1
Preventiegids voor de binnenvaart Koop en verkoop van (binnen)schepen
Een uitgave van de Federatie van Onderlinge Verzekeringmaatschappijen in Nederland in samenwerking met:
Noord Nederlandsche P & I Club
Anker Rechtsbijstand efm Verzekeringen
Vereniging Noord-Nederland
Oranje Verzekeringen
Schepen Onderlinge Nederland
Voorwoord Gedurende vele jaren is de afdeling schepenverzekering van de FOV overtuigd van de zin van het verstrekken van preventietips aan schippers, om deze alert te maken op gevaarssituaties en om hen bewust te maken van de juridische voetangels en klemmen die zij in toenemende mate op hun weg tegenkomen. Praktische en juridische adviezen voor diverse situaties kunnen helpen schade te voorkomen of te beperken. In het jaar 2000 heeft de afdeling besloten een breed vertegenwoordigde commissie samen te stellen uit de aangesloten maatschappijen, met als contactpersonen: mr. L.S. Terpstra, Anker Rechtsbijstand; F. Bieze, Oranje Verzekeringen onderlinge verzekering van schepen; A.G. Jansma, Schepen Onderlinge Nederland UA; H. de Jonge, Vereniging ’Noord Nederland UA’; J. Visscher, efm Verzekeringen; mr. P.J. van der Werf, Noord Nederlandsche P & I Club (NNPC); mr. H.M. van Voorst-ter Hoeve, FOV. Besloten werd per probleem preventieadviezen te publiceren als FOV-brochure. Deze brochures zijn bestemd om te worden bewaard in een preventiemap. Van bovengenoemde contactpersonen heeft het driemanschap mr. L.S. Terpstra, F. Bieze en A.G. Jansma de nu aan u aangeboden tekst gecreëerd, de eerste in een reeks van periodieke brochures die zal volgen.
KOOP EN VERKOOP VAN (BINNEN)SCHEPEN
1
’Voorlopig’ koopcontract/koopovereenkomst en de transportakte/akte van levering Een ’voorlopig’ koopcontract is een gewoon koopcontract, waarin de verkoper en de koper afspreken onder welke condities het schip wordt gekocht en geleverd. Naast de koopsom en het tijdstip van juridische levering (= het overgaan van eigendom ten overstaan van de notaris en inschrijving in het kadaster) kunnen andere bedingen worden opgenomen, zoals afspraken over kosten in verband met uit te voeren reparaties door de verkoper. In het contract kan een maximum bedrag worden opgenomen voor reparaties die ten laste komen van de verkoper. Partijen kunnen afspreken dat bij overschrijding van dat bedrag, de koper het meerdere voor zijn rekening zal nemen, danwel dat de koper zal kunnen afzien van de koop. Met andere woorden er wordt vastgelegd voor wie welke kosten komen. Van belang is altijd dat de afspraken duidelijk op papier worden gezet. Indien een buitenlandse partij bij de overeenkomst is betrokken, is het raadzaam in het contract op te nemen welk recht van toepassing is en welke rechter bevoegd is om van eventuele geschillen kennis te nemen. Voorts verdient het aanbeveling bij het contract een inventarislijst te voegen, waaruit blijkt welke scheepstoebehoren en andere zaken worden (mee)geleverd. In het koopcontract wordt veelal als ontbindende voorwaarde opgenomen, dat de koper de financiering (hypotheek) voor een bepaald tijdstip rond moet hebben, bij gebreke waarvan de koop niet doorgaat. Overigens is de term ‘voorlopig’ koopcontract misleidend. Een dergelijk contract is net zo definitief als een gewoon koopcontract. Let wel, het kopen van een schip kan in theorie ook mondeling geschieden. Echter gezien de bewijsproblemen die dan kunnen ontstaan, wordt ten zeerste aangeraden de afspraken op schrift te zetten. Door inventieve bemiddelaars worden wel andere benamingen gebruikt, zoals intentieverklaring. In geval van onduidelijkheid omtrent de bedoelingen, kan mede afhankelijk van de tekst van een intentieverklaring, deze worden uitgelegd als een (’voorlopig’) koopcontract. Het zal zaak zijn om in geval van twijfel contact op te nemen met uw rechtsbijstandverzekering voor het inwinnen van advies. Gezien de grote financiële belangen is het in het algemeen aanbevelenswaardig een contract in concept aan een jurist voor te leggen.
Verplichting koper In het (ver)koopcontract wordt vaak een bepaling opgenomen, inhoudende dat het schip wordt aanvaard in de staat, waarin het zich bevond tijdens een bezichtiging, danwel tijdens het ondertekenen van het contract. De koper heeft daarnaast een onderzoeksplicht. Hij kan niet volstaan met een vluchtige inspectie en afgaan op mondelinge mededelingen van de verkoper of andere personen, zonder zich er van te vergewissen of de verstrekte informatie wel klopt met de werkelijkheid. Informatie over onderhoud en reparaties van motorinstallatie en casco moeten worden onderbouwd met behulp van nota’s of expertiserapporten. Het is verstandig om deskundigen te benoemen voor de inspectie van de voortstuwingsinstallatie en het casco. De deskundigen kunnen aan de hand van de resultaten van hun onderzoek een redelijk goed beeld geven van de staat van het schip. Dit onderzoek is zeer belangrijk, daar meestal in het koopcontract vermeld wordt, dat de koop doorgaat na een positief deskundigenrapport (zie verderop onder keuring). De koper kan zich dus niet zonder meer beroepen op het feit dat een na de koop ontdekt gebrek is te wijten aan verzwijging door de verkoper.
2
Verplichting verkoper De verkoper heeft de verplichting het schip te leveren vrij van schulden en andere vorderingen. Het schip moet dus vrij en onbelast zijn. De verkoper moet er voor instaan, dat het door hem verkochte schip de eigenschappen heeft, die de koper mocht verwachten. Het schip moet die eigenschappen hebben die voor een normaal gebruik van het schip nodig zijn, waarbij men er niet aan hoeft te twijfelen, dat die eigenschappen aanwezig zijn. Men kan echter van de verkoper niet verwachten, dat hij mededeling doet van gebreken, die hij zelf niet kende of behoorde te kennen. Overigens is de verkoper wel verplicht de koper de gebreken mee te delen, die hij kende of behoorde te kennen.
Keuring Om misverstanden te voorkomen bij een keuring is van belang, dat de expert duidelijke instructies krijgt voor de uit te voeren inspecties. Er bestaat een principieel verschil tussen een aankoopkeuring, een S.I.-keuring en een keuring voor de verzekering, ook al worden in de praktijk soms dezelfde zaken gekeurd. Voor de S.I.-keuring liggen de keuringseisen vast, een keuring voor de verzekering wordt bepaald door de eisen die de verzekeraar stelt en voor een aankoopkeuring (de keuring, waarop de koper zijn koop baseert) is het koopcontract beslissend. In de praktijk gebeurt het regelmatig, dat meerdere of alle van bovengenoemde keuringen door een en dezelfde expert worden uitgevoerd. In geval van dispuut over de keuring is dan niet duidelijk uit welke hoofde de expert iets is te verwijten. Het verdient aanbeveling de expert schriftelijk opdracht te geven voor de keuring. Hierbij kan dan duidelijk worden aangegeven welke keuring men uitgevoerd wil hebben. Als later blijkt, dat er iets is misgegaan met de keuring, wil dat nog niet zeggen dat daarmee de expert ook automatisch aansprakelijk is voor de daardoor geleden schade. Het is van groot belang, dat duidelijk is welke opdracht de expert heeft gekregen. Tevens is het belangrijk te weten welke condities de betreffende expert hanteert. De condities van expertisebureaus beperken de aansprakelijkheid van de expert. Het is dus zaak dat men niet alles zonder meer overlaat aan de expert, doch dat de koper zelf ook actief meewerkt bij de inspectie. Het gezamenlijk inspecteren van een zaak kan veel problemen voorkomen.
KOOP EN VERKOOP VAN (BINNEN)SCHEPEN
3
Nieuwbouwcontract Er zijn momenteel veel (ver)koopcontracten voor nieuwbouw in omloop. Meestal gaat het om een contract met een makelaar, waarbij regelmatig wordt verwezen naar het contract tussen de makelaar en de werf, waarin bepalingen zijn opgenomen over bijvoorbeeld overmacht en beperking/uitsluiting van aansprakelijkheid in geval van schade. Derhalve is het van groot belang dat het contract tussen de makelaar en de werf ook op tafel komt. In het contract zal duidelijk aangegeven moeten worden aan welke eisen (classificaties) het schip moet voldoen en hoe daarop controle zal worden uitgeoefend. Duidelijk moet worden vastgelegd hoe gehandeld moet worden in geval van wijzigingen tijdens de bouw. Tevens zal goed moeten worden aangegeven waar en wanneer het schip zal worden opgeleverd en wat de sanctie is op een te late levering. Ook de hoogte van een eventuele boete dient te worden vastgelegd. Voorts bevatten de nieuwbouwcontracten zeer nadelige bepalingen in geval van schade. De garantietermijn, waarbinnen de schade kan worden geclaimd, wordt door de verkoper veelal gesteld op een periode korter dan een jaar na de technische oplevering. Ook de hoogte van het te claimen schadebedrag wordt vaak beperkt. Derhalve is het voor de koper noodzaak om zich bij het aanschaffen van een nieuwbouwschip niet alleen te laten leiden door de koopprijs.
4
Adressen
FOV F EDER ATI E VAN ON DER LI NG E VER ZEKER I NG MA ATSC HAP P I J EN I N N EDER L AN D ( FOV) J.F. Kennedylaan 101 Postbus 92 3980 CB Bunnik Telefoon 030 - 656 71 60 Telefax 030 - 656 75 04 E-mail
[email protected] Contactpersoon: mr. H.M. van Voorst-ter Hoeve
efm ON DER LI NG E SC H EP EN VER ZEKER I NG U .A . Blankenstein 150 Postbus 333 7940 AH Meppel Telefoon 0522 - 24 36 00 Telefax 0522 - 24 36 99 E-mail
[email protected] Internet www.efmverzekeringen.nl Contactpersoon: J. Visscher
VER EN IG I NG ’NOOR D N EDER L AN D U .A .’ ON DER LI NG E VER ZEKER I NG VAN SC H EP EN Postbus 110 8440 AC Heerenveen Telefoon 0513 - 62 30 78 Telefax 0513 - 62 91 67 E-mail
[email protected] Internet www.noordnederland.com Contactpersoon: H. de Jonge
2002
NOOR D N EDER L AN DSC H E P & I C LU B ( N N PC ) Erasmuslaan 20 9752 PG Haren (Gr.) Telefoon 050 - 534 32 11 Telefax 050 - 534 84 44 E-mail
[email protected] Internet www.nnpc.nl Contactpersoon: mr. P.J. van der Werf
AN KER R EC HTSB I JSTAN D van Swietenlaan 25-3 Postbus 8002 9702 KA Groningen Telefoon 050 - 520 99 99 Telefax 050 - 525 73 31 E-mail
[email protected] Internet www.anker.nl/rechtsbijstand Contactpersoon: mr. L.S. Terpstra
OR AN J E VER ZEKER I NG EN ON DER LI NG E VER ZEKER I NG VAN SC H EP EN Schweitzerlaan 21 Postbus 340 9700 AH Groningen Telefoon 050 - 526 25 55 Telefax 050 - 526 31 32 Scheepmakerij 112 Postbus 85 3331 AB Zwijndrecht Telefoon 078 - 612 25 00 Telefax 078 - 612 24 50 E-mail
[email protected] Internet www.oranje-verzekeringen.nl Contactpersoon: F. Bieze
SC H EP EN ON DER LI NG E N EDER L AN D U .A . Schweitzerlaan 4 Postbus 8095 9702 KB Groningen Telefoon 050 - 525 55 00 Telefax 050 - 525 55 15 Boelewerf 46 2987 VE Ridderkerk Telefoon 0180 - 48 72 27 Telefax 0180 - 48 72 28 E-mail
[email protected] Internet www.son.nl Contactpersoon: A.G. Jansma
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de FOV.
KOOP EN VEKOOP VAN (BINNEN)SCHEPEN
