Preventie:
niet goedkoop, wel een goede koop!
Prof.dr. Johan Polder
Symposium Academische Werkplaats Peventie werkt! Werkt u mee? Eindhoven, 13 oktober 2011
Wandtegeltjes-Wijsheid-1
Voedselconsumptiepeiling, 2007-2010 RIVM, oktober 2011
Regionale VTV Zuidoost-Brabant
Roken prevalentie 1958-2008
Overgewicht & obesitas prevalentie 1981-2008
Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2010
Inhoud 1.
2. 3. 4.
5. 6.
Kosten van preventie Successen van preventie Paradoxen van preventie Baten van preventie Problemen van preventie Perspectieven voor preventie
Kosten preventie 2007: 13 miljard euro
Uitgaven preventie versus zorg
Inhoud 1.
2. 3. 4.
5. 6.
Kosten van preventie Successen van preventie Paradoxen van preventie Baten van preventie Problemen van preventie Perspectieven voor preventie
Sterfte en levensverwachting, 1850-2008
22 successen van preventie (Erasmus MC, Maatschappelijke Gezondheidszorg, 2011).
We leven steeds langer
… en we kunnen nog veel langer leven (Regionale VTV, Zuidoost Brabant, 2011)
Effectiviteit van preventie (RIVM, VTV-2010) 1.
2.
3.
4.
Prijsmaatregelen en wetgeving zijn meest effectief Geïndiceerde preventie kan veel opleveren Kortdurende leefstijlinterventies hebben geen blijvend effect Goede aangrijpingspunten
5.
Fysieke omgeving Sociale omgeving Levensloop
Doelmatigheid vraagt om doelgroepbenadering
Preventie geeft “value for money”
Inhoud 1.
2. 3. 4.
5. 6.
Kosten van preventie Successen van preventie Paradoxen van preventie Baten van preventie Problemen van preventie Perspectieven voor preventie
Door preventie worden we gezonder én zieker
Levensverwachting met en zonder ziekte vrouwen
mannen
Door preventie nemen de gezondheidsachterstanden toe
Sociaal-economische gradiënt
Door preventie nemen zorguitgaven NIET af
TRANZO onderzoek naar “healthy ageing”
Levensverwachting en cumulatieve zorgkosten vanaf 65 jaar naar gezondheidstoestand
Bram Wouterse et al. <JHE, submitted>
Wandtegeltjes-Wijsheid-2
(rVTV, Zuidoost-Brabant)
Inhoud 1.
2. 3. 4.
5. 6.
Kosten van preventie Successen van preventie Paradoxen van preventie Baten van preventie Problemen van preventie Perspectieven voor preventie
Ernest Hemingway
“My health is the main capital I have and I want to administer It intelligently.”
30% van de economische groei door betere voeding en gezondheid
Welvaart & gezondheid gaan hand in hand
Baten van gezondheid (RIVM, VTV-2010) 1.
Zorgkosten ??
2.
Onderwijs
3.
Schoolprestaties, schoolverzuim en uitval
Bedrijfsleven / economie
4.
“The pain is in the gain” – langdurige zorg
Arbeidsparticipatie en arbeidsproductiviteit
Samenleving
Maatschappelijke participatie Vrijwilligerswerk en mantelzorg
Geiten en Q-koorts (Regionale VTV, Hart voor Brabant, 2011)
Economische gevolgen van Q-koorts SEO, vooral op basis van Gabriëlla Morroy (GGD Hart voor Brabant)
VvAA; Arts & Auto, aug. 2010
Robert Fogel (2004) The Escape from Hunger and Premature Death, 1700–2100
“The increasing share of global income spent on healthcare expenditures is not a calamity; it is a sign of the remarkable economic and social progress of our age” (p. 107). “Public policy should not be aimed at suppressing the demand for health care. Expenditures on health care are driven by demand, which is spurred by income and by advances in biotech that make health interventions increasingly effective” (p. 95).
Inhoud 1.
2. 3. 4.
5. 6.
Kosten van preventie Successen van preventie Paradoxen van preventie Baten van preventie Problemen van preventie Perspectieven voor preventie
Gezondheidsbescherming & ziektepreventie zijn controversieel
Gezondheidsbevordering is controversieel
“Nadat hij zich op de baan met een driftig fluitje heeft laten kennen als de personificatie van de vreselijkste gymnasiekmeester aller tijden, zie je hem in burger achtermekaar een man uit de lift jagen, een meisje een smakelijke frikadel uit de mond stoten, en een bejaarde op een parkbankje een sigaar afpakken. Bij elk slachtoffer snauwt hij „Dat kan beter!‟, en schaatst door. Maar geen van de drie geschoffeerde landgenoten bellen vervolgens onmiddellijk een kliklijn of Misdaad Anoniem – integendeel, ze roepen „Dank je wel, Henk!‟, terwijl Henk allang uit zicht is, op weg naar nog méér mensen die hij kan intimideren En in het laatste spotjesshot zie je hem –milieubewust, vitaal, met een fluitje op weg naar de negentig – Becel op z‟n brood smeren.”
Zo ver zijn we gekomen: in naam van een goede gezondheid is bijna alles geoorloofd.
Het dilemma van de keuzevrijheid Persoonlijke vrijheid versus de drang of plicht tot gezondheid
Afweging: Tussen individu en maatschappij Gepaste en ongepast maatregelen In hoeverre is overheidsingrijpen in de levenssfeer toelaatbaar
45
Het dilemma van ontbrekende evidence (RIVM, VTV-2010)
Kennis over effectiviteit Wanneer is iets effectief? - welk doel
- wanneer en hoe lang - onder welke omstandigheden En, wat is evidence based werken?
46
Van gezond naar beter – VTV 2010
Effectiviteit leefstijlinterventies
Onderzoek naar >150 interventies 13% daadwerkelijke gedragseffecten RIVM
onderzoek tbv IGZ (Van den Berg, 2009)
Onderzoek naar 70 beweeginterventies 50% geen effectmeting gedaan 5 interventies met daadwerkelijk gedragseffect NISB
(Leemrijse, 2011)
Epidemiologische verwarring
De epidemiologische verwarring voorbij
Flauwekul?!
Institutionele dilemma’s (RIVM, VTV-2010)
Verticale decentralisatie -
Geen landelijke standaarden
-
Landelijke speerpunten versus lokale politiek
Horizontale fragmentatie -
Veel spelers
-
met eigen (deel)belangen
Verticale decentralisatie Kamervragen, 28 september 2011
Horizontale fragmentatie Kamervragen, 28 september 2011
Louise Fresco NRC, 12 oktober 2011
Preventie en bedrijfsbelangen /1
C. Verzekerbaarheid preventie
Preventie en bedrijfsbelangen /2
C. Verzekerbaarheid preventie
Inhoud 1.
2. 3. 4.
5. 6.
Kosten van preventie Successen van preventie Paradoxen van preventie Baten van preventie Problemen van preventie Perspectieven voor preventie
Nota 2000
"De overheid moet voorkomen dat bij een steeds krapper wordende economie middelen bij de preventieve sector weggehaald worden. er zou derhalve een bepaald streefcijfer aan de te besteden gelden voor preventie als doelstelling binnen het overheidsbeleid dienen te worden opgenomen. Het aandeel van preventieve activiteit zou ten opzichte van de curatieve sector in relatieve en absolute zin groter moeten worden."
Nota 2000
„Het beleid gericht op een gezonde leefstijl moet de verschillende componenten (roken, alcohol, drugs, voeding, beweging) in combinatie en niet afzonderlijk bezien.‟
Speerpunten of maatschappelijke determinanten?
Speerpunten of maatschappelijke determinanten?
Preventie moet nieuwe wegen inslaan
De gemeenten aan zet
TRANZO Zorgsalon, juni 2011 (De Eerstelijns, oktober 2011)
Wandtegeltjes-Wijsheid-3
