TWEEDE JAARGANG m 21 ^El
tortfc^,.]
PRIJS 10 CENT
^^JTAI^ÏÏ
MARECHAL N
WÊSk^ PANORAMA HET BESTE EN MOOISTE QEILLUSTR. WEEKBLAD
Geheel uitgevoerd in Koperdiepdruk. Bevat wak«U|ks Mn groeten rijkdom prachtige afbeeldingen van actualiteiten en andere onderwerpen uit Binnen- en Buitenland; bovendien boeiende lectuur. AbemaiMatea worden aangenomen door den Boekhandel, d« Agenten, Postkantoren, Brievengaarders of rechtstreeks door de Uitgever«. ABONNEERT U NOG HEDEN VOORtf.90 P. KWARTAAL
GEÏLLUSTREERD WEEKBLAD
A. W. SIJTHOFF'S UITGEVERS-MIJ., LEIDEN.
^KOSMOS SIGAREN '
A. W. SIJTHOFPs UITG.-MW.. te LEIDEN.
VÄN DER PUTT EN DE VLAM EINDHOVEN.
„MI RECREO GEURIGE HAVANA SIGAAR
Gebrs. v. d GRINTm,s,CARENFABRVKErE^NBE4RGE,JMN:-BR) „MINOS"
JIONACO"
„ORAL"
Vraagt onze PORTWUNEN. ViNHO TINTO. VINHO BLANCO. BISSCHOPWIDN. PALESTINA-WPN en MORELLEN op WUN.
• MEIWUN merk .HYGIEA" Een geurige wijn, ook voor samensleUmg van Bowls Heertijk yerfnsschende drank. NV. I» aa Eaeart „EDDTO" RaaaBaraaracM 27. Tel. C SfrL = . AMSTERDAM. =
HOOFDKANTOOR
WON-IMPORT Mii. A. HOOGENDDK. VLAARDINGEN. naaien, de Bodesa's „OPORTC gevestigd: DEN HAAG. ROTTERDAM. AMSTERDAM. Hoogstraat 38. Plan C Damrak 92.
.••UI«». — •^TV«.
Schura
IMraiFlIELIfflEr 3ansveld 13. Telef. 28. Utrecht
'Schuurpoeder:
Afd. HOUTBEWERKING.
Fabriek van: Draalbart Uahaiian. Tuinhulitn. Tuinmeubelen. Levering door het geheele land. Vraagt prils.
NALTO
VERSTERKEND EN VOEDZAAM
,_ GÖONKÖWNH
Milfi'^
GLIM* •..; ROTTERDAM. V Veer rftU^t vetHf p»st«crs cafciKi
P.J.Ot VISSER V5V1 BIOEME*
Magazijn van Foto-Artikelen „DE AMATEUR" - Amsterdam P. C Hooftstraat 60. TeL Zuid 399.
28
^«rK|V—
^c-nwogk tfofe w«£ «»m pwavenl VOOR lEDE'" ■IDdlIftT »'«« BW« REZOSOBEID ..:i,;; .1. -. MBIT,' VnliHUI . - aiit vi,t vausil 1 'Hizatir.,.--,!;..:! Uivid UHLIW
Wcrksaamheden voor Amateurs accuraat en MHlik
• SPECIALE
VERGROOT1NGSINRICHTING -
JE-^ADRES
N.B. In-en verkoop van 2e hands-toestcllen. Inruilen.
Schoonheidsmiddelen
V^OOR
MATIDOim
Adverteert ia de „Film-wereld".
Produits de Beauté
LINDA
Uitgebreide catalogus met raadgevingen en beschrijving der toepassing gratis en franco. Hoofdvertegenwoordiger: Academie Sdentiflque de Beauté, Laan van Meerdervoort 71 Den Haag. Tel. 6294.
■
Ook verkrijgbaar: In Holland door bemiddeling van alle eerste klas Parfumerie- en Kapperszaken. In Indië: Mij. üe Gendt, Batavia; Helmig & Co., Soerabaja; Mij. Tokra, Padang.
„THEOPHILE". Utrechtschestr. 118, Amsterdam BESTE HAARKLEUR- EN HAARGROEIMIDDEL.
HET adres voer Teeneekostuffles
Afgehaald f2.— per flacon. Franco toezending f 2.15 per postwissel of f2.25 aan postzegels als ook tegen f2.25 rembours.
AA
G
A
B A
^l>erf TaMeiieit ie^enHoesf# HeesddMid, Keélpifti zijn weder overal verkrijgbaar
Ajuierdam. Granburowal SS
VAN RDM's VMOSTERD VtKKRIJCBAAR BU OEN VERTECEHWOOHDICER : ". «ILE VOQHNaMt PLAATSCH
NEDERL. ROTOGRAVURE-MAATSCHAPPIJ. LEIDEN
NM GABA-bAZEL (F/UAAL HILVERSUM)****
PEARL WHITE
DE FILM-WERELD DE FILM-WERELD aj"
HIIIH
"iiillii'
illllll
III,,
'mini
llllllll:
"iiiiliii' 'iiiini '"ilipi" "IIHII"
iisj
!lll!lllll.,'..llll!lllll>,.,.l^i
In een onzer vorige nummers — nummer 17 — namen we uit ,,Le Film" eenige aardige bijzonderheden over aangaande Pear! White, een der meest geliefde Amerikaansche filmsterren, die verbonden is aan de filmfabrieken van Pathé te New Yersey. voor welke firma ze reeds in 1914 optrad. We waren toen niet in de gelegenheid eenige goedgeslaagde foto's hier aan toe te voegen, doch door de bereidwilligheid van de firma Pathé Frères kunnen we thans voldoen aan het verlangen, dat we toen reeds koesterden. We raden onzen lezers, die zich niet meer herinneren wat ,,Le Film'' over Pearl White schreef, het hiervoor genoemde nummer van ons blad nog eens op te slaan. We kunnen er nu nog aan toevoegen, dat binnenkort ook het Nederiandsch bioscoop-minnend publiek meermalen in de gelegenheid zal zijn deze ster te bewonderen, wijl de firma Pathé Frères, verlost van de verkeersbelemmeringen tijdens den oorlog, de films, waarin zij optreedt in Nederland in omloop zal brengen.
tend en door op dit gebied deskundigen en bevoegden samengestelde gegevens. Het is geenszins uitgesloten, dat binnen afzienbaren tijd de verhouding juist omgekeerd zal blijken te zijn. Voorshands kunnen wij daar echter weinig aan veranderen. Wij wilden nu opwekken tot meerder gebruik voor de filmkunst van de groote, onverwelkbare meesterwerken uit vervlogen tijdperken. Allereerst m^er als proef: mochten de verkregen resultaten blijk geven, dat dergelijk werk de krachten der filmkunst werkelijk te boven gaat,'dan dienen we dit ruiterlijk te erkennen: de proeven zouden dan weliswaar reeds buitengemeen interessant zijn, de energieke poging alleszins te waardeeretv doch een min of meer langdurig uitstel misschien gewenscht zijn, van waar evenwel geen afstel behoeft te komen. In de tooneelgeschiedenis even als de literatuur hebben we een Renaissance, een terugblik naar de kunst uit vroeger tijden kunnen waar. nemen, ook in de filmkunst zou zooiets niet
/Panteekenlngen van een BioscooOmaniafe TUassiebe werben op hel Tilmdoeb. De filmkunst heeft reeds veel stof geput uit nationale en vreemde literatuur, zoowel uit het heden als uit datgene wat tot het grijze verleden behoort en door de huidige generatie als een heiligdom bewaard wordt. Toch oefent de moderne literatuur de grootste aantrekkingskracht op scenario-ontwerpers en regisseurs uit, in tegenstelling met het zuiver klassieke werk: Shakespeare. Goethe, Schiller, Molière enz. enz. (men ziet wij nemen ook zelfs wanneer van het verleden sprake is een nauwgezette neutraliteit stipt in acht). Een enkele van grooten moed, initiatief en zelfvertrouwen getuigende uitzondering zij hier vermeld. Goethe's „Faust" zal op het doek gebracht worden, terwijl wij in een „In memoriam Ermete Novelli" reeds ter loops spraken van de verfilming van „The merchant of Venice." Waar men dit een tiental jaren geleden reeds aandurfde, waarom, in beter materieele en artistieke condities zou men niet eens op dezen weg voort gaan. Speciaal William Shakespeare's werk zou zich uitmuntend voor verfilming leenen. Immers deze groote kenner der menschelijke ziel in al zijn fijne nuanceering, ontelbare variaties en schakeeringen heeft een zeldzame, wat wij heden ten dage zouden noemen, tooneelflair. Zoo iets wordt je aangeboren, je hebt het of je hebt het niet. Te leeren is dat niet. Tooneelflair \so6k in de filmkunst een gebiedende eisch. De' techniek moet er wel te verstaan niet handen dik opliggen, zoodat de eerste de beste in het geheel niet kritisch aangelegde toeschouwer het onmiddellijk kan aanvoelen, zooiets spreekt immers van zelf. Maar een goede techniek is ook bij de voorbereiding van een film geenszins te versmaden en speciaal bij would-be scenario-schrijvers ver te zoeken. Hoe dit komt is betrekkelijk gemakkelijk te verklaren : immers deze lieden hebben soms of in het geheel geen kennis van het wezen van het tooneel of een zeer oppervlakkige. Daarom zou het voor de filmkunst werkelijk een zegen zijn indien eindelijk ook tooneelschrijvers van naam zich wilden verwaardigen oorspronkelijke scenario's te schrijven, niet in haast, in een verloren oogenblikje als maakwerk, doch 'een ernstig, grondig voorbereid en uitgewerkt geesteskind aan de betrokken onderneming afstonden. Alhoewel de teekenen er merkbaar op wijzen, dat wij deze richting uitgaan, zijn we ondertusschen toch nog niet zoover. Zoodoende blijkt het per slot van rekening nog beter zich van een handig, technisch knap voor de film pasklaar gemaakt tooneelspel of roman te bedienen, dan een door onbevoegde hand gefatsoeneerd oorspronkelijk scenario, waar maar al te veel blijk gegeven wordt van onkunde en totale onbekendheid met het wezen der tooneelkunst en zelfs der zusterkunst van de bewegende platen. Dit zal er waarschijnlijk toe bijdragen een verklaring te geven van het feit, dat men percentsgewijze in de internationale filmliteratuur, globaal ruw geschat, wel 75% omgewerkte scenario's zal aantreffen, tegenover een "betrekkelijke minderheid van oorspronkelijke gegevens, werkelijk uitslui-
Op verzoek van verschillende geëmployeerDe Haarlemsche bioscoop-commissie verzoekt aan den raad, aan kinderen beneden de den, aldus de „Maasbode", werkzaam in het 16 jaar den toegang tot bioscopen te weige- kunst- en amusementsbedrijf, heeft het Bureau ren, en over te gaan tot de oprichting van een voor de R. K. Vakorganisatie zich bereid verbioscoop-theater, waarin uitsluitend school- klaard pogingen aan te wenden om te komen t6t het stichten van een R. K. Bond van Geëmfilms vertoond zullen worden. ployeerden in het Kunst- en Amusementsbedrijf. Het voornemen bestaat om zoo spoedig mogelijk tot het stichten van den Bond Een combinatie te 's-Gravenhage heeft over te gaan, zoodat de medewerking van beaangekocht een complex van vier huizen aan langstellenden en belanghebbenden wordt het Spui, beginnende met koffiehuis naast gevraagd, opdat in verschillende plaatsen vermagazijn „Nederland". De bedoeling is om gaderingen kunnen worden belegd en tot het op dit terrein een schouwburg-bioscoopthea- stichten van afdeelingen kan worden overter te bouwen, ingericht naar de nieuwste gegaan. • «* eischen. De Staatscourant bevatte de statuten van oprichting der N. V. Mercurius-film MaatHet bouwen van een bioscoop- en variété- schappij met een maatschappelijk kapitaal theater met vijf M/inkelhuizen aan den Nieu- van / 25.000. Directeuren zullen zijn de beeren wen Binnenweg te Rotterdam is gegund voor B. A. Mullens, filmfabrikant te Amsterdam, en J. Olman te 's-Gravenhage, terwijl eerst/ 257.000. genoemde als administratief directeur zal optreden. Zij heeft ten doel de vervaardiging van reclame-objecten, en bet exploiteeren dier objecten, v.n.I. door middel van de bioscoop, en al hetgeen met het doel in onmiddellijk verband staat. • De Staatscourant bevatte de statuten van oprichting der Maatschappij Vereenigde Bioscopen te Amsterdam, Het kapitaal is / 25.000. Het doel der maatschappij is de exploitatie van bioscopen en bioscooptheaters in den meest uitgebreiden zin, en hetgeen aan de bereiking van dat doel bevorderlijk kan zijn. « •« Het Engelsche departement van landbouw zal binnenkort over het geheele land een film doen vertoonen die een beeld geeft van de schade door ratten aangericht. Men raamt de jaarlijksche schade door de rättenplaag aangericht, op 40 millioen pond. Verschillende plaatselijke en gewestelijke autoriteiten hebben reeds maatregelen genomen. Zoo heeft de graafschapsraad van Surrey besloten drie rattenvangers aan te stellen op een salaris van drie pond per week.
V
* •••
Hedda Vernon is van haar herstellings-vacantie, _die zij in Zwitserland heeft doorgebracht, weer in Duitschland teruggekeerd. De in het vorig seizoen afgebroken opnamen yanGaleotto hebben daardoor weer een aanvang kunnen nemen. • * De May-Film-Gesellschaft heeft den tooneelspeler Charles Willy Kayser geëngageerd om met Mia May hoofdrollen te vervullen in de eerstvolgende films. « * Naar gemeld wordt zijn Mary Pickford, Douglas Fairbanks, Charlie Chaplin en D. W. Griffith van plan in de geallieerde en neutrale landen van Europa een reeks van bioscooptheaters te bouwen, waarin slechte films vertoond zullen worden, waaraan zij hebben medegewerkt. In Londen zal het eerste verschijnen. In „De Roode Handschoen" gebruikt Marie Walcamp een revolver, die regelrecht van het slagveld afkomstig is: Jacques Jaccard raapte hem op in den slag aan de Marne en schonk hem, „Het Geluksland". toen hij weer in het filmbedrijf teruggekeerd TAarc filliot in de kolonie eerhart. was aan Marie, die hem in den eerstvolgenden De gemeenteraad, van Middelburg heeft film gebruikte. tot een ongerijmdheid behoeven te behooren. In elk geval zou zooiets, een dergelijke hoog- met-9 tegen 3 stemmen het voorstel van B. en staande proefneming de filmkunst bij velen, W. tot heffing van 15 pet. belasting op opendie heden tegenover hare prestaties ietwat bare vermakelijkheden, aangenomen. sceptisch onverschillig staan een goeden indruk * maken. Door het vervaardigen van scenario's In „La cinématographie fran^aise" schrijft van klassieke drama's blijft de cinema irt Te Valkenswaard is onder groote belangzekeren zin beneden het tooneel, met dien stelling van het publiek' het mooi ingericht P. S. een artikeltje over de uitbeelding van verstande dat het gesproken woord, het god- bioscooptheater van den Heer H. Lemmens »muziek op het witte doek, waarvan hij reeds dikwijls gedroomd had en wat hij nu in „Gaudelijke rythtne, de welsprekende dichterlijke & Lieshout geopend. 'mont^Palace" in Parijs eenigermate gezien verzen uit den aard der zaak moeten ontbreheeft. Wat hij zou willen is op de volgende ken. Evenwel zou men, zij het ook noodgedwonHet bioscooptheater „Het Hof van Holland" wijze te werk gaan. Het orkest speelt b. v. gen ook schematisch en onvolkomen de groote meesterwerken der wereldliteratuur onder een te Breda heeft een gedaanteverwisseling onder- „Le printemps chante", een melodie, die op talrijker publiek kunnen brengen, die daar gaan. Thans is de groote zaal ingericht voor het oogenblik zeer en vogue is in Frankrijk en tot op heden gansch van verstoken bleven. bioscoop. Deze is geheel gemoderniseerd en terwijl het publiek <\e melodie in de ooren klinkt Misschien dat dan ook onze eigen groote dich- heeft dit voordeel dat zij veel meer menschen ontvouwt zich op hef witte doek een allerter Vondel bijvoorbeeld eens een bescheiden kan bevatten, dan vroeger de kleine zaal. Ook bekoorlijkst lente-beeld : vogels, bloemen, bijen, plaatsje op het filmdoek zouden kunnen be- wat meubilair betreft, is een groote verande- alles wat in de lente bloeit en groeit trekt op machtigen, meer als curiositeit, daar het mij ring tot stand gebracht. Gezellige stoelen en den film voorbij, aldus een harmonisch geheel ontwikkelend om oog en oor te streelen. Zoo voorkomt, dat de proef hiermede teleurstel- fauteuils zijn thans geplaatst op alle rangen. zijn er natuurlijk duizenden liederen, die op ling moet baren. artistieke wijze uit te beelden zijn. Het spreekt Te Breda zal nog een nieuw groot eerste vanzelf, dat de leider van het orkest een beklasbioscoop- en variété theater verrijzen. kwaam dirigent moet zijn, de leden voor hun De heer H. W. Lutzke, de gewezen eigenaar taak berekende musici, terwijl de operateur Te Amsterdam is opgericht een Bioscoop- van het „Groot Luxor-theater", heeft voor dat zijn apparaat met zorg moet bedienen. Inderdaad, een mooi arbeidsveld voor artiscommissie voor R. K. bijzondere Scholen, ten doel een groot pand aangekocht, waar het doel hebbende het aanschouwelijk ondeiwijs theater zal gevestigd worden. Het theater zal tiek aangelegde regisseurs I De eerste schrede door middel van een schoolbioscoop te bevor- tevens gelegenheid bieden voor tooneel-.ope- op dit pad is gezet, wie weet, welk een hoogstaande films uit dit idee geboren worden. rettes- en reservevoorstellingen. deren.
-TAualek uitgebeeld op het WeJDoek '
Bïoscoopnieuvs
DE FILMWERELD DE FILMWERELD
"Koningshuis1
,0e val van een
1. Oe prinses vindt hef hard haar paleis Ie moeten verlaten. 2. Oe prinses in haar gelukkige jaren. 5. „Ie doet me vergeten, dat Ih van koninhlijken bloede ben'!. 4. Oe prinses en haar beschermer, 5. Oe toestand wordt de prinses te machtig. 6. 6en prettig uurtje voor de prinses. 7. „Zonder jou kan ik niet langer leven". 8. Het oproer is doorgedrongen tot 's fconings sterfkamer. 9. Oe prinses In éen pensionaat in Amerika.
Bovengenoemd drama in vijf acten (H. A.P. Film Comp., den Haag) is vervaardigd in de Players-Laskey-fabrieken in Amerika en geeft Carlyle Black well en Ina Claire gelegenheid hunne talenten in de hoofdrollen te toonen. ,,De val van een Koningshuis" voert de kroonprinses van een kleine onafhankelijke staat „Osia" aan de grenzen van Duitschland en . Zwitserland ten tooneele, die naar Amerika gezonden is, om te ondervinden wat het betee-
kent vrij te zijn en geen koningskroon te Doch de kroon wordt voor haar valer zwaar en zij moet terugkeeren om de re{|e van het kleine landje te aanvaarden. Reeds direct bij het aanvaarden vai taak. bemerkt de Prinses hoe moeilijk en weldra breekt dan ook in Osia een refluti uit. Het gepeupel eischt brood en kan nil verdragen d4t er in het koningshuis feestprordt
DE FILMWERELD DE FILM-WERELD
È
1^^^03 ,*m
^^^K
^l^V^I
mij zoo voor, dat de geestige Fransche natie, de door volksaard en aangeboren karakter en natuureigenschappen aangewezen persoonlijk(Vervolg) heden en kunstenaars zou kunnen voortbrenAls een van de meest geslaagde parodieën, gen, welke deze interessante parodie-kunst geleverd op de bekende mytologische legende ook verdienstelijk op het witte doek zouden mag wel Meilhac en Halévy's geestig libretto, kunnen scheppen. Parodie gepaard aan fantasie, met de muziek van Offenbach „Die schone zullen ongetwijfeld nog eens een dankbaar Helena" gelden. Hier speelt uitbundige fan- onderwerp vormen voor toekomstige scenario' M, v W, tasie de hoofdrol, en brengt in niet geringe ontwerpers. mate het groote, welverdiende succes tot stand. Doch op het plankentooneel blijft de fantasie, ten minste in het uiterlijke, noodgedwongen tengevolge van technische eischen binnen betrekkelijk enge grenzen beperkt. Bij den film behoeft dit evenwel, gerekend de onbegrensde 13 STEEDS VERKRIJGBAAR IN DE hulpmiddelen, welke heden ten dage de rolVOLGENDE THEATERS: platenkunst ten dienste staat, niet tot beperking Alkmaar Alkmaarsch Bioscooptheater te leiden. Integendeel, zoowel schrijver als Amtterdam.... Apollo Theater regisseur kunnen hun fantastische denkbeelden . „ .... Kosmorama (tijdelijk gevrij en onbeperkt uitvieren. Op het oogenblik sloten) deze kwestie nader te beschouwen, zou ons. Cinema Central de beperkte plaatsruimte in aanmerking geno- Apeldoorn „ Minerva Theater men, wat te ver voeren. Wij willen dan voor Arnhem Cinema Palace ditmaal volstaan met ten slotte nog enkele , Luxor Theater voorbeelden, ter illustratie op te sommen. we4ke er op wijzen, dat de filmparodie, ofschoon Bergen op Zoom Luxor Theater Cinema Pathé schromend, zwak en vaak minder gelukkig als Breda „ Paleis Bioscoop homogeen geheel uitgebeeld, haar intrede op Astoria Theater de wereldfilmmarkt maakt. Zoo is ook hier Dordrecht Enschedé Alhambra bioscoop te lande bijvoorbeeld een filmparodie op de „ Cinema Palace bekende succesfilms „De Golem" gegaan, Gouda Gouda Vooruit onder den veel zeggenden titel van ,,De Golem 'l Gravenhage .. Empire Bioscope op reis." Het eigenaardige van deze vertoo„ .. Olympia Theater ning nu was, dat in beide films dezelfde acteur, „ -.. Passage Bioscoop de beroemde tooneel- en filmster Paul Wegener, „ .. Thalia Theater de hoofdrol vertolkte. Gewis een origineele '„ . . Tip-Top Bioscoop regievondst reeds. Nu kan de film ,.De Golem Haarlem Cinema Palace op reis" nog niet als het ideaal der filmparodie „ De Kroon Helder Witte Bioscoop * Hertogenbosch Chicago Bioscoop Hoorn Hoornsch Bioscooptheater „ Royal Bioscoop Heerlen Flora Bioscoop Leeuwarden .,. Bioscoop Friso Lelden Luxor Theater Nijmegen Chicago Theater „ Olympia Theater Roosendaal .... Cinema Palace Rotterdam Americain Bioscoop „ Kosmorama Bioscoop „ Luxor. Theater. . _.. „ Princes Theater Slttard Cinema Palace Utrecht Flora Bioscoop „ Rembrandt Bioscoop „ Scala Bioscoop Vllsslngen Alhambra Bioscoop
^^CK-
lamKiiiifc^
m^.
mm
gevierd, terwijl he: vclk aan allerlei zaken gebrek heeft. ,,Weg met den Koning", klinkt plotseling een kreet en het einde van het koningshuis is nabij. Nog tracht een rijke Amerikaan, die de Prinses heeft leeren kennen, het koningshuis voor ondergang te behoeden, doch te laat, men dient te wijken voor overmacht en met het koningshuis gaat het arme kleine land ten onder.
Een Bioscooppraatje In het Hbld. lezen we van den Romeinsehen briefschrijver een onderhoudend „bioscoop-praaije", waaruit we het volgende overnemen ; ,,'t Is in Italië binnen tien jaar tijds een industrie geworden van belang, en voor de stad Rome de eenige van beteekenis. Maar dan ook van groole beteekenis I Rondom de stad verrijzen de glazen paleizen der filmondernemingen bij halve dozijnen als even zoovee! reusachtige orangeries. Langs de oude Romeinsche heerbanen, die van de Urbs uitgaan, en die nóg hun antieke namen dragen, ziet men de grauw-verweerde grafmonumenten uit de verre, verre Oudheid, doch niet meer in de indrukwekkende verlatenheid van het Latijnsche landschap; daar glanzen in de zon de glazen daken en wanden van den minder massieven en meer sensationeelen modernen tijd. Ontwijden ze ? Ach. men weet het niet meer. Paralel met de boogreeksen der Romeinsche aquaducten, die eeuwen trotseerden, loopt door Me Campagna over zwart ijzeren paalwerk de veelvoudige draadleiding, welke aan Rome de electrische kracht toevoert. Die komt uit de bergen ; . . . vandaar komen ook de aquaducten. In de golvende vlakte verrijzen hier de hemelhooge antennen der draadlooze telegrafie, en ginds de enorme loods van een ■uchtschip . . . Ontwijden :.e ? Waarom stemmen ze ons eigenlijk weemoedig? Hééft het heden dan zijn rechten nie:? En waren gindsche resten der Oudheid niet eens even fonkelnieuw als thans deze blanke filmpaleizen, de broeikassen waarin ome beschaving gekweekt wordt ? . . . Maar dit ons triomfante heden, van sensatie en van neurasthenie, tooit zich niettemin gaarne met de glorieuze staatsie der Oudheid. Rome — de Eeuwige Stad ! — zal altijd Rome zijn, en ook in dit heden van triibeelden verloochent zij zich zelve niet. Zie hoe de ondernemingen heeten: Caesarfilm, Tiber-film. ..en elk der Zeven Heuvelen heeft zoowaar zijn eigen établissement. Ze worden hun „kopjes" wel eens ontrouw, , aar niet hun naam; Zoo heeft de Ceüofilm onlangs het groote directiegebouv/ der Stads-Diergaarde betrokken, die gedurende Jen oorlog haar bedrijfskosten dermate zag stijgen, dat hét bestuur besloot zelf maar in het reptielsnhuis te kruipen en de eigen lokalen voordeellg te verhuren. Naast het iirectie-gebouw verrees dan weldra het glazen
„Wet ©eluhsland". 1, In de bolonie eerhart. 2. yvonne Oeloney. 3, ßord Vamr en TAarc Slliot aijn dihbe vrienden geworden 4. Op reis naar „het geluhsland", 5. Tiet faillissement van TAarc Slliot, gevaarte, dat voor cinematografische opnamen nu eenmaal onmisbaar is. In Italië gaan niet de kinderen naar de bioscoop, maar de groote menschen. Kinderen worden meegenomen, doch het spectaculum is voor.de lichamelijk volwassenen. Ik bezoek vaak de bioscoop en beken met schaamroode (? ?? Red. F, W.) kaken, dat ik mij er meestal amuseer. Stil te zitten in die van zonderling gebeuren doorzeefde, donkere ruimte „prikkelt" mij niet; — dat doen hoogstens zekere in dit zuiden meer dan elders frequente en irritante insectekens ... Ik rust. .. Er zijn zekere goede en bepaald mooie films en die ziet men met genoegen. De «lechte en dwaze producten der glaspaleizen zie ik eveneens met genoegen, want het is belangwekkend om waar te nemen tot welken graad van zotheid en smakeloosheid het schouwspel kan worden opgevoerd zonder dat het huidig publiek zich gekrenkt voelt en daartegen in verzet komt. Apollo zij dank : er worden te Rome nog af en toe films uitgefloten 1 . . Het is een groote vergissing, dat de bioscoop bezig zou zijn het gesproken drama te „verdringen". Heeft de safety-razor soms de kapperswinkels overbodig gemaakt ? — Er kan hoogstens sprake zijn van zekere concurrentie, en alsereenig „gevaar" bestaat, dan is dit daarin gelegen, dat de cinema op den schouwburg schadelijken invloed kan uitoefenen, in zoover deze laatste van sensatie hoofdzaak zou gaan maken. Een invloed ten goede is echter evenzeer denkbaar; de sensatie zou door de bioscoop goeddeels worden „opgeslurpt" ; van den schouwburg zou het publiek die niet meer verwachten, doch weten daar alleen de hoogere emotie te vinden. De cinema zou aldus het tooneel veredelen. Het'waarlijk schoone is onvergankelijk. Dit weten w«'hier te Rome .". Hoe heeft de bioscoop 'zich ontwiKkeld ? In Italië is het aldus gegaan. Daar waren eerst de haastig gespeelde liefdesdramaatjes
of komedietjes. Fransch of naar Fransch model, afgedraaid in kleine bedompte zaaltjes. In een paar kwartier was de voorstelling afgeloopen, en 't entree bedroeg strijk en zet een „nikkeltje" oftewel vier sous. Een nummertje „naar de natuur" voltooide altijd het ■programma. Toen kwamen, als een revelatie. de Deehsche films; langzaam bewegende figuren, wien de smart traag en diep-aandoenlijk over 't gelaat schoof, of wien de vreugde hel uit de oogen straalde. Frankrijk had de filmrollen alleen tot duizenden meters weten 'je verlengen, (Vriend Shackleton heeft ervan geprofiteerd op zijn Zuid-Pool-expeditie). Kopenhagen maakte van die verlenging gebruik door ook het tempo van de bioscoop te wijzigen. Asta Nielsen was de heldin van den dag. Bij deze films werd voor 't eerst het begeleidend pianogejengel door een strijkje of klein orkest vervangen... De Deensche drama's met hun welberekende, rustiger bewegen- bleken méér spannend dan het gejacht waarop men tot dusver was vergast; de Franschen namen de speelwijze over. Deze tweede Jteriode van de Fransche film wordt gekenmerkt door een gratie van rhythme gepaard met toenemende elegance van het milieu, v£äaraan de Scandinaviërs nooit zooveel aairoacht hadden geschonken. Goede krachten ^beginnen er nu in de films op te treden e% ook de Italiaansche acteurs, de actrices vooral, komen bij dit spel in hun element. De eerste „sterren" doen van zich spreken . . . Tot deze periode, die in Italië van 1913, ongeveer, tot 1917 zufti heeft bestendigd, behooren de namen van Lyda Borelli en Francesca Bertini. De laatste doet nog van zich spreken. Eenmaal zelfs heeft Eleonora Duse zich laten vinden om voor de lens een hoofdrol te vervullen. Dat was in den gedramatiseerden roman van Grazia Deledda : „Genere" (Asch). Dit is de laatste maal geweest, dat de
teroemde tooneelspeelster zich aan het publiek vertoonde. In deze periode werden de films „naar de natuur" vervangen door opnemingen aan de gruwelijkste aller werkelijkheden ontleend : den oorlog . . . juist echter ook gedurende den oorlog beginnen de Amérikaansche Ulms opgang te naaken, de geweldige serie-films 'van onwaarschijnlijke verwikkeling, nog onwaarschijnlijker situaties, verbluffend door vindingrijkheid, door onverwachte overgangen — en met de meest banale ontknooping. De gemoederen der Yankeeheldinnen zijn besnaard met staaldraadkabels. Van die der helden durf ik niet gewagen. Een artist als D'Annunzio ziet op dit gebied aanstonds zijn kans schoon en „dicht" zijn „Cabiria", Italiaansche éclat-films als „Quo Vadis" en „de Laatsche dagen van Pompeji" trachten almee tot dit genre te behooren. Het non-plusultra op al dit uitzinnige creëerden de Ameri kanen zelf met hun „Intolerance" . , , Nu zijn te Rome prima-donna's als Leda Gys. Maria Jacobini en Hesperia in trek. Ik ben benieuwd of de dames ook in Amsterdam bekend en gevierd zijn. Bij 't echt Amérikaansche spul vergeleken is hun optreden nog heilig. Men zegt hier: „de Italiaansche film kan méér succes hebben, als ze meer waagde". -— Lieve help 1 Ze waagde de Bevrijding van Jeruzalem op een grasveldje schuin achter ons huis! (Volgens Tasso, niet volgens Allenby.) Doch de zaak is, dat de Italianen van natuur aan 't „decorum" hechten, — 't strekt hun tot eer — en dat ze heel wat minder „screwed" zijn dan de Amerikanen, — "t strekt hun óók tot eer. Zoo zullen dus, tenzij het publiek beu wordt van zinlooze sensatie en zijn smaak zich een paar streken ten goede keert, de Italiaansche sterren ietwat gaan verbleeken. Maar toch zal in Europa de Italiaansche cinema-industrie, die reeds de Fransche overvleugelde, vooreerst de voornaamste blijven. In de periode tusschen 1913 -en 1917 was het succes der Italiaansche ondernemingen gewoonweg verbijsterend: bijna twee derden der wereldproductie was een poos lang Italiaansch. (Deze productie verminderde, sedert niet. doch de Amérikaansche nam de overhand). In het glorietijdperk ontving de worstelaar, die in ..Quo Vadis" voor Ursus speelde, 35.000 lire vqor die eene rol en nog eens 150.000 lire. toen hij zich verbond gedurende een jaar niet ,voor een andere lens op te treden dan voor die der betrokken firma. De eigenaar van den aap „Consul", die met het gedresseerde dier eerst in variététheaters een schamele kostwinning vond, maakte eerlang het eene tonnetje rond na het andere . . . Maar bij die vlucht der film-industrie was eigenlijk de smaak reeds bedorven. Met den Scandinavischen invloed -was men een oogenblik op den goeden weg geweest. En al was mej, Nielsen niet vrij van perversiteit, met Susanne Grandais (zoolang zij voor Gaumont speelde) was het bioscoop-drama bepaald gezond, Max Linder („m'ai tu J/M?") kón geestig zijn. Nu is de film door Amérikaansche en pseudo-Amerikaansche exploitatie in hypersensationeele uitersten vervallen. De ondernemers ontzien zich niet ter wille van 't gewin, de menigte aan een „milieu" te wennen, waarin
„Tiet Qeluksland" öoven: gord Vaux en T^arc 6iIiot behennen elhaar allebei yvonne te beminnen. Beneden; "Het gemaskerde bal aanboord, dat aoo treurig eindigt
^
misdaad, arglist en roekeloosheid, normaal zijn en „boeiend". Zal de film zich hierna ooit weer tot deugden kunnen schikken? De vraag rijst, in hoever de dagbladpers hiertoe kan bijdragen. .De Italiaansche couranten hebben sinds jaar en dag hun rubriek ..Cinema" ; maar deze bevat meest betaalde reclame. De Nederlandsche dagbladen echter, die geen betaalde „artikelen" kennen, kunnen vrije kritiek oefenen, ten profijte hunner lezers, en daar voor een groot deel van he publiek de bioscoop de plaats inneemt vanden schouwburg, het publiek voor slechte stukken althans waarschuwen.
Slegani
95 99
„Het Geluksland" (Nordisk Films Komp., Amsterdam) is een drama in vijf acten, waarin de bekende film-acteur Gunnar Tolnäs en Elisabeth Frederiksen de hoofdrollen vervullen. Lord George Vaux (Tolnäs) vond zijn geluksland in de diamantvelden van Kerhart. Een reporter ontmoet hem thans in een van de elegantste hotels der stad en weet hem te bewegen het volgende te vertellen. Geen liefde, slechts het verlangen naar geld deed hem het geluksland zoeken. Op een bal ontmoette hij Miss Montague, die hem ten gevolge van een kleine aardige comédie een cheque van 500 È ter hand stelde. Dit geld maakte het hem mogelijk reeds den volgenden dag naar ZuidAfrika te vertrekken, waar hij- de diamantvelden vond en de kolonie Kerhart stichtte. Dit interview maakte grooten indruk op Yvonne Deloney, de jonge mooie bruid van den bankier Marc Elliot, die juist door een failissement zijn geheele fortuin verloren had, " De zinsnede in het interview, dat er in Kerhart nog millioenen zijn te vinden bracht Mare Elliot opliet idee ook in het geluksland zijn fortuin te herstellen. Vijf maanden later zien wij hem in Kerhart, waar onder de meest dramatische omstandigheden zijn eerste ontmoeting met lord Vaux plaats vindt; en al spoedig ontwikkelt zich tusschen de twee mannen een hechte vriendschap, waardoor de toekomst van Marc Elliot verzekerd is. Zonder zijn bruid is zijn geluk echter niet volntaakt en als Lord Vaux ten gevolge van een sterfgeval naar Europa moet vertrekken, verzoekt hij hem bij zijn terugkomst zijn bruid te willlen meebrengen. Lord Vaux doefzooals zijn vriend hem gevraagd heeft en wordt op zijn terugreis niet alleen door miss Montague, maar ook door Yvonne Deloney de bruid van Marc Elliot, vergezeld. Door de aanwezigheid van miss Montague wordt al spoedig de jaloezie van Yvonne opgewekt —
want een hevige liefde voor lord Vaux, heeft zich van haar meester gemaakt. Hij zelf echter wordt door zijn vriendschap voor Marc Elliot in bedwang gehouden. Mr. Pimbox, „de veekoning", ook een passagier, arrangeert getroffen door Yvonne's neerslachtigheid, een balmasqué aan boord. Maar terwijl vroolijkheid en vreugde de leuze zijn is het schip in den dikken mist op een onderzeesche rots gestooten en dreigt te zinken. Koudbloedig regelt Lord Vaux het reddingswerk..Terwijl hij zich even verwijderd heeft, springt Yvonne uit de laatste reddingsboot die juist naar beneden zou gelaten worden, weer terug aan boord om niet zonder den geliefden man te vertrekMen, Alleen met George op het zinkende schip, den dood tegemoet ziende — vertelt zij Jfem van haar liefde, hoe zij — te jong nog —^iet Marc Elliot verloofd werd, zonder te kunnen weten wat liefde is — nu weet zij het «m is gelukkig. George, door gewetensbezwifen geplaagd, kan haar geluk echter niet ten »pile deelen. De volgende ochtend brengt redding. Een schippersvaartuig neemt lord Vau#-en Yvonne op. Miss Montague is onderwijl in Kemart aangekomen eii heeft Marc Elliot van het Ä«val in kennis gesteld. Angst om YvJpie's leven en twijfel aan haar trouw doen hem bitter lijden. Eindelijk arriveeren ook George en Yvonne in Kerhart en nog dienzelfden avond vertellen zij alles aan Marc Elliot. Deze begrijpt nu dat Yvonne hem nooit had bemind ; hij voelt, dat aan de twee menschen, dié elkaar lief hebben en die de dood heeft gespaard — het leven toebehoort.
gelden, niettegenstaande menig aardig tafereeltje, was er toch wel een ietsje te veel, grof. op uiterlijk effect berekende trucjes. De parodie, om zich zelf te respecteeren, behoorde dergelijke goedkoope middeltjes te versmaden. Van veel minder gehalte, was weer een Duitsche parodie op het witte doek van Shakespeare's ,,Romeo en Julia". De filmparodie kan een groote toekomst hebben, er moet echter nog heel wat gewijzigd worden, voordat men een kunstzinnig, geestig en fantasierijk geheel tot stand heeft weten te brengen. Het komt
iroNMUWiKtiO SCHAFFHAUSEN
K0N1NKL.
NRD. SIGARENFABRIEKEN
Eugene Coulmy & Baar AMSTERDAM - s-HERTOGEN BOSCH
tlit mijn schetsboekie
me
inn alom lui gewilde SCHOONHEI OS-MASSAGE
onder Medisch Toezicht. Htt meest volmaakte geneea-apparaat Zorgvuldige behandelingsmethode voor Overtollige Haren in het aangezicht. Alleen Leidschestraat 76 AMSTERDAM.
Teehening van SlUle
G'
Wo. 58. Geluhhlq niei door de blooscop bedorven
L HENSKENS. Prof. de l'Acadé rie de Paris. Malson Ie ordre. Teief. 9548 N,
TWEEDE JAARGANG Nü. 22 WtffiSt
PRIJS 10. CENT pEèfïïfïïl
B. GROOTENDÖRST & ZOON, Ateliers voor Decoratief Schilderwerk en Tooneelbouw.
Speciale decors voor filmopnamen. Projectiedoeken en lijsten.
:-:
x
Zwanenburgwal 40. - Amsterdam.
„MI RECREO GEURIGE HAVANA SIGAAR
A. W. SIJTHOFF'S UITGEVERS-MIJ., LEIDEN.
GEILLUSTREERD WEEKBLAD
i
:<
PUMMtVISSOi
T B GEIJKlN Gebrs. v. d. GRINTEN. 5,GArFAB^r TELEFOON 4 ^ E p^N ? .MINOS"
„MONACO"
-
..GBAL"
2»
DE GRACIEUSE IS HET BESTE EN MEEST PRACTISCHE DAMES EN MODETIJDSCHRIFT, DAT BOVENDIEN VAN ALLE AFBEELDINGEN SRATIS GEKNIPTE PATRONEN VERSCHAFT. ABONNEERT U NOG HEDEN BIJ UW BOEKHANDELAAR OF — DE UITGEVERS. —
NALTO
PIDS P£8 mimi SIECIIIS '1.75. A W. SIJTHOFPS UITG-Mij.. LEIDEN
VERSTERKEND EN VOEDZAAM
llfUUUIMUV
A
J
Dansveld 13, Telef. 28. Utrecht.
Afd. HOUTBEWERKING.
j^ GEZONDE DRANK
Fabriek van: Draaibare Lijhallen.
^fcmaogtiwfe ui«É CMW'proeven! VOOR IEDER DMAT v-r ""'o GEZü.VDnEID alto^: MI ..vorai liRITn alv.luut TITI van «al;^.! en ivning'iïuur, bereid flHLIU
• 'HHUI
,. ■-• ffta.
Tuinhuizen, Tulnmtubelen. Levering door het geheele land. Vraagt prils.'
«
Poetsdoeken gevefl- U een bezuiniging van 7 0% en ziJn Mj ons nog op dezelfde voorwaarden verkrijgbaar als voorheen.
Vraagt onze PORTWDNEN. VINHO TINTO. VINHO BLANCO. BISSCHOPWI3N, PALESTINA-WI3N en MOBELLEN op WDN.
MEIWUN merk „HYGIEA"
Eea geurige wijn. ook voor samenstelling van Bowls
VRAAGT ONS INLICHTINGEN.
HOOFDKANTOOR
EERSTE AMSTERDAMSCHE . POETSDOEKENTABRIEK ■ WCMMTIIMC
(Oaral)
AMSTERDAM
-
WDN-IMPORT Mij. A. H O O G E N D IJ K. VLAARDiNGEN. naaien, de Bodes« $ ..OPORTO" Bevestigd: DEN HAAG. ROTTERDAM. AMSTERDAM. Hoogstraat 38. Plan C Damrak 92
T«L Z 4366
' 1
Heerlijk v'eririsachende drank. NV. I» «a EiBon „EDÜTO ■ Reg«li.r.«rTCkl 27. Tel C. 964, = AMSTERDAM =
BS'-*'' ■Br*" '
.»»-i»..
Schura wnaiiiMMireiMSii!
Schuurpoeder: w ROHERDAM.
Magazijn van Foto-Artikelen „DE AMATEUR" - Amsterdam P. C. Hooftstraat 60.
Vcor rnUme vretmdf pHnfit
rifrw
TeL Zuid 399.
Werkzaamheden voor Amateurs accuraat en bllllik
.
• SPECIALE VERGROOTINGSINRICHTiNG N. B. in- en verkoop van 2e hands-toesteiien. inruilen.
Schoonheidsmiddelcn
Adverteert in „De Filmwereld".
A. SERNÉ A ZOON HET adres voor Tooneelcostumes Aasicnlaa. Groenburew»! 36
Produits de Beauté
..THEOPHILE".
LINDA
Utrechtschestr. 118, Amsterdam
BESTE HAARKLEUR- EN HAARGROEIMIDDEL
Uitgebreide catalogus met raadgevingen en beschrijvfng der toepassing gratis en franco Hoofdvertegenwoordiger: Academie Scienüfique de Beauté.
Afgehaald f2.— per flacon. Franco toezending f 2.15 per postwissel of 12.25 aan postzegels als ook tegen f2.25 rembours
Laan van Meerdervoort 7|Ócn Haas. Tel 6294 Ooit verkrijgbaar: In Holland «oor bemiddeling van alle eerste klas Parfumerie- en .Kapperszaken. In Indië: Mij.
MUZIEKINSTRUMENT E X ALLE SOORTEN IN GROOTSTE KEUZE Juk.
ZIMMERMANN LEIPZIG 25 Gratis: prijslijst No. 1 Orkeslinstrumenten No. 1 b Mandolines, Gitaren, No. 2 a Harmonica's. HïINB
:<
Geen uitvoerverbod, koop dus zoolang de koers voordeelig is.
H.V. SANDERS SC?. LEIDEN N-
. KL. ROTOGRAVURE-MAATSCHAPPIJ, LEIDEN.
yiwï
SIR ^HERBERT TREE OPGETREDEN IN „DE STEM DES BLOEDS"
