> Mijn Album 2015 2014 Welkom in de World Press Photo 15 tentoonstelling. Tijdens deze lesjeleer Welkom op World Press Photo 14 tentoonstelling. Tijdens deze les leer wat je wat persfotografie is. Waarom staan er bijvoorbeeld vaak nare dingen in krant? Je leert ook watbetekent, persvrijheid betekent, en aan welke regelszich Jede leert ook wat persvrijheid en aan welke regels persfotografen persfotografen moeten houden.zich moeten houden. Dit is al de 58ste Photo een een tentoonstelling tentoonstelling organiseert. organiseert. 57ste keer dat World Press Photo In de tentoonstelling tentoonstellingzijn zijnde debeste bestepersfoto’s persfoto’s van afgelopen te zien. van hethet afgelopen jaarjaar te zien. De winnaars winnaars zijn zijngekozen gekozendoor dooreen eenonafhankelijke onafhankelijke over de hele juryjury vanvan over de hele wereld. Eén van vande dewinnende winnendefoto’s foto’swordt wordt door aangewezen tot wereld. Eén door dede juryjury aangewezen tot World World Press van Photo het de allerbeste foto. Press Photo hetvan Jaar: deJaar: allerbeste foto. De tentoonstelling is niet nietalleen alleenhier hiertetezien, zien,maar maaropopnog nogongeveer ongeveer honderd tentoonstelling is honderd andere plekken plekkenininde dewereld. wereld.De Detentoonstelling tentoonstelling staat bijvoorbeeld staat bijvoorbeeld ookook in in Madrid Rio de de Janeiro Janeiroen enMoskou. Milaan. Londen en en Tokio, Tokio, Rio Genoeg gepraat,tijd tijdvoor voorde deopdrachten! opdrachten! is ingedeeld in gewone Genoeg gepraat, DeDe lesles is ingedeeld in gewone vragen vragen en verdiepingsvragen. Vraag aan jeofdocent ook de verdiepingsen verdiepingsvragen. Vraag aan je docent je ook of deje verdiepingsvragen vragen moet Je maken. Je een kan groepje met eenaan groepje aanofde slag, of in je eentje. moet maken. kan met de slag, in je eentje. Vul de de antwoorden antwoordenininop opde destippellijntjes stippellijntjes onder vraag. Misschien wildocent je onder dede vraag. Misschien wil je docent ze na jullie aan bezoek aan World Press Photo bekijken. ze na jullie bezoek de tentoonstelling bekijken. Veel plezier! plezier!
Kijk & Klik > Mijn Album
Kijkwijzer Voortgezet Onderwijs 13 t/m 16 17 jaar
1
► Opdracht 1: NIEUWS Persfoto’s zijn anders dan reclamefoto’s of kunstfoto’s. Op persfoto’s staat nieuws. Wat nieuws precies is, daar denkt iedereen anders over. Maar twee dingen zijn belangrijk. 1. Nieuws is iets wat bijna niemand nog weet, en net is gebeurd. Dat een storm huizen heeft verwoest, of dat er een vliegtuig is neergestort. 2. Nieuws is iets wat voor veel mensen grote gevolgen heeft. Dat er een grote overstroming is in een dichtbevolkt gebied. Of dat er een oorlog is uitgebroken.
Zoek de foto:
Deze foto is een voorbeeld van ‘hard nieuws’: iets ergs dat net is gebeurd, en dat nog bijna niemand weet. Bovendien is ‘hard nieuws’ nieuws waar de fotograaf zich niet op kan voorbereiden omdat het heel plotseling gebeurt. ►Waaraan zie je op deze foto dat er net iets ergs is gebeurd? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ►Wat zou er gebeurd zijn? En hoe lang geleden denk je dat het gebeurd is? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ................................................................. ..................................................................
► Verdiepingsvraag Zoek de serie waar deze foto in staat:
►Waarom is deze serie over vervuiling in China nieuws? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ..................................................................
► Opdracht 2: EMOTIE Pas als iets anders is dan normaal, dan wordt het nieuws. Maar sommige dingen veranderen heel langzaam, zo langzaam dat je het bijna niet merkt. Die langzame ontwikkelingen kunnen ook nieuws zijn. Omdat ze bijvoorbeeld afwijken van de normale ontwikkelingen, of omdat ze grote gevolgen hebben voor veel mensen. Kenmerken die bepalen of iets nieuws is: • Het wijkt af van de normale situatie • Het is nog niet of nauwelijks bekend • Het is belangrijk voor de lezer of kijker • Het heeft grote gevolgen voor veel mensen • Het voelt voor de lezer/kijker alsof het dichtbij gebeurd is • Het gaat over een actueel thema • Het brengt emotie en spanning teweeg bij de lezer/kijker • Het heeft betrekking op bekende mensen
Zoek deze foto:
Bekijk de foto. Een goede persfoto brengt emotie te weeg bij de kijker. Je denkt: ‘oh, wat erg!’ Of: ‘oh, wat mooi!’ ►Wat voel jij bij deze foto? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ..................................................................
2
3
Door emotie op te roepen, trekt de fotograaf de aandacht van de kijker. En daardoor krijgt de fotograaf de kans om de kijker een verhaal te vertellen. Misschien staan er daarom vaak kinderen op foto’s uit rampgebieden. Want iedereen vindt kinderen sneller zielig dan volwassenen. ►Hoe denk je dat het meisje in deze situatie terecht is gekomen? Waarom kijkt ze zo en waarom is ze nat? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ..................................................................
► Opdracht 3: EEN FOTO VERTELT MEER Een goede persfoto kan meer vertellen dan alleen wat op de foto staat. Een goede foto kan een symbool zijn voor een groter verhaal. Het meisje op de vorige foto stond symbool voor alle mensen die met haar aandacht vroegen voor de dood van de 15-jarige jongen die overleed aan letsel dat hij opliep tijdens een demonstratie tegen de overheid. De foto vertelt nog meer. Het meisje op de foto wordt vastgehouden, door mensen in uniform. Het lijkt of die handen haar niet helpen, maar haar tegenhouden. De foto vertelt daarmee ook iets over de verhouding tussen de overheid en de burger.
Zoek deze foto.
► Verdiepingsvraag Zoek de serie waar deze foto in zit:
Bekijk de foto. ►Wat is het kleine verhaal van deze foto? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ►En wat is het grote verhaal van deze foto? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ►Over de hele wereld worden veel producten verkocht die in Chinese fabrieken zijn gemaakt. Hoeveel spullen die in China gemaakt zijn, heb je zelf ongeveer in huis? .................................................................. .................................................................. .................................................................. ..................................................................
►Wat zou tegen je moeder zeggen als ze thuiskomt met een tasje van kaaimanleer? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ..................................................................
► Opdracht 4: PERSVRIJHEID Persfotografen vertellen verhalen die nog niet bij veel mensen bekend zijn, en die ze belangrijk vinden om te laten zien. Persfotografen leren ons dus iets over de wereld. Zo tonen ze hoe mooi en interessant de wereld is, zoals in de fotoserie over ‘Chollywood’, de filmindustrie in China. Maar ook hoe naar en akelig de wereld kan zijn. Dat doen ze omdat ze het belangrijk vinden dat het vastgelegd wordt, en dat de wereld weet dat die erge dingen gebeuren. Zodat mensen misschien hun gedrag aanpassen. Bekijk de serie en lees het bijschrift. ►Welk groter verhaal vertelt deze serie? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ..................................................................
Zoek deze foto:
Bekijk de foto en lees het bijschrift. Sinds 2013 is er in Rusland een wet die het verbiedt om homoseksualiteit te promoten onder jongeren. Zo kan de schrijver van een jongerensoap een boete krijgen als hij twee jongens op elkaar verliefd laat worden. Een muziekband die twee vrouwen met elkaar laat zoenen in een videoclip, kan een gevangenisstraf krijgen.
4
5
►Waarom denk je dat de jury deze foto de beste persfoto van het jaar vond? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ►Denk je dat deze foto ook had gewonnen als de foto gemaakt was in Zweden of Nederland of een ander land waar homoseksualiteit wettelijk geaccepteerd is? Waarom wel/niet? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ►Denk je dat de fotograaf van deze foto gevaar loopt vanwege het maken en tonen van deze foto? Waarom wel/niet? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ..................................................................
► Verdiepingsvraag Persvrijheid betekent dat journalisten en persfotografen vrij zijn om te schrijven en te laten zien wat zij willen. Het betekent dat iedereen op de wereld informatie kan krijgen, en dat niemand die informatie mag verdoezelen. Ook niet een president die wil voorkomen dat mensen weten dat hij burgers laat doodschieten. Vorig jaar kwamen er 69 journalisten om. De organisatie ‘Reporters without Borders’ houdt die cijfers bij. Sommigen worden vermoord omdat iemand wil voorkomen dat ze verhalen de wereld in brengen. Anderen komen om door het geweld dat ze proberen vast te leggen, of doordat ze in een oorlogsgebied zijn en er daar iets mis gaat. ►Wat vind jij ervan dat persfotografen hun leven wagen om misstanden te laten zien? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ..................................................................
► Opdracht 5: BELANG PERSFOTOGRAFIE
.................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ..................................................................
Persfotografie kan dus heel gevaarlijk zijn. Toch wagen persfotografen en andere journalisten hun leven, omdat ze het belangrijk vinden dat andere mensen op de wereld zien wat er gebeurt.
► Opdracht 6: REGELS PERSFOTOGRAFIE
Zoek de serie waar deze foto in staat:
Zoek de serie waar deze foto in zit:
Bekijk de serie en lees het bijschrift.
Bekijk de serie en lees het bijschrift.
De mannen die de lijken ophalen hebben witte pakken aan om zich te beschermen tegen het virus. Ook de fotograaf liep gevaar om ziek te worden. Voor zijn veiligheid moest hij op minstens twee meter afstand blijven van de doden en zieken. Hij trok ook een wit pak aan en rubber laarzen, en zorgde ervoor dat hij niks aanraakte dat het virus kon overbrengen.
►Zou de fotograaf deze jurkjes zo hebben aangetroffen? En waarom denk je dat? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ..................................................................
►Waarom denk je dat fotograaf Pete Muller ondanks het gevaar toch deze serie wilde maken? .................................................................. .................................................................. ..................................................................
Persfotografen moeten zich houden aan een paar regels. Een persfoto moet de werkelijkheid laten zien. De persfotograaf mag niks in scène zetten, maar moet de wereld laten zien zoals ze is.
6
7
Daar moet de kijker op kunnen vertrouwen. Anders kan alles wel een verzinsel zijn, en weten we helemaal niet meer wat waar is en wat niet. Er zijn een paar uitzonderingen. Zo mogen fotografen bij het maken van een portret wel beslissen waar en hoe de persoon op de foto gaat. Ook bij deze serie is iets bijzonders aan de hand. Fotograaf Glenna Gordon wilde de meisjes die ontvoerd waren een gezicht geven. Maar hoe doe je dat, als de meisjes zoek zijn? Ze nam contact op met de familie van verdwenen meisjes en vroeg om persoonlijke spullen. Omdat het te gevaarlijk was voor Gordon om te reizen naar het dorp van de meisjes werden de spullen naar de fotograaf gebracht. In een studio fotografeerde ze de persoonlijke bezittingen. Zo vond Gordon toch een manier om de meisjes te laten zien. En deze manier is binnen de regels van de persfotografie, omdat ze niks aan de spullen heeft veranderd. ►De fotograaf zette de spullen op de foto zoals ze ze kreeg van de familie. Iets aan de spullen en de foto veranderen is verboden volgens de regels van de persfotografie. Verzin drie dingen die je met de spullen zou kunnen doen die de foto’s spannender maken, maar waardoor het geen persfoto’s meer zouden zijn. 1).............................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ..................................................................
2).............................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. 3).............................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ..................................................................
► Opdracht 7: SUBJECTIVITEIT Zoek deze foto:
In veel landen en binnen veel religies worden transgender gezien als rare mensen. Transgenders zijn mensen die zich niet thuis voelen bij de geslachtsrol die hoort bij het lichaam dat ze hebben gekregen. Bijvoorbeeld mannen die liever vrouw zijn, of andersom. ►Hoe worden de transgenders op deze foto afgebeeld? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ►Lees de tekst bij de foto. Waarom denk je dat de fotograaf voor dit onderwerp heeft gekozen? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ..................................................................
► Verdiepingsvraag
Bekijk de foto en lees het bijschrift. Persfotografen moeten hun onderwerpen zo neutraal (objectief) mogelijk op de foto zetten. Maar 100% objectief is onmogelijk. In elke foto ziet ook een vleugje van de mening of van het wereldbeeld van de fotograaf. Zo’n persoonlijk zienswijze heet subjectiviteit.
Zoek deze foto:
Een foto is maar een momentopname. Ook iemand die altijd vrolijk kijkt, kijkt wel eens boos. Maak je net op dat moment een foto, dan ziet de kijker een agressief persoon. Fotografen hebben eindeloos veel manieren om te bepalen hoe jij de situatie die op de foto staat beoordeelt. En voordat jij de foto ziet, heeft er meestal een beeldredacteur van een krant of een website een keuze gemaakt uit een heleboel foto’s. ►Wat vindt jij van de man op de foto? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ►Wat voor verhouding denk je dat de man en de aap hebben? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ►Hoe bepaalt het moment waarop de fotograaf afdrukte jouw oordeel over de man op de foto? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ..................................................................
8
7
► Opdracht 8: VORM
Een foto van je eigen gezicht maak je van je beste kant, met een pluk haar over die ene puist. Persfotografen zijn ook altijd bezig met het kiezen van de beste hoek, het perspectief. Een persfotograaf mag niks in scene zetten. Maar hij kan wel kiezen of hij een close-up maakt of juist een totaalplaatje. Of hij zwart-wit fotografeert of in kleur. Of hij van onderaf fotografeert of van boven. Al deze beslissingen bepalen hoe de gebeurtenis op de foto komt te staan. De fotograaf beslist dus hoe jij kijkt naar de gebeurtenis die hij heeft vastgelegd. ►Deze foto’s zijn gemaakt van boven. Ze laten de wereld op een bijzondere manier zien. Vindt jij het mooie foto’s? Waarom wel of niet? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ..................................................................
►Lees het bijschrift. Nu je dit gelezen hebt en je kijkt nog een keer, wat doet het perspectief van de foto nu met je? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ►Als de fotograaf deze situaties vanaf de grond had gefotografeerd, zouden ze dan net zo interessant zijn? Waarom wel/niet? .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ..................................................................
► Verdiepingsvraag Zoek deze foto:
►Wat denk je dat zich buiten het kader afspeelt? Gebeurt er iets buiten? Of staat er iemand naast de tafel? ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................ ►Waarom denk je dat de fotograaf alleen de tafel en het gordijn op de foto heeft gezet? ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................ Als je nog tijd over hebt, dwaal dan nog over de tentoonstelling en kies jouw World Press Photo of the Year en leg uit waarom die foto volgens jou de beste is!
Dank je wel, en hopelijk tot volgend jaar! World Press Photo Jacob Obrechtstraat 26 1071 KM Amsterdam The Netherlands Telephone: +31 (0)20 676 60 96 Fax: +31 (0)20 676 44 71
[email protected] www.worldpressphoto.org Foto’s: >Tyler Hicks VS, The New York Times > Lu Guang China, voor Greenpeace International >Bulent Kilic Turkije, Agence France-Presse >Ronghui Chen China, City Express >Paolo Marchetti Italië > Mads Nissen Denemarken, Scanpix/Panos Pictures > Pete Muller VS, Prime voor National Geographic / The Washington Post >Glenna Gordon VS, voor The Wall Street Journal Time > Fulvio Bugani Italië >Yongzhi Chu China >Tomas van Houtryve België, VII for Harper’s Magazine >Sergei Ilnitssky Rusland, European Pressphoto Agency Colofon © 2015 World Press Photo Wijzigingen voorbehouden.
De fotograaf bepaalt ook de kaders. Wat staat er wel op de foto en wat niet? Bekijk de foto.
Samenstelling en tekst: Liedewij Loorbach Ontwerp: Karen Drost Projectmanagement: Reem Saouma Advies: Reem Saouma en Jurre Janssen Mede tot stand gekomen met steun van:
8
