1
Positief opvoeden
Het werkt! Triple P geeft informatie en advies over opvoeden aan ouders
Colofon
2
Met dank aan alle ouders en Triple P medewerkers die aan het Triple P programma deelnemen.
Eindredactie: Ingrid Tiggelovend Lay-out: Rob Marcelis Druk: Lithos Printing Mei 2009
Deze brochure is een initiatief van de Triple P stuurgroep en de communicatiewerkgroep van de provincie Antwerpen. www.provant.be/triplep
Deze brochure is een uitgave van de provincie Antwerpen en mag niet verkocht worden.
Met dank aan Veerle Berckmans, Luc Bouteligier, Yves Debbaut, Dirk Deboutte, Patty De Bruyckere, Jan De Ridder, Leen Du Bois, Johan Feskens, Dave Geentjens, Inge Glazemakers, Ria Goris, Mia Gys, Lieve Hendrickx, Willi Huyghe, Marianne Marien, Machteld Schierbeek, Heidi Stinissen, Marc Thyssen, Ingrid Tiggelovend, Dirk Van Noten, Paul Van Royen, Hilde Verhelst, Hilde Weekers en Marc Wellens
Het Triple P-programma wordt gesteund door de provincie Antwerpen en de Vlaamse overheid. Bronnen: Triple P International, Triple P Belgium, provincie Antwerpen, Triple P Nederland V.U.: Marc Wellens, Koningin Elisabethlei 22, 2018 Antwerpen
• Hartelijk welkom ·· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · p. 4 • Positief opvoeden ·· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · p. 7
1. Triple P, hoe het begon? ·· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · p. 8 2. Triple P, betrouwbaar opvoedingsadvies · · · · · · · · · · · · · p. 10 3. Wat is positief opvoeden?·· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · p. 12
• Het Triple P programma
1. Lezingen ·· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 2. Info en tips voor opvoedingsvragen ·· · · · · · · · · · · · · · · · · 3. Advies voor opvoedingsproblemen · · · · · · · · · · · · · · · · · · 4. In groep· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 5. Begeleiding ·· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·
• Praktisch
· · · · · · · · · · · · · · p. 16 p. 17 p. 19 p. 22 p. 26 p. 27
· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · p. 30
1. Waar vind je Triple P-medewerkers? · · · · · · · · · · · · · · · · · · p. 31 2. Lezen over Triple P · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · p. 32 3. Triple P voor ouders met tieners ·· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · p. 34
33
Hartelijk 44
H
eb jij kinderen? Ben jij een fiere mama of papa? Breng je mee kinderen groot? Of ben je al grootouder? Dan weet je maar al te goed dat kinderen opvoeden een boeiende ervaring is die je voor geen geld zou willen missen. Kinderen grootbrengen is ook een avontuur. Op school leer je wiskunde, biologie of talen. Over opvoeding moet je geen examen afleggen. Dat moet je als ouder zelf leren, met vallen en opstaan. Vanuit de dagelijkse praktijk bouw je stilaan je eigen kennis en kunde op. Toch hebben alle ouders wel eens vragen over het gedrag of de ontwikkeling van hun kind.
welkom! Triple P wil ouders bijstaan met de opvoeding van hun kinderen. Het is een opvoedingsondersteunend programma op maat van iedere ouder. Je kunt bij Triple P terecht voor informatie en advies, maar ook voor persoonlijke gesprekken, groepsgesprekken of intensieve begeleiding. In deze brochure kom je alles te weten over Triple P, het programma en waar je terecht kunt. Ouders vertellen over hun ervaringen met Triple P en je krijgt praktische tips over opvoeden.
Hilde Weekers trainer Triple P
55
6
Positief opvoeden
77
1. Triple P, hoe het begon
P
88
rofessor Matt Sanders, grondlegger van Triple P, herinnert zich nog goed een consultatie van meer dan 20 jaar geleden waar een moeder zich schaamde omdat ze een plastic grasmaaier naar het hoofd van haar vijfjarig zoontje had gegooid. Het zoontje was erg driftig; wilde niet in zijn bed slapen; kon niet alleen spelen en boodschappen met hem doen was een nachtmerrie. Het gedrag van het kind verzuurde de sfeer in het gezin. De ouders maakten voortdurend ruzie over hoe ze hun kind zouden aanpakken. ‘Ik ontdekte dat heel veel ouders hun kinderen opvoeden zonder een beroep te kunnen doen op enige bron van informatie’, vertelde Matt Sanders. Professor Sanders en zijn collega’s van het Parent and Family Support Centre van de Universiteit van Queensland begonnen hun zoektocht naar een doeltreffend opvoedingsprogramma. In 1992, na tientallen jaren diepgaand onderzoek, werd Triple P, Positive Parenting Program, geboren. Tot nu toe heeft Triple P al meer dan 3 miljoen kinderen én hun gezinnen in 20 landen geholpen.
• Professor Matt Sanders Matthew Sanders woont en werkt in Australië. Hij heeft zelf 2 kinderen en is al grootvader. Hij is professor in de klinische psychologie, directeur van het Parenting and Family Support Centre aan de universiteit van Queensland en stichter van Triple P. Hij is ook gasthoogleraar aan verschillende universiteiten en kreeg in 2007 de prijs voor Queenslander van het jaar in Australië. Hij ontving al vele onderscheidingen voor zijn onderzoekswerk en publiceerde in internationale vaktijdschriften over gedragsstoornissen bij kinderen en adolescenten. Nu reist hij de wereld rond om ouders en kinderen te ondersteunen met het Triple P-programma. Professor Matt Sanders was ook te zien als gespreksleider in het succesvolle televisieprogramma ‘Driving Mum and Dad Mad’ dat in 2005 op de Britse televisie te zien was, later ook op de VRT. Vijf gezinnen werden gevolgd tijdens hun deelname aan het groepsprogramma van Triple P.
99
2. Triple P, betrouwbaar opvoedingsadvies
P
10 10
ieter, een schat van een peuter, maar hij komt elke nacht minstens twee keer zijn bed uit en hij wil dan niet meer terug. Aisha is een koppige kapoen van drie, elke avond zet ze het op een krijsen als ze haar tandjes moet poetsen. Jonas heeft het moeilijk op school. Wordt hij gepest? Zelf wil hij er niets over zeggen. Nymke heeft een panische angst voor honden. Heb je kinderen of kleinkinderen? Dan klinken deze situaties waarschijnlijk vertrouwd in de oren. De ene keer probeer je die strategie uit om je kinderen tot bedaren te brengen; de andere keer doe je wat anders. Je praat en leest erover. Andere ouders geven je goede raad… Wat is nu de beste aanpak? Triple P helpt je te begrijpen waarom je kind zus of zo reageert en hoe je de ontwikkeling en het gewenste gedrag van je kind positief kunt stimuleren. Triple P geeft je als ouder een houvast. Triple P ontwikkelde 17 manieren of opvoedingsstrategieën om positieve relaties tussen ouders en kinderen te ontwikkelen, gewenst gedrag bij kinderen te stimuleren, vaardigheden en gedrag aan te leren. Maar ook
om ongewenst gedrag bij het kind op een kordate manier aan te pakken. Doel is dat opvoeden leuk is én blijft en dat kinderen zich volledig kunnen ontplooien. Deze strategieën zijn wetenschappelijk onderzocht. Ook de Wereldgezondheidsorganisatie beveelt Triple P aan. Wetenschappers uit verschillende landen verbeteren nog dagelijks het Triple P-programma. Al de Triple P-medewerkers hebben een intensieve training over Triple P gevolgd en scholen zich voortdurend bij. Ze werken allemaal bij betrouwbare organisaties zoals bijvoorbeeld Kind & Gezin, Opvoedingswinkels, Centra Leerlingenbegeleiding,
Iedere ouder Triple P is een echte aanwinst voor het sterker maken van iedere ouder. We hebben het programma getest bij ouders die kleine en grote problemen hadden met hun kinderen. De conclusie? Triple P werkt. Positief opvoeden leidt tot minder gedragsproblemen en minder emotionele problemen. Ouders zijn meer ontspannen en kunnen beter overweg met moeilijk gedrag van hun kinderen. Triple P maakt opvoeden positief en plezierig. Prof. dr. Dirk Deboutte directeur Universitaire Kinder- en Jeugdpsychiatrie Antwerpen
11 11
Bijzondere Jeugdzorg, Universitaire Kinder- en Jeugdpsychiatrie, Centra voor Algemeen Welzijnswerk, huisartsen en privé-therapeuten.
3. Wat is positief opvoeden? 12 12
T
riple P staat voor ‘Positive Parenting Program’. Positief opvoeden is de kernboodschap van Triple P.
Positief opvoeden is gebaseerd op goede communicatie en positieve aandacht. Met Triple P leer je op welke manier je de ontwikkeling van kinderen en positief gedrag kunt stimuleren. Je leert ook hoe je op een niet-kwetsende manier om kunt gaan met gedrag dat je niet graag hebt. Het is wetenschappelijk bewezen dat kinderen die positief opgevoed worden, zich prettiger voelen. Ouders die positief opvoeden, genieten meer van het ‘ouder zijn’. Positief opvoeden en het Triple P-programma steunt op vijf principes:
1 Kinderen hebben een veilige en stimulerende omgeving nodig. Kinderen die fijn spelen, vervelen zich niet en lopen minder kans om negatief gedrag te ontwikkelen. Daag je kind uit met spelletjes en boeken. En wanneer je huis veilig ingericht is, hoef je als ouder minder te verbieden. 2 Kinderen leren het meest door positieve aandacht en steun. Positieve aandacht geven, je kind aanmoedigen en complimentjes geven, motiveert je kind om nieuwe dingen te leren en zich te ontwikkelen. Als je kind uit zichzelf naar je toekomt en iets vraagt, stop waar je mee bezig bent en neem de tijd om naar je kind te luisteren. Stelt je kind een vraag, laat het dan eerst zelf het antwoord zoeken. Heb je tijd om iets aan te leren, vertel dan eerst hoe het moet, doe het voor en laat dan je kind oefenen. 3 Ouders reageren snel, consequent en beslist op ongewenst gedrag van hun kind. Heldere instructies geven, snel, consequent en kalm reageren is belangrijk wanneer een kind zich niet goed gedraagt. Discipline betekent ook dat ouders leren hoe kinderen zich wel aanvaardbaar gedragen. Discipline is niet gelijk aan straffen. Straffen helpt niet op termijn. Het is belangrijker dat het kind weet hoe het wel moet en wat er verwacht wordt. Als je kind niet luistert of niet doet wat je vraagt, grijp dan in. Stop de activiteit, zet je kind even apart of in time-out.
13 13
4 Koester realistische verwachtingen. Ideale kinderen bestaan niet. Ideale ouders evenmin. Ieder kind is uniek en ontwikkelt zich in zijn eigen tempo. Ieder kind maakt fouten en doet dat meestal niet met opzet. Stimuleer je kind om zijn of haar weg te vinden zonder druk. Doe dit ook voor jezelf. Proberen een perfecte ouder te zijn, leidt alleen tot frustraties.
5 Zorg goed voor jezelf als ouder. Ouders mogen tijd voor zichzelf nemen en iets leuks doen, zoals sporten of een avond met vrienden doorbrengen. Praat je geen schuldgevoelens aan, maar geef jezelf een complimentje voor wat je goed gedaan hebt. Ouders die zich goed voelen hebben meer energie voor hun kinderen. 14 14 Door Triple P ben ik rustiger geworden. Nu herhaal ik maximaal één keer mijn oproep. Als Mo niet komt eten, volgt een logische consequentie. Deze nieuwe regels heb ik hem op voorhand uitgelegd. Als Sarah haar poppen niet opruimt, zeg ik duidelijk ‘ruim je poppen op’ in plaats van ‘maak geen rommel’. Ook laat ik het niet na om ze regelmatig een complimentje te geven wanneer ze doen wat van hen verwacht wordt … Naima, mama van 3 kinderen
15
16 16
Het Triple P programma
De vele opgeleide Triple P-medewerkers staan ouders met raad en daad bij. Deze medewerkers hebben allemaal een intensieve opleiding achter de rug en kunnen bogen op veel ervaring. Zij willen allemaal één ding: dat opvoeden voor ouders makkelijker wordt en dat kinderen zich ten volle kunnen ontwikkelen. Het Triple P-programma biedt informatie en advies over de ontwikkeling en het gedrag van je kind. Maar Triple P biedt meer dan goedbedoelde adviezen. Als ouder of grootouder kun je ook een beroep doen op begeleiding en training om samen met andere ouders de kinderen positief aan te sturen.
1. Lezingen
O
uders of grootouders kunnen Triple P-lezingen over positief opvoeden volgen. Deze lezingen kennen een groot succes. Voor een lezing komen soms meer dan honderd ouders opdagen. Hoe gaat het in zijn werk? Een lezing bestaat uit 3 sessies. Elke sessie duurt ongeveer 2 uur. Een Triple P-medewerker vertelt over de opvoeding en de ontwikkeling van het kind. Tijdens elke sessie wordt een thema besproken:
17 17
sessie 1: de kracht van positief opvoeden sessie 2: opvoeden tot zelfzekere, bekwame kinderen sessie 3: veerkracht bij kinderen bevorderen.
Tijdens de sessie kun je vragen stellen aan de Triple P-medewerker. Ook krijg je een informatieblad mee met de inhoud van de sessie. Thuis kun je de belangrijkste adviezen nog eens nalezen. Voor welke ouders? Voor elke ouder, grootouder of opvoeder die meer wil weten over positief opvoeden en de kracht van Triple P. 18
Triple P info: Vermijd valkuilen ’s ochtends Soms is het moeilijk voor kinderen om een goede ochtendroutine te ontwikkelen. Dat gebeurt bijvoorbeeld als ouders zelf te laat opstaan, waardoor iedereen zich moet haasten. Ongeorganiseerd gedrag ’s ochtends, bijvoorbeeld de kleren niet vinden, veroorzaakt ook stress voor het naar school gaan, en kan ervoor zorgen dat kinderen verveeld of afgeleid raken en zich niet verder klaarmaken.
Een andere valkuil is zelf het heft in handen nemen en alles voor je kind doen. Kinderen leren wanneer ze kansen krijgen om hun vaardigheden te oefenen. Wanneer ouders hun kind te veel aansporen om zich te haasten, leert het kind daarop te vertrouwen en gaat het zich pas klaarmaken na herhaalde herinneringen.
2. Info en tips voor opvoedingsvragen
W
il je informatie over doorslapen bij baby’s, zindelijkheidstraining bij peuters, nachtmerries bij kleuters of hoe je kinderen kunt helpen bij het maken van huiswerk… Dan word je met een kort gesprek en een informatieblad verder geholpen.
Hoe gaat het in zijn werk? Je kunt met je vragen over het gedrag en of de ontwikkeling van je kind bij een Triple P-medewerker terecht. Een individueel gesprek duurt 10 minuten. De Triple P-medewerker geeft tips en advies.
19
Thuis kun je de belangrijkste informatie en tips nalezen. Je krijgt een informatieblad over je vraag mee en de brochure over ‘Positief ouderschap’. Deze brochure geeft meer uitleg over Triple P en de opvoedingsstrategieën. Voor welke ouders? Voor ouders die meer willen weten over de ontwikkeling en het gedrag van hun kind.
20
Triple P info: gezellig samen spelen Samen spelen is niet alleen leuk, je kind kan hierdoor een heleboel vaardigheden leren. Sommige kinderen vinden het helemaal niet leuk om te verliezen, spelletjes zijn voor hen steevast competitie en onsportief gedrag ligt aan de basis van heel wat conflicten. Onsportief gedrag kan zich op verschillende manieren uiten: de ene speelt vals, de andere scheldt de tegenstander uit en een derde wordt driftig. Hoe kun je je kind leren om leuk samen te spelen? • Speel samen met je kind, kies om te beginnen eenvoudige spelletjes met slechts enkele regels.
• Geef zelf het goede voorbeeld, laat zien hoe je op een gepaste manier omgaat met verliezen en winnen. • Spreek vooraf over de regels en benadruk dat de regels voor iedereen hetzelfde zijn. Ga na of je kind de regels heeft begrepen. • Moedig je kind aan wanneer het op een sportieve manier meespeelt, laat weten dat je dit waardeert en beschrijf precies wat je vindt dat je kind goed doet bijvoorbeeld “Milo, je hebt rustig je beurt afgewacht, heel flink, gooi nu maar met de dobbelsteen”. • Wanneer je kind onsportief wordt of vals speelt, grijp dan meteen in, zeg wat je kind fout doet en benoem wat je van je kind verwacht. • Wanneer je kind driftig of agressief wordt, grijp dan onmiddellijk in en zet je kind heel even apart om te kalmeren. Start daarna opnieuw met het spel zodat je kind de kans krijgt om op een leuke manier mee te spelen.
21
3. Advies voor opvoedingsproblemen
M
aak je je zorgen over de driftaanvallen van je kind? Of over zeuren, verlegenheid, ongehoorzaamheid of ruzies tussen je kinderen? Word je zelf vervelend door het gedrag van je kind? Dan kun je beroep doen op persoonlijk advies.
22
Hoe gaat het in zijn werk? Persoonlijk advies bestaat uit maximaal 4 gesprekken van 30 à 45 minuten. De Triple P-medewerker gaat samen met jou dieper in op het gedrag van je kind. Tijdens 4 gesprekken leer je hoe je om kunt gaan met probleemgedrag van je kind en hoe je de ontwikkeling van je kind kunt stimuleren. Samen met de Triple P-medewerker oefen je vaardigheden in en bekijk je een dvd met levensechte situaties. Thuis kun je de belangrijkste opmerkingen nalezen. Je krijgt een informatieblad over je vraag mee en de brochure over ‘Positief ouderschap’. Deze brochure geeft meer uitleg over Triple P en de opvoedingsstrategieën. Ook krijg je werkbladen om thuis in te vullen.
Voor welke ouder? Voor ouders die zich zorgen maken over het gedrag en/of de ontwikkeling van hun kind en die nood hebben aan persoonlijk advies en training. Het beste is dat beide partners meekomen.
Triple P info: driftbuien Als je peuter voor het eerst een driftbui heeft, kan dat je enorm verrassen. Misschien ben je even met stomheid geslagen, vooral als het in het openbaar gebeurt. Het is niet uitzonderlijk dat jonge kinderen driftbuien hebben, vooral bij 2-jarigen komen ze nogal eens voor. Het beste is om driftbuien zodra ze zich voordoen, meteen op een goede manier aan te pakken. Je kan een driftbui voorkomen door: • dingen waar je kind niet aan mag komen weg te zetten. Dan hoef je niet steeds ‘Nee’ en ‘Afblijven’ te zeggen. • zijn wereld overzichtelijk te maken. Benoem door de dag heen wat je aan het doen bent en wat er gaat gebeuren. Zo weet je kind wat hij kan verwachten. Stel een paar regels op die passen bij de leeftijd van je kind. Bouw bijvoorbeeld een vaste routine op rond eet- en slaaptijden.
23
• je kind iets te doen geven in situaties waarin het zich zou kunnen vervelen. • eerst te beslissen of een verzoek van je kind redelijk is, in plaats van automatisch ‘Ja’ of ‘Nee’ te zeggen.
24
Als het niet tot onveilige situaties leidt, kun je een driftbui van een peuter jonger dan 2 jaar negeren. Dat betekent: niets zeggen en niet naar je kind kijken. Geef op geen enkele wijze aandacht aan je kind. Doe dat pas als de driftbui over is. Geef dan een complimentje omdat hij weer rustig is. Bij oudere kinderen kun je een heldere instructie geven: ‘Jordan, stop nu meteen met schreeuwen. Als je iets wilt hebben, kun je het ook gewoon vragen.’ Wanneer de driftbui aanhoudt, kun je een time-out toepassen door je kind een paar minuten apart te zetten of – afhankelijk van de situatie - zelf even de kamer uit te gaan. Driftbuien in het openbaar maken het moeilijk om strategieën als negeren of time-out te gebruiken. Zoek een rustige plek, zoals een bankje in het park of de auto en zeg je kind dat het rustig moet gaan zitten. Blijf erbij wachten (zonder te praten) totdat je kind weer rustig is. Zeg dan dat je blij bent dat hij opnieuw rustig is en ga door met je bezigheid. Wanneer dit geen succes heeft, kun je besluiten naar huis te gaan en het later opnieuw te proberen.
25
4. In groep
J
e kind wil ’s nachts niet slapen. Je zoontje ruimt nooit op. Je kinderen maken veel herrie. Kortom, opvoeden vind je niet meer leuk en soms heb je het gevoel dat je er alleen voor staat… Dan kun je beroep doen op het groepsprogramma van Triple P.
26
Hoe gaat het zijn in werk? Het groepsprogramma bestaat uit 5 sessies van telkens 2 uur en 3 telefonische contacten met een Triple P-medewerker. De eerste 4 sessies gaan over positief opvoeden, gewenst gedrag aanmoedigen, grenzen stellen en met stressvolle situaties omgaan. Tijdens de telefonische contacten bespreek je persoonlijk je zorgen en je situatie met de Triple P-medewerker. In de laatste sessie overlopen de ouders in groep wat ze geleerd hebben en hoe ze de veranderingen kunnen bestendigen. Je ontvangt een werkboek met alle informatie uit de sessies mét oefeningen. Voor welke ouder? Voor ouders die zich zorgen maken over het gedrag en/of de ontwikkeling van hun kind en die nood hebben aan advies en training met de steun en ervaring van andere ouders. Het beste is dat beide partners deelnemen.
5. Begeleiding
H
eb je het gevoel dat jouw kind agressief en opstandig is? Vertoont je kind moeilijk gedrag op school? Pest hij zijn klasgenoten? Maakt zij felle ruzies met zusjes of broers? Zie je het niet meer zitten om dit gedrag bij te sturen? Dan kun je een beroep doen op een intensieve begeleiding. Hoe gaat het zijn in werk? De begeleiding houdt 10 persoonlijke gesprekken in. De Triple P-medewerker helpt je om inzicht te krijgen in het gedrag van je kind en jouw reactie hierop. Hij stelt samen met jou een plan van aanpak op. Dit plan kan je inoefenen zodat het zeker werkt in jouw gezin. Je ontvangt een werkboek met alle informatie uit de sessies mét oefeningen. Voor welke ouder? Voor ouders met kinderen tot 12 jaar die zich zorgen maken over het gedrag en/of de ontwikkeling van hun kind en die nood hebben aan persoonlijk advies en training. Het beste is dat beide partners meekomen.
27
Triple P info: ruzie maken Alle kinderen hebben wel eens ruzie of onenigheid met elkaar. Dat is heel gewoon. Maar je kunt je kind wel leren hoe je met elkaar omgaat en hoe ze zelf ruzies kunnen oplossen. Grijp in als een ruzie echt uit de hand dreigt te lopen. Hieronder volgen enkele tips.
28
• Benoem regels voor samenspelen. Een goede regel vertelt een kind vooral wat hij wel moet doen in plaats van wat hij niet mag doen, zoals samen delen met andere kinderen of om de beurt gaan. Herinner je kind aan de regels die jullie hebben afgesproken voor samenspelen. • Geef een compliment als je kind goed samenspeelt. Bijvoorbeeld: ik ben blij dat jullie zo leuk met zijn drieën spelen. Hierdoor moedig je kinderen aan dit vaker zo te doen. • Help kinderen problemen oplossen. Leer kinderen hoe ze problemen zelf kunnen oplossen door dat stapsgewijs te benoemen en hen erbij te betrekken: Wat is het probleem? Wat wil jij, Rik en wat wil Sander? Hoe denken jullie dat we dit kunnen oplossen? Je kunt kinderen die het moeilijk vinden om te zeggen wat ze willen, helpen door dit voor te doen: Rik, zeg nu ‘Sander jij bent al een keer geweest, nu ben ik aan de beurt.’ Andere kinderen hebben misschien hulp
nodig bij het om de beurt gaan. ‘Helaas meisjes, jullie kunnen niet tegelijk op de step. Wie gaat er eerst?’ Op deze manier leren kinderen om problemen op te lossen voordat het uit de hand loopt. • Grijp in als de ruzie doorgaat. Als je bemiddelingspogingen niet helpen, grijp dan in met een gepaste actie. Bijvoorbeeld: beëindig het spel of neem het bewuste speelgoed weg. ‘Jongens, blijkbaar kunnen jullie niet samen spelen met de gameboy, daarom leg ik hem nu even weg.’ • Geef een kans om het goed te doen. Geef de kinderen na 5 of 10 minuten opnieuw de gelegenheid om het spel te hervatten of geef het weggenomen speelgoed terug. Geef een compliment voor goed samenspelen als het dan wel lukt. • Grijp zonodig opnieuw in. Kom opnieuw tussenbeide en herhaal de sanctie als het nog steeds niet lukt om samen te spelen. Berg het speelgoed nu voor een langere tijd op.
29
30 30
Praktisch
1. Waar vind je Triple P medewerkers?
D
e Triple P-medewerkers werken bij betrouwbare instellingen, zijn huisarts of privé-therapeut. Sommigen zijn enkel opgeleid om informatie en advies te geven, anderen kunnen ook een groepsprogramma geven. Een actuele lijst van contactgegevens van Triple P-medewerkers vind je op www.triplep.be . Omdat adreslijsten snel verouderen, geven wij je een paar ‘wegwijzers’ mee:
• Triple P-lezingen en groepsprogramma’s die in jouw buurt georganiseerd worden, worden steeds aangekondigd via de plaatselijke pers, affiches en folders. • Is je kind jonger dan 3? Dan kan je bij het Consultatiebureau van Kind & Gezin terecht voor info en tips over de aanpak van je kindje. Je kunt ook terecht op de Kind en Gezin-lijn 078 150 100 voor een afspraak.
31
• Je wenst één of enkele gesprekken over de aanpak van de kinderen? Bel dan naar de Opvoedingswinkel in je buurt. Daar weet men ook waar je je kunt aanmelden voor groepsprogramma’s of waar er lezingen plaatsvinden. De adressen van de opvoedingswinkels vind je op www.groeimee.be. • Vind je niet onmiddellijk een aanbod in je buurt, bel dan naar Triple P Belgium op het nummer 03 265 29 98. Daar kan je iedere werkdag terecht tussen 10 en 12u.
32
2. Lezen over Triple P Informatiebladen Als je meedoet aan het Triple P programma, krijg je informatiebladen of een werkboek mee. Thuis kun je dan altijd de belangrijkste tips nalezen. Er zijn meer dan 45 informatiebladen over veel voorkomende opvoedingsvragen, aangepast aan de leeftijd van het kind. Voorbeelden van titels zijn: slaappatronen, verlatingsangst, huilen, alleen leren eten, zindelijkheidstraining, ongehoorzaamheid, driftbuien, bezoek krijgen, boodschappen doen, nachtmerries en nachtelijke angsten, creativiteit bevorderen, stelen, liegen, gepest worden, karweitjes, huiswerk, ADHD, gedrag op school, werk en gezin combineren …
Brochure Positief ouderschap Ouders krijgen de brochure ‘Positief ouderschap’ mee tijdens een informatie- of adviesgesprek. Deze brochure geeft meer uitleg over Triple P en de opvoedingsstrategieën. Werkboek Ouders die het groepsprogramma of de intensieve begeleiding volgen, krijgen een werkboek mee. Dit werkboek geeft meer uitleg over Triple P en de inhoud van de verschillende sessies. Het bevat ook opdrachten om de opvoedingsstrategieën tijdens de sessies en thuis in te oefenen. Boek ‘Positief ouderschap’ van Matt Sanders Het boek van prof. dr. Matt Sanders is een praktische, begrijpelijke gids voor ouders van kinderen tot 12 jaar om met Triple P aan de slag te gaan. Bestellen kan via mail naar
[email protected]. De prijs bedraagt € 26. Betalen gebeurt via overschrijving op rekeningnummer 735-0085325-50, Universiteit Antwerpen, met referentie ‘PA200903 – Boek Triple P’. Gelieve het bewijs van betaling mee te sturen met de mail. Daarna stuurt Triple P het boek op per post.
33
Triple P magazine Sinds 2009 verdeelt de provincie Antwerpen gratis het Triple P magazine. In dit magazine vinden ouders opvoedingstips en informatie over Triple P. Personen uit de provincie Antwerpen kunnen dit magazine gratis bestellen via de website www.triplepmagazine.be. Personen buiten de provincie Antwerpen kunnen het downloaden via dezelfde website.
3. Triple P voor ouders met tieners 34 Opgroeien is niet altijd even gemakkelijk. Wanneer kinderen aan hun tienerjaren beginnen, verandert er heel wat. Ze moeten vaker zelf beslissingen nemen en krijgen hierbij te maken met verschillende meningen van ouders, vrienden, leraren en de media. Sommige tieners hebben te weinig zelfvertrouwen, andere willen zelfstandiger zijn of maken vaker ruzie. Deze veranderingen vormen een uitdaging voor ouders. Nieuwe opvoedingsvragen steken de kop op. Wanneer je als ouder het antwoord zelf niet vindt, kun je met je vraag terecht bij een Triple P-medewerker. Verschillende hulpverleners bieden Triple P Tieners aan om ouders te ondersteunen.
35
“Vroeg geleerd is oud gedaan” Als kleuterjuf wil Els zich blijven bijscholen over een positieve opvoedingsaanpak. Die kwam ook thuis van pas, want haar adoptiekinderen, de actieve Stan (6) en de eerder rustige Mira (5) zitten volop in een fase waarin ze makkelijk bij te sturen zijn. Ze schreef zich in voor het groepsprogramma van Triple P. Aandacht geven 36 36
Els: “De avonden volgden zowat hetzelfde patroon. We keken naar een
DVD die toonde hoe je op een positieve manier kunt omgaan met die kleine momenten die soms behoorlijk wat stress veroorzaken. Hierna gingen we aan de slag met een checklist. Bijvoorbeeld: Voorzie ik in voldoende boeiende activiteiten voor mijn kind? Zijn mijn verwachtingen realistisch? We stelden doelstellingen op voor veranderingen die we wilden bereiken bij onze kinderen of bij onszelf. Voor Stan waren dat: regels en grenzen aanvaarden en ook eens de zin van anderen doen. Voor mezelf was dat de klok tijdens het ontbijt beter in de gaten houden, zodat we ons daarna niet zo hoefden te reppen. We kregen ook een lijst mee naar huis waarop we konden aanduiden hoe vaak per dag bepaald gedrag – niet luisteren bijvoorbeeld – voorkwam, wat er net hiervoor of hierna gebeurde, en hoe we daarmee omgingen.
Tijdens de tweede bijeenkomst werd de positieve aanpak van Triple P nog concreter. We kregen tips om de relatie met onze kinderen te versterken. Hen veel korte momenten van aandacht geven bijvoorbeeld, in plaats van ermee te wachten tot ze zeuren om aandacht. Of veel praten met de kinderen en hen affectie tonen. Ik werd alert voor die kleine momenten van positieve aandacht tijdens de dag. Ook werkten we een beloningssysteem uit en bespraken we in groep hoe kinderen iets aan te leren. Handvaten krijgen De derde en vierde Triple P-avond gingen we verder op de ingeslagen weg. We stelden duidelijke basisregels op, bijvoorbeeld flink stilzitten aan tafel, of de schoenen en de jas netjes opruimen. We bespraken wat te doen indien het kind niet gehoorzaamt. Tussen de vierde en vijfde sessie nam de begeleider drie keer telefonisch contact op om meer persoonlijke zaken rond opvoeden te bespreken. Tijdens de laatste Triple P-bijeenkomst bespraken we wat we bereikt hadden en welk gedrag we verder wilden bijsturen. Wij kregen vooral veel bevestiging voor onze aanpak die we al gebruikten, en deden ons voordeel met de nieuwe tips. Zo werd het ontbijt een rustiger moment, omdat ik beter op de timing lette. We proberen nu ook specifiek te benoemen wat we van Stan en Mira verwachten. ‘Flink zijn’ is te vaag. Het Triple P-werkboek is erg nuttig. Als je iets vergeten bent, kun je het altijd weer opzoeken.”
37
38
39
APPPlaus voor opvoedingsvragen Nee, opvoeden is niet eenvoudig. Ja, alle ouders herkennen dat gevoel. En nee, je moet je niet schamen als je het even niet weet. Dus ja, Triple P geeft je graag antwoord op al je opvoedingsvragen.
Positief opvoeden. Ja, het werkt ! 40
