MIJN TWEEDE JAAR MET JULIE

PAGINA 1 VAN 79

PAGINA 2 VAN 79

MIJN TWEEDE JAAR MET JULIE TRAINEN MET EEN DOVE HOND

DOOR MONIQUE APPELS

PAGINA 3 VAN 79

You don’t get the dog you want, you get the dog you need ~ Cesar Millan ~

PAGINA 4 VAN 79

Monique Appels 1e druk: oktober 2012 Titel: Mijn tweede jaar met Julie Auteur: Monique Appels Website auteur: http://hondenuniversiteit.nl Alle foto’s: Monique Appels Ontwerp cover: Heleen Verkerk Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de auteur.

PAGINA 5 VAN 79

INHOUDSOPGAVE HET EERSTE JAAR, EEN SAMENVATTING ........................................8 DE KENNISMAKING ............................................................................. 8

TRAINING HET EERSTE JAAR .........................................................14 PAVLOV .......................................................................................... 15 AANDACHT ..................................................................................... 16 ZITTEN ........................................................................................... 16 AF/LIGGEN...................................................................................... 17 HIER KOMEN ................................................................................... 18 BLIJF .............................................................................................. 20 NEE ............................................................................................... 21 VOLGEN ......................................................................................... 22 STIL ............................................................................................... 23 DIRIGEREN ...................................................................................... 23 AANDACHT ZONDER OOGCONTACT ...................................................... 24 AANGELIJND EN LOS LOPEN ................................................................ 25

HET TWEEDE JAAR ........................................................................31 INLEIDING ....................................................................................... 31 HET ONDERZOEK .............................................................................. 38 DE GESPREKKEN ............................................................................... 41

PAGINA 6 VAN 79

TRAINEN MET DE STROOMBAND .................................................43 DE ACCEPTATIE ................................................................................ 44 ONZE RELATIE .................................................................................. 45

TRAINING HET TWEEDE JAAR .......................................................47 INLEIDING ....................................................................................... 47 HET SCHEMA ................................................................................... 48 WENNEN AAN DE BAND ..................................................................... 51 TRILLEN IS VOERTJE ........................................................................... 52 AANDACHT IS TRILLEN ....................................................................... 56 TRILLEN IS AANDACHT ....................................................................... 57 DE PRAKTIJK .................................................................................... 59 DE CORRECTIE.................................................................................. 62 DE DOORBRAAK ............................................................................... 64 MIJN HOND KAN LOS LOPEN ............................................................... 66 ALTIJD OP JE HOEDE .......................................................................... 67 CONTACT MET ANDEREN .................................................................... 68 JAGEN ............................................................................................ 68 HIER KOMEN ................................................................................... 70

EPILOOG .......................................................................................72 RECLAME VOOR DE STROOMBAND? ..................................................... 73 DE POLITIEK EN DIERVRIENDELIJKHEID ................................................... 74 PUBLICATIE ..................................................................................... 75 EEN NIEUWE MISSIE .......................................................................... 76

PAGINA 7 VAN 79

PAGINA 8 VAN 79

HET EERSTE JAAR, EEN SAMENVATTING Hoe het eerste jaar van haar leven bij mij is gelopen staat uitgebreid beschreven in mijn vorige e-boek wat meer gezien kan worden als een dagboek is over mijn leven met Julie, Pyreneese berghond. Daarin beschrijf ik haar opvoeding, socialisatie, haar gedrag naar mensen, andere honden en naar mij en wat wij verder meemaken in ons dagelijkse leven. In dit hoofdstuk een korte samenvatting hiervan.

DE KENNISMAKING Karin, de fokker, ken ik al enkele jaren. Ik nam een paar keer een puppytest af bij nesten en gaf voorlichting aan puppykopers over hondengedrag. Al vrij snel merkte ik dat dit ras, de Pyreneese berghond, wel bij mij zou passen. Dat werd mede ingegeven door het feit dat één van haar teven, later de moeder van Julie, zo ontzettend leuk kon spelen met mijn Annak, Alaska malamute die nooit met andere honden speelde.

PAGINA 9 VAN 79

Het duurde toch nog een paar jaar voordat ik het zeker wist: er komt een Pyreneese berghond in huis.

DOOFHEID Als Julie 6 weken oud is ontstaat voor het eerst het vermoeden dat ze doof is. Karin en ik doen een paar klinische testjes en constateren dat het zo is. Julie wordt niet medische getest; wij vertrouwen onze eigen waarneming. Doofheid bij de Pyreneese berghond komt niet veel voor maar ook deze hond draagt het zogenaamde Piebaldgen bij zich wat de oorzaak is van aangeboren doofheid. Daar waar bij enkele rassen een standaard procedure geldt voor het euthanaseren van pups op een leeftijd van 7 weken bij gebleken – tweezijdige – doofheid, is dat bij de Pyreneese berghond geen regel. Ik sluit Julie in mijn hart.

PAGINA 10 VAN 79

GEDRAG Ik ga de uitdaging aan en het wordt een pittig jaar met veel ups en downs. Zelf leer ik weer ontzettend veel. Mijn geduld wordt danig op de proef gesteld en op de momenten dat ik het verlies, ondervind ik daar direct de gevolgen van. Het eerste jaar met Julie is een onstuimig jaar. Ze maakt alle opgroeifasen in een versterking mee: de toppen zijn hoog en de dalen zijn diep. Als zij haar tweede levensjaar in gaat lijkt ze langzaam maar zeker meer stabiel te worden. Op de puppycursus gedraagt ze zich niet anders dan wat je van een pup mag verwachten: voorzichtig naar onstuimige honden, onderzoekend naar rustige honden en uitnodigend naar de meer ingetogen typetjes. De samenleving met mijn 11-jarige Alaska malamute-reu Annak en 10-jarige Labrador retriever-reu Rover gaat lang niet altijd van harte. Waar het soms lijkt dat Julie erg gevoelig is, herstelt ze in de meeste gevallen razendsnel.

PAGINA 11 VAN 79

Ze lijkt dan ook geen trauma over te houden aan de agressieve benadering door Annak die keer op keer naar haar uitvalt als zij toenadering zoekt. Ook Annak heeft een grote persoonlijke zone en nodigt niemand uit op visite. Rover zijn charme en conflictvermijdend gedrag zorgen ervoor dat hij en Julie het prima kunnen vinden de eerste maanden. Hij nodigt haar uit voor een spel waarbij hij zich theatraal op zijn rug gooit. Toch komt zijn ietwat softe karakter hem af en toe duur te staan. Zij gaat ook hem domineren en schroomt niet hierbij agressie in te zetten. Dat leidt tot een aantal conflicten welke ook weer snel bijgelegd zijn. Met vreemde honden is zij sociaal of negeert ze ongeacht grootte, ras of geslacht. Julie is graag op zichzelf. Naar mensen is haar gedrag wisselend. Ze ontvangt iedereen met het nodige enthousiasme maar ze blijkt toch heel veel steun te halen uit mijn aanwezigheid. Menig oppasmoeder en –vader kunnen het niet opbrengen lang voor haar te zorgen.

PAGINA 12 VAN 79

VALKUILEN Julie is geen knuffelpup. Ze ligt niet graag op schoot en heeft weinig behoefte aan aanraking. Dit gaat zo ver dat ze mij op een dag bijt als ik met mijn gezicht te dichtbij kom. Julie is afstandelijk en confronterend. Ik leer daarmee om te gaan maar het kost mij veel moeite. In het eerste jaar kent onze relatie vele dieptepunten. Julie corrigeert onmiddellijk en is niet bang hierbij haar tanden te gebruiken. Haar persoonlijke zone is groot en ze voelt zich snel bedreigt. Julie heeft mij heel veel over mezelf geleerd en we zijn naar elkaar toegegroeid waarbij ik haar afstandelijkheid respecteer en zij hierdoor steeds meer toenadering zoekt en langzaamaan verandert naar een meer aanhankelijke hond.

PAGINA 13 VAN 79

PAGINA 14 VAN 79

TRAINING HET EERSTE JAAR Zodra Julie bij mij in huis is, begin ik met de communicatie in de vorm van handgebaren. 1. Oké-teken (met duim en wijsvinger een O maken) = goed zo, braaf 2. Handbeweging van beneden naar boven = zitten 3. Handbeweging van boven naar beneden = liggen 4. Armen gespreid = hier komen 5. Hand opsteken/stopteken = blijf 6. Booskijkend ’nee’ schudden = niet doen, nee 7. Hand op zijkant bovenbeen = volgen 8. Wijsvinger tegen lippen = stil (alleen bij blaffen) 9. Gestrekte arm = richting geven/dirigeren 10. Aanraking op schouder of billen = aandacht zonder oogcontact Julie kent na een jaar dus tien handgebaren. Ik koppel het handgebaar aan mijn stem, waarbij ik mijn gezichtsexpressie erg overdrijf. Ze krijgt dus twee visuele prikkels: mijn gezichtsuitdrukking en het handgebaar. Ik weet dat het gebruikelijk is bij dove honden de taal van dove mensen te gebruiken.

PAGINA 15 VAN 79

Maar deze vind ik veel te complex. Het gaat bij een hond telkens om één woord en niet om een complete zin. Bovendien zijn veel van deze gebaren op afstand niet goed zichtbaar. Om het voor mijn andere honden duidelijker te maken, spreek ik bij alles wat voor Julie bestemd is ook haar naam uit. Dit werkt niet altijd want zodra ik mijn armen spreid, komen alle drie honden naar me toe. Bij mijn horende honden gebruikte ik al veel lichaamstaal en weinig woorden dus voor mij en hen was dit geen grote overgang.

PAVLOV Ik leer Julie als eerste dat het oké-teken betekent dat ze een voertje krijgt. Dit is vergelijkbaar met clickertraining: de hond wordt geconditioneerd op een aanvankelijk neutrale prikkel die een waarde gaat krijgen, namelijk het ontvangen van een beloning. Deze vorm van leren, klassieke conditionering, staat ook bekend als het Pavlov-principe. Het duurt meerdere sessies van enkele minuten voordat Julie dit doorheeft.

PAGINA 16 VAN 79

AANDACHT Vervolgens begin ik met het belonen van aandacht. Het maakt niet uit wat ze op dat moment doet: zitten, liggen, lopen, staan. Als ze maar aandacht heeft. Aandacht betekent oogcontact, letterlijk. Het is mooi hiermee vroeg te beginnen, omdat heel jonge honden gemakkelijk oogcontact maken. Dus aandacht = oké = voertje. Zodra ik de voertjesbak pak, heeft ze aandacht. Later ben ik aandacht gaan vragen door haar licht aan te raken op haar schouder of billen. In het begin schrok ze hiervan, nu niet meer. Meestal heeft ze mij al aan zien komen. Als dat niet zo is, loop ik rustig naar haar toe (nooit snel of geïrriteerd), ga eerst even naast haar staan en raak haar zachtjes aan.

ZITTEN Als Julie goed begrijpt dat zij een beloning krijgt voor aandacht, ga ik meer gedrag vragen voor de beloning. Ik begin met haar leren zitten op commando. Dit is een gemakkelijk commando omdat een jonge hond vaak uit zichzelf gaat zitten.

PAGINA 17 VAN 79

Ik wacht tot ze kijkt. Omdat ik nog niet het oké-teken geef, gaat ze uit zichzelf zitten. Honden verzinnen namelijk hoe ze een beloning kunnen krijgen, dus ze halen alles uit de kast om beloond te worden. Julie doet het eerste wat in haar opkomt en dat is zitten. Ik geef het gebaar voor zitten in combinatie met mijn stem (‘zit’), gevolgd door het oké-teken en een voertje. En geloof me, dit werkt razendsnel. Dus aandacht + zitten = oké = voertje.

AF/LIGGEN Bij horende honden wordt vaak het commando ‘af’ gebruikt in plaats van ‘lig’ omdat deze klank teveel lijkt op ‘zit’. Bij een dove hond heb je dit probleem niet, maar omdat ik gewend ben om ‘af’ te zeggen, zeg ik dat tegen Julie ook. Ik laat Julie eerst achter een voertje aangaan met haar neus en breng mijn hand rustig naar beneden tot ze gaat liggen. Dit is vergelijkbaar met de manier waarop het vaak op een hondenschool wordt aangeleerd.

PAGINA 18 VAN 79

Het mooiste is om te belonen voor gedrag dat uit zichzelf wordt vertoond. Dit is met een dove hond een stuk moeilijker. Deze moet namelijk en liggen en tegelijkertijd oogcontact met je maken. Omdat dit mij te langzaam gaat, heb ik gekozen voor uitlokken. Na een aantal keer wordt het gebaar steeds kleiner tot het is gereduceerd tot een kleine beweging waarop ze direct gaat liggen. Tot mijn eigen verbazing heeft Julie dit commando het snelste geleerd en ze voert het ook altijd direct uit.

HIER KOMEN Het allerbelangrijkste commando vind ik ‘hier komen’. Daar besteed ik dan ook de meeste tijd aan, ook nu nog. Het gebaar hiervoor is beide armen spreiden, zoals bij de begroeting van een goede vriend. En als ze dichterbij komt, kniel ik ook nog. Honden begrijpen dit direct. Het is een open, uitnodigend gebaar en vooral op afstand goed zichtbaar.

PAGINA 19 VAN 79

Ik leer Julie dit gebaar door het te maken zodra ze oogcontact maakt en op meer dan een armlengte afstand van mij verwijderd is. Wanneer ze dan komt, beloon ik haar rijkelijk. Ik doe dit op verschillende momenten en verschillende plekken. Soms lijn ik haar daarna aan, soms niet. Het blijft dus altijd onvoorspelbaar wanneer ik haar roep. De enige voorspelbaarheid voor Julie is dat ze beloond wordt. Altijd. Overal. Het commando ‘hier komen’ is lastig. Zolang er geen andere aantrekkelijke prikkels zijn, gaat het goed. Wanneer er andere honden of mensen in de buurt zijn, kiest ze voor hen en niet voor mij. Dit is een kwestie van tijd en het opbouwen van een relatie. Nu is al het andere nog spannender. Julies aaibare uiterlijk werkt hieraan niet erg mee: iedereen vindt haar leuk! Ze is enthousiast, maar springt niet op, is aanhankelijk maar niet opdringerig. Dat zijn prettige eigenschappen van een hond naar vreemden toe. Logisch dus dat ze altijd aandacht krijgt. En aandacht van mij went, die van een vreemde nooit.

PAGINA 20 VAN 79

Kortom, het valt niet altijd mee om Julie bij mij te roepen. Ze weet dat ze oogcontact moet maken maar doet dat natuurlijk niet altijd. Als Julie bijna een jaar is, is de aandacht die zij voor mij heeft tot een dieptepunt gedaald. Hier kom ik later op terug.

BLIJF Als de gebaren voor zitten en liggen goed werken, begin ik met het commando ‘blijven’. Ik gebruik hiervoor mijn vlakke hand die ik verticaal voor haar houd: het stopteken. Ik doe één stap achteruit en één stap terug naar voren. Ik geef het oké-teken en een voertje. Deze oefening kan ik snel uitbouwen, want ze blijft gewoon keurig zitten of liggen. Overigens maak ik bij deze oefening geen onderscheid tussen zitten of liggen. Als ze maar de op plek blijft waar ze op dat moment is.

PAGINA 21 VAN 79

NEE Wij mensen zijn snel geneigd een hond met stem te corrigeren. Bij een dove hond moet je meer uit de kast trekken om indruk te maken. Harder schreeuwen heeft geen enkele zin. Of toch wel? Ja, schreeuwen heeft wel zin: het zorgt namelijk dat jouw lichaam spreekt. Je kunt niet schreeuwen zonder gezichtsuitdrukking. Ik schreeuw nooit tegen mijn honden, want het is niet nodig. Mijn honden stoppen in de meeste gevallen met wat ze doen wanneer ik ’klaar’ zeg. Dat kan op neutrale toon. Soms moet ik het herhalen op iets minder vriendelijke toon, maar dat is dan wel zo’n beetje alles wat nodig is om gedrag te stoppen. Bij Julie moet het anders, dus wil ik haar ’nee’ aanleren. Dat blijkt niet nodig: mijn uitdrukking alleen al spreekt boekdelen. Julie maakt veel oogcontact, dus ook tijdens het bijten op van alles en nog wat (wat ze erg graag doet).

PAGINA 22 VAN 79

Zodra ze weer eens begint met het puntje van haar kleedje, kijkt ze mij even schalks aan: koppie iets schuin naar beneden, met veel oogwit. Dat is het moment waarop ik heel boos ga kijken. Vooral mijn voorhoofd fronsen kan ik erg goed. Tegelijkertijd schud ik met mijn hoofd ‘nee’. In het begin moet ik nog naar haar toelopen met een licht dreigende houding. Nu hoeft dat niet meer en kan ik haar met deze blik op afstand laten stoppen. Dit werkt uiteraard alleen als ik in de kamer ben. Zodra ik wegloop, gaat ze alsnog verder. Voorlopig gaat ze in de bench als ik meer dan een kwartier weg ben.

VOLGEN Dit vind ik het minst belangrijke commando, maar toch doe ik het wanneer we mensen passeren. Dit gebeurt in het begin aangelijnd, maar we oefenen het nu ook los. Het voordeel van volgen is dat ze naar mij kijkt en daarom niet op iets anders kan letten. Zolang ik met mijn vlakke hand zachtjes tegen de zijkant van mijn bovenbeen tik, blijft ze naast me lopen en kijkt mij aan. Het spreekt vanzelf dat zij hiervoor beloond wordt.

PAGINA 23 VAN 79

STIL Als Julie blaft, kan ik haar stil krijgen door mijn wijsvinger verticaal tegen mijn lippen te houden: het gebaar dat wij mensen ook gebruiken. Soms, als het blaffen erg hardnekkig is, moet ik een boos gezicht opzetten, maar meestal is dat niet eens nodig. Als ze in de tuin blaft en ik reageer niet, komt ze mij halen. We lopen dan samen de tuin in. Zodra ik aandacht geef aan haar geblaf, stopt ze. Voor veel honden werkt dit juist belonend, maar bij Julie niet.

DIRIGEREN Wanneer Julie in de bench moet of als ze buiten is en ik wil haar naar binnen halen, moet ik haar een bepaalde kant op dirigeren. Mensen die jagen met hun hond gebruiken dit ook. Als je ergens naar wijst, begrijpt een hond niet wat je bedoelt. Wij mensen snappen dat wij in het verlengde van de arm moeten kijken. Honden moeten dat leren.

PAGINA 24 VAN 79

Ik leer het Julie door in mijn hand een voertje te houden en dat los te laten zodra ze in de buurt komt. Dit heeft ze heel snel door. Het is een heel nuttig gebaar, want je kunt het op verschillende plaatsen toepassen. Zo speurt Julie ook door de tuin terwijl ik haar naar verschillende plekken dirigeer.

AANDACHT ZONDER OOGCONTACT Een pup kijkt voortdurend. Dat hoort bij honden. Doordat mensen praters zijn, leert een hond binnen een paar weken niet meer te kijken. Hij wacht wel tot hij iets hoort en beslist dan om te luisteren of niet. Zorgen dat een dove hond kijkt, is de grootste uitdaging voor de eigenaar. Er zijn momenten dat de hond niet kijkt maar dat je wel de aandacht wilt. Omdat een dove hond je ook niet aan hoort komen, kan hij snel schrikken. Julie heeft een lage prikkeldrempel en reageert dus snel als ze schrikt. Om dit te voorkomen, loop ik rustig naar haar toe en ga naast haar staan wanneer ik aandacht van haar wil.

PAGINA 25 VAN 79

Meestal heeft ze mij dan wel in de gaten. Als dat nog niet zo is, raak ik heel zachtjes haar schouder aan. In het begin schrok ze hier ook van, nu niet meer.

AANGELIJND EN LOS LOPEN De eerste tip die je krijgt als eigenaar van een dove hond is dat je hem alleen los kan laten in een afgesloten gebied zoals een tuin of omheind stuk bos. Die tip heb ik direct naast mij neergelegd. Toen ik besloten had een dove hond op voeden, besloot ik tevens dat zij los moest kunnen lopen. Elke dag. Dat kan niet overal en altijd, maar het is mijn verantwoordelijkheid een omgeving te zoeken waar het wel kan. Een hond hoort los te lopen, daar ben ik zeer stellig in.

LEREN AANGELIJND TE LOPEN Er zijn momenten dat een hond aangelijnd moet lopen. Zelfs met de meest gehoorzame hond is dat soms nodig, alleen al omdat het op veel plaatsen verplicht is. We beginnen met het lopen aan een zeven meter lang touw dat over de grond sleept.

PAGINA 26 VAN 79

Op die manier leert ze mij goed in de gaten te houden en tevens krijgt ze geen kans te leren aan de lijn te trekken. In geval van ‘nood’ kan ik op de lijn gaan staan. Wanneer je de lijn niet vasthoudt, leert de hond ook niet dat er spanning op staat. Dan zal hij later – als je de lijn wel vasthoudt – niet gaan trekken om de eenvoudige reden dat hij het niet gewend is. Dit is overigens een methode die op elke hond toepasbaar is, doof of horend. Na vier weken neem ik de lijn steeds vaker in mijn hand, aan het uiteinde. Hij komt echter nooit strak te staan, want Julie is nooit verder dan zeven meter bij mij vandaan. Nadeel is wel dat hierdoor de lijn vaker achter haar poot blijft hangen of op een andere manier in de weg zit, wat ze overigens prima zelf op kan lossen. Nu merkt ze ook dat het niet mogelijk is links een paaltje te passeren terwijl ik dat rechts doe. Het oplossen van dit probleem heeft ze ook snel in de gaten. Het helpt natuurlijk mee dat ik het niet voordoe en net zo lang wacht tot zij het doorheeft. Het duurt even iets langer, maar het scheelt enorm als je een hond hebt die ook zelf heeft leren nadenken.

PAGINA 27 VAN 79

Deze manier van wandelen houden we lang vol. Als we honden of mensen passeren, neem ik de lijn wat korter, ga stilstaan en laat haar zitten. Ze is dan namelijk nogal gespannen; op die manier kan ze ontspannen. Tijdens het passeren kriebel ik achter haar oor. Als Julie een paar maanden is, gaat ze aan de uitlooplijn. Daar staat altijd een beetje spanning op, dus is het ongeschikt om het netjes lopen aan de lijn aan te leren, maar Julie is inmiddels zo ver dat het kan. Na een tijdje neemt ze steeds vaker de totale lengte van de lijn. Ze wordt natuurlijk ouder en neemt meer afstand van mij. Toch vindt ze dat gevoel van in de lijn hangen niet prettig, staat stil, draait zich om en komt naast mij lopen. Dat beloonde ik natuurlijk altijd. Dit herhaalde zich in het begin een paar keer. Nu gebeurt het alleen nog maar als ze erg opgewonden is, waarbij ik haar een handje help door dan ook plotseling stil te staan. Ze komt gewoon nergens als ze trekt. Het helpt wel dat ik enorm veel geduld heb en mijn andere honden ook; die vermaken zichzelf wel.

PAGINA 28 VAN 79

LEREN LOSLOPEN De grootste uitdaging: loslopen! Omdat Julie al gewend is met een touw achter zich aan te lopen en ik dus ook gewend ben dat ze ‘los’ loopt, is de stap naar helemaal los niet zo heel groot. Toch vind ik het enorm spannend als ik voor het eerst de lijn losknip. Ze heeft eerst niets in de gaten, maakt nog altijd goed oogcontact en komt als ik haar ‘roep’. Daarna gebeurt het steeds vaker dat ze eerst naar mij toekomt als ze iemand aan ziet komen. Dat is juist waar ik naartoe wil: eerst toestemming vragen voordat je kennis gaat maken. Ook komt ze steeds vaker halverwege terug terwijl ze al op weg is naar iemand. Dit gaat de goede kant op. Dan wordt ze zeven maanden. Als er een puberteit bestaat bij honden, dan is die nu aangebroken. Ze kijkt niet meer en gehoorzaamt niet meer. Ze gaat compleet haar eigen gang. Ik blijf stug volhouden en vertrouw erop dat het goed komt. Ik ga steeds vroeger en later op de dag lopen (bij zonsopkomst en zonsondergang) om zo weinig mogelijk mensen tegen te komen.

PAGINA 29 VAN 79

Ze loopt honderden meters met joggers mee, rent eindeloos achter fietsers aan en ziet mij niet meer staan. Ze heeft nog wel groot ontzag voor auto’s, maar voor hoe lang? Julie is gaan jagen, dat hadden we niet afgesproken. Dit duurt ongeveer vier maanden, een periode die te overzien is, maar verre van ideaal. Zo snel als het gedrag gekomen is, zo snel wordt het ook weer minder. Ik houd vertrouwen, ga op dezelfde manier door en het werpt zijn vruchten af. Julie kijkt weer beter en vaker, komt regelmatig langs voor een voertje en/of aandacht en vertrouwt meer op mij op momenten dat ze onzeker is. Ze vraagt steun en krijgt die ook. Voor alle zekerheid draagt zij een naamplaatje waarop staat dat ze doof is met mijn telefoonnummer erbij.

PAGINA 30 VAN 79

PAGINA 31 VAN 79

HET TWEEDE JAAR Ook het tweede jaar kent vele hoogte- en dieptepunten vooral gedragsmatig. Ze begint ineens midden in de nacht te blaffen en dit leidt ertoe dat ik haar ’s nachts op de slaapkamer moet leggen na overleg met de buren. Haar gedrag naar mensen en andere honden is wisselend en niet altijd verklaarbaar; Julie kan plotseling uitvallen zonder aantoonbare reden. Ik beslis mij daar niet verder op te focussen maar ga aan de gang met het los lopen.

INLEIDING Ondanks alle energie die ik er vanaf dag één ingestoken heb, kan Julie aan het begin van haar tweede levensjaar niet los lopen. Ze reageert op alles wat beweegt, gaat erop af en komt dan uiteindelijk wel weer terug op het moment dat het haar uitkomt. Haar zelfstandige karakter komt tot bloei hiermee.

PAGINA 32 VAN 79

Maar als ik voor de derde keer gebeld word dat mijn hond langs de openbare weg loopt, is het voor mij duidelijk: er moet iets veranderen. Hier begint mijn zoektocht naar een manier waarop zij een hondwaardig leven kan leiden en ik relaxt met haar kan wandelen.

OPTIES VOOR LOS LOPEN Ik bestudeer de verschillende opties die voor handen zijn en neem ze stuk voor stuk in overweging. KLAAS WIJNBERG Zeven jaar geleden ging ik met Rover naar Ameland voor een week met Klaas Wijnberg, de hondenfluisteraar. Die week heeft mijn leven veranderd. Niet alleen heeft het mijn relatie met Rover enorm verstevigd maar ik kon daarna niet meer lesgeven op mijn hondenschool zoals ik daarvoor gedaan had. Er ging een nieuwe wereld voor mij open. De basis van zijn methode is gelegen in het niet praten tegen de hond. Hij corrigeert wel door een geluid te maken maar verder wordt de stem niet gebruikt.

PAGINA 33 VAN 79

Observeren van gedrag en daar jouw gedrag op aanpassen voor een optimale relatie met jouw hond. Dat is de boodschap. Het lag dus voor de hand dat deze methode ook prima toepasbaar is op een dove hond. Ik besloot wederom naar Ameland af te reizen. Al snel kwam ik tot de conclusie dat het voor Julie en mij niet ging werken. Zodra ze los was, ging ze er direct spelen met andere honden en was ik alle controle kwijt. De aangedragen oplossing, namelijk het corrigeren van dit gedrag door middel van het onderuit halen van haar voorpoten (vrij ingewikkeld systeem), was niet de weg die ik wilde bewandelen. Ik wilde haar niet beletten in haar sociale gedrag naar andere honden maar haar leren dat ze eerst met mij contact maakt voordat ze haar eigen plan gaat trekken. Ze reageerde bij de eerste correctie direct met hevige angst en durfde geen stap meer te verzetten. Een alternatief werd mij niet geboden anders dan dat ik aan de relatie met mijn hond moest werken. Daarvoor hoefde ik niet op Ameland te zijn maar kon daar gewoon thuis mee aan de slag. Ik heb de week niet afgemaakt.

PAGINA 34 VAN 79

WERKEN AAN DE RELATIE Als ik mijn doel wilde bereiken zou ik dus moeten werken aan onze relatie. Ik zou Julie moeten leren dat ze veel mag maar wel na mijn toestemming. Hier kan ik mij heel goed in vinden. Dat is ook de manier waarop ik met mijn honden om wil gaan. Dus ik ging met frisse moed aan de slag. Ik leerde haar dat haar grootste beloning bij mij vandaan kwam, iets waar ik natuurlijk al langer mee bezig was. Julie ging steeds meer prijs stellen op sociale interactie met mij. Dat wisselde ik af met voerbeloning. Het ging de goede kant op. Voor de zekerheid had Julie nog altijd een lijn van ongeveer 5 meter achter zich aanslepen waar ik in geval van nood op kon staan. De gevallen van nood kwamen echter steeds vaker voor. En meestal was ik te laat. Julie leerde zo hard te sprinten dat de lijn onder mijn voeten vandaan gleed en weg was ze … Critici mogen best beweren dat onze relatie niet goed of optimaal is. Voor mij is duidelijk dat dit het beste is wat ik van haar en mijzelf mag verwachten.

PAGINA 35 VAN 79

Het is en blijft een zelfstandige hond en niet eentje met een enorme will-to-please en zelfs niet met een will-toeat of will-to-play. Maar belangrijker nog was dat er weinig klik was tussen ons. We hadden nauwelijks een connectie anders dan op haar initiatief. In plaats van naar elkaar toe te groeien, groeiden we steeds verder uit elkaar. Ik besloot nog maar twee keer met haar te gaan lopen op een dag: bij zonsopkomst en bij zonsondergang. Hierdoor kwamen we weinig prikkels tegen waarop zij kon reageren en bleef ze automatisch dichter in mijn buurt. Gelukkig ben ik een ochtendmens dus dat ging prima zo. Maar nu was het winter. Hoe zou dat straks moeten in de lente en de zomer? Aan vijf uurtjes slaap per nacht heb ik niet voldoende. Dit was geen permanente oplossing maar het gaf mij tijd om na te denken over een alternatief.

PAGINA 36 VAN 79

EEN LEVEN LANG AANGELIJND Dan komt het moment dat Julie steeds vaker aangelijnd wordt uitgelaten. Voor mij een stuk relaxter omdat ik niet constant op mijn hoede hoef te zijn. En van steeds vaker wordt het langzamerhand altijd. Soms ben ik ’s morgens niet op tijd wakker en is het al volop licht of ’s avonds later thuis en is het al donker. Ik woon in het bos en daar is geen verlichting. Ik overweeg dit serieus als optie: een leven lang aangelijnd. Iets waar ik altijd tegen was omdat ik vind dat een hond los moet kunnen lopen. Maar wat nou als het jouw leven zo gaat beheersen dat je niet meer relaxt met je hond kunt lopen of op zulke tijden dat jij jouw hele schema erop aan moet passen? En niet voor even, maar voor de rest van het leven van de hond. Aangezien ik nog steeds geen alternatief zie waar ik mee kan leven, besluit ik haar voorlopig aangelijnd te houden. Dit gaat echter een ander probleem met zich mee brengen: ze wordt minder sociaal, zelfs agressief naar andere honden.

PAGINA 37 VAN 79

Ze kan nooit meer vrij rennen en spelen met een andere hond en begint ze nu zelfs asociaal te benaderen. Dat is voor mij het absolute keerpunt en ik ga serieus nadenken over een optie die voor mij tot dan toe onbespreekbaar was. DE LASERPEN Ik lees over het gebruik van de laserpen. De bedoeling is dat de hond leert te reageren op het laserlicht. De ervaringen die ik hierover lees zijn wisselend. Ze zijn vooral erg goed bij honden die een goede trainbaarheid hebben en een goede tot uitstekende gehoorzaamheid dan wel honden die van nature al graag bij de baas in de buurt zijn. In de praktijk blijkt het toch niet eenvoudig om een hond te bereiken met alleen licht en in sommige gevallen gaan honden het licht najagen. Dat is zeker zeer ongewenst. Ik besloot al snel dat dit voor ons geen optie was ook omdat Julie jaagt en ik heb zo het vermoeden dat de laserpen geen indruk gaat maken.

PAGINA 38 VAN 79

DE STROOMBAND De stroomband is een hulpmiddel wat direct veel weerstand oproept. Bij mij ook. Een jaar geleden zou het voor mij ondenkbaar zijn mijn hond hiermee te trainen. Want er is wel degelijk sprake van training hoewel daar in sommige kringen anders over gedacht wordt. De stroomband heeft vele standen. De intensiteit hiervan zal bepalend zijn hoe hij dit ervaart: als lichtelijk onaangenaam of als bijzonder onaangenaam. Daarbij heeft de stroomband ook een trilfunctie bedoelt als aankondiging voor de correctie. Echter, deze trilfunctie kun je ook op een andere manier inzetten zo blijkt later.

HET ONDERZOEK Ik besluit op onderzoek uit te gaan en lees alles wat los en vast zit over de stroomband waarbij ik tot de conclusie kom dat vooral het foutieve gebruik van stroom nadelige gevolgen heeft. Zelfs de wetenschappelijke studies tonen niet aan dat het gebruik van de stroomband schadelijk is maar wel het ondeskundig gebruik ervan.

PAGINA 39 VAN 79

Het feit dat de band overal te koop is en dus door iedereen te pas en te onpas gebruikt kan worden, helpt niet positief mee aan het imago. Ook mijn eigen, niet zo positieve ervaringen met een zogenaamde professional, maakt een objectief beeld niet makkelijk. Een paar jaar geleden stuurde ik een jagende Husky – die op dat moment al meerdere dieren gedood had – naar een specialist op dat gebied. Ik zal hier zijn naam niet noemen. Deze trainer zou binnen drie weken korte metten maken met het gedrag. Na drie weken kregen de eigenaren hun hond terug. Zij gingen ook in training en leerden om te gaan met de stroomband. Het ging een tijdje goed maar uiteindelijk verviel de hond toch weer in het zijn oude gedrag en kon niet meer loslopen. Ook kom ik trainers en gebruikers tegen die op een andere manier hiermee omgaan. Toch is het opvallend hoe er over het algemeen bijzonder afkeurend naar deze manier van trainen gekeken wordt.

PAGINA 40 VAN 79

Zo lees ik ellenlange discussies op forums die bol staan van de vooroordelen en veroordelingen door mensen waarvan op zijn minst twijfelachtig is of zij het gebruikte hulpmiddel überhaupt wel kennen dan wel bekend zijn met de toegepaste methode. Toegegeven, in sommige kringen is de stroomband haast een standaard hulpmiddel geworden om honden mee te corrigeren. En net als bij elke correctie, uiteindelijk gaat een hond eraan wennen en ik zelfs verhalen waar honden met een dubbele stroomband om nog vrolijk doen waar ze zin in hebben. Het gebruik van stroom lijkt het meest heftige wat je kunt toepassen en toch zijn er honden die meer onder de indruk zijn van de zogenaamde – in onze ogen – mildere correctiemiddelen als een MasterPlus band. Kortom, zoals bij vele vormen van trainen en opvoeden: er zijn net zoveel voor- als tegenstanders te vinden en dus besluit ik mij te richten op de succesverhalen en ga ze bestuderen.

PAGINA 41 VAN 79

DE GESPREKKEN Ter ondersteuning van mijn bevindingen heb ik meerdere gesprekken waarvan er eentje voor mij echt de doorslag geeft. Een collega-gedragstherapeut en ervaren trainer brengt mij in contact met een Belgische hondentrainer die bekend staat om zijn manier van trainen met stroom. Ik kom in contact met deze trainer, die momenteel in de Verenigde Staten verblijft waardoor het wat lastiger wordt mij persoonlijk door hem te laten begeleiden. Toch heb ik veel van hem geleerd en heb uiteindelijk al mijn bezwaren opzij gezet en besloten dat Julie een stroomband om krijgt. Dus … de kogel is door de kerk. Ik ga beginnen.

PAGINA 42 VAN 79

PAGINA 43 VAN 79

TRAINEN MET DE STROOMBAND Voor het nemen van deze beslissing ben ik dus zeker niet over één nacht ijs gegaan. Ik heb het overwogen, heroverwogen en er daarna nog eens goed over nagedacht. Toen heb ik besloten het te gaan doen. Maar tussen beslissen en doen is nog een groot verschil. Die vastgeroeste overtuigingen, wat zitten die mij toch in de weg. Het is allemaal gebaseerd op angst. Dat weet ik heel goed. Bang voor het onbekende, bang om het niet goed te doen, bang voor de reactie van mijn hond. Gelukkig ben ik niet bang voor reacties van anderen, daar trek ik mij dan weer niets van aan. Het duurt uiteindelijk nog een maand voordat ik ook daadwerkelijk ga beginnen. Ik besluit alles op video vast te leggen zodat ik er echt een training van kan maken waar ik andere dove-hondeneigenaren dan weer mee kan helpen. Deze video’s van de verschillende trainingsstadia vind je bij dit e-boek.

PAGINA 44 VAN 79

DE ACCEPTATIE Ik bestel de band, Dogtra 280 NCP, en nu is de acceptatie volledig; er is geen weg meer terug. Op het moment dat ik dit boek schrijf kan ik zelf nog maar moeilijk terughalen welk gevoel ik erbij had en waarom ik zo lang getwijfeld heb. Kennelijk was het voor mij nodig om tot deze beslissing en acceptatie te komen: mijn hond krijgt een stroomband om iets wat ik nooit voor mogelijk had gehouden.

PAGINA 45 VAN 79

ONZE RELATIE Voordat ik verder ga met een uitvoerige beschrijving van de training, wil ik toch even melden dat mijn relatie met Julie enorm verbeterd is sinds mijn beslissing. Komt dat door de stroomband? Nee natuurlijk niet. Het komt door mij. Ik ben zelfverzekerder, opgewekter en ga met plezier met haar lopen. Iets wat ik de maanden voorafgaand aan ons nieuwe avontuur niet meer had. Dat dit zijn uitwerking heeft op onze relatie mag duidelijk zijn. In de periode dat ik begon met de training las ik ook het boek “Your dog is your mirror” van Kevin Behan. Een lastig boek om te lezen maar de boodschap is wel mooi: jouw energie is gelijk aan de energie van jouw hond. Voor sommigen misschien allemaal iets te “zweverig” maar er zit zeker een kern van waarheid in. Wij vertalen dit vaak met “een hond let op lichaamstaal” maar het is veel meer dan lichaamstaal. Het gaat om jouw mindset: jouw gevoelens en gedachtes bepalen jouw lichaamshouding en dat voelt een hond feilloos aan.

PAGINA 46 VAN 79

PAGINA 47 VAN 79

TRAINING HET TWEEDE JAAR Alvorens wij gaan beginnen, maak ik uitgebreid schema waarbij ik kies voor een rustige en langdurige opbouw zodat ik zeker weet dat zij begrijpt wat er van haar verwacht wordt.

INLEIDING We gaan dus beginnen met de training. De hierna genoemde stappen worden ondersteund door video’s (met uitzondering van de laatste stap). De training bestaat uit vijf onderdelen: 1. Wennen aan de band 2. Trillen is voertje 3. Aandacht is trillen is voertje 4. Trillen is aandacht is voertje 5. De correctie

PAGINA 48 VAN 79

HET SCHEMA DAG 1 7.00 – 8.00 uur

Band om tijdens uitlaten en eten

11:00 – 11.30 uur

Band om (speuren in de tuin)

13.00 – 14.00 uur

Band om tijdens uitlaten

17:00 – 17:30 uur

Band om (fietsen)

19.00 – 20.00 uur

Band om tijdens eten en uitlaten

DAG 2-8: 1750 HERHALINGEN 10.00 – 10.15 uur

Trillen is voertje, 50 herhalingen

12.00 – 12.15 uur


15.00 – 15.15 uur


18.00 – 18.15 uur


21.00 – 21.15 uur


PAGINA 49 VAN 79


Aandacht is trillen, 25 herhalingen

12.00 – 12.15 uur


15.00 – 15.15 uur


18.00 – 18.15 uur


21.00 – 21.15 uur



Trillen is aandacht, 50 herhalingen

12.00 – 12.15 uur


15.00 – 15.15 uur


18.00 – 18.15 uur


21.00 – 21.15 uur


PAGINA 50 VAN 79

DAG 24-30: 525-1050 HERHALINGEN 7.00 – 8.00 uur

De praktijk, tijdens de wandeling 25-50 herhalingen

13.00 – 14.00 uur


19.00 – 20.00 uur


DAG 31-37: 525-1050 HERHALINGEN 7.00 – 8.00 uur

De praktijk met meer afleiding 25-50 herhalingen

13.00 – 14.00 uur


19.00 – 20.00 uur


NB: De tijden zijn fictief en aangepast aan mijn schema. Ik werk vanuit huis en kan zijn tijd zelf indelen. Heb je een baan buitenshuis dan zul je dus meer tijd nodig hebben om hetzelfde te bereiken.

PAGINA 51 VAN 79

WENNEN AAN DE BAND Net als bij het dragen van een muilkorf of een hoofdhalster, moet een hond ook wennen aan het dragen van een stroomband. De stroomband wordt altijd naast de bestaande halsband gedragen en dient dus nooit om een lijn aan vast te maken. In deze fase van de training wordt de afstandsbediening buiten beschouwing gelaten. De band wordt omgedaan op een manier waarbij de ontvanger bovenop de kop van de hond zit. Dit is vooral belangrijk bij honden met veel haar omdat het haar soms de ontvangst in de weg zit. Ook bij het alleen maar wennen aan de band is het dus handig deze meteen goed om te doen. De band wordt dicht achter de oren geplaatst en moet goed strak zitten. Dit is een kwestie van even uitproberen. Hij mag beslist niet gaan schuiven. Dit is niet alleen lastig omdat de ontvangst dan weg kan vallen maar ook niet prettig voor de hond. Zorg ervoor dat de contactpunten de huid goed raken.

PAGINA 52 VAN 79

Vervolgens heb ik Julie even rond laten lopen en haar gang laten gaan. Ik heb de band een positieve associatie gegeven en hem omgedaan tijdens de wandeling (waarbij ze natuurlijk nog aangelijnd liep), tijdens het eten en tijdens andere activiteiten zoals het speuren in de tuin wat ze graag doet en tijdens onze fietsuitje. Na deze activiteit heb ik de band afgedaan en haar met rust gelaten. Ik zou me voor kunnen stellen dat sommige honden gaan krabben maar als de band goed zit, heeft dat geen enkele consequentie. Dit gedeelte van de training duurt een dag. Dit is natuurlijk afhankelijk van de hond en de periodes dat je de band om en af kunt doen.

TRILLEN IS VOERTJE De volgende dag ga ik starten met het aanleren van het signaal wat straks gaat betekenen dat zij op moet letten. Ik kies hiervoor de trilfunctie en gebruik geen stroom. Dit in tegenstelling tot sommige andere trainingsmethodes die gebruik maken van de stroomband.

PAGINA 53 VAN 79

Net als bij het aanleren van de clicker, waarbij het hoorbare signaal een beloning oplevert, leer ik Julie dat bij het voelen van de trilling een beloning volgt. Ik maak dus gebruik van de techniek die wij klassieke conditionering noemen: een aanvankelijk neutrale prikkel gaat een betekenis krijgen waardoor de voorspelbaarheid toeneemt. Voor deze oefening draagt Julie een gewone halsband waar ik de lijn aan bevestigd heb en die hou ik ook vast. Je wilt in geen geval dat jouw hond in dit stadium kan weglopen of wellicht zelfs gaat vluchten. Wanneer er direct een beloning volgt na de tril, zal de associatie gelegd worden. De snelheid waarmee dit gebeurt is hond-afhankelijk. Bij Julie vallen kwartjes niet zo snel maar ook met een sneller lerende hond is een ruime mate van herhaling noodzakelijk zodat je zeker weet dat de hond het begrijpt. Dat laatste is van groot belang voor een goede opbouw van de training en een uiteindelijk betrouwbaar resultaat. Waar bij clickertraining sneller verondersteld wordt dat de hond het begrijpt, ligt dat hier een stuk gevoeliger.

PAGINA 54 VAN 79

ZENDER EN ONTVANGER ACTIVEREN Hiervoor is dus de afstandsbediening nodig. Voordat je de band kunt gebruiken moeten eerst zender en ontvanger aan elkaar gekoppeld worden. Dit gebeurt door het contact maken tussen beiden door middel van een rood vlak wat zowel op de zender als de ontvanger zit. Zodra deze tegen elkaar aan komen, kunnen ze elkaar verstaan. Op de ontvanger zit een lampje naast de rode knop. Dit lampje wordt dan groen en gaat knipperen. Pas dan weet je zeker dat de ontvanger het signaal oppakt.

PAGINA 55 VAN 79

Dan heeft de afstandsbediening ook nog een eigen aanen uitknop die moet worden aan gezet. Deze knop vind je aan de zijkant. In geval van het activeren van de trilfunctie moet de knop “pager” worden ingedrukt. Deze bevindt zich aan de voorkant en geeft een zacht zoemend geluid dat je kunt horen als je dichtbij genoeg staat. Halsband, lijn, geactiveerde stroomband, afstandsbediening die aan staat, voertjes en genoeg tijd en geduld. Dat zijn de ingrediënten voor deze oefening. En natuurlijk zorg je voor geen enkele afleiding. Alles gecheckt? Dan kun je beginnen. Ik oefen dit buiten en houd Julie kort aangelijnd. Vervolgens druk ik op de “page”-knop en geef direct daarna een voertje. Het duurt wel een paar sessies voordat ze doorheeft hoe het werkt. Uiteindelijk oefenen we een week meerdere keren per dag waarbij ze tussen de 1500 en 2000 herhalingen krijgt. Nu vertrouw ik erop dat ze het begrijpt. Ze is verder niet onder de indruk van de trilling; ik weet dat er honden zijn die hier gevoelig voor zijn.

PAGINA 56 VAN 79

Zo zijn er ook honden die bang zijn van de clicker maar in principe zou het juist aanleren – dus het direct geven van voer – genoeg moeten zijn.

AANDACHT IS TRILLEN Zodra ik zeker weet dat ze begrijpt dat trillen betekent het krijgen van een voertje, ga ik aandacht vragen voordat ik de band laat trillen. In de praktijk betekent dit met een dove hond dat je wacht tot er oogcontact is. Dat kan natuurlijk wel even duren maar geduld is ook hier een schone zaak. De setting is hetzelfde als bij de vorige oefening: hond is altijd aangelijnd en je hebt voertjes binnen handbereik. Toen ook dit kwartje was gevallen, ben ik gaan bewegen en liet Julie met mij meelopen. Ze ging ook wel haar eigenlijk gang maar koos vaker voor het contact maken. Dit was voor mij ook een bewijs dat zij de trilling helemaal niet vervelend vond. Zelfs toen ik haar uiteindelijk los van de lijn had, bleef ze contact maken. Deze oefening hebben wij net zo lang gedaan tot zij in alle mogelijke omstandigheden contact met mij maakte.

PAGINA 57 VAN 79

Ze kreeg vanaf dat moment altijd de band om als we gingen wandelen waarbij ze nog altijd aangelijnd liep. Ze ging steeds mooier naast mij lopen en alles uit eigen wil. Dit hebben we een week lang gedaan. Anders dan bij de traditionele clickertraining waarbij snel sprake is van “shaping” (meer of beter gedrag vragen voordat de beloning volgt) kies ik daar niet voor. Ook kies ik bewust voor heel veel herhalingen (ongeveer duizend per trainingsonderdeel) om er zeker van te zijn dat zij begrijpt wat er bedoeld wordt. Je kunt hiervoor het schema aanhouden zoals ik dat heb opgesteld waarbij je jouw tijden kunt invullen.

TRILLEN IS AANDACHT Toen kwam het moment dat ik aandacht van haar ging vragen door middel van het activeren van de trilfunctie. In het begin was dat behoorlijk lastig omdat ze zo vaak en zo goed naar mij keek dat ik haast geen moment kon vinden waarop ik deze oefening in kon zetten.

PAGINA 58 VAN 79

Zodra ik de band om deed, wist ze precies wat er ging gebeuren. Het is allemaal een spelletje voor haar. Ik oefende thuis met haar terwijl ik een boek las of achter de computer zat. Zodra ze een andere kant op keek, geef ik een tril waarna ze contact maakte en werd beloond. Er zijn dan momenten waarop ik niet zeker wist of ze de oefening begreep. Later kwam ik er achter dat ik de knop niet goed genoeg ingedrukt heb waardoor ze geen signaal heeft gekregen. Het stevig indrukken is natuurlijk van belang zodat de afstandsbediening niet uit zichzelf af kan gaan als hij in een jaszak zit bijvoorbeeld. Een goede reden dus om dit heel nauwkeurig en vaak te oefenen net zo lang tot de oefening in alle gevallen goed wordt uitgevoerd. Deze oefening herhaalden we ook een week en gingen rustig aan ook oefenen als we buiten liepen.

PAGINA 59 VAN 79

DE PRAKTIJK Dan komt het moment dat we deze oefening ook gaan doen tijdens de wandelingen waarbij we langzaamaan meer afleiding gaan toevoegen. In het begin ontweek ik andere mensen en honden en liep ik de andere kant op maar uiteindelijk oefenen als we ook als we andere mensen tegenkomen. Dit gaat zo goed dat Julie in deze fase uit zichzelf naast mij gaat lopen als mensen ons tegemoet komen.

WAAROM ZO LANG WACHTEN MET AFLEIDING? Dit is een weloverwogen beslissing geweest. Om de betrouwbaarheid van haar reactie te optimaliseren, vond ik het belangrijk dat zij nooit de kans kreeg om niet te luisteren. Want als ze zou kiezen om niet te luisteren maar een andere beslissing te nemen, word je direct een paar stappen teruggegooid in de training en dat is doodzonde.

PAGINA 60 VAN 79

Honden zijn nog erg lastig. Het lukt heel goed de aandacht vast te houden als er genoeg ruimte is om elkaar te passeren maar als een loslopende hond ons nadert, dan is Julie haar aandacht weg. Het is dan zaak om het geduld te bewaren en niet te trillen omdat de kans dat ze luistert op dat moment klein is en ook dat is weer zonde. Elke kans die je verspeelt om te kunnen belonen is een teruggang in de training. We hebben nog een lange weg te gaan ...

GEVOELIGHEID TESTEN Een aantal weken en zo'n 5000-6000 herhalingen verder vanaf het moment dat we gingen starten met de training, introduceer ik stroom bij haar. Tot dan toe had ik alleen met de trilfunctie gewerkt. Ze werd ook alleen maar aangelijnd uitgelaten. Omdat het doel van de training is haar los te laten lopen waarbij er altijd momenten kunnen zijn dat ze niet luistert, is stroom een middel om haar te corrigeren. Dat was ook de reden voor mij om voor een band te kiezen waar deze mogelijkheid op zit. Er zijn namelijk ook trilbanden in de handel die geen correctiemogelijkheid hebben.

PAGINA 61 VAN 79

Het kunnen corrigeren is voornamelijk noodzakelijk voor haar eigen veiligheid. Ze rent immers achter fietsers aan en loopt met andere honden mee met alle gevolgen van dien omdat het bos hier nou eenmaal niet eindeloos is. Op mijn band zitten 127 standen waardoor je heel nauwkeurig kunt zijn in de sterkte waarmee je gaat werken. Allereerst ga ik de gevoeligheid van Julie meten. Dit doe ik door haar elke keer iets meer stroom te geven totdat ze reageert. Haar gevoeligheid ligt op 50. Dat is het moment waarop ze reageert. De reactie is heel rustig waarbij ze – voor mij lopend – zich omdraait en mij aankijkt. Hierop krijgt ze direct een trilsignaal gevolgd door een voertje. Direct daarna heb ik de intensiteit teruggedraaid om te testen of lager ook mogelijk is maar er volgt dan geen reactie. Vanaf dat moment wordt 50 het signaal wat ze krijgt als ze niet reageert op de tril; een milde correctie dus.

PAGINA 62 VAN 79

Nu is het oppassen geblazen want hier komt de valkuil: zodra je de band gaat inzetten als correctiemiddel ben je snel geneigd de sterkte van de correctie toe te laten nemen als de hond niet luistert. Niet doen! Dit zorgt ervoor dat je uiteindelijk alleen maar op de hoogste stand kunt corrigeren en dan is er niets meer voor noodgevallen en is de band waardeloos geworden.

DE CORRECTIE Toch komt uiteindelijk wel een keer het moment dat ze niet luistert. Ook dat moment herinner ik mij nog als de dag van gisteren: we lopen op het bospad en halen zelfs twee mensen in waar ze niet naar op- of omkijkt. Dan ineens, vanuit het niets, komt er een fietser langs. Wij hadden hem niet aan zien komen. Julie zet de jacht in en 'luistert' niet meer. Ik vind haar een kwartier later ergens in het bos terug. Op het moment waarop het jachtinstinct in werking gesteld wordt, is standje 50 niet meer genoeg. Ik realiseer mij dit en ga een nieuwe strategie bedenken.

PAGINA 63 VAN 79

Jammer genoeg heeft deze situatie wel tot gevolg dat ze mij gaat uitdagen; ze gaat steeds verder weg en neemt meer afstand. Gelukkig hebben we zoveel herhalingen achter de rug dat één tril al voldoende is om haar terug te halen. Mits er ook daadwerkelijk een beloning volgt. Ik besluit dit voor eens en altijd goed aan te pakken en ga één en ander in scene zetten. Nu zijn we overgeleverd aan die fietser die af en toe eens voorbij komt en hebben dus geen controle over de situatie. In overleg organiseer ik een fietser die een paar keer zo hard voorbijkomt dat Julie de achtervolging inzet. Ze krijgt een flinke correctie, eentje van het hoogste niveau. Die kwam goed aan! Gelukkig draait ze zich om en komt direct op mij afgelopen waarna ik haar natuurlijk flink troost want wat was er nu toch allemaal gebeurd? Met andere woorden: ik aai de angst goed in en dat heeft zijn uitwerkingen. Gelukkig herstelt ze snel en loopt binnen een paar seconden weer zelfverzekerd naast me. Het blijft helaas niet bij die ene keer. Er zijn momenten waarop ze echt gaat. Tot nu toe is het één keer voorgekomen dat ze zelfs op de hoogste stand niet onder de indruk was.

PAGINA 64 VAN 79

Later bleek dat de band toch verschoven was en dat ze het signaal waarschijnlijk niet goed ontvangen heeft. Echter, in de meeste gevallen is een correctie op niveau 50 voldoende. Belangrijk hierbij is dat je snel reageert want zeker in gebieden met veel hoogteverschil of dichtbegroeid heeft de zender te veel obstakels om de ontvanger te bereiken. Het blijft vreselijk om je hond te corrigeren maar ik realiseer mij dat het soms gewoon echt nodig is. Want wat zou erger zijn voor een hond: zijn leven lang aan de lijn of af en toe een flinke correctie? Ik denk het antwoord te weten ...

DE DOORBRAAK Tot op heden had ze nog altijd een soort van reservelijn achter zich aan slepen. Dat was meer voor mijn gemoedsrust want deze had geen enkele functie. Dan komt ergens in het trainingsproces een moment waarop de lijn helemaal los gaat. Dat moment kan ik me nog heel goed voor de geest halen. Het moment waarop je beslist dat jouw hond los gaat lopen en dat je enige contact – anders dan oogcontact – de stroomband wordt.

PAGINA 65 VAN 79

Enorm spannend! Het ging fantastisch. Ik zocht een rustig moment van de dag uit met de minste kans op afleidende prikkels en Julie had geen enkele correctie nodig. Dit belooft veel voor de toekomst ... Wanneer je dan een weekje aan het wandelen bent en jouw hond één en al aandacht heeft voor jou zonder zich geremd te voelen in het vrij bewegen en rennen en spelen, dan komt de realisatie dat je zeker weet dat jouw methode werkt. Waar ik eerst nog heel voorzichtig was en haar constant bij me riep, kwam ineens de echte doorbraak: ik kon weer ontspannen met mijn hond lopen. Vanaf dat moment – en dat heeft zeker twee maanden geduurd – wilde ik ook wel weer met andere mensen en honden gaan lopen hoewel nog altijd niet met een hele grote groep omdat ik dan het overzicht niet heb. Nou hou ik sowieso al niet zo van wandelingen met grote groepen, en heb daar minder goede ervaringen mee, maar sinds ik Julie heb doe ik het helemaal niet meer.

PAGINA 66 VAN 79

Het liefste wandelde ik alleen met haar en Rover (Annak overleed op 31 juli 2011) en soms met nog een buurman of -vrouw. Je hoeft mij dus niet uit te nodigen voor een mega-honden-wandel-weekend. Ik wil onder alle omstandigheden voorkomen dat ze er toch vandoor gaat en dat ik haar niet op tijd kan roepen omdat ik aan het kletsen ben. Ook wil ik niet mijn hond corrigeren omdat ik niet oplet. Dat vind ik niet fair.

MIJN HOND KAN LOS LOPEN Wat een heerlijkheid! Daar waar de meeste dove honden gedoemd zijn tot een leven lang aangelijnd lopen, kan mijn hond lekker haar gang gaan. Tot op zekere hoogte natuurlijk, net als elke loslopende hond. En wat luistert ze goed! Beter dan menig horende hond mag ik wel met trots zeggen. We hebben er dan ook keihard voor getraind. Daar waar ik een jaar geleden dacht dat het nooit zo ver zou komen loop ik nu een ontspannen, vrolijke, zelfverzekerde hond. Kun je nagaan hoe ik ernaast loop. Op zijn minst net zo ontspannen, vrolijk en zelfverzekerd.

PAGINA 67 VAN 79

ALTIJD OP JE HOEDE Toch blijf je altijd op je hoede. Ze heeft perfecte ogen en ook met haar neus is niets mis. Ik ken haar houding als mijn broekzak en zij de mijne ook. Ze weet dondersgoed wanneer ik niet goed oplet en heeft zelfs door dat ik haar niet kan bereiken als ze achter een boom staat. Ik op mijn beurt ben haar – ook in die gevallen – toch eigenlijk altijd te slim af en dat is maar goed ook. Stel je voor dat je er achter komt dat jouw hond slimmer is dan jijzelf … Na drie maanden zijn we zo ver dat ze in negentig procent van de gevallen niet eens meer aanstalten maakt om naar mensen, honden, fietsers, joggers of wild te gaan. Maar heel soms wint de wens het van de gehoorzaamheid en zeer sporadisch is de drift groter dan de correctie. Ik accepteer dit als een ingecalculeerd risico. Het blijft per slot van rekening een hond die ook echt het recht heeft soms ongehoorzaam te zijn.

PAGINA 68 VAN 79

CONTACT MET ANDEREN Het feit dat ze de vrijheid heeft en drie van de drie wandelingen los loopt, heeft ook haar gedrag naar anderen bevorderd. Ze is rustiger naar andere mensen en veel socialer naar andere honden. Aan de lijn was (en is) ze bij tijd en wijle een draak. Ze blaft dan toch weer naar de voorbijkomende fietsers en valt uit naar honden. Dit is overigens gedrag wat veel honden vertonen. Dat wijd ik niet aan de training met de stroomband.

JAGEN Het jagen is nagenoeg over. En ja dat komt natuurlijk vanwege de dreiging van de correctie. Zo werkt het en dat was ook de bedoeling. Jagen op wild doet ze helemaal niet meer want ze weet dat de correctie dan niet mals is. De keren dat ik die heb moeten geven zijn trouwens op één hand te tellen. Andere honden zijn nog wel heel spannend. Zeker als zij los lopen en op haar afkomen.

PAGINA 69 VAN 79

Dat zijn de momenten dat ik haar niet tegenhoud en zij zal nooit een correctie krijgen in het bijzijn van een andere hond. Ik wil kost wat het kost vermijden dat zij de correctie gaat associëren met de aanwezigheid van een hond. Dat zal haar sociale gedrag zeker negatief beïnvloeden. In dat soort gevallen laat ik haar gaan. Maar een keer kwamen we een Bull terriër tegen die begon te rennen en bleef achterom kijken of Julie het spelletje wel meespeelde: hij was prooi en Julie mocht jagen. Dan is er geen houden aan! Ook voor de baas van de Bull terriër niet. En weg waren ze … Wij bleven rustig staan wachten en even later kwamen ze beiden, helemaal kapot maar erg tevreden, terug. Ze komt dan naar mij toe en gaat rustig naast mij zitten met een brede grijns op haar gezicht. Soms moet ze gewoon jagen. Nou vooruit dan maar.

PAGINA 70 VAN 79

HIER KOMEN Het hier komen hadden we natuurlijk allang geoefend. Dat hoorde bij de basiscommando's. Dat heb je in het vorige hoofdstuk kunnen lezen. De combinatie met de trilfunctie maakt het hier komen alleen maar makkelijker. We zijn begonnen met trillen is voertje en dus komt ze vaak naar mij toe als zij de trilling voelt. Maar dat hoeft niet. Het hier komen is een commando wat volgt op het attentiesignaal. Tot nu toe krijgt ze altijd een voerbeloning als ze komt. Altijd. Ik heb deze beloning niet afgebouwd omdat ik op deze manier zeker weet dat ze komt. Ik begrijp het argument om het wel te doen (een hond die af en toe een beloning krijgt is geneigd sneller te komen) maar snelheid is voor mij geen reden. Het maakt mij niet uit hoe lang ze erover doet; wij hoeven geen examen G&G te doen. Als ze maar komt, ben ik dik tevreden. Bij de baas in de buurt hoort de beste en mooiste plek in de wereld te zijn voor een hond en de grootste beloning moet altijd van de baas komen.

PAGINA 71 VAN 79

PAGINA 72 VAN 79

EPILOOG Met dit boek en de bijbehorende instructievideo’s heb ik aan willen tonen dat ook een dove hond los kan lopen. Ook heb ik willen benadrukken dat het werken met de stroomband een serieuze zaak is en wel degelijk een kwestie van goed aanleren en weten wat je doet. Ik vertrouw erop dat iedereen die met zijn hond aan de slag wil met een stroomband deskundige begeleiding zoekt in de vorm van privéles door een professionele trainer die ook werkelijk ervaring heeft in het trainen van dove hond met een stroomband. Wil of kun je dat niet, ga dan in ieder geval met deze training aan de slag. Voor persoonlijke begeleiding ben ik altijd bereikbaar; een aantal dove-hondeneigenaren heeft mij al gevonden en goede resultaten geboekt met deze training. Toch is deze methode niet alleen geschikt voor dove honden; ook horende honden kunnen hiermee geholpen zijn.

PAGINA 73 VAN 79

Tot slot wil ik nog een paar zaken onder de aandacht brengen die indirect met deze training en het leven van een dove hond te maken hebben.

RECLAME VOOR DE STROOMBAND? Tijdens het lezen van mijn boek zal het je niet ontgaan zijn dat ik behoorlijk positief en enthousiast ben over de stroomband. Toch is dit boek geen reclame voor het gebruik hiervan. Dat wil ik nog even goed benadrukken. Ik vind het spijtig dat de band zonder meer overal verkrijgbaar is met in de meeste gevallen een slechte of helemaal geen handleiding. In mijn optiek zou de stroomband alleen gekocht mogen worden door mensen met een aantoonbare professionele achtergrond in het trainen van honden. Uiteraard zal dat nooit gebeuren want het is `big business´. De stroomband is een hulpmiddel wat behoorlijk veel schade kan toebrengen bij onbehoorlijk gebruik. Vermoedelijk meer dan welk ander hulpmiddel ook.

PAGINA 74 VAN 79

Met schade bedoel ik dan emotionele schade waarbij de vertrouwensrelatie tussen hond en eigenaar volledig afgebroken wordt wat in de meeste gevallen leidt tot (angst)agressie van de hond naar de eigenaar. Wie op YouTube gaat zoeken, vindt genoeg filmpjes die dat bewijzen. Dit boek is daarom ook niet bedoeld als promotie van de stroomband als trainingsmiddel waarbij stroom gebruikt wordt om gedrag aan te leren. In mijn optiek moet het aanleren van gedrag altijd bekrachtigd worden (er moet dus een beloning tegenover staan) en mag stroom nooit gebruikt worden als alternatief voor een stemcommando. Stroom heeft een corrigerende functie en niets anders.

DE POLITIEK EN DIERVRIENDELIJKHEID Op het moment van het verschijnen van dit boek overweegt de politiek tot het verbieden van de stroomband omdat deze niet diervriendelijk zou zijn. Hiermee wordt natuurlijk het onbekwame gebruik hiervan bedoeld.

PAGINA 75 VAN 79

Kennelijk vinden wij slipkettingen en prikbanden wel diervriendelijk om nog maar te zwijgen van honden die hun leven lang aan de lijn slijten en nooit maar dan ook nooit los mogen lopen of hele dagen in benches worden opgesloten. In mijn optiek zijn deze voorbeelden pas echt dieronvriendelijk. Kortom, wat de toekomst van de stroomband zal worden is nog onzeker. Mocht het ooit zover komen dat er echt overgegaan wordt op het verbod hierop dan zal ik mij hiertegen met hand en tand verzetten als advocaat van elke dove hond in Nederland!

PUBLICATIE Enkele maanden voor het uitkomen van dit boek werd ik benaderd door het maandblad Hondenmanieren met de vraag of ik een artikel wilde schrijven over mijn leven met Julie. Ik was blij verrast en zag het als een enorme eer om voor dit blad te schrijven. Het artikel is als bijlage toegevoegd.

PAGINA 76 VAN 79

EEN NIEUWE MISSIE Het zal duidelijk zijn dat de komst van Julie in mijn leven heel wat veroorzaakt heeft. Met name de training met haar heeft voor mij tot gevolg gehad dat ik een nieuwe missie in mijn leven heb: ik wil alle dove honden in Nederland met mijn trainingsmethode kennis laten maken. Wat zou het mooi zijn als alle dove honden los kunnen lopen, zich vrij kunnen voelen met eigenaren erbij die relaxt met hun hond aan het wandelen zijn. En wat zou het mooi zijn als deze eigenaren de tijd en energie zouden willen steken in het aanleren van deze methode en de doofheid van hun hond niet als beperking zien maar als kans om een dove hond een hondwaardig bestaan te geven. Wat zou het mooi zijn als ooit rasverenigingen het standaard euthanaseren van dove pups heroverwegen en hun beleid aanpassen. Zou het ooit zo ver komen?

PAGINA 77 VAN 79

OVER MONIQUE APPELS Monique Appels is sinds 2004 gediplomeerd gedragstherapeut voor honden. Zij heeft in de afgelopen jaren honderden hondeneigenaren begeleid in het voorkomen en oplossen van probleemgedrag. Ook had zij jarenlang een hondenschool en hondenuitlaatdienst. Momenteel houdt zij zich, naast haar coaching van hondeneigenaren op individuele basis, voornamelijk bezig met het geven van lezingen, workshops/seminars en meerdaagse trainingen over relatieverbetering tussen hond en mens. Daarnaast heeft zijn een internet onderneming, HondenUniversiteit en begeleidt ondernemers in de hondenbranche als mentor/coach. Monique heeft – naast haar ervaring met Julie – de volgende eigen honden (gehad): Labrador retrievers (agressie honden en obsessie voor ballen), Alaska malamute (agressie mensen) en kruising Labrador / Golden retriever (blindengeleidehond in spe).

PAGINA 78 VAN 79

PAGINA 79 VAN 79

MIJN TWEEDE JAAR MET JULIE

Recommend Documents