november-december 2013 Jaargang 1 Nummer 5
Porta
De kunst van het vieren, door Mgr. Léonard
Radio Vaticaan: interview met Syrische patriarch
Uitgelicht: enkele nieuwe programma’s
Afgiftekantoor 2099 Antwerpen X P 914880 2-maandelijks
Programmaoverzicht op middenpagina
fidei
Editoriaal
Beste vrienden van Radio Maria, Op 9 november vieren we in de hele wereld het kerkwijdingsfeest van de Basiliek van Lateranen. Iets meer dan een week later is het de beurt aan het kerkwijdingsfeest van de Basilieken van Sint-Petrus en van SintPaulus, op 18 november. Een derde dag die wordt voorbehouden aan een dergelijk kerkwijdingsfeest op wereldniveau is 5 augustus, het feest van de inwijding van de Basiliek van Maria de Meerdere. Waarom worden deze feesten wereldwijd gevierd? Het klopt dat men in een bisdom de wijding van de kathedraal jaarlijks viert, alsook in een parochie het feest van de parochiekerk. Wat is dus de meerwaarde van de 4 aangehaalde basilieken, en zeer speciaal deze van de Basiliek van Lateranen? Een Romeinse heilige, Filipus Neri, stond aan het begin van een mooie bedevaartstocht, het bezoeken van de zeven basilieken in Rome. Drie van deze basilieken dragen de titel: kleine basiliek, de andere zijn de grote basilieken. Bij de vier basilieken die we reeds aanhaalden gaat het net over deze vier “grote” basilieken. Het is in de 14de eeuw dat men deze namen bedacht omdat de paus in een jubeljaar een speciale aflaat gaf bij het betreden van één van deze vier “grote” basilieken. De grootste van alle vier wordt herdacht op 9 november. Het gaat over de Basiliek van de Verlosser, ook gekend onder de naam “Sint Jan van Lateranen”. Het is de kathedraal van de paus en draagt de titel: “omnium urbis et orbis ecclesiarum mater et caput”. Zij is de moeder en het hoofd van alle kerken 2
in de stad en in de wereld. Vandaar dat we in de gehele wereld deze belangrijke kerk gedenken door een liturgisch feest. Het feit dat deze kerk, moeder en hoofd is, zou ervoor moeten zorgen dat elke kerk, waar dan ook ter wereld, een afbeelding moet zijn van deze romeinse basiliek. Om te begrijpen dat dit niet enkel materieel bedoeld is kunnen we toch kijken naar de mooie architectuur van de kerk en de schatten die ze bevat. Bij het betreden van de Basiliek zien we op het fronton Christus de Verlosser. Het doel van de Kerk is namelijk het verlossingswerk van Christus tegenwoordig te stellen voor de mensen van alle generaties. De Kerk is dus geen levenloos, maar een levend middel om te komen tot bij Jezus. Vandaar dat doorheen de geschiedenis, in welke omstandigheid ook, hetzelfde Evangelie telkens opnieuw verkondigd wordt. Ook de Basiliek van Lateranen wenst dit middel te zijn, door een bouwwerk van mensen kan men geestelijk komen tot bij God. Dit merken we bij het binnengaan langs de hoofdingang. De deur is al heel symbolisch. Het gaat namelijk over de historische poort van de vroegere Romeinse senaat die verwerkt is in de deur van de kerk. Het menselijk handelen is trouwens nooit een einde op zich, maar moet een doel hebben. Een doel naar het hogere, naar God. De
Colofon Verantwoordelijke uitgever: Pr. Karlo Tyberghien Sint Reneldisplein 23 3001 Leuven Werkten mee aan dit nummer: Mgr. Léonard, Deken Felix Van Meerbergen, Pr. Karlo Tyberghien, Kevin Colle, Christine Vandebuerie. Foto’s: Christine Vandebuerie, Kevin Colle, Marianne Hubin. Lay-out:
[email protected] Druk en verzending: Halewijn, Halewijnlaan 92 2050 Antwerpen Wenst u onze nieuwsbrief te ontvangen? Bel ons: 016/41 47 47
bescherming en besturing van de Paus, bisschop van Rome en opvolger van SintPetrus, en onder bescherming van de andere bisschoppen met hem verenigd als opvolgers van de apostelen. Tot slot krijgen we bij het feest van de kerkwijding van de Basiliek van Lateranen volgende boodschap: Als we binnenkomen in de Kathedraal van de paus en er dan ook terug van weggaan moeten we ons dus niet enkel laten leiden door de stenen, maar wel door de geest. Het is de Kerk die ons blijft leiden en begeleiden naar God. Dit proberen we telkens opnieuw te doen langs de radiogolven in Vlaanderen. Radio Maria stelt zich hierbij ook nog onder de bescherming van de Moeder van de Kerk, de heilige Maagd. Moge zij jullie allen begeleiden de komende weken, bij het einde van het jaar van het geloof, bij het begin van de Advent, op het feest van de Onbevlekte Ontvangenis, en natuurlijk ook op weg naar Kerstmis. Radio Maria zal dit alles met ieder van jullie samen beleven. Luisteren is dus de boodschap! En nu ook het lezen van deze Porta Fidei waarin we veel vertellen over onze Radio en enkele boeiende artikelen aan jullie wensen mee te geven. Met mijn priesterlijke zegen, +
verwijzing naar het oude romeinse rijk houdt dus op aan de deur. Daarna gaan we verder. Als we de lange midden gang opgaan ontmoeten we de standbeelden van alle apostelen, om zo te komen tot het hoofdaltaar dat gelegen is onder een baldakijn waarin de relieken liggen van de hoofden van de heilige Petrus en Paulus. Na de intrede gaan we dus door het dienstwerk van de apostelen naar het hoofdaltaar om Christus ook werkelijk te ontmoeten in de Eucharistie die wordt opgedragen op dit altaar. Om dit kracht bij te zetten zijn er verschillende andere relieken aanwezig. Niet de minste is, volgens de overlevering, Pr. Karlo Tyberghien het tafelblad dat zou gediend hebben als tafel voor het laatste avondmaal van Jezus met zijn apostelen. Deze bevindt Programmadirecteur zich boven het tabernakel waar het Allerheiligste wordt bewaard. Dankzij de Kerk krijgen we namelijk de middelen om God te ontmoeten. Of omgekeerd. God komt door de Kerk tot bij ons, mensen. De middelen worden duidelijk in de symboliek van de architectuur gebruikt voor de bouw van de Basiliek van Lateranen. De Basiliek van Lateranen is dus de moeder en het hoofd van de andere kerken in de wereld. Ze dient als model. Het is tevens de kathedraal van de Paus. De voor ons waarschijnlijk bekendste paus die hier zijn graftombe heeft is Paus Leo XIII, auteur van de sociale encycliek Rerum Novarum. Alles wijst er in die kerk dus op dat alles in het leven gericht moet zijn op God. En zo kunnen we dan ook, na in deze kerk binnen getreden te zijn er weer van terug keren om hetgeen we van God ontvangen hebben vrucht te doen dragen, onder de
3
Om te groeien in “de kunst van het vieren” - Deel 4 (ars celebrandi)1
Ik breng graag in herinnering dat de vijf artikels over ‘de kunst van het vieren’ gekaderd zijn binnen het pastoraal werkjaar dat gewijd is aan de initiatiesacramenten. Na in een eerste bijdrage het algemeen belang van deze reflecties en de opbouwende geest waarin ik ze met u wil delen, te hebben benadrukt, heb ik achtereenvolgens de opening van de misviering en de liturgie van het Woord behandeld, en vervolgens ook enkele aandachtspunten met betrekking tot de eucharistische dienst aangestipt. In dit vierde luik zou ik het, nog steeds vanuit dezelfde opbouwende ingesteldheid, willen hebben over de communieritus.
door Mgr. Léonard
luidt, in plaats van ‘laat ons niet bezwijken aan de verzoeking’, hetgeen menig gelovige die nadenkt over wat hij op dat ogenblik uitspreekt, tegen de borst stoot. Maar het verbeteren van deze vertaling is een beslissing die hogere instanties toekomt. Dit gezegd zijnde, zal men na het Onzevader – of het nu gezongen of gesproken wordt – niet dadelijk vervolgen met de gebedstekst ‘Want van U is het koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid …’. Ook gezongen versies die zulks vanzelf suggereren dienen vermeden te worden. Na het Gebed des Heren en vóór de bedoelde gebedsformule hoort het zeer mooie, zogenaamde ‘embolismegebed’ (‘ontwikkelingsgebed’) thuis, waarin de priester de laatste bede van het Onzevader ‘ontwikkelt’: ‘Verlos ons, Heer, van alle kwaad. Geef vrede in onze dagen …’
Na het eucharistisch Hooggebed komen we aan de communieritus. Die begint met het samen bidden van het Onzevader. Men dient erover te waken dat de tekst ervan wordt gerespecteerd, vermits het een gemeenschappelijke schat van de gehele Kerk betreft, ook al kan men betreuren dat de voorlaatste bede in de huidige vertaling ‘leid ons niet in bekoring’
2 4
De breking van het brood
De vredeskus
DE COMMUNIE Het Onzevader
altaar, en van daar uitgedragen worden naar de gelovigen die uitgenodigd worden deze door te geven aan hun buren. Het is niet noodzakelijk dat de priester zelf naar de kerkgangers stapt en de hele gemeenschap doorloopt. Het is nog minder vereist dat het aantal vredeskussen recht evenredig is met het aantal assistenten … Er moet een goed evenwicht gevonden worden tussen stijfheid en al te grote uitbundigheid (cf. § 72). Bij gelegenheid van de recente herziening van het Romeins Missaal stelden vele bisschoppen voor om de vredeskus voortaan bij het begin van het offertorium te plaatsen, om aldus de afleiding en het geroezemoes, dat de vredeskus net voor de communie vaak uitlokt, te voorkomen. Dit verstandige voorstel is nog niet aanvaard. Misschien kan dat wel eens gebeuren … Geduld!
De communieritus wordt onmiddellijk voorafgegaan door de vredeskus en het breken van het eucharistisch brood. De vredeskus is een liturgisch gebaar waarin de gemeenschap, ja zelfs de verzoening van de verzamelde gelovigen tot uitdrukking komt. Het gaat hier evenwel niet om een ongebreidelde zoensessie … In het beste geval zou de vredeskus moeten kunnen starten van bij de celebranten aan het
De breking van het brood is een veelzeggende ritus die vraagt om met grote zorg beleefd te worden. Hierin komt tot uitdrukking dat, hoe talrijk wij ook zijn, wij allen deelhebben aan hetzelfde brood dat het Lichaam van Christus is. Vandaar ook het belang over een grote hostie te beschikken die men kan verdelen in meerdere stukken. Het weze herhaald dat de broodbreking niet plaatsvindt tijdens de consecratie (cf. § 55). Het is niet omdat men zegt: ‘Hij heeft het brood in zijn handen genomen, de zegen uitgesproken, het brood gebroken …’ dat men ook op dat moment het brood een eerste keer moet breken. De eucharistieviering is geen uitbeelding van het Laatste Avondmaal. Evenzo is het een ‘vals goed idee’ om de gelovigen op Witte
Donderdag aan een grote tafel te laten plaatsnemen. De viering is geen overdruk van Jezus’ laatste maaltijd. Die was overigens allesbehalve een gezellige picknick. Het ging om een rituele maaltijd waarbij de genodigden naar de klassieke gewoonte aanlagen op bankjes, zonder iemand tegenover zich. Dit te willen nabootsen heeft geen enkele liturgische betekenis.
De communie De priester die voorgaat en de overige concelebranten nuttigen als eersten het Lichaam van Christus en het Heilig Bloed (cf. § 97). Sommigen zijn wel eens van oordeel dat dit een gebrek aan hoffelijkheid is jegens de gelovigen … Maar de communieritus heeft niets te maken met onze tafeletiquette! Wanneer de celebranten als eersten communiceren, is dat om reden van hun priesterlijke bediening als voorganger. Er is dus geen reden om andersom te werk te gaan. Wat de communie van de gelovigen betreft, zijn het de gewijde bedienaren – bisschoppen, priesters en diakens – die er de gewone bedienaar van zijn (cf. § 88). Men dient enkel een beroep te doen op buitengewone bedienaren (godgewijden of leken) als daar werkelijk nood toe is wegens het grote aantal gelovigen en het kleine aantal gewijde bedienaren. De buitengewone bedienaren zijn dat niet zomaar; ze moeten daartoe opgeleid en aangesteld zijn. Op sommige plaatsen blijven de gewijde bedienaren tijdens de communie op hun stoel zitten, terwijl leken de heilige communie uitreiken. Het is van belang om deze totaal misplaatste manier van doen, daar waar ze in zwang is, recht te zetten (cf. §§ 157-158). Een nog ernstigere mistoestand bestaat erin de heilige communie helemaal niet uit te reiken, maar onder de gelovigen een pateen of mandje te laten rondgaan waaruit iedereen zichzelf bedient (cf. § 94). Hiermee doet men grote afbreuk aan de betekenis van het gewijde ambt, waardoor Jezus het brood van leven geeft aan de apostelen opdat zij het zouden verdelen onder de menigte (zie het relaas van de broodvermenigvuldiging in de evangeliën). Er dient nog veel vooruitgang geboekt te worden om de communie van de gelovigen in
5
waardigheid en schoonheid te laten verlopen. Nochtans merk ik doorheen de jaren enige verbetering. Men moet er in de eerste plaats over waken dat de rechtmatige vrijheid van de gelovigen wordt gerespecteerd. Men dient te aanvaarden dat zij staande of geknield communiceren, volgens hun keuze in de hand of op de tong (cf. §§ 90-92). Als de gelovigen de communie ontvangen in de hand, zal men af en toe de juiste manier van doen in herinnering brengen. De handen worden waardig op elkaar gelegd. Men zal er sterk maar tegelijk vriendelijk op aandringen dat de communie ter plaatse wordt genuttigd, waarbij men even halt houdt, en dus niet terwijl men zich omdraait of zelfs al onderweg is naar zijn plaats (cf. § 92). Men dient er nog scherper op toe te zien dat de communieganger de hostie niet meeneemt naar zijn plaats, wat soms leidt tot ernstig misbruik (cf. § 105). Indien iemand een hostie vraagt om mee te nemen, moet men ervoor zorgen dat, zo die persoon onbekend is of niet aangesteld is
6
voor deze bediening, het wel degelijk diens bedoeling is de communie dadelijk na de mis naar een zieke te brengen en de hostie niet bij zich te bewaren. We kunnen niet aanvaarden dat men de communie in een stukje papier of een zakdoek wikkelt. Er moet gebruik gemaakt worden van een pyxis of een gelijkaardige recipient die enige waardigheid uitstraalt. Voor wat meer uitleg kan men op de betrokkene toestappen bij het buitengaan na de viering. In dit verband zou ik heel graag hebben dat men, zoals ik dat heb gezien in bepaalde landen, voor het hele bisdom een soort van kleine ‘badge’ zou invoeren die het mogelijk maakt de personen die gelast zijn met het aan huis brengen van de communie, te herkennen. Dit zou de celebranten die deze personen niet kennen (een gelegenheidsvoorganger of de pastoor van een parochie waar men zich toevallig bevindt), toelaten te zien dat het werkelijk gaat om een bedienaar van de ziekencommunie en niet om iemand die voor andere doeleinden op zoek gaat naar hosties.
De communie onder twee gedaanten wordt, ondanks haar grote waarde, zelden aanbevolen voor grotere gemeenschappen (cf. §§100-102). Het is beter dit voor te behouden voor relatief kleine groepen. De beste manier van handelen bestaat erin dat ieder drinkt van de beker of bekers die daartoe zijn voorzien. Hierbij dient men te vermijden dat men het Heilig Bloed van de ene beker in de andere overgiet (cf. § 105). De communie door indoping – waarbij de gelovigen zelf de hostie in het Heilig Bloed drenken – zou, indien men dit werkelijk aangewezen vindt, eveneens moeten voorbehouden worden aan kleinere, goedgevormde groepen. In grotere gemeenschappen stel ik met pijn in het hart vast dat dit vaak aanleiding geeft tot ernstig gebrek aan eerbied. Men stelt het gebaar veelal zo snel en zo onzorgvuldig dat er druppels Heilig Bloed op de vloer worden gemorst en vervolgens – letterlijk! – met voeten worden getreden. Het is beter dat de priester zelf de beker vasthoudt, een hostie neemt uit de pateen die gedragen wordt door een gewone of buitengewone bedienaar, en, na de hostie respectvol in het Heilig Bloed te hebben gedrenkt, deze op de tong legt van de communicant (cf. §§ 103-104). Wanneer dit met de nodige zorg gebeurt, is dit een zeer mooi gebaar. Sommigen zien hier met een zekere angst een terugkeer naar de oude manier van communiceren in. In feite is dit vooral een handelswijze in volle eerbied voor de Heer. Bovendien kan dit gebaar beleefd worden in
solidariteit met onze broeders, katholieken of orthodoxen, uit het Oosten, die altijd op deze manier communiceren, en met allen die, ook in het Westen, in meerderheid op die wijze het Lichaam van Christus ontvangen. Een mooi oecumenisch en intercultureel gebaar … Bij sommige gelegenheidsvieringen (uitvaarten, huwelijken en andere) is het soms raadzaam met de nodige fijngevoeligheid aan te stippen dat nooit iemand zich hoeft gedwongen te voelen om te communiceren, en dat de communie geen fatsoensritus is waaraan iedereen uit wellevendheid moet deelnemen, zoals men mee inschuift tijdens de offergang bij begrafenissen. In enkele zeldzame parochies was ik getuige van een bizar ritueel. In plaats van de kleine kinderen, die de communieleeftijd nog niet hebben bereikt, zegenend een kruisje te geven, bood een acoliet hen, een beetje evenwaardig als het Lichaam van Christus, een koekje of een snoepje aan. Dit leidt uiteraard tot een zeer betreurenswaardige verwarring in de hoofdjes van de allerkleinsten (cf. § 96). Tot slot, men moet ervoor zorgen dat de gelovige gemeenschap na de communie voldoende stiltetijd krijgt om zich te bezinnen over de ontvangen gave. Het is dus niet aangewezen om dadelijk over te gaan tot de mededelingen, die beter gebeuren tussen het slotgebed en de zegen. In een volgende bijdrage zal ik deze reflecties over ‘de kunst van het vieren’ afronden met enkele eerder algemene overwegingen die er op gericht zijn de Eucharistie op een meer hartelijke en feestelijke manier te vieren. + ANDRÉ-JOZEF LÉONARD, aartsbisschop van Mechelen-Brussel
1 De serie die we jullie brengen is een overname van een artikelenreeks gepubliceerd in Pastoralia, het bisdomsblad van Mechelen-Brussel. 2 Naast de Constitutie van Vaticanum II en de Algemene Inleiding van het Romeins Missaal, denken we aan de Encycliek “De Kerk leeft van de Eucharistie” van Johannes-Paulus II (Witte Donderdag 2004), aan de Apostolische Brief “Blijf bij ons, Heer” (oktober 2004) en aan de Instructie van de Congregatie voor de Goddelijke Eredienst “Het Sacrament van de Verlossing” (maart 2004).
7
Pelgrimmerende Madonna
Tijdens de Rozenkransmaand ging de Pelgrimerende Madonna langs Vlaamse wegen. Haar tocht begon in Slijpe bij een gezin met 4 kinderen. Het bidden van de Rozenkrans leidt hen doorheen het dagelijkse leven. De daarop volgende dagen bleef Ze aan de kust. Op de parochie Sint Jan kwamen een twintigtal parochianen samen om de Blijde Mysteries te bidden. Velen zijn zo dankbaar dat Maria tot bij hen komt en hen telkens opnieuw uitnodigt de Rozenkrans met het hart te bidden. In Bredene Dorp organiseerde de pastoor het zo, dat alle koren samen de Heilige Eucharistie verzorgden. Het werd een feestelijke Eucharistie en er werd gebeden uit dank en om zegen te vragen over de parochie. In Deinze werd Onze Lieve Vrouw opnieuw onthaald door een gezin. Ook bij de Gemeenschap Moeder van Vrede in Gistel kon Onze Lieve Vrouw rekenen op veel
8
gebed en grote belangstelling. Tijdens het weekend van 12 en 13 oktober, was er de bijzondere gebedsbijeenkomst in Banneux. Het Vaticaan nodigde het heiligdom uit om samen met 10 andere heiligdommen over de wereld, samen de Rozenkrans te bidden. Dit als voorbereiding op de toewijding van de wereld door onze Heilige Vader Paus Franciscus aan Onze Lieve Vrouw van Fatima. Het was een vreugde te weten dat onze Pelgrimerende Madonna aanwezig was in Banneux en dit door de groep Biddende Moeders uit Gent – Mariakerke. Er werd gebeden voor de intenties van onze luisteraars en voor Radio Maria. Halfweg de maand oktober was Onze Lieve Vrouw op tocht in Vlaams Brabant, waar Ze ontvangen werd in een gebedsgroep en bij enkele families. Ook mooi was het onthaal van de Pelgrimerende Madonna in Meetkerke, een bedevaartsoord van Onze Lieve Vrouw ten Hemel Opgenomen. Na de uitstap in de Meetkerkse polders werd Ze verwelkomd door pastoor Andy Penne in Tollembeek en Bever. Ook de gelovigen van het decanaat Hamme organiseerden gebedstijden waar Onze Lieve Vrouw centraal stond. Gedurende de laatste week van de Rozenkransmaand werd Maria feestelijk onthaald door een gebedsgroep in Antwerpen waarna Ze richting Madonnacentrum trok bij Julien Mampaey. Het was mooi om getuige te zijn hoe de gezinnen, parochies en gebedsgroepen onze Hemelse Moeder met zoveel vreugde en grote dankbaarheid ontvingen. Dank aan u allen die Onze Lieve Vrouw met diepe vreugde, grote dankbaarheid en veel gebed omringd hebben.
Mariathon editie 2013
Voor het tweede jaar op rij organiseerde Radio Maria een Mariathon op 1 en 2 oktober. Het werden 33 uur live radio en brachten het katholieke geluid tot bij u in de huiskamer. We probeerden een gevarieerd programma te brengen waarin we de frequentiezones van onze radio in de kijker plaatsten. Zo kon u op de eerste dag horen wat er in Hasselt en Genk op geloofsvlak te beleven valt. Er was een interview met een luisteraarster en met pater Jan Meeuws. Dit alles werd in goede banen geleid door Hilde Somers. In de namiddag leerde Kevin ons het volkslied van Gent kennen en we hoorden vertellen over de verering van Onze Lieve Vrouw ten Doorn in Eeklo. Na het Uur van de Goddelijke Barmhartigheid hadden we Philip Hens te gast uit Turnhout. Hij gaf ons een rondleiding doorheen de kapellekes van Ravels en Turnhout. Ook had hij een telefonisch interview met een gelovige die de processie in het Begijnhof ter harte neemt. Na het avondgebed stond Brugge in de kijker. Er werd gesproken over de patroonheilige van de stad Sint Donaas, de geschiedenis en devotie tot Onze Lieve Vrouw van de Potterie en ook Guido Gezelle was te horen doorheen gedicht en lied. Jos en Joris brachten enkele bijzondere elementen van Antwerpen. Zo hoorden we
La Esterella de Onze Lieve Vrouwentoren bezingen en leerden we dat Herman Wijns nog niet heilig is. Ook wat culturele en geschiedkundige feiten konden we met plezier beluisteren. De avonduren werden gevuld met regio Aalst en Brussel. Zowel Chantal die een copresentator meehad in zuster Benedicta in de uitzending als Marie-Christine en Michele die met grote vreugde de devotie tot Onze Lieve Vrouw bespraken in Brussel, konden de luisteraars boeien. De eerste helft van de nacht bracht Joris muziek en bleef hij oproepen om te blijven bellen naar de studio. In de vroege ochtend bracht de Gemeenschap Moeder van Vrede een evocatie met teksten en muziek van de Heilige Theresia van Lisieux. Tegelijkertijd stond bij hen in de kerk het Heilig Sacrament uitgestald. Zo waren
we verbonden, niet alleen via de mobiele studio maar nog meer door Christus zelf. De tweede dag, voor dag en dauw, hoorden we over het leven van priester Poppe en het geloofsleven in de regio Hamme van onze programmadirecteur. Voor de regio Oostende konden we rekenen op enkele telefonische interviews. We hoorden over de Onze Lieve Vrouwparochie in Zandvoorde, de heropbouw van een vergane kapel, het wekelijkse Rozenkransgebed en het
9
enthousiasme voor Radio Maria. In de namiddag, toen Kathy ons Kortemark, Dadizele en Kortrijk leerde kennen, kregen we een tussenkomst van priester Karlo. Het was om even te komen vertellen dat we via een brief de toezegging kregen van een milde gift van 65000 euro. Toen werd het letterlijk stil in de studio. Zoals we Hilde horen zeggen: ‘Als de kinderen moeite doen om iets te bekomen voor Onze Lieve Vrouw, doet Zij als onze Moeder, daar graag nog iets bij.’ Dat kunnen we enkel beamen met een dankbaar hart. Henri mocht regio Leuven in de kijker
plaatsen. Het werd een boeiend uurtje, af en toe even onderbroken om u, beste luisteraar, aan te moedigen om ons te blijven bellen. Een mooie tip van een luisteraar was de volgende: Datgene wat nu in uw geldbuidel zit, geef dat aan Radio Maria. Dat we deze zin mogen blijven herinneren, ook na de Mariathon. We wensen alle luisteraars en medewerkers te danken voor hun inzet, enthousiasme, gebed en milde giften.
Op 12 december vieren wij de tweede verjaardag van onze radio.
Voorstelling van enkele nieuwe gezichten in de studio’s
Frank Geleyn is de nieuwe ‘Office Manager’
Frank studeerde scheikunde (zoals die andere Franciscus uit Rome) aan de KUL. Hij heeft 31 jaar onderwijs achter de rug, 22 jaar als leerkracht wetenschappen en coördinator, 9 jaar als lid van een directieteam. Voornamelijk om gezondheidsredenen zag Frank zich genoodzaakt het wat rustiger aan te doen. Hij werkt nu deeltijds voor Radio Maria, als office manager: administratie-organisatie-logistiek. Zijn echtgenote, Trui Smet, is lerares godsdienst. Samen wonen zij in Leuven en zijn 34 jaar gehuwd. Van de 6 kinderen zijn er nog 2 thuis (als student), de andere 4 wonen ook in het Leuvense, zijn getrouwd en brachten (voorlopig) 10 kleinkinderen ter wereld! De familie Geleyn is al vele jaren geëngageerd in de gemeenschap Jerusalem (www. jerusalem.be), die behoort tot “The Sword of the Spirit”, een internationaal oecumenisch netwerk van charismatische verbondsgemeenschappen (www.swordofthespirit.net). Geïnspireerd door de Heilige Geest en in Zijn kracht proberen zij vorm te geven aan een hedendaagse christelijke manier van leven.
Rosemarijke vrijwilligster voor Radio Maria
Iedereen is die dag van harte welkom voor de Eucharistie opgedragen door Monseigneur Lemmens om 19 uur. De heilige Mis wordt gevolgd door een receptie. Iedereen is ook hiervoor uitgenodigd.
10
Rose-Marijke Demeyer werd geboren in Kortrijk waar ze samen met haar ouders en drie zussen een gezin vormde in het kleine dorpje Outrijve, een deelgemeente van Avelgem. Van jongs af aan raakten de kinderen vertrouwd met het katholieke geloof, het dagelijks bidden van de rozenkrans en elke zondag naar de H. Mis. Daarnaast werden ze ook trouwe leden van de groep “De kleine Zielen”. Verder gingen haar beide ouders een parochiaal engagement aan. Mama zorgde voor het onderhoud van het kerkgebouw en vader was actief in de kerkfabriek. Zodoende nam hij de technische kant van de parochie voor zijn rekening. Op bedevaart gaan was het vaste plan tijdens de vakanties en op één van die bedevaarten, naar het plaatsje Ars in Frankrijk, bad de moeder van Rose-Marijke om op bijna 40-jarige leeftijd de vervulling van een droom te verkrijgen. Dat ze een zoon in hun midden zouden mogen verwelkomen. Op voorspraak van de Heilige Pastoor van Ars ontving het gezin deze genade en werd een zoontje geboren, een broer voor RoseMarijke, en ontving hij dezelfde voornaam als de Pastoor van Ars: Jean-Marie. Op jongerentocht naar Beauraing ontmoet Rose-Marijke haar echtgenoot en nu mag ze zich moeder noemen van vier kinderen. Zowel zij als haar echtgenoot proberen hun geloof naar hun kinderen en naar de maatschappij uit te dragen. Zo zetten zij zich reeds 4 jaar in als catechisten voor de vormelingen van hun parochie. Met datzelfde verlangen vervoegt Rose-Marijke nu de grote familie van vrijwilligers van Radio Maria en helpt de radio en haar medewerkers bij het vervullen van enkele taken, zoals het aanwezig zijn aan de balie en enkele administratieve zaken. “Een keuze die me nog steeds gelukkig maakt en waar ik fier op ben.” Aldus onze nieuwe vrijwilligster. Heeft u interesse om, net zoals Rose-Marijke, vrijwilligerswerk te verrichten voor Radio Maria? Aarzel dan niet om ons beter te leren kennen en langs te komen in de studio’s!
11
11u
Maandag: Geloofsgetuigen (Hilde Somers) Dinsdag: Geloofsgetuigen (Hilde Somers) Woensdag: Muziek Donderdag: De rots in de branding (Jos Decock) Vrijdag: 1e en 3e vrijdag: Geloof en actualiteit (P. Gert Verbeken) 2e en 4e vrijdag: Op de agenda (Christine Vandebuerie) Zaterdag: Herhaling van de vrijdag
12u Angelus Middaggebed 12u05 12u15 Rozenkrans 12u40 Het heiligenverhaal van de dag 13u Maandag:
1e en 3e maandag: In gesprek met een priester (Patrick Vandenhove) 2e en 4e maandag: De nalatenschap (Henri Meulemans) Dinsdag: 1e dinsdag: Biofides (Vincent Kemme) 2e dinsdag: Kathovisie (Marianne en Kevin) 3e dinsdag: Kerk in nood 4e dinsdag: Als Christenen het verschil maken (Sant’Egidio) Woensdag: 1e woensdag: In woord en daad (Familiehulp) 2e woensdag: Geloofsvragen (P. Benny) 3e woensdag: Op abdijbezoek (Kevin Colle) 4e woensdag: Op bedevaart met Maria (Jos Decock) Donderdag: Klassiekuur (Marc en Marie-Christine Van Hoorick) Vrijdag: Kruisweg gevolgd door de Muziekdoos (Joris Gijsemans) Zaterdag: Herhaling van woensdag Zondag: Herhaling van dinsdag
14u15 Maandag:
Gezanten van Christus (Christine Vandebuerie) Dinsdag: Radio Vaticaan (herhaling van maandag) Woensdag: De Muziekdoos (Joris Gijsemans) Donderdag: 1e donderdag: Maatschappij en geloofsbeleving (Jan Wouters) 2e en 4e donderdag: Op weg met Hildegard (Dr. Louis Van Hecken) 3e donderdag: Leren bidden met de Kerk (Marianne Servaas) Vrijdag: Radio Vaticaan (herhaling donderdag) Zaterdag: Herhaling donderdag Zondag: Gezanten van Christus (herhaling)
12
15u Uur van de Goddelijke Barmhartigheid 16u Heiligen getuigen/Op weg naar heiligheid 17u Vespers 17u30 Maandag:
Radio Vaticaan (Kevin Colle) Dinsdag: Gezanten van Christus (herhaling), om 17u15 Woensdag: Woord van de programmadirecteur (Pr. Karlo Tyberghien), om 17u15 Donderdag: Radio Vaticaan (Kevin Colle) Vrijdag: 1e vrijdag: Maatschappij en geloofsbeleving (herhaling) 2e en 4e vrijdag: Op weg met Hildegard (herhaling) 3e vrijdag: Leren bidden met de Kerk (herhaling) Zaterdag: Radio Vaticaan (herhaling van maandag) Zondag: Radio Vaticaan (herhaling van donderdag)
18u Angelus 18u15 Maandag:
Klassiekuur (herhaling) Dinsdag: 1e dinsdag: In woord en daad (herhaling) 2e dinsdag: Geloofsvragen (herhaling) 3e dinsdag Op abdijbezoek (herhaling) 4e dinsdag: Op bedevaart met Maria (herhaling) Woensdag: Wie zoekt die vindt (Jongerenprogramma) Donderdag: 1e en 3e donderdag: In gesprek met een priester (herhaling) 2e en 4e donderdag: De nalatenschap (herhaling) Vrijdag: Klassiekuur (herhaling) Zaterdag: 1e zaterdag: Biofides (herhaling) 2e zaterdag: Kathovisie (herhaling) 3e zaterdag: Kerk in nood (herhaling) 4e zaterdag: Als Christenen het verschil maken (herhaling) Zondag: 1e zondag: In woord en daad (herhaling) 2e zondag: Geloofsvragen (herhaling) 3e zondag Op abdijbezoek (herhaling) 4e zondag: Op bedevaart met Maria (herhaling)
19u30
Rozenkrans
20u
Maandag: De rots in de branding (herhaling) Dinsdag: Geloofsgetuigen (herhaling) Woensdag: Gebed voor de zieken (Sant’Egidio) Donderdag: Geloofsgetuigen (herhaling) Vrijdag: Muziek Zaterdag: Wie zoekt die vindt (herhaling) Zondag: Klassiekuur (herhaling)
21u Het heiligenverhaal van de dag, gevolgd door Het Woord Spreekt (herhaling) 21u30 Completen 21u40 Heiligen getuigen/Op weg naar heiligheid (herhaling) 22u30 Catechismus (herhaling) 23u30 Rozenkrans
Programmaoverzicht
7u Angelus 7u02 Rozenkrans 7u30 Catechismus 8u30 Lauden 9u H. Mis (op zondag om 10u30) 9u50 Aankondigingen 10u Het Woord Spreekt (Pr. Karlo Tyberghien) 10u30 Bijbellezing
Tussen middernacht en 7u ’s morgens hebben er herhalingen plaats van de verschillende programma’s. 13
Catechismusuitzendingen NOVEMBER DECEMBER 14
Vrijdag Zaterdag Zondag Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag
1 2 3 4 5 6 7 8
Hemel, Hel en Vagevuur Deel 1 Hemel, Hel en Vagevuur Deel 2 Hemel, Hel en Vagevuur Deel 3 Hemel, Hel en Vagevuur Deel 4 Christelijke Uitvaart De Verrijzenis van het Lichaam Deel 1 De Verrijzenis van het Lichaam Deel 2 De ziekenzalving
Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag
11 12 13 14 15
De De De De De
Zaligsprekingen Zaligsprekingen Zaligsprekingen Zaligsprekingen Zaligsprekingen
Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag
18 19 20 21 22
De De De De De
Zaligsprekingen Deel 6 Zaligsprekingen Deel 7 Zaligsprekingen Deel 8 Eucharistie Deel 1 Eucharistie Deel 2
Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag
25 26 27 28 29
De De De De De
Ik ben woorden Ik ben woorden Ik ben woorden Ik ben woorden Evangelisten
maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag
2 3 4 5 6
Het Het Het Het Het
maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag
9 10 11 12 13
Maria Moeder van de Kerk De Kerk is één De Kerk is heilig De Kerk is katholieke De Kerk is apostolisch
maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag
16 17 18 19 20
De 3 geloften Deel 1 De 3 geloften Deel 2 De 3 geloften Deel 3 De priesterwijding Het huwelijk
maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag
23 24 25 26 27
Het Het Het Het Het
maandag dinsdag
30 31
Hoe spreken over God Deel 1 Hoe spreken over God Deel 2
huwelijk Deel huwelijk Deel huwelijk Deel priesterschap priesterschap
magnificat magnificat magnificat magnificat magnificat
Deel Deel Deel Deel Deel
deel deel deel deel
1 2 3 4 5
1 2 3 4
Kathovisie We weten allemaal, en deze mooie Porta Fidei met de vele kleuren en veelzeggende foto’s tonen dit goed aan, dat we in een tijdperk van beelden leven. Overal waar we komen worden we geconfronteerd met visuele prikkels. Zo denken we aan reclame, magazines, televisie, internet en vele andere media. Bij het maken van radio is dat een element dat niet erg prominent aanwezig is. Radio is, logisch ook, geconcentreerd op geluid. Toch willen we bij Radio Maria niet voorbij gaan aan het belang van deze beeldencultuur en in het bijzonder het medium “film”. Daarom zal u vanaf november kunnen genieten van een gloednieuw programma op Radio Maria waar we een hele reeks aan films zullen bespreken. Films die niet noodzakelijk een uitgesproken religieus thema omhelzen, maar die toch onrechtstreeks de Blijde Boodschap in zich dragen of aanwijzingen geven hoe we het Evangelie kunnen verwerkelijken in ons dagelijks leven. Verder gaan we ook de ambitie aan om één of meerdere programma’s die u op televisie zal kunnen bekijken op voorhand te becommentariëren. Op die manier kan u met een gerust hart rekenen op Radio Maria om de goede films en programma’s voor u te selecteren en geven we u de vrijheid om, op basis van onze informatie, deze al dan niet te bekijken. Wanneer: iedere 2e dinsdag van de maand om 13u
1 2 3 Deel 1 Deel 2
deel deel deel deel deel
Nieuwe programma’s
1 2 3 4 5
Op abdijbezoek Iedereen die reeds het genoegen had om op retraite te gaan herkent het rustgevende gevoel die een, al dan niet, eeuwenoude klokkentoren geeft aan de bezoeker van de oude gronden van de abdijen in ons land. Voor sommigen is dit omwille van bepaalde beperkingen in het leven echter niet altijd mogelijk om deze mooie plaatsen zelf te bezoeken of lijken ze slechts een vage herinnering uit de jeugd of de tijd waarin dit wel nog kon. Niet getreurd! Via Radio Maria nemen we u mee op een boeiende reis langs de vele abdijen die ons land rijk is. We zullen kennismaken met de gemeenschappen, de tot de verbeelding sprekende geschiedenis van deze gebouwen en plaatsen, centra van gebed, heiligheid, kennis en mystiek. We zullen de stichters en hun geloofsverdiepende nalatenschap beter leren kennen en daarin ook mogelijkheden ontdekken hoe we enkele elementen in ons eigen leven kunnen implementeren. Wanneer: iedere 3e woensdag van de maand om 13u
15
Heilige in de kijker: Op weg met Hildegard De naam van de Heilige Hildegard von Bingen, de beroemde abdis die rond 1100 werd geboren in Duitsland, zal menigeen bekend in de oren klinken. De belangrijke rol die ze voor filosofen, poëten, plantkundigen, taalliefhebbers, musicologen en kosmologen inneemt is slechts een glimp van de grootheid die God haar in haar leven heeft toebedeeld. Enige tijd werd ze door andere stromingen en bewegingen geannexeerd, omwille van haar kennis van de natuurkunde en het gebruik van de natuur (kruiden, edelstenen, e.d.) bij de geneeskunde die ze uitoefende. Dankzij Paus Benedictus XVI werd ze op een duidelijke wijze onder de katholieke mantel geplaatst. Dit door de bevestiging van haar heiligverklaring in 2012 (deze werd reeds in de middeleeuwen erkend en in 2012 nogmaals bevestigd.) en daarnaast haar benoeming tot kerklerares in 2013. Tijdens dit programma, dat u gebracht wordt door een expert ter zake, Dr. Louis Van Hecke, zullen we de Heilige Hildegard nog beter leren kennen en onder de rubriek: ‘Het recept van Hildegard’ ook meer leren over de manier waarop we haar Godgegeven kennis kunnen toepassen in onze levens. Wanneer: iedere 2e en 4e donderdag van de maand om 14u15
Plaats deze sticker achteraan op je auto en geef zo meer bekendheid aan je favoriete radio.
16
Sint Jan Berchmans door Deken Felix Van Meerbergen
Berchmans actueel
De heiligen zijn als een beiaard. Iedere klok heeft haar eigen toon, maar alle samen geven zij pas de gehele volheid van klank. Naar de muziek van de eeuwigheid moet men luisteren nu wij leven in een tijd waar de mensen zich steeds openlijker afkeren van het Evangelie. In deze nacht van zelfvernietiging van het Avondland straalt het Christendom met haar heiligen in een glans die de weg van de enkeling en de zoekende mens verlicht en in hem de onlesbare dorst naar nieuwe heiligheid wekt. “ Er zijn tijden waarin noch de gesproken noch de geschreven taal toereikend zijn om de waarheid onder de mensen te brengen. In die tijden moeten de werken en het lijden van de heiligen een nieuw alfabet scheppen om het geheim van de waarheid weer kenbaar te maken. Vandaag is het die tijd.” (Michael Baumgarten) Wat doe je met het verhaal van een heilige zoals Jan Berchmans? In een tijd van godsverduistering lijkt zijn verhaal niet veel bij te dragen in het leven van de moderne mens. Hij is geen held, geen martelaar of geen groot theoloog. Hij stichtte geen congregatie voor armenhulp en schreef geen regel. Hij stierf niet op een melaatseneiland zoals Damiaan van Tremelo. Hij was geen biechtvader die de grootste zondaar tot bekering bracht. Hij
is niet de heilige die de wereld verandert met zijn sociale werkkracht. Hij is niet de noodhelper of de wonderdoener. En evenmin een kerkhervormer of een rebel tegen verstarde kerkvormen of de rijkdom en de macht van purperen kerkvorsten zonder hart. Hij is gewoon de heilige van bij ons. Gewoon, buitengewoon. Het was ooit anders. Toen hij op 13 augustus 1621 stierf liep Rome te hoop. Lang voor het klonk bij het sterven van de Poolse paus Johannes Paulus de tweede riepen de Romeinen al “subito santo” in die hete zomer in het broeierige Rome. De verslagenheid was algemeen. De leraars onderbraken hun lessen om met tranen in de ogen woorden van lof uit te spreken. Iedereen wilde naar de ziekenzaal om het lijk te zien en zo mogelijk een of ander aandenken machtig te worden. De oversten beslisten Berchmans op een praalbed ten toon te stellen. Daar werd het een overrompeling, meer nog, een ware plundering, niet alleen door de studenten en burgers, maar ook door de paters en de geestelijken van de stad. Als voorbeeld van dit vroom vandalisme is het volgend feit kenschetsend: tot driemaal toe moest men het lichaam een nieuwe toog aantrekken, daar de vele bezoekers telkens een stukje
Beeld van Sint Jan Berchmans te Diest
17
van zijn kleed hadden buitgemaakt. Alle ordemaatregelen die men bij het praalbed genomen had om de volkstoeloop te regelen bleken ontoereikend te zijn: het praalbed werd eenvoudig bestormd, te meer daar er van verschillende kanten “mirakel, mirakel” geroepen werd. Berchmans is een stille heilige. Maar buiten Diest is hij een beetje vergeten in Vlaanderen. Twee jaar geleden werd zijn naam vergeten in de litanie van alle heiligen toen die gezongen werd bij de wijding van de drie nieuwe hulpbisschoppen in de basiliek van Koekelberg. Met de godsverduistering in onze streek viel er een schaduw over Jan Berchmans. In de nevels van de tijd werd hij vergeten. De mens van alle tijden zoekt dikwijls de vervulling van zijn bestaan in de materie en in het gebruik ervan. De materie is verbonden met de schepping en draagt in zich kiemen die naar de vergankelijkheid en naar wat voorbijgaat wijzen. Maar een heilige appelleert ons voor de andere werkelijkheid. Zonder ziel is de materie, is het stoffelijke onbeduidend. Elk menselijk handelen dat niet verder gaat dan het vergaren en het verzamelen van de materie wordt onmenselijk en onredelijk. “Waar het visioen ontbreekt, verwildert het volk“ staat in het Bijbelse boek van de Wijsheid. Anders gezegd: zonder visioen is de materie voorbijgaand en ten dode. Berchmans vertrok als jonge adolescent naar Rome. Meer dan een avontuur. Meer dan een verre tocht. Een tocht waarbij hij telkens weer op de grenzen van zijn eigen leven stuitte. Op de grenzen ook van menselijkheid en mogelijkheden. Wat een appel voor deze tijd waar alles wat kan ook moet mogen. Waar men de grenzen steeds weer verlegt tot er niets méér overblijft dan schemer en leegte. De tijd van Berchmans was een tijd van onheil. Maar hij geloofde dat onheil en oorlog niet 18
het einde moeten zijn. Omdat er méér is dan de materie waar men meester over wil zijn. Het was de tijd van godsdienstoorlogen, loslopende huursoldaten, hongersnood, besmettelijke ziekten, armoede en ellende. In zijn kinderjaren heeft de zoon van de verstoten schoenlapper bewogen tijden gekend. De kerk waarin hij werd gedoopt op 14 maart 1599 werd meermaals geplunderd en de OLV-kerk waarin hij zijn eerste communie deed stond er desolaat bij. Zijn moeder was breekbaar en ziekelijk en het conflict met de familie langs moeders zijde was onbetwistbaar voelbaar in de jeugdjaren van Jan. Berchmans had een moeilijke jeugd. De straten waren onveilig en omwille van de God waarin hij geloofde werd er gemoord, gebrand en was niets nog veilig. De paradox van “waar niets nog heilig is, zal niemand nog veilig zijn”. De armoede kwam in het huis wonen en die botste met de jonge droom van Jan. Iedereen die hem onderwees had al gauw in de gaten dat hij met een briljante geest begiftigd was. Maar wat deed je in die tijd met zulk verstand als je arm was? En dan merk je de doorzetter in Jan. Niets hield hem tegen. Hij wilde en zou studeren, hij wilde en zou priester worden. Gelukkig zij die dromen en bereid zijn de prijs te betalen om die droom waar te maken. Zou dit ideaal van de jonge Berchmans geen krachtig appel kunnen zijn voor de jongeren die deze dagen moeizaam hun wegen zoeken in een complexe wereld die steeds meer onveiliger wordt, maar waarin de stof zich steeds meer openbaart als een universum van mogelijkheden en kansen. Berchmans illustreert met zijn korte leven dat doemdenken en wanhoop nooit een antwoord op slechte en moeilijke tijden zijn. Voor jongeren in deze tijd bewijst
zijn leven dat “de bergen nooit te hoog zijn”. Heel veel jonge tijdgenoten in de 21e eeuw hebben nog dezelfde bezieling en grensverleggende inzet. Berchmans kan voor deze jonge generatie een inspiratie zijn voor een spiritueel wereldburgerschap. Hij was een geestelijke kosmopoliet omdat de materie voor hem het heelal van de Schepper openbaarde. Zelfs zijn familie houdt hem niet tegen. In de verschillende brieven aan zijn familie merk je aan de ene kant de aanhankelijkheid en de liefde voor de zijnen. Aan de andere kant is er de onwankelbare jongeman die de wil van de God waarin hij gelooft wil voldoen en die hij wil dienen in de spirituele kracht van de regel van de Bask Ignatius. In dit klimaat is Jan bij uitstek een getuige van hoop. Vanuit zijn jeugdproblemen en de moeilijke tijd waarin hij leefde had hij kunnen verzinken in zijn reële zwakheid en kleinheid, zelfs definitief kunnen afglijden in depressie en psychisch leed. De dynamiek van zijn gelovige liefde voor de gekruisigde Christus, op jonge leeftijd al, heeft hem genezen en doen openbloeien in zijn roeping. De ontdekking van Maria als de goede moeder maakt hem tot een profeet van de God van de toekomst. Waar onmacht en tegenkanting voor vele mensen een broeinest is van wanhoop en vereenzaming wordt zij voor Berchmans een groeiplaats van hoop en zelfs van vreugde. Broeder Glimlach noemen zijn medebroeders hem. En het gaat meer dan om de onwezenlijke blik in zijn jonge ogen die je ziet op de meeste afbeeldingen die gemaakt zijn. Het was de gilmlach van de ziel. Het was de blik voorbij de materie en verder dan de eigen gemaakte plannen. Berchmans staat ook naast de moderne mens in zijn onuitgesproken heimwee naar het transcendente. In die zin is hij een mysticus. Hij heeft de dubbele ervaring gekend van een verlichting dat de bergen verzet en ook van de donkere geloofsnacht van twijfel. Terwijl zijn geest en zijn verstand bejubeld wordt om de glans en de kracht takelt zijn tere lichaam af. Terwijl zijn lichaam sterft aan een besmettelijke ziekte blijft hij dankbaar en vol heimwee. In dit opzicht ontdekken we een opvallende
gelijkenis met een jonge Franse vrouw enkele eeuwen later. De jonge karmelietes uit Normandië, Theresia van Lisieux, sprak de historische woorden uit: “Ik sterf niet, ik treed het Leven binnen”. Ik ontdek steeds meer dat Berchmans en Theresia twee componenten zijn van hetzelfde geloof. Trouwens: Teresia heeft in een van haar geschriften verwezen naar de jonge heilige uit Vlaanderen die net in die tijd heilig werd verklaard. Haar “kleine weg” en “maxima facera minima” van Berchmans zijn eigenlijk dezelfde weg. Berchmans actualiseren voor tijdgenoten is een moeilijke opdracht. Maar daar liggen kansen en wegen open. De wereld van vandaag is op dit continent in diepe crisis. Het gaat meer dan om banken en economie. Het gaat verder dan een moreel verval. Het gaat om een diep heimwee naar een visioen. Waar het visioen ontbreekt, zal het volk verwilderen. Misschien verlangt deze tijd en dit continent méér naar het Transcendente dan we willen toegeven. Berchmans vertelde in zijn kleine leven dat er méér is dan de materie, méér dan de eigen prestatie, méér dan het eigen volk en de eigen dromen. Daarin wortelt de actualiteit van Jan Berchmans. Hij was een kind van zijn tijd. Anders dan onze tijd. En toch is het in wezen dezelfde tijd.
Sint Jan Berchmans als patroon van de misdienaars
19
Uitgelicht: Radio Vaticaan
Naar aanleiding van de crisis in Syrië bracht Radio Maria verscheidene ‘specials’. In één daarvan kon u luisteren naar een exclusief interview tussen onze programmadirecteur en de Patriarch van de Syrisch Katholieke Kerk, Zijne Zaligheid Igance III Younan. U kan dit bijzondere interview hieronder herlezen: Interview van Radio Maria met Z.Z. Ignace III Younan, Patriarch van de SyrischKatholieke Kerk De Syrisch-katholieke Kerk is een geünieerde Kerk in de Levant die de Paus als hoofd erkent. Zij maakt deel uit van de Oosters-Katholieke Kerken en volgt de Antiocheense ritus. De Levant is een historisch-geografische term voor een gedeelte van West-Azië. Het beslaat het gedeelte direct ten oosten van de Middellandse Zee. De streek wordt begrensd door de Taurus in het noorden, de Syrische Woestijn en de noordelijke Grote Arabische Woestijn in het oosten. De Sinaï wordt soms tot de Levant gerekend, maar vormt in het algemeen de streek ten zuiden ervan. Tegenwoordig beslaat het geheel of gedeeltelijk Israël, Jordanië, Libanon, de Palestijnse Gebieden, Irak en Syrië. Het woord Levant komt van het Latijnse woord ‘levare’ of van het Franse ‘lever’, wat beide ‘rijzen’ betekent. Het is een aanduiding
20
voor ‘het land waar de zon opkomt’, ook bekend onder de Arabische term ‘Majrek’. Tegengesteld daaraan is de Maghreb of ‘het land waar de zon ondergaat’, waaronder meestal de landen in het westen van Noord-Afrika begrepen worden. Deze Kerk vormt een aparte kerkgemeenschap naast de andere geünieerde Kerken in het Midden-Oosten, in eenheid met de Heilige Stoel in Rome: de Melkieten, de Maronieten en de Chaldeeuwen, die allen onder de Roomse Levantgemeenschap ressorteren. Ze is vanaf de 18e eeuw ontstaan, uitgaande van de Syrisch-orthodoxe Kerk van Antiochië. Het hoofd van de Kerk is de Patriarch Ignace Joseph III Younan en er zijn ongeveer 132.000 ‘Syrische katholieken’ waarvan er 32.000 in Syrië leven, 15.000 in Libanon en 62.000 in Irak. De rest woont in de diaspora. Ook in Nederland vieren Syrischkatholieken op verschillende plaatsen de liturgie volgens de Antiocheense liturgie. In het eerste deel van het interview kunnen we een korte introductie beluisteren en een vraag die de Patriarch de mogelijkheid geeft een toelichting te geven over zijn functie en de Syrisch-Katholieke Kerk. Uwe Zaligheid, Ignace Joseph III Younan, u bent de Patriarch van Antiochië? Mijn titel is officieel: Syrische Katholieke
Patriarch van Antiochië. En dus als ik het goed begrepen heb bent u ook Primaat van de Syrisch-Katholieke Kerk? Een Patriarch is het hoofd van wat men noemt een particuliere Kerk, in het Latijn heet dat met een canonieke term ‘sui iuris’ wat verwijst naar ‘particuliere Kerk’, in eenheid met de Heilige Stoel in Rome, maar dus een particuliere Kerk sinds de tijd van de Apostelen. Uwe Zaligheid, we hebben allen met angst en vrees gekeken naar de situatie in Syrië maar hetgeen we hier, in België, zien is slechts één zijde van de situatie. We zien dat hier de media vaak een bepaalde positie inneemt en voor ons kan het dus zeer interessant zijn om eens de stem te horen van iemand die werkt en leeft in het land. Kan u van uw kant de situatie in Syrië beschrijven? Dat heeft u goed gezegd, ik denk dat het de fout is van de algemene media die enkel het nieuws brengen om de publieke opinie van de Europeanen te manipuleren. Weet u, wij voelen ons eigenlijk in de steek gelaten door diegenen die hier verslag uitbrengen. Reeds van in het begin van het conflict hebben wij, de Patriarchen, er op gedrukt dat de situatie in Syrië niet vergelijkbaar is met de andere landen van de zogenaamde ‘Arabisch lente’, het is bijzonder complex , de situatie is zeer, zeer complex en het is nodig om voorzichtig te zijn. Ik heb het al gezegd in mei, in Parijs, en ik zeg het al 2 jaar en 3 maand, dat men niet datgene wat de media vertelt moet geloven. Het is een gevecht, een burgeroorlog die gebaseerd is op een religieuze denominatie. Wees zeer voorzichtig! Het gaat hier écht niet om een volksopstand. Zo ver zijn we gekomen, het grootste deel van het land is verwoest. We zullen ons geloof en onze hoop in de Heer, die de Prins van de Vrede is en in Onze Lieve Vrouw , Koningin van de Vrede, hernieuwen zodat een ware rechtvaardige en duurzame vrede kan heersen in het arme Syrische land.
Natuurlijk hebben wij ook gevolg gegeven aan de oproep tot gebed, zoals gevraagd door onze Heilig Vader Paus Franciscus. Ziet u sinds die avondwake van enkele dagen geleden , die wake met jongeren in gebed, ziet u reeds vruchten daarvan die de richting eerder naar vrede i.p.v. crisis wijzen? Ja. We zijn onze Heilige Vader Paus Franciscus zeer erkentelijk voor die charismatische daad, een oproep tot gebed en tot de jongeren te richten voor vrede in Syrië. Het was een oproep die echt goed werd onthaald en waar men zeer bereidwillig heeft op gereageerd. Niet enkel door katholieken maar ook andere christenen en zelfs niet-christenen. Het is onze Paus, als Herder van de Kerk, die de ingeving heeft gehad om op te roepen tot gebed en die het gebed heeft geleid in de avondwake van zaterdag 7 september, die gevolgd kon worden op de televisie. We hebben samen met hem gebeden en gevast want werkelijk, diegenen die zeg maar de macht grijpen in de landen van het Midden-Oosten zijn geen mensen die werkelijk politici willen zijn die de democratie promoten. Ze moeten luisteren naar hun volk! We zijn ook zeer erkentelijk voor het Belgische, Franse, Italiaanse en het hele Europese volk en het Westen, inwoners van Noord-Amerika en Canada, om begrepen te hebben dat oorlog een nederlaag is voor de mensheid zoals Paus Franciscus het zeer goed heeft gezegd. Het is dan ook met heel ons hart dat wij in, eenheid met jullie allen, hebben gebeden. Het is misschien goed om te weten dat er hier in België vele initiatieven zijn geweest als antwoord op de oproep van de Paus en dat heeft ons, ook hier op Radio Maria, toch wel verrast. Tegelijkertijd zijn we blij dat u de mening, die te vaak door de media naar voor wordt geschoven, hebt gecorrigeerd. Radio Maria probeert dan ook steeds het nieuws op een juiste manier te brengen en daarom zijn we zeer tevreden dat u ons een zekere correctie hebt gegeven.
21
Gebed van ‘KERK IN NOOD’ voor Syrië:
Wij wensen u alle zegen van de Heer voor Heeft u misschien voor ons, in het uw ambt en uw missie voor de vrede en Westen en dan misschien nog meer in het de broederlijkheid. bijzonder voor België, een boodschap? Heel erg bedankt voor Radio Maria en Welke woorden zouden wij van u mogen voor het gebed. ontvangen en kunnen wij ook uw zegen ontvangen? Bijkomende informatie: Ik wil me graag richten tot al onze Belgische vrienden en heel Europa dat zij steeds trouw getuigenis mogen afleggen van de Boodschap van het Evangelie, een Boodschap van vrede, liefde en ware broederlijkheid. De oorlog kan nooit een oplossing zijn voor problemen zoals diegene die Syrië in het geweld hebben gestort. Wij christenen komende uit de landen van het Nabije Oosten, zij het Syrië, zij het Irak, uit Libanon of Egypte; wij rekenen op u beste broeders en zusters dat u blijvend zou bidden op een intense en warme manier tot de goede God en de Heilige Maagd en te spreken over en voor de waarheid en niet zoals de politici die slechts hun eigen belangen zien voor de stemmen of voor de economische belangen. Dat wij geen angst hebben, geen vrees hebben voor de niet-christenen en de olielobby, voornamelijk uit de VS. Het zou nu het moment moeten zijn dat de West-Europese en de zogenaamde geciviliseerde industrielanden, God aanbidden, die ons oproept om in vrede te leven, in de broederlijkheid en de rechtvaardigheid en de waarheid. Dank u voor deze diepe woorden en misschien om te eindigen zouden we van Uwe Zaligheid door middel van de radio uw zegen mogen ontvangen? Ik zal met heel veel vreugde alle mensen die luisteren naar radio Maria zegenen in het Syrisch de taal die gesproken werd door de Heer Jezus Christus , Zijn Moeder de Heilige Maagd Maria en de Apostelen: Wees gezegend door de Heer, Schepper van hemel en aarde , in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest, Eén God in de eeuwen der eeuwen. Amen.
Het Syrisch komt uit het Rijks Aramees (1100 v.Chr. - 200 n. Chr.) en ontwikkelt zich vanaf de zevende eeuw v.Chr. waar twee grote takken uit voortkomen die aan de basis liggen van de latere varianten van het Aramees: de Oostelijke in Mesopotamië en de Westelijke in de delen van het Midden-Oosten ten westen daarvan.
Tot de Oost-Aramese tak behoort het Syrisch, dat zich ontwikkelde in de vroegchristelijke stad Edessa en belangrijk werd als taal voor de christelijke kerken in het Midden-Oosten, maar zich rond de 2de eeuw na Christus opnieuw opsplitste in twee varianten: het Oost-Syrisch, dat gebruikt werd door de kerken die onder gezag van de Perzen kwamen en het West-Syrisch, voor de kerken die tot het Romeinse Rijk bleven behoren.
Barmhartige God, Luister naar de kreten van het Syrische volk, Geef kracht aan hen die lijden vanwege het geweld, Troost hen die treuren om hun doden, Sterk de buurlanden van Syrië bij hun opvang van de vluchtelingen. Breng de harten van hen die de wapens hebben opgenomen tot inkeer en bescherm hen die zich voor vrede inzetten. God van Hoop, spoor de leiders aan te kiezen voor vrede in plaats van geweld en te zoeken naar verzoening met hun vijanden. Spoor de wereldkerk aan tot mededogen met het Syrische volk, en geef ons hoop op een toekomst gestoeld op vrede en gerechtigheid. Wij vragen U dit door Jezus Christus, Vorst van Vrede en Licht in de wereld. Amen
Wij danken Uwe Zaligheid voor uw tijd.
22
23
Wij bidden met u Het Angelus: 7u 12u 18u 24u De Rozenkrans: 7u 12u15 19u30 23u30 Het kerkelijk getijdengebed: 8u30 (Lauden) 12u05 (Middaggebed) 17u (Vespers) 21u30 (Dagsluiting)
kanaal 912 Ook via Telenet en aria.be via www.radiom
Dagelijkse Eucharistieviering om 9u (zondag om 10u30) Dagelijks ‘Uur van de Goddelijke Barmhartigheid’ om 15 u
