Prins Claus Fonds. Jaarverslag 2010

Prins Claus Fonds Jaarverslag 2010

Prins Claus Fonds voor Cultuur en Ontwikkeling Jaarverslag 2010

1


Beeld van het Argentijnse VideoDanzaBA festival dat ondersteund werd door het Prins Claus Fonds

Inhoud 1. Bericht van het Bestuur 2. Bericht van de Directie 3. Doelstelling, visie en strategie 3.1 Doelstellingen en uitgangspunten 3.2 Visie, strategie en toekomst 3.3 De Praktijk: Programma’s van het Prins Claus Fonds 3.4 Evaluatie 3.5 Uitdagingen en risico’s 3.6 Procedures 4. Programma’s 4.1 Prins Claus Prijzen 4.2 Aanvragenprogramma 4.3 Netwerkpartnerschap programma 4.4 Cultural Emergency Response (CER) 4.5 Activiteiten door het Prins Claus Fonds geïnitieerd en publicaties 5. Communicatie 5.1 Communicatie in 2010 5.2 Het Prins Claus Fonds in de media in 2010 6. Financiers en Fondsenwerving 2010 6.1 Financiers 6.2 Fondsenwerving 7. Financiën 8. Verantwoordingsverklaring 9. Organisatie, Werkwijze en Bestuur

6 8 12 12 12 21 23 26 28 30 30 47 57 60 70 86 86 90 97 97 98 101 104 106

Appendix: Samenstelling Bestuur en Bureau Organigram Prins Claus Fonds (Engels) Samenstelling Internationale Raad van Adviseurs Representatie en werkbezoeken Grafieken toekenningen naar discipline en continent (Engels) Landen waar het Prins Claus Fonds actief is (kaart) Meerjarenoverzicht financiën Overzicht ondersteunde projecten (Engels)

112 113 114 116 118 120 122 124

3


Cultuur is een basis behoefte

4


Cultuur is een Basisbehoefte Het Prins Claus Fonds ondersteunt actief internationale culturele samenwerking met hoogwaardige partners op plaatsen waar dit echt nodig is. Het Fonds vecht voor behoud van cultuur en steunt duurzame culturele processen. Daarnaast neemt het initiatieven om het bewustzijn voor het belang van cultuur in het dagelijks leven en voor ontwikkeling te vergroten. Het Fonds werkt in navolging van de over tuiging van Prins Claus dat mensen niet ontwikkeld worden maar dat zij zichzelf ontwikkelen. Het Prins Claus Fonds wordt ondersteund door het Ministerie van Buitenlandse Zaken, Nationale Postcode Loterij en private donoren. Het Prins Claus Fonds is een netwerkorganisatie en een platform voor inter culturele uitwisseling. In samenwerking met personen en organisaties in vooral Afrika, Azië, Latijns-Amerika en de Caraïben ondersteunt en initieert het Fonds activiteiten en publicaties op het gebied van cultuur en ontwikkeling. Het Fonds stelt zich ten doel inzicht in culturen vergroten en de wisselwerking tussen cultuur en ontwikkeling te bevorderen. Het Fonds werkt vanuit de over tuiging dat cultuur een basisbehoefte is, naast voedsel, een dak boven je hoofd en veiligheid. Cultuur bepaalt wie en waar je bent, geeft respect en identiteit aan individu en maatschappij, cultuur schenkt schoonheid, maakt onderwerpen bespreekbaar die anders verborgen blijven en kan een vrijplaats bieden in situaties die begrensd zijn door oorlog, politieke of religieuze regels. Het Fonds ziet cultuur als doel op zich en niet als middel. Het Prins Claus Fonds selecteert projecten en programma’s op basis van kwaliteit, originaliteit, engagement en ontwikkelingsrelevantie. ‘Mensen worden niet ontwikkeld, ze ontwikkelen zichzelf’ Z.K.H. Prins Claus naar de woorden van zijn Afrikaanse vriend Ki Zerbo

5


1. Bericht van het Bestuur Het Prins Claus Fonds kan terugkijken op een goed jaar met inhoudelijk interes sante en maatschappelijk relevante projecten. Zo steunde het Fonds in 2010 een boek dat verbeeldt hoe voetbal mensen samenbrengt in Afrika dat verscheen ten tijde van het WK, maakte het Fonds het mogelijk mee te kijken door de ogen van een nieuwe generatie in Afghanistan door het ondersteunen van een fotocursus aan inwoners van Bamiyan, zorgde het Fonds ervoor dat een unieke kostuum collectie in Mongolië behouden bleef, vergoedde het Fonds de reis van een jonge choreograaf uit Colombia naar Afrika voor dansworkshops en steunde het Fonds het eerste fotofestival in Addis Abeba. Daarnaast selecteerde het Fonds nieuwe netwerkpartners in Colombia en Nepal en gaf het Fonds een Prijs aan een onafhan kelijke uitgeverij in Algerije. Het Prins Claus Fonds was in staat om kwalitatief hoogstaande en urgente projecten op het snijvlak van cultuur en ontwikkeling te steunen en onder de aandacht te brengen. Het Prins Claus Fonds heeft veel geïnvesteerd in fondsenwerving voor de komende jaren. Het Fonds organiseerde voor het eerst de Prins Claus Fonds lunch, een exclusieve netwerkbijeenkomst om fondsen te werven. Bedrijven, individuen, en partnerorganisaties waren aanwezig. Een van de Erevoorzitters van het Fonds vertelde over zijn betrokkenheid bij het Fonds, de directeur wijdde uit over pro jecten van het Fonds en de penningmeester sprak over de mogelijkheid tot doneren en matching funds. Het leverde het Fonds een aantal nieuwe partners op die steun toezegden aan onder meer projecten waardoor cultureel erfgoed gered kan worden. Ook tekende het Fonds in 2009 het langjarige contract met het World Monuments Fund, dat in 2010 tot uitvoering kwam met projecten in Bhutan en Pakistan. Tevens hebben de medewerkers van het Cultural Emergency Response programma (CER) veel energie gestoken in het tot stand brengen van een overeen komst met de Samenwerkende Hulp Organisaties, in dit geval met ICCO & Kerk in Actie, om een reddingsactie in Haïti te realiseren voor de bibliotheken en archieven. Een mooi begin van het fondsenwervingsbeleid dat de organisatie intensiever wil gaan inzetten gedurende de komende jaren. In opdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken, vond in 2010 een onafhan kelijke evaluatie van het Prins Claus Fonds over 2005-2009 plaats. De evaluatoren reisden af naar Marokko, DR Congo en Kenia om projecten en partners te bezoeken. Ook interviewden ze medewerkers, partners en laureaten in de week dat deze personen aanwezig waren voor de prijsuitreiking in december 2010. Het evaluatie verslag wordt begin 2011 verwacht. Het Fonds kreeg in 2010 een goede beoordeling van de Nationale Postcode Loterij. Na de evaluatie die de Loterij uitvoerde werd het contract met nog eens vijf jaar verlengd. Eveneens kreeg het Fonds na een uitvoerig onderzoek het CBF keurmerk wederom toegekend.

6


In 2010 werd de Toekomstvisie 2010-2015 goedgekeurd door het Bestuur. De visie concentreert zich op twee hoofdthema’s: Zones of Silence en Beauty in Context en agendeert Cultuur en Conflict als focus voor de komende 5 jaar. In de Toekomstvisie werden ook plannen geopperd om de door het Fonds opgedane netwerk expertise en informatie te verdiepen en te delen met publiek. In 2010 bracht het Fonds, om bijzonder werk uit het netwerk van het Fonds publiekelijk toegankelijk te maken, de expositie van Dinh Q. Lê in de galerie en in het verlengde van de verdieping maakte het Fonds met de Commonwealth Foundation plannen voor het geven van studiebeurzen voor onderzoek op het gebied van Cultuur en Conflict. In 2011 organiseert het Fonds onder meer een tentoonstelling van de resultaten van de eerder genoemde ondersteunde fotografieworkshop die werd gegeven aan 13 jonge vrouwen en mannen uit Bamiyan, Afghanistan. 2010 was het jaar waarin een belangrijke verandering voor het Prins Claus Fonds plaatsvond, na bijna 15 jaar nam Els van der Plas afscheid als directeur van het Fonds. Het Bestuur wil hierbij Els van der Plas danken voor haar toewijding als directeur van het Prins Claus Fonds sinds de oprichting in 1996 tot begin 2011. Haar gedrevenheid, haar kennis van de internationale culturele wereld en haar aanpak hebben het Fonds op de kaart gezet en tot een wereldwijd succes gemaakt. Het bestuur dankt hierbij ook alle medewerkers die zich in het afgelopen jaar weer met groot enthousiasme hebben ingezet.

Foto: Capital Photos

In 2011 verwelkomt het Prins Claus Fonds Christa Meindersma als opvolger van Els van der Plas.

Lilian Gonçalves- Ho Kang You 7


2. Bericht van de Directie Er volgen hier enkele zaken die in 2010 belangrijk waren voor het Prins Claus Fonds. Zo zette het Prins Claus Fonds met het Amsterdams Fonds voor de Kunst een pro gramma van internationale kunst in Amsterdam op. De aftrap was met een tentoon stelling van foto’s van dandy’s uit Congo, die bekend staan als Sapeurs, door fotograaf Daniele Tamagni. De expositie werd erg goed bezocht, alsmede het rand programma waarin een debat over de Congolese Sapeurs werd gevoerd, een Fashion Battle werd gehouden waar Yannick Landu, een Rotterdamse Congolees werd uitgeroepen tot winnaar en tot slot een film werd vertoond in de Amsterdamse Verdieping over Papa Wemba, die zichzelf King of the Sapeurs noemt. Het programma bracht daarnaast Cambodjaanse dans, Rwandese drumsters en de Keniaanse cartoonist en laureaat Gado naar Nederland en was een groot succes qua bezoe kersaantallen en qua aandacht in de pers. Doel was om te laten zien wie het Fonds steunt in verschillende landen, en deze fantastische en getalenteerde mensen in contact te brengen met een gemêleerd publiek uiteenlopend van professionals uit de culturele wereld en jonge geïnteresseerde studenten tot jongeren met een multiculturele achtergrond. Dit is geslaagd, het publiek was gemêleerd en groter dan voorheen bij activiteiten van het Fonds het geval was. Het programma laat niet alleen zien wat het Fonds doet, het toont bovendien een ander en completer beeld van het leven in Cambodja, Rwanda en andere complexe landen en gebieden. In 2010 ging ook de samenwerking met het World Monuments Fund van start. De samenwerking versterkte de expertise, organisatie en outreach van het CER programma. Binnen het gezamenlijk programma werd cultureel erfgoed gered in Bhutan, Haïti en Pakistan. Een bijzonder project was het documenteren van hon derden eeuwenoude rotstekeningen in Noord Pakistan in het gebied waar de Diamer Basha Dam gebouwd wordt, waardoor deze bekende petrogliefen onder water zullen komen te staan. Waar mogelijk werden rotsen met tekeningen behouden en werd er gezorgd voor zo min mogelijk schade. Een cultureel verlies van enorme omvang werd door deze actie beperkt. In 2011 zal worden teruggekeken en geëvalueerd en zullen de leerpunten van de samenwerking met het WMF worden geanalyseerd en geïmplementeerd. Na de tragische aardbeving in Haïti werd door de Samenwerkende Hulp Organisaties (SHO) geld geworven om hulp te kunnen bieden. Voor het eerst zal geld van deze SHO aan culturele noodhulp worden besteed. Door een unieke samenwerking tussen het Prins Claus Fonds, ICCO&Kerk in Actie, Blue Shield en lokale organisaties worden kostbare archieven veilig gesteld en bibliotheken behouden die van essen tieel belang zijn voor wederopbouw van Haïti na de aardbeving. De samenwerking met de Samenwerkende Hulporganisaties is een mijlpaal in de geschiedenis van het Fonds én die van de SHO. Ongeveer 300 internationale experts hebben zich aangemeld als vrijwilliger om lokale medewerkers in Haïti te trainen en te assisteren bij het veiligstellen van de informatie die de papieren documenten bevatten. Door het project komen archieven en bibliotheekcollecties weer beschikbaar voor het publiek, waardoor kinderen en studenten weer kunnen leren en iedereen zijn favoriete boeken weer kan lezen.

8


Cultuur en Conflict blijft een belangrijk thema voor het Fonds. Met de Commonwealth Foundation heeft het Fonds een speciaal fonds voor dit doel gecreëerd. Een oproep voor aanvragen werd gedaan in Zimbabwe, Rwanda, Pakistan en Sri Lanka, waarop 16 interessante aanvragen binnen kwamen. Het Prins Claus Fonds draagt, evenals de Commonwealth Foundation, voor een periode van 3 jaar per jaar 40.000 Euro bij aan dit Fonds. Het thema Cultuur en Conflict was actueel toen de netwerkpartners elkaar ont moetten in Dhaka in Bangladesh. De expositie van netwerkpartner DRIK werd vlak voor de opening op last van de politie gesloten. De foto’s toonden volgens de overheid kritiek op de politie van Bangladesh, die met een speciaal team mensen zonder aanklacht of verdenking kan oppakken en veroordelen. Alle netwerk partners protesteerden mee voor de vrijheid van meningsuiting. Het Prins Claus Fonds ontwikkelde in 2010 een nieuwe website. De website is sinds december 2010 online. Uitgangspunt voor de website is het netwerk en de activi teiten en verhalen van het Fonds en zijn partners centraal te stellen. Een belangrijk onderdeel van de nieuwe website is het feit dat de site het internationale net werk van het Fonds een interactief podium biedt waar men onderling ervaringen kan uitwisselen.

Foto: Najib Nafid

In 2010 werd een medewerker fondsenwerving aangenomen, een nieuwe manager bedrijfsvoering trad aan en het Fonds nam afscheid van zijn eerste directeur.

Els van der Plas 9


Werk van de New Zero Art Space in Myanmar

11


3. Doelstellingen, visie en strategie 3.1 Doelstelling en uitgangspunten De stichting Prins Claus Fonds is opgericht op 6 september 1996 ter gelegenheid van de zeventigste verjaardag van Z.K.H. Prins Claus, als waardering voor zijn inzet op het terrein van internationale samenwerking. Het was zijn overtuiging dat cultuur en ontwikkeling met elkaar verbonden zijn. Tevens was een van zijn gevleugelde uitspraken, naar de woorden van zijn Afrikaanse vriend Ki Zerbo, dat ‘mensen niet ontwikkeld worden maar zichzelf ontwikkelen.’ Het Fonds werkt in navolging van zijn overtuiging. Het Fonds stelt zich ten doel om inzicht in culturen te vergroten, de wissel werking tussen cultuur en ontwikkeling te bevorderen en internationale culturele samenwerking te stimuleren. Het Fonds realiseert in samenwerking met personen en organisaties voornamelijk uit Afrika, Azië, LatijnsAmerika en het Caraïbisch gebied activiteiten die bijdragen aan de positieve wisselwerking tussen cultuur en ontwikkeling. Zoals in de statuten staat beschreven tracht het Prins Claus Fonds zijn doel te bereiken door onder meer: • h et honoreren en waarderen van belangwekkende personen en activiteiten op het gebied van cultuur en ontwikkeling door middel van het uitreiken van de Prins Claus Prijzen; • het bevorderen van de interculturele uitwisseling, waardoor het debat over cultuur en ontwikkeling wordt gestimuleerd; • het documenteren van interessante activiteiten, creatieve uitingen en ideeën op het gebied van cultuur en ontwikkeling, waardoor het debat over cultuur en ontwikkeling kan worden gedocumenteerd en uitgedragen; • het ondersteunen van het creatieve proces om te komen tot culturele producties; • het ondersteunen van netwerkorganisaties, waardoor partnerships worden aangegaan met organisaties die als een spininhetweb in de wereld van cultuur en ontwikkeling functioneren;

12


3.2 Visie, strategie en toekomst Visie en strategie Het Prins Claus Fonds voor cultuur en ontwikkeling is een internationale netwerk organisatie die streeft naar een wereld waarin cultuur erkend wordt als basis behoefte, als een wezenlijk onderdeel van de ontwikkeling van mens en samenlevingen en een essentieel onderdeel van het leven. In de afgelopen 14 jaar heeft het Prins Claus Fonds veel kennis en ervaring opgedaan, vooral dankzij het actieve internationale netwerk van het Fonds op het gebied van cultuur en ontwikkeling. Sinds de oprichting heeft het Prins Claus Fonds ruim 1500 activiteiten gesteund in meer dan 125 landen en 150 Prins Claus Prijzen toegekend in 70 landen. Het netwerk van het Fonds bestaat uit ruim 15.000 personen en organisaties. In samenwerking met deze personen en organisaties heeft het Fonds mogelijkheden gecreëerd voor artistieke expressie, mensen op het culturele wereldtoneel een stem gegeven, co-existentie en begrip gestimuleerd, bedreigd cultureel erfgoed gered en de schepping van schoonheid onder ongunstige omstandigheden gesteund. Het Prins Claus Fonds neemt initiatieven, stimuleert en treedt op als partner in het internationale culturele veld. Via innovatie, interculturele uitwisseling en samenwerking fungeert het Fonds als katalysator en als platform voor cultuur en ontwikkeling. Het Prins Claus Fonds is een internationale netwerkorganisatie die contact heeft met kunstenaars, experts op het gebied van cultuur en ont wikkeling, journalisten en schrijvers, personen die actief zijn in de maatschappelijke arena en vele anderen die zich inzetten voor de doelstellingen en activiteiten van het Fonds. Deze personen geven advies over het beleid, de programma’s en de activiteiten van het Fonds. Het Fonds en zijn netwerk zijn een twee-eenheid. Het Prins Claus Fonds streeft naar werkelijke samenwerking gebaseerd op gelijk waardigheid, het Fonds creëert evenwichtige relaties die niet alleen draaien om een financiële overeenkomst maar ook om inhoud en wederzijds respect en belang. Het Prins Claus Fonds is ambitieus, het positioneert zich als een fonds dat inno vatieve en aansprekende initiatieven neemt en ondersteunt, een Fonds kortom dat er toe doet en een meerwaarde heeft. Het Fonds ondersteunt en initieert niet alleen activiteiten, het Fonds wil meer zijn, een belangrijke en opiniërende speler in het internationale debat over cultuur en ontwikkeling. Het Fonds stimuleert en beïnvloedt de discussie over cultuur en ontwikkeling. Het Fonds functioneert tevens als scout voor bijzondere en prikkelende culturele prestaties en fenomenen. Voorts biedt het Fonds zijn partners de kans zich te profileren op een internationaal podium.

13


Foto door Indiase fotografe en 2008 Prins Claus Laureaat Dayanita Singh Er was een overzichtstentoonstelling van haar werk in Huis Marseille in 2010

15


Cultuur is een basisbehoefte Het Prins Claus Fonds definieert cultuur als een wezenlijke component van ont wikkeling. In de visie van het Fonds moeten mensen in staat zijn zich vrij te uiten en te participeren in een omgeving van culturele creativiteit en diversiteit. Voor veel mensen is dit echter niet mogelijk. Het Prins Claus Fonds zet zich in voor hun behoeften. ‘… voedsel, onderdak, kleding, gezondheid… een gevangene heeft het allemaal… is dat waar we naar streven? ... het enige wat die gevangene niet heeft, is de culturele mogelijkheid om vrij te zijn, om te streven naar het leven dat hij zou willen hebben, en de kwaliteit van leven die hem toekomt…’ Shahidul Alam, directeur Drik, Bangladesh, netwerkpartner organisatie, op de International Culture and Development Conference, Paleis Noordeinde, Den Haag, 28 februari 2009

De overkoepelende visie van het Prins Claus Fonds wordt verwoord door het statement dat cultuur een basisbehoefte is. Deze visie geeft richting aan het beleid en de strategie van het Fonds. Om dit te benadrukken wordt het statement sinds 2009 in alle communicatie geïntegreerd. Cultuur en ontwikkeling Het aandachtsgebied cultuur en ontwikkeling wordt breed gedefinieerd. Het Fonds hanteert een breed en dynamisch cultuurbegrip. Cultuur is steeds in verandering. Cultuur heeft zowel betrekking op de manier waarop mensen hun dagelijks leven inrichten als op waarden en processen van zingeving. Het Fonds is vooral geïnte resseerd in de ontwikkeling van ideeën en idealen en de wijze waarop mensen daar vorm aan geven. Het Fonds is zich ervan bewust dat het begrip ontwikkeling in de westerse benadering een specifieke betekenis heeft gekregen. Voor het Fonds verwijst het begrip ontwikkeling naar economische vooruitgang, technologische vernieuwing en maatschappelijke en culturele verandering. ‘Ontwikkeling kan niet simpelweg worden afgedaan als een streven naar een verhoging van het nationaal inkomen… Werkelijke ontwikkeling veronderstelt dan ook, naast economische groei, een krachtige sociale politiek die in tal van sectoren tot verandering en verbetering leidt. Ontwikkeling is een totaal proces’ Z.K.H. Prins Claus in 1971

Deze processen vormen de achtergrond waartegen de integrale rol van cultuur en de actieve inbreng van cultuurdragers in ontwikkeling wordt gezien. Het Fonds is bovendien van mening dat interculturele uitwisseling essentieel is voor ont wikkeling en om elkaar beter te begrijpen. Culturele uitwisseling is sinds mensen heugenis vanzelfsprekend en noodzakelijk. Internationale culturele uitwisseling levert tenslotte wederzijdse inspiratie op die eenieder in meerdere opzichten verrijkt, zo onderschrijft ook het regeringsrapport ‘Grenzeloze Kunst 2008.’

16


Cultuur doet ideeën en idealen ontstaan die mensen verstandelijk en gevoelsmatig raken en vorm geven aan de maatschappij. Idealiter houdt de ontwikkeling van de mogelijkheden voor culturele expressie en participatie gelijke tred met sociale en economische vooruitgang. Maar helaas blijft culturele ontwikkeling in veel ont wikkelingsregio’s vaak achter vanwege het gebrek aan lokale middelen of vanwege onderdrukkende regimes of situaties, wat schrijnende gevolgen heeft voor de kwaliteit van leven en de sociale cohesie. Toekomstvisie In 2010 is de definitieve versie van de visie voor de toekomst goedgekeurd door het Bestuur. De ontwikkeling van de visie voor de toekomst werd al in 2009 ingezet en diende als leidraad voor het in 2010 gevolgde beleid van het Fonds. De doelstelling van het Fonds is gelijk gebleven maar de visie is aangescherpt. De Toekomstvisie 2011 – 2015 geeft richting aan het te volgen beleid van het Prins Claus Fonds voor de komende jaren. Voor een uitgebreide beschrijving verwijst het Fonds naar het document ‘Vision for the Future 2011- 2015’ dat is op te vragen bij het Prins Claus Fonds. Om de visie voor de toekomst te formuleren werden uitgebreide analyses uitgevoerd en heeft het Prins Claus Fonds getracht een beter beeld te krijgen van wereld wijde culturele behoeften. Om zijn werkwijze en procedures aan te passen en te verbeteren, beoordeelt het Prins Claus Fonds overigens doorlopend zijn activi teiten en beleidslijnen. Punten uit de samenvatting van de Toekomstvisie en implementatie in 2010 Hieronder volgen enkele belangrijke punten uit de Toekomstvisie en wat daarmee in 2010 gedaan is. Ook binnen de bestaande programma’s die voortgezet worden in de toekomst zal het Fonds nieuwe strategieën ontwikkelen passend bij de doelen die geformuleerd zijn in de visie voor de toekomst. Een aantal zaken wordt per programma genoemd bij het volgende subkopje 3.3 over de programma’s. • H et Fonds dient sterkere competenties te ontwikkelen op het gebied van communicatie en networking om de boodschap, ervaringen en opgedane expertise beter over te brengen en met meer mensen te delen. Hiertoe zal het Fonds meer tijd en middelen steken in communicatie en het gebruik van nieuwe technologieën uitbreiden. Aansluitend op het uitbreiden van het gebruik van nieuwe technologieën is in 2010 de nieuwe website van het Prins Claus Fonds online gegaan. De site biedt de partners van het Fonds een digitaal podium en biedt het internationale netwerk van het Fonds een interactief podium waar men onderling ervaringen kan uitwisselen. Ook is het Fonds in 2010 van start gegaan met het gebruik van Facebook en Twitter, in eerste instantie vooral voor het Internationaal Kunstprogramma in Amsterdam.

17


Het doel de boodschap en doelstelling van het Fonds met meer mensen te delen en de partners van het Fonds een podium te bieden werd in 2010 met succes gerealiseerd door het nieuwe Internationale Kunstprogramma in Amsterdam (voor meer informatie zie hoofdstuk 4.5 ‘Activiteiten georganiseerd door het Fonds’) dat het Prins Claus Fonds samen met het Amsterdams Fonds voor de Kunst organiseert. Partners van het Fonds, waaronder excellente kunstenaars en denkers, worden gevraagd naar Amsterdam te komen om lezingen, culturele pro ducties, tentoonstellingen, workshops en optredens te verzorgen. Het publiek in Amsterdam krijgt zo de kans om kennis te maken met bijzondere personen en actuele onderwerpen van over de hele wereld die het belang van cultuur illustreren. De partners van het Fonds breiden op hun beurt hun netwerk en ervaring uit. • V oor de toekomst van het Fonds is het van groot belang een financiële basis te handhaven om op voort te bouwen, het Fonds zal zelfs meer middelen nodig hebben om de doelen zoals deze gesteld worden in de toekomstvisie te ver wezenlijken. Het Fonds zal dus steeds meer energie wijden aan fondsenwerving en aan lobby. Het Fonds zal sterke en innovatieve fondsenwervingstrategieën, partnerschappen en samenwerking ontwikkelen en implementeren. In 2009 werd al een fondsen wervingplan 2009-2014 opgesteld, dat in 2010 is uitgewerkt tot een implementatie plan. Kijk voor meer informatie over de stappen die reeds genomen zijn op het gebied van Fondsenwerving in 2010 bij het hoofdstuk Financiers en fondsen werving op pagina 97. • H et Fonds zal met prioriteitsthema’s gaat werken. Het Fonds stelt in de Toekomstvisie twee thema’s vast; Beauty in Context en Zones of Silence. Daarnaast besloot het Fonds tot een focus op het thema Cultuur en Conflict voor de komende 5 jaar. Hieronder volgt een toelichting op de hiervoor genoemde prioriteitsthema’s van het Fonds. Zones of Silence Zones of Silence zijn gebieden waar culturele expressie ontbreekt. Dit gebrek aan culturele activiteit wordt onder andere veroorzaakt door: uitsluiting en marginalisatie, ontheemding en migratie, oorlog en conflicten, de acties van repressieve lokale groeperingen en nationale overheden, armoede en gebrek aan middelen. De zogenaamde stiltegebieden reiken verder dan geografische grenzen, de term is ook van toepassing op minderheden die weinig steun krijgen, of situaties begrensd door censuur of taboes, situaties waarin ‘amnestie voor cultuur’ nodig is en verhalen of onderwerpen die vergeten of onderbelicht zijn. Het Prins Claus Fonds stelt zich ten doel te helpen bij het creëren van vrijplaatsen door lokaal kansen en een internationaal netwerk en platform voor activiteiten op het gebied van cultuur en ontwikkeling te bieden.

18


Beauty in Context Het Prins Claus Fonds onderzoekt en analyseert samen met zijn netwerk de ver schillende opvattingen en uitingen van schoonheid in samenlevingen overal ter wereld. Het Fonds stimuleert en steunt de schepping van schoonheid in gebieden waar lelijkheid lijkt te triomferen of waar middelen beperkt zijn. Schoonheid geeft de samenleving een gevoel van saamhorigheid, identiteit, succes, trots, doelgerichtheid en hoop. De schepping van schoonheid is inspirerend en de reconstructie van bijvoorbeeld tastbaar cultureel erfgoed kan mensen samen brengen na een oorlog of ramp. Deze inspiratie en cohesie hebben positieve gevolgen voor alle andere aspecten van het leven en zijn essentieel voor het oplossen van conflicten en voor ontwikkeling. Cultuur en Conflict Cultuur en Conflict is een lange termijnfocus voor het Fonds voor de periode van 2011 – 2015. De afgelopen tien jaar heeft het Fonds al een groot aantal activiteiten gesteund met betrekking tot cultuur en conflict. Uit deze ervaringen is gebleken dat er nog meer aandacht moet worden besteed aan cultuur en conflict omdat cultuur van grote betekenis kan zijn in situaties begrensd door conflict of voor het verwerken van trauma ontstaan door conflict. In de programma’s van het Fonds wordt deze speciale focus geconcretiseerd via onderzoeksactiviteiten, culturele reddingsoperaties, publicaties en traumaverwerking en wordt continu de relevantie van projecten beoordeeld met betrekking tot culturele expressie in zowel conflictsituaties als post conflictsituaties. Het Fonds is voornemens om bij de ontwikkeling en implementatie van de focus op cultuur en conflict samen te werken met andere internationale organisaties. Een leerstoel Cultuur en Conflict aan de universiteit van Addis Ababa, Ethiopië, is een mogelijkheid. Het Fonds is in 2010 al een samenwerking aangegaan met bij de Commonwealth Foundation waar een aantal van de met cultuur en conflict verbonden activiteiten ondergebracht zullen worden. Cultuur en conflict is ook nauw verbonden met activiteiten van het Cultural Emergency Response programma van het Fonds. ‘Ook zou ik het begrip schoonheid willen noemen dat terug moet keren, niet alleen voor onze esthetische wensen, maar ook voor ons gezond verstand… Door schoonheid te negeren, negeren we ook onszelf en de ontdekking van de zin van het leven.’ Rustom Bharucha, cultuuractivist en theatercriticus, India, Prince Claus Fund Journal, nr. 2

19


Foto: Najib Nafid

Ook de serie Damaged Genes van kunstenaar Dinh Q. Lê was deel van de tentoonstelling in de Prins Claus Fonds Galerie

20


3.3 De Praktijk: Programma’s van het Prins Claus Fonds Criteria voor ondersteuning Het Prins Claus Fonds selecteert projecten en programma’s op basis van kwaliteit, originaliteit, innovatie, maatschappelijke relevantie en ontwikkelingsrelevantie. Het Fonds stelt voorts prioriteiten voor het eigen beleid en voor het honoreren van verzoeken tot samenwerking. Zo is er een focus op de eerder genoemde thema’s en landen waar het Fonds niet eerder steun verleende, regio’s die gebukt gaan onder politieke instabiliteit, gebieden die lijden onder zware armoede, dáár wil het Fonds meer aandacht geven aan cultuur en ontwikkeling. ‘Cultuur zien als een luxe is gevaarlijk. Uitgaande van de beginselen die ten grondslag liggen aan de oprichting van het Fonds moeten alternatieven voor de mainstream altijd worden gesteund.’ Peter Geschiere, bestuurslid en voorzitter van de Prijzencommissie, Den Haag, op de International Culture and Development Conference, Paleis Noordeinde, Den Haag, 28 februari 2009

Programma’s Het Prins Claus Fonds • geeft met het aanvragenprogramma steun aan innovatieve culturele initiatieven die bijdragen aan ontwikkeling. Zowel organisaties als individuen krijgen steun voor vele vormen van uitwisseling, activiteiten en publicaties; • geeft prijzen voor erkenning van bijzondere prestaties op het gebied van cultuur en ontwikkeling; • redt met het cultureel noodhulpprogramma (CER) cultureel erfgoed dat is beschadigd door mens of natuur; • gaat duurzame relaties aan in het netwerkprogramma gebaseerd op wederzijds respect, gelijkwaardigheid en vertrouwen. Ervaringen worden uitgewisseld en wederzijdse netwerken vergroot; • draagt bij aan het debat over cultuur en ontwikkeling met publicaties en de activiteiten die het Fonds steunt en de activiteiten die het Fonds organiseert waarmee het Fonds meer bekendheid geeft aan zowel de doelstellingen van het Fonds als personen en organisaties die het Fonds steunt. Per programma werden in 2010 de volgende nieuwe operationele doelstellingen en nieuwe werkwijzen geformuleerd in de visie voor de toekomst: De afdeling Aanvragen zal doelgerichte ‘calls for proposal’ doen uitgaan op basis van prioriteitsonderwerpen, -regio’s, -landen en -disciplines. De afdeling zal actief streven naar cofinancieringinitiatieven voor specifieke projecten. Zowel bij huidige als bij voltooide projecten zal in de toekomst grotere nadruk worden gelegd op verbetering van de externe communicatie.

21


Bij het Prins Claus Prijzenprogramma wordt de nadruk op jaarlijkse thema’s beëindigd; de programma-activiteiten vinden voortaan plaats binnen de twee door het Fonds gekozen thema’s en de speciale focus. Mogelijkheden voor speciale Prijzen categorieën, zoals jeugd en innovatie, zullen worden onderzocht. Bij het Netwerkpartnerschap programma zal worden onderzocht hoe partner schappen kunnen worden aangegaan met financieringsorganisaties in de landen en regio’s waar het Fonds actief is. De samenwerking met netwerkpartners zal worden voortgezet om kennis te verspreiden en uitwisseling te bevorderen. Bij het Cultural Emergency Response-programma zal meer worden gecommuniceerd en gelobbyd om andere organisaties en instellingen te wijzen op de noodzaak van het redden van cultureel erfgoed. Daarnaast zullen de mogelijkheden voor preven tieve noodinterventies worden onderzocht die in geval van een voorziene en onmiddellijk dreigende conflictsituatie of natuurramp zouden kunnen worden geïmplementeerd. Het Fonds wil met de eigen activiteiten en publicaties van het Prins Claus Fonds meer draagvlak creëren voor de doelstellingen van het Prins Claus Fonds bij het publiek en het internationale netwerk een podium bieden. Het Fonds zal hiertoe zijn netwerk, informatie en expertise toegankelijk maken, onderzoeksresultaten publiceren, tentoonstellingen, debatten en andere evenementen organiseren. Hierbij zal nauw samengewerkt worden met het communicatieteam om het bereik van het Fonds te optimaliseren. Digitale communicatiemiddelen worden ingezet om een optimale verspreiding van informatie te garanderen.

22


3.4 Evaluatie Evaluatie Om te controleren of het Prins Claus Fonds zijn doelstelling bereikt en hiertoe een juiste strategie en beleid hanteert vindt iedere vijf jaar een evaluatie plaats. Het Fonds last momenten van zelfanalyse en evaluatie in, zoals ook uit gebreid gebeurde om de visie voor de toekomst te kunnen formuleren. Het Prins Claus Fonds werd in 2010 in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken geëvalueerd door Ecorys, een onafhankelijke, externe partij. Het Fonds werd geëvalueerd over de periode van 2005-2009. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken heeft in samenwerking met de Inspectie Ontwikkelingssamenwerking en Beleidsevaluatie van het Ministerie een Programma van Eisen en een inceptierapport opgesteld op basis waarvan de evaluatie van het Prins Claus Fonds is uitgevoerd. De evaluatie wordt in de eerste helft van 2011 afgerond. De uitkomsten van de evaluatie zijn van invloed op de overeenkomst voor een nieuwe subsidieperiode vanaf 2012. De referentiegroep Evaluatie Prins Claus Fonds, die in het leven is geroepen door het Ministerie van Buitenlandse Zaken bestond in 2010 uit: Kitty Zijlmans, hoogleraar kunstgeschiedenis, Universiteit Leiden Maaike de Langen, onafhankelijke consultant (voorzitter) Franck van der Hooft, manager bedrijfsvoering, Prins Claus Fonds (per 1 november 2010 opgevolgd door Alma Ploeger, manager bedrijfsvoering, Prins Claus Fonds) Henri Jorritsma, plv. directeur, Inspectie Ontwikkelingssamenwerking en Beleidsevaluatie, Ministerie van Buitenlandse Zaken André Vaughan, plv. hoofd, Internationaal Cultuurbeleid, Ministerie van Buitenlandse Zaken. (per 16 augustus 2010 opgevolgd door Ida de Kat – van Meurs, plv. hoofd, Internationaal Cultuurbeleid, Ministerie van Buitenlandse Zaken) CBF keur en evaluatie Nationale Postcode Loterij Het Fonds werd in 2010 ook geëvalueerd door de Nationale Postcode Loterij en ontving een goede beoordeling. Het contract werd met vijf jaar verlengd. Ook het CBF legde het Fonds onder de loep en keek of het Fonds nog voldeed aan de criteria. Na een uitvoerig onderzoek bleek dat het Fonds wederom voldeed aan de eisen en een CBF keurmerk verdiende.

23


Fotos: Najib Nafid

Het stuk Khmeropédies werd in Amsterdam opgevoerd door Cambodjaanse dansers in het kader van het Internationaal Kunstprogramma in Amsterdam

24


25


3.5 Uitdagingen en risico’s Hier worden enkele zaken genoemd die een uitdaging voor het Fonds vormen, ook de daarbij horende risico’s worden beschreven. Het versterken van draagvlak voor de waarde van cultuur voor ontwikkeling is van belang voor het Fonds. Hiertoe zal het voor het Fonds meer aandacht moeten gaan besteden aan in kaart brengen van de (maatschappelijke) impact van de activiteiten die het Fonds ondersteunt. Hier ligt een grote uitdaging voor het Fonds, het is niet eenvoudig om dit te meten, het Fonds zal in kwalitatief onder zoek op dit vlak investeren. Het Fonds maakt zich hard voor cultuur in gebieden waar censuur en conflict culturele activiteit bemoeilijken. Doordat het Fonds vooral actief is in deze gebieden wordt in Nederland het werk van het Fonds niet altijd gezien. Een uit daging voor het Fonds is de relevantie van wat het Fonds doet te communiceren zowel in Nederland als in het buitenland. Er wordt hard gewerkt om steeds meer verhalen van het Fonds en zijn partners de wereld in te sturen. De nieuwe website die in 2010 online ging speelt hierin een belangrijke rol. Het Fonds verstuurt ieder jaar meer persberichten en breidt zijn netwerk van perscontacten steeds meer uit. Uitdaging is om de verhalen van het Fonds vanuit meer invalshoeken te belichten en zo ook meer verschillende media aan te spreken. Samenwerking met andere organisaties is van belang om sterker te staan in moeilijke tijden en ook geschikt om nieuwe doelgroepen aan te spreken en het netwerk te vergroten. Dit doet het Fonds dan ook steeds vaker. Een voorbeeld van een samenwerking is het Internationale Kunstprogramma in Amsterdam dat het Fonds samen met het Amsterdams Fonds voor Kunst bracht en dat in 2010 veel positieve aandacht van zowel publiek als pers genereerde. Het programma is toegankelijk voor een groter publiek en heeft daarnaast ook nog een educatieve component. De activiteiten trokken, mede door samenwerking met het Amsterdams Fonds voor de Kunst en andere organisaties zoals MAFB, een groter gemêleerd en jonger publiek dan het Fonds in het verleden gewend was te zien bij zijn activiteiten. Ook het feit dat het Fonds zo de kans heeft de inspirerende verhalen van zijn partners ook in Nederland te delen en het draagvlak voor het belang van cultuur te versterken, maakt het programma zeer waardevol. Het Fonds heeft daarnaast de hoop dat de interculturele uitwisseling ervoor zorgt dat een ander en completer beeld ontstaat van landen waar we maar eenzijdig door de media over geïnfor meerd worden, en dat dit kan bijdragen aan het creëren van meer inzicht en begrip voor andere culturen. Binnen het programma wordt de verdieping actief opgezocht door het organiseren van bijvoorbeeld workshops voor studenten die gegeven worden door de partners van het Fonds die in Nederland zijn. De scouting functie van het Fonds speelt een grote rol bij het samenstellen van het inter nationaal kunstprogramma omdat innovatie een belangrijke factor is van het succes van het programma. Het blijven vinden van nieuwe en verassende onder werpen, ook vanuit Zones of Silence, is dan ook belangrijk. Het scouten en het blijven uitbreiden van het netwerk is hoe dan ook van belang om in contact te komen met de zogenaamde stiltegebieden, een andere uitdaging die het Fonds zichzelf stelt.

26


Andere internationale en nationale charitatieve instellingen hebben door het verlies van middelen steeds minder geld te besteden aan cultuur en ontwikkeling terwijl de vraag naar steun wel groeit en het Prins Claus Fonds bij iedere call for proposal meer aanvragen ontvangt. Om zoveel mogelijk aanvragen te kunnen honoreren bracht het Fonds in 2009 al de gemiddelde steun per activiteit naar beneden. Door het toenemende aantal aanvragen, is het een uitdaging om aanvragers tijdig te informeren of het voorstel in aanmerking komt voor steun. De afdeling aanvragen doet er alles aan om dit te verbeteren. Zo is er na de aanvraagronde in januari 2010 tijdelijk iemand aangesteld om afgewezen voor stellen zo snel mogelijk af te handelen, dit gebeurt in 2011 wederom. Tegelijker tijd verricht het Fonds uitgebreid onderzoek naar projectvoorstellen door advies in te winnen van externe experts. Het Fonds is afhankelijk van hun reacties, maar kan daardoor vertraging oplopen. De procedures worden echter altijd op de juiste wijze gevolgd om te zorgen dat de steun aan de juiste initiatieven wordt gegeven en het risico op verkeerd gebruik van deze steun tot een minimum teruggebracht wordt, en dat is iets dat het Fonds ook van groot belang vindt.

27


3.6 Procedures Het Aanvragenprogramma, het Cultureel Noodhulpprogramma (CER), het Netwerk partnerprogramma en het Prijzenprogramma waarborgen de kwaliteit met gehanteerde procedures, met veel aandacht voor research en externe adviezen. Deze procedures dienen er mede toe verkeerde bestedingen van gelden of misplaatste toekenning van steun te voorkomen. Alle procedures zijn in 2009 en 2010 aangescherpt en herschreven. De voor het publiek relevante procedures zijn in 2010 beschikbaar gemaakt op de nieuwe website van het Prins Claus Fonds. Meer informatie over de specifieke wijzigingen in de procedures is te vinden in de hoofdstukken van de desbetreffende programma’s. De programma’s werken met contracten waarin tussentijdse inhoudelijke en financiële rapportages zijn vast gelegd. Om advies in te winnen werkt het Fonds met een groot netwerk van gewaardeerde internationale adviseurs. Zij geven onder andere second opinions, die een belangrijke rol spelen bij de beoordeling van de aanvragen. Het Netwerk partnerprogramma werkt slechts met partners met wie het Fonds via de andere programma’s een vertrouwensband heeft opgebouwd. Dit blijkt een uitstekende basis voor een waardevolle samenwerking. De procedure voor de selectie van de netwerkpartners is in 2008 aangepast en werkte in 2009 naar tevredenheid. Naast de procedures voor de programma’s Netwerken, Prijzen, Aanvragen en Cultural Emergency Response, heeft het Fonds procedures voor de financiële administratie, organisatie en gedragscodes ontwikkeld die in de Interne Reglementen zijn vastgelegd. In de procedures voor de administratieve organisatie wordt onder meer uit gebreid ingegaan op de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van het Bestuur, de Directie en bureaumedewerkers, de adviesstructuur, de klachtenprocedure en de administratie. Meer details zijn terug te vinden in de verantwoordings verklaring en in het hoofdstuk over de organisatie. De procedures van de programma’s zijn te lezen op www.princeclausfund.org

28


Een activiteit binnen het Street of Culture project in Bolivia dat ondersteund werd door het Prins Claus Fonds

29


4. Programma’s 4.1 Prins Claus Prijzen De Prins Claus Prijzen worden jaarlijks toegekend aan kunstenaars, intellectuelen en culturele organisaties voor hun uitmuntende prestaties op het gebied van cultuur en ontwikkeling en de positieve impact daarvan op de directe omgeving en de maatschappij als geheel. Kwaliteit is een sine qua non voor een Prins Claus Prijs. Het Fonds vraagt personen uit het internationale netwerk om personen of organisaties voor te dragen voor een Prijs. Op deze nominaties volgt diepgaand onderzoek en second opions worden aangevraagd bij de Nederlandse Ambassades en anderen uit het netwerk van het Fonds, werkzaam binnen dezelfde discipline of in hetzelfde land. Op basis van uitgebreide dossiers worden de Prijzen uiteindelijk geselecteerd door de Prins Claus Prijzencommissie en goedgekeurd door het Bestuur van het Fonds. De Grote Prins Claus Prijs van 100.000 Euro wordt jaarlijks uitgereikt in het bijzijn van leden van de Koninklijke Familie en een groot publiek bestaande uit Nederlandse en internationale gasten. In 2010 ging de Grote Prijs naar de Algerijnse uitgever Barzakh Editions. Tien prijzen van 25.000 Euro worden uitgereikt door de Nederlandse Ambassadeurs in de landen waar de laureaten woonachtig zijn. In 2010 gingen deze prijzen naar Decolonizing Architecture Institute in Palestina, Maya Goded in Mexico, Jia Zhang-Ke in China, Gulnara Kasmalieva en Muratbek Djumaliev in Kyrgystan, Kwani Trust in Kenia, Din Q. Lê in Vietnam, Ana Maria Machado in Brazilië, Mehrdad Oskouei in Iran, Yoani Sánchez in Cuba en Aung Zaw in Mynmar/ Thailand. Meer informatie over al deze personen en organisaties is te vinden in dit hoofdstuk. Prins Claus Prijzenprogramma in 2010 In 2010 profileerde het Prins Claus Fonds de Prijzen voor het laatst aan de hand van een jaarthema. Het thema van 2010 was Grenzen van de Realiteit. Het Fonds besteedde speciale aandacht aan bewerking, vervorming en het weergeven van de werkelijkheid. Disciplines als de visuele kunsten en de media speelden hierbij een rol. Met dit thema wilde het Fonds de aandacht vestigen op het werk van kunstenaars, culturele groepen en organisaties die werken aan de randen van de werkelijkheid, vaak in moeilijke of gevaarlijke situaties, die onze aandacht vestigen op andere ervaringen en culturen. Het Prins Claus Fonds wilde die mensen eren die ons andere beelden aanreiken en bijdragen aan nieuwe kennis, meer begrip, empowerment en rechtvaardigheid – allemaal van wezenlijk belang voor lokale en wereldwijde ontwikkeling en stabiliteit.

30


Prins Claus Laureaten uit voorgaande jaren een podium in Nederland In de Prins Claus Fonds Galerie was gedurende de eerste maanden van 2010 een expositie van het werk van de Chinese beeldend kunstenaar en 2009 Prins Claus Laureaat Liang Shaoji te zien. De expositie kreeg veel aandacht in de pers en werd goed bezocht. De jonge Congolese kunstenaar en Prins Claus Laureaat 2009 Sammy Baloji expo seerde van 27 augustus tot 12 september zijn serie Mémoire in Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond in het kader van de viering van de vijftigjarige onafhankelijkheid van de Democratische Republiek Congo. Van Prins Claus Laureaat 2008 Dayanita Singh uit India was voor het eerst in Nederland een overzichtstentoonstelling in Huis Marseille van 4 september tot 21 november. De Zuid-Afrikaanse fotograaf Santu Mofokeng, 2009 Prins Claus Laureaat, had zijn eerste expositie in Nederland in de Prins Claus Fonds Galerie. Cartoonist en Prins Claus Laureaat 2007 Godfrey Mwampembwa alias Gado uit Kenia was op uitnodiging van het Fonds in Nederland en gaf op de middag van 12 oktober een masterclass met Nederlandse cartoonisten en sprak tijdens de avond die in het teken van Humor en Satire stond, in de Verdieping met Raoul Heertje. Hij was daarnaast nog spreker op het symposium van de Veerstichting en bracht een bezoek aan het kantoor van het Fonds. De Vietnamese Prins Claus Laureaat 2010 en beeldende kunstenaar Dinh Q. Lê opende aan de vooravond van de Prins Claus Prijzenceremonie zijn expositie in de Prins Claus Fonds Galerie. Meer follow up Prins Claus Hoofdlaureaat 2009 Simón Vélez bezocht de Shanghai Expo om het gebruik van bamboe in architectuur te stimuleren en bevorderen. Het Fonds financierde het vliegticket van Vélez. Het Fonds draagt graag bij aan het stimuleren van het gebruik van het ecologisch verantwoorde, goedkope en snelgroeiende bouwmateriaal bamboe. 2009 Prins Claus Laureaat Kanak Mani Dixit heeft het Fonds laten weten dat hij de 25.000 Euro die verbonden is aan de Prins Claus Prijs gaat besteden binnen het Film South Asia Festival voor documentaires, waarvan hij voorzitter is. Uitreikingen die plaatsvonden in het buitenland in 2010 Op 16 december 2010 werd de eerste Prins Claus Prijs 2010 uitgereikt aan Kwani Trust, een Keniaans literair fonds, in Nairobi door de Nederlandse Ambassadeur H.E. mevrouw van den Assum. Verder vonden in 2010 de uitreikingen in het buiten land plaats aan Prins Claus Laureaten 2009 Liang Shaoji (China), Desiderio Navarro (Cuba), Sammy Baloji (DR Congo), Jivya Soma Mashe (India), Doual’art (Kameroen), Kanak Mani Dixit (Nepal), IHNCA (Nicaragua) en Santu Mofokeng (Zuid-Afrika). Speciale uitgaven Prins Claus Prijzen 2010 In 2011 werd zoals voorgaande jaren een weer prijzenboekje uitgegeven. In het 2010 boekje was opgenomen: een voorwoord van de Erevoorzitters van het Fonds, een introductie van Lilian Gonçalves- Ho Kang You en Els van der Plas, een artikel over het thema Grenzen van de Realiteit, een stuk getiteld ‘The Never Fixed, the Shades of Meaning’ door Sofiane Hadjadj en Selma Hellal van Barzakh Editions en een, voor iedere 2010 Prins Claus Laureaat op verzoek van het Prins Claus Fonds geschreven, lofschrift.

31


Optreden van Vietnamese +84 Contemporary Dance Group in het Koninklijk Paleis tijdens de prijsuitreiking op 17 december 2010

33


Het Fonds publiceerde daarnaast ook nog in samenwerking met Barzakh Editions de voorpublicatie ‘Nights in my driving mirror’, van de Algerijnse auteur Sid Ahmed Semiane. Dit werd in het Engels, Frans en Arabisch in één publicatie uitgegeven. Dinh Q. Lê liet op verzoek van het Fonds, in een oplage van 500 stuks, een miniatuuruitgave van zijn Siamese tweelingen uit de ‘Damaged Genes’-serie vervaardigen. Uitdagingen Prijzenprogramma In 2010 waren er meer vrouwelijke Laureaten dan in 2009, 5 vrouwen kregen een Prins Claus Prijs en er werden drie organisaties gelauwerd. Er is echter slechts één nieuw land aan de lijst met landen van herkomst van de Laureaten toegevoegd. De Prins Claus Prijzen 2011 worden niet meer, zoals in voorgaande jaren, toe gekend aan de hand van een jaarthema waarnaar onderzoek verricht werd. Vanaf 2011 zijn alle Prijzen gerelateerd aan het algemene aandachtsgebied Cultuur en Ontwikkeling, en de subthema’s, Beauty in Context, Zones of Silence en Cultuur en Conflict. Om ervoor te zorgen dat de Prijzencommissie in 2011 weer elf Laureaten kan selecteren die voldoen aan de kwaliteitsnorm zal het Fonds in 2011 wederom investeren in kwalitatief hoogstaand onderzoek. Door het vertrouwelijke karakter van de procedure om tot de selectie van Laureaten te komen wordt de transparantie enigszins beperkt. Het Prins Claus Fonds maakt de namen van degenen die nomineren niet bekend. De procedure zelf is echter wel transparant, de prijzencommissie is bekend en zeer deskundig (voor de samenstelling van de commissie zie pagina 114) en het juryrapport is openbaar. Na het vertrek van twee van de zeven commissieleden in 2009/2010 is met Rema Hammami een nieuw commissielid toegevoegd, waardoor de prijzencommissie uit 6 personen bestaat. In overleg met het Bestuur van het Fonds, de voorzitter van de prijzencommissie en de leden van de prijzencommissie is besloten dat om budgettaire redenen op dit moment geen ruimte is voor een extra commissielid. Het Bestuur en de Prijzencommissie stellen dat een zeshoofdige commissie volstaat. Peter Geschiere blijft aan als voorzitter. In 2010 bleek het beperkte aantal toegangsplaatsen de organisatie van de ceremonie te compliceren. Het grote aantal belangstellenden voor de Prins Claus Prijzenceremonie kon niet volledig worden bediend. Daarom is er een uitgebreid randprogramma georganiseerd, waarbij alle belangstellenden ook in contact konden komen met de aanwezige internationale genodigden. ‘Most saw in this award a sign for rejoicing. As if, after so many years of being stigmatised and isolated, the award provided evidence that our country could also be a country of energy and creativity, where violence and despair do not reign supreme, where ambition and diversity thrive.’ Barzakh Editions tijdens het dankwoord in het Koninklijk Paleis in Amsterdam op 17 december 2010

34


Presentatie Prins Claus Prijzen 2010, Koninklijk Paleis Amsterdam, 17 december Het Fonds was zeer vereerd en verheugd dat de Presentatie van de Prins Claus Prijzen sinds vijf jaar weer in het Koninklijk Paleis Amsterdam plaatsvond. Bij binnenkomst in de Burgerzaal van het Koninklijk Paleis Amsterdam werd de gasten de digitale animatie South China Sea Pishkun van de Vietnamese kunstenaar en 2010 Prins Claus Laureaat Dinh Q. Lê getoond op drie beeldschermen. Dinh Q. Lê gaf het artistieke gedeelte van de ceremonie vorm aan de hand van het thema Grenzen van de Realiteit. Het programma werd geopend door de Vietnamese zangeres Thi To Phuong Nguyen met een traditioneel Vietnamees lied. Aansluitend sprak voorzitter van het Bestuur Lilian Gonçalves – Ho Kang You een welkomst woord. Staatssecretaris voor Europese Zaken en Ontwikkelingssamenwerking, Ben Knapen, sprak over cultuur en ontwikkeling. Vervolgens werd een film getoond over de 10 Prins Claus Laureaten die een Prijs van 25.000 Euro kregen. Z.K.H. Prins Friso gaf in een toespraak zijn visie op de Grenzen van de Realiteit waarna er een film werd getoond over de Grote Prins Claus Prijs 2010, de Algerijnse uitgeverij Barzakh Editions. Daaropvolgend reikte Z.K.H. Prins Friso de Prijs uit aan de oprichters van Barzakh Editions, Selma Hellal en Sofiane Hadjadj die hun enorme dank hiervoor uitspraken. Het laatste onderdeel van het programma was een optreden door de Vietnamese +84 Contemporary Dance Group. Tot slot sprak directeur Els van der Plas enkele woorden van afscheid omdat ze na veertien jaar directeurschap het Fonds zou verlaten. Ze kreeg een staande ovatie van het publiek. Na afloop van de Presentatie vond een receptie plaats in de Burgerzaal van het Koninklijk Paleis Amsterdam. In totaal waren bij de Prijsuitreiking ongeveer 400 mensen aanwezig. Ongeveer 175 internationale gasten kwamen naar Nederland om het evenement bij te wonen. De zware sneeuwval verhinderde sommige genodigden helaas de ceremonie bij te wonen.

35


Foto: Bevis Fusha

Z.K.H. Prins Friso, Sofiane Hadjadj, H.M. Koningin Beatrix, directeur Els van der Plas, Selma Hellal, bestuursvoorzitter Lilian Gonçalves-Ho-Kang-You, Z.K.H. Prins Constantijn en H.K.H. Prinses Laurentien in het Koninklijk Paleis Amsterdam tijdens de Presentatie van de Prins Claus Prijzen.

36


Bezoek internationale gasten aan Passie voor Perfectie in Nieuwe Kerk Op 16 december waren de internationale gasten uitgenodigd voor een diner in de Nieuwe Kerk waar de tentoonstelling ‘Passie voor Perfectie’ uit de Khalili collectie in een besloten sfeer kon worden bekeken. Professor Khalili kwam op uitnodiging van het Fonds speciaal voor de internationale gasten naar Nederland om de ten toonstelling te introduceren. Het was een avond op een zeer bijzondere locatie in een buitengewone atmosfeer. Professor Khalili stelde hierover: ‘Mensen van over de hele wereld zijn samen in een Christelijke kerk, waar de collectie Islamitische kunst wordt getoond van een Joodse verzamelaar.’ Ernst Veen, directeur van de Nieuwe Kerk, en voorzitter van het Bestuur van het Prins Claus Fonds, Lilian Gonçalves – Ho Kang You, spraken over de tentoonstelling en verwelkomden de internationale gasten. Z.K.H. Prins Friso was hierbij aanwezig. Samenwerking en steun Het Prins Claus Prijzenprogramma werkt intensief samen met de Nederlandse Ambassades in het buitenland. De ambassades geven advies over nominaties en organiseren de uitreiking ter plaatse. Ter gelegenheid van de prijsuitreiking in Amsterdam komen er altijd vele inter nationale gasten naar Nederland. De gezamenlijke vijfsterren hotels in Amsterdam sponsorden het Fonds dit jaar wederom door het verblijf van de gasten mogelijk te maken. De Luxury Hotels of Amsterdam en het Lloyd Hotel & Cultural Embassy zijn gewaardeerde partners in het netwerk van het Fonds. Hotel Okura verzorgde het diner dat volgde op de Prijzenceremonie. 'Literature paves the way to dreams, it opens the door to fantasy and imagination; by so doing, it is probably one of the most powerful tools of freedom.' Barzakh Editions tijdens het dankwoord in het Koninklijk Paleis in Amsterdam op 17 december 2010

37


De Grote Prins Claus Prijs 2010 ging naar Barzakh Editions, Algerije Barzakh Editions is een bijzondere, onafhankelijke uitgeverij die een nieuwe generatie Algerijnse schrijvers een podium biedt en de wereld kennis laat maken met hun ideeën. De uitgeverij werd opgericht in 2000, het jaar dat Algerije kampte met de nasleep van conflicten, een cultureel isolement, een economische crisis en politiek geweld. De naam verwijst naar een overgangsgebied waar mensen onderweg zijn en hun eigen werkelijkheid vergelijken met die van anderen. Veel Algerijnse schrijvers leefden in ballingschap en de achtergebleven auteurs hadden weinig publicatiemogelijkheden (ook omdat er weinig contacten waren met de buurlanden). De meeste Algerijnse literatuur werd gepubliceerd in Frankrijk, Libanon of Egypte. Import van deze literatuur was een kostbare aangelegenheid waar door weinig Algerijnen ermee in aanraking kwamen. Juist in deze moeilijke periode, toen Algerije steeds verder weg leek te zinken in een isolement, slaagde Barzakh Editions erin om ruimte te creëren tussen autoritaire krachten en de sterke Islamitische beweging, die het land in een impasse hield. De twee oprichters en redacteuren Sofiane Hadjadj en Selma Hellal werden gedreven door hun passie voor boeken en hun geloof in het belang van de vrijheid van mening en menings uiting voor de ontwikkeling van hun land. Ze maakten het werk van locale auteurs en schrijvers in ballingschap toegankelijk en betaalbaar. Ze stimuleerden creativi teit en experimenten en publiceerden reeds bekende en nieuwe Algerijnse auteurs. Barzakh Editions heeft Algerijnse stemmen concreet gemaakt, ruimte gecreëerd voor een kritische reflectie op de werkelijkheid in Algerije, talen en culturen met elkaar verbonden en het dreigende isolement van Algerije doorbroken. Om al deze redenen ontvangt Barzakh Editions de Grote Prins Claus Prijs 2010. De overige tien Prins Claus Prijzen 2010 werden toegekend aan Decolonizing Architecture institute (DAi), Palestina Het Decolonizing Architecture Institute is uniek, omdat het zich richt op archi tectuur als een belangrijk instrument in ruimtelijke machtsverhoudingen en con flicten. Het Instituut heeft als doel het potentieel van architectuur op nieuwe manieren te gebruiken, met belangrijke regionale en internationale gevolgen voor burgers, strategen en beleidsmedewerkers. Zo draagt het werk van het Instituut bij aan een nieuwe kijk op stedelijke ordening en innovatieve bouwmethoden. De leden van Decolonizing Architecture worden geëerd vanwege hun vooruitstre vende aanpak van bouwprojecten in voormalige conflictgebieden, hun waardevolle beschouwingen over de toekomst van betwist gebied, hun vraagtekens bij ouder wetse opvattingen over stedelijke ordening in een vrediger wereld, en hun nadruk op de rol van architectuur en beelden in de vormgeving en verandering van de Grenzen van de Realiteit. Maya Goded, Mexico De fotografe Maya Goded (geb. 1967, Mexico City) maakt subtiele beelden van verborgen of buitengesloten gemeenschappen. Haar negen fotoboeken zijn gevoelige studies van het verdriet van de familieleden van vermoorde en misbruikte vrouwen, de omstandigheden van traditionele genezers, en het uithoudingsvermogen dat nodig is om maatschappelijk geaccepteerde schoonheid te bereiken. Godeds afbeeldingen zijn bezield met een ongebruikelijke intimiteit en een oprechte aanwezigheid die voortvloeien uit het langdurige wederzijds vertrouwen tussen 38


Cover van een boek uitgegeven door 2010 Laureaat Barzakh Editions uit Algerije met het werk van de dichter en 2004 Prins Claus Laureaat Mahmoud Darwish

39


Foto: Capital Photos Foto: Capital Photos

Z.K.H. Prins Constantijn en Z.K.H. Prins Friso zijn Erevoorzitters van het Prins Claus Fonds

Selma Hellal en Sofiane Hadjadj hebben de Grote Prins Claus Prijs ontvangen uit handen van Z.K.H. Prins Friso

fotograaf en gefotografeerde. Die band toont zich in de gefotografeerde lichaamstaal die empathie bij de kijker oproept. Ze kijkt naar mensen die leven onder hardvochtige omstandigheden waarin macht en controle een grote rol spelen – zowel sterke mensen wiens weigering om zich aan te passen de bestaande orde bedreigt als kwetsbare mensen wiens levens worden misvormd door maat schappelijke dwang. Maya Goded wordt geëerd voor haar diepgaande intieme fotografie die vooroordelen ondermijnt en ons unieke beelden aanreikt van een relatief onbekende werkelijkheid. Haar foto’s tonen dat wat mensen onderscheidt en verbindt, uitstijgt boven maatschappelijk geconstrueerde grenzen. Jia Zhang-Ke, China De filmmaker Jia Zhang-Ke (geb. 1970, Fenyang) heeft zich losgemaakt van de historische drama’s en politieke idealiseringen van eerdere generaties om een andere realiteit over te dragen. Jia paart humanistisch realisme aan een opvallende esthetiek en een rijke culturele compositie. Hij werkt met lokale mensen en professionele acteurs, dialecten, geluiden ter plekke en improvisatie om zo individuele ervaringen zo realistisch mogelijk uit te beelden. Hij is een meester van het long shot (opname waarin het object klein in beeld is gebracht) dat hij geleidelijk vult met subtiele gebaren en details. Hij legt universele menselijke ervaringen vast en benadrukt de Chinese manier om met tegenslag om te gaan, gebaseerd op diepgevoelde waarden en de rustige waardigheid, zelfbeheersing en inventiviteit van degenen die overleefden. Jia Zhang-Ke wordt geëerd voor de bijzondere esthetische en intellectuele kwaliteiten van zijn werk, voor het maatschappelijke engagement waarmee hij de realiteit van de levens van gewone mensen belicht, voor zijn belangrijke bijdrage aan de lokale culturele identiteit en het vergroten van zelfvertrouwen, en voor zijn creatieve verkenning en verandering van de frontiers of reality. Gulnara Kasmalieva en Muratbek Djumaliev, Kirgizië Gulnara Kasmalieva (geb. 1960, Bishkek) en Muratbek Djumaliev (geb. 1965, Bishkek) zijn culturele voorlopers in Centraal Azië, in veel opzichten een stiltegebied. Hun werk belichaamt de overgang van een diepgewortelde kunsttraditie naar het gebruik van meer hedendaagse talen. Na hun opleiding aan het State College of Fine Art in Kirgizië studeerden ze in Rusland tijdens de perestrojka. Ze keerden terug naar Bishkek waar ze experimenteerden met nieuwe technologieën: hun documentaires en foto’s bevatten niet eerder vertoonde representaties van de overgang naar onafhankelijkheid voor Kirgizië en het effect van de Sovjet erfenis op levens en identiteiten. Gulnara Kasmalieva en Muratbek Djumaliev ontvangen hun prijs voor hun grensoverschrijvende kunstpraktijk, voor hun belangrijke bijdrage aan de hedendaagse cultuur in Centraal Azië, voor de vrijheid en kansen die ze jonge kunstenaars bieden en voor hun originele representaties van de manieren waarop verschillende werkelijkheden elkaar (kunnen) kruisen. Kwani Trust, Kenia Kwani Trust (opgericht in 2003, Kenia) verandert de productie van literatuur in Kenia en Engelstalig Afrika radicaal. Kwani Trust houdt rekening met de economische situatie van lezers ter plekke en produceert daarom ook goedkope pocket boeken en verspreidt literatuur uit andere Afrikaanse landen. De uitgeverij maakt gebruik van nieuwe technologieën en een wereldwijd netwerk om een breder publiek te bereiken en ondersteunt de lokale deelname aan internationale gebeurtenissen. Kwani Trust wordt geëerd voor het bieden van een dynamisch podium aan nieuwe 41


Afrikaanse stemmen en perspectieven, voor zijn progressieve invloed en energieke toewijding aan de ondersteuning van literatuur, en voor het overschrijden van maatschappelijke en culturele grenzen om nieuwe kanten van de werkelijkheid bloot te leggen. Dinh Q. Lê, Vietnam Beeldend kunstenaar Dinh Q. Lê (geb. 1968, Ha-Tien) is medeoprichter van twee transformatieve instellingen voor Vietnamese kunstenaars. De Vietnamese Foundation for the Arts in Los Angeles bestrijdt het isolement van kunstenaars door middel van uitwisselingen en samenwerking. En Sàn Art, de eerste onafhankelijke non-profit galerie in Ho Chi Minhstad, organiseert lokale en internationale tentoon stellingen, lezingen, discussies, projecten en biedt kunstenaars onderdak, een leeszaal en mogelijkheden om te netwerken. Dinh Q. Lê groeide op in Vietnam tijdens de Vietnamoorlog; op tienjarige leeftijd emigreerde hij naar de VS. Hij studeerde daar en werd kunstenaar, omgeven door de westerse interpretaties van zijn moederland in de media en Hollywood films. Hij ontwikkelde een nieuwe complexe kunsttechniek: een combinatie van traditionele Vietnamese ambachtskunst en verschillende tradities, geschiedenissen en moderniteiten. Deze ‘surrealistische geheugenlandschappen’ zijn een dramatisch portret van de schizofrene werkelijk heden van ballingen en migranten. De Prins Claus Prijs eert Dinh Q. Lê voor zijn krachtige creatieve werk dat verschillende constructies van de werkelijkheid onderzoekt, voor de inspiratie en praktische kansen die hij jonge kunstenaars biedt, en voor zijn ondersteuning van de vrije meningsvorming en hedendaagse visuele uitingsvormen te midden van onverschilligheid en vijandigheid. Ana Maria Machado, Brazilië Ana Maria Machado (geb. 1941, Rio de Janeiro) schrijft boeiende kinderverhalen over vooroordelen en mensenrechten. Ze ontwikkelde haar passie voor het ver tellen van verhalen tijdens haar jeugd op het traditionele platteland, studeerde letteren en werd daarna beeldend kunstenaar en curator. Tijdens de dictatuur werd ze gearresteerd en daarna verbannen. Ze promoveerde in de taalkunde en semiotiek, doceerde en werkte als journalist. Ze is de auteur van meer dan 100 boeken, die in 11 talen zijn vertaald, en eigenaar van de eerste kinderboekhandel in Brazilië. Machado onderzoekt het historische geheugen van Brazilië en spreekt kinderen aan door historische gebeurtenissen te vermengen met het dagelijks leven. Machado is wijs op een niet pretentieuze manier; haar verhalen tonen begrip voor de verschillen tussen mensen, moed ondanks tirannie en respect voor anderen, en benadrukken genoegen en levensvreugde. Ana Maria Machado wordt geëerd voor haar bijzondere kinderboeken, die de werkelijkheid onthullen aan jongeren en belangrijke menselijke waarden overbrengen aan ontvankelijke hoofden en harten. Ze heeft ook bijgedragen aan de erkenning van het belang van jeugd literatuur voor het ontwikkelen van wereldbeelden. Mehrdad Oskouei, Iran De films van de onafhankelijke filmmaker Mehrdad Oskouei (geb. 1969, Teheran) dringen door in ondergeschikte delen van de Iraanse samenleving, brengen onbekende perspectieven voor het voetlicht, weerleggen vooroordelen en interpreteren de levens en ervaringen van mensen op een unieke manier. Na een studie aan de kunstacademie in Teheran, theaterwerk en korte films maakt Oskouei nu realistische rapportages. Zijn hybride filmische taal is documentair, poëtisch en dramatisch en stelt hem in staat om de gelaagde Iraanse werkelijkheid weer te geven. 42


Foto: Najib Nafid

Foto door 2010 Prins Claus Laureaat Decolonizing Architecte uit de Palestijnse gebieden

43


Courtesy: BizArt Foto: Capital Photos

Uitreiking van de 2010 Prins Claus Prijs aan fotografe Maya Goded in Mexico

Uitreiking van de 2010 Prins Claus Prijs aan Gulnara Kasmalieva en Muratbek Djumaliev in Kirgizië

Oskouei heeft een grote passie voor het belang van films voor maatschappelijke ontwikkelingen en heeft de Short Film Society opgericht die workshops organiseert om jonge filmmakers te stimuleren. Mehrdad Oskouei wordt geëerd voor zijn ontroerende, informatieve en indringende films die tot stand komen onder moeilijke omstandigheden en die een uiting zijn van zijn oprechte betrok kenheid bij mensen en zijn toewijding aan een zuivere weergave van hun levens. Oskouei wil er vooroordelen mee slechten en er sociale rechtvaardigheid door bevorderen. Yoani Sánchez, Cuba Yoani Sánchez (geb. 1975, Havana) is een voorloper in het gebruik van sociale media voor het doorbreken van opgelegde grenzen. Ze promoveerde in de filologie en wijdt zich nu aan de mogelijkheden die ICT biedt voor maatschappelijke veranderingen en het beïnvloeden van de publieke opinie. Yoani Sánchez is webmaster, columnist en redacteur van Desde Cuba, een online nieuwsportaal. In 2007 begon ze een blog, Generation Y, een gevolg van haar vastbeslotenheid om de beschikbaarheid van informatie te vergroten en zich uit te spreken ongeacht het gevaar dat daaraan is verbonden. Regelmatig bevatten haar blogs pittig commentaar op haar dagelijkse omgeving. Ze richt zich niet op de wereldpolitiek, maar geeft haar subjectieve mening over de praktische problemen in het dagelijks leven van mensen. Sánchez kan elk moment gearresteerd worden vanwege haar clandestiene werk in een omgeving die bol staat van strikte controle en censuur. Yoani Sánchez wordt geëerd, omdat haar blog de wereld in staat stelt kennis te nemen van de dagelijkse realiteit in Cuba, omdat haar inspirerende en moedige voorbeeld tot zwijgen gebrachte mensen een stem geeft en omdat ze het grote belang van ICT voor maatschappelijke verandering en ontwikkeling aantoont. Aung Zaw, Birma /Thailand Aung Zaw (geb. 1968) is de oprichter en directeur van The Irrawaddy, de betrouw baarste bron van informatie over de werkelijke situatie in Birma. Hij was actief in de studentenpolitiek: in 1987 zette hij een illegaal netwerk op om het verzet tegen het autoritaire bewind te organiseren. Hij werd een aantal keren gearres teerd en gemarteld tijdens verhoren. Na de machtsovername van de militairen in 1988 ging hij in ballingschap in Thailand. Volgens Aug Zaw is het van groot belang dat de communicatie tussen Birma en de wereld open blijft. Hij richtte daartoe de Burma Information Group die mensenrechtenschendingen in kaart brengt, vecht voor democratie, en internationale kranten en mensenrechtenorganisaties van informatie voorziet. Aung Zaw wordt geëerd voor zijn actieve toewijding aan het ideaal van een democratische regering in Birma, voor het blootleggen van een werkelijkheid die de machthebbers willen verbergen, voor het verspreiden van ideeën en het bevorderen van de beschikbaarheid van informatie, en voor zijn inspirerende rol in het overschrijden van politieke grenzen die met geweld in stand worden gehouden.

45


In Memoriam Het Prins Claus Fonds heeft in 2010 tot groot verdriet van de medewerkers van het Fonds afscheid moeten nemen van drie bijzondere vooraanstaande personen die baanbrekend werk hebben verricht in het internationale culturele veld. Het Prins Claus Fonds heeft intensief samengewerkt met deze vrienden en zal hen blijven missen. Virginia Pérez-Ratton (1950-2010) De Costa Ricaanse curator en beeldende kunst activist Virginia Pérez-Ratton ontving in 2002 een Prins Claus Prijs voor haar noemenswaardige bijdrage aan de visuele cultuur, niet alleen in haar eigen land, maar in heel Centraal- en Zuid-Amerika en ver daar buiten. Ze was de eerste directeur van het Contemporary Art and Design Museum in San José (1994-98) en werd gehuldigd als Cultureel Persoon van het Jaar (1995) in Costa Rica voor haar energieke leiderschap en visie. In 1998 stichtte ze TEOR/éTica, dat een onafhankelijke galerie, een onder zoekscentrum en een kritisch tijdschrift behelst. Onder haar belangrijkste curatoriale projecten waren Mesotica 11 en de biënnales van Saõ Paulo, Lima, Venetië en Cunca. Ze schreef en publiceerde veelvuldig, droeg bij aan internationaal debat, was onderdeel van jury’s, waaronder de Biënnale van Venetië in 2001, en was een hooggewaardeerd lid van de Prins Claus Prijzencommissie(2006-2008). Virginia Pérez-Ratton was een initiator en een dynamische invloed op kunst en cultuur wereldwijd. Selma Al-Radi (1939-2010) Archeoloog en cultureel rolmodel Selma Al-Radi bestreed vurig het tegengaan van de vernietiging en plundering van cultureel erfgoed en vervulde een gidsrol in het Cultural Emergency Response programma van het Fonds. De geboren Irakese ontdekte archeologisch belangrijke locaties in vele landen in het Midden Oosten, waaronder Syrië, Turkije, Libanon, Koeweit, Egypte en Jemen. Ze was als archeologe verbonden aan het Irak Museum in Bagdad, assistent professor Culturele Studies aan de American University in Beiroet, consulent bij het Antiquiteiten Departement in Jemen en instrumenteel bij het stichten van het Nationaal Museum in Sana’a. Haar sublieme restauratie van de Amiriya Madrasa in Rada’a leverde haar internationale roem op. In 2004 ontving ze Jemen’s Presidentiële Cultuur Medaille en in 2007 de Aga Khan Award voor Architectuur. Selma Al-Radi was een zeer gewaardeerd lid van de Prins Claus Prijzencommissie (2006-2007) en laat een belangrijke erfenis achter voor de wereld van cultuur en ontwikkeling. Carlos Monsivaís (1938-2010) Schrijver en leidend publiek intellectueel Carlos Monsivaís ontving in 1998 een Prins Claus Prijs als erkenning voor zijn grote bijdrage aan het discours over cultuur en politiek in en buiten Mexico. De productieve schrijver gebruikte intellectuele en ethische analyse gecombineerd met scherpe kritiek en subtiele toepassing van ironie, en legt daarmee de recente en huidige Mexicaanse maatschappij bloot. Zijn uitdagende visie op onderwerpen zo divers als cultureel gedrag, klassenstrijd, studenten opstand, de aardbeving van 1985, muziek, brieven schrijven, de Zapatistas, cinematografie, politieke cartoons, religie, AIDS, literatuur en voetbal, werden wijdverspreid gepubliceerd in krantencolumns, populaire artikelen en academische essays, en zelfs op radio en TV. Zijn werk bevat de epische kronieken Días de guardar (Dagen van observatie) en Escenas de pudor y liviandad (Scenes van beschaamdheid en verlichting), boeken als Entrada libre (Toegang Gratis: Kronieken van een zelf regulerende maatschappij), satirische parabelen, bloemlezingen en biografieën. Als gepassioneerd voorstander van democratie en culturele openheid, is zijn werk een rudimentaire bron van inspiratie voor cultuur en ont wikkeling.

46


4.2 Aanvragenprogramma Met het Aanvragenprogramma steunt het Prins Claus Fonds een scala aan activiteiten zoals artistieke producties, conferenties, festivals, concerten en installaties binnen uiteenlopende disciplines op basis van aanvragen van derden. Het programma heeft ook een apart reisbudget voor internationale reizen van kunstenaars en intellectuelen. Het Fonds gelooft dat de inter culturele uitwisseling van intellectuelen en kunstenaars bijdraagt aan wederzijds begrip en positieve veranderingen in een maatschappij. Toename van aanvragen Het aantal projectaanvragen dat het Fonds in 2010 heeft ontvangen, is wederom gegroeid in vergelijking met voorgaande jaren. De reputatie van het Fonds leidt ertoe dat een toenemend aantal mensen het Fonds op eigen kracht ontdekt, bij voorbeeld via de website of het netwerk van het Fonds. Daarnaast hangt de toe name samen met de gevolgen van de wereldwijde economische crisis en het feit dat andere internationale fondsen minder financiële middelen tot hun beschikking hebben voor cultuur. De kwaliteit van de voorstellen is de laatste jaren sterk verbeterd, waardoor er soms lastige keuzes gemaakt moeten worden. Het Fonds probeert zoveel mogelijk mensen kansen te geven. Hiertoe is het gemiddelde budget per activiteit naar beneden gebracht. In 2010 steunde het Fonds rond de 120 activiteiten binnen het aanvragenprogramma. In 2010 heeft het Fonds met slechts één aanvraagronde ongeveer 1.000 officiële aanvragen, concepten en informatieverzoeken ontvangen. Dat betekent dat het aantal aanvragen en informatieverzoeken per aanvraagronde is toegenomen in ver gelijking met voorgaande rondes. Omdat het Fonds tijdens de aanvraagronde in januari zoveel voorstellen heeft ontvangen en tevens over beperkte financiële middelen beschikt om deze te honoreren, is er besloten om de tweede ronde in juli te laten vervallen. Het Fonds hoopte hiermee de aanvragenstroom te beperken en de kwaliteit van de interne verwerking van de aanvragen te waarborgen. Speciale aandacht voor Cultuur en Conflict In plaats van een algemene aanvraagronde in juli heeft het Fonds in lijn met de Toe komstvisie en in samenwerking met de Commonwealth Foundation, wel een speciale aanvraagronde georganiseerd rondom het thema Cultuur en Conflict. Een beperkt aantal organisaties dat zich bezighoudt met dit thema en die gevestigd zijn in Sri Lanka, Zimbabwe, Rwanda en Pakistan, zijn door het Fonds uitgenodigd om een aanvraag in te dienen. Het Fonds is verrast door de hoge kwaliteit van de aan vragen die zijn ingezonden. Zowel het Fonds als de Commonwealth Foundation heeft de aanvragen beoordeeld en als resultaat zal begin 2011 in elk land één project ondersteund worden. Meer thema’s In 2010 heeft het Fonds een toekomstvisie opgesteld waarin het beleid van de komende vijf jaar uiteen is gezet. De twee leidende thema’s waar het Fonds zich op gaat toeleggen zijn Zones of Silence en Beauty in Context. Daarnaast wordt speciale aandacht besteed aan het thema Cultuur en Conflict. In lijn met deze visie heeft de afdeling Aanvragen zich het afgelopen jaar op deze thema’s gericht.

47


Het Prins Claus Fonds ondersteunde in 2010 het behoud van een collectie traditionele Mongoolse kostuums

48


Courtesy : Washko Ink

49


Uitdagingen Aanvragenprogramma Het ondersteunen van projecten en personen in Zones of Silence en conflict gebieden brengt risico’s met zich mee; gesteunde mensen kunnen worden bedreigd of de overmaking van geld kan problemen veroorzaken. Toch wil het Fonds daar blijven werken omdat het Fonds er zoveel kan betekenen en steun in deze gebieden het hardst nodig is. Om verdere risico’s te beperken hanteert het Fonds een nauwgezette procedure waarin strikte controle wordt gehouden op de con tracten, de tussen- en eindrapportage en de financiële verslaglegging. Daarbij onderhoudt het Fonds regelmatig contact met de contractpartner. Ook is de systematiek rondom betalingen erop geënt zo veilig mogelijk te werk te gaan en transacties nauwlettend te volgen. De afdeling Aanvragen heeft ook in 2010 ingezet op het verbeteren van zowel de interne als de externe communicatie van projecten. De uiteindelijke resultaten van ondersteunde activiteiten worden binnen de organisatie gedeeld door presentaties te organiseren. Voor de externe communicatie werd maandelijks een project gekozen als het ‘project van de maand’. Ook werd er meer contact met de projectpartners gezocht om aantrekkelijk beeldmateriaal te verkrijgen voor communicatiedoeleinden. Doel blijft meer aandacht voor ondersteunde activi teiten te genereren. In 2010 hebben enkele ondersteunde projecten speciale aandacht gekregen in de Nederlandse media door het nieuwe programma ‘Internationale Kunst in Amsterdam’. Het Fonds stelt zich ten doel om in 2011 nog meer aandacht te genereren voor ondersteunde activiteiten. Door de diversiteit aan activiteiten die het Fonds ondersteunt, loopt de inhoudelijke en financiële verslaglegging van ondersteunde projecten uiteen. Daardoor kan er teveel tijd verloren gaan aan het achterhalen van informatie om de rapportage te verbeteren. Daartoe heeft de afdeling het rapportageformulier aangepast, door nog duidelijker uiteen te zetten welke informatie het Fonds nodig heeft voor het afronden van het rapport. Bovendien heeft het Fonds een aantal vragen geformuleerd, waarvan de antwoorden als duidelijke indicatoren gebruikt kunnen worden bij het evalueren van projecten. Het meten van impact van de activiteiten blijft een aandachtspunt voor de komende jaren. De verbetering van de interne verwerking van de grote stroom projectaanvragen is het afgelopen jaar verder doorgezet. Om de verwerking voorspoediger te laten verlopen, heeft de afdeling op basis van eerdere ervaringen het aanvraagformulier verbeterd. Door de nieuwe website bestaat er nu ook de mogelijkheid om een aan vraag online in te vullen. Hiermee hoopt de afdeling in de toekomst tijd te besparen bij het behandelen van de enorme hoeveelheid aanvragen. Gezien het toenemende aantal aanvragen en informatieverzoeken, is het soms moeilijk om de aanvrager tijdig te informeren of het voorstel in aanmerking komt voor steun. De afdeling doet er alles aan om dit te verbeteren. Zo is er na de aanvraagronde in januari tijdelijk iemand aangesteld om afgewezen voorstellen zo snel mogelijk af te handelen. Het Fonds verricht uitgebreid onderzoek naar projectvoorstellen door advies in te winnen van externe experts. Door het netwerk van het Fonds constant te vernieuwen op het gebied van discipline, onderwerp en geografische keuze, hoopt het Fonds vertraging in dit onderzoek en het overvragen van mensen zoveel mogelijk te beperken.

50


Voorbeelden van activiteiten ondersteund in 2010 The Post Office, een theaterproductie brengt de Filippijnen en India samen De Post Office is een aangrijpende interculturele voorstelling, zowel inhoudelijk als in de totstandkoming ervan. Het stuk brengt stijlen uit twee verschillende landen bij elkaar, uit de Filippijnen en India. Het toneelstuk, oorspronkelijk geschreven door Rabindranath Tagore, is bewerkt door Rody Vera en Rustom Bharucha en draait om de zoektocht naar geluk van een kind dat in slechte gezond heid verkeert. Opgericht in 1967, de Philippine Educational Theater Association (PETA) is een organisatie van creatieve kunstenaars en docenten die ernaar streven uitmuntend werk te verrichten en zich inzetten voor de empowerment van mensen en de Filippijnse samenleving. Een samenwerking met India zoals plaats vond voor dit toneelstuk is vrij ongebruikelijk. De totstandbrenging van een nieuwe versie van The Post Office is een cruciale stap richting het in stand houden van het belang van kunst. Via de schoonheid van de uitvoering en de muziek, maar ook door de pure weerklank en emotionele kracht die kunst kan genereren, verkent het toneelstuk de rol die cultuur speelt in conflict onderhandeling. Het Prins Claus Fonds steunde de productie van het toneelstuk met 18.050 Euro. ‘In deze samenwerking zagen Rustom Bharucha en ik de kans om synergie te bewerkstelligen tussen de artistieke visie van de grote Indiase toneelschrijver en visionair Rabindranath Tagore en het Filippijnse culturele milieu, door een Aziatisch, zowel Indiaas als Filippijns scenario te maken’. Lutgardo Labad van de Philippine Educational Theater Association over theaterstuk The Post Office.

Internationaal Fotofestival in Addis Ababa Het Addis Fotofestival 2010, dat van 7 mei tot en met 11 december 2010 plaats vond, is het eerste internationale fotografie festival in Addis Ababa dat een dialoog creëert tussen fotografen uit Afrika en uit de Afrikaanse diaspora door middel van verschillende evenementen en workshops. Deel van het Addis Foto Fest 2010 zijn tentoonstellingen, filmvoorstellingen, workshops en discussies die de aandacht vestigen op bekende en opkomende internationale fotografen, terwijl tegelijkertijd hedendaagse talenten van het Afrikaanse continent naar voren worden gebracht. Deze activiteiten bieden onder meer een kans om de deelnemers en het algemene publiek inzicht te geven in de verschillende manieren waarop een beeld van Afrika wordt geprojecteerd, geïnterpreteerd en onderhandeld. Het Prins Claus Fonds steunde het festival met 24.500 Euro.

51


Tentoonstelling tijdens het eerste Addis Fotofestival in 2010 in Addis Ababa dat steun kreeg van het Prins Claus Fonds

‘Ik realiseerde me dat de kracht van beelden van enorme invloed is geweest op onze opvattingen en ook misvattingen, over Afrika en haar Diaspora…. Het belangrijkste doel was om een nieuwe dialoog aan te wakkeren over de beeldvorming van het continent’ Aïda Muluneh Mangstu, directeur van het eerste internationale fotofestival in Addis Abeba.

52


Videokunst, Mecha over het populaire Tejo spel Begin 2010 begon videokunstenaar Miguel Angel Rios te filmen voor zijn video installatie Mecha over het Colombiaanse Tejo spel. Het spel is buiten Colombia vrijwel onbekend, maar werd binnen Colombia in 2000 verheven tot nationale sport. In het verlengde van zijn interesse in populaire videospellen werd Rios in Colombia gefascineerd door het spel. Tejo is een spel waarin spelers metalen schijven gooien op een vierkant veld dat is bedekt met een laag natte modder. Bovenop de modder liggen roze detonators met een laagje kruit erop die exploderen als ze geraakt worden door een schijf. Het idee achter het spel is in feite gebaseerd op de werking van een vuurwapen, maar dan net andersom. In dit spel ziet Rios een belichaming van schoonheid (de sportieve vaardigheden) en geweld (de explosies). De kunste naar gebruikt de regels van het spel als uitgangspunt om de verschillende doelen vanuit verschillende hoeken te filmen en het spel te volgen terwijl de explosies steeds sneller op elkaar volgen. De meerwaarde van Rios’ benadering ligt in het feit dat hij het traditionele spel uit verschillende invalshoeken belicht, dat meteen ook metaforen voor de sociaal-culturele situatie in Colombia oplevert. Zo is het Tejo spel een prachtige metafoor voor het verschil tussen wat menselijk gedrag lijkt te zijn en wat het eigenlijk is. Hoewel de Tejo spelers maar een spelletje lijken te spelen, levert het gebruik van geweren en explosies impliciet commentaar op de mate van geweld waaraan mensen in hun dagelijks leven gewend zijn geraakt. In Tejo heeft Rios een innovatieve manier gevonden om zijn kritiek te verbeelden op al het geweld dat zich dagelijks in de Colombiaanse samenleving afspeelt. Het Prins Claus Fonds steunde de productie van de installatie met 16.000 Euro. Unieke kostuumcollectie van Mongoolse nomaden behouden De unieke kostuumcollectie van het Nationaal Museum in Mongolië dreigt te ver dwijnen. Het Nationaal Museum richt zich op het behouden en documenteren van de collectie, onder meer door presentatie in de tentoonstelling en de publicatie van een catalogus. Deze traditionele kostuums vormen een representatie van de uniciteit van de leefstijl en tradities van Mongoolse nomaden. Ondanks het feit dat eerdere pogingen vanuit de overheid om de populatie te homogeniseren en een eenduidige identiteit te creëren een moeilijke opgave bleek gezien de ongeveer 20 etnische groepen in Mongolië, en dat op hetzelfde moment de noma dische manier van leven van de bevolking het behoud van materieel cultureel erfgoed niet vergemakkelijkte, maakt dit project het mogelijk om het onvervang bare Mongoolse culturele erfgoed te bewaken. De bewaring en documentatie van de kostuumcollectie staat centraal in de bijdrage aan een culturele dialoog over het cultureel erfgoed en de identiteit van Mongolië, zowel op nationaal als op internationaal niveau. Het laat zien dat er in feite veel verschillen bestaan binnen Mongolië en de bewustwording van deze verschillen is van belang voor de historische herinnering aan de Mongoolse culturele ontwikkeling. Het Prins Claus Fonds steunde de verbetering van de tentoonstelling en de publicatie van de catalogus met 20.500 Euro.

53


The Peace Project: voetballen, kanoën, racen, dansen en zingen brengt mensen bijeen Het schiereiland Bakassi is in het recente verleden een betwist gebied tussen Nigeria en Kameroen geweest. Ondanks het feit dat via een officiële diplomatie het geschil is beslecht en er veiligheidsmaatregelen zijn genomen, leven de bewoners met verschillende achtergronden in een sfeer van achterdocht, spanning en soms zelfs geweld. Het Prins Claus Fonds steunde de organisatie Africaphonie voor The Peace Project, een reeks activiteiten van onder andere voetbalwedstrijden, kano racen, dans en koor. Door middel van deze culturele activiteiten heeft het project bewoners met verschillende achtergronden bij elkaar gebracht en ver trouwen teruggebracht tussen gemeenschappen die voorheen met elkaar in strijd waren. Als resultaat zijn nieuwe activiteiten gepland om banden te versterken en vertrouwen op te bouwen, in het bijzonder tussen de jongere generaties, met een vreedzame en gedeelde toekomst als vooruitzicht. Het Prins Claus Fonds steunde het project met 24.000 Euro. Internationaal Reisprogramma Onderdeel van het aanvragenprogramma is een ticketbudget. Dit budget brengt personen uit het culturele veld de mogelijkheid om te reizen en zo ervaringen op te doen, te delen en hun netwerk en expertise uit te breiden. Zij die leven in landen waar financiële middelen beperkt zijn komen in aanmerking voor het budget, zij krijgen reiskosten vergoed om zo aanwezig te kunnen zijn bij belangrijke gebeur tenissen die elders plaatsvinden. Het Prins Claus Fonds verschafte 41 tickets voor een totaalbedrag van 80.879 Euro. Het ticket budget bevordert intercul turele uitwisseling, bij voorkeur tussen ontwikkelingslanden onderling. Het stimuleert de wederzijdse uitwisseling van ervaringen en ideeën. Speciale aan dacht werd besteed aan jonge opkomende artiesten, curators en vertegen woordigers uit het culturele veld die het meest kunnen profiteren van de ervaring. Het Fonds maakte gebruik van de aanwezigheid van personen in bepaalde landen, op bepaalde locaties of evenementen door hen te laten scouten en het netwerk van het Fonds uit te breiden of door hen te laten rapporteren over een door hen bijgewoond, door het Fonds gesteund, evenement. In 2010 zijn belangrijke verbeteringen aangebracht in de eisen die gesteld worden aan de wijze van verslaglegging om meer gedetailleerde informatie te verkrijgen over de impact die de uitwisseling heeft gehad op het professionele leven van diegenen die profiteerden en hoe dat op zijn beurt heeft bijgedragen aan de (culturele) ontwikkeling in hun landen. Een voorbeeld van een activiteit gesteund binnen het ticketbudget volgt. Nemesio Berrio Guerrero reist naar Senegal voor een workshop Afrikaanse diaspora In 2010 heeft de Colombiaanse organisatie Más Arte Acción Más de jonge danser en choreograaf Nemecio Berrio gevraagd deel te nemen aan een drie maanden durende workshop Afrikaanse diaspora in Senegal aan de dansschool Ecole des Sables van Jant-Bi, voormalig netwerkpartner van het Prins Claus Fonds. Nemesio keerde terug met ervaringen die hij weer deelde in twee afgelegen gemeenschappen, Jovi en Coqui, in de kuststreek van Colombia. Hij gaf leiding aan workshops met universitaire studenten die kennis maakten met nieuwe technieken en ideeën en die uiteindelijk zijn werk presenteerden in een afgeladen zaal in het vermaarde culturele centrum Casa Tres Patios. In samenwerking met de Red de Emprendedores Bavaria werd zijn presentatie live op internet uitgezonden zodat meer dan drie honderd mensen mee konden kijken en konden participeren door vragen te stellen aan het panel. 54


Danser Nemecio Berrio Guerrero tijdens zijn workshop in Senegal bij dansschool Jant-Bi

‘Het contact tussen de dansers werd een belangrijke activiteit waardoor we onze volksdansen, hun oorsprong en hun ontwikkeling tot de dag van vandaag konden ontdekken, herkennen en uitwisselen.’ Danser Nemesio Berrio Guerrero over zijn ervaringen bij dansschool Ecole des Sables van Jant-Bi in Senegal.

55


Foto: Mette Gratama van Andel

Een vergadering van de netwerkpartners vond plaats in Bangladesh in 2010, hier een foto van een verzameling posters aldaar

56


4.3 Het netwerkpartnerschap programma Een open uitwisseling, gebaseerd op respect en vertrouwen en met gunstige resultaten voor beide partijen, dat is het uitgangspunt van het Prins Claus Fonds Netwerkpartner programma. Elk jaar nodigt het Fonds twee culturele organisaties met hun eigen bestaande netwerken in Azië, Afrika, Latijns-Amerika en het Caribische gebied uit om voor drie jaar netwerkpartner te worden. De partners en het Fonds bouwen een relatie op door samen aan vernieuwende activiteiten te werken, door advies, inspiratie en steun te bieden en de ervaringen van hun netwerken te delen. Thema’s Zones of Silence en Cultuur en Conflict gereflecteerd in nieuwe netwerkpartnerschappen De twee nieuwe netwerkpartnerschappen die in 2010 aangegaan zijn sluiten aan bij de belangrijkste aandachtsgebieden van het Prins Claus Fonds: Zones of Silence en Cultuur en Conflict. Het eerste netwerkpartnerschap werd aangegaan met de Southasia Trust (SaT) uit Kathmandu in Nepal. Zoals de naam al zegt, is SaT gevestigd en actief in zuidelijk Azië, een gebied dat momenteel als zeer gewelddadig wordt beschouwd. Een vreedzamer toekomst voor zuidelijk Azië is haalbaar als er vrede en stabiliteit komt in de verschillende landen in het gebied. Om dat te bereiken moeten de Zuid-Aziaten de gezamenlijke geschiedenis van hun streek en diens bewoners van voor de partitie in 1947 leren kennen en begrijpen. Vanuit deze gedachte hebben de SaT en het Prins Claus Fonds een partnerschap opgezet dat zich richt op onderzoek en wetenschappelijke activiteiten in de verschillende landen die ZuidAzië vormen en verbinden (Nepal, Pakistan, India, en Bangladesh). Dit is het eerste partnerschap dat zich richt op academische onderzoeksterreinen en heeft als doel het netwerk op dat vlak verder te ontwikkelen. Het tweede netwerkpartnerschap is aangegaan met het Museo de Antioquia uit Medellín, Colombia. In de jaren ’90 werd Medellín als de meest gewelddadige stad ter wereld beschouwd. Tegenwoordig is Medellín een paradox: enerzijds is het een weelderige groene stad die zindert van leven, met een moderne architectuur, een levendige kunstscene en prachtige bibliotheken die boven verarmde buurten uitrijzen, anderzijds is het een plek waar angst heerst. Het partnerschap tussen het Prins Claus Fonds en het Museo de Antioquia richt zich op het ontwikkelen van het eerste gemeenschappelijke museum in Colombia dat wordt opgericht in Communa 1, één van de meest gewelddadige buurten in de stad. Dit is het eerste partnerschap dat met een museum wordt ontwikkeld. Commissiebijeenkomsten In 2010 zijn twee commissiebijeenkomsten gehouden: in Dhaka, Bangladesh (21–27 maart 2010) en in Amsterdam (14–15 december 2010). De bijeenkomst van de netwerkcommissie in Bangladesh richtte zich op het thema archieven en onder zoekscentra. Voor de eerste keer werd een buitenstaander uitgenodigd om de leden van de netwerkcommissie een expertpresentatie te geven over het onder werp archiveren. De uitgenodigde expert was Pitra Ayu Hutomo van het Indonesische Visual Art Archive. Vervolgens schreef de vergadering een voorstel uit voor het implementatieplan voor het uitbouwen van de kennisfunctie van het Prins Claus Fonds. De netwerkpartners adviseerden tijdens de vergadering in Bangladesh ook bij het samenstellen van de lijst van potentiële netwerkpartners voor 2010. 57


Netwerkpartners

Tirangle Arts Trust VideoBrazil Jant-Bi Komunitas Utan Kayu ZIFF CAC APAC Drik MYSA Supersudaca Reyum UCAD BizArt / Arthub Arab Image Foundation Compagnie Falinga ATA CdT IAIP Museo de Antioquia Southasian Trust

58

orld W Brazilië Senegal Indonesië Zanzibar Cariben Bolivia Bangladesh Kenia Latijns Amerika Cambodja Rwanda China Libanon Burkina Faso Peru Marokko Frankrijk Colombia Nepal


ovember 2002 n november 2002 januari 2004 maart 2004 maart 2004 januari 2004 december 2004 december 2004 april 2005 februari 2006 januari 2007 januari 2007 november 2007 januari 2008 oktober 2008 januari 2009 oktober 2009 januari 2010 september 2009 juli 2010

ovember 2005 n november 2005 januari 2007 maart 2007 maart 2007 januari 2007 december 2007 december 2007 april 2008 februari 2009 januari 2010 januari 2010 november 2010 januari 2011 september 2011 december 2011 september 2012 december 2012 september 2013 juli 2013

41.000 1 180.000 215.116 163.746 216.000 178.700 185.000 200.000 174.800 180.000 177.000 172.000 181.000 180.700 180.000 170.199 180.000 180.000 180.032 180.000

Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro

Netwerkpartners werken zij aan zij na een vergadering

59


4.4 Cultural Emergency Response (CER) Noodhulp voor cultureel erfgoed Het Prins Claus Fonds biedt met het CER programma ‘eerste hulp’ aan cultureel erfgoed dat is beschadigd of verwoest bij rampen veroorzaakt door de mens of de natuur. Het CER programma is in 2003 gestart naar aanleiding van de schokkende plundering en vernieling van het Nationaal Museum van Bagdad in april van dat jaar. Het Prins Claus Fonds vindt dat mensen een wezenlijk verlies lijden wanneer hun erfgoed wordt vernietigd. In het verlengde van de visie dat cultuur een basis behoefte is, is het Fonds overtuigd dat het redden van bedreigd cultureel erfgoed kan bijdragen aan het herstel van menselijke waardigheid en van identiteit. Het zorgt voor continuïteit tussen heden en verleden door mensen in moeilijke tijden houvast en stabiliteit te bieden. Culturele noodhulp zou daarom een integraal onderdeel van humanitaire hulpverlening moeten zijn. Met de noodhulp van CER probeert het Fonds verdere schade te voorkomen en noodzakelijke reparaties mogelijk te maken door binnen zes maanden na een ramp financiële steun te bieden. Het CER team beschikt over een uitgebreid internationaal netwerk om na een ramp vast te stellen wat de culturele behoeften en mogelijke oplossingen zijn. Voor de uitvoering van noodhulpacties werkt het Fonds direct samen met lokale partners, waarbij gebruik wordt gemaakt van hun deskundigheid. Gewoonlijk draagt CER maximaal 35.000 Euro per actie bij. CER schakelt – om in meer culturele noodsituaties steun te kunnen bieden, of als langdurig aanvullend herstelwerk nodig is – partners in voor extra ondersteuning. Het beleid van CER is net als het algemene beleid van het Fonds gebaseerd op een sterk geloof in wederzijds vertrouwen en respect. In de praktijk betekent dit dat CER een benadering hanteert die is gebaseerd op de behoeften en de actieve deelname van de getroffen gemeenschap. De rol van CER is meer die van bemiddelaar dan van uitvoerder. Deze benadering is essentieel voor het vergroten van het zelfrespect, verantwoordelijkheidsgevoel en initiatief van de bevolking, zodat deze zelf een vervolg kan geven aan het noodherstel. Veel ernstige natuurrampen in 2010 Volgens een onderzoek dat in opdracht van de Verenigde Naties is uitgevoerd door het Center for Research on the Epidemiology of Disasters (CRED) was 2010 wat betreft natuurrampen het slechtste jaar van de laatste twee decennia, met naar schatting 297.000 dodelijke slachtoffers. De tragische aardbeving op 12 januari in Haïti was met ongeveer 222.500 doden verantwoordelijk voor tweederde van het aantal slachtoffers. Alleen bij de aardbeving in Tangshan (China) in 1976 waren meer doden te betreuren (242.000). In 2010 werden in totaal 950 natuur rampen geregistreerd. Hiervan bestond 90 procent uit rampen als gevolg van weersomstandigheden, zoals stormen en overstromingen. Dit was opnieuw een bevestiging van de trend die de laatste jaren wordt waargenomen dat klimaat veranderingen een steeds grotere rol spelen bij het verwoesten van mensenlevens. 2010 is daarmee het jaar met het op één na hoogste aantal natuurrampen sinds 1980, een aantal dat duidelijk uitstijgt boven het gemiddelde van de afgelopen tien jaar (785 gevallen per jaar). Door de aardbeving van 27 februari in Chili en de overstromingen en aardverschuivingen in China en Pakistan werd de meeste schade aan de infrastructuur veroorzaakt en werden tientallen miljoenen mensen getroffen raakten al hun aardse bezittingen kwijt. In totaal werden 207 miljoen mensen getroffen door de rampen, het overgrote deel (89 procent) in Azië. 60


Het CER programma in 2010 Het Ministerie van Buitenlandse Zaken besloot de subsidie van 1 miljoen Euro aan CER voor de jaren 2010-2011 te verlengen. Daardoor was CER in staat om het aantal acties wereldwijd verder te vergroten en culturele noodhulp te bieden waar en wanneer dat het hardst nodig was, met in totaal 23 acties in 19 landen. CER had zich in het bijzonder ten doel gesteld om zijn netwerk van lokale partner organisaties uit te breiden in Latijns-Amerika, waar het aantal acties tot nog toe zeer beperkt was gebleven. Daarvoor zijn de belangrijkste partijen in dit gebied in kaart gebracht en zijn er een aantal instrumenten ontwikkeld die de communicatie in het Spaans moeten vergemakkelijken. De inspanningen hadden resultaat en aan het eind van het jaar was CER in staat om culturele noodhulp te bieden in Argentinië, Chili, Colombia en Honduras. Er werden ook waardevolle contacten gelegd in Oost-Afrika en Centraal-Azië, die hebben geleid tot CERacties in Kenia, Malawi en Somaliland, alsmede in Kirgizië en Mongolië. CER had zich ook ten doel gesteld om cultureel erfgoed te helpen beschermen dat te lijden heeft gehad onder conflicten en geweld. Alles bij elkaar genomen is daarvoor relatief weinig ondernomen, hoewel er projecten zijn opgestart naar aanleiding van de culturele noodsituatie als gevolg van de politieke onrust en rellen in Kirgizië en naar aanleiding van de bedreigingen van soefi-architectuur door moslimfunda mentalisten. CER wil zich daarom in 2011 meer richten op het verlenen van culturele noodhulp in conflictsituaties, met name door de mogelijkheden van preventieve actie te onderzoeken. Doordat projectontwikkeling in de beginfase arbeids intensief is en het CER team over beperkte personele middelen beschikt, is de snelheid waarmee projecten konden worden onderzocht en ontwikkeld niet altijd optimaal geweest. Het CER team zal zich daarom in 2011 concentreren op het vergroten van de efficiëntie van zijn procedures in de beginfase van de projecten. Financiering In 2010 kreeg CER substantiële aanvullende financiering. Het Prins Claus Fonds en het World Monuments Fund hebben de handen ineengeslagen voor een samen werkingsprogramma ‘Cultural Heritage Emergency Response’ met een budget van één miljoen dollar voor noodhulp ten behoeve van cultureel erfgoed. Beide organi saties zullen de komende drie jaar gelijke middelen verstrekken voor erfgoed dat door rampen is beschadigd. In dat kader is een aantal projecten gestart om erfgoed te beschermen. Er is begonnen met de eerste fase van een ambitieus project om de rotstekeningen in het gebied van de Diamer-Bhasha Dam in NoordPakistan te documenteren en veilig te stellen. Dit gebied is getroffen door de ergste overstroming in de geschiedenis, waarbij miljoenen mensen dakloos raakten. Er zijn ook projecten gestart om monumenten te herstellen in Bhutan en WestSumatra, waar respectievelijk op 21 en 30 september 2009 schade is aangericht door aardbevingen. Het in New York gevestigde World Monuments Fund is een van de belangrijkste onafhankelijke organisatie die zich wijdt aan het redden van wereldcultuurerfgoed. Met zijn wijdverspreide lijst van meest bedreigde plaatsen (“Watch List of Most Endangered Places”) vestigt het Fonds de aandacht van de wereld op bedreigd cultureel erfgoed. Deze gezamenlijke inspanningen hebben geleid tot meer steun ten behoeve van erfgoed waar en wanneer dat het hardst nodig is, en tevens tot meer bewustzijn van de gevolgen van rampen voor cultureel erfgoed en van het belang van herstelwerkzaamheden als integraal onderdeel van de wederopbouw van de getroffen gemeenschappen.

61


Foto: Courtesy contractpartner

Met het CER programma ondersteunt het Prins Claus Fonds de restauratie van de zogenaamde Gingerbread houses in Haïti die beschadigd zijn door de aardbeving

62


63


Door de belangrijke steun van 225.000 Euro van ICCO en Kerk in Actie, ontvangen via Giro 555 van de Samenwerkende Hulporganisaties, was CER daarnaast in staat om in samenwerking met de Association of the National Committees of the Blue Shield en Haitian Comittee of the Blue Shield die weer contact heeft met alle lokale bibliotheken en archieven, een ambitieus project op te zetten om bibliotheken en archieven te redden na de verwoestende aardbeving in Haïti van 12 januari. Volgens de informatie over beschadigd erfgoed die het Prins Claus Fonds wekelijks ontvangt, is de behoefte aan culturele noodhulp veel groter dan wat CER alleen kan bieden. Om in deze behoefte te voorzien, zal CER ook in 2011 op zoek gaan naar mogelijkheden om fondsen aan te vullen en naar samenwerkingsverbanden met andere personen en organisaties waarmee het partnernetwerk op het gebied van culturele noodhulp kan worden uitgebreid. Voorziening voor schadebeoordeling In 2010 besloot de Stuurgroep van CER tot de oprichting van een speciale voor ziening voor het uitvoeren van snelle schadebeoordelingen, met als doel om CER in staat te stellen sneller en effectiever te reageren op noodsituaties. Daarvoor moet na een ramp snel worden bepaald wat de culturele schade is en waaraan behoefte bestaat, hoe het culturele erfgoed kan worden beschermd en wat daarbij de prioriteiten moeten zijn. Het CER team zal zich met name inspannen om het verlenen van noodhulp te coördineren met andere organisaties die na een ramp in een bepaald gebied actief zijn, waarbij er alles aan moet worden gedaan om te voorkomen dat de activiteiten van CER en andere initiatieven elkaar overlappen. Na goedkeuring door de directeur van het Prins Claus Fonds kan op korte termijn een bedrag van maximaal 5000 Euro per snelle beoordelingsmissie om de schade in kaart te brengen beschikbaar worden gesteld. In 2011 wordt maximaal 25.000 Euro van het CER-budget gereserveerd voor snelle schadebeoordelingen. Het Prins Claus Fonds streeft ernaar om deze financiële ondersteuning binnen 48 uur na indiening van een verzoek beschikbaar te stellen. Deze voorziening heeft de volgende voordelen: • Efficiëntie: de culturele behoeften en de mogelijkheid van CER-projecten worden zo snel en grondig mogelijk onderzocht, terwijl tegelijk de werkdruk van het CER-bureau wordt verminderd doordat het werk op lokaal niveau wordt verricht. • Spin-off: schade beoordelingsmissies vormen niet alleen een solide basis voor mogelijke CER-acties, maar ook voor het volledig herstel van erfgoed in een ramp gebied en voor het verkrijgen van steun van andere organisaties. • Communicatie: er wordt een informatiebasis gecreëerd die het Prins Claus Fonds en de contractpartner in staat stelt om de aandacht te vestigen op de gevolgen van een ramp voor het cultureel erfgoed en te wijzen op het belang van het beschermen daarvan. • Uitbreiding van het netwerk: het partnernetwerk van CER wordt uitgebreid, terwijl de financiële risico’s beperkt blijven. In 2010 vonden er drie schade beoordelingsmissies plaats: in Port-au-Prince (Haïti), in Ladakh (India) en in de staat Rakhine (Myanmar). Zij zullen naar ver wachting in alle drie gevallen tot een follow-up leiden.

64


Mensen verbinden en het netwerk in stand houden De missie van CER reikt verder dan alleen ondersteuning van specifieke culturele noodhulpacties. CER wil een breed publiek bewust maken van het belang van het redden van cultureel erfgoed in noodsituaties. CER heeft in 2010 de eerste twee nummers van een digitale nieuwsbrief verstuurd om informatie te delen, het contact met het netwerk in stand te houden en uit te breiden. Het netwerk vormt immers het fundament voor culturele noodhulpacties. Een selectie van Culturele Noodhulp acties in 2010 1. Schijnwerpers op Haïti De belangrijkste actie van 2010 vond plaats in Haïti na de tragische aardbeving van 12 januari. De ongekende omvang van de verwoesting zorgde ervoor dat CER meer dan de nagestreefde zes maanden nodig had om op de culturele noodsituatie te reageren. Het onderzoeken van de gevolgen van de aardbeving en de bijbehorende culturele behoeften bleek veel tijd te kosten, waardoor er minder tijd overbleef voor het onderzoeken van andere culturele behoeften elders in de wereld. 2. Behandelcentrum voor herstel van bibliotheek- en archiefcollecties in Port-au-Prince Dankzij de gulle steun van ICCO en Kerk in Actie wordt er een behandelcentrum ingericht om de kwetsbare collecties van ten minste dertig bibliotheken en archieven in en rond Port-au-Prince te redden. Deze archieven liggen op dit moment onder het puin of ze worden onder precaire omstandigheden bewaard, waarbij ze te lijden hebben van vocht en stof. In 2011 wordt dit project gedurende het hele jaar uitgevoerd samen met het Association of the National Committees of the Blue Shield en de Haitian Committee of the Blue Shield. Het verlies of de beschadiging van waardevolle documenten betekent niet alleen een enorme verarming van Haïti’s cultuurgeschiedenis, maar heeft ook vergaande gevolgen voor de wederopbouw van het land. Veel mensen die door de aardbeving zijn getroffen, hebben dringend behoefte aan officiële documenten zoals trouw aktes en andere papieren. Het terugkrijgen van deze documenten is voor veel slachtoffers een eerste stap in het herstelproces, omdat het te maken heeft met een gevoel van identiteit en geworteld zijn. Als het behandelcentrum klaar is, wordt van daaruit het bergen van de collecties van onder het puin gecoördineerd, waarna ze in het centrum worden behandeld en veilig worden opgeborgen tot er een meer permanente opslagruimte beschikbaar komt. Ongeveer 300 internationale experts hebben zich aangemeld als vrijwilliger om lokale medewerkers te trainen en te assisteren bij het veiligstellen van de informatie die de papieren documenten bevatten. Door het project komen archieven en bibliotheekcollecties weer beschik baar voor het publiek, waardoor kinderen en studenten weer kunnen leren en iedereen zijn favoriete boeken weer kan lezen.

65


3. Schadebeoordeling van de Gingerbread Houses in Port-au-Prince In samenwerking met het World Monuments Fund en lokale organisaties is CER begonnen met een missie om de schade in kaart te brengen aan de emblematische zogenaamde ‘Gingerbread Houses’. Deze bijzondere huizen, met hun decoratieve versiering en karakteristieke steile puntdaken, zijn representatief voor de periode van voorspoed en creativiteit rond het begin van de twintigste eeuw. Voor de Haïtiaanse regering hebben ze een hoge prioriteit bij de duurzame wederopbouw van het land, waarbij gebouwen moeten worden neergezet die bestand zijn tegen de aardbevingen die in het gebied voorkomen. In april heeft het missieteam de schade en de omstandigheden van de gemeenschap beoordeeld om lokale autori teiten en huizeneigenaren te kunnen adviseren over andere alternatieven dan het slopen van deze historische gebouwen. In 2011 is een tweede fase gepland, waarin technische ondersteuning wordt geboden voor het behoud en herstel van de huizen. Dan zullen ook trainingen en workshops worden gegeven voor lokale eigenaren en aannemers. 4. Restauratie van de voodooheiligdommen in Noailles/ Croix-des-Bouquêts en hun muurschilderingen CER helpt ook een voormalige partner, de Fondation AfricAmerica, om de voodoo heiligdommen in Croix-des-Bouquets/Noailles en de muurschilderingen in die heilig dommen te restaureren. Ze zijn een mooi voorbeeld van de vodoo-iconografie en -traditie vanaf de jaren vijftig van de twintigste eeuw. Ze zijn ernstig beschadigd door vier orkanen die het land in de herfst van 2008 teisterden. Hun restauratie was slechts een paar dagen voor de aardbeving voltooid. CER heeft daarom besloten om het herstel van de extra schade als gevolg van de aardbeving financieel te ondersteunen. 5. Steun aan choreograaf Jeanguy Saintus voor herstel van zijn dansschool De Artcho dansschool, die wordt geleid door Jeanguy Saintus, stichter van de Ayikodans Compagnie en ontvanger van een Prins Claus Prijs in 2008, heeft aanzienlijke structurele schade opgelopen. In de afgelopen twintig jaar was de Ayikodans Compagnie een toonbeeld van moderne choreografie geworden, niet alleen in Haïti maar ook op internationaal niveau. Jeanguy Saintus vestigt met zijn werk de aan dacht van mensen op gevoelige onderwerpen als AIDS, de lange weg naar de vrijheid van het Haïtiaanse volk en de spanning tussen de moderne samenleving en de voodootraditie. CER steunt het herstel van de dansschool. Door de herstelwerk zaamheden kan het gebouw weer worden gebruikt, waardoor de school kansen kan blijven bieden aan getalenteerde jonge mensen die onder zeer moeilijke omstandig heden leven. Het herstel van het gebouw waarin de school is gevestigd, houdt ook Haïti’s waardevolle immateriële erfgoed en moderne vormen van creatieve expressie levend. 6. Steun voor het Presidentieel Kamerorkest “Manas” in Kirgizië Rellen en bloedige confrontaties tussen ordehandhavers en aanhangers van de oppositie hebben geleid tot het aftreden van president Kurmanbek Bakiyev, de ontbinding van het parlement en de aanstelling van een nieuwe interim-regering. 66


Ook archieven in Haïti worden gered met steun van het CER programma

67


Foto: Najib Nafid

Het CFAO gebouw in Gambia dat met steun van het CER programma werd hersteld

68


In de nacht van 7 op 8 april waren er hevige rellen in de wijk met overheidsgebouwen in Bishek, waarbij de ruimte van het orkest werd geplunderd. Een groot aantal instrumenten werd beschadigd of gestolen en het gebouw werd dusdanig vernield dat het orkest de ruimte niet meer kon gebruiken. Om te kunnen oefenen en optreden lenen de muzikanten nu instrumenten van vrienden en collega’s. Het Manas Orkest is opgericht in 2000 en is inmiddels een van de meest gewaardeerde culturele instellingen van Centraal-Azië. Het heeft internationale erkenning gekregen met een divers repertoire van klassieke muziek en traditionele Kirgizische muziek. Dankzij de vrijgevigheid van een particulier was CER in staat om 18.000 Euro steun te geven, zodat het orkest twee cello’s kon vervangen en kon doorgaan met het spelen van muziek van hoge kwaliteit. Een positief tegengeluid na de golf van geweld die het land heeft overspoeld. 7. Stabilisatie en restauratie van de Khissti Kopruk hamam in Kholm, Afghanistan In mei 2010 werd de historische hamam na zware regenval en overstromingen in het gebied getroffen door een enorme modderstroom. Daardoor stortte het dak in en werd het gebouw gevuld met een laag natte modder van 1,80 meter hoog. Snel ingrijpen – voordat de winter begon – was cruciaal, want door de lage temperaturen (min 20°C) zou de modder bevriezen en uitzetten, waardoor de bak stenen constructie volledig zou zijn opengebarsten. CER stelde daarom 29.000 Euro aan noodhulp ter beschikking. De hamam, gebouwd in het midden van de negentiende eeuw, is een emblematisch monument en vormt een integraal onderdeel van het stadsleven. Hij is tevens een uniek voorbeeld van een specifiek soort hamam dat in het gebied is te vinden; hij beschikt namelijk over een tweede mihrab (gebedsnis die de richting naar Mekka aangeeft). Hij doet nog steeds dienst als badhuis. Tot de ramp werd de hamam door de lokale gemeenschap dagelijks intensief gebruikt. Hij vormt een onlosmakelijk deel van de sociale gewoontes en tradities. De mensen zijn zich niet eens bewust van hun eigen badhuiscultuur, want die cultuur is een vanzelfsprekend onderdeel van hun identiteit en manier van leven. Juist in Afghanistan, een land waar de toestand al sinds de jaren zeventig instabiel is door verschillende gewapende conflicten, is het zo belangrijk om een plaats te hebben waar je te midden van de chaos tot rust kunt komen. ‘In 1944 had Wahidullah als jongeman van 26 de leiding van de hamam overgenomen van zijn vader. Hij bleef er werken tot de Russische invasie, nu 31 jaar geleden. We nodigden de inmiddels 92-jarige Wahidullah uit om de hamam te bezoeken vanuit zijn dorp Sayat (15 km van Kholm). Zijn levendige herinneringen aan het reilen en zeilen van de hamam waren heel nuttig en soms heel vermakelijk. Hij ver telde ons over de rituelen, het gebruik van de verschillende kamers, over jongetjes die zonder betalen naar binnen glipten. Hij bevestigde ook terloops het bestaan van de tweede mihrab (gebedsruimte). Die hadden we net blootgelegd, dus daar waren we erg enthousiast over’. Anne Feenstra van AFIR Architects, contractpartner van CER.

69


4.5 Activiteiten door het Prins Claus Fonds geïnitieerd en publicaties Het Prins Claus Fonds ontplooit ook zelf culturele initiatieven. Het Fonds wil niet alleen activiteiten ondersteunen, het Fonds wil ook activiteiten initiëren en een opiniërende speler zijn in het internationale debat over cultuur en ontwikkeling. Het Fonds wil meer zijn dan een financieel loket. Het Prins Claus Fonds wil zich positioneren als een Fonds dat innovatieve en aansprekende initiatieven van hoge kwaliteit ontwikkelt. Het Fonds wil zijn partners uit de Zones of Silence de kans geven zichzelf te profileren op een internationaal podium. Het Fonds heeft expertise op het gebied van internationale kunst en cultuur en interculturele uitwisseling. Deze kennis wil het Fonds delen door middel van activiteiten, het Internationaal Kunstprogramma in Amsterdam, de bibliotheek, de Prins Claus Fonds Galerie, de website en online presentatie van documentatie. Het Prins Claus Fonds stelt zichzelf ten doel om de door het Fonds opgebouwde kennis, expertise en netwerk te delen met het publiek. Door historische verbanden te leggen, culturele uitwisseling te verzorgen en informatieve en kwalitatief hoogstaande presentaties te geven, wil het Fonds bijdragen aan een beter begrip van mensen onderling en aan een groeiend bewustzijn en inzicht in de relatie tussen cultuur en ontwikkeling. Activiteiten en Publicaties 2010 In 2010 organiseerde het Fonds 5 tentoonstellingen met werk van partners in de Prins Claus Fonds Galerie. Ook is een Internationaal Kunstprogramma in Amsterdam gestart in samenwerking met het Amsterdams Fonds voor de Kunst waarbinnen het Fonds zeer goed bezochte activiteiten organiseerde die veel aandacht in de media kregen. Daarnaast organiseerde het Fonds in 2010 nog een lezing door Okwui Enwezor en werkte het Fonds samen met andere organisaties voor de Filmgrant die het Fonds toekende tijdens de Cinemart van het Rotterdams Film Festival, de speeddate waarbij internationale gasten van het Fonds kennis konden maken met het Nederlandse culturele veld en voor de oriëntatiereis voor professionals uit het culturele veld. In 2010 organiseerde het Fonds in samenwerking met het Amsterdams Fonds voor de Kunst publieke activiteiten binnen het Internationale Kunstprogramma in Amsterdam dat van start is gegaan in 2010. Daarnaast waren er 5 tentoon stellingen van hoge kwaliteit in de Prins Claus Fonds Galerie. Over alle activiteiten die werden georganiseerd door het Prins Claus Fonds is meer informatie te vinden vanaf pagina 76. Tenslotte verschenen in 2010 een 3 publicaties binnen de Prince Claus Fund Library serie. Daarnaast is in 2010 het eerste deel van de Prins Claus Fonds Reader verschenen, in de reader worden eerder door het Fonds uitgebracht materiaal opnieuw geïnterpreteerd en zo onder de aandacht van het publiek gebracht. Het Fonds zal in 2011 in samenwerking met de Commonwealth Foundation beurzen uitgeven voor onderzoek op het gebied van cultuur en ontwikkeling. Het Fonds hoopt ook een opdracht te kunnen laten uitvoeren waarin onderzocht wordt wat voor maatschappelijke impact projecten gesteund of georganiseerd door het Fonds hebben.

70


De Prins Claus Fonds Galerie De Galerie is biedt de internationale partners van het Prins Claus Fonds de mogelijk heid hun werk in Nederland te tonen en hun netwerk uit te breiden. Tentoon stellingen worden georganiseerd van kunstenaars uit het netwerk van het Prins Claus waaronder Fonds Prins Claus Laureaten of contractpartners die door het Fonds zijn ondersteund. De tentoonstellingen worden gehouden in een grote ruimte op de begane grond en in het trappenhuis van het kantoor van het Fonds dat zich bevindt op de Herengracht 603 in Amsterdam. De tentoonstellingen zijn open voor publiek van maandag tot vrijdag tussen 10.00 en 17.00 uur. Per jaar worden er ongeveer vier tentoonstellingen georganiseerd. Ze zijn allemaal gratis te bezoeken. De tentoonstellingen die plaatsvonden in 2010 zijn goed bezocht en een deel kreeg veel aandacht in de media. Documentatiecentrum De documentatieruimte van het Prins Claus Fonds bevat alle papieren en digitale resultaten van projecten die in het bezit zijn van het Fonds. De verzameling vormt een rijke bron van unieke informatie op het gebied van internationale cultuur en ontwikkeling. Het documentatiecentrum is open voor publiek. Aan het archief zijn zoveel stukken toegevoegd dat er plannen moeten worden gemaakt om meer ruimte te creëren in 2011. Prins Claus Fonds Reader De Prins Claus Fonds Reader is een in 2010 nieuwe serie van online publicaties die per kwartaal uitkomen. De eerste uitgave werd geproduceerd in oktober 2010. De Reader is een selectie van eerder door het Prins Claus Fonds gepubliceerd materiaal dat opnieuw wordt geïnterpreteerd en dat de lezer een blik geeft op het archief van het werk van het Fonds, terwijl hierbinnen ook nieuwe ideeën rondom Cultuur en Ontwikkeling worden onderzocht. De Readers worden gepubli ceerd op de website van het Prins Claus Fonds. De publicatie van de eerste Reader was het startpunt voor het uitbreiden van de kennis en informatie die op de nieuwe website te vinden is.

Enkele van deze publicaties werden uitgegeven door het Prins Claus Fonds

Prince Claus Fund Library serie De Prince Claus Fund Library serie is van start gegaan in 1998 met de missie om rijk geïllustreerde boeken op het gebied van kunst en cultuur uit te brengen die qua onderwerp en sociale betrokkenheid uniek en onderscheidend zijn. Zo maakte het Fonds de publicatie van boeken mogelijk over onderwerpen die niet of nauwelijks worden onderzocht, belicht of besproken. In samenwerking met een breed scala van internationale uitgeverijen zijn binnen de Library serie tot op heden 28 titels gepubliceerd die een groot deel van het referentiemateriaal over cultuur en ontwikkeling vertegenwoordigen. Eind 2009 werd besloten om de Library op te laten houden te bestaan in de vorm waarin het sinds de oprichting in 1998 heeft bestaan. Bij het afwikkelen van de activiteiten in 2010 heeft de Prince Claus Fund Library drie publicaties uitgegeven. Er volgen er nog dertien tot de sluiting van de Library een feit is. Hieronder staat informatie over de publi caties die in 2010 verschenen. ‘In het werk van modeontwerpster Oumou Sy komt een Afrika naar voren dat brutaal, creatief, opwindend en opvallend trots op haar oorsprong is.’ Uit de publicatie Oumou Sy, Sand and Silk

Oumou Sy: Sand and Silk Geredigeerd door Katharina von Flotow, uitgegeven met Association Suisse Afrique Design (208 pagina’s, 24 x 34 cm, hardcover, Engelse en Franse uitgave) Het werk van 1998 Prins Claus Laureaat Oumou Sy ontkent de grenzen tussen mode-, textiel- en kostuumontwerp. Haar ontwerpen verbinden geschiedenis en tradities met moderne vormen. Oumou Sy groeide op in Saint Louis, een aantal honderd kilometer ten noorden van Dakar, de kosmopolitische hoofdstad van Senegal. Maar het was in Dakar dat zij zichzelf het modevak leerde. Ze heeft spectaculaire modeshows gegeven, onder meer bij het tienjarig bestaan van het Prins Claus Fonds, workshops georganiseerd en het eerste cybercafé van Senegal opgezet. Ze heeft samengewerkt met filmmakers, musici en dansers. In haar werk komt een Afrika naar voren dat brutaal, creatief, opwindend en opvallend trots op haar oorsprong is. Het boek bevat artikelen van Afrikaanse en Europese schrijvers en een uitgebreide iconografie van Oumou Sy’s leven en werk. Het is verdeeld in vier hoofdstukken die gaan over haar vroege werk, haar ontwerpen voor theater en film, de creatieve scene van Dakar en de internationale modeshows die ze heeft georganiseerd. Redacteur Katharina von Flotow is producer van documentaires en mediaconsultant. Deze uitgave ontving een subsidie van 27.500 Euro. Open Shutters Iraq Geredigeerd door Eugenie Dolberg, uitgegeven met Trolley Books, London (248 pagina’s, 17 x 22 cm, zachte kaft, tweetalige editie in Engels en Arabisch) Deze publicatie bevat negen essays in tekst en fotografie van Irakese vrouwen die de ervaringen van oorlog en bezetting onderzoeken. De vrouwen hebben verschillende sociale en politieke achtergronden en geen van hen had ervaring met fotografie. Ze zijn daarom opgeleid in fotografie en schrijven door de 72


redacteur van het boek, fotografe Eugenie Dolberg, die gefrustreerd was door het gebrek aan de toegankelijkheid voor journalisten en de oorlogsverslaggeving in Irak. Zij besloot een manier te vinden om Irakese vrouwen hun verhaal met hun eigen stem te laten vertellen en zo een andere weergave te creëren van de dagelijkse realiteit van een oorlog, achter de grote krantenkoppen. Een beeld van de hedendaagse geschiedenis van Irak doemt op uit hun verhalen over oorlog, sancties, intifada, ontvoering, verdriet, liefde, geluk, tegenstand, prestaties en kleine overwinningen. De workshops die aan de basis van dit boek lagen, zijn mede mogelijk gemaakt met steun van 1997 Prins Claus laureaat Index on Censorship en gefinancierd door de UNDP. Eugenie Dolberg is een fotografe die deels in Londen en deels in Teheran woont. De Prince Claus Fund Library kende dit boek een subsidie toe van 20.000 Euro. African Film: New Forms of Aesthetics and Politics Geredigeerd door Manthia Diawara, gepubliceerd met Prestel, Munchen, en Haus der Kulturen der Welt, Berlijn (320 pagina’s + dvd, 17 x 22 cm, zacht omslag met flappen, Engelstalige uitgave/ Engels, Frans en Duits voor de dvd) Deze publicatie zoomt in op nieuwe trends in de Afrikaanse film van de jaren ’90 tot nu. Het zogenaamd Afro-pessimisme heeft plaatsgemaakt voor een nieuw zelfbewustzijn, waarmee afstand werd genomen van ideologische beperkingen als sociaal realisme of nationalisme. Nieuwe filmtalen zijn ontstaan en nieuwe productie methoden ontwikkeld, deels gesteund dor Europese filmfondsen. De belangrijkste focus ligt op de Afrikaanse filmindustrie ten zuiden van de Sahara, met als argument dat veel belangrijke veranderingen plaats hebben gevonden na de socialistischrealistische films van Sembène Ousmane. Het pan-Afrikaanse filmfestival van Ouagadougou (feSPACO) wordt momenteel bepaald door nieuwe en internationaal vermaarde regisseurs als Balufu Bakupa-Kayinda (democratische republiek Congo), Zola Maseko (Zuid-Afrika), Abderrhamane Sissako (Mali/Mauritanië), Newton Aduaka (Nigeria), Mahamat-Saleh Haroun (Tsjaad) en de regisseurs/producers van Nollywood videos. In tegenstelling tot traditioneel drukwerk geven de gefilmde interviews op de dvd een heel andere kijk op filmmakers en hun zorgen, waardoor hun levendig heid en authenticiteit direct aan de kijker worden overgebracht. Manthia Diawara is directeur van het Africana Studies Program op de universiteit van New York. Deze uitgave ontving een subsidie van 20.000 Euro, waarmee de productie van de dvd kon worden betaald. Samenwerking in Nederland Het Fonds streeft bij zijn activiteiten in Nederland naar samenwerking met Nederlandse partners met als doel bij te dragen aan de zichtbaarheid van de doelen en partners van het Fonds, vergroten van het draagvlak voor cultuur en ontwikkeling, en het aanspreken van een divers Nederlands publiek. Samenwerking met andere organisaties bevordert tevens de naamsbekendheid van het Fonds, bekendmaking van de doelen van het Fonds, het vergroten van expertise, uitstraling en financieringsmogelijkheden. Het Fonds werkte samen met de Mondriaan Stichting, OCA, office for contemporary art (Noorwegen) en BAM, het instituut voor beeldende, audiovisuele en mediakunst (België) voor de zevende editie van de oriëntatiereis voor kunstprofessionals. 73


Yannick Landu won de Fashion Battle die door het internationaal kunstprogramma in Amsterdam werd georganiseerd

75


Voor de Presentatie van de Prins Claus Prijzen en het randprogramma werkte het Fonds samen met De Nieuwe Kerk en het Okura Hotel. Voor de speeddate die werd georganiseerd werd samengewerkt met NAi, Fonds Podiumkunsten, Fonds voor de Letteren, Erfgoed Nederland, Premsela, Mondriaan Stichting, Fonds BKVB en het Fonds Cultuurparticipatie. Deze fondsen en sector instituten nodigden zelf ook allen internationale gasten afkomstig uit ZuidAmerika, Afrika of Azië. Een groot aantal samenwerkingen vond plaats in het kader van het Internationaal Kunstprogramma in Amsterdam. Het Fonds werkte in 2010 samen met de African Hip Hop Foundation, met MAF Fashion Battle, De Verdieping (Trouw Amsterdam), de Tolhuistuin, het DeLaMar Theater, Podium Mozaïek en de OBA. Internationale Kunst in Amsterdam In 2010 hebben het Prins Claus Fonds en het Amsterdams Fonds voor de Kunst de krachten gebundeld in een internationaal kunstprogramma in Amsterdam. Bijzondere cultuurmakers uit de hele wereld kwamen naar Amsterdam en belichtten actuele onderwerpen door middel van mode, beeldende kunst, fotografie, film, media, muziek en dans. Beide Fondsen investeerden € 100.000, - . Het programma werd, in goede afstemming met het Amsterdams Fonds voor de Kunst, uitgevoerd door het Prins Claus Fonds. Voor het programma is een speciale website, Facebook- en Twitteraccount gecreëerd; www.internationalekunstinamsterdam.nl. Internationale Kunstprogramma in 2010 De belangrijkste doelen van het internationaal kunstprogramma zijn het netwerk van het Prins Claus Fonds een podium te bieden, het draagvlak in Nederland te vergroten en het Amsterdamse publiek kennis te laten maken met personen en verhalen waar men zonder dit internationaal kunstprogramma vrijwel geen mogelijkheid toe zouden hebben. Ook hoopte het Fonds ertoe bij te dragen een ander en vollediger beeld te geven van landen en mensen dan men vaak via de media krijgt. Met de activiteiten hoopte het Prins Claus Fonds vervolgens ook meer media aandacht te genereren voor de doelen van het Prins Claus Fonds en de verhalen van zijn internationale partners. Het programma in 2010 bleek mediageniek, er werd veel aandacht in de media besteed aan de activiteiten, veelal door de schrijvende pers, maar ook door het NOS-journaal (tentoonstelling Gentlemen of Bacongo) en AT5 (zowel de tentoonstelling als de Fashion Battle). Voor meer informatie hierover zie het hoofdstuk externe communicatie vanaf pagina 86. Nog een doel is met de activiteiten een divers en jong publiek te bereiken. Een werkwijze die daartoe bijdraagt, is dat het Fonds per activiteit bekijkt met welke nieuwe, veelal Amsterdamse organisaties het beste samengewerkt kan worden. Hiermee zorgt het Fonds voor kwalitatief hoogstaande activiteiten en breidt het Fonds zijn netwerk uit, zowel binnen het culturele veld als erbuiten. In 2010 bleek deze werkwijze zijn vruchten af te werpen, er kwam inderdaad een jonger en meer divers en in aantallen groter publiek bij de activiteiten dan het Fonds voorheen gewend was. Een uitdaging is om in 2011 weer toegankelijke onderwerpen een plaats in het programma te geven die de aandacht van het publiek en de interesse van de media opwekken. 76


Verdieping Het Prins Claus Fonds zoekt op verschillende manieren de verdieping op binnen zijn activiteiten. Binnen het internationaal kunstprogramma wordt gebruik gemaakt van de aanwezigheid in Nederland van partners van het Fonds, veelal specialisten op hun vakgebied. Het Fonds wil graag dat deze specialisten hun kennis en ervaringen hier delen met vakgenoten, studenten en andere geïnteresseerden. Het Fonds tracht om onder meer in samenwerking met universiteiten en hogescholen in Amsterdam workshops, masterclasses of lezingen te organiseren. In 2010 werden zo al vele activiteiten georganiseerd. Wel bleek het betrekken van studenten bij de verschillende activiteiten een uitdaging te zijn. In 2011 zal hier en aan de samenwerking met universiteiten en hogescholen hard gewerkt worden. Alle activiteiten binnen het internationaal kunstprogramma in Amsterdam in 2010 Sapeurs Binnen het Internationaal Kunstprogramma is in 2010 in een serie activiteiten aandacht besteed aan het fenomeen Sapeurs. Sapeurs zijn dandy’s uit CongoBrazzaville die mode tot de status van religie verheffen. Met haute couture kleding bepalen zij hun identiteit. Sapeurs worden lokaal door veel mensen bewonderd en ook gezien als ware beroemdheden. Qua leeftijd, beroep, persoonlijkheid, smaak en looks zijn ze allen verschillend, maar behoren allemaal tot dezelfde unieke groep en culturele identiteit, namelijk die van de SAPE (‘Société Aux Personnes Elégants’). Dit fenomeen is vanuit verschillende hoeken belicht en op diverse manieren uitgediept in een viertal evenementen. Gentlemen of Bacongo In de Prins Claus Fonds Galerie waren foto’s van de Italiaanse fotograaf Daniele Tamagni van 25 maart tot 20 augustus te bezichtigen. Tamagni fotografeerde Sapeurs voor zijn publicatie Gentlemen of Bacongo. Bij de opening van de ten toonstelling Gentlemen of Bacongo op 25 maart was Sapeur Armel Le Bachelor aanwezig en vertelde Peter Geschiere over het fenomeen. Peter Geschiere is hoogleraar antropologie van Afrika aan de Universiteit van Amsterdam, voor zitter van de Prins Claus Prijzencommissie en lid van het Bestuur van het Prins Claus Fonds. The Importance of Being Elegant Op 13 mei werd in De Verdieping (Trouw Amsterdam) de film The Importance of Being Elegant getoond. De documentaire volgt de Congolese muzikant Papa Wemba, ook wel “ The King of Sape” genoemd. De Congolees-Nederlandse auteur Alphonse Muambi sprak voorafgaand aan de film over Sapeurs. Na de film trad de BelgischCongolese rapper Baloji op en DJ Threesixty sloot de avond af met Afrikaanse Hip Hop. Voor deze activiteit werd een samenwerking aangegaan met de African Hip Hop Foundation. Debat over het fenomeen Sapeurs Het debat over het fenomeen Sapeurs op 21 juni in de Openbare Bibliotheek Amsterdam werd geleid door Peter Geschiere. Aan het debat namen verder deel: Justin-Daniel Gandoulou, auteur die het fenomeen in Europa in de jaren ’80 intro duceerde en Francio Guadeloupe, docent bij de afdeling Culturele Antropologie en Ontwikkelingsstudies (CAOS) van de Radbouduniversiteit Nijmegen en onderzoeker 77


bij de Amsterdam School for Social Scientific Research (ASSR) van de Universiteit van Amsterdam. ‘Mijn gevoelens waren dubbel, natuurlijk was ik blij dat ik had gewonnnen maar tegelijkertijd was ik overdonderd. .. Ik wil er gewoon spot on en pico bello uitzien’ Yannick Landu, winnaar van de Fashion Battle waarin Sapeurs streden om wie er het beste uitzag.

MAF Fashion Battle – Sapeurs Editie Tien mannelijke en vrouwelijke Sapeurs oorspronkelijk uit Congo, Suriname, Ghana en de Antillen presenteerden tijdens drie catwalk rondes hun eigen authentieke en unieke garderobe. Felix de Rooy regisseerde de catwalk shows en Guilly Koster presenteerde de avond. Willa Stoutenbeek, Daniele Tamagni, Anneke Beerkens en Aziz Bekkaoui namen deel uit van de jury. Yannick Landu won de battle en ging naar huis met een cheque van Oger. De fashion battle werd in samenwerking met MAFB georganiseerd op 15 juli in het MC Theater. Rwandese drummende vrouwen van Ingoma Nshya Een groep Rwandese vrouwen wilde op positieve wijze omgaan met het verwerken van het gewelddadig verleden van hun land en persoonlijke tragedies en richtte onder de leiding van Odile Gakire Katese van het University Centre for Arts and Drama (UCAD) in 2004 een drumgroep op. Elf leden van Ingoma Nshya kwamen naar Nederland om op 13 juni een speciaal optreden te geven in De Tolhuistuin. Het optreden werd voorafgegaan door een drumworkshop voor kinderen in de leeftijd van 2 t/m 12 jaar en werd afgesloten met een interview met Odile Gakire Katese. Tijdens het optreden deelde de Nationale Postcode Loterij Ben & Jerry’s ijsjes uit aan het publiek. Dit was in het verlengde van het feit dat de vrouwen van Ingoma Nshya de allereerste ijswinkel in Rwanda hebben geopend. Khmeropedies I & II Khmeropédies I & II is een productie van Amrita Performing Arts uit Cambodja. Vier dansers kwamen naar Nederland om op 28 augustus een optreden te geven in Podium Mozaiek. Khmeropédies I is opgezet als een solo en verkent het idee van het gebed. Khmeropédies II is een dialoog tussen een ervaren en traditionele dansdocent en haar drie jonge studenten die nieuwsgierig zijn en willen experimenteren met andere technieken. De dialoog tussen oude en nieuwe manieren van expressie wordt een zoektocht naar hoe ze elkaar kunnen ontmoeten. Het basisidee voor de choreo grafie is het manipuleren en veranderen van de klassieke Khmer danstaal om zo een nieuwe stijl te creëren, die toch nog steeds herkenbaar is als Khmer. Op 26 augustus gaven zij een, tien minuten durende, preview tijdens de Amsterdamprijs van het Amsterdams Fonds voor de Kunst in MuzyQ. Daarnaast ontmoette de vier Cambodjaanse dansers, drie dansers van de Amsterdamse dansgroep Don’t Hit Mama. Zij toonden elkaar hun dansstijlen in het cultuurpand Nowhere.

78


Foto: Najib Nafid

Workshop in De Tolhuistuin in Amsterdam door de drumsters van Ingoma Nshya uit Rwanda

79


Op 12 oktober vond in de Verdieping (Trouw Amsterdam) een speciale avond over humor en satire plaats

80


‘Als ik mijn werk laat zien, geef ik niet alleen een geweldig optreden maar deel ik ook mijn kunst en cultuur met de wereld en geef ik informatie over het Cambodja van vandaag. Het was belangrijk deze mensen door het stuk Cambodja te laten zien en tegelijkertijd door mijn bezoek aan Nederland zelf geïnspireerd te raken door de mensen en de stad’. Danser Chey Chankethya over haar optreden in Khmeropédies in Nederland.

Gado over Humor en Satire Op 12 oktober vond in de Verdieping (Trouw Amsterdam) een speciale avond over humor en satire plaats. De Keniaanse cartoonist en Prins Claus Laureaat Godfrey Mwampembwa, alias Gado, die in Nederland was voor het jaarlijkse Veerstichting Symposium, sprak over zijn werk en het effect van politieke humor en satire. Na afloop van zijn presentatie werd hij samen met Raoul Heertje geïnterviewd. Performance poet Najiba Abdellaoui trad op en Joost Stokhof maakte een liveillustratie van de avond die afgesloten werd door DJ Threesixty. De avond werd voorafgegaan door een workshop met Nederlandse cartoonisten. Grenzen van de Realiteit Talkshow Onder leiding van de gerespecteerde journalist van de BBC en Al Jazeera, Rageh Omaar, richtte de talkshow zich op verschillende en veranderende realiteiten in Iran en Afghanistan, landen die het meest in het nieuws zijn vanwege oorlog en onderdrukking. Ook kwamen de realiteiten in Nederland aan bod. Rageh Omaar sprak over Iran met: Maziar Bahari (journalist/filmmaker uit Iran, schrijft voor Newsweek en is coauteur van de Prince Claus Fund Library publicatie Transit Tehran: Young Iran and Its Inspirations) en Thomas Erdbrink (journalist, Nederland, correspondent in Iran voor The Washington Post en het NRC Handelsblad). Hij sprak daarna over Afghanistan met: Jolyon Leslie (CEO Aga Khan Trust, Afghanistan, architect, co auteur van Afghanistan: the Mirage of Peace) en Nader Nadery (lid van de Afghaanse Onafhankelijke Mensenrechtencommissie, voorzitter van de Free and Fair Elections Agency), Kabul, Afghanistan. Tot slot sprak hij over Nederland met Samira Bouchibti (journalist en voormalig lid van het Parlement voor de PvdA) en Russell Shorto (auteur en directeur van het John Adams Institute in Amsterdam, schrijft voor New York Times Magazine). De band Payam trad die middag op. De Talkshow vond plaats op 16 december, een dag voor de Presentatie van de Prins Claus Prijzen, in het gloednieuwe DeLaMar theater.

81


Activiteiten georganiseerd door het Fonds naast het internationale kunstprogramma Prins Claus Fonds Film Grant voor Thaise filmmaakster In januari 2010 werd tijdens de CineMart van het Rotterdam International Film Festival (IFFR) voor tiende en laatste keer de Prins Claus Fonds Film Grant van 15.000 Euro uitgereikt aan de Thaise filmmaakster Anocha Suwichakornpong voor haar script voor de film By the time it gets dark. Voorzitter van de jury die het script selecteerde was Bregtje van der Haak, documentairemaker en lid van het Bestuur van het Prins Claus Fonds. De jury was onder de indruk van de onconven tionele wijze van verhalen die werd voorgesteld in het script van Anocha dat werd omschreven als een zeer persoonlijke benadering van hedendaags Thailand. Expositie 2008 Prins Claus Laureaat Liang Shaoji in Prins Claus Fonds Galerie 12 december 2009 – 12 maart 2010 In de Prins Claus Fonds Galerie was vanaf 14 december 2009 tot 12 maart 2010 een tentoonstelling te zien van de Chinese kunstenaar en 2009 Prins Claus Laureaat Liang Shaoji. De opening op 14 december werd bezocht door ruim 150 geïnteres seerden uit het netwerk van het Prins Claus Fonds. De ruim 100 internationale gasten van de Prins Claus Prijsuitreiking werden een dag later welkom geheten in het kantoor van het Prins Claus Fonds met een speciale opening. De kunstenaar was bij deze gelegenheid aanwezig. Curator van de tentoonstelling Marianne Brouwer en kunstcriticus Hou Hanru spraken over het werk van de Chinese kunstenaar. Mede door een positief artikel in de Volkskrant bezochten vele bezoekers de expositie. Lezing in Felix Meritus door Okwui Enwezor en presentatie van zijn nieuwste publicatie Contemporary African Art Since 1980 (Damani, 2009) 21 januari 2010 Okwui Enwezor onderzocht in de publicatie Contemporary African Art Since 1980, de manier waarop kunstenaars hebben gereageerd op sociale en politieke veran deringen in Afrika en hoe zij nieuwe esthetische principes en artistieke concepten, beelden en beeldtaal hebben ontwikkeld om met die veranderingen om te gaan. De bijeenkomst werd bijzonder goed bezocht, waardoor moest worden uitgeweken naar Felix Meritus om iedereen die zich had opgegeven plaats te kunnen bieden. Naast de lezing kwamen er studenten van uiteenlopende studierichtingen voor een workshop die het Fonds voor hen organiseerde en waarin Enwezor ideeën over hedendaagse Afrikaanse kunst besprak. Oriëntatiereis 2010 28 februari -11 maart 2010 Het Prins Claus Fonds en de Mondriaan Stichting organiseerden in samenwerking met OCA, office for contemporary art (Noorwegen) en BAM, het instituut voor beel dende, audiovisuele en mediakunst (België) voor de zevende keer een oriëntatie reis voor kunstprofessionals. Dit jaar ging de reis naar Turkije (Istanbul), Nigeria (Lagos) en Mali (Bamako) van 28 februari t/m 11 maart 2010. Het doel van deze reis is professionals op het gebied van mode, design en beel dende kunst kennis te laten maken met kunst en cultuur uit de te bezoeken gebieden. De deelnemers aan de reis krijgen inzicht in lokale artistieke ontwikkelingen, doen nieuwe contacten op en krijgen de kans om zo nieuwe ideeën en initiatieven te ontwikkelen.

82


Het Prins Claus Fonds nodigde de volgende personen uit: • • • •

Rosina Cazali, onafhankelijk conservator en kunstcriticus, Guatemala Nazareth Karoyan, kunstcriticus, directeur van AICA Armenia, Armenië Krishna Luchoomun, directeur pARTage, Mauritius Ana Pato, directeur Associação Cultural Videobrasil, Brazilië

De Mondriaan Stichting, OCA en BAM nodigden kunstprofessionals uit respectievelijk, Nederland, Noorwegen en België uit om deel te nemen aan deze reis. Er werden tijdens de reis nieuwe contacten opgedaan, partners van het Prins Claus Fonds bezocht en uitgenodigd op recepties en diners. Enkele voorbeelden van ont moetingen en bezoeken waren: Prins Claus Laureaat Hasan Saltik, directeur van platenlabel Kalan vertelde in Istanbul over zijn werk, in Lagos had de groep een ontmoeting met een aantal jonge Nigeriaanse fotografen, waaronder Prins Claus Laureaat Uchechukwu James Iroha die op laptops hun werk toonden en in Mali bracht de groep een bezoek aan het dorp Chô, waar vrouwen uit de regio een katoenweverij beheren die opgezet is door sieradenontwerpster Awa Meite. Gentlemen of Bacongo in Prins Claus Fonds Galerie 25 maart tot 20 augustus 2010 De expositie Gentlemen of Bacongo met foto’s door Daniele Tamagni van Congolese dandy’s die ook bekend staan als Sapeurs vond plaats in de Prins Claus Fonds Galerie van 25 maart tot 20 augustus 2010 als onderdeel van het Internationaal Kunstprogramma in Amsterdam dat het Fonds in samenwerking met het Amsterdams Fonds voor de Kunst organiseert. Expositie Memoiré 2006 met werk van 2009 Prins Claus Laureaat Sammy Baloji 27 augustus tot 12 september 2010 Het Prins Claus Fonds presenteerde in het Vlaamse kunstcentrum ‘de Brakke Grond’ Mémoire, een opmerkelijke fototentoonstelling van de jonge Congolese fotograaf Sammy Baloji, die voor het eerst in Nederland exposeerde. Genadeloos legt deze sociaalkritische kunstenaar de destructieve invloed bloot die uitbuitende culturen op de natuur en de maatschappij van Congo hebben gehad. Hij legt zwart-witte archiefbeelden van uitgebuite Congolese arbeiders over de verwoeste landschappen van nu, waar koloniale heersers vroeger schaamteloos hun zucht naar winst hebben nagejaagd. In 2009 ontving Sammy Baloji een Prince Claus Award voor zijn krachtige werk. De Brakke Grond was deelnemend partner in deze expositie, die paste bij hun tentoonstelling over het thema Allez Congo, georganiseerd vanwege de vijftigste verjaardag van de bevrijding van Congo. Let’s Talk van 2009 Prins Claus Laureaat Santu Mofokeng in Prins Claus Fonds Galerie 23 september tot 26 november 2010 Santu Mofokeng (1956) is een vooraanstaande Zuid-Afrikaanse fotograaf en 2009 Prins Claus Laureaat. De tentoonstelling in de Prins Claus Fonds Galerie was de eerste expositie van zijn werk in Nederland. Santu Mofokeng wordt beschouwd als een van de belangrijkste Zuid-Afrikaanse fotografen van zijn generatie. Verwoesting en schoonheid komen samen in Let’s Talk, een serie foto’s van buitengewone schoon heid, waarin landschappen worden geportretteerd in relatie tot ecologie, bezit en macht. 83


Scars & Other Remnants van 2009 Prins Claus Laureaat Dinh Q. Lê in Prins Claus Fonds Galerie 15 december 2010 tot 18 maart 2011 Dit was de eerste solo-expositie van werk van Dinh Q. Lê in Nederland. Dinh Q. Lê (1968) wordt gezien als een van de belangrijkste en meest invloedrijke hedendaagse kunstenaars van Vietnam, hij is een van de 2010 Prins Claus Laureaten. Dinh Q. Lê groeide op in Vietnam tijdens de oorlog en verhuisde op tienjarige leeftijd naar de Verenigde Staten. Tijdens zijn opleiding en aan het begin van zijn artistieke carrière werd hij sterk beïnvloed door de mediavisie van Hollywood en het Westen op zijn geboorteland. Hij ontwikkelde een vernieuwende techniek die is gebaseerd op traditionele Vietnamese kunstnijverheid en verweeft letterlijk en figuurlijk beelden en fragmenten tot complexe combinaties van verschillende tradities, geschiedenissen en realiteiten. De opening van de tentoonstelling, die werd bezocht door een zeer uiteenlopend publiek, was een succes; plannen worden nu gemaakt om specifieke academische instituten uit te nodigen voor rondleidingen. Filmvertoning en boekpresentatie Afrikaanse Film 28 oktober 2010 Het Fonds organiseerde de avond Maison Tropicale – Ownership and belonging in African Art, Architecture and Film, waar de auteur van African Film, New forms of Aesthetics and Politics, Manthia Diawara, deze publicatie in Nederland lanceerde, zijn documentaire Maison Tropicale vertoonde en in discussie ging met Joe Addo Osae, voorzitter van African Architecture Matters. Deze multidisciplinaire bijeen komst waar kunst, architectuur en film aan de orde kwamen, leverde een levendige discussie op tussen de 180 aanwezigen. Aanvankelijk zou de avond in het Fonds worden gehouden, maar de belangstelling was zo overweldigend dat werd uitge weken naar een grotere ruimte: de Rode Zaal in de Brakke Grond. Internationaal speeddate programma 2010 16 december 2010 Op 16 december organiseerde het Prins Claus Fonds een internationale speeddate waarin de internationale gasten van het Fonds kennis konden maken met het Nederlandse culturele veld. De speeddate werd georganiseerd in samenwerking met een groot aantal Nederlandse cultuurfondsen en sectorinstituten. Deze fondsen en sectorinstituten nodigden zelf ook internationale gasten afkomstig uit Zuid-Amerika, Afrika of Azië. Tijdens de speeddate konden de gasten in korte gesprekken van tien minuten hun Nederlandse counterparts ontmoeten om kennis en informatie uit te wisselen en mogelijkerwijs gezamenlijk projecten op te starten. De Nederlandse gasten werden zowel door de fondsen en sectorinstituten als het Prins Claus Fonds uitgenodigd. In totaal waren er 120 gasten aanwezig, 60 inter nationale en 60 Nederlandse gasten, onderverdeeld in zeven disciplines (beeldende kunst, film, architectuur, podiumkunsten, literatuur, design en erfgoed). De speeddate werd georganiseerd in het DeLaMar Theater, voorafgaand aan de talkshow ‘Frontiers of Reality’. De volgende fondsen en sectorinstituten participeerden in het evenement: NAi, Fonds Podiumkunsten, Fonds voor de Letteren, Erfgoed Nederland, Premsela, Mondriaan Stichting, Fonds BKVB en het Fonds Cultuurparticipatie.

84


Foto: Najib Nafid

De speeddate in het DeLaMar Theater bracht vele mensen samen

85


5. Communicatie Verhalen delen Voor het Prins Claus Fonds is communicatie genoemd als een van de belangrijkste aandachtspunten voor de komende jaren. Het op overtuigende wijze illustreren en uitdragen dat cultuur een basisbehoefte is, was al langer doel van het Fonds maar is steeds van groter belang. Het Fonds wil overtuigen dat cultuur een rol speelt in de ontwikkeling van mens en maatschappij, ook met het oog op fondsen die geworven moeten worden. Dat het moeilijk te meten is in hoeverre cultuur een rol heeft in ontwikkeling, maakt het voor het Fonds niet eenvoudig om duidelijk te maken wat de exacte impact is van projecten die door het Fonds gesteund of georganiseerd worden. Je kunt bijvoorbeeld niet bewijzen dat het leven van mensen is verbeterd in een achterstandswijk van een grote stad in Latijns Amerika nadat er een groep lokale mensen samenwerkte om er muurschilderingen te maken, je kan wel aanvoelen dat de samenwerking een positief effect heeft en dat de wijk met de schoonheid en de kleuren van de muurschilderingen een beetje leefbaarder is geworden. Moeilijk is het ook om te meten in hoeverre een uitgeverij in Algerije bijvoorbeeld heeft bijgedragen aan het zelfbewustzijn van de auteurs die er boeken hebben kunnen uitbrengen of van hen die ze daardoor hebben kunnen lezen. Het Fonds tracht de rol van ontwikkeling in de indrukwekkende en inspirerende ver halen van zijn partners te benoemen en zoveel mogelijk verhalen te delen.

5.1 Communicatie in 2010 Het Fonds trachtte al in 2010 te overtuigen dat cultuur van groot belang is door het vertellen van succesverhalen. Het Fonds deed dit onder meer op de web site met bijvoorbeeld het Project van de Maand en in 2010 verzond het Fonds 38 persberichten die waar mogelijk aansloten bij actualiteiten, dat is bijna een verdubbeling van de 21 verzonden persberichten in het voorgaande jaar. Ook de eigen activiteiten van het Fonds werden uitgebreid en kregen een nieuwe impuls door de samenwerking met het Amsterdams Fonds voor de Kunst. Het Internationale Kunstprogramma in Amsterdam was ook in relatie tot communicatie een groot succes. Voor het programma maakte het Fonds een eigen nieuwe website, www.internationalekunstinamsterdam.nl, en koos voor een visuele benadering van de communicatie Zo liet het Fonds onder andere posters ontwerpen en ophangen in Amsterdam om publiek te trekken. De activiteiten trokken een gevarieerder jonger en vooral grotere groep publiek. De mediagenieke aard en toegankelijkheid van de activiteiten, de gekozen manieren van communiceren en de samenwerking met verschillende organisaties evenals de educatieve component zorgden ervoor dat nieuwe doelgroepen aangesproken werden en een groter publiek bereikt. Ook de media besteedden veel aandacht aan de onderwerpen en activiteiten van het Internationaal Kunstprogramma in Amsterdam. Het was over het geheel genomen een goed jaar qua media-aandacht voor het Fonds. Op bladzijde 90 is uitgebreid aandacht besteed aan het Prins Claus Fonds in de media in 2010. In 2011 zal er qua communicatie meer aandacht besteed moeten worden aan door het Fonds ondersteunde projecten en aan de maatschappelijke en sociale impact van culturele projecten. Daarnaast zal bij het ontwikkelen van communicatie middelen rekening gehouden worden met de inzet hiervan bij fondsenwerving. In december 2010 is er een boekje ontwikkeld speciaal voor de fondsenwervinglunch 86


met daarin verschillende projecten die gesteund konden worden. In 2011 zal gestart worden met het verspreiden van een digitale nieuwsbrief. Nieuwe website In 2010 is veel tijd, energie en middelen geïnvesteerd in de ontwikkeling van een nieuwe website voor het Prins Claus Fonds. De website is op 15 december 2010 online gegaan, er wordt echter daarna nog hard aan doorgewerkt om technische problemen op te lossen en om data te uploaden in het CMS. De website blijft een belangrijk punt van aandacht in 2011. Op de nieuwe site staan het netwerk en de activiteiten centraal; de verhalen van alle bijzondere mensen en organisaties met wie het Fonds contact heeft omdat ze ondersteund worden of omdat ze een Prijs kregen of op een andere manier met het Fonds samenwerkten. Een belangrijk onderdeel van de nieuwe website is het interactieve gedeelte waar personen en organisaties uit het netwerk bij elkaar kunnen komen en waar op een digitaal platform interculturele uitwisseling mogelijk is. Op een interactieve wereldkaart kunnen personen uit het netwerk zich aanmelden waarna ze een profiel kunnen aanmaken, events kunnen posten, op hun wall kunnen schrijven en met elkaar kunnen communiceren. Het Fonds biedt zijn partners hiermee zowel een nieuw podium als de gelegenheid van de expertise, ervaringen en contacten van andere personen en organisaties in ons netwerk gebruik te kunnen maken. Het digitale platform is al in 2010 online gegaan maar wordt technisch gezien geoptimaliseerd in 2011 waarna een mailing naar het netwerk zal worden gedaan om hen te informeren over de mogelijkheden en hen op te roepen vooral actief bij te dragen aan deze culturele community. Het gedeelte op de site waar onder meer de publicaties, speeches, resultaten van research te vinden zullen zijn, zal in 2011 gerealiseerd worden. De website is gerealiseerd door Vesper die in 2009 van de verschillende pitches het beste voorstel deed voor een nieuwe site. Voor de site werd een Content Management Systeem op maat gebouwd. Eigen communicatiemiddelen Huisstijl en vormgeving Irma Boom was in 2010 weer de vormgever die verantwoordelijk was voor de visuele communicatie van het Fonds. In 2010 verscheen het briefpapier van het Fonds met de tekst Cultuur is een basisbehoefte in het Engels en Nederlands. In 2011 zal de vernieuwing van de huisstijl voortgezet worden. Online aanwezigheid De al genoemde websites www.princeclausfund.org. en www.internationalekunstinamsterdam.nl nemen een belangrijke plaats in bij de communicatie over activiteiten en het verspreiden van nieuws. De sites dragen bij aan een grotere transparantie en het delen van verhalen. Het Prins Claus Fonds verwelkomde dit jaar bijna 10.000 unieke bezoekers op de website. Sociale media In 2010 is het Fonds gestart met het gebruiken van Twitter om nieuws over het internationaal kunstprogramma in Amsterdam te verspreiden. Ook heeft dit 87


programma een eigen Facebook pagina gekregen. In 2011 worden ook een algemene Facebook pagina en Twitter account van het Fonds actief ingezet voor communicatie. Nieuwsverspreiding Het netwerk van het Fonds wordt op de hoogte gehouden via het jaarverslag, de website, sociale media en de vele digitale uitnodigingen voor evenementen die het Fonds organiseert. Jaarverslag In 2010 bracht het Fonds de kosten van het jaarverslag met één derde van het totaalbedrag in 2009 omlaag, onder meer door geen gedrukte versie in grote oplage te laten maken. Het jaarverslag verscheen in 2010 in het Nederlands en in het Engels op een digitaal visitekaartje. Ter introductie stond op het kaartje een PowerPoint presentatie met de highlights van 2010. Ook werd het jaarverslag op de website gepubliceerd. Het jaarverslag werd naar partners gestuurd. In 2010 werd weer extra aandacht besteed aan transparantie en werd het jaarverslag 2009 ingestuurd voor de Transparantprijs. Bij dit jaarverslag wordt onder meer door middel van het publiceren van een boekje met interviews extra aandacht besteed aan impact van activiteiten waar het Fonds bij betrokken was. Documentatiecentrum Het documentatiecentrum verkreeg in 2010 weer vele nieuwe titels. Er zijn begin 2011 ongeveer 8070 titels in het documentatiecentrum te vinden. De enige vaste vrijwilliger die al jaren toegewijd is aan het Fonds houdt het documentatiebestand bij, doet onderzoek en documenteert relevante informatie. Bezoekers kunnen in het documentatiecentrum alle aanwezige boeken, dvd’s, verslagen van ondersteunde projecten en dergelijke inzien. Prins Claus Fonds Galerie In 2010 werden in de Prins Claus Fonds Galerie in het kantoorpand van het Fonds weer enkele kwalitatief hoogstaande tentoonstellingen georganiseerd. Met de Prins Claus Fonds Galerie heeft het Fonds nog een podium voor de partners van het Fonds. Voor iedere expositie worden extra communicatiemiddelen ontwikkeld: uitnodigingen voor de opening van de expositie, stickers op het raam van het Fonds om aan te geven welke expositie te zien is. Eigen activiteiten van het Fonds Voor de eigen activiteiten van het Fonds worden ook communicatiemiddelen ont wikkeld. Zo werden voor het internationaal kunstprogramma een eigen website gemaakt, een flyer verspreid met informatie over het programma, banners gemaakt, posters ontwikkeld en in de stad opgehangen om aandacht te vragen voor de ‘MAF Fashion Battle, de Sapeurs editie’, uitnodigingen en reminders ontworpen en verstuurd, informatieboekjes gemaakt en verspreid bij events. Alle activi teiten binnen het internationaal kunstprogramma in Amsterdam werden vastgelegd door een fotograaf en werden gefilmd. De foto’s en het filmmateriaal zijn op de website geplaatst. Netwerk De grote kracht van het Prins Claus Fonds is het internationale netwerk dat het Fonds sinds de oprichting steeds verder heeft uitgebreid. Voor het Fonds is het belangrijk contact te onderhouden met de politiek, de diplomatieke 88


wereld, het bedrijfsleven, het (internationale) culturele veld en professionals uit de ontwikkelingswereld. Vertegenwoordigers van deze groepen werden in 2010 uitgenodigd voor evenementen van het Fonds. Het Fonds onderhoudt daarnaast contacten met contractpartners, adviseurs en laureaten. Deze belangrijke groep internationale contacten voorziet het Fonds van second opinions, doet nominaties, geeft advies en neemt deel aan symposia en debatten met of namens het Fonds. Het netwerk werd in 2010 uitgebreid door de organisatie van nieuwe activiteiten in samenwerking met andere organisaties, door reizen van mede werkers, door het aangaan van nieuwe netwerk partnerschappen, het afsluiten van nieuwe contracten en het selecteren van nieuwe laureaten. Communicatie intern Goede communicatie begint bij het informeren en betrekken van de eigen mede werkers, bestuursleden en het netwerk van adviseurs die als ambassadeurs van het Fonds functioneren. Vertegenwoordigers van deze groepen zijn aanwezig bij evenementen van het Fonds. Iedereen wordt geïnformeerd via de website en de knipselkrant over nieuwe ontwikkelingen en de wijze waarop het Fonds in de media komt. Het wekelijks intern overleg draagt bij aan het informeren van elkaar en stimuleert de wederzijdse betrokkenheid bij activiteiten.

89


5.2 Het Prins Claus Fonds in de media in 2010 In 2010 was het Fonds en zijn activiteiten vaker en uitgebreider in het nieuws dan in 2009. Door de grote hoeveelheid vrije publiciteit is het Fonds in staat geweest de boodschap ´Cultuur is een basisbehoefte´ verder uit te dragen bij het Nederlands en internationale publiek. Het Fonds was daarnaast in 2010 meer zichtbaar door de samenwerking met het Amsterdams Fonds voor de Kunst. Figaro In oktober 2010 schreef de toonaangevende Franse krant Le Figaro over het Fonds. Aanleiding was de Grote Prins Claus Prijs die toegekend was aan Barzakh Editions uit Algerije. De publicatie van het interview met Sofiane Hadjadj en Selma Hellal was het gevolg van het uitsturen van het persbericht in het Frans via het ANP naar Noord Afrika en de Arabische Wereld en het toesturen van het bericht aan Franse perscontacten. Activiteiten van het Fonds in Nederland kregen veel aandacht in 2010 Het internationaal kunstprogramma dat het Fonds in 2010 startte met het Amsterdams Fonds voor Kunst helpt om contacten en partners van het Fonds bekend te maken bij een Nederlands publiek. Hierbij werkt de communicatieafdeling van het Fonds intensief samen met de communicatieafdeling van het Amsterdams Fonds voor de Kunst. 2010 begon met de opening van de fototentoonstelling Gentlemen of Bacongo in de Prins Claus Fonds Gallerie. Speciaal voor de opening nodigde het Fonds twee echte Sapeurs uit om de opening te verrichten. De NOS interviewde deze Sapeurs voor het Journaal, AT5 nam de Sapeurs mee naar de PC Hooftstraat voor een reportage en de Wereldomroep interviewde de heren voor de website. OnzeWereld plaatste een foto van een Sapeur op de cover en plaatste een spread van acht foto’s in het magazine. Ook de Nederlandse dagbladen lieten het bezoek van de heren niet aan zich voorbijgaan en het Prins Claus Fonds werd zo vele malen genoemd. Het NRC Handelsblad plaatste een foto en artikel met de kop ‘Congolese Dandy’s bezoeken Amsterdam’. Het Parool publiceerde een foto en artikel met de kop ‘De dandy’s van Congo staan voor hoop’. De Telegraaf plaatste een foto en schreef ook over de ‘Dandy’s in Congo’ en Trouw plaatste een foto en artikel met de kop ‘De flamboyante sapeur is ook een sappelaar’. Misschien wel het mooiste resultaat in de printmedia was de fotospread van twee pagina’s in NRC Next van 25 maart, met de titel ‘Dit zijn pas echte dandy’s’. Glossy’s Met het kleurrijke en flamboyante onderwerp van de Sapeurs was het Fonds zicht baar in glossy mode- en lifestyle tijdschriften. De Sapeurs kregen aandacht in de Quote, L’Officiel, JFK, LIV’ Magazine en Hollands Diep. Modeglossy Beau Monde noemde de tentoonstelling in de Gallerie als museumtip. Online was er aandacht op fashionunited.nl en ilovefashionnews. Naast de glossy’s was er aandacht van fotografiebladen en websites als Photo Digitaal, Creatie en PhotoQ.nl. Belangrijke magazines voor het museale veld Tableau Fine Arts en Museumtijdschrift besteedden tevens aandacht aan de Gentlemen of Bacongo tentoonstelling.

90


Het Prins Claus Fonds kreeg een nieuwe website in 2010

91


Tijdens de Amsterdam International Fashion Week organiseerde het Internationaal Kunstprogramma van het Fonds een tweede evenement met de Sapeurs, de Sapeurs Fashion Battle. Sapeurs uit Nederland gingen met elkaar de strijd aan in diverse catwalk shows. Voorafgaand aan het event werd bestuurslid Peter Geschiere geïnterviewd door jongerenzender FunX en AT5 deed verslag van de battle en interviewde enkele deelnemende Sapeurs. Ook was er aandacht voor het fenomeen in o.a. De Telegraaf, Trouw en op de websites blend.nl, couturekrant.nl, 8weekly.nl en quotenet.nl. Het NPS radioprogramma Dichtbij Nederland deed verslag van de battle. De andere activiteiten die het Fonds in het kader van het Internationaal Kunstprogramma organiseerde vonden tevens hun weg naar de media. Zo werd het optreden in juni van de drummende vrouwen van Ingoma Nshya in de Tolhuistuin gerecenseerd in De Volkskrant (‘Koude rillingen bij synchroon bespeelde trommels’) en Het Parool (‘De wereld ontmoet Noord in de Tolhuistuin’). De Wereldomroep deed een radio-interview met Odile Gakire Katese en plaatste dit interview ook op haar websites. Het optreden van dansgroep Amrita Performing Arts uit Cambodja in Amsterdam maakte een grote indruk op de uitgenodigde pers. Om de bijzondere Khmer dans toe te lichten organiseerde het Fonds samen met het AFK een ‘diner culturel’ voorafgaand aan de voorstelling. Voor dit diner werden dansrecensenten van dagbladen en magazines uitgenodigd. Hoewel de voorstelling slechts eenmalig te zien was in Nederland publiceerden De Volkskrant, Het Parool, NRC Handelsblad, Trouw en Dansmagazine een recensie. Deze recensies waren zeer positief, De Volkskrant en het NRC gaven de voorstelling een score van vier uit vijf sterren. De komst van de Keniaanse cartoonist Gado naar Nederland in oktober om in De Verdieping in gesprek te gaan met Raoul Heertje over humor en satire was voor De Volkskrant en de Wereldomroep een reden om hem te ontmoeten. De Volkskrant publiceerde een interview inclusief cartoons met de titel ‘Kenia lacht graag om zichzelf’. De Wereldomroep deed een radio-interview en vroeg Gado om live een cartoon te tekenen. Het tijdschrift OnzeWereld plaatste in september een cartoon van Gado naar aanleiding van de Millenniumdoelen en in oktober nogmaals met een kort artikel over hem. De cartoons van Gado waren daarnaast ook te bewonderen in dagblad DePers. Gado was in Nederland in het kader van het Internationaal Kunstprogramma. Internationaal Internationaal heeft het Prins Claus Fonds belangstelling van de lokale media in gebieden waar het Fonds activiteiten steunt en van internationale media vooral in het kader van de Prins Claus Prijzen en het CER programma. De Prins Claus Prijzen worden in de regio waar de laureaat woont en werkt uitgereikt op de Nederlandse ambassade. De lokale media worden door het Fonds benaderd in samenwerking met de ambassade. Hierdoor verwerven de laureaten en het Fonds lokale bekendheid. Internationale aandacht was er naast het interview met 2010 hoofdlaureaat Sofiane Hadjadj in Le Figaro ook aandacht voor 2009 hoofdlaureaat Simón Vélez in het Duitse ART Magazin, en het belangrijke Duitse architectenblad Bauwelt. Een journalist van Bauwelt was aanwezig bij de uitreiking van de Grote Prins Claus Prijs aan Simón Vélez en interviewde hem de dag na de uitreiking. Een verslaggever 92


van MO Magazine uit België interviewde Simón Vélez na de uitreiking en publiceerde in februari een artikel met de kop ‘Pleidooi voor gebouwen op menselijke schaal’. De redactie van de Indiase ELLE Magazine plaatste een artikel over Simón Vélez en zijn methode om gras te laten groeien op daken van woonhuizen. Laureaten in de media Traditiegetrouw was er veel aandacht voor het Fonds in de Nederlandse dagbladen. In totaal werd er meer dan twaalf keer over het Fonds in de Volkskrant geschreven en tevens twaalf keer in Het NRC Handelsblad. Dagblad Trouw publiceerde zeven artikelen over het Fonds, De Telegraaf vier maal en het Algemeen Dagblad publi ceerde enkele korte artikelen in verschillende regionale edities. In 2010 werd ook veel media-aandacht gegenereerd door de tentoonstellingen in de Prins Claus Fonds Galerie en de tentoonstelling van laureaten Sammy Baloji (DR Congo) in De Brakke Grond en Dayanita Singh (India) in Huis Marseille. In het kader van de vijftigjarige onafhankelijkheid van DR Congo organiseerde het Fonds samen met Vlaams Cultuurhuis De Brakke Grond de tentoonstelling Memoire met foto’s van 2009 laureaat Sammy Baloji. Hoewel de tentoonstelling maar kort te bezichtigen was en fotograaf Sammy Baloji helaas niet naar Nederland kon komen maakten zijn bijzondere foto’s indruk wat resulteerde in enkele prachtige artikelen. De Volkskrant plaatste op 2 september een recensie over de tentoonstelling met de kop ‘Beklemmende mijnlandschappen’. De Telegraaf publiceerde op 27 augustus, de dag van de opening een grote kleurenfoto en artikel met de kop ‘Herinneringen uit Congo’. Tevens was er aandacht voor Memorie in o.a. het Dagblad van het Noorden en het Friesch Dagblad en op de websites fotografie.nl en galeries.nu. De tentoonstelling van Dayanita Singh in Huis Marseille werd in de grote dagbladen uitvoerig gerecenseerd. De Prins Claus Prijs die Dayanita Singh in 2009 ontving werd in vrijwel alle artikelen genoemd. Artikelen stonden o.a. in NRC Handelsblad, NRC Next, Trouw, Het Parool en de magazines Kunstbeeld, Museumtijdschrift en Fotografie Magazine. Na de succesvolle Gentlemen of Bacongo tentoonstelling toonde het Fonds foto’s van de Zuid-Afrikaanse fotograaf Santu Mofokeng, die in 2009 een Prins Claus Prijs ontving. De foto’s van Santu Mofokeng werden vooral gewaardeerd door speci fieke kunsten fotografie websites en magazines (De Fotograaf, fotografie.nl en kunstbeeld.nl) en Afrika gerelateerde magazines en websites (o.a. ZAM Magazine en blog). De tentoonstelling werd opgenomen in de agendarubriek van Het Parool / PS De Week waardoor er wel bezoekers op de tentoonstelling afkwamen, alhoewel in minder grote getale dan bij de Sapeurs tentoonstelling. In de Nederlandse kranten was er ook in 2010 traditiegetrouw veel aandacht voor de Prins Claus Prijzen. Op 6 september, de verjaardag van Z.K.H. Prins Claus maakte het Fonds de 2010 laureaten wereldkundig door middel van een persbericht. De aankondiging van de 2010 laureaten werd overgenomen door meer dan tien dagbladen, enkele magazines, tientallen websites en NOS Teletekst. De Volkskrant en NRC Handelsblad plaatsten naast de aankondiging ook een inhoudelijk stuk over Barzakh Editions.

93


Het werk van 2009 Prins Claus Laureaat en fotograaf Sammy Baloji werd in 2010 in Nederland tentoongesteld in De Brakke Grond en maakte ook deel uit van Addis fotofest in Addis Abeba 94


95


In navolging van een succesvolle internationale verzending in 2009 heeft het Fonds het persbericht in 2010 wederom internationaal uitgestuurd met de focus op Franstalig Afrika en landen in de Arabische wereld via de NewsWire service van het ANP. Het Fonds wil ieder jaar de regio waar de hoofdlaureaat actief is specifiek benaderen. De internationale verzending leverde lokaal aandacht op in met name Algerije en Marokko. Naar aanleiding van de aankondiging stuurde het NRC Handelsblad een correspondent naar Algerije om aldaar Sofiane Hadjadj en Selma Hellal te interviewen. Dit interview (‘Een uitgeverij in een culturele woestijn’) werd samen met een achtergrond artikel over literatuur in Algerije (‘Het kookt in de Algerijnse literatuur’) geplaatst in het NRC van 15 december, de avond voor de uitreiking. Dagblad Trouw plaatste op de dag van de uitreiking een uitgebreid interview met Selma Hellal onder de kop ‘Arabisch kan ook modern zijn’. Er werd verslag gedaan van de uitreiking in het tele visieprogramma EO Blauwbloed, SBS Shownieuws. De zware sneeuwval op 17 december leidde er toe dat er slechts een klein deel van de aangemelde journalisten aan wezig kon zijn in het Koninklijk Paleis. Desondanks verschenen een groot aantal nieuwsartikelen over de uitreiking in printmedia en online. In Nederland publiceerde De Telegraaf een interview met Dinh Q. Lê met de kop ‘Weven met de Werkelijkheid’. De Volkskrant publiceerde op 17 december een interview met Dinh Q. Lê en noemde hem in de titel de Vietnamese Marcel Duchamp. In de Nederlandse pers was er naast aandacht voor hoofdlaureaat Barzakh Editions ook aandacht voor Cubaanse blogster Yoani Sanchez. Deze aandacht werd ver sterkt door een uitgebreid artikel met fotoreportage in het NRC Weekblad op 12 november. De journalist die dit artikel schreef bezocht Yoani Sanchez in Cuba en schreef dat Yoani Sanchez naar Nederland zou willen komen voor de uitreiking van de Prins Claus Prijs. Door de ingewikkelde situatie in Cuba in combinatie met het feit dat in 2010 een Nobelprijs niet persoonlijk overhandigd kon worden aan een Chinese activist zorgde voor veel aandacht van de pers. Artikelen over Yoani Sanchez stonden o.a. in de regionale dagbladen in BN de Stem, Friesch Dagblad, De Gelderlander. Verder werd er aandacht aan haar besteed door VPRO Radio 1 en de Wereldomroep. Ook het Nederlands Dagblad en Het Parool schreven over de situatie. Cultural Emergency Response (CER) Sinds de oprichting van CER is er veel aandacht voor het programma. CER acties volgen op een ramp en hebben zodoende een grote nieuwswaarde. In 2010 was er veel aandacht voor de CER activiteiten van het Fonds in Haïti na de verwoestende aardbeving op 12 januari. Het persbericht van 23 januari waarin het Fonds een onderzoeksmissie aankondigt om de schade aan cultureel erfgoed in Haïti in kaart te brengen werd door vrijwel alle media in Nederland opgepikt. NOS Radio interviewde directeur Els van der Plas meerdere malen en artikelen werden gepubliceerd in o.a. De Volkskrant, NRC Handelsblad, Sp!ts, het Financieele Dagblad, BN de Stem, en het Parool en op een groot aantal nieuwssites (o.a. BNR, AD.nl, DePers.nl, FD.nl, Gooieneemlander.nl, Architectenweb en Erfgoednederland.nl). Dagblad Trouw plaatste een maand later een uitgebreid verslag van een correspondent over verwoest erfgoed in Haïti waarin het Prins Claus Fonds en de CER activiteiten uitgebreid genoemd worden. Naast aandacht voor CER projecten in Haïti was er in de media ook aandacht voor andere CER projecten. 96


6. Financiers en Fondsenwerving 2009 6.1 Financiers Ministerie van Buitenlandse Zaken Het Ministerie van Buitenlandse Zaken is de belangrijkste financier van het Fonds. Het Fonds is het Ministerie zeer erkentelijk voor de steun die het al sinds de oprichting in 1996 mag ontvangen. Het Bestuur van het Prins Claus Fonds ontmoet de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking eens per jaar. De minister wordt dan persoonlijk geïnformeerd over de ontwikkeling en voortgang van het Prins Claus Fonds. Vervolgens is er regelmatig overleg tussen Directeur en verantwoordelijken bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Het Prins Claus Fonds kreeg ten behoeve van haar Cultural Emergency Response programma een extra toelage van het Ministerie van Buitenlandse Zaken van 1 miljoen Euro voor de jaren 2008 en 2009 en kreeg nog een keer een miljoen Euro toegezegd voor 2010–2011. Het Prins Claus Fonds werd in 2010 in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse zaken geëvalueerd. Een rapport met de bevindingen en aanbevelingen zal in 2011 verschijnen en het Fonds zal daarna tevens geïnformeerd worden over de nieuwe subsidieperiode vanaf 2012. Nationale Postcode Loterij In 2010 ontving het Prins Claus Fonds wederom een bedrag van 500.000 Euro van de Nationale Postcode Loterij. De Nationale Postcode Loterij steunt daarnaast het CER programma van 2007 tot 2011 met een totale bijdrage van 200.000 Euro uit haar jaarlijkse dertiende trekking. De steun van de Postcode Loterij betekent voor het Prins Claus Fonds een morele steun en een vorm van erkenning die ook een positieve rol speelt bij het werven van andere fondsen. De Nationale Postcode Loterij steunt in 2010 in totaal 83 goede doelen op het gebied van natuur & milieu, mensenrechten, ontwikkelingssamenwerking en sociale cohesie in Nederland met een totaalbedrag van 270 miljoen Euro. De Nationale Postcode Loterij is de grootste goede doelen loterij van Nederland.

97


6.2 Fondsenwerving

In 2010 is er veel aandacht besteed aan het formuleren van het beleid en het maken van concrete plannen voor de fondsenwerving. Het Fonds heeft geïnvesteerd in mensen, in kennis en faciliteiten om een beter resultaat te boeken dan voor gaande jaren. Een implementatieplan is ontwikkeld om als blauwdruk te dienen voor de activiteiten en het beleid van fondsenwerving voor de komende jaren. Er is in 2010 geïnvesteerd in het ontwikkelen van samenwerkingen met andere organisaties en het opzetten van specifieke evenementen, zoals de internationale speeddate en de Prins Claus Fonds lunch in Amsterdam die beiden in december plaatsvonden. Een aantal onderdelen van het implementatieplan werd met succes ten uitvoer gebracht terwijl andere onderdelen weinig hebben opgeleverd en verbeterd moeten worden. De gevolgen van de wereldwijde economische crisis en verminderde inkomsten maken het ontwikkelen van diversificatie van inkomensstromen steeds belangrijker. Professionalisering, uitbreiding en coördinatie van het programma fondsenwerving zijn belangrijke uitgangspunten. Het verder uitbreiden van het fondsenwervingprogramma met een sterk relatienetwerk zal in 2011 een belang rijke focus zijn. Plan 2010-2012 In het voorjaar van 2010 is de coördinator internationale fondsenwerving naar Londen gegaan voor een workshop bij 'The Management Centre' (=MC) van Bernard Ross. Het doel van de workshop was om in kaart te brengen wat de ambities en de mogelijkheden van het Fonds zijn op het gebied van fondsenwerving en vervolgens te kijken welke strategieën kunnen worden ingezet om de doelen te realiseren. Eén van de uitkomsten van deze workshop is de ontwikkeling van een implementatieplan. Het implementatieplan stelt vast dat het Fonds zich enerzijds moet richten op het behoud van bestaande inkomensstromen zoals de subsidie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de Postcode Loterij en daarnaast moet investeren in het zoeken van nieuwe potentiële donateurs. De mogelijkheden variëren van het opzetten van institutionele samenwerkingen (zoeken naar matching funds) tot het organiseren van een activiteitenprogramma naast de jaarlijkse uitreiking van de Prins Claus Prijs, zoals sponsoring bij de speeddate en een Prins Claus Fonds lunch. De Torchbearers van het Cultural Emergency Response programma zijn veel belovend aangezien dit een aansprekend programma is waarbij individuen of bedrijven kunnen optreden als hulpverleners van cultureel erfgoed in nood. Torchbearers zijn individuen of bedrijven die via het Cultural Emergency Response programma erfgoed dat dreigt te verloren te gaan ten gevolge van een ramp financieel onder steunen. Donateurs kunnen zelf aangeven of zij voorkeur hebben voor een specifiek land of soort erfgoed. Nadat dit is afgestemd wordt de donatie direct aangewend om noodhulp te bieden aan het gekozen project. Budget Het budget voor fondsenwerving is in 2010 omhoog gegaan. Binnen het Fonds is een medewerker aangesteld als coördinator internationale fondsenwerving. Medio 2010 is er een nieuwe medewerker fondsenwerving geworven die in september begonnen is.

98


Matching Funds De volgende organisaties hebben in 2010 aangegeven een samenwerking met het Fonds te willen door middel van matching funds: Commonwealth Foundation Het Prins Claus Fonds zette een specifiek programma op het gebied van cultuur en conflict op, dit heeft geleid tot een toezegging van de British Council in Zimbabwe om € 10.000 bij te dragen. En er is door de Commonwealth Foundation 35.000 Britse pond per jaar voor een periode van 3 jaar toegezegd voor projecten in Rwanda, Zimbabwe, Sri Lanka and Pakistan. Deze inkomsten worden in 2011 toegevoegd bij de baten uit eigen fondsenwerving. World Monuments Fund Het Prins Claus Fonds en het World Monuments Fund starten in 2010 een gezamenlijk programma van 1 miljoen dollar om cultureel erfgoed te beschermen. Het Cultural Heritage Emergency Response programma ging van start met vier projecten; in Bhutan, Haïti, Indonesië en Pakistan. Amsterdams Fonds voor de Kunst Het Prins Claus Fonds en het Amsterdams Fonds voor de Kunst en het Prins Claus Fonds besteedden ieder 100.000 Euro aan het Internationaal Kunstprogramma in Amsterdam. Het programma wordt voortgezet in 2011. Meer cijfers Het totale bedrag van de fondsenwerving door het Prins Claus Fond in 2010 kwam op 605.842 Euro. Prins Claus Fonds lunch 2010 Op 17 december 2010, voorafgaand aan de presentatie van de 2010 Prins Claus Prijzen heeft de eerste Prins Claus Fonds lunch plaatsgevonden in Hotel de L’Europe. Het doel van deze lunch was om een aantal eminente particulieren en personen uit het bedrijfsleven te laten kennismaken met de doelstellingen en projecten van het Fonds. De gasten werden gevraagd om het Fonds, op welke wijze dan ook, te ondersteunen. De lunch heeft positieve reacties opgeleverd door de intieme sfeer en de aanwezigheid van interessante personen. Projecten van het Fonds werden gepresenteerd tijdens toespraken en in een speciaal voor de lunch ont wikkeld boekje. Een aantal van de aanwezige gasten heeft direct toegezegd een project te steunen of Torchbearer te worden en daarbij hebben een aantal personen aangegeven op een andere manier iets te kunnen betekenen. Na de lunch is een uitgebreide evaluatie gedaan in samenwerking met de commissie fondsen werving waaruit een aantal punten zijn gekomen ter verbetering voor 2011. De lunch is de eerste geweest van een nieuwe jaarlijkse traditie. Fondsenwerving in 2011 Fondsenwerving zal zich in 2011 verder ontwikkelen. De bestaande activiteiten zullen verder worden ontwikkeld en daar waar mogelijk worden uitgebreid met nieuwe initiatieven. De uitdaging zal zijn om bestaande donateurs vast te houden en om nieuwe donateurs te werven. Doordat er minder geld beschikbaar is voor cultuur zal de competitie voor het vinden van sponsoren toenemen. Het Fonds trekt pioniers aan die graag een rol willen spelen voor de realisatie van betekenisvolle culturele projecten, in bepaalde landen waarmee zij zich verbonden voelen. Dit moet worden gebruikt om nieuwe donateurs aan te trekken en te behouden. 99


Dankzij het internationale werkveld is het Fonds niet beperkt tot Nederland en zal zich richten op internationale mogelijkheden. Analyse heeft uitgewezen dat hierin groot potentieel zit. De Prins Claus Fonds lunch die in 2010 voor de eerste keer met succes is georgani seerd zal in 2011 op 14 december voorafgaand aan de presentatie van de Prins Claus Prijzen plaatsvinden. Het programma van de Torchbearers zal worden uitgebreid en hier zal een specifiek evenement voor opgezet worden. Het Prins Claus Fonds zal meedingen naar de 13e trekking van de Postcode Loterij. Hiervoor zal een projectvoorstel geschreven worden. Het Prins Claus Fonds wil graag haar sponsoren hartelijk danken. Het Fonds ontvangt sponsoring van de volgende bedrijven: • E pson – Epson Digigraphie ondersteunt de Prins Claus Fonds galerie door het leveren van digigraphie prints voor tentoonstellingen zoals die van Santu Mofokeng. • Hotel de L’Europe – ondersteunt het Fonds door de Prins Claus Fonds lunch te sponsoren door het geheel kosteloos aanbieden van deze lunch. • De 5 sterren hotels in Amsterdam sponsoren het Fonds door het kosteloos aanbieden van twee hotelovernachtingen voor de internationale gasten van het Fonds die naar Nederland komen voor de presentatie van de Prins Claus Prijzen. • Versteeg Wigman Sprey advocaten ondersteunde het Prins Claus Fonds met juridische advies.

100


7. Financiën Statutaire voorschriften Volgens de statuten stelt het bestuur binnen drie maanden na afloop van het boekjaar een balans en een staat van baten en lasten op. Het bestuur dient een registeraccountant te benoemen teneinde de balans en de staat van baten en lasten te onderzoeken. De accountant brengt verslag uit van zijn onderzoek aan het bestuur en geeft de uitslag van zijn onderzoek weer in een controleverklaring. In overeenstemming met de statuten valt het boekjaar samen met het kalender jaar. De volledige jaarrekening met toelichting en bijbehorende goedkeurende controleverklaring is op afspraak ter inzage op het bureau. De jaarrekening is tevens te downloaden van de website www.princeclausfund.org. Bestuur Het Bestuur ontvangt geen bezoldiging. Directie De salariskosten van de directeur bedragen in 2010 € 100.000 (het bedrag is inclusief € 4.942 inzake kosten 2009). Administratieve zaken In opdracht van het Fonds is over de periode 1 januari 2010 tot en met 31 december 2010 de administratie gevoerd en de jaarrekening opgesteld door Jac’s den Boer & Vink bv, bedrijfseconomisch adviesbureau voor non-profitorganisaties. Aan PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. is opdracht gegeven tot controle van de jaarrekening. Beschikbare middelen Door de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking is in 2001 aan het Fonds voor de periode van 2002 tot en met 2011 een subsidiebedrag toegezegd van totaal € 34.033.516. Gemiddeld is dit € 3.403.352 per jaar. Daarnaast is in november 2009 in het kader van het programma Cultural Emergency Response, net als in de periode 2008/2009, € 1.000.000 extra subsidie door de Minister voor Ontwikkelings samenwerking toegezegd voor de periode 2010/2011. Het totaal van het toe gezegde subsidiebedrag komt hiermee op € 36.033.516. Ook is aan het Fonds het beneficiëntschap van de Nationale Postcode Loterij toegekend. In 2010 is een bedrag van € 500.000 als reguliere bijdrage ontvangen. Tevens wordt incidentele (project) financiering ontvangen, in 2010 in totaal € 605.842 en is aan baten uit beleggingen (rente) en overige baten € 24.513 ontvangen. In totaal is € 4.866.407 beschikbaar. Besteding middelen en norm voor overheadkosten De kosten voor werving baten en voor beheer en administratie bedroegen € 481.031, terwijl een bedrag van € 4.551.749 besteed is aan de uitvoering van de programma’s. Het overheadpercentage komt uit op 9,6%, begroot was 9,5%. De verdeling van de kosten geschiedt op basis van de tijdsbesteding aan de diverse activiteiten per medewerker. Jaarlijks wordt getoetst of deze verdeling nog overeenkomt met de werkelijkheid. 101


Resultaten 2010 Het boekjaar 2010 is afgesloten met een negatief resultaat van € 166.373. Voor 2010 was een positief resultaat begroot van € 110.000. Dit komt voornamelijk omdat de begroting van 2010 was gebaseerd op het werven van vrij besteedbare fondsen. Uit de cijfers blijkt echter dat het resultaat van de fondsenwerving 2010 praktisch gesproken geheel bestaat uit project-bestemde (co)financiering. De administratieve kosten die voor het uitvoeren van de gefinancierde activiteiten nodig waren, maakten hier geen deel van uit en zijn ten laste gekomen van de algemene begroting. In de bijgestelde begroting 2011 zijn de resultaten 2010 meegenomen. CBF Het Fonds is in het bezit van het CBF-keurmerk. Beleid en functie eigen vermogen Door de vorming van een continuïteitsreserve is het Fonds in staat bij geen of onvoldoende vervolgfinanciering de lopende zaken na de subsidieperiode af te handelen en de contractueel aangegane verplichtingen na te komen. Op basis van een risicoanalyse met betrekking tot de bureaukosten is een gewenste omvang van de reserve bepaald op 75% van de jaarbegroting inzake de bureaukosten. De omvang van de reserve valt binnen de desbetreffende VFI-richtlijn. Het bestuur heeft besloten vooralsnog het streefbedrag voor de continuïteitsreserve vast te stellen op € 930.000 en deze op te bouwen met een jaardotatie van in ieder geval € 50.000 en indien mogelijk meer. Ultimo 2010 bedraagt de continuïteits reserve € 662.890. Naast de continuïteitsreserve heeft het Fonds nog enige (tijdelijke) bestemmingsreserves en -fondsen die ten doel hebben ontvangen gelden conform de afspraken te verdelen over meerdere jaren dan wel over- of onderbestedingen aan de doelstelling ten opzichte van de begroting in enig jaar te compenseren in latere jaren. Beleggingsbeleid Het Fonds wenst geen risico te ondergaan bij het beleggen van de haar ter beschikking gestelde gelden. De middelen van het Fonds worden in overeen stemming met het bestuursbesluit uitsluitend aangehouden op rekeningencourant en spaarrekeningen. De ingekorte balans en de ingekorte staat van baten en lasten zijn hierna opgenomen. De volledige versie van de financiële jaarstukken is te vinden op www.princeclausfund.org.

102


Ingekorte balans per 31 december 2010

31-12-2010

31-12-2009

€

€

275.426 1.586.692 510.910 1.199.595 3.572.623

271.702 2.049.640 139.581 1.268.482

3.729.405

-453.829 -2.368.281 -228.654 521.859

-524.007 -2.257.416 -259.750

Materiële vaste activa Te ontvangen subsidies Vorderingen Liquide middelen Totaal activa Schulden Projecttoekenningen op lange termijn Projecttoekenningen op korte termijn Overige schulden op korte termijn Eigen vermogen

688.232

Ingekorte staat van baten en lasten 2010

Realisatie

Begroot

Realisatie

2010

2010

2009

€

€

€

3.736.052 500.000 0 605.842 23.951 562

3.903.000 500.000 0 555.000 20.000 0

4.053.352 500.000 0 283.506 13.949 0

4.866.407

4.978.000

4.850.807

1.091.236 292.660 1.163.213 1.555.291 532.108 -82.759

892.300 349.700 751.400 1.880.300 531.800 0

1.062.947 226.455 953.851 1.691.811 536.060 -69.515

4.551.749

4.405.500

4.401.609

144.512

127.400

104.068

336.519

335.100

283.056

5.032.780

4.868.000

4.788.733

-166.373

Baten Subsidies van overheden Nationale Postcode Loterij Overige baten uit acties van derden Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit beleggingen Overige baten Totaal baten Lasten Besteed aan doelstellingen Prijzen Kenniscentrum Cultural Emergency Response Aanvragen Netwerken Vrijval Totaal besteed aan doelstellingen Kosten werving baten Kosten beheer en administratie Totaal lasten Resultaat

103


110.000

62.074

8. Verantwoordingsverklaring Code goed bestuur voor goede doelen en culturele organisaties Het Bestuur en de directie van het Prins Claus Fonds onderschrijven de code Wijffels en de Good Governance Code voor culturele organisaties. Het Fonds volgt al jaren de regels van deze codes, ook toen ze nog niet officieel waren. De principes van goed Bestuur, waarbij het scheiden van functies, goed bestuur en verant woorden voorop staan, zijn verankerd in de interne reglementen. Taken en verantwoordelijkheden bestuur en directie Het Bestuur ziet toe op het functioneren van de directie en de grote lijnen van beleidsontwikkeling. De directie is belast met het opzetten, aansturen en leiden van het Bureau en zijn medewerkers, en het ontwikkelen en uitvoeren van het beleid van het Fonds, ten behoeve van de goede naam en faam van het Fonds. Het Bestuur voert controle uit over de financiën en organisatie. Er is een externe accountant benoemd om de financiële verantwoording te controleren. Benoeming van een lid van het Bestuur wordt op voordracht van het Bestuur gedaan en vastgesteld. De leden krijgen geen bezoldiging. Er is een rooster van aftreden opgesteld, waarbij ook de herbenoemingen voor een periode van maximaal 4 jaar zijn aangegeven. De directeur is sinds 1997 voor onbepaalde tijd aangesteld door het Bestuur. Het Bestuur stelt de directiebeloning vast. Daarnaast keurt het Bestuur de algemene arbeidsvoorwaarden voor de directeur en het overige personeel goed. De directeur rapporteert vier keer per jaar aan het Bestuur omtrent de voort gang en de realisatie van de vastgestelde jaarplannen en begroting. Het jaarverslag en de jaarrekening worden door de directie opgesteld en door het bestuur vastgesteld, evenals het jaarplan en de begroting. De organisatie evalueert samen met het Ministerie van Buitenlandse Zaken, de grootste geldschieter, het Fonds elke vijf jaar. Daarnaast voert het Fonds deelevaluaties uit. Het Bestuur belegt ten minste eenmaal per jaar een vergadering ter zelfevaluatie en voert jaarlijks een beoordelingsgesprek met de directeur. De organisatie voldoet aan de criteria van het CBF-keurmerk. Het Centraal Bureau Fondsenwerving heeft sinds 1 januari 2005 aan de Stichting Prins Claus Fonds het CBF-keur toegekend. Per 1 juli 2010 is het CBF keur, na een controle of het Fonds nog voldeed aan de voorwaarden, wederom toegekend. Kwaliteit van organisatie en activiteiten Het Fonds doet er alles aan om de kwaliteit van de activiteiten zo hoog mogelijk te houden. Dit doet het Fonds door goede adviseurs te betrekken bij zijn oor delen en uitvoering, en door de medewerkers hier speciaal op te trainen. Kwaliteit is voor het Fonds een sine qua non. Medewerkers en partners zijn zich hier terdege van bewust, zowel in projectuit voering en aanvraagbehandeling als in correspondentie en communicatie. 104


Optimale besteding van de middelen De financiële middelen dienen zoveel mogelijk te worden besteed aan de primaire doelstelling van het Prins Claus Fonds. Vastgesteld is dat het percentage over head niet hoger dan 20% mag zijn. Het bestuur en directie doen er alles aan dit percentage zo laag mogelijk te houden. In 2010 was dit 9,6%. Voor een optimale besteding van de middelen wordt een strikte procedure gehanteerd die aandacht geeft aan kwaliteit, innovatie en risico-inschatting. Second opinions van betrouwbare en gerespecteerde partners zijn daarbij essentieel. De besteding volgt daarbij de begroting die jaarlijks wordt opgesteld. De contracten van het Fonds met partners in de doelgebieden voorzien in een tussentijdse controle en een eindcontrole. Betalingen geschieden in drie termijnen: 25%-50%-25%. Bij grote bedragen wordt er soms voor vier termijnen gekozen. Relaties met belanghebbenden Het Prins Claus Fonds heeft een open en correcte dialoog met alle belanghebbenden, die te verdelen zijn in medewerkers, financiers, schenkers, beneficiënten, partners en overheden. Door middel van correspondentie, jaarverslag, tussentijdse rapportages waar nodig, en invitaties tot de activiteiten van het Fonds, houdt het Fonds de belanghebbenden op de hoogte en betrokken. Het jaarverslag en de jaarcijfers, de evaluaties en de jaarplannen zijn openbaar en staan op de website. In het jaarverslag worden de werkzaamheden van bestuur en directie uitvoerig beschreven alsook in de interne reglementen. Alle medewerkers hebben uitgebreide arbeidsvoorwaarden. Het Prins Claus Fonds heeft een klachtenprocedure.

105


9. Organisatie, Werkwijze en Bestuur Algemeen De organisatie van het Fonds bestaat uit een Bestuur, een Bureau, een Internationale Raad van Adviseurs en een aantal werkcommissies. Een overzicht is opgenomen in de bijlage op pagina 114. Statuten De statuten zijn per 22 juni 2010 gewijzigd. De voornaamste redenen daarvoor waren dat uit benchmarking bleek dat het in de culturele sector gebruikelijk is dat bestuursleden voor een termijn van 4 jaar (in plaats van 3 jaar) benoemd worden, met de mogelijkheid van herbenoeming voor eenzelfde periode. De nieuwe benoemingsperiode is van belang om de continuïteit in het Bestuur te waarborgen. De statuten komen overeen met de laatste richtlijnen van het Centraal Bureau Fondsenwerving. Intern beheersysteem Het Prins Claus Fonds kent een intern reglement. Hierin zijn procedurevoorschriften en verantwoordelijkheden van Bestuur, Bureau en Advies en werkcommissies benoemd, evenals de communicatie tussen deze organen en de financiële verant woording van het Fonds. Aanvraagprocedure De procedure van het Fonds voor het behandelen en beoordelen van activiteiten is vastgelegd in een Bestuursbesluit van 2001. Drie Bestuursleden, gemandateerd door het Bestuur, stellen op basis van de criteria en aanbevelingen van het Bureau binnen een vastgestelde termijn vast welke activiteiten worden ondersteund en met welk bedrag. Tijdens de Bestuursvergadering op 30 mei 2008 is het mandaat aan de directie tot 25.000 Euro vastgesteld. De uitgaven hoger dan 25.000 Euro, bijvoorbeeld voor het programma Netwerken, worden voorgelegd aan en vastgesteld door het Bestuur. Het Bestuur behoudt zo zeggenschap over 60% van de totale uitgaven van het Fonds. Ongeacht de hoogte van de gevraagde financiële onder steuning worden projecten met een mogelijk politieke implicatie getoetst en gerapporteerd aan het Bestuur. In 2010 is aandacht besteed aan het verbeteren van het aanvraagformulier en aan het informeren van potentiële aanvragers en het beschikbaar stellen van informatie over projecten die zijn ondersteund door het Fonds, via de nieuwe website. De Prijzencommissie adviseert het Bestuur over de voorgestelde prijzen. Het Bestuur beslist in een bestuursvergadering over dit voorstel. Klachtenprocedure Het Prins Claus Fonds beschikt over een klachtenprocedure, die is vastgelegd in de Administratieve Organisatie (AO) en in werking is gesteld per Bestuursbesluit. In 2010 heeft het Fonds een klacht ontvangen van een persoon die het recht meende te hebben op het bijwonen van de Prijsuitreiking op 17 december 2010. Het Fonds heeft hem geantwoord dat het beleid wat uitnodigingen betreft het niet toeliet om ieder jaar dezelfde personen uit te nodigen en dat het ook vanwege het beperkter aantal plaatsen dan voorgaande jaren niet mogelijk was hem uit te nodigen. Het Fonds heeft hem nadrukkelijk uitgenodigd voor alle 106


andere activiteiten in de week van de Prijsuitreiking, zoals de Talkshow in het DeLaMar Theater en de opening van de tentoonstelling met werk van Din Q. Lê in de Prins Claus Fonds Galerie. Erevoorzitters en Bestuur Prins Friso en Prins Constantijn zijn voor onbepaalde tijd Erevoorzitters van de Stichting Prins Claus Fonds. De samenstelling van het Bestuur is terug te vinden in de bijlage op pagina 112. Het Bestuur selecteert volgens een vaste procedure nieuwe leden. Het Bestuur vergadert viermaal per jaar op het kantoor van het Fonds in Amsterdam. Het Bestuur kwam op 31 maart, 18 juni, 3 september en 5 november 2010 bijeen. Volgens de statuten bestaat het Bestuur uit minimaal vijf personen. Een Bestuurslid wordt, conform de gewijzigde statuten van 22 juni 2010, benoemd voor een periode van vier jaar en is aansluitend eenmaal herbenoembaar voor een gelijke periode. Het rooster van aftreden geeft een actueel overzicht van de benoemingen. De Bestuursleden ontvangen geen bezoldiging. Aantoonbaar gemaakte, met het Bestuurslidmaatschap verband houdende kosten worden vergoed. Bestuursleden kunnen hiertoe een declaratie indienen bij het Bureau. Directie en Bureau De Directeur stuurt het Bureau aan, is organisatorisch, inhoudelijk en financieel verantwoordelijk en rapporteert aan het Bestuur. De Directie van het Fonds werd in 2010 gevoerd door Els van der Plas. Vier programmacoördinatoren zijn verantwoordelijk voor de programma’s Prijzen, Netwerken, Aanvragen en het Cultural Emergency Response. Zij worden onder steund door assistenten. Twee communicatiemedewerkers zijn verantwoordelijk voor communicatie, pers en publiciteit. Twee medewerkers zijn verantwoordelijk voor het presentatieprogramma van de eigen activiteiten (tentoonstellingen, lezingen, fellowships) en het internationale kunstprogramma in Amsterdam van het Prins Claus Fonds en het Amsterdams Fonds voor de Kunst. De Manager Bedrijfsvoering is verantwoordelijk voor een adequate inrichting en uitvoering van de volgende deelgebieden: organisatie, personeelszaken, financiële zaken, informatie en communicatietechnieken, inkoop en beheer, algemeen secretariaat en huishoudelijke diensten en juridische zaken. De Assistent van de Directeur biedt ondersteuning aan Directie en Bestuur en aan de Manager Bedrijfsvoering. De werkzaamheden van het algemeen secretariaat bestaan uit financiële administratie, telefoon, beheer van de algemene email inbox en projectondersteuning. De bibliotheek wordt beheerd door een vrijwilliger. Verdere werkzaamheden van het Bureau omvatten beleidsformulering, informatie verwerving en verstrekking en inhoudelijke en secretariële ondersteuning ten behoeve van de advisering en projectverwerking voor de programma’s Prijzen Netwerken, Cultural Emergency Response, Aanvragen, Internationaal programma; het voor bereiden van Bestuursbesluiten en het uitvoeren ervan; het organiseren van ver gaderingen, bijeenkomsten en werkconferenties; het organiseren van de jaarlijkse prijsuitreikingen; het onderhouden en het uitbreiden van het netwerk; het begeleiden van de totstandkoming van publicaties; het monitoren van activiteiten en projecten; het beantwoorden van vragen en het inhoudelijk adviseren van culturele instituten en universiteiten. In 2010 is het gemiddeld aantal medewerkers 17,96 fte, terwijl 15,45 fte begroot was. In 2009 bedroeg het gemiddelde 16,57 fte. In 2010 zijn sommige vacatures tijdelijk ingevuld door ingehuurde diensten. 107


Wijzigingen in het bureau in 2010 In 2010 zijn de volgende medewerkers (waarvan sommige tijdelijk) in dienst gekomen: Adrienne Schneider, directie assistent; Alma Ploeger, manager bedrijfsvoering; Esther van der Veldt, medewerker fondsenwerving; Keefe Cordeiro, assistent Projectbureau; Adriana González, medewerker Prijzen; Jan Jaap Glerum, medewerker Prijzen; Fleur Verbiest, assistent Aanvragen. In 2010 hebben de volgende medewerkers het Fonds verlaten; sommige hadden een tijdelijk contract: Franck van der Hooft, manager bedrijfsvoering; Suzanne Blotenburg, assistent CER; Ricardo Burgzorg, medewerker PCF Gallery, Jenneke van Veldhuizen, medewerker (voormalig) Projectbureau; Fleur Verbiest, assistent Aanvragen. Stagiaires In 2010 is het Fonds ondersteund door vele stagiaires op verschillende plekken in de organisatie. Het Prins Claus Fonds is de vele stagiaires zeer erkentelijk voor hun waardevolle bijdragen. Vrijwilligers Het Prins Claus Fonds heeft al jaren een vaste vrijwilliger als Bibliothecaris werken. De Directie neemt haar mee in de functioneringsgesprekken en zij is onderdeel van het team. Ze krijgt voor haar werk een vrijwilligersvergoeding. Het Fonds is enorm bevoorrecht met haar jarenlange toewijding. Ze heeft haar vertrek bij het Fonds aangekondigd en het Fonds staat nu voor de onmogelijke taak haar te gaan vervangen in de toekomst. Begeleiding en bijscholing Een medewerker pers en publiciteit heeft in 2010 een cursus Engels gevolgd. De directeur en een medewerker reisden naar Londen voor een workshop Fondsenwerving bij The Management Centre (=mc). Personeelvertegenwoordiging In 2010 is een personeelsvertegenwoordiging opgericht door medewerkers van het Prins Claus Fonds. Drie medewerkers vertegenwoordigen het personeel in bijeenkomsten met de directie. Internationale Raad van Adviseurs Vanwege het internationale karakter van het Fonds is het van belang dat de organisatie wordt gevoed met ideeën van deskundigen, met name uit de landen waar het Fonds actief is. Het Bestuur heeft daartoe verschillende advies en werkcommissies ingesteld. De leden van deze adviescommissies worden door het Bestuur gevraagd en benoemd en het Bestuur bepaalt de opdracht aan de commissies. Daarnaast kan het Bestuur ook experts uitnodigen om het Bestuur te adviseren. De leden van de Prijzencommissie en de Commissie Cultuur en Ontwikkeling vormen samen de Internationale Raad van Adviseurs (IRvA). Het lid maatschap van de IRvA begint en eindigt daarom met het lidmaatschap van een adviescommissie.

108


De Prijzencommissie De Prijzencommissie is een adviescommissie die het Fonds adviseert over het vast te stellen prijzenbeleid, de vast te stellen prijzen en de daarmee samenhangende thema’s. De Prijzencommissie kwam in 2010 van 20 tot 21 mei samen en op 17 en 18 december in Amsterdam. Werkcommissies Naast adviescommissies kan het Bestuur ad hoc werkcommissies instellen. Het mandaat en de werkwijze worden per Bestuursbesluit vastgesteld. De adviesraad van de Prince Claus Library Deze adviesraad was voorheen de Redactieraad van de Prince Claus Fund Library, de Library wordt afgebouwd en de doelen ondergebracht in andere activiteiten waarin het Fonds verdieping zoekt, hierover adviseert de commissie nu. De com missie bestaat uit een kleine groep van experts op het gebied van publiceren, marketing en distributie, en experts op het gebied van cultuur en ontwikkeling. Een adviseur is aangesteld als uitvoerend coördinator. Het lidmaatschap duurt drie jaar. De adviesraad is internationaal van samenstelling en adviseert de redacteur evenals de Directeur van het Fonds. De redacteur heeft een uitvoerende taak en zorgt ervoor dat binnen een bepaald budget en een bepaalde termijn een serie boeken tot stand komt. Het voorstel voor deze serie publicaties, met begroting en planning, wordt, alvorens tot uitvoering wordt overgegaan, voorgelegd aan het Bestuur. De Redactieraad vergadert zo vaak als nodig wordt geacht. De inter nationale experts kunnen ook per email of telefonisch om advies worden gevraagd. De adviesraad kwam op 3 juli bijeen in Amsterdam en op 18 december kwam een deel van de commissie naar Amsterdam om te vergaderen. De Commissie Netwerken Deze commissie bestaat uit afgevaardigden van de netwerkorganisaties van het Fonds. De commissie die de voortgang en de ontwikkeling van de netwerken begeleidt en bewaakt, is een werkverband en geen adviescommissie, aangezien de afgevaar digden van de betrokken organisaties ook het werk uitvoeren. De commissie bespreekt voor alle organisaties belangwekkende onderwerpen als fondsenwerving, het archiveren en documenteren van kennis, of het runnen van een internationale organisatie. Kennis en expertise worden gedeeld. Het programma netwerksamen werking wordt uiteindelijk geëvalueerd door het Bestuur van het Fonds. De Netwerk commissie kwam dit jaar tweemaal bijeen: van 21 tot 27 maart in Bangladesh en op 14 en 15 december in Amsterdam. CER-stuurgroep De stuurgroep van CER is in 2003 in het leven geroepen om het beleid en de organi satie van het Cultural Emergency Response programma van het Fonds richting te geven. De stuurgroep is gemandateerd beslissingen te nemen over uit te voeren noodhulpacties. De CER stuurgroep kwam bijeen in Amsterdam op 28 januari, 13 april, 15 juni, en 15 november 2010. Stichting Sahel Opera Voor de uitvoering en exploitatie van de Sahel Opera is een aparte Stichting opgericht, met een apart Bestuur. In het Bestuur hebben de voorzitter en de penningmeester van het Prins Claus Fonds Bestuur zitting. 109


Foto: George Osodi

Nog een stuk uit de collectie Mongoolse kostuums die behouden werden met steun van het Prins Claus Fonds

Appendix

111


Bestuur Prins Claus Fonds 2010

Z.K.H. Prins Friso, Erevoorzitter Managing Director Wolfensohn & Company, Londen CFO Urenco, Marlow, UK Z.K.H. Prins Constantijn, Erevoorzitter Lid Kabinet vice-voorzitter Europese Commissie Neelie Kroes, Brussel Lilian Gonçalves – Ho Kang You, voorzitter Staatsraad Raad van State, Den Haag Marcel Smits, Penningmeester CEO bij Sara Lee Corporation, Chicago Peter Geschiere, Bestuurslid Cultureel Antropoloog, Professor Antropologie bij Universiteit van Amsterdam, Amsterdam Sadik Harchaoui, Bestuurslid Voorzitter Raad van Bestuur Forum, Utrecht Herman Froger, Vice-voorzitter Jurist, oud-ambassadeur in Sri Lanka, Zuid-Afrika, Israel en Portugal, Vorden Boris Dittrich, Bestuurslid Directeur Lesbian, Gay, Bisexual and Transgender programme for Human Rights Watch, New York Marjorie Boston, Bestuurslid Artistiek Directeur MC Theater, Amsterdam Bregtje van der Haak, Bestuurslid Documentairemaker en journalist, Amsterdam Bureau 2010 Els van der Plas, Directeur Prins Claus Fonds (1.0 fte) Nevenfuncties: lid Raad van Toezicht van het Stedelijk Museum, Amsterdam; voorzitter bestuur van Stichting My First Art Collection ter bevordering van nieuwe collectioneurs in Nederland, Den Haag (2006-); lid Comité van Aanbeveling Holland Dance Festival, Den Haag (2007-); Lid van de Commissie van Bijstand van de Veerstichting, Leiden (2007-); lid Raad van Advies van European Leadership Platform (ELP), Foundation for European Leadership, Amsterdam (2007-); Vriend van ECF (European Cultural Foundation), Amsterdam, (2006-); lid van het netwerk De Hoofdstadborrel, Amsterdam Alma Ploeger, Manager Bedrijfsvoering (0,8 fte) vanaf 1 november 2010 Nevenfuncties: voorzitter Stichting Vedute (2001 -); bestuurslid Stichting Europan (2010 -); voorzitter ad hoc commissies Mondriaanstichting (2009 -) Franck van der Hooft, Manager Bedrijfsvoering (1,0 fte) tot en met 17 december 2010 Adrienne Schneider, Directie Assistent (1,0 fte) vanaf 4 januari 2010 Nathalie Ho-Kang-You, Bureau Assistent (1,0 fte) Fariba de Bruin-Derakhshani, Programmacoördinator Prijzen (1,0 fte) Ana Arciniega Iriarte, Medewerker Prijzen vanaf 25 maart 2010 (0,67 fte) Jan Jaap Glerum, Medewerker Prijzen vanaf 26 april 2010 (1,0 fte) Adriana González Hulshof, Medewerker Afdeling Prijzen vanaf 1 oktober 2010 (0,67 fte) Dilara Kanik, Medewerker Prijzen tot 1 april 2010, Coördinator Internationaal Kunstprogramma, per 1 april 2010 Merel Oord, Medewerker Prijzen (0,6 fte) tot en met 30 112


september 2010 en Medewerker Aanvragen (0,4 fte), per 1 oktober 2010 (0,55 fte) Caro Mendez Nelson, Hoofd van de afdeling en Programmacoördinator Aanvragen (1,0 fte) Linda van der Gaag, Medewerker Aanvragen (1,0 fte) Cora Taal, Medewerker Aanvragen (0,6 fte) Joumana El Zein Khoury, Programmacoördinator Netwerken (1,0 fte) Eléonore de Mérode, Programmacoördinator Cultural Emergency Response (1,0 fte) Deborah Stolk, Medewerker Cultural Emergency Response (1,0 fte) Eveline de Weerd, Assisterend Medewerker Cultural Emergency Response vanaf 11 januari 2010 (0,89 fte) Mette Gratama van Andel, Medewerker Communicatie (0,8 fte) Sebas van der Sangen, Medewerker Communicatie (1,0 fte) Ricardo Burgzorg, Coördinator Galerie (0,2 fte) Keefe Cordeiro, Medewerker Prins Claus Fonds Galerie vanaf 21 juni 2010 (1,0 fte) Jenneke van Veldhuizen, Medewerker Projectbureau (0,6 fte) tot en met 31 maart 2010 Esther van der Veldt, Medewerker Fondsenwerving (1,0 fte) vanaf 14 september 2010 Vrijwilligers Leoni Zitman, Documentalist Ook freelance medewerkers, uitzendkrachten en stagiaires maken deel uit van het bureau. De financiële administratie en de salarisadministratie worden uitbesteed aan Jac´s den Boer en Vink in Haastrecht.

Organigram Prins Claus Fonds (Engels)

Board of the Prince Claus Fund

Director

International Advisory Board

Manager Operations

Communications

Office Assistant

Assistant to the Director

Fundraiser

Program Coordinator Awards

Program Coordinator Projectbureau

Program Coordinator Network Partnerships

Assistant(s)

113


Program Coordinator CER

Program Coordinator Applications

Internationale Raad van Advies Prijzencommissie 2010

Netwerkcommissie 2010

Peter Geschiere, voorzitter, cultureel antropoloog, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam, Nederland Rahul Mehrotra, architect, urban designer, Professor Architectuur aan MIT, Mumbai, India / Cambridge, VS N’Goné Fall, curator, architect, cultureel consultant, Dakar, Senegal / Parijs, Frankrijk José Roca, curator, Bogotá, Colombia Laksmi Pamuntjak, dichter, schrijver, Jakarta, Indonesië Fariba de Bruin-Derakhshani is secretaris van de Prijzencommissie

Shahidul Alam, oprichter en directeur van DRIK Picture Library, Dhaka, Bangladesh Peter Karanja, directeur Mathare Youth Sports Association (MYSA), Nairobi, Kenia Cecilia Kenning, voorzitter Asociación Pro Arte y Cultura (APAC), St. Cruz de la Sierra, Bolivia Felix Madrazo, SuperSudaca, Latijns-Amerika Odile Gakire Katese, co-directeur Centre Universitaire des Arts, Butare, Rwanda Ly Daravuth, directeur Reyum Institute, Pnom Penh, Cambodja Zeina Arida, directeur van de Arab Image Foundation, Beirut, Libanon Davide Quadrio, mede oprichter en directeur van ArtHub, Bangkok, Thailand/ China Etienne Minoungou, Compagnie Falinga, Ouagadougou, Burkina Faso José-Carlos Mariategui, Jorge Villacorta, Alta Tecnologia Andina (ATA), Lima, Peru Yto Barrada, directeur Cinemathéque de Tanger, Tanger, Marokko Laurence Hughes, International Alliance of Independent Publishers, Parijs, Frankrijk José-Carlos Mariategui, directeur Alta Tecnologia Andina, Lima, Peru Conrado Uribe, hoofdcurator, Museo de Antioquia, Medellin, Colombia Laxmi Murphy, Hri Institute, Kathmandu, Nepal

Adviescommissie Prince Claus Fund Library Emile Fallaux, voorzitter, voormalig hoofdredacteur Vrij Nederland, Amsterdam, Nederland Khaled Hroub, schrijver, journalist, Palestina/Cambridge, Engeland Okwui Enwezor, curator, Lagos, Nigeria/New York, Verenigde Staten Hou Hanru, curator, San Francisco, Verenigde Staten

Albert Ferré, redacteur bij Actar Publishers, Barcelona, Spanje, is Managing Editor van de Prince Claus Fund Library CER Stuurgroep 2010 Marieke Sanders-ten Holte, voorzitter, oudEuroparlementariër en Honorair Consul voor Botswana, Aerdenhout, Nederland Georg Frerks, Hoofd Rampenstudies, Universiteit van Wageningen, en Hoogleraar Centrum voor Conflict Studies, Joumana El Zein Khoury is secretaris van de Universiteit van Utrecht, Den Haag, Nederland, tot 15 Netwerkcommissie november 2010 Gerd Junne, Hoogleraar Internationale Betrekkingen aan de afdeling Politicologie van de Universiteit van Amsterdam, per 15 november 2010 Ila Kasem, Directeur Van de Bunt Adviseurs voor Organisatie en Beleid en voorzitter Marokko Fonds, Amsterdam, Nederland Paul Meijs, consultant en oud-Directeur CARE Nederland, Boskoop, Nederland Maya Meijer, kunsthistoricus gespecialiseerd in hedendaagse kunst en architectuur, directeur Stichting Den Haag Sculptuur en directeur Westergasfabriek te Amsterdam, Nederland Toehoorders bij de Stuurgroepvergaderingen Sjoerd Koopman, Coördinator Professionele Activiteiten bij de International Federation of Library Associations (IFLA), te Den Haag Els van der Plas, Directeur Prins Claus Fonds, Amsterdam, Nederland Eléonore de Merode is secretaris van de CER stuurgroep

114


Het Prins Claus Fonds ondersteunde met het Bakassi Peace Project vele activiteiten die mensen dichter tot elkaar moesten brengen

115


Representatie en werkbezoeken van het Fonds in 2010

11 maart: Els van der Plas was aanwezig bij de viering van 100-jarig bestaan KIT in Amsterdam. 13 maart: Els van der Plas was aanwezig bij de opening Vertegenwoordiging van het Fonds in andere organisaties, van de TEFAF Maastricht, een van de Torchbearers van het bij symposia en debatten CER programma van het Prins Claus Fonds. 30 maart: Voor de Prince Claus Chair inaugurele rede door De leden van het Bestuur, Directeur en medewerkers Dr. Patricia Almeida Ashley was Els van der Plas aanwezig vertegenwoordigen het Fonds bij tal van relevante bij het Institute for Social Studies, Den Haag. gelegenheden, spreken of nemen deel aan symposia en 31 maart: Els van der Plas gaf een college aan de UVA over debatten, treden op als adviseur, hebben zitting in kunst en recht in het kader van de Prins Claus Fonds besturen. De Bestuursfuncties die Els van der Plas activiteiten bij de kunst en recht faculteit. bekleedt, versterken het netwerk van de Directeur en 31 maart: Els van der Plas participeerde in de daarmee van het Prins Claus Fonds. Van der Plas begeeft expertbijeenkomst van de Raad voor Cultuur in Amsterdam. zich in de culturele en zakelijke top van Nederland evenals 9 april: Els van der Plas was aanwezig bij een Expertmeeting tussen de nieuwe initiatieven die interculturele met wethouder Gehrels van de Gemeente Amsterdam over uitwisseling bevorderen. In het kader van de verschillende mogelijk nieuw letterenfestival met experts op het gebied projecten en commissievergaderingen ondernamen de van de letteren en culturele evenementen. programmacoördinatoren tal van reizen. De 12 april: Els van der Plas gaf een gastcollege aan de bestuursvoorzitter, Lilian Gonçalves-Ho Kang You, is lid van Reinwardt Academie studenten over duurzaamheid diverse culturele instellingen als de Nieuwe Kerk en het en cultuurbeleid in Amsterdam. Concertgebouw, Sadik Harchaoui is lid van het Bestuur van 12-15 april: Els van der Plas nam deel aan het Bellagio het Rode Kruis, Peter Geschiere is lid van de Bestuursraad symposium over Design for Social Change, Italië, van het International African Institute in Londen. medewerking aan de 2 dagen durende conferentie die Deze functies versterken het netwerk van het Prins besprak hoe om te gaan met design for social change Claus Fonds. in een sociale en museale context. 21-22 april: Els van der Plas verzorgde een college over Overzicht van representatie en werkbezoeken het beleid en de activiteiten van het Prins Claus Fonds aan The American University Parijs, bij de colleges van In dit overzicht worden niet de commissievergaderingen Yudhisuthir Raj Isar. gespecificeerd, deze staan reeds in het hoofdstuk van de 26 mei: Els van der Plas was aanwezig bij de Verkuyllezing programma’s vermeld. Ook staan niet de representatie bij door Herman Wijffels, De waarde van wij, over empathie door het Fonds geïnitieerde activiteiten gespecificeerd. in een mondiale samenleving, Utrecht. 12 januari: Els van der Plas leidde een workshop bij de 17 augustus: Els van der Plas nam deel aan een overleg Casusbijeenkomst van bestuur van het Prins Claus Fonds met Kunststiftung NRW, Mondriaanstichting en Fonds voor bij Atana in Amsterdam. de Podiumkunsten met het Goethe Instituut over mogelijke 14 januari: Els van der Plas woonde de opening van samenwerking in Amsterdam. internationaal literatuurfestival Winternachten bij in Den 19 augustus: Els van der Plas nam deel aan een overleg over Haag. het beleid betreffende cultuur & ontwikkeling bij het 26 januari: Els van der Plas was aanwezig bij de uitreiking Ministerie Buitenlandse Zaken met Hivos, Hubert Bals Fonds e.a. van de Princess Margriet Award for cultural diversity in 26 augustus: Els van der Plas was aanwezig bij de uitreiking Brussel. Amsterdamse Kunstprijzen, met een activiteit uit het 1 februari : Els van der Plas opende de beurs NYSE op het internationale kunstprogramma dat het Prins Claus Fonds Beursplein in Amsterdam. samen met het Amsterdams Fonds voor de Kunst 4 februari: Sebas van der Sangen en Els van der Plas waren organiseert, Amsterdam. aanwezig bij het Goed Geld Gala van de Nationale Postcode 2 september: Els van der Plas nam deel aan de bijeenkomst Loterij in Utrecht. over het Afghanistan Nationaal Museum, in het Goethe 5 februari: Els van der Plas en Eléonore de Merode namen Instituut in München met internationale musea and deel aan de expertmeeting over de rol van cultuur na culturele instellingen. Doel was het werven van inhoudelijke conflicten en rampen, die was georganiseerd door de en financiële steun voor het museum. Nederlandse Nationale UNESCO Commissie in Den Haag. Els 15-16 september: Els van der Plas was aanwezig bij de van der Plas hield de thematoespraak “Waarom het opening van de tentoonstelling The Future of Tradition - belangrijk is om na conflicten en rampen aandacht te The Tradition of Future 100 Years After the Exhibition besteden aan cultuur” (“Why it is important to pay “Masterpieces of Muhammadan Art” in het Haus der Kunst attention to culture in post-conflict and post-disaster in München. situations”). Eléonore de Merode was lid van de werkgroep 19-20 september: Els van der Plas gaf een presentatie die de expertmeeting voorbereidde. Ook werden twee bij de ACT2 conference over Cultuur en Conflict in Genève. casestudy’s van CER gepresenteerd door partners uit 22 september: Els van der Plas nam deel aan de strategie Georgië en Indonesië. bijeenkomst cultuur & ontwikkeling georganiseerd door 23-25 februari: Els van der Plas besprak de samenwerking het Nederlands Fonds voor de PodiumKunsten over het met het World Monuments Fund in New York. internationaal cultuur beleid en het beleid van cultuur 4-9 maart: Els van der Plas hield een speech bij de en ontwikkeling. prijsuitreiking aan Prins Claus laureaat Liang Shaoji die 6 oktober: Els van der Plas was aanwezig bij de speciale werd gehouden in samenwerking met de Nederlandse vergadering van de Gemeenteraad: de Staat van de Stad ambassade, op het moment dat het Nederlandse bij de Gemeente Amsterdam. cultuurhuis opende in Sjanghai. 7 oktober: Els van der Plas was aanwezig bij de uitreiking 116


van de Erasmusprijs 2010 in het Concertgebouw Amsterdam. 13-16 oktober: Els van der Plas reikte op invitatie een van de Curry Stone Design prijzen uit in het gebouw van Google in New York. Zij maakte gebruik van het bezoek om de volgende organisaties te bezoeken: World Monuments Fund over voortgang samenwerking, Soros Foundation over mogelijke samenwerking, NL-America Foundation over mogelijke financiering, ambassaderaad Cultuur consulaat NL over samenwerking, oud jurylid Manthia Diawara bij de New York University, met designdeskundige William Drenttel. 29 oktober: Eléonore de Merode hield een lezing over culturele noodhulp en humanitaire hulpnetwerken voor de deelnemers aan de internationale cursus “Eerste hulp voor cultureel erfgoed in tijden van conflicten” (“First Aid to Cultural Heritage in Times of Conflict”) die werd gehouden in het ICCROM (International Centre for the Study of the Preservation and Restoration of Cultural Property) in Rome. 2 november: Els van der Plas was aanwezig bij de Forum jaarlezing , Waar zijn wij bang voor? De extreme ander in ons midden in het Museum voor Communicatie in Den Haag. 4 november: Els van der Plas adviseerde inzake cultuurbeleid 2013-2016 bij de bijeenkomst van de Raad voor Cultuur. 30 november: Els van der Plas gaf een presentatie aan studenten Cultuurwetenschap over activiteiten Prins Claus Fonds op de Universiteit van Amsterdam. 11 december: Deborah Stolk gaf een presentatie over het belang van cultureel erfgoed tijdens de conferentie “Bridging Culture and Development between Somaliland and the Netherlands: Summing up the Yearly Cultural Activities”, die plaatsvond in Utrecht en werd georganiseerd door organisaties die zich inzetten voor Somaliland.

117


Percentages of Budget of Program Activities Allocated in 2010 by Continent

World 30%

Africa 16%

Latin America 16% Asia 35%

Caribbean 3%

Amount and Percentages of Budget of Program Activities Allocated in 2010 and from 2005 to 2009 by Continent

2010

€

%

2009

€

%

2008

€

%

2007

€

%

2006

€

%

2005 €

%

Africa 596.326 21 520.721 16 962.247 28 901.433 27 960.434 32 1.148.526 39 Asia 769.270 27 1.165.505 35 893.152 26 903.992 28 513.003 17 302.267 10 Caribbean 110.395 4 103.005 3 88.880 3 91.323 3 77.000 3 52.685 2 Latin America 668.887 24 522.166 16 683.199 19 536.250 16 213.081 7 328.035 11 World (1) 658.238 24 967.967 30 828.326 24 853.456 26 1.206.635 41 1.098.379 37 Totaal 2.803.116 100 3.279.364 100 3.455.804 100 3.286.454 100 2.970.153 100 2.929.892 100 1. World concerns activities in the field of intercultural and intercontinental exchanges that do not pertain to a particular continent or region.

118


Percentages of Budget of Program Activities Allocated in 2010 by Primary Discipline

sport

music

theatre

film related

audiovisual visual arts

media/journalism

architecture

literature photography

philosophy

cultural heritage

design

dance

culture and development

Amount and Percentages of Budget of Program Activities Allocated in 2010 and from 2005 to 2009 by Primary Discipline

2010

2009

€

€

%

2008

%

2007

2006

€

%

€

14 18 0 14 22

2005

%

€

%

€

Discipline

Audiovisual Visual arts Architecture Cultural heritage Culture and development Dance Design Philosophy Photography Literature Media/journalism Music Sport Theater Film- related

218.716 8 278.197 9 289.006 10 501.655 15 29.500 1 181.600 6 781.395 29 841.534 26 533.783 19 546.772 17

479.884 628.126 0 479.152 762.248

74.037 3 61.770 61.030 2 43.025 0 0 895 70.500 2 111.395 273.852 10 300.896 315.644 11 133.290 58.393 2 151.935 39.000 1 12.000 41.260 2 114.400 17.000 0

150.580 4 63.058 2 1.965 0 108.825 3 133.981 4 65.160 2 182.050 5 20.000 1 380.775 11

2 1 0 3 9 4 5 0 3

791.881 24 244.810 8 322.218 10 524.867 18 52.792 2 0 0 234.647 7 358.901 12 863.860 26 823.910 28

92.680 3 382.111 13 190.300 6 311.500 11 856.969 29

298.996 9 51.670 2 1.060 0 39.979 1 65.304 2 168.786 5 208.026 6 25.800 1 161.435 5 12

200.650 7 37.350 1 20.000 1 510 0 122.964 4 108.658 4 321.300 11 25.000 1 259.900 9

68.733 126.405 0 38.108 166.498 45.000 214.103 0 358.818

2 4 0 1 6 2 7 0 1

Totaal 2.803.116 100 3.279.364 100 3.455.804 100 3.286.454 100 2.970.153 100 2.929.892 100

119


%

120


Landen waar het Prins Claus Fonds actief is Grijs = Projecten gesteund en prijzen toegekend sinds de oprichting van het Prins Claus Fonds Stippen = Netwerk samenwerkingen (basislocatie)

Meerjarenoverzicht 2002 tot en met 2011

Bedragen x € 1.000

Opbrengsten Financiële bijdrage overheid Bijdragen derden en rente Totaal opbrengsten Kosten Algemeen (overhead) Uitvoering programma's Totaal kosten Vrijval voorziening Exploitatiesaldo Verdeling exploitatiesaldo · continuïteitsreserve · bestemmingsreserves · bestemmingsfondsen · overig vrij besteedbaar vermogen Totaal

Realisatie 2002

Realisatie 2003

Realisatie 2004

Realisatie 2005

3.403 737 4.140 546 3.231 3.777 0 363 0 0 0 363 363

3.403 632 4.035 548 3.535 4.083 270 222 313 0 0 -91 222

3.404 710 4.114 656 3.635 4.291 0 -177 50 0 0 -227 -177

3.403 714 4.117 623 3.334 3.957 0 160 50 109 0 1 160

* In 2009 is de methodiek van kostenverdeling gewijzigd. Als gevolg hiervan zijn de cijfers tot en met 2008 voor de verdeling van de kosten naar algemeen en uitvoering programma's niet te vergelijken met de cijfers 2009 en later.

122


123

Realisatie 2006

Realisatie 2007

Realisatie 2008

Realisatie 2009

Begroot 2010

Begroot 2011

Totaal 2002 t/m 2011

3.404 756 4.160 655 3.458 4.113 0 47 50 -109 0 106 47

3.553 831 4.384 669 3.679 4.348 0 36 50 23 310 -347 36

3.753 820 4.573 774 3.825 4.599 0 -26 50 -15 -43 -18 -26

4.053 798 4.851 387 4.402 4.789 0 62 50 51 -67 28 62

3.903 1.075 4.978 462 4.406 4.868 0 110 50 0 -55 115 110

3.903 1.125

36.183 8.248

5.028

44.431

485 4.537

5.890 38.008

5.022

43.898


0 6 50 -59 -55 70 6

270 803

713 0 90 0 803

Overview of the programme activities in 2009 sorted by discipline Discipline Country Continent cultural heritage Ghana Africa cultural heritage Buthan Asia cultural heritage Worldwide Worldwide cultural heritage Mongolia Asia cultural heritage Haiti Caribbean cultural heritage Vietnam Asia cultural heritage Burkina Faso Africa cultural heritage Haiti Caribbean Croix- cultural heritage Honduras Latin America cultural heritage Tunesia Africa cultural heritage Vietnam Asia cultural heritage India Asia cultural heritage Afghanistan Asia cultural heritage Somalia Africa cultural heritage Myanmar Asia cultural heritage Malawi Africa cultural heritage Chile Latin America cultural heritage Haiti Caribbean cultural heritage Kenia Africa cultural heritage Colombia Latin America cultural heritage Argentina Latin America cultural heritage Kyrgyzstan Asia culture and development Worldwide Worldwide art Worldwide Worldwide art Worldwide Worldwide photography Iran Asia photography Iran Asia cultural heritage Vietnam Asia photography Singapore Asia cultural heritage, art, Colombia Latin America culture and development media / journalism Nepal Asia culture and development Worldwide Worldwide literature Ecuador Latin America culture and development Palestinian Territories Asia music Mauritania Africa cultural heritage Sudan Africa 124


Project name The restoration of the Bume old cementary in Santro kofi-Bume, Ghana Restoration of Trashigang Dzong (fortress) in Trashigang District, Bhutan Partnership with World Monuments Fund Stabilisation of the Mongolian National Modern Art Gallery Damage Assessment mission on the Gingerbreadhouses, Port-au-Prince The emergency restoration of the historic Nguyen Thai Hoc house in Hoi An, Vietnam Stabilisation and preservation of the Music Museum in Ouagadougou Follow-up emergency rehabilitation of 4 voodoo sanctuaries in Noailles Follow-up Episcopal Palace of Comayagua, Honduras Rehabilitation and conservation of the library collection of I.B.L.A., Tunis The restoration of the traditional Guoil house, Doi Village Damage assessment mission to flood affected villages of Ladakh, India Stabilisation and Restoration of the Khisti Kopruk Hamam, Kholm, Balkh province Sacred Architecture of Somaliland: Research on Damages and Conservation Assessme Damage Assessment Mission to Flood Affected Villages in Rakhine State, Myanmar The rehabilitation of the museum buildings and collection of CMCK, Malawi Rehabilitation of the San Saturnino Church, Santiago, Chile Establishment of a Treatment Centre to safeguard library and archive collections The rehabilitation of the Kariandusi historic site museum Emergency Restoration of the ‘Albarrada’-wall, Santa Cruz de Mompox, Colombia Restoration of the Ricardo Guiraldes Gaucho Museum, San Antonio de Arec Rehabilitation of the Presidential Chamber Orchestra Manas, Kyrgyzstan PCF-AFK Discours Gallery: Santu Mofokeng & Sammy Baloji, African Film book launch Gallery Tentoonstelling Dinh Q. Lê Teheran: Art and Documentary from Iran Bam Photo Rescue Project Nguyen Quang Phung Monograph Contemporary Photography in South East Asia Network proposal Museo de Antioquia Network Proposal The Southasia Trust PCF Network Development Poesia mano a mano Atlas Project Waraba Promotion IAAS emergency aid

Amount in Euro 9000 17500 100000 35000 4450 22000 35000 11900 10000 35000 5050 5000 29000 10000 1350 27000 25000

125

Description Restoration of the Bume old cemetary in Santrokofi-Bume, Volta region, Ghana. Torrential rainfall caused severe flooding from March-August 2009 and affected the old Bume cemetery Restoration of the Trashigang Dzong (fortress and temples) in Trashigang District which was destroyed in the earthquake which devastated Eastern Bhutan on 21 September 2009 Allocation of matching funds of 500,000 USD over a three year period (2009-2011), in particular for projects in Bhutan, Indonesia and Pakistan Stabilisation of the Mongolian National Modern Art Gallery in Ulaanbaatar, after a fire on 17 May 2009 Damage assessment mission on the Gingerbreadhouses in Port-au-Prince, following the earthquake of 12 January 2010 Emergency restoration of the historic Nguyen Thai Hoc house in Hoi An, wrecked by the Typhoon 'Ketsana' of 28 September to 2 October 2009 Stabilisation and preservation of the Musee de la Musique in Ouagadougou, damaged by exceptional heavy rainfall on 1 September 2009 Follow-up on the emergency rehabilitation of 4 Voodoo sanctuaries just renovated in Noailles/ des-Bouquets affected by the earthquake of 12 January 2010 Follow-up emergency stabilisation of the Episcopal Palace of Comayagua by placing a urgency roof, hit by the earthquake of 15 April 2009 Rehabilitation and conservation of the library collection of the Institut des Belles Lettres Arabes, because of a fire on 5 January 2010 Restoration of the traditional Gouil House in Doi Village, wrecked by the Typhoon 'Ketsana' of 28 September to 2 October 2009. Damage assessement mission to the Ladakh region, affected by floods and mudslides of 5 August 2010 Stabilisation and restoration of the Khisti Kopruk Hamam in Kholm, severely flooded in May 2010 Assessment mission on damages to and conservation of sacred architecture of Somaliland, because of ongoing destruction Damage assessment mission to Rakhine state, flooded because of Cyclone 'Giri' on 22 October 2010 Rehabilitation of the buildings and collection of the Cultural & Museum Center Karonga, affected by a series of 30 earthquakes between 6 and 20 December 2009 Rehabilitation of the San Saturino Church in Santiago, struck by an earthquake on 27 February 2010

35000 18000 35000 35000 18000 10850 24900 15000 1000 2000 7612,5 10000 180032

Establishment of a treatment centre for safeguarding libraries and archive collections in Port-au-Prince, in response to the earthquake of 12 January 2010. Rehabilitation of the Kariandusi historic site museum, which suffered from heavy rains in March and April 2010 Emergency restoration of the ‘Albarrada’-wall in Santa Cruz de Mompox to protect the city from flooding by the river Magdalena, whose level is raised by continous rains in March-May and September-November 2010. Restoration of the Ricardo Guiraldes Gaucho Museum in San Antonio de Areco, severly flooded on 26 December 2009 Rehabilitation of the Presidential Chamber Orchestra Manas; their office was looted during the violent uprisings of 7 and 8 April 2010 Discussions, lectures and meetings about Sapeurs with students in the field of design Exhibitions organized by the Prince Claus Fund in the PCF Gallery and in the Brakke Grond, Amsterdam Exhibition of artist Dinh Q. Lê Promotional costs for Transit Teheran publication Publication on photography archives from the city Bam, before the earth quake in 2003 Publication on Vietnamese artists Publication on Contemporary Photography in South East Asia Network partnership

180000 37838 13400 20100 8000 15000

Network partnership Meetings and events related to the Network Partnerships program Rescue of sound memory of Ecuadorian poetry Creation of a visual atlas of Palestinian Refugee Camps commencing with pilot project in Shufhat Refugee Camp Distribution and promotion of Mauritanian rap CD Restoration and preservation of cultural heritage stored in the IAAS at the University of Khartoum


theatre art theatre media / journalism media / journalism audio-visual music art design cultural heritage, culture and development audio-visual music audio-visual,music dance design literature culture and development culture and development photography audio-visual literature literature art art media / journalism media / journalism architecture literature audio-visual audio-visual, media / journalism literature / philosophy art literature cultural heritage audio-visual media / journalism literature audio-visual dance art literature and art audio-visual audio-visual media/journalism art dance art music art art design art 126

Philippines Colombia / Argentina Swaziland Kenya Myanmar Uruguay Chad Peru Worldwide

Asia Latin America Africa Africa Asia Latin America Africa Latin America Worldwide

Armenia Asia Laos Asia Worldwide Worldwide Worldwide Worldwide Worldwide Worldwide Worldwide Worldwide Liberia Africa Worldwide Worldwide Worldwide Worldwide Mexico Latin America China Asia Algeria Africa Kenya Africa Kyrgyzstan Asia Vietnam Asia Myanmar Asia Cuba Caribbean Palestinian Territories Asia Brazil Latin America Iran Asia Cuba Caribbean Mexico Latin America Trinidad en Tobago Caribbean Argentina Latin America Mongolia Asia Argentina Latin America Nigeria Africa Mexico Latin America Palestinian Territories Asia Uruguay Latin America Eritrea Africa South Africa Africa Ecuador Latin America Brazil and Senegal Africa and Latin America Pakistan Asia Kenya Africa Colombia Latin America China Asia Afghanistan Asia Argentina Latin America Zambia, Ethiopia Africa and Chad Cameroon Africa Bangladesh Asia


The Post Office Campo de Tejo A drop in the Land The XYZ show follow up Irrawaddy Information Exchange project C3M y Joris Ivens in Uruguay Soongoh Nazca City PCF-AFK Sapeurs: Gentlemen of Bacongo Peace Park Art Project Théâtre d'Ombres et Cinéma TukTuk PCF-AFK Ingoma Nshya PCF-AFK Sapeurs: The Importance of Being Elegant PCF-AFK Khmeropedies I & II PCF-AFK Sapeurs: Fashion Battle Mano River Union Writers and Artists festival PCF-AFK Talk Show Frontiers of Reality Commonwealth-PCF culture and conflict initiative Year 1 Goded, Maya Jia Zhangke Barzakh Kwani Djumaliev & Kasmalieva Dinh Q. Lê Zaw, Aung Sanchez, Yoani Decolonizing Architecture Machado, Ana Maria Oskouei, Mehrdad Parabola II SP Revista de Libros Caribbean Review of Books II Experiencia de creación poética Documentation and Preservation of Costume Collection Familias Musicales / Cumbias Argentinas Position Magazine development Casa Refugio Citlaltépetl A.C. Electronic 3D space-Art Gallery Autopsia Art Pieces Chimurenga Magazine Diccionario de Videoartistas del Ecuador Felipe Peres and Abdulaye Kane to Amsterdam Rumana and Mukhtar Husain to the Netherlands Peterson Kamwathi Waweru to Amsterdam Nemesio Berrio Guerrero to Senegal Guangzhou participants to Kinshasa 7th International Music Festival Nauroz 2010 Urra tickets Bamako Symposium On The Arts Festival International de la Caricature et de l'Humour de Yaoundé (Fescarhy 2010) Mahbubur Rahman to Italy

18050 16000 20000 24000 8000 5250 7000 7000 8160 15500 17000 12250 1740 11225 11625 18000 18700 40000 25000 25000 100000 25000 25000 25000 25000 25000 25000 25000 25000 10500 16600 10000 18000 20500 18000 10000 12000 24000 7700 16000 18000 17500 1885 1600 914 2670 1819 1770 2315 2990 3000 1022 127

An Indo-Filipino intercultural collaboration through the production of The Post-Office theatre play Video art and installation based on the game of Tejo in Colombia Co-production South Africa-Swaziland theatre and dance 2010 A new season of the 4D cartoon the 'XYZ Show' on Television Distribution and communication activities related to the monthly print magazine Recovery and restoration of audiovisual heritage from a conflictive period in Uruguay Production of CD of traditional music SARA KABA with modern elements Land art project inspired by the Nazca lines that consists in drawing a true-scale map of an imaginary city on the surface of the Peruvian coastal desert African fashion exhibition Series of sculptures in public space Series of activities and film presentations in rural areas Women Drummers from Rwanda presentation African fasion discussion Theater performance from Cambodia African fashion show Consolidation of international network, festival and colloquium in Monrovia Talk show First year collaboration between the Commonwealth Foundation and the Prince Claus Fund Culture and Conflict Programme Award 2010 Award 2010 Award 2010 Award 2010 Award 2010 Award 2010 Award 2010 Award 2010 Award 2010 Award 2010 Award 2010 Production of multimedia, web site and promotional cards Printing of 6 issues of the magazine SP Revista de Libros Re-launching a web-only publication of the quarterly magazine covering Caribbean literature and culture The practice of poetic creation workshop in the context of the lowlands of the Pampas region Documentation and preservation of a historical costume collection Publication and CD on Argentinean cumbia The development and implementation of strategies that will allow the Magazine to raise or elicit new funds or develop co-funding Publication of cultural magazine and extension of their network in Latin America Establishment of an electronic 3D gallery Production and distribution of CD and theoretical material on the conception of the body in South America and the Caribbean Workshops and exchanges within the artistic community in Asmara and publication on artistic creations in Eritrea Publication and distribution of two issues of Chimurenga A publication/directory on Ecuadorian video artists Travel from Sénégal to the Netherlands in relation to the project ‘L3’ Travel from Pakistan to the Netherlands in relation to ihe Karachi Megacity event and book presentation Travel from Kenya to the Netherlands in relation to a residency at the Rijksakademie Travel from Colombia to Senegal in relation to a training course in Toubab Dialaw Travel from China to the Democratic Rebublic of Congo in relation to Brave New Worlds project Travel from Tajikistan and India to Afghanistan in relation to the 7th International Music Festival Nauroz Travel from Mexico, Peru and Bolivia to Argentina in relation to the URRA art residency project Travel from Zambia, Ethiopia and Chad to Mali in relation to the Bamako Symposium On The Arts: Tapping Local Resources For Sustainable Development In The 21st Century Travel from several African countries to Cameroon in relation to the Festival International de la Caricature et de l'Humour de Yaoundé Travel from Bangladesh to Italy in relation to the Videozoom-Bangladesh project


art audio-visual design art audio-visual audio-visual art literature architecture literature art art music literature literature dance art dance art culture and development audio-visual theatre art dance art art media / journalism music dance art theatre music art sports / culture and development dance / audio-visual culture and development art art cultural heritage, art design audio-visual sports film Culture and development / audio-visual cultural heritage art art media / journalism Literature / art cultural heritage

128

Comoros Africa Ethiopia Africa India Asia Comoros Africa China Asia Peru Latin America Kenya Africa Kenya Africa Colombia Latin America Guinea Africa Myanmar Asia Chile Latin America Kenya Africa Morroco Africa Cuba Caribbean Argentina Latin America Mongolia Asia China Asia Uruguay Latin America Armenia Asia Rwanda, Angola Africa and Uganda South Africa Africa Peru Latin America Philippines Asia Brazil Latin America South Africa, Africa Kenya and Egypt Surinam Latin America Chad Africa Nigeria Africa Myanmar Asia Uzbekistan Asia Palestinian Territories Asia Colombia Latin America Cameroon Africa Argentina Latin America Sri Lanka Asia Armenia Asia Ecuador Latin America Bolivia Latin America Mexico Latin America Lebanon Asia Rwanda Africa Syria Asia Senegal Africa China Asia Surinam Latin America Myanmar Asia Surinam Latin America Botswana Africa Egypt Africa


Ali Mroivili to Brazil Daniel Worku to Shanghai Neha Bahuguna to the Hague Ahmed Moussa to Brazil Cui Zi En to Amsterdam Javier Fuentes Leon to The Netherlands for the Latin American Film Festival Gado to the Netherlands Christopher Okemwa to Colombia Simón Vélez exhbition preparation Koumanthio Zeinab Diallo to Colombia Beyond Pressure artists to Vietnam Interface tickets The New East African Sound Tour 2010 Mohammed Bennis to Colombia Domingo Alfonso to Colombia Esteban Cárdenas to New York Badral Bold to the Netherlands Zuhe Niao to Amsterdam David Allan Ssekite Watermill Marianna Hovhannisyan to France Raiding Africa Peter Hayes and Nombulele Pamela Ngwabeni Mariano Marquez to Watermill Jay B Cruz to Amsterdam Rafael Tondi to Palestine Gabi Ngcobo, Jimmy Ogonga and Mia Jankowicz to Spain Jeugdjournaal Suriname naar Mexico International performers NdjamVI Trufesta Tickets Mrat Lunn Htwann to Israel and Thailand Maxim Tumenev to Amsterdam Karakeeb Taller Juanchaco, Ladrilleros y La Barra The PEACE Project VideoDanza BA Connecting South Asia Towards Collaborative Curating: Curriculum design as a New Path for Art Networking Frontera Compartida The Street of Culture Grey Area Mobile Cinema Project sixteen Dox Box Rose des Vents Numeriques Seeding Pilot IFCHINA Museum of Memories (MOM) Multi Cultureel Centrum Moengo Blue Wind International Art event LfL TV Sadc Poetry Festival 2010 Rethinking the Archive: a symposium on archival projects

129

2432 1400 745 2432 1400 966 1001 2550 4500 2755 1990 2338 2270 2002 545 975 1590 3000 1621 545 3025

Travel from the Comoros to Brazil in relation to an exchange program with CEIA Travel from Ethiopia to China in relation to the One Minutes exhibition Travel from India to the Netherlands in relation to the project ‘Views on the West’ Travel from Moroni, Comoros, to Brazil in relation to an exchange program with CEIA Travel from China to the Netherlands in relation to the CinemAsia Filmfestival Travel to The Netherlands in relation to the Latin American Film Festival. Travel from Nairobi, Kenya to the Netherlands in relation to the Veerstichting Symposium Travel from Kenya, to Medellin, Colombia, in relation to the XX International Poetry Festival of Medellin Travel Colombia to China in relation to the Shanghai Expo Travel from Guinea to Colombia in relation to the XX International Poetry Festival of Medellin Travel from Myanmar to Vietnam in relation to an art exchange Travel from Argentina, Cuba and Brazil to Chile in relation to the Interface project Travel from Kenya to the Netherlands in relation to promotion tour Travel from Morroco to Colombia in relation to the XX International Poetry Festival of Medellin Travel from Cuba to Colombia in relation to the XX International Poetry Festival of Medellin Travel from Argentina to the U.S.A. in relation to the 2010 Dance Omi International workshop Travel from Ulaanbaatar, Mongolia, to The Netherlands, to give live demonstration of ink painting on felt during the second edition of the ETFAM (European Ethical and Fair Trade Market Place) Travel from China to the Netherlands in relation to the Julidans Festival 2010 Travel from Uganda to the Watermill International Summer Program USA Travel from Armenia to France in relation to the ‘Not valid from’ exhibition project Travel of African video artists to IFFR

2360 1470 917 2006 3539 2544 3000 3000 1126 850 11383 20000 24000 12000 24800 17000 15000 15000 13500 13050 15000 17000 15000 23000 20500 7000 15000 20000 9000

Travel from South Africa to the Netherlands in relation to the Afrovibes Festival 2010 Travel from Peru to the Watermill International Summer programme Travel to The Netherlands to attend speed dating event Travel from Brazil to Palestine in relation to the Al-Mahatta Gallery International Artists Workshop Travel to Spain in relation to a symposium organized by Manifesta . Travel from Suriname, Peru and Curacao to Mexico in relation to the VN Climate Conference 2010. Travel from Gabon and Cameroon to Chad in relation to the Festival NdjamVI Travel from Cameroon, Burkina Faso and inside Nigeria, to Lagos, Nigeria in relation to Trufesta 2010 Travel from Myanmar to Israel in relation to the ZAZ Festival Travel to The Netherlands to attend speed dating event Improve the performance of the youth musical band "Karakeeb" and support their musical performances in Palestinian Territories International workshop in rural areas of Colombia A carnival canoe race, a choral music display, traditional dance exhibition for women, and a football competition for youth that will bring together inhabitants from the 3 contentious villages in Bakassi Support for the festival and meetings on Video-dance in Buenos Aires Conference, exhibition and publication of South Asian cultural experts 5th International Summer Seminar for Art Curators in Yerevan and organize a partner’s meeting Residence of Ecuadorian and Peruvian artists in a border region Series of cultural activities and productions in the streets of the low income neighbourhood of El Alto First symposium and exchange on contemporary Latin American jewellery design in Mexico City Setting up of a mobile cinema in Palestinian refugee camps Organization of a commemorative programme regarding the mass killings committed in the Football Stadion of Kibuye during the Rwandan Genocide in 1994 3rd edition of the first independent non-profit creative documentary event in Syria, that include film screenings, debates, publications and capacity building International meetings on multimedia and digital tools in Senegal and Mali Seeding activities of the ground-breaking IFCHINA Museum of Memories in the symbolic Ji’an City, cradle of the Maoist revolution Support for African and Caribbean artists in residency at Moengo/Marowijne, Surinam Blue Wind -international Art event during 5-days in Yangon Audio-visual training for youth in four villages in Surinam for the eventual realization of short production for TV programs A three day festival and workshop that brings together poets and visual artists to explore the relationship between visual art and poetry Symposium on archival and documentation initiatives with a strong focus on burgeoning historiography projects in the Middle East


art media / journalism and photography photography audio-visual dance,music dance design dance audio-visual photography music dance and music design audio-visual art

130

Mongolia Afghanistan Congo-Brazzaville Brasil Philippines Burkina Faso Morrocco Burkina Faso Uruguay Ethiopia Guinea Congo Peru Cuba Colombia


Asia Asia Africa Latin America Asia Africa Africa Africa Latin America Africa Africa Africa Latin America Caribbean Latin America

Open Academy Ulaanbaatar 2nd year Bamyan Photography Project Atelier interculturel, recherche et photographie Videobrasil Residency Programme 2010-2011 Reconfiguring the Body for New Reality Residence de creation du solo ‘Seul’ Semaine de la Mode FestiMode Casablanca Spectacle Dans un s’y mettre Efecto Cine Latinamerican NET Addis Ababa Photography Festival Le Rap aussi 2010 5 jours pour 50 ans Todos Somos Dateros Time_Frame Commecting la Havana Plataforma Chocó

18000 24500 8000 16000 16000 2800 16000 6250 24000 24500 12720 7500 8000 13000 22000

131

Open Academy Ulaanbaatar (OAU) comprises lectures, workshops, and projects focused on local training for Mongolian cultural development Training of 12 youth photographers and journalists from 5 different provinces of the central highland of Afghanistan for three months in Bamyan city Organization of an intercultural workshop and exhibition Residencies for Brazilian and African artists within the framework of Southern Panoramas - 17th International Electronic Art Festival Dance residency to build the framework of Reconfigure the Dancing “Body” for 21st century The creation of a dance performance “Seul” of the compagnie Sombo Publication of a ‘Look Book’ containing the collection 2011 of all participants in the Festival Costs for choreography and administration during a dance performance Percentages of Budget of Program Activities Allocated in 2010 by Continent Creation of a Latin American network of public film exhibitions First international photography festival promoting photography in Africa through exhibitions, conferences, workshops and publications Participation of the group Daara J in the ninth edition of African Rap Festival with the theme: National Reconciliation, Unity and Solidarity Festival in Kisangani to celebrate 50 years of independence of Congo Design, programming and implementation of a virtual platform on participatory urban design Workshops with young Cuban audio visual artists Three artist-led projects in Chocó, Cali and Medellín including workshops, presentations, symposium and a publication


Prins Claus Fonds Herengracht 603 1017 CE Amsterdam telefoon +31 20 344.91.60 telefax +31 20 344.91.66 [email protected] www.princeclausfund.org © Prins Claus Fonds, Amsterdam, april 2011 ISBN/EAN: 978-90-76162-20-1 Eindredactie en productiebegeleiding: Mette Gratama van Andel, Prins Claus Fonds Ontwerp: Irma Boom Office Print: Rijnja Repro

Cultuur is een basisbehoefte

Prins Claus Fonds. Jaarverslag 2010

Recommend Documents