Problematiek van anderstaligen op de werkvloer: situatieschets
Danny De Baere Adviseur
AD Humanisering van de Arbeid
[email protected]
1. Inleiding •
Feiten • • • • •
•
Oplossingen voor? • •
•
Mondialisering en globalisering Grenzen en afstanden vervagen Vrij verkeer (in Europa) van burgers en werknemers (oa VWEU art. 45, RL 2004/38/EG, COM(2010)373) Respect ieders taal (talen Unie) en cultuur (multiculturaliteit en diversiteitsplannen) hoe COMMUNICEREN met als doel elkaar te ‘begrijpen’ Dagelijks leven Werkvloer
Gaan soms ook hand in hand met precairiteit, sociale fraude, illegaliteit, 3D, …
2. Kwantificaties? •
Taalproblemen bij BRZO- en ARIEbedrijven: een onderschat geval, 2008, Lindhout •
•
http://www.evo.nl/site/bewustveilig-onderzoekenpublicaties/$FILE/Proefschrift_Paul%20Lindhout_Taalproblemen_BRZO_ARIE_bedrijven.pdf
Arbeidsongevallen:
toch wel meer (zelfs rekening houdend met ‘dirty’, ‘dangerous’ en
‘degrading’)
•
Lopen buitenlanders in Nederland meer kans op een arbeidsongeval •
•
http://www.faofat.fgov.be/site_nl/stats_etudes/tableaux_stats/tableaux2011/accidents-lieux-2011/theme3.html •
• •
http://www.veiligheidskunde.nl/stream/congres2013s3o-diversiteit-en-veiligheid-lopenbuitenlanders-in-nederland-meer-kans-op-een-arbeidsongeval-door-peter-berkhout
Punten 3.4.1 nationaliteit
Studies in USA: oa ‘Hispanics’, ‘Latinos’ Horck 2006: cultural differences (website): scheepvaartsector •
Cfr. www.marlintest.co.uk (standard maritime test: Marlin-test)
3. Dit is niet nieuw: emigratie en immigratie •
Naar België: Zowel in tijd, per sector of bepaalde gebieden in België •
•
Vb. hoppepluk Poperinge, textiel, …
Vanuit België
4. Regelgeving • Algemene bepalingen: • • •
Taalgebruik in de onderneming: http://www.werk.belgie.be/detailA_Z.aspx?id=5528 Werkgelegenheid buitenlandse: http://www.werk.belgie.be/defaultTab.aspx?id=5690 Rechtspraak EHJ
• Welzijnswet • • •
•
Geen expliete verwijzingen dat Nederlands/Frans/Duits Art. 5 §1, j) welzijnswet: werknemers voorlichten Art. 9, §2 welzijnswet (overeenkomst) • Mogelijke bepalingen van x onderaannemers, tolken, contactpersoon die de taal spreekt • Art. 1134 BW: overeenkomsten, strekken degenen die deze hebben aangegaan, tot wet Art. 13, lid 2, 7° KB 27.3.1998 beleid •
„zich ervan vergewissen dat de werknemers de inlichtingen die zij gekregen hebben in toepassing van de wetgeving inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk goed begrijpen en in de praktijk brengen.“
•
Aanverwante regelgeving en softregelgeving •
•
Vraag 3.7 VCA: Vindt communicatie over VGM-zaken plaats zonder taalbelemmeringen • Examens oa beschikbaar in verschillende talen • http://www.vca-talen.nl/ Koninklijk besluit van 7 september 2012 tot vaststelling van de taal op het etiket en op het veiligheidsinformatieblad van stoffen en mengsels, en tot aanwijzing van het Nationaal Centrum ter voorkoming en behandeling van intoxicaties als orgaan bedoeld in artikel 45 van Verordening (EG) nr. 1272/2008
5. Cursussen Nederlands • •
Overzicht: http://www.bestuurszaken.be/nederlands-leren-overzicht-van-demogelijkheden VDAB: Nederlands op de werkvloer: • •
•
http://www.vdab.be/hraanbod/nederlands.shtml http://www.vdab.be/werkinzicht/nederlands.shtml
Huizen van de taal, NT2 •
http://www.huisvanhetnederlands.be/ • http://www.huisnederlandsbrussel.be/dictionaries •
•
(cfr. English for Speakers of Other Languages –ESOL)
Andere (sectorfondsen, …) • • • • • • •
http://www.klaretaalrendeert.be/ http://www.patati.be/ http://www.taalmix.be/ http://www.cafecombinne.be/ http://www.bru-taal.be/ http://www.sln.be/WERKZOEKENDEN_NEMERS/WERKZOEKENDEN_NEMERS_tcov_update.html (Taalcoach) …..
6. Initiatieven, studiedagen, enz. •
PCBA •
28 oktober 2009: onthaal buitenlandse werknemers •
•
12 september 2012: werken niet-Belgische derden •
•
http://www.beswic.be/vlaams-brabant/nl/teaser/onthaal-van-buitenlandse-werknemers
http://www.prebes.be/sites/default/files/documenten_provincies/Antwerpen/versla g_20120912.pdf
9 oktober 2012 OV (vreemde talen bouwplaats en toepassing welzijn buitenlandse werknemers) •
• •
http://www.prebes.be/provincie/oost-vlaanderen
De multiculturele werkvloer: VUSA 27 mei 2010 Toolboxen bij bedrijven in andere talen • •
http://www.basf.be/ecp2/Security_belgium_nl/Veiligheidsintroductie (10 talen) http://corporate.evonik.be/region/belgium/nl/company/belgium/Pages/Richtlijnen-vooraannemers.aspx (4talen)
•
Sectoren • •
Chemie: zie reeds vb. bedrijven Bouw • •
•
Interim • •
• • •
www.p-i.be/nl/fiches/meertalige-woordenlijsten/ (oa veiligheidssignalisatie, huishoudelijke hulp, vrachtwagenbestuurder/ transperanto, Pools)
Ziekenhuizen: Taaldrempels in hulpverlening: www.bwr.be/upload/BWN_197_dossier.pdf www.transperanto.org: voor transporteurs ‘Beeldenboek’ dienstenchecquemedewerker (Gent 2011) •
•
VCA Sommige technische dossiers
http://www.gent.be/eCache/THE/4/159.bGlzdHZpZXc9cGVyc2JlcmljaHRlbl9hcm NoaWVmJnJlYz0xODAwMDMmeWVhcj0yMDEyJm1vbnRoPTk.html
Andere sectoren?
•
Uitleg regelgeving •
•
•
•
Aanverwante zaken ( o.a. arbeidsmigratie, illegaliteit) • • • •
• •
J. Patrzalek: grensoverschrijdende tewerkstelling • http://www.prevent.be/kennisbank/grensoverschrijdende-tewerkstellingveiligheidsvoorschriften-contractueel-vastleggen Toepassing welzijnsregelgeving buitenlandse arbeidskrachten (NAVB 123) • http://navb.constructiv.be/nl/Welzijnsinfo/Publicaties/Zoeken/Detail.aspx?name= Toepassing-van-de-welzijnsreglementering-op-buitenlandsearbeidskrachten&id={E37A9D60-3DCB-4AD8-A73D-ABF657BACE74}&page= http://www.posting-workers.eu/Content/Default.asp? (=overzicht toepassing detachering in bouw) http://www.acv-online.be/Actualiteit/Nieuws/Detail/Arbeidsmigratie_uit_Oost_Europa.asp www.oracasite.be www.newintown.be www.diversiteit.be diverse jaarverslagen rond illegaliteit en tewerkstelling
Geletterdheid Tewerkstelling van buitenlandse arbeidskrachten in de bouwsector, J. Buelens http://www.progresslaw.net/?pg=19&id=299
7. Uit de buurlanden • •
Zie reeds Lindhout Studiedagen •
17 januari 2013 (Nederlandse hygiënisten): Is taal een gevaar geworden? •
•
http://www.arbeidshygiene.nl/contactgroepen/gezondheid-en-chemie/cgc-2013/
•
Congres veiligheidskunde 20-21 maart 2013: sessie 3
•
• http://www.veiligheidskunde.nl/congres2013-sessie3 (o.a Starren) http://www.bvnt2.org/news/91/183/Studiemiddag_Investeer_in_arbeidsmigranten_12_ april_2013
Best practices arbeidsveiligheid buitenlandse werknemers •
www.regioplan.nl/publicaties/rapporten/best_practices_arbeidsveiligheid_buitenlandse _werknemers • www.5xbeter.nl/site/catalog/files/65/5x%beter%20%20Aanpak%20Nieuwkomers.pdf • www.fnv.nl/site/media/pdf/95199/stappen-fnv-project-nederlands-op-werkvloer (= http://www.safestart.be/en/teaser/Files/tips-communicatie-anderstaligen.pdf) Beter Nederlands in de bouw: via scholingsfonds •
•
Communicatie overheid • •
•
Guldenmond: een exploratief onderzoek naar arbeidsmigranten en veiligheid in 3 Europese landen •
•
http://www.arboportaal.nl/vragen/Wat-moeten-werkgever-en-werknemer-doen-alstaalproblemen-een-veiligheidsrisico-vormen.html www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/buitenlandse-werknemers
http://www.arbeidshygiene.nl/~uploads/text/file/TtA%202012%203%20en%204%20full %20paper%20guldenmund.pdf
www.taalwerkt.nl/content/library/pdf/eindrapport.pdf (Werken met taal: bestrijding van laaggeletterdheid door sectoren en bedrijven)
• •
http://global-work-talk.eu Diverse nieuwtjes • • • •
•
http://www.nti.nl/test-jezelf/talentest-nederlands-voor-buitenlanders http://www.itta.uva.nl/projecten/arbeidsmigranten-herhaalt-de-geschiedenis-zich-18 http://www.taalvakwerk.nl/ www.fnvbouw.net/leden/index.php/spijkerhard/more/spraakverwarring_in_bouwput
Oplossingen voor sommige zaken • •
http://educatie.kennisnet.nl/lesmateriaal/lesmateriaal-nt12/ http://www.triangel.be/bwb/beeldwoordenboek.htm (beeldwoordenboek)
• Andere landen en invalshoeken • • • • •
• • • • •
www.undocumentedmigrants.eu www.picum.org (Platform for international cooperation on undocumented migrants) www.ikud-seminare.com OHSA: literature study on migrant workers • https://osha.europa.eu/en/publications/literature_reviews/migrant_workers Diverse cultures at work: ensuring safety and health through leadership and participation (2013) • https://osha.europa.eu/en/publications/reports/diverse-cultures-at-work-ensuringsafety-and-health-through-leadership-and-participation http://www.eurofound.europa.eu/ewco/studies/tn0701038s/tn0701038s.htm http://www.hse.gov.uk/migrantworkers/index.htm (in verschillende talen) http://www.worksafebc.com/default.asp (in 8 talen) www.tuc.org.uk/migrantworkers www.hazards.org/vulnerableworkers
8. Mogelijke oplossingen •
criteria • • • • • •
•
Duur verblijf: kort - lang Doeleinden: Werk (geld verdienen) – privé Cultuur Achtergrond, opleiding, geletterdheid Ingesteldheid, gedrevenheid, … Zij die veel reizen: http://journals.worldnomads.com/language-guides/
Strategische afweging: taal land of toch taal gebruiker •
• • •
Bij “economische actor” nogal vlug taal gebruiker • http://www.arboflexbranche.nl/nl/informatie-voor-uitzendbureaus/overuitzendkrachten/veilig-werken/arbochecklists/ (in verschillende talen) • www.toegangtothetspoor.nl (6 talen) http://www.denoordoostpolder.nl/nieuws/43932/met-polen-communiceer-je-in-hetpools/ TD118 NAVB: ook in het Pools 2008: visieverandering in UK: http://www.migrantworker.co.uk/news.asp (oa link naar • http://www.hse.gov.uk/migrantworkers/video-migrant-workers.htm)
•
Beïnvloedingsmacht voor ‘nieuwkomers’ met ambitie om langer te blijven via de ‘civiele samenleving’ • •
• •
•
Via dagelijks leven Via school met de kinderen • www.turnhout.be/nl/908/content/701 (pictogrammen in communicatie met anderstaligen) • http://www.deschoolbrug.be/files/Pictogrammenwoordenboekje_versie2011.pdf • www.sclera.be Via werk Andere zaken
Nederland: schoonmakers: via cao afspraken • •
•
http://www.fnvbondgenoten.nl/nieuws/nieuwsarchief/2013/juni/612374149_diplomas_nederlands_schoonmakers/ http://www.fnvbondgenoten.nl/nieuws/perskamer/pers/persarchief/2012/december/557 739opgeleid_door_de_vakbond_67_schoonmakers_krijgen_diploma_nederlandse_taal/ http://www.ras.nl/opleidingen/traject-nederlandse-taal/
•
Beelden, woorden, eenvoud, … • •
•
http://www.hse.gov.uk/involvement/englishlang.htm betekenis: • ‘rood’ – ‘groen’ in culturen • ‘ja’-antwoorden, knikken, … Synoniemen: steiger, stelling NL en Vlaams verschillend: http://www.youtube.com/watch?v=7z8so8fV4Ao •
http://www.hseni.gov.uk/resources.htm?srch_topic=4419
•
Beeld en woord •
• • •
•
Verpakking: humor • • •
•
Strips campagne lever veilig: http://navb.constructiv.be/nl/Campagnes_en_acties/Lever_veilig/Campagneaanpak/Communicatiemiddelen.aspx Lucky 13: voor 2 wielers: http://www.acem.eu/index.php/lucky-13/nederlands Napofilms? Cfr. Beelden “simpsons”, andere http://www.youtube.com/watch?v=YWD3GqLOTgk (duid op noodzaak) http://www.youtube.com/watch?v=H-oH-TELcLE http://www.youtube.com/watch?v=guELpieYlFU
Universele communicatie beelden • •
GHS-CLP pictogrammen gevaarlijke stoffen Cfr. ISO7010 veiligheidssignalisatie
Contracteranto kan invulling geven, maar niets is heiligmakend!
http://www.preventionbtp.fr/Magazine/La-prevention-autrement/Prev-en-bulles
9. Actueel vanuit andere invalshoeken
10. Denk ook aan •
Denk ook aan menswaardige omstandigheden: huisvestiging, illegaliteit, NEN 4400, European Legal Labour Certificate, ….
•
Overgangsmaatregelen arbeidscontracten: 1/1/2014 gedaan Bulgarije en Roemenië; overgang Kroatië
•
Diverse regeringsmaatregelen rond zwartwerk, http://meereerlijkwerk.be = http://plusdemploisetdanslesregles.be/….
11. Conclusie Communicatie is niet eenvoudig Ook cultuur bepaalt manier van (veilig) handelen Ethische overwegingen Geen nieuw probleem maar door internationalisering meer aan oppervlakte
