracht conferenties. Hierbij organiseert één deskundige een conferentie om een groep mensen bijeen te brengen om een hulpvraag aan te pakken. Dit kan bijvoorbeeld gaan om de verwaarlozing van een kind maar ook om de vereenzaming van ouderen. Zo voorkomen we dat een groot aantal organisaties zich met een zaak gaat bemoeien terwijl die ook in de eigen omgeving kan worden opgelost. Een kleine investering aan de voorkant bespaart dus vanzelf een veelvoud aan de achterkant. Deze conferenties worden nu nog bekostigd vanuit Provincie Overijssel, maar die moet dat, vanwege de transitie, in 2014 afbouwen. GroenLinks wil deze conferenties ook in 2015 en daarna behouden voor Deventer. Ook bij de zogenaamde keukentafelgesprekken in het kader van de Wmo moeten we juist investeren aan de voorkant. Mensen met een zorgvraag stellen samen met een deskundige casemanager vast wat er nodig is en wie er nodig is of zijn. Samen en zonder een bezuinigingsopgave in gedachten. We kunnen namelijk wel bezuinigen maar nooit op de verantwoordelijkheden die we als gemeente hebben. 38
We staan met Eigen Kracht voor een grote verandering in denken en doen. Van Deventenaren met een hulpvraag, maar vooral ook van de gemeente en professionele zorgverleners. Wil de gemeente dat mensen meer zaken zelf aanpakken, dan moeten we ze daarin ook vrijlaten. Want bij die nieuwe verantwoordelijkheid, hoort ook de bevoegdheid om zaken naar eigen inzicht aan te pakken.
39
DE FINANCIëN In de afgelopen jaren is de financiële positie van de gemeente Deventer flink verslechterd. Door de bezuinigingen van de rijksoverheid komt er elk jaar minder geld binnen, terwijl ook de eigen inkomsten van de gemeente sterk teruglopen. Er zijn bijvoorbeeld geen grote projecten meer die jaarlijks miljoenen opleveren en ook de opbrengsten uit de OZB lopen terug door de daling van de huizenprijzen. De opbrengsten uit diverse andere leges worden minder. Om de verslechterde financiële positie op te vangen heeft het college de afgelopen 4 jaar flink gesneden in sociale regelingen en in investeringen in de openbare ruimte. Het aantal gezinnen dat in armoede leeft groeit, steeds meer kinderen raken buitengesloten van hun leeftijdsgenoten, kunnen niet meer meedoen. De kwaliteit van de leefomgeving daalt, vooral in de wijken waar de inkomens en het opleidingsniveau laag zijn. Waar de hoogste inkomens het meeste voordeel hadden van lastenverlichtingen betalen juist de meest kwetsbaren de tol van de bezuinigingen. Dat gaan we de komende jaren heel anders doen. Geen verdere bezuinigingen meer op de sociale infrastructuur en de openbare ruimte. GroenLinks vindt dat het gemeentelijk apparaat nu zelf aan de beurt is om de klappen op te vangen. Wij denken dat de ambtelijke organisatie platter, kleiner en jonger kan, waarmee miljoenen bespaard kunnen worden. Omdat het verdienmodel van de gemeente de afgelopen jaren drastisch is veranderd kijken we ook kritisch naar de inkomstenkant.
Verkleining ambtenarenapparaat Ondanks herhaaldelijk verzoek van GroenLinks lukt het de gemeente Deventer maar niet om de ambtelijke organisatie kleiner en platter te maken. De komende jaren gaat dat toch echt gebeuren. Medewerkers krijgen meer ruimte om zelf beslissingen te nemen. Door een taakstellend budget, en door het beleggen van verantwoordelijkheden en bevoegdheden zo laag mogelijk in de organisatie, kan het aantal directeuren in de komende 4 jaar dalen tot maximaal 30% van het huidige aantal. Het aantal managers gaat 40
omlaag tot maximaal 50% van het huidige aantal. De te verwachten kostenreductie loopt op tot minimaal € 3.000.000 in 2018.
Verjonging ambtenarenapparaat Door de vergrijzing zal er de komende jaren een relatief hoog natuurlijk verloop zijn in de ambtelijke organisatie. Door die vrijkomende functies vooral intern op te vullen, door jongere medewerkers, kan er per arbeidsplaats gemiddeld € 25.000 bespaard worden op de salariskosten. Bij een verloop van 40 arbeidsplaatsen komt hiermee per jaar steeds € 1.000.000 extra vrij. In 2018 betekent dit dus een kostenreductie van € 4.000.000.
Uitbesteding van uitvoeringstaken De gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van diverse taken. Wij denken dat kleinere commerciële organisaties dat beter kunnen en ook nog eens tegen lagere kosten. In de komende jaren besteden we deze taken dan ook zoveel mogelijk uit. Het kan daarbij bijvoorbeeld gaan om onderhoud aan riolering, wegonderhoud maar ook om de uitgifte van rijbewijzen en het verstrekken van uitkeringen. Wij gaan er van uit dat de uitvoeringskosten van uitbestede taken minimaal 10 tot 15% lager uit zullen vallen. Het totale financiële voordeel kan binnen enkele jaren oplopen tot miljoenen euro’s.
Onroerende Zaak Belasting OZB is een van de weinige mogelijkheden van de gemeente om inkomsten te genereren. De tarieven in Deventer behoren bij lange na niet tot de hoogste van Nederland, hierin zien wij nog ruimte. Verhoging van de OZB betekent dat vooral inwoners met de duurste huizen en doorgaans de hoogste inkomens jaarlijks meer gaan betalen. Voor een modaal huis gaat het om niet meer dan een paar tientjes per jaar. Huurders en inwoners met de lagere inkomens ontzien wij hiermee.
Parkeertarieven en vergunningen Om bezoekers en inwoners van Deventer te bewegen hun auto thuis te laten of aan de randen van de binnenstad te plaatsen worden de 41
tarieven verder gedifferentieerd. De tarieven voor parkeervergunningen voor tweede en volgende auto’s van zowel particulieren als bedrijven gaan omhoog. Hiervoor wordt een sterk progressief stelsel ingevoerd. Alle extra inkomsten die hieruit voortkomen worden geïnvesteerd in de verdere verbetering van parkeermogelijkheden voor auto en fiets.
Andere leges, heffingen en belastingen GroenLinks wil niet dat inwoners via de gemeentelijke belastingen moeten meebetalen aan bijvoorbeeld de bouwvergunningen van anderen. Leges, heffingen en belastingen voor specifieke zaken of diensten van de gemeente dienen daarom kostendekkend te zijn. Heffingen of belastingen waarvan de uitvoeringskosten hoger zijn dan de opbrengsten, zoals de hondenbelasting, worden geschrapt.
Alleen duurzame en sociale investeringen In de afgelopen 4 jaar zijn de reserves van de gemeente Deventer dramatisch gedaald. Zo ver dat ze niet meer voldoende groot zijn voor een gemeente als Deventer. Dat betekent dat er nieuwe keuzes nodig zijn met het oog op mogelijke investeringen. Wij kiezen voor groene en duurzame investeringen en investeringen in de sociale infrastructuur.
42
DE FINANCIëLE PLANNEN 1. Bij nieuwe bezuinigingen worden de klappen opgevangen door
de ambtelijke organisatie door een plattere en jongere organisatie en waar mogelijk taken uit te besteden.
2. De gemeentelijke lasten zullen iets stijgen de komende jaren. De sterkste schouders dragen daarbij de zwaarste lasten zodat de meest kwetsbaren worden ontzien. Voor een gemiddeld gezin blijft die extra lastenstijging trouwens beperkt tot slechts enkele tientjes per jaar.
3. Vrijkomende structurele middelen gebruiken we voor de invoering van nieuwe duurzame sociale regelingen, het blijvend verbeteren van het aantal ontmoetingsplaatsen in de wijken en de kwaliteit daarvan.
4. We kunnen in de huidige financiële situatie slechts beperkt investeren. Waar we dat doen, is het aan projecten die werkgelegenheid opleveren en/of een bijdrage leveren aan een duurzame en sociale stad.
5. Door middel van verdere tariefdifferentiatie zorgen we voor meer parkeerruimte in de binnenstad en investeringen in de parkeermogelijkheden daarbuiten.
2015 2016 2017 2018
Plattere organisatie 500.000 1.500.000 2.500.000 3.000.000 Vacatures intern 1.000.000 2.000.000 3.000.000 4.000.000 Uitbesteden 500.000 1.500.000 2.500.000 2.500.000 OZB 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 Totalen
3.000.000 6.000.000 9.000.000 10.500.000
43
deventer.groenlinks.nl groenlinksdeventer @gldeventer groenlinksdeventer
