TWEEDE JAARGANG N0. 17 X^El
PRIJS 10 CENT ll^trffl
3ansveld 13. Teleff. 28, Utrecht.
Afd. HOUTBEWERKING. Fabriek van: Draalbare Llghallen TuInhuUen, Tuinmeubelen. Levering door het geheele land. Vraagt prijs.
A. SERNÉ ft ZOON HET adres voor Tooneelcostumes
ia
Amslerdan, Groesburgwal 96
'
Uli
GEïLLUSTREERD WEEKBLAD
A. W. SIJTHOFF'S UITGEVERS-MIJ., LEIDEN.
Magazijn van Foto-Artikelen „DE AMATEUR" - Amsterdam P. C. Hooftstraat 60.
TeL Zuid 399.
Werkzaamheden voor Amateurs accuraat en billijk • SPECIALE
ina ti
^ *. J^SM N.V. SANDERS s C* LEIDEN
VERGROOTINQSINRICHTING •
N. B. tn- en verkoop van 2e hands-toestellen. Inruilen.
Heerlijk verlnsscbende drank. N.V. Ia- e. EIJWH „E D O TG" RanficrMTMki 27. Td C. 564. = AMSTERDAM. ==
PANORAMA HET BESTE EN MOOISTE GEILLUSTR. WEEKBLAD
^
Geheel uitgevoerd in Koperdiepdruk.
MARECHAL
B«vat wekelilk« een groeten rijkdom prachtig« afbeeldingen van actualiteiten en andere onderwerpen uit Binnen- en Buitenland; bovendien boeiende lectuur. Aboneemanten worden aangenomen door den Boekhandel, de Agenten, Postkantoren, Brievengaarders of rechUtreeks door de Uitgevers.
ABONNEERT 0 NOG HEDEN VQORf 190 P. KWARTAAL.
A. W. SIJTHOFFs UITG.-M'J., te LEIDEN.
'KOSMOS SIGAREN '
„MI RECREO GEURIGE HAVANA SIGAAR
VAN DEB PUTT EN DE VLAM, EINDHOVEN.
Schoonheids mid delen Produits de Beauté
LINDA
VAN RDN's VMOSTERD
Gebrs. v. d. GRINTEN,^^^^^^T^^^:^^ „MINOS"
-
„MONACO"
JiBAL".
Vraagt onze PORTWUNEN. VINHO TINTO, VINHO BLANCO, biSSCHOPWDN, PALESTINA-WI3N en MORELLEN Op WDN.
Uitgebreide catalogus met raadgevingen en beschrijving der toepassing gratis en franco. Hoofdvertegenwoordiger: Academie Sclentiflque de Beauté,
•
MEIWIJN merk^^YGIEA''
•
Laan van Meerdervoort 71 Den Haas. Tel. 6294.
Een geurige wijn, ook voor samenstelling van Bowls
Ook verkrijgbaar: In Holland door bemiddeling van alle eerste klas Parfumerie- en Kapperszaken. In Indië: Mij. Ue Gendt, Batavia; Helmig & Co., Soerabaja; Mij. Tokra, Padang.
HOOFDKANTOOR
WDN-IMPORT Mij. A. H O O G E N D13 K. VLAARDINGEN. Filialen, de Bodeaa s „OPORTO" gevestlad; AMSTERDAM. ROTTERDAM. DEN HAAG. Damrak 92. Plan C. Hoogstraat 38.
PRODUCTEN VOO« SOEP EN BOUILLON , 'worden onoer ausolci«n en contrei« d*r Ragccrlrtg vervacrdigo en voldoen aan xeer nooge eltchen. Ze zi|n tnani In den vrt|en handel.
♦H G
fiet fa&nc&sm&nG, * JC^«*^
..THEOPHILE". Utrechtschestr. 118, Amsterdam
BESTE HAARKLEUR- EN HAARGROEIMIDDEL Afgehaald f 2.— per flacon. Franco toezending f2.15 per postwissel of 12.25 aan postzegels als ook tegen f2.25 rembours.
Tea- en Luncheon-Room „Bakker' Hoogstraat 12. den Haag,
Tea- en Lunch-Concert
»A.
J-
*XJ
RXDC VISSER VAMBtOEME«
A
& A
Wsi>eri läbletfen
Ä
,>»»*;»«.
Scliura
/Schuurpoeder: *.,: ROTTERDAM. •.,.• Voor rtibmt vrtemdt psstznjHs _--
tädflO.
le^enHoest Heeschheid, Keelpijn zijn weder overal verkrijgbaar N.V. GABA-ÖAZEL (FILIAAL HILVFRSUM)**;.,
NEDF.RL. ROTOC.RAVURE-MAATSCHAPPII. LFIDFN
4
JULIE FRENKEL
■
DE FILM-WERELD dus al, dat er veel werk van de parasols gemaakt zal worden ; reeds meermalen hebben we 't gezien, dat de fabrikanten ze allen luister weten De zomer is er en de luchtige, fleurige mode, bij te zetten. die bij dit seizoen behoort, komt overal tusschen het jonge, teere groen, guitig om den hoek kijken. In bosschen en duinen zijn het weer de wit-geschoeide voetjes, die veerkrachtig over den bodem tippelen en de fladderende, dunne toiletjes, die kleur en fleur aan draagster Woensdagmiddag is te 's-Gravenhage de en omgeving schenken. Hoewel vele dames ieder zomerseizoen de voorkeur aan wit schen- Jury .tot onderzoek van de uitgeschreven prijsken, doet de mode, die er zich niet om bekom- vraag „Kinderfilm" door het bestuur van de mert of een teer-gekleurd stofje al of niet tegen Lichtbeeldenvereeniging bij monde van den de allesverzengende zonnestralen - kan, dit voorzitter Dr. Vermeulen geïnstalleerd. niet 'en ook dezen keer zien we haar zachte tinten als rose, heel licht blauw, fraise, saumon Te Weert zal in een zaal een „Witte Biosen allerlei aardige wirrel-warreltjes bevoorcoop" verrijzen, die lederen Zondag en lederen rechten, hoewel zij wit ook tolereert, maar dan rijk met bloemen of andere dessins ge- Maandag voorstellingen zal geven. « * borduurd. Dus geenszins een eenvoudig wit * toiletje, maar een, dat een waar kunstwerk van De drie bestaande bioscopen te Leeuwarden borduursel is en liefst een, dat geheel met de zijn in handen van een combinatie overgegaan. hand bewerkt is. Chic dus en — kostbaar ! i * « • De onderrand en de mouwtjes met prachtig Asta Nielsen is wederom begonnen te Berlijn gefestonneerde punten versierd, de lange, fladderende ceintuur met bloemen in over- te filmen. Haar eerste rol zal zijn die van eenstemming met het toiletje. Ook de zacht- Henriette in August Strindberg's „Rausch". gekleurde japonnetjes worden veelal met wit- Ernst Lubitsch zal de regie voeren. De „Argeborduurde dessins gebracht en wie er een gus"-film-maatschappij, die de wereldberoemde
T^ode-Tilm
In „Le Film" vinden we een artikeltje gewijd aan de vermaarde Amerikaansche filmactrice Pearl White, waarvan zij de bijzonderheden vertelde in een oogenblikje, dat zij vrij had tusschen twee scènes, in haar kamer van het atelier Pathé te New-Yersey. Men weet, dat deze jeugdige actrice in weinig jaren tijds een wereldvermaardheid heeft verworven. In Missouri geboren, debuteerde zij al heel jong op het tooneel in de rol van de kleine Eva in ,,De hut van oom Tom" en vestigde later aller aandacht op zich door de vertolking van de vrouwelijke hoofdrol in „Hamlet". Spoedig daarna werd de cinema haar terrein en haar gemakkelijke manier van paardrijden en behendigheid in het op- en afspringen was de oorzaak, dat zij eerst in films van het FarWest-genre optrad. In 1914 liet de firma Path* haar de hoofdrol in een paar films vertolken, waarvan er een o. a. zeer veel opgang maakte onder den naam van „De geheimen van NewYork". Het gevolg was,dat ze sedert dien in tal van lange en kortere films de ster is geweest en herhaaldelijk op het witte doek is toegejuicht. Bedreven in alle soorten van sport, altijd levendig, altijd opgewekt, sterk als een Mhleet en toch van een vrouwelijke gratie, heeft zij zich over de geheele wereld een buitengewone populariteit weten te verwerven. „Mijn laatste droom," aldus vertelt Pearl White, „is om in Frankrijk te gaan filmen en ik dtnk dezen droom gauw te verwezenlijken. Ik was het laatste jaar voor den oorlog te Parijs. Na dien tijd ben ik aan één stuk door bezig geweest met me te laten overrijden, te laten ophangen, te laten doodschieten, in het water te springen, te verbranden en in afgronden te verdwijnen. De vervaardigers van mijn films zijn alleraardigste menschen en mijn regisseur is een trouw makker, maar men Iaat mij geen oogenblik met rust. Al bevind ik mij in NewYork.tnijn hart is in Frankrijk, bij uw soldaten, bij de onze, bij al de geallieerde soldaten; ik weet, dat ik veel vrienden in uw land heb en ik ben er trotsch op. Uit de post, die ik ontvang en die ik uit tijdgebrek nooit lezen kan, (want iedere week bedraagt haar gewicht minstens honderd kilo) neem ik zoo nu en dan een aantal Fransche brieven on door die te lezen, heb ik mezelf Fransch geleerd. Ik spreek het heel slecht, maar ik begrijp het goed en ik geloof dat de Franschen de grootste voorstanders zijn van het huwelijk, want ontelbaar zijn de malen, dat ik in die brieven ten huwelijk ten gevraagd. Ik ontvang natuurlijk ook allerlei andere verzoeken en soms de dolste, maar die worden aan alle film-artisten gedaan en gelukkig in allerlei verschillende bewoordingen, anders zou ik er niet genoeg uit leeren. Gij vraagt wat mijn plannen zijn? Dat is heelemaal niet onbescheiden, want ik heb er geen. . . . Nog wat te blijven •filmen ? Mijn contract bindt me nog enkele maanden en wat ik daarna ga doen, weet ik nog niet. In elk geval dat, waar ik op dat oogenblik den meesten zin in heb en als ik mijn volgenden film niet in Frankrijk -speel, wat me erg aanlokt, zal ik me toch in elk geval naar uw land begeven om een klein reisje te maken, naar Parijs, naar de Riviera, naar I talie en naar de slagvelden. ledere Amerikaan, iedere Amerikaansche koestert op het oogenblik dien wensch en ik weet niet of er wel zijn, die er sterker naar verlangen dan ik. Dat zal me evenveel genoegen verschaffen als in Europa te filmen met m'n Fransche vrienden. Maar voor het oogenblik heeft Pearl White genoeg gezegd. Ten eerste kan ze geen artikel schrijven en ten tweede weet ze niets interessants te -»erteilen, ten derde roept de plicht haar weer. Ziehier mijn revolver, overtuig u er van, dat hij leeg is ; ik heb nog juist den tijd in het atelier binnen te vliegen, waar ik, als ik me niet vergis, consternatie in een bruidspartij moet brengen .... maar ge zult dat alles wel op den film zien als hij af is. Ik moet u nog één bekentenis doen : ik begrijp mijn films nooit geheel en al voordat zij heelemaal af zijn en daar ik dan niet altijd den tijd heb ze te gaan zien, zullen een massa menschen ze beter kennen dan ik zelf."
/
Sloscoofrnieirj/s
3
In Weenen mogen thans de bioscooptheaters weer lederen avond een voorstelling geven. * In Stockholm is begin Maart het tachtigste bioscooptheater geopend. Het 81e zal binnenkort verrijzen en plaats bieden voor 1000 personen ; het zal luxueuser zijn dan ai de vorige en o.a. ruime wandelgangen en foyers bezitten. «* * Caruso zal opnieuw in een film optreden voor de Artcraft-maatschappij in Amerika, getiteld „Mijn neef". Hij zal daarin de rol van een beeldhouwer vervullen, wat hem waarschijnlijk zeer goed zal afgaan, daar hij in zijn vrijen tijd de beeldhouwkunst beoefent. * * * Miss Fritzi Brunette, die -zich te Santa Barbara bevond, vernam dat een harer films, welke zij zelf nog niet gezien had, te Los Angelos werd gedra '.id. Omdat ze den heelen dag aan het werk was, had z? geen tijd om zich daarheen te begeven. Maar ze wist toch raad, ze zou tijd maken! Ze huurde een vliegmachine, vertrok daarmee 's middags om 6 uur en was den volgenden dag 's morgens vroeg voordat haar werk begon, weer te Santa Barbara terug ! Gedurende de maand October 1918 voerden de Vereenigede Staten in totaal 3.559.562 voet film uit voor een waarde van 214.713 dollar. Van Frankrijk ging 5.351 voet voor 363 dollar, naar Italië 114.500 voet voor 11.714 dollar, naar Engeland 374.156 "voet voor 29.579 dollar, naar Canada 880.462 voet voor 65.767 dollar, naar New-Foundland en Labrador 185.200 voet voor 6.731 dollar, naar Argentinië 40.500 voet voor 2.350 dollar, naar Australië 11.269 voet voor 3.562 dollar en naar andere landen 1.8a8.224 voet voor 94.647 dollar. In October 1917 bedroeg de totale uitvoer 4.975.482 voet met een waarde van 364.751 dollar. %* Te Rio Janeiro vonden werklieden, die 's morgens vroeg aan den arbeid togen het lijk van een jonge v.'aw. die chic gekleed was. De politie werd gewaarschuwd, maar de identiteit kon niet vastgesteld worden, geen enkel bewijs van herkomst had zij bij zich. Vervolgens werd de film in den arm genomen, en .werd een opname gemaakt en 's avonds in alle bioscopen vah de stad vertoond. Het duurde dan ook niet lang of een der toeschouwers herkende de ongelukkige en kon de familie waarschuwen.
I
„Ttet Vreemde avontuur" „Tiet vreemde avontuur," ©r. Rogers (Wallace Reid) informeert naar sijn dochter, vier hoedenspeld hij gevonden heeft. figuur voor heeft, kan ze zelf wat aardiger, wat mondainer maken door een grappigen ceintuur, een verdwaalden strik of roset of een flatteuse fichu aan te brengen. Fichu's en jabots zijn op het ocgenblik Ia note gaie in de mode en vooral in Parijs vieren zij hoogtij en maken de toiletjes nog sierlijker en pittoresker dan zij al zijn. Want pittoresk treedt Madame Mode op het oogenblik in de allereerste plaats te voorschijn. Zij is zoo lang aan bänden gelegd, dat ze thans niet kan nalaten haar schoonheidszin naar alle kanten te botvieren. Zoo heeft ook weer een allerliefst hoedje zijn intrede gedaan — klein en snoezig, hoewel de mode de groöte modellen op den voorgrond brengt. Dit hoedje bestaat uit eén kapje, dat zoo diep over het voorhoofd wordt gedrukt,dat het het hoofd vast omsluit, uit den bol komt een rechtop staand, geplooid, breed zijden lint te voorschijn, waardoor het model nogal hoog wordt, terwijl een paar zijden linten onder de kin of eenigszins op zij sluiten met een vroolijken strik. Een hoedenpen is geheel overbodig bij dit hoofddeksel, 't Spreekt echter vanzelf, dat dergelijke modieuse hoedjes een beetje coquet gedragen moeten worden door een pittig gezichtje en niet alleen beschouwd moeten worden als een practisch voorwerp om het hoofd tegen koude te beschermen. Een voorwerp, dat zich in den „hochsommer" veel zal vertoonen, is de parasol; het schijnt er op aan te gaan, dat van den zomer geen enkele chic gekleede dame zich zonder een dergelijk zonnescherm zal vertoonen, het zal de kroon op het toilet worden. Men begrijpt
film-actrioe geëngageerd heeft, heeft zich het recht verzekerd de werken xan Strindberg op het witte doek te mogen brengen. De beroemde actrice Martha Novelly is door de Astra-film Co. voor drie films, die te Kopenhagen zullen worden opgenomen, geëngageerd.
« * De Messter-fllm te Berlijn heeft haar terreinen verlegd en uitgebreid en zal o.a. nog een nieuw, groot atelier bouwen. In Duitschland wordt getracht kapitaal bij elkaar te krijgen om een groot terrein, dat in de nabijheid van den Dom te Keulen ligt, in te richten voor een ontspanningsplaats voor het volk. Men wil er -een gebouw oprichten, waar tooneel, muziek en variété gegeven kan worden en er tevens een groot bioscooptheater bouwen, waar voornamelijk wetenschappelijke films gedraaid zullen worden. • » In Frankfort a. M. zal een enorm, prachtig ingericht bioscooptheater worden gebouwd, dat ruim 2000 personen zal kunnen bevatten.
* * Te Parijs zal waarschijnlijk het volgend jaar einde Juni tot half September een internationale kino-tentoonstelling gehouden worden. De President der Fransche republiek en de minister van handel steunen het plan krachtig.
Een detective-drama in 5 acten uit de Paramount Fabrieken is „Het vreemde avontuur" (H.A. P.-Film Comp., den Haag), waarin de beroemde acteur "Wallace Reid de hoofdrol vertolkt. In de Hudson Club te New York bespreken eenige leden een geheimzinnige inrichting in een naastbijzijnde straat, bekend als „het geheimzinnige huis". Marcel Levington interesseert zich zeer voor misdaden en misdadigers. Bij het verlaten van de club komt uit het bewuste huis een meisje, dat schijnbaar in groeten nood verkeert, naar hem toe. „Haal gauw een dokter I Er is in dat huis .... een ongeluk gebeurd I Een man sterft!" Marcel haalt onmiddellijk Dr. Henry Rogers en samen gaan zij het huis binnen. Daar worden zij ontvangen door de huisbewaarster, die beweert van niets af te weten. Op de tweede verdieping gekomen ontwaren de beide beeren in een der kamers op bed het lijk van een man. Ontsteld ziet Dr. Rogers, dat het de bekende advocaat Julius Carter is. Doch nog grooter is zijn verbazing als hij tusschen de kleeren van den Heer Carter den hoedespeld van zijn dochter ontdekt. Dit heeft Marcel niet gezien en het gelukt Dr. Rogers van Marcel de belofte te verkrijgen niets van het geheimzinnig geval te vertellen, onder voorwendsel dat zij Carters familie tot eiken prijs voor schande en oneer willen behoeden. Marcel wist echter niet de reden van dit verzoek. Mevrouw Clifton, eigenares van het geheimzinnige huis heeft de beide beeren herkend en weet thans dat wanneer men haar in opspraak wil brengen, zij steeds de schuld op Rogers en Levington kan werpen. Eveneens wist zifTTHät het meisje bij het Roode Kruis werkzaam was. Thuisgekomen, is het eerste werk van den dokter zijn dochter naar haar hoedespeld te vragen. Ontzet moet hij vernemen wat er gebeurd is. „Ik was op weg
r
DE FILM-WERELD
————
IMiH
l^^^-^^^H
^^^^^^^^^^^^^
^^^^^Hi^HI
HE FILMWERELD DE FILMWERELD
,3et vreemde
avontuur"
S naar huis van het Roode Kruisgebouw en ging door de straat, die ik altijd neem, toen een oude vrouw die ik dikwijls had gezien, struikelde en viel... Ik hielp de oude vrouw in het nabijzijnde huis waar zij voorgaf te wonen, doch plotseling duwde zij mij een kamer binnen en toen ... o. vader, ik kan het 'J thans niet vertellen ... maar ik wilde hem niet dooden!" Groot is echter de verbazing van den dokter toen hij haar den hoedespeld wilde teruggeven, dat hij hem niet meer had. Eenige dagen later ontmoet Marcel een zekeren Ernest Joy, een man die met het groote stadsleven op de hoogte was. Marcel wil echter aan zijn uitnoodiging om eveneens kennis te maken met het groote leven geen gehoor geven. Onmiddellijk daarop ontwaart hij het meisje van den bewusten avond, hij ziet haar het Roode Kruisgebouw binnen gaan, vraagt de directrice naar haar naam, doch krijgt een ontwijkend antwoord. Wel verkoopt zij hem een entreebiljet voor een
„AET MET GELUK GESPEELD"
QI^S^^
fe^M©.
fancy-fair ten bate van het Roode Kruis. Tijdens de fancy-fair waaraan ook de dochter van Dr. Rogers deelneemt staat zij plotseling tegenover Mevrouw Clifton. Geen uitweg meer ziende om aan haar schande te ontkomen, wil zij zich van het leven berooven, doch Marcel heeft alles gezien, weerhoudt- haar, toont haar de hoedespeld die hij door eeii toeval in handen heeft gekregen en verneemt daardoor den loop van het vreemde avontuur. Marcel besluit haar eer te redden en het geheimzinnige huis uit te roeien. Hiervoor heeft hij de hulp van zijn vriend Ernest Joy noodig, die bekend is met Mevrouw Clifton. Op een gemaskerd feest in het geheimzinnige huis is ook Marcel aanwezig. Mevrouw Clifton, die hem in den val wil lokken, wordt echter zelf het kind van de rekening en het pelukt Marcel haar en hare bende te laten arresteeren en daardoor tevens de eer te redden van het jonge meisje.
|—Iet huwelijk en de strijd om de liefde zijn problemen, die minder de gedachten der menschheid in heftige beroering brengen. In egoïstisch verlangen naar een grooter geluk breken twee menschen somwijlen de belofte die zij elkander eens in goede trouw en met de beste bedoelingen bezield, gegeven hebben. En hoc dikwijls moeten zij al zeer spoedig met bitterheid toegeven, dat het geluk hetwelk zij zochten slechts een fata morgana was. Paul' Bang en Alida zijn reeds sinds eenige jaren getrouwd. I n den eersten tijd van hun huwelijk hadden zij elkander innig lief en waren zeer gelukkig. Echter de ydille duurde slechts kort. Het werd somber en vervelend in hun woning en het geluk verwelkte als een bloem, die de zonneschijn miste. Alida vermocht Paul niet langer te boeien. Haar huisvrouwelijke zorgzaamheid en stille liefde verveelde hem. Misschien had een kindje de brekende band tusschen beiden weer vast kunnen knoopen; hun hoop een kind te krijgen ging echter niet in vervulling en iederen dag verwijderde de echtelieden verder van elkaar. Alida zoekt troost in de muziek, waarvoor zij een^ bijzonderen aanleg had. Op zekeren dag leert Paul Eva Wenner kennen en deze kennismaking wordt een noodlottig keerpunt in zijn huwelijksleven. De lichtzinnige Eva verstrikt hem in hare nétten en "zijn vrouw die ziet hoe zeer hij zich onder hare bekoring bevindt, ruimt het veld om door de muziek in haar levensonderhoud te voorzien. Van zijn vrouw gescheiden treedt Paul Bang spoedig daarna met Eva Wenner in hét huwelijk. Hoe pauw volgt de ontgoocheling ! Eva slechts jjetrouwd uit gemakzucht met den man die haar slechts matig bekoorde, leende weldra1 het oor aan haar neef. ,,Wie wind'zaait
□
V'1
FW^"*- ■
" •« -
ff
-.1^
□
.- ■?*&■*&. -
v^^w;--~~' ^"^ ''^ ••■'■''
V-.',
□
;
"'ti i
5 tfloeers denfet ove; net geheimsmnige geval na, 2. Oe fancy-fair ten bate van het Roode %-us, waar cle dochter van dr. hogers mevrouw Clifton plotseling ontwaart. 5. % „hel öeheimünniöe hms wordt ontdeb. da. er iemand vermoord is. 4. Or. «ogers is ontsteld over hetgeen er gebturdis 5. Je gedoode man blijttt de bekende advocaat Carter Ie «jn.
^gM
_.^flX
□
• 1 Mda (61na 'jórgen-^ensen) aoekt troost in de muaieh. 2. pau! ßang (Carlo 'Wieth) maaht hennis met 5va Wenner. 5. Paul en 6va. 4, 6va heeft man en b'nd verlaten. 5. ©e Hchlainnige 6va weet Paul te boeien, 6. CUida neemt de xorg voor paul's huishouden weer op aich.
■ ■
DE FILM-WERELD Subsidie voor de Filmkunst ■
f\ax Tranb,
„TAet het geluk gespeeld".
dje 1 "junra.s. gedurende vijf joar aan hei tlnton-Btoscoop Theater te Clmsterdom als hapelmeester aal zijn verbonden, üe heer Tranfe heeft in *tjn functie steeds een groote ambitie ten toon gespreid en van *ijn musicole gaven heeft menige thealer-direcüe de voordeden genoten, «ooals b.v. door iijn musicaie iUusirater van „Oe Clown", vaarbU velen Trank's composiiies gcbruifeten. 'Hii heeft de gave om bij de films een passende muaieb te maben.eenliunst die slechts veinigen goed beheerschen.
ßinbs: Paul op sijn fabriehsterrein. Rechts: Carlo Wieth als Paul ©ang. zal storm oogsten". Wat Paul eens in verblinding zijn vrouw aangedaan heeft, moet hij thans ondervinden van de vrouw, voor wie hij haar in den steek had gelaten. Als alles hem ten slotte dreigt te ontvallen kruist zijn eerste vrouw, de zachte Alida, weder zijn levenspad. Paul wendt zich in deemoed weer tot haar en zij, die nimmer opgehouden had voor zijn geluk te bidden, stemt er in toe hem weder naar zijn huis te vergezellen om gezamenlijk te trachten het geluk waarmede Paul eens zoo lichtzinnig gespeeld heeft, te herwinnen. Aldus is de inhoud van den film „Met het geluk gespeeld" (Nordisk Films Komp., Amsterdam) waarin een drietal vooraanstaande artisten de hoofdrollen vervullen.
AANTEEKEN1NOEN VAN EEN BIOSCOOPMANIAK HET PROBLEMENSPEL. Het problemenspel of met 'n vreemden naam: piece a these, komt in vele opzichten overeen met de tendenzstuken. Toch neemt het problemenspel bij een eenigszins grondiger beschouwing een bijzondere plaats in, en wijdienen wel degelijk een scheiding te maken. In grove trekken kunnen we het onderscheid als volgt vast stellen : de tendenzfilm heeft uitsluitend ten doel hf* ingang doen vinden bij de
massa van een bepaald idee, wereldbeschouwing of wel vaak het wijzen op ingekankerde misstanden, welke dringend omverbetering schreeuwen, en waa-mee men nu zoo plastisch mogelijk, ongelukkigerwijs niet zelden zonder een belangrijke dosis overdrijving, de talrijke toeschouwers tot betere gedachten wil brengen, althans volgens de opvatting van den vervaardiger, daar tendenzfilms steeds of door dik en dun geprezen worden door de aanhangers der tenders of gelaakt door de tegenstanders. Wij heben reeds meermalen de tendenz film in „De Film-Wereld" uitvoerig besproken waarom we er heden niet op_ terug behoeven te komen. Men lette er echter speciaal op, dat in een tendenzstuk, zoowel tooneel, roman, als filmscenario de tendenz het geheele werk oppermachtig beheerscht, de tendenz alle verdere overwegingen van artistieken aard aan. zich ondergeschikt pleegt te maken. Van daar, dat een zuiver tendenzwerk door de kritiek doorgaans niet bijster gunstig ontvangen wordt, daar de uitwerking van het gegeven teveel den wrangen bijsmaak behoudt van den verbitterden terulenzschrijver. Tocfi kan Tn-dit genre veel bereikt worden, wij willen hier als illustratief voorbeeld nemen het tendenzwerk van Brieux. Eugène Brieux (lid van de Académie fran^aise) heeft in zijn produktieve tooneelschrijvers-carrière de tooneelliteratuur verrijkt met het specimen van tendenzwerk. Er is op deze soort stukken natuurlijk heel wat aan te merken, het is hier echter niet de plaats om een kritiek over den schrijver met reden en voorbeelden gestaafd op te zetten. Wel wil-
nieuwe perspectieven opent voor de toekomst. De filmkunst moet steeds vooruit, steeds anders en steeds nieuw. Een korte wijle stilstand beteekent een onschatbaren achteruitgang en zou onvermijdelijk het einde inluiden van deze in haar diverse uitingen toch zoo bewonderenswaardige uitvinding.
Voorkoming van Filmbrand len wij den algemeenen indruk weergeven, dat het werk aandoet als dat van een eerlijk, ernstig en goedbedoelend mensch. Brieux' hart klopt voor de lijdende menschen, hij zou gaarne het treurig menschelijk bestaan, voor zoover dit in zijn vermogen ligt, helpen verzachten, zi^t daartoe echter geen kans dan door lange ietwat breedspakerige redevoeringen, die wel eerlijk klinken, doch juist door hun abstractie vaak het doel voorbijstreven. Nu komt daar de cinematografie, de woordenvloed wordt beperkt, het gebeuren, de plastiek krijgt een ruimer aandeel in de handeling, de tendenz doet weldra minder gewild aan, het werk wordt menschelijker. Bij de eerste opvoering zijner werken, zal Eugène Brieux wel nimmer aan de mogelijkheid van verfilming zijner tooneelspelen gedacht hebben. Ook zou mij dit zelfs een tiental jaren geleden als een dwaze utopie voorgekomen zijn. Heden behooren Brieux' tendenz-stukken echter reeds lang tot het onbegrensde rijk der cinematografische mogelijkheden. En waarlijk, niettegenstaande hun vele gebreken, welke ongetwijfeld geleidelijk door steeds nauwgezetter en fijngevoeliger regie tot een minimum beperkt worden, blijken deze films in de hedendaagsche filmliteratuur nog zoo'n slecht figuur niet te slaan. Naar ik meen zijn reeds verfilmd „Blanchette", „La robe rouge", en- „Vriendinnetje". Dit laatste werk is wat zwakjes, niettegenstaande de vertolking aan hedendaagsche Parijsche tooneelberoemdheden toevertrouwd werd. Voornamelijk ligt dit aan de ietwat ongelijke en te verdraaide bewerking. Men geraakt bij omwerking van dit soort werk zoo licht tot overdrijving, daar de auteur in het oorspronkelijke alle fanta-
sie angstvallig meed, moet men deze er wel bij verzinnen, hetgeen, indien dan geen maat gehouden wordt tot uitwassen en ongerijmdheden aanleiding geeft. Ziedaar het tendenztooneelstuk dus voor de film bewerkt. De reeds vroeger vertoonde platen tegen den oorlog, de „Mogen wij zwiigen"-serie, enz. behooren, we behoeven dit immers niet nader te verduidelijken tot een geheel andere soort. Hier is de tendenz reeds dadelijk in daden omgezet, terwijl dit bij Brieux' werk nog moet geschieden : de woorden worden in daden op het witte doek gemetamorphoseerd.' Nauw verwant aan het tendenzwerk is het problemenspel, ook hier dringt weer een bepaald idee op den voorgrond, doch behoudt een ipeer algemeen menschelijk karakter, de artistieke elementaire eischen behooren hier geenszins meer tot het tweede plan. Ook het Frankrijk-van-voor-den-oorlog kan zich beroepen op diverse grootmeesters in deze problemen tooneelliteratuur. Wij willen hier tot slot slechts wijzen op een verfilming van Francois de Curel's „La maison d'argile". Nu men dergelijk werk zonder overmoed aan durft pakken, en ook bevredigende resultaten er mede bereikt, mogen wij nogmaals de onderstelling uitspreken, dat ook het fihntooneel nieuwe paden zal ° gaan bewandelen, zonder tot schade van zijn gezonde natuurlijke ontwikkeling in overmoed te vervallen, een scherp omlijnd begrip zal blijken te bezitten van wat het aan kan en van datgene wat zijn krachten voorloopig nog overschrijden. De projectie van de Curel's tooneelspel „Kaartenhuis" („La maison d'argile") bij Pathé mag als een bijzondere gebeurtenis in de filmwereld opgeteekend worden, daar het weer
Het brandweertijdschrift „Vuur en Water " schrijft over het voorkómen van filmbranden het volgende; „In geval de film in een projectietoestel afgedraaid wordende, door de een of andere oorzaak tot stilstand wordt gebracht, zal deze als regel door de geconcentreerde hitte van de koolspitsen op het gedeelte, dat zich in het filmvenster bevindt, in brand geraken. De weerschijn van de brandendejilmop het doek geprojecteerd kan oorzaak zijn, dat het publiek onrustig wordt en door paniek bevangen naar de uitgangen stormt. Indien de vlammen de filmtrommels bereiken, is een brand van beteekenis niet uitgesloten. Om deze beide mogelijkheden weg te nemen brengt een New-Yorksche firma een uitvinding in den handel, die aangebracht kan worden op alle bestaande projectietoestellen. Met dit toestel wordt het gedeelte brandende film afgesneden, de openingen naar de beide trommels gesloten, de lichtbron afgezet en de motor gestopt, de vensters worden neergelaten, het zaallicht ontstoken en een signaal aan het orchest gegeven om de muziek te doen beginnen. Zoodra de film in brand vliegt, brandt een koortje door waaraan een pal is bevestigd, hierdoor laat de pal los, verbreekt een electrisch contact en maakt dat mesbladén de brandende film op beide plaatsen bij den ingang van "de filmtrommels afsnijden, aldus de opening van deze trommels afsluitende. Hierdoor wordt voorkomen, dat de vlammen zich uitbreiden ; deze worden gedwongen in het huis van de lamp te verbranden, zeggen de uitvinders. Een pen wordt uitgetrokken, waardoor de vensters gesloten worden. Hierdoor kan rook noch weerschijn door deze vensters treden. Een automatische schakelaar wordt gebruikt om het zaallicht te ontsteken; hierdoor wordt tevens de signaallamp in het orchest ontstoken en de projectielamp uitgeschakeld, terwijl de filmbeweging onmiddellijk gestopt wordt."
Wat wij enkele weken geleden nog voor een utopie- hielden, .kan thans reeds als een voldongen feit beschouwd worden. Van overheidswege begint men meer en meer in te zien, dat de filmkunst een belangrijke factor in de ontwikkeling van het volk kan zijn; geen uit. vinding immers kan zoo overtuigend belangstelling voor een of ander denkbeeld propageeren dan juist die bewegende plaatjes. Met vreugde begroeten wij het van breed en helder getuigende initiatief der gemeenten, die in dezen voorgingen. Het zijn thans nog slechts films op natuurkundig, historisch of architectoraal gebied, welke zich in een subsidie van overheidswege mogen verheugen. Somwijlen wordt deze gemeente-toelage nog verhoogd door vrijwillige min of meer belangrijke bijdragen van particulieren. Immers de gemeenschap, of beter, de partieele gemeenschap welke door de grenzen van een stad gevormd worden, heeft er het grootste belang bij, ook buiten die betrekkelijke grenzen belangstelling voor haar schoonheid, haar werken en streven te oogsten. Geschriften zouden weinig baten, slechts geleerden of onmiddellijk bij het bedrijf of de studie betrokkenen zouden er grondig kennis van nemen, de massa echter zou er koud voor blijven, er nooit of te nimmer kennis van nemen. De fotografie, waar de filmkunst toch in rechte lijn van afstamt, bracht hierin reeds verandering. Terwijl de zoo vaak dorre reisbeschrijvingen voor het groote pubjiek weinig aantrekkingskracht bezaten, zag men toch reeds een begin van belangstelling opleven voor vreemde landen, interessante monumenten, of typische lokale zeden, door de invoering der geïllustreerde weekbladen. Naast een korte duidelijke beschrijving kreeg men ook de werkelijkheid te zien, zoodat niet alles aan de ze o dikwijls falende fantasie behoefde te worden overgelaten. Doch deze fotografische voorstellingen waren levenloos, meer dan een prent was het bij slot van rekening toch niet. Toen kwam daar die ontzagwekkende toover-uitvinding: de rolplatenkunst. De platen leefden, de werkelijkheid werd getrouw, zoo plastisch en waar mogelijk nagebootst. Langen tijd duurde het echter, voordat men van overheidswege het groote. praktische nut dezer ontdekking ging inzien. Pas sedert de allerlaatste jaren is hierin een merkbare verandering gekomen, waarvan het toekennen van subsidie wel als een mijlpaal beschouwd mag worden. Wij zouden echter nog verder in deze richting willen gaan. Van overheidswege wordt steen en been geklaagd over den slechten invloed, welke de bioscoop op jeugdige en zelfs volwassen personen zou kunnen uitoefenen. Wij hebben in dit blad reeds vaak genoeg onze meening en opvatting over dit vraagstuk uiteengezet om hier niet weder op behoeven terug te komen. Wel willen wij er op wijzen, dat de autoriteiten, welke zulk een felle campagne tegen de filmkunst op touw gezet hebben, nuttig werk zouden verrichten door naast hun terecht of te onrecht afbrekende kritiek ook eens opbouwende materie te verzamelen. Nu
reeds van gemeentewege er toe over gegaan werd om voor het in filmbeeld brengen van stedelijk schoon subsidie te verleenen, zou dan tevens het tijdstip niet aangebroken zijn om van staatswege een belangrijke toelage te verleenen aan onze eerste rangs filmfabrieken ? Als tegenprestatie zou dan bedongen kunnen worden, dat de film voor het geven van volksvoorstellingen zeer billijk afgestaan kan worien. Het gevaar van concurrentie ten nadeele der bestaande ondernemingen bestaat in werkelijkheid niet, daar men voor het bezoeken van de volksvoorstellingen een zekere welstandsgrens behoorde in te stellen. Bij de volksvoorstellingen op het planken-tooneel wordt dit achterwege gelaten, zoodat velen hiervan profiteeren, die echter naar hun maatschappelijken welstand niet in de termen behoorden te vallen. Van deze soort bioscoopvolksvoorstellingen van staatswege georganiseerd zou een groote opvoedende kracht kunnen uitgaan, daar het groote publiek dan eens in de gelegenheid wordt gesteld zelfstandig het verschil te beoordeelen tusschen de sensationeele detective episoden, welke zoo veelvuldig uit het buitenland geïmporteerd worden, en de op een artistiek hoog peil staande vertooningen welke door de staat gesubsidieerd zouden worden. Het denkbeeld is geenszins nieuw, speciaal in Duitschland bijvoorbeeld werd het reeds lang geleden in toepassing gebracht, wat betreft de subsidie verleening aan de fabrieken. Cinema volksvoorstellingen zijn misschien ietwat nieuw, ofschoon de openluchtvertooningen als voorloopters op dit gebied beschouwd mogen worden. Subsidie behoort in principe slechts toegewezen te worden aan inrichtingen van vermaak, welke ook in wezen de Volkskunst in dé goede beteekenis van het woord bevorderen. Wij vragen nu elk objectief beoordeelaar in gemoede, eerlijk af: Welke kunst heeft zich gedurende haar kortstondig bestaan zoo in het volksbestaan weten vast te metselen als juist deze kunst der trilbeeldjes. Zejcer. al het vertoonde nadert niet het volmaakte. Dank zij echter het vele schoons dat wij in de allerlaatste 'jaren te bewonderen hebben gekregen, verdient de filmkunst geenszins als quantié négligeable of hetgeen minstens even erg is voor haar gezonde ontwikkeling, tegengewerkt te worden door belemmerende bepalingen van overheidswege. De tijd is nu aangebroken, dat men ook in deze kringen behoort in te zien, welk een geweldig machtige kracht de filmkunst kan uitstralen, mits men haar verborgen krachten maar ten goede aanwendt. Wie neemt het initatief in Kamer of gemeenteraad tot het verleenen van subsidie aan de ernstig werkende nationale rolplatennijverheid, niet alleen voor het in beeld brengen van natuurschoon of nijverheid, doch ook als zelfstandige kunstuiting, rustig en onvermoeid doorwerkend naast de zuster tooneelspeelkunst ; zonder deze collega ooit. te willen verdringen, doch gelijkwaardig samen elk op eigen gebied lauweren oogstend. M. v. W.
=«-E
1
DE FILMWERELD Ingezonden mededeelingen.
IS STEEDS VERKRIJGBAAR IN DE VOLGENDE THEATERS: Alkmaar Alkmaarsch Bioscooptheater Amsterdam Apollo Theater „ .... Kosmorama (tijdelijk gesloten) Apeldoorn Cinema Central ,t Minerva Theater Arabern Cinema Palace Luxor Theater M Bergen op Zoom Luxor Theater Breda Cinema Pathé » Paleis Bioscoop Dordrecht../... Astoria Theater Emchedé Alhambra Bioscoop t Cinema Palace Gouda Gouda Vooruit 't Gravenhage .. Empire Bioscope „ .. Olympia Theater M .. Passage Bioscoop „ .. Thalia Theater „ .. Tip-Top Bioscoop Haarlem Cinema Palace H De Kroon Helder Witte Bioscoop 'sHertogenboscfa Chicago Bioscoop Hoorn Hoornsch Bioscooptheater i» Royal Bioscoop Heerlen Hora Bioscoop Leeuwarden ... Bioscoop Friso Lelden Luxor Theater Nijmegen Chicago Theater M Olympia Theater Roosendaal .... Cinema Palace Rotterdam Americain Bioscoop ii Kosmorama Bioscoop ii Princes Theater Slttard Cinema Palace Utreeht Flora Bioscoop » Rembrandt Bioscoop o ....... Scala Bioscoop Vllsslngen.; ^.. Alhambra Bioscoop
K0N1NKL.
NRD. SIGARENFABRIEKEN
Eugene Goulmy & Baar AMSTERDAM 's-HEKTOüENBOSCH
Waf taiÉrAüi IDeretiteroemd. Ghcunat Skuincaam Stegani
IWTiaiUl WATCH C' SCNAFFHAUSEN
%rL-'\maken mJLaxién
HENNY PORTEN NIET DOOD Volgens „Der Kinematograph" moet Henny Porten niet ,in München door Spartacisten doodgeschoten zijn, maar zou zij zich gezond en wel, na een poosje te Partenhirchen te hebben doorgebracht, in Berlijn bevinden, en daar weer met een nieuwe film begonnen zijn. Het rechte van wat er met deze bekende filmactrice gebeurd is, — als er iets met haar gebeurd is — schijnt niet tot ons land door te dringen. Hebben we hier met een reclame misschien te doen gehad ? Vreemd blijft 't toch dat het groote Duitsche nieuwsbureau, het Wolff-bureau dezet ijding de wereld heeft ingeslingerd. Voor de cinematografie in het algemeen en de Duitsche in het bijzonder is 't niettemin een geluk, dat Henny Porten nog tot de levenden behoort. Önfes: paul in »Ijn gelubhige jaren, «echts: Gudrun Woulberg als 6va Winner.
SCHOONHEIDS-MASSAGE
onder Medisch ToezichL. Het meest Tolmaakte genees-apparaat. Zorgvuldige behandelingsmethode voor Overtollige Haren in bet aangeslcht. Alleen Leidscheslraat 76 AMSTERDAM.
HENSKENS. Prof. da l'Acadé T;ie de Paris. Maison la ordre. Tolef. 9548 N.
Abonneert ü op „De Film-Wereld". fio. 56. 'NQ een Mociste-voorstetling
■•
"
■
^^m^im^^mmm^m^^mmmmtmm
TWEEDE JAARGANG No 18 %ff^\
PRIJS 10 CENT
A
N N
?|R TA A R^
B. GROOTENDORST & ZOON, Ateliers voor Decoratiet Schilderwerk en Tooneelbouw.
Speciale decors voor filmopnamen. Projectiedoeken en lijsten,
x
x
..THEOPHILE".
Zwanenburgwal 40. - Amsterdam.
Utrechtschestr. 118. Amsterdam «UUUIIIUW »
Jansveld 13, Teief. 28. Utrecht
Afgehaald 12.— per llacon. Franco toezending 12.15 per postwissei of f2.25 aan postzegel: ais ook tegen f2.25 rembours
Afd. HOUTBEWERKING. Fabriek van: Draaibare Llghalien. Tuinhuizen, Tuinmeubelen. Levering door het seheele land. Vraagt prils.
A. W. SIJTHOFF'S U1TGEVERS.M1J., LEIDEN.
Heerlijk »erfrisschende drank. M.V. lm- am Eapon „EDDTO" R^afieragrsckt 27, TA C 5G*.
NALTO
= AMSTERDAM.
==
VERSTERKEND EN VOEDZAAM
Vraagt onze PORTWIJNEN, VINHO TINTO. VINHO BLANCO, PISSCHOPWIJN. PALESTINA-WI3N en MORELLEN op W13N.
-
GEÏLLUSTREERD WEEKBLAD
BESTE HAARKLEUR- EN HAARGROEIMIDDEL.
MEIWIJN merk „HYGIEA"
Een geurige wijn, ook voor samenstelling van Bowls HOOfDKANTOOK
Je-masgl: «fe w«£
WDN-IMPORT Mij. A HOOGEND 13 K. VLAARDINGEN.
^ GEZONDE DRANK pweven.' VOOR IEDER
URHIfiT voer uwe GEZONDHEID altyd en oreral |fllTA VnHHU I absoluut vril van salicyl en turingnuur. bereid nHLIU uit prima groniisitoircn.
Filialen, de Bodega s ..OPORTO" aevestlgd: AMSTERDAM. ROTTERDAM. DEN HAAG. Damrak 92. Plan C. Hoogstraat 38.
„MI RECREO
CMM
wordan ono«r «UBOIci«n mn control« amr RegasrlnQ v«rva«> ötgd «n voldoen een leer nooge elschan. i Ze cUn tn*na in den, vrt)«n handel.
GEURIGE HAVANA SIGAAR
£*tm — § op hel foüficksmcnd ^^^j^^u^
■a-
.•'!££•:
Gebrs. v. d. GRINTEN. ^^^^S^^^^;:^ ..MINOS"
..MONACO"
-
Scliura
..ORAL"
fSchüurpoeden
DE GRACIEUSE
GLIM*
IS HET BESTE EN MEEST PRACTISCHE OAMESEN MODETIJDSCHRIFT, DAT BOVENDIEN VAN ALLE AFBEELDINGEN BRATIS GEKNIPTE PATRONEN VERSCHAFT. • ABONNEERT U NOG HEDEN BIJ UW BOEKHANDELAAR OF — DE UITGEVERS. —
Schoon heidstrilddelen
%.." ROTTERDAM. \J WMT
rHÜmj vmm* prtinJi
ttóiu.
Produits de Beauté '
LINDA
PIUS PEIIWIIM SUMIS /1.75.
Uitgebreide catalogus met raadgevingen en beschrijving der toepassing gratis en franco. Hoofdvertegenwoordiger : Academie Sdentlfique de beauté,
A W. SIJTHOFPS UITG-MIj., LEIDEN
Laan van Meerdervoort 71 Den Haas. Tel. 6294. Ook verkrijgbaar: In' HollaDd door bemiddeling van alle eerste klas Parfumerie- en Kapperszaken. In Indië: Mij. Ce Gendt. Batavia; Helmig & Co.. Soerabaja; Mij. Tokra, Padang.
Magazijn van Foto-Artikeleh „DE AMATEUR" - Amsterdam P. C Hooftstraat 60.
Tel Zuid 399.
Sproeten,
Werkxaamheden voor Amateurs accuraat en bllliik
- SPECIALE
zelfs de donkerste, verdwijnen door een pot SPRÜTOL.
VERGROOTINGSINRICHTING -
Btj alle goede DrogUleo
N. 5. In- en verkoop van 2e hands-toestellen. inruilen.
Poetsdoeken
EERSTE AMSTERDAMSCHE ■ POETSDOEKENFABRIEK •
■^nfÄll
A
B A
ie^enHoesf. Heesdïheid, Keelpijn
> 1
Tel. Z. 43«.
N.V.
♦H
Wsiieif Xableffen
*
Ai
VRAAGT ONS INLICHTINGEN.
AMSTERDAM
Aasterdara. Graenborgwal 56
G
@ geven U een bezuiniging van 7 0% en ziJr> bij ons nog op dezelfde voorwaarden verkrijgbaar als voorheen.
Weeaperziide (Omval)
SERNÉ & ZOON HET adres voor Tooneelcostumes
i
WM^^P^■\
'—' ' ^^
SANDERS s Cl LEIDEN
I.
zijn weder overal verkrijgbaar NV. GABA-dAZEL (HUAAL H/LVFRSUM)***,
;
CLARA HOBSON
ALS BECKY THATCHER IN „TOM SAWYER^S AVONTUREN".
