•
Hoofdstuk
4 Positieve eigenschappen
..................................................................................................... ...................................................................................................
..
In het vorige hoofdstu k zette je een andere bri I op. Je leerde meerte letten
je kennelijk wel in huis. De bedoeling is namelijk datje op zoek gaat naar
op positieve dingen dan op negatieve. Je begon er een gewoonte van te
positieve eigenschappen
maken jezelf in het witboek te complimenteren
Hoe meer, hoe beter. Want al die eigenschappen
voor allerlei dagelijkse
dingen die je vroeger n iet a Is positief opvielen.
ongetwijfeld
te zeggen hebben over hoe jij bent als persoon.jij
net zoveel goede, leuke ofprettige
die blijken uit allerlei dagelijkse voorvalletjes.
positief en mooi genuanceerd
In dit hoofdstuk zetje een volgende stap.je bedenkt wat de witboekgebeurtenissen
..
eigenschappen
begin met deze oefening.
hebt als ieder
ander.je moet alleen leren om ze te zien en ze te benoemen.
Positieve eigenschappen aanje witboek toevoegen De gebeurtenissen
Wat zegtje gedrag overjou f
uitgangspunt.
en ervari ngen die je in het witboek noteert dienen als
Bij ieder van die gebeurtenissen
Als je behept bent met een sterk negatief zelfbeeld, zul je allerlei situaties
tieve eigenschappen
in dat kader interpreteren.
wel lukken ereen teverzinnen.
vertelt bijvoorbeeld
Dat gaat op voor eigen acties en gedrag. Je
iets aan een collega maar die lijkt nauwelijks te luis-
teren. 'Ik ben niet interessant,'
samen zorgen voor een
zelfbeeld. In opd racht 4.1 maakje een
denkje dan algauw. En alsje's avonds gaat
kun je een of meer posi-
bedenken. Als het gaat om een prestatie, zal het je Meerdan
een is misschien lastig. Hele-
maal moeilijk zu Ije het vi nden als het gaat over andere zaken dan presteren, bijvoorbeeld
datje genoten hebt van een dagje aan het strand .
hardlopen en na een ha If uu r a I moe bent, geef je daar de betekenis 'ik
Maar ook zo'n ervaring kun je van een persoon lijke betekenis voorzien.
ben een slappeling' aan. Meestal is er ook de neiging om situaties die
Het zegt iets over jou datje ervoor openstaat om van het dagje strand te
niets met jou te maken hebben op een voor jou ongunstige
genieten en dat nog op te merken ook!
interpreteren.
manierte
Als je collega chagrijn ig is (omdat h ij vanochtend
ruzie met
zijn vrouw heeft gehad), benjij maar al te snel bereid om dataanjezelf te wijten. 'Ik heb hem te vaak om raad gevraagd,' denkje bijvoorbeeld,
'ik
ben traag van begrip, ik ben n iet geschikt voor dit werk'. Het zal je geen moeite kosten nog meervoorbeelden
uitje mouw te schudden.
Bij het opbouwen van een positiefzelfbeeld
moetje
leren hetzelfde
te doen maar dan in positieve zin. Je hebt al geoefend om niet meer selectief negatief te kijken naar je gedragingen,
gebeurtenissen
Hoe kunje te werk gaan? Het gemakkelijkst
is om wat extra ruimte
vrij te houden als je in je witboek schrijft. (Ik raad je sterk aan om dat de
en ervaringen,
komende maanden te blijven doen.) Op een vast tijdstip, aan het einde van de dag bijvoorbeeld
of een of twee keer per week, bedenkje je positieve
eigenschappen
bij de witboekgebeurten
eigenschappen
te bedenken. Kies er een aantal uit die je aanspreken en
bedenk en noteer bij ieder een of meer positieve eigenschappen. konijnenhok
getimmerd
voor mijn dochter' kun je bijvoorbeeld
maar positief. De volgende stap is om je ook bewust te worden van de
aan eigenschappen
positieve eigenschappen
goede vader, dierenvriend,
die daarbij komen kijken. Als je na drie nachten
issen. Je hoeft niet bij elke notitie Bij 'Een denken
als: hand ig, technisch, plezier in klussen, zorgzaam, en nog veel meer. Je hoeft niet heel netjes te
slecht geslapen te hebben gaat hardlopen en het een ha If uurvolhoudt,
formuleren
en het is ook niet nodig datje de eigenscha p met één woord
kun je er de interpretatie
omschrijft,
een paar woorden of een zinnetje mag ook. Het gaat ervooral
'doorzetter'
aan geven of'ged isciplineerd'. En als
je collega niet naar je verhaa I luistert en het lukt je om je dat niet al te
om datje van het konijnenhok
sterk aan te trekken, ku n je er de betekenis 'ik kan wel tegen een stootje'
oftalenten
of'laconiek'
gebeurtenissen
aan geven. Ook alsje dat niet altijd bent, die eigenschap heb
maken op positieve trekken of kenmerken
van jezelf komt, die op hun beurt weer associaties hebben met en ervaringen uit heel andere levenssferen.
77
Hoofdstuk
..................................................................................................... ...................................................................................................... Begin met witboekgebeurtenissen
waarbij je direct eigenschappen
weet te bedenken. Over een paarweken,
als je wat langer met deze
4
Positieve eigenschappen
................................................................................................... .........•.............•..........••...................................•.........•.................7~) hard werken en goede beoordelingen Ondertussen
halen. En die haaltze dan ook.
is ze er zelf heel weinig van overtuigd dat ze waardevol
opdracht bezig bent, is het ook heel aardig om eens een witboekgebeur-
is voor anderen. 'I k hoor er niet bij' is haar oude zinnetje. Hij vindt dat
tenis te kiezen waar je eigen verdienste niet direct zichtbaar is, 'Een
zij in het witboek
goede film gezien op tv' bijvoorbeeld.
ben met erbij horen. Heeft ze deze week op dat gebied iets meege-
Je zou kunnen concluderen zelfs een filmkenner,
Vraag je afwat dat over jou zegt.
datje een filmliefhebber
bent, misschien
datje iemand bent die kan genieten, die kan relaxen,
die goed voor zichzelfzorgt. naar heel andere terreinen
Die laatste drie verwijzen
dan mogelijk weer
en ged ragingen. Als je dit regel matig doet,
zal het je steeds gemakkelijker
vallen om allerlei verschillende
eigen-
schappen bij jezelf te ontdekken en te benoemen. En dan is de stap naar
meer moet noteren over dingen die te maken heb-
maakt wat het vermelden waard is? 'Het lijkt wel een kruisverhoor: zegtAgnieszka,
maar Paul negeert die opmerking
en wacht af tot er
iets komt. Agnieszka bedenkt dat ze eergisteren, na afloop van haar dienst, even een praatje heeft gemaakt met een van de verpleegkundigen die lang ziek is geweest. Ze weet niet welk gevoel dat gaf, ze heeft er dan ook een vraagteken
achter gezet. Prettig was het wel.
de conclusie 'Ik ben oké' of 'Ik hoor er wel bij' of wat jouw nieuwe zinnetje
Paul is tevreden, zeker nu ze het ook nog in het witboek schrijft.
ook maar is, wellicht
Daarna bedenken ze wat het over Agnieszka zegt. Met hulp van Paul
niet zo ver meer. Het is trouwens
wel goed om die
conclusie ook eens (hardop) te trekken als je een rijtje eigenschappen
wordt het een spin met veel poten.
hebt genoteerd. Agnieszka's witboek raakt gevuld, ondanks de moeite die ze aanvankelijk had om iets positiefs te ontdekken. Paul heeft haar op het goede spoor gezet en nu noteert ze iedere dag een paar dingen waar ze te-
~~. Qt:;..~
vreden over is, ofwaar ze een blij gevoel van krijgt. Ze heeft zelfs een
~
keer genoteerd dat ze trots was. Ze vindt het leuk om eigenschappen bij de witboekgebeurtenissen goed cijfervoor
te bedenken. Vandaag kreeg ze een
een verslag over een patiënt. 'Precies' is de eerste
"'~"'-?
Een ander kunn en steunen
Praatje gemaakt metjessica
eigenschap die bovenkomt. Ze heeft er lang op gezeten, en heeft alle vaktermen
opgezocht in de studieboeken
en op internet. 'Stipt' be-
denkt ze dan, want zij is ongeveer de enige in de klas die haarverslagen op tijd inlevert. Maar is stipt niet hetzelfde als precies? 'Hardwerkend' kan ze nog verzinnen en 'geïnteresseerd'. Oh ja, en 'gemotiveerd' Wat ze aanpakt, daar gaat ze voor! Meer eigenschappen
kan ze niet
bedenken. Ze maakt er een woordspin van, zoals ze dat op de basis-
Paul dan ook nog. 'Je hebtgelijk.lk
school heeft geleerd. Als ze het witboek weer eens met Paul doorneemt, op dat de eigenschappen
Agnieszka vindt het allemaal wat overdreven. 'Conclusie?' vraagt
valt het hem
allemaal te maken hebben met presteren,
ben oké zoals ik ben', antwoordt
Agnieszka braaf, maar geloven doet ze het nog niet.
Hoofdstuk
80
.................................................................................................... ....................................................................................................
De positieve lijst Die kunje ervervolgens
een lijst met positieve eigenschappen ook wel 'psychologisch
uitlichten
is voorjou.
van
en samenvoegen tot
die jij bezit. Dit 'docu ment', dat
paspoort' wordt genoemd, beschrijft wie jij bent,
watje sterke kanten zijn, wat jou aantrekkelijk kenmerkend
..
..
Op gang komen
Na een aantal weken heb je in je witboek heel wat eigenschappen jezelfverzameld.
4 Positieve eigenschappen
of bijzonder maakt, wat
Het beeld dat zo ontstaat,
is al aardig genuan-
Iemand die behept is met een negatief zelfbeeld vindt het lastig om over zichzelf te denken in termen van positieve eigenschappen. 'Eigen acties en daden door een positieve bril bekijken, oké, dat lukt wel na enige oefening. Maar de loftrompet
over jezelf steken en positieve eigenschappen van
jezelf opsommen, dat gaat wel erg ver ...' zul je misschien gedacht hebben bij het voorstel om een positieve lijst te maken. Als je een of meer positieve
ceerd. Maar hetis niet de bedoeling om er nu al een punt achter te zetten.
eigenschappen
De lijst kan ongetwijfeld
staa n als je ze hardop uitspreekt. Je vraagt je af of het wel echt zo is, en
beeld nog veelzijdiger
nog uitgebreid
worden, zodat je positieve zelf-
je voelt a lierlei kanttekeningen
wordt.
Je kunt zo'n lijst achter in je witboek maken. Reserveer er een aantal bladzijden voor, want hij kan best lang worden. Sommige mensen vinden het prettig om er een apart (gekleurd) vel papier voor te nemen dat zij gemakkelijk
terug kunnen vinden. Je kunt er ook andere vormen voor
bedenken. Agnieszka schrijft de eigenschappen
op kaartjes, op ieder
kaartje een. De stapel wordt elke week dikker. Alle positieve eigenschappen
opschrijft, voelt dat aan als heel groot en absoluut. Laat
te stellen, om de zaa k weer in evenwicht te brengen. Toch is het goed om op de nieuwe weg doorte gaan. Juist door meer positieve eigenschappen beeld waarinje
te bedenken krijgje een genuanceerder
boek hebt verzameld, komen op de positieve lijst. Terwij I in het witboek wordt, zetje ze op deze
meer naar
voren komt, en de andere eigenschap meer in de andere situatie. En dat sommige een tijdje 'slapend' aanwezig zijn, terwijl je ze wel degelijk bezit. Wat m ij betreft valt ertrouwens
heel veel onder het begrip eigen-
lijst ieder maar één keer. Sommige mensen vinden het prettig om de
schappen. Alles wat leu k en apart aan je is, wattypisch
eigenschappen
wat bij jou hoort, ka n je laten meetellen.
te rubriceren, anderen zetten ze op alfabet. Het is de
zelf-
mindere kanten veel minder gewicht in de schaal leggen.
Je zult ontdekken dat de ene eigenschap in de ene situatie
die je in de afgelopen weken in je wit-
dezelfde eigenschap misschien vakergenoemd
en bedenkingen opkomen. Waarschijnlijk
zul je ook de behoefte voelen om er negatieve eigenschappen tegenover
is voor jou, of
bedoeling datje de positieve lijst langer en langer maa kt. Iedere keer dat je een nieuwe eigenschap ontdekt, voegje hem toe. In cpdracht a.z lees
Na lang aarzelen heeft Emmy haar zus in vertrouwen
je nog eens na hoe je te werk kunt gaan. Bij het geven van betekenis aan
niet gewend om problemen
feiten en feitjes uitje witboek, kun je steeds nieuwe eigenschappen
komen dat ze de moed snel zou opgeven als ze alleen bleefdoormod-
tegenkomen.
deren. Vandaar. Haarzus is de enige in hetgezin
Ook complimenten
en waardering
van anderen kunnen je
genomen. Ze is
met anderen te delen. Maar ze zag ervan metwie
zij een iets
verder helpen. Sommige van mijn cliënten kwamen tot een lijst van bijna
meer dan oppervlakkig
tweehonderd
vierde bij Gertie, die in Spanje woont, heeft zij de stoute schoenen
eigenschappen. Je kunt het je nu misschien niet voorstel-
len, maar het kán.ln de volgende paragraafgeefikje steeds meer te ontdekken.
aanwijzingen
om er
aangetrokken.
contact heeft. Toen zij een korte vakantie
En nu mailen ofchatten
bedenken van eigenschappen
ze regelmatig. Vooral bij het
kan Emmywel
wat hulp gebruiken.
Vandaag neemt Emmy het witboek van de afgelopen week door en probeert eerst zelf eigenschappen
te bedenken bij wat ze opge-
Hoofdstuk
............................................................................................................ .................................................................................................................
4 Positieve eigenschappen
..
...
schreven heeft. 'Lekker gewerkt' is de eerste notitie, 'tevreden' staat
talen, snel, trouw aan het werk, flexibel, aanpassingsvermogen,
ertussen haakjes achter. 'Ik ben een harde werker' en 'Ik ben service-
jes gekleed, netjes verzorgd, kan goed gezichten
gericht' schrijft ze erachter. 'Niet uitgevallen
goed een crisis oplossen, stressbestendig,
tegen Jaap', de tweede.
onthouden,
avontuurlijk,
net-
kan
houd van
Daar is ze wel heel trots op, maar ze weet er geen eigenschap bij.
reizen, gevoel voor humor, relaxed, kan ontspannen,
'Gelachen met Nordin (blij)' leest ze. Wat was dat ook weer? Oh ja,
gezond, sterk, actief, gestopt met roken, kan mensen geruststellen,
ze herinnert
het zich weer, een grappig voorval met een leverancier.
'Gevoel voor humor': kun je datvan jezelfzeggen? te leggen aan Gertie. 'In iedergeval
Ook iets om voor
kan ik afen toe wel relaxed zijn,'
weinig ziek,
kan grenzen aangeven, kan voor mezelf opkomen, een goede positie verworven,
leuk huis, een mooi balkon vol bloemen, goede buur-
vrouw, goede zus voor Gertie, geïnteresseerd,
kan goed luisteren,
denkt Emmy, 'maar hoe schrijf ik dat op? Ik ben ook vaak niet relaxed.
kan goed geheimen bewaren, goed figuur, mooie handen, kuiltjes in
Afen toe ontspannen?
mijn wangen als ik lach, milieubewust,
Kan ontspannen
zijn?' Hetwordt
het laatste.
houd van natuur, wandelaar,
De volgende is niet zo moeilijk. 'Veel gasten geholpen (tevreden)'
romantisch,
levert op: 'Vriendelijk,
op orde, handig, doe veel klussen zelf, doorzettingsvermogen,
servicegericht,
snel, ik spreek mijn talen en ik
weet mensen gerust te stellen.' 'Voor mezelf gekookt (gevoel:?)', wat
gemakkelijk
kan goed tegen kietelen, goed georganiseerd,
financiën kan
uit bed komen, durf me zwakte tonen. Iedere keer dat
moetje daar nou van zeggen? 'Let goed om mijn gezondheid', zou dat
Emmy de lijst leest, komen er ook de nodige sa rcastische opmerkin-
kunnen? Maar dat doettoch
gen op, want ze voelt zich er nog steeds ongemakkelijk
iedereen? Ze gaat kijken of Gertie op
bij.
msn is, benieuwd ofzij wat toe te voegen heeft. Mooi dat Gertie hetzelfde ritme heeft als zij en ook net achter de pc is gaan zitten. Dat levert direct een aantal positieve eigenschappen op bij het voorval met Jaap, waarover ze Gertie wat uitleg geeft. 'Tactvol, zelfbeheersing,
sterk, grenzen aangeven, voor jezelf opko-
men,' komt er terug. Dat zou ze zelf nooit bedacht hebben, ze is juist vaak tactloos en de laatste tijd verloor ze haar zelfbeheersing matig. En grenzen aangeven en voorjezelf
regel-
opkomen, misschien kan
van Gertie brengen heel wat op gang. Emmy
schrijft een van die nieuw ontdekte eigenschappen
op een geeltje:
'tactvol'. Dat plakt ze op haar spiegel en iedere keer dat ze het briefje leest, graaft ze in haar geheugen naar voorbeelden twee 'bewijzen'
heeft opgediept,
van tact. Als ze
mag ze verder gaan met haar
ben je in staat om jezelfvanuit
verschillende
Je kunt bijvoorbeeld jezelfwaarderen
perspectieven
te bekijken.
om je sociale opstelling, die blijkt
verjaardagen
van neefjes en nichtjes en datje met aandacht naar de ver-
halen van je clubgenoten
luistert. Tegelijkertijd
prijs je jezelf omdat je je
grenzen goed kunt bewaken. Je zegt op tijd nee als er te veel werk op je afkomt en als je drie jaar secretaris bent geweest van de sportclub geef je het stokje over aan een ander, ondanks de druk die op je uitgeoefend wordt om doorte gaan. Je vindt datje sterk bent, slim en serieus. Je bent
bezigheden. Twee maanden later prijken ervijftig lijst. Vriendelijk,
Een gezond en stevig zelfbeeld is genuanceerd. Als je zo'n zelfbeeld bezit,
uit het feit datje vaak klaar staat voor collega's, datje altijd denkt aan
ze het wel, maar ze doet het zelden. De opmerkingen
Acht manieren om meer eigenschappen opje positieve lijst te krijgen
servicegericht,
eigenschappen
op Emmy's
harde werker, tactvol, spreek mijn
stipt, want je komt bijna altijd op tijd. Soms neem je er je gemak van, ben je juist nonchalant
en je bent zelfs wel eens een lolbroek. Je bent sportief
Hoofdstuk
Positieve eigenschappen
................................................................................................... .
..................................................................................................... ..................................................................................................... en fanatiek, maar ook weer niet altijd. Bij gezelschapsspelletjes
4
.
'en volgens mij heb je ook gevoel voor mode. Je zou best kostuums
kun je
goed tegen je verlies. Je bent bescheiden, soms té. En je kunt goed met
kunnen ontwerpen
geld omgaan.
in een opvanghuis voor Turkse jongeren werken tot haar eerste zoon
Net als bij het beschrijven van concrete gedragingen het streven veel positieve eigenschappen kunt verzinnen, hoe genuanceerder
te verzamelen.
en ervaringen
is
Hoe meer je er
je zelfbeeld. En wat mij betreft is het
voor het schoolfeest.'
had ze en ze wist vaak de goede toon te treffen. En ze was geïnteresseerd, ze wilde echt hun verhaal horen. 'Je uiterlijk: haar buurvrouw,
kwaliteiten,
'Mooi haar', noteert Deniz onmiddellijk,
en talenten,
om dingen die kenmerkend
zijn
ging ze
geboren werd. Ze vonden haar een goede begeleidster. Veel geduld
begrip eigenschap heel breed, dat heb ik al eerder gezegd. Het gaat om vaardigheden
Na haar trouwen
commandeert
'wat valt daar aan positiefs aan op te merken?' dat heeft ze al zo vaak ge-
hoord, en zelf is ze ook blij met haar sluike haar. 'Verder niets, heel
voor jou of die jou bijzonder maken.
gewoon, niets bijzonders.' Gizem vergeet aan te dringen. 'Mooie Toen Deniz haarvroeg
om haar maatje te zijn, heeft Gizem onmid-
dellijk ingestemd. Gizem vindt haar buurvrouw, din, best bijzonder. Ze is rustig en verstandig, heeft altijd leuke ideeën voor de overblijf. Gizem voorgesteld uitgedrukt.
als nieuw zelfbeeld,
Na wat onderhandelen
inmiddels
ookvrien-
heel hartelijk,
en ze
'Ik ben waardevol'
heeft
maar Deniz vond dat te sterk
kwamen ze uit op 'Ik ben goed
ogen, mooie mond, leuk gezicht, goed figuu r...' gaat ze zelf door. 'Genoeg, genoeg!' roept Deniz, 'we moeten de kinderen halen, we zij n laat!' Hieronder vind je tips om meer eigenschappen
te kunnen toevoegen aan
je positieve lijst.
genoeg'. En nu moet Deniz zoveel positieve eigenschappen
verzamelen
dat ze echt gaat geloven dat ze 'goed genoeg' is. Een paar weken al heeft ze in het witboek positieve eigenschappen gebeurtenissen
aan haar witboek-
toegevoegd. Daar kan ze mee beginnen. Ze neemt
....:). Denk ruim Wat mij betreft valt er heel veel onder het begrip eigenschap. Je kunt op nieuwe eigenschappen
stuiten door de volgende
zinnetjes aan te vullen met zaken die waardevol
zijn en typerend
voor jou. 'Ik hou van ..."lk heb ..."Ik ben ..."Ik kan ..."Ik hecht waarde
een groot vel papier en schrijft onder elkaar op: 'Aardig, vriendelijk,
aan ..."Ik geloofin ..."Ik voel me fijn als ...' Enzovoort.
oplettend
Graas verschillende leuensgebieden af Iedereen vervult in het leven
("jij hebt ogen in je achterhoofd",
blijf), hulpvaardig,
zeggen ze bij de over-
leuke spelletjes bedenken, lieve moeder, lekker
koken, goede huisvrouw.'
Samen met Gizem neemt ze de tips door
allerlei rollen en functies, en daarmee wordt een beroep gedaan op verschillende
kwaliteiten,
vaardigheden
en eigenschappen.
Ga eens
die haar kunnen helpen de lijst uit te breiden. Gizem stelt voor dat
na hoe je bent in je werk,je gezin, als partner, als vader en als zoon,
ze kijkt naar het werk dat ze vroeger deed.
of als moeder en als dochter, in sport of hobby, in het huishouden,
Na het vmbo (ze had naar de havo gewild, maar haar ouders
de straat, in de buurt, in de vereniging
in
ofin een actiegroep. Welke
vonden dat niet nodig) deed ze een opleiding tot coupeuse en ze
aspecten vanje persoonlijkheid
komen in ieder gebied tot uiting, wat
werkte een paar jaar in een atelier. Ze kan dus goed naaien, en
heb je bereikt? Waar houd je van, waar ku n je van genieten? Uiterlijk
patronen tekenen. Toen ze metAziz trouwde, droeg ze een zelf-
is vaak een gebied waar mensen met een negatief zelfbeeld niet blij
gemaakte trouwjurk
over kun nen zijn, als ze het al zien. Daar heb je immers niets voor
zelf ontworpen.
en ook de jurken van de bruidsmeisjes
'Ontwerpen
kun je dus ook: concludeert
had ze
Gizem,
hoeven doen? Bedenk toch watje
mooi vindt aan jezelf, of grappig.
Hoofdstuk
86
...................................................................................................... .................................................................................................... Intelligentie ....}
4 Positieve eigenschappen
:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
is ook zo'n taboe. Zo word je toch geboren? Maar
'consequent'. Het tegenovergestelde
van 'assertiviteit'
levertje de
waarom zou je er niet trots op mogen zijn als je slim bent?
trekken 'volgzaam: 'meegaand' of'flexibel'
Kijk in woordenboeken
je die eigenschap ook in je hebt. En is dat het geval dan voegje hem
Aarzel niet om synoniemen
nemen. Hoe meer synoniemen
in je lijst op te
hoe beter. Ze beschrijven wel ongeveer
toe aan je lijst. Soms moetje wat moeite doen om een tegenoverge-
dezelfde eigenschap, maar ieder legt een ander accent. En wat nog belangrijker
is, ieder verwijst naareen ander soort herinneringen
stelde eigenschap op een positieve manier te formuleren.
en
Emmy bijvoorbeeld
ervaringen. Alsje het woord 'grappig' opzoekt in het woordenboek, levert dat bijvoorbeeld op 'vermakelijk: daar heb je verschillende
'aardig om te zien' en 'leuk', en
associaties bij. Als je vindt dat de synonie-
men bij je passen, schrijf je ze op de positieve lijst. Negatieve omschrijvingen dieje tegenkomt ..' Spiek bij anderen
in het woordenboek
Op verschillende
heeft genomen (en erva-
ren heeft dat het prettig is om moeilijkheden
met anderen te delen),
die best positief is.
erg goed in staat om bij anderen positieve eigenschappen
kun je profielen vin-
wijzen. Probeerconcreette
Noteer ze en vraagje bij iedere eigen-
schap af: vind ik dit een positieve eigenschap en heb ik die eigen-
aan te
maken watje in anderen waardeert,
en vraagje vervolgens af of jij die eigenschappen
presenteren deelnemers zich met een lijst
van positieve eigenschappen.
van 'sterk' op het idee om 'me zwak durven tonen'
..' Draai de rollen eens om Mensen met een negatief zelfbeeld zijn vaak
den van mensen die zichzelf in positieve termen beschrijven. Ook in sommige tv-programma's
Zo komt
toe te voegen. Sinds ze Gertie in vertrouwen is ze dit gaan zien als een vaardigheid
negeerje.
internetsites
op. Vervolgens bepaal je of
ook bezit. Dat kan
heel wat opleveren. ...)
Vraag anderenje te helpen Vraagje partner, vader, moeder, zus, broer, vriend, vriendin, collega ofbaas om een lijstje voor je te maken. Meer
schap ook in huis? Snel toevoegen aanje lijst alsje een nieuwe op
dan een mag ook. Je zult erversteld
het spoor bent gekomen .
om dat voor je te doen.
van staan hoe leuk ze het vinden
....). Verlaagje eisen Je hoeft niet altijd tegen iedereen aardig te doen om jezelf de eigenschap aardig toe te delen,je hoeft je niet altijd assertiefte
lager dan je gewend bent, kijk vooral of je een eigenschap 'in huis hebt'. Zelfs als een eigenschap 'in de kiem aanwezig is', mag je hem opschrijven. ...)
In opdracht 4.3 maakje een keuze uit de acht tips.
gedragen om te kunnen zeggen datje assertief bent. Leg de lat
Als je begint met het bedenken van positieve eigenschappen,
Precies hettegenouergestelde waarde aan vaardigheden zijn. Assertiviteit
Sommige mensen hechten vooral en eigenschappen
bijvoorbeeld
zijn. Maar altijd assertiefiijn
waarin ze zelf niet sterk
of tegen iedereen vriendelijk is heel onnatuurlijk,
en aardig
en altijd aardig zijn
ook. In sommige situaties is het handiger om volgzaam te zijn, en er zijn omstandigheden dan vriendelijk
Stampen, indoctrineren, automatiseren
waarin streng optreden
blijven.]e
alle eigenschappen
meer voor de hand ligt
kunt je positieve lijst uitbreiden
doorvan
die je hebt opgeschreven ook de tegenpool te
onderzoeken. Van 'aardig' kom je dan bijvoorbeeld
op 'streng', 'fel' of
heb je mis-
schien het gevoel dat het uitje tenen moet kornen.je zult merken dat dat zal veranderen
alsje ertoch
mee doorgaat. Door je consequentte
over de betekenis van witboekgebeurtenissen matig doorte
buigen
en je positieve lijst regel-
lezen, wordt het steeds gewonervoor
je om stil te staan bij
je sterke en aardige kanten. Je kunt nog een stapje verder gaan. Je kunt jezelf op dat punt indoctrineren.
Niets om van te schrikken. Het betekent alleen datje niet iedere
keer bewust hoeft na te denken welke positieve eigenschappen je bezit, maar dat ze automatisch
bij je opkomen bij van alles watje doet. Doorte
Hoofdstuk
88
...................................................................................................... ................................................................................................... 'stampen' kun je dat automatiseren
4
Positieve eigenschappen
..
.. veel moeite als hij gedacht had. Behalve in de klas, met dertig kin-
versnellen. Net als vroeger op de
basisschool toen je de tafels moest leren. Dat was ook echt sta m pen.
deren die zijn aandacht vragen, is het moeilijk om aantekeningen
Steeds maarweer
te maken. Soms lukt hetop een 'geeltje', maarvaak
herhalen tot je niet meer hoeft te rekenen in je hoofd,
maar het antwoord
vanzelf komt. Mijn meester zei vroeger: 'Je moet het
zo goed leren dat als ikje 's nachts wakker maak en vraag: "Hoeveel is
doet hij het pas
's avonds. Het uitbreiden
van het witboek met positieve eigenschappen
zeven maal acht?': datje er dan n iet over na hoeft te denken, maar direct
vindt Stef een uitdaging.
antwoordt:
dan kan hij er rustig voor gaan zitten en er de tijd voor nemen. Maar
"Zesenvijftig".'
Het is prettig dat hij het 's avonds kan doen,
het blijkt knap lastig. 'I k ben handig', denkt hij als hij het witboek
Je kunt dit principe ook toepassen op je lijst met positieve eigenschappen. Men heeft ontdekt dat als je één minuut per dag, onder tijds-
's avonds doorneemt
druk, besteedt aan het inprenten
knapt. 'Tevreden' staat erachter als gevoel. 'Maar niet zo handig dat
van je positieve eigenschappen,je
ze
en leest dat hij de fiets van Chrisje heeft opge-
na verloop van tijd zonder aarzeling op kunt noemen, zonder datje
ik er mijn geld mee heb kunnen verdienen', komt er onmiddellijk
gehinderd wordt door twijfels
teraan. 'Ik ben behulpzaam',
overtuigd
of bedenkingen. Je raakt er dan echt van
datje die positieve eigenschappen
boven komt, 'maar ze heeft wel eerst tien keer moeten zeuren.'
bezit.
Alles watje nodig hebt is een stukje papieren
Als het hem na een aantal weken beterafgaatom
een kookwekkeren
één minuut tijd per dag. In die mi nuut schrijf je zo veel mogelijk positieve eigenschappen
ach-
is de volgende eigenschap die bij hem bij witboek-
gebeu rtenissen meer da n één positieve eigenschap te bedenken, begint hij aan zijn positieve lijst. Twintig kan hij er zo uit zijn witboek
van jezelf op. Het streven is er steeds meer te kunnen
bedenken in die ene minuut, en dat lukt steeds beter als je de oefening
plukken. Maar n u uitbreiden!
iedere dag herhaalt. Je zult merken datje steeds minder aarzelingen
moeite weet hij er nog een paar bij te sprokkelen. Dan komt hij op het
voelt bij het opschrijven van een positieve eigenschap, totdat je er zonder onderbreking
zo'n dertig
à vijfendertig
kunt ophoesten. Ook dan stop
je niet. Jevolgende doel is er zeventig te kunnen produceren minuten.
De censuur, waarwe
gaan, verdwijnt
in hoofdstuk 5 uitgebreid
daardoor geleidelijk.
Inopdracht
Dat is nog niet zo eenvoudig. Met veel
idee om zijn dochters te vragen wat ze leuk of goed aan hem vinden. 'Aardig', zegt Marie, 'enje kunt heel mooi voorlezen en leuke verhalen vertellen, ik denk datje een leuke meester bent'. Chrisje is het daar-
in twee
mee eens en vindt ook datje met hem kunt lachen en datje goed met
op in zullen
4-4 lees je meer over
hem kunt praten alsje problemen kan ik niet oplossen: denkt Stef.
deze oefening.
Nog een paar weken latervindt Schrijven vindtStefleuk.
hebt. 'Maar mijn eigen problemen
Bijna altijd heeft hij een notitieboekje
zich. Als hij iets interessants maakt hij een aantekening.
in de krant leestofop
de radio hoort,
Hij schrijft over fantasieën
Als hij een grappige gebeurtenis
meemaakt,
bij
en invallen.
denkt hij soms: 'Jammer
hij de tijd rijp om aan de i-minuut-
oefening te beginnen. Op zijn positieve lijst staan nu veertig eigenschappen. Collega's hebben er een aantal aanged ragen (belezen, doorzetter,
moedig) en zelfs van zijn ex Heleen drongen positieve
geluiden door (flexibel, hulpvaardig,
een goede vader). Maar er echt
dat ik Martin Bril niet ben, dan zou ik hier een mooie column van
in geloven, zover is het nog lang niet. 'Tijd om te indoctrineren!'
kunnen maken.' Voor het witboek
Stef. Hij verheugt zich er al op om een grafiekje te maken van zijn
gen met gemarmerde
heeft hij nog een mooi boekje lig-
kaft. Het witboek
bijhouden
kost hem niet zo
vindt
scores. De eerste week nemen zijn scores een hoge vlucht. Hij begint
8~)
Hoofdstuk 4 Opdrachten
9°
...................................................................................................... ...................................................................................................... de eerste dag met vier eigenschappen,
de seconden tikken weg met
..
..
Opdrachten bij hoofdstuk 4
dubben of hij die eigenschap wel echt bezit. Aan het einde van de week is dat twijfelen een verdubbeling.
minder geworden, en zit hij op tien! Meer dan
En nu doorzetten!
Wie zei ook weer dat hij een
Opdracht 4.1 Het witboek uitbreiden met eigenschappen Om te gaan geloven in je nieuwe zelfbeeld moetje leren aan concrete
doorzetterwas?
daden, gedragingen
en ervaringen een conclusie over positieve eigen-
schappen van jezelf te verbinden.
Volhouden 85 doorgaan Er zal ongetwijfeld
Tijdsinuestering: 30 minuten per dag. Hoe aanpakken?
een moment komen datje de behoefte voelt om
tegenover al dat positiefs ook eens een tegengeluid ben er zo langzamerhand
te laten horen. 'Ik
....)
harde werker, handig en inventiefben,
maar mijn werktempo
Blijf dagelijks in je witboek schrijven. Bedenk wat de witboekgebeurtenissen over jou zeggen, aan welke eigenschap je zou kunnen den-
wel van overtuigd dat ik slim, secuur, een
ken. (In bijlage 4.1 vind je aantekeningen
is te laag ...'
Het beste is om zo'n kritische gedachte naast je neerte leggen. In ieder
Je kunt ook een woordspin
geval in dit stadium van je zelfhulpprogramma.
In tegenstelling
Later, als je zelfbeeld
Dan zul je merken dat het gemakkelijker
zaken waar je minder tevreden over bent. Houd je daar de eerste tijd oordeel. Het is te verwachten negatiefbeoordeelt,
milder zijn in je
datje veel eigenschappen
die je nu als
dan anders beziet. Als een neutraal gegeven, of als
maken als die vorm je meer aanspreekt.
tot het noteren van de concrete witboekgebeurtenis-
sen, hoef je dit niet direct te doen. Doe het echter wel regelmatig.
steviger is geworden, is er nog voldoende tijd om aandacht te geven aan maar niet mee bezig. Later zul je hoogstwaarschijnlijk
van Emmyals voorbeeld.)
..).
Lees regelmatig en aandachtig,
aantekeningen
gaat.
van eerdere dagen door, langzaam
alsof je ze uitje hoofd wilt leren. Het hele witboek
doorlezen is een heel goed idee. Mogelijk merkje dan al datje stem-
een eigenschap waar ook positieve kanten aan zitten. Ook zul je dan veel
ming er beter van wordt. Tenzij je het afraffelt.
beter bestand zijn tegen kritiek van anderen. Het zal je niet meer zo uit
aan jezelf dat het eigenlijk maar flauwekul
Dat is een boodschap
is.
balans brengen. Het zal je minder moeite kosten om kritiek onder ogen te zien en het niet groter te maken dan het is. Dat zal het gemakkelijker maken om de kritiek te vertalen naarveranderingswensen
en plannen.
In hoofdstuk z leer je op een andere manier met kritiek om te gaan.
Opdracht 4.2 Een positieve lijst maken Je maakt in deze opdracht een aparte lijst van al je eigenschappen je een 'psychologisch deze opdracht
alsof
paspoort' van jezelf schrijft. Je kunt het beste met
beginnen als je de vorige opdracht (4.1) al een aantal
weken hebt uitgevoerd. Tijdsinuestering: 30 minuten. Hoe aanpakken? ....:). Bedenk hoe je de positieve lijst wilt vormgeven.
91
Hoofdstuk 4 Opdrachten
92
.................................... ~...........•..............................................................................................................................................•..... ....................................................................................................... Neem de positieve eigenschappen
..
dieje de afgelopen weken in het
Tijdsinuestering:
witboek hebt genoteerd over (bijlage 4.2). ....)
Voeg regelmatig
eigenschappen
van concrete gebeurtenissen ...}
Lees de lijst regelmatig
1minuut
per dag.
Hoe aanpakken?
toe die je ontdekt naar aanleiding
die je in het witboek
...}
beschrijft.
door, langzaam en aandachtig
alsof je hem
beeld de kop weer opsteekt of als je je somber ofverdrietig
voelt.
Probeer het gevoel terug te roepen dat bij deze eigenschappen
Gebruik een stopwatch,
kookwekker of mobiele telefoon en stel
deze in op één minuut. Schrijfzo veel mogelijk positieve eigenschappen op. Als er niets meer bijje opkomt, schrijfdan
uitje hoofd wilt leren. Lees de lijst zeker door alsje negatieve zelf-
eventueel via de witboekgebeurtenissen
..
op dieje ooit kreeg. ...}
hoort,
die 'eronder liggen'.
de complimenten
Het maakt helemaal niet uit hoeveel het er de eerste keer zijn, al is het er maar een.
····7
Je hoeft je niette bekommeren
omje handschrift.
Je hoeft geen
mooie zinnen te maken, losse woorden zijn prima. Je mag de woorden afkorten, zolangje achteraf terug ku nt vinden welke eigenschap Opdracht 4.3 Uitbreidingsmogelijkheden Je kunt de lijst met positieve eigenschappen uitbreiden.
je bedoelde. Je mag dezelfde eigenschappen op verschillende
Samen vormen die kenmerken een veelzijdig,
dat op den duur meer en meer kan concurreren
manieren
noteren als gisteren,
je hoeft helemaal niet origineel te zijn.Je hoeft je er ook niet om te
nieuw zelfbeeld
bekommeren
met het oude negatieve
uiteraard
of je een eigenschap al hebt staan, en synoniemen
....;::. Tel, als de minuut om is, het aantal eigenschappen
zelfbeeld.
zijn
welkom . en noteer dat
(bijlage 4-4). Tijdsinuestering: 30 minuten per week
...}
Zet de score eventueel in een grafiek . Neem nieuw ontdekte eigenschappen
Hoe aanpakken?
•.•. ;!"
...}
Neem de lijst met tips door (bijlage 4.3).
....;). Stel jezelf als doel om iedere week meer op te kunnen schrijven dan
...)
Kruis aan welke tips je aanspreken .
de week ervoor. Technisch gezien is het niet mogelijk meer dan dertig
...}
Kies een of twee tips die je de komende week wilt toepassen.
à vijfendertig
....)
Doe dat na een aantal weken nog eens .
sommige mensen ligt het maximum
....;). Zie het uitbreiden
over op je positieve lijst.
van je positieve lijst als een sport, en niet
(afgekorte) woorden op te schrijven in één minuut. Voor wat lager omdat ze langzamer
schrijven. Waar het om gaat, is datje zonder onderbreking
en zonder
nadenken de hele minuut aan het schrijven bent. Als het je vier dagen
als een eis.
achtereen lukt om dat aantal te noteren, dan magje de tijd uitbreiden naartwee
min uten. Het streven wordt dan: zeventig positieve
Opdracht 4.4 Positieue eigenschappen inprenten: de s-minuutmethode
eigenschappen.
Je geloof in je positieve eigenschappen
Heb je de zeventig bereikt, bepaal dan of je door wilt gaan met de
zal sterker worden door ze vaak
te herhalen. Met name de herhaling onder tijdsdruk het proces van uitje hoofd leren (vakterm: inprenten
draagt bij aan ofautomatiseren.)
Houd je stipt aan de tijd, tijdsdruk
blijft belangrijk!
oefening. Dagelijks hoeft niet meer,je zou kunnen overwegen om het nog één keer per week te doen.
Hoofdstuk
94
.......................................................................................................... ...................................................................................................... Opdracht
a.s De geloofwaardigheid
Je houdt je ontwikkeling
uanje nieuwe zelfbeeld scoren
bij door er aan het einde van ieder hoofdstuk
4
Bijlagen
.......................................................................................................... ........................................................................................................
95
Bijlagen bij hoofdstuk 4
bij stil te staan welke stappen je al hebt gezet en hoe dit stilaan je zelf-
Bijlage 4.1 Het witboek
beeld beïnvloedt.
Hieronder zie je een bladzijde van een witboek waarin nu ook de betekeTijdsinuestering:
2
minuten.
nis is toegevoegd. met een aantal voorbeelden
van Emmy.
Hoe aanpakken? ....;,:. Neem het zinnetje datje nieuwe zelfbeeld vertegenwoordigt
Datum + tijdstip
Witboekgebeurtenis
Geuoel
Vrijdag 28 aug.
Lekkergewerkt
(tevreden)
Betekenis
over (bijlage 4.5). Geef aan hoe overtuigd je bent van het nieuwe zelfbeeld.
Harde werker Servicegericht
Zaterdag 29 aug.
Niet uitgevallen tegen Jaap
(trots)
Gelachen met Nordin
(blij)
Gevoel voor humor
Veel gasten geholpen
(?)
Vriendelijk Servicegericht
Kan ontspannen zijn
Spreek m'n talen Weet mensen gerust te stellen
Bijlage 4.2 De positieue lijst Mijn positieve eigenschappen:
.................................................
................................................. ..................................................... .................................................
............................................... ................................................ "
-7 Veruolg op pag. 96
.
Hoofdstuk
96
...................................................................................................... .....................................................................................................
................................................................................................... ...................................................................................................... ................................................
.
4 Bijlagen
.
Bijlage 4.4 Positieue eigenschappen
ofcomplimenten
Houd hieronder per dag bij hoeveel eigenschappen
in één minuut
je in één minuut weet
op te schrijven.
.................................................
.
.
..................................................
.
.
Aantal eigenschappen
Datum
Aantal eigenschappen
Datum
Bijlage 4.3 Lijst met uitbreidingsmogelijkheden Kruis aan watje aanspreekt.
o
Ruimerdenken: ikgenietvan
ik ben goed in ...• ik houd van ...•
...• ik bezit ...
o
Verschillende
o o o o
Synoniemen zoeken in hetwoordenboek
o
Onderzoeken wat ik in anderen waardeeren
o
Anderen vragen me te helpen
levensgebieden
afgrazen
De kunst afkijken van anderen
Bijlage 4.5 De geloofwaardigheid
Mijn eisen verlagen
Nieuw positiefzelfbeeld
Het tegenovergestelde
uan mijn nieuwe zelfbeeld
(overnemen van bijlage 2.2. pag.sz):
onderzoeken of
ik die eigenschap ook heb
In de komende weken wil ik mijn positieve lijst uitbreiden
Datum:
door
Geefdoor middel van een kruisje aan hoe sterkje nu overtuigd bentvanje
nieuwe zelfbeeld. Daarbij is 0 helemaal nietgeloofwaardig
en 100 helemaal geloofwaardig.
o
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
%
97
