Politiek Programma Auteur: Datum:

Politiek Programma

Auteur: Robert Heij

Datum: 26 oktober 2011

Inhoud

Voorwoord

3

Arbeid en Sociale Zaken

4

Buitenlandse Zaken en Defensie

7

Werk voor iedereen Waarde van het gezin Pensioenen

Mensenrechten en ‘the rule of law’ Bevorderen internationale rechtsorde Godsdienstvrijheid Landenpolitiek Midden-Oosten Defensie Wapens

Democratie, Bestuur en Burgerschap

Overheid Intomen van het kwaad en publieke gerechtigheid Kerk en staat Geloof en politiek

Duurzaamheid

Duurzaam energiebeleid Duurzaam gebruik van grondstoffen en materialen Duurzaam landbouwbeleid en waterhuishouding Duurzame mobiliteit Rol van de overheid

4 5 5

7 7 7 8 8 9 10

11 11 11 11 12

13 13 13 14 15 15

Economie en Financiën

16

Europese Unie

18

De Nederlandse Economie Maatschappelijk Verantwoorde Economie Financieel orde op zaken stellen Europese instituties Financieel en economisch beleid Buitenlands- en defensiebeleid Zorg, cultuur, onderwijs en sociaal beleid Klimaat, milieu en energie Landbouw Asiel en migratie Uitbreiding van de Europese Unie

16 16 17 18 19 20 20 20 20 21 21

Gezondheid

23

Justitie en Veiligheid

27

Beschermwaardigheid van het leven Marktwerking in de zorg Verzekeraars Loondienst voor medisch specialisten Ondersteuning van mantelzorgers Persoonsgebonden budget (pgb) Verslavingsbeleid Mensenhandel Asielbeleid Vrijheid van godsdienst Vrijheid van meningsuiting Bevoegdheden overheid en privacy Positie van het slachtoffer Veiligheid

23 23 23 24 24 25 25 27 27 28 29 29 29 30

Onderwijs, Cultuur en W etenschappen 31 Positie van onderwijs in samenleving Vrijheid van onderwijs Primair en passend onderwijs Voortgezet onderwijs Hoger onderwijs Kunst en cultuur

31 31 31 32 32 33

Ontwikkelingssamenwerking

35

Ruimte en Mobiliteit

37

NGO’s, bilaterale en multilaterale hulp Ruimtelijke ordening Krimpgebieden Mobiliteit Openbaar Vervoer

35 37 37 37 38

Voorwoord Politiek Programma

Sinds de vorige editie van het Politiek Programma is er een hoop veranderd. Mei 2007 hadden we nog geen weet van de economische crises, zat de ChristenUnie nog in het kabinet en zagen we de revolutie in de Arabische wereld nog niet aankomen. Binnen een relatief kort tijdsbestek kan er veel veranderen. Voor je ligt het nieuwe politieke programma van PerspectieF. Een actueel politiek programma dat voornamelijk gestoeld is op de kennis en informatie die wij op dit moment tot onze beschikking hebben. Wat ons komende jaren te wachten staat weten wij niet. Gelukkig mogen wij daarin ons vertrouwen op God stellen en weten dat Hij ons leidt. Maar dat neemt niet weg dat wij met de Bijbel als bron en de zes kernwaarden die PerspectieF daaruit afleidt (Waardigheid van de mens, Beschermwaardigheid van het menselijk leven, Beschermwaardigheid van de schepping, Vrijheid van de mens, Vrijheid van het samenleven en Internationale rechtvaardigheid; zie ook het kernprogramma van PerspectieF) actief mogen zijn in de politiek en van daaruit een visie hebben op de samenleving. Met dit politiek programma willen wij de visie en standpunten van PerspectieF per onderwerp naar voren brengen. Hoe kijk je vanuit je christelijke visie aan tegen de gezondheidszorg? Wat te denken van internationaal beleid of bezuinigen op het onderwijs? En Europa, hoe gaan we daar mee om? Bij het doorlezen van het document zal je wellicht nog (deel)onderwerpen missen. Om te voorkomen dat het document nog dikker zou worden, hebben we een selectie moeten maken. We hopen in ieder geval de belangrijkste onderwerpen te hebben opgenomen. Na het lezen van het document ben je er hopelijk van overtuigd dat PerspectieF vanuit haar christelijke basis een eigen visie heeft op de Nederlandse samenleving en overheid en een unieke positie inneemt in het politieke (jongeren)speelveld. Wij hopen dat wij op jouw steun mogen rekenen en zodoende het christelijke jongerengeluid in de politieke arena en het maatschappelijk debat kunnen versterken. Met oog voor de toekomst! Ik wens je veel leesplezier! Namens het bestuur,

Robert Heij Voorzitter PerspectieF, ChristenUnie-jongeren

PerspectieF Politiek Programma pagina 3

Arbeid en Sociale Zaken Politiek Programma

Werk is belangrijk. Werk biedt mensen een inkomen om rond te komen en de mogelijkheid om hun talenten te ontplooien. Bovendien kunnen mensen zich voor de maatschappij inzetten en zich verbonden voelen met de maatschappij door middel van een baan. Echter, het inkomen dat individuen door hun werk ontvangen, staat voor PerspectieF voorop. Het is van belang dat mensen geld verdienen en daarmee hun basisbehoeften zelf kunnen financieren. De zingeving, maatschappelijke participatie en/of ontplooiing die onderdeel kunnen uitmaken van de werkzaamheden is daarmee niet minder belangrijk maar voor PerspectieF wel secundair. Verder is het van belang dat leeftijd, afkomst, geslacht, geloof en seksuele geaardheid geen beperking zijn in de zoektocht naar werk. Ook is het belangrijk dat mensen bij ontslag snel weer aan een baan komen. Van werk naar werk, dat moet het principe zijn. Hier is echter een verandering in de arbeidsmarkt nodig. De arbeidsmarkt moet dynamischer zijn. Dit houdt in dat werknemers door middel van om- en bijscholing en een frisse mentale blik snel in staat zijn tot het accepteren van een nieuwe baan en werkgevers een grotere rol krijgen in dit proces. Daarom wordt de premie voor werkgevers in de Werkloosheidswet (WW) verlaagd, maar betalen zij wél de eerste 6 maanden van de WW van de werknemer. Hierin kan echter wel een uitzondering komen voor het Midden- en Kleinbedrijf (MKB), waar deze lasten te zwaar kunnen drukken op een kleine begroting. Naast betaalde arbeid bestaat er in Nederland een groot vrijwilligersnetwerk. Dit werk is van levensbelang voor Nederland en gelukkig is het percentage mensen dat dit werk verricht de afgelopen tijd redelijk stabiel. PerspectieF onderschrijft en ondersteunt dit belangrijke vrijwilligerswerk en wil organisaties de ruimte bieden om hun verantwoordelijkheid voor de samenleving te nemen. Oog voor de toekomst √√ Het inkomen dat mensen ontvangen vanwege hun werkzaamheden staat voorop. √√ Vrijwilligerswerk wordt aangemoedigd.

Werk voor iedereen

Met het aantreden van kabinet-Rutte stelde minister Kamp voor om de verschillende wetten omtrent jonge gehandicapten, jongeren en sociale werkplaatsen te vereenvou-

pagina 4 PerspectieF Politiek Programma

digen en te doen opgaan in de eenvoudigere ‘Wet Werken naar Vermogen’ (WWNV). Hierin zullen de ‘Wet Sociale Werkvoorziening’, ‘Wet Werk en Bijstand’, ‘Wajong’ en ‘Wet Investeren in Jongeren’ vallen. De vereenvoudiging van de wetgeving en de focus op de mogelijkheden om te werken in plaats van op het onvermogen is verstandig. De keuze om de wet naar de gemeenten te verplaatsen is eveneens sterk, omdat gemeenten vaak beter zicht hebben op de mogelijkheden voor jong gehandicapten in de omgeving. Daarnaast kunnen zij beter inspelen op de samenwerking tussen werkgever en werknemer. Echter, meer verantwoordelijkheden betekent ook meer middelen naar de gemeente om deze taak voldoende uit te voeren. De overheid moet voorkomen dat de verschillen tussen gemeenten te groot worden. Goede normering is hierbij noodzakelijk. Bovendien is het belangrijk dat jong gehandicapten gestimuleerd worden in hun werk. Ook hun werk moet lonen. Daarom moet de wetgeving die het inkomen van jong gehandicapten aanvult tot het Wettelijk Minimum Loon (WML) als de verdiencapaciteit niet hoog genoeg is, gehandhaafd blijven. Echter, wanneer een Wajong’er stijgt in het aantal uren werk of in inkomen per uur, hoeven deze extraatjes niet direct te worden afgeroomd wanneer het inkomen werd aangevuld vanuit het WML, tot een maximum van 130% van het WML. Daarmee behoudt de overheid de stimulans van Wajong’ers om te blijven investeren in de eigen ontwikkeling. Daarnaast dient de overheid te blijven inzetten op een mentale verandering bij werkgevers: jong gehandicapten zijn een waardevolle toevoeging aan het bedrijf, geen charitatieve keuze! Door middel van persoonlijke coaching, financiële steun en aanvulling van het inkomen vanuit de overheid worden er voldoende financiële blokkades voor werkgevers weggenomen. Oog voor de toekomst √√ Uitbesteden van ‘Wet Werken naar Vermogen’ (WWNV) aan gemeenten is verstandig mits zij voldoende financiële middelen krijgen vanuit de landelijke overheid. √√ De overheid waakt voor te grote verschillen in de kwaliteit van aanpak tussen verschillende gemeenten. √√ Extraatjes voor jong gehandicapten worden niet direct afgeroomd op het WML.

√√ De overheid stimuleert een mentale gedragsverandering van werkgevers ten opzichte van Wajong’ers.

Waarde van het gezin

Het gezin is van grote waarde voor de maatschappij. Kinderen krijgen hier de basis mee voor hun verdere leven en een stabiele thuissituatie is een belangrijke voorwaarde voor goede prestaties. De overheid moet zorgen voor goede mogelijkheden voor beide ouders om werk en privé te combineren. Eén van de mogelijkheden om ondersteuning te bieden is de kinderopvangtoeslag. De kosten voor deze toeslag zijn de laatste periode te hard gestegen, met bijna 400%. Bovendien zijn er slechts weinig ouders meer gaan werken. Daarmee blijkt dat deze maatregel haar doel heeft gemist. Daarom moeten de kinderopvangtoeslag terug worden gebracht. Van de ouders verwacht PerspectieF weer een hogere eigen bijdrage. Ook pleit PerspectieF ervoor dat er een maximum wordt gesteld aan de uit te keren toeslag. Daarnaast kan door het uitwerken van de mogelijkheden voor thuiswerken de vraag naar kinderopvang worden verlaagd. Verder moet de overheid het gezin ondersteuning bieden. Dit gebeurt altijd vanuit de visie om het gezin in haar eigen kracht versterken. Dit houdt in dat de gezinsstructuur zoveel mogelijk intact moet blijven en interventie door Jeugdzorg pas bij uiterste noodzaak plaatsvindt. Inzetten op een sterk verbeterde samenwerking van verschillende hulporganisaties in dezelfde buurten, dezelfde gezinnen en zelfs bij dezelfde jongeren is van levensbelang. Een minister van Jeugd en Gezin blijft noodzaak om het langs elkaar heen werken van deze hulporganisaties tegen te gaan. Op deze manier kan vorm worden gegeven aan ‘zorg op maat’. Oog voor de toekomst √√ Sterke gezinnen zijn van enorm maatschappelijk belang. De overheid zoekt daarom mogelijkheden voor ouders om werk en privé goed te kunnen combineren. √√ Er wordt een maximum gesteld aan de uit te keren kinderopvangtoeslag. √√ De mogelijkheden tot thuiswerken moeten worden uitgebreid, zodat ouders minder beroep hoeven doen op de kinderopvang. √√ Er komt opnieuw een minister van Jeugd en Gezin.

Pensioenen

In Nederland bestaat het pensioen uit drie pijlers. De eerste pijler is de algemene pijler, de Algemene Ouderdomswet (AOW), gefinancierd door middel van een omslagstelsel. Deze pijler heeft als doel een basisinkomen te scheppen voor alle Nederlanders na hun pensioengerechtigde leeftijd. De tweede pijler bestaat uit pensioenrechten die de werknemer gedurende het ‘werkende leven’ opbouwt, samen met de werkgever. Met het woord ‘pensioen’ wordt vaak deze tweede pijler aangeduid. Deze pensioenen worden vaak via pensioenfondsen geregeld. De tweede pijler heeft als doel om de Nederlanders na hun pensioengerechtigde leeftijd een groter inkomen te laten genieten, vaak 70% van het laatst verdiende inkomen. De derde pijler is extra vrijwillig sparen voor een aanvullend pensioen. Als gevolg van de financiële en economische crisis daalde de rente met als gevolg dat ook de rendementen van pensioenfondsen daalden. Vanwege de vergrijzing stijgt de gemiddelde leeftijd van de Nederlanders nog ieder jaar. Hierdoor kon niet meer voldaan worden aan de dekkingsgraad (de verhouding tussen het geld dat het fonds in kas heeft tegenover het bedrag het pensioenfonds moet uitkeren) van 105%, waardoor de pensioenfondsen in de problemen zijn gekomen. Voor jongeren is de discussie rondom pensioen erg belangrijk. Datgene wat jongeren opbouwen kan verdampen als pensioenfondsen nu niet goed ingrijpen. Daarnaast is het zo dat de ouderen van vandaag ook niet als enige de dupe mogen zijn van de problemen waar de fondsen mee kampen. PerspectieF pleit voor solidariteit tussen generaties. Het is belangrijk dat de AOW collectief geregeld blijft en voor iedereen verplicht. Ten slotte is gebleken dat pensioenfondsen de snelheid van veranderen niet goed aankunnen. De fondsen spelen slecht in op de economische vooruitzichten die worden gesteld. PerspectieF pleit daarom voor meer mogelijkheden bij pensioenfondsen en overheid om in te grijpen. Hierbij kan juridische verruiming aan de orde zijn. Een wijziging van de AOW-leeftijd moet sneller kunnen worden doorgevoerd. Overigens blijft PerspectieF er voorstander van dat het pensioenakkoord gesloten wordt tussen de werkgevers en werknemers (sociale partners), binnen de kaders die de overheid hen meegeeft.


Omdat de levensverwachting stijgt, worden de kosten voor de AOW-kosten onhoudbaar. Daarom pleit PerspectieF ervoor om tussen 2012 en 2020 de pensioengerechtigde leeftijd met één kwartaal per jaar te verhogen. Daardoor zal men in 2020 pas met 67 jaar pensioengerechtigd zijn. Oog voor de toekomst √√ Solidariteit tussen generaties, collectiviteit en toekomstbestendig maken van de pensioenfondsen staat voorop. √√ De pensioengerechtigde leeftijd stijgt tussen 2012 en 2020 met één kwartaal per jaar, tot 67 jaar in 2020. √√ Er komt een verregaande mate van institutionalisering van de relatie tussen de levensverwachting en de pensioengerechtigde leeftijd. √√ Pensioenen moeten eenvoudig blijven, daarom moet er niet té veel keuzevrijheid komen. Dit drukt de pensioen fondsen en de overheid in te veel administratieve lastendruk.


Buitenlandse Zaken en Defensie Politiek Programma

In het internationaal beleid gaat het om recht en gerechtigheid. Nederland moet zich inzetten voor rechtvaardige internationale verhoudingen, wereldwijde vrede en veiligheid, bescherming van de aarde, en het toezicht op de implementatie en naleving van de rechten van de mens. Hiermee is het Nederlandse belang ook gediend, al kunnen sommige consequenties ingaan tegen onze eigen (economische) belangen. Het verminderen van onderlinge verschillen op het gebied van kennis, middelen en welvaart verlicht de spanningen tussen verschillende bevolkingsgroepen, landen en werelddelen.

Mensenrechten en ‘the rule of law’

Als christenen geloven we dat ieder mens waardevol is en recht heeft op een menswaardig bestaan. Die inherente menselijke waardigheid brengt fundamentele mensenrechten met zich mee. Zo heeft ieder mens heeft recht op vrijheid van geweten, meningsuiting en godsdienst. Alle mensen moeten kunnen voorzien in de noodzakelijke levensbehoeften en een gezond en veilig leven kunnen leiden. Bovendien hebben huidige en toekomstige generaties recht op duurzame ontwikkeling. Het is bijzonder dat ondanks alle culturele verschillen bijna alle landen de universele verklaring van de rechten van de mens hebben ondertekend. De mensenrechten zijn dus ook geen westerse ideologie, maar universele noodzaak. Wel moeten mensenrechten altijd in de lokale context worden geïmplementeerd. Voor PerspectieF ligt de prioriteit in het buitenlands beleid bij mensenrechten en ‘the rule of law’ (de rechtsstaat). Het promoten van de ‘the rule of law’ over de hele wereld, toegepast in de lokale context, heeft de eerste prioriteit. Vanuit die rechtsstaat kan democratie worden ontwikkeld. We staan daarmee voor een idealistisch liberaal beleid, wat op lange termijn veel realistischer is dan ‘realistische’ machtspolitiek. Oog voor de toekomst √√ Mensenrechten zijn universele noodzaak en moeten in de lokale context worden geïmplementeerd. √√ In het buitenlandse beleid ligt prioriteit bij het promoten van mensenrechten, rechtstaat en vervolgens democratie.

Bevorderen internationale rechtsorde

De naleving van mensenrechtenverdragen schiet helaas vaak tekort. De strijd voor mensenrechten moet voortdurend gestreden worden. Vervolgingen wegens geloof, overtuiging, seksuele geaardheid of ras zijn in vele landen aan de orde van de dag. Nederland moet zijn stem hiertegen verheffen en kan een grote rol spelen om de internationale rechtsorde te bevorderen. Nederland toont door het huisvesten van internationale tribunalen veel belang te hechten aan de implementatie van het internationale recht. Dit brengt een extra verantwoordelijkheid met zich mee. Allereerst dient Nederland in haar binnenlands beleid fundamentele rechten en vrijheden te waarborgen. Daarnaast dient Nederland een geloofwaardig mensenrechtenbeleid te voeren dat non-selectief, proportioneel en effectief is. In internationale economische overeenkomsten van Nederland en de Europese Unie moet naleving van mensenrechtenverdragen worden opgenomen als eis. De Nederlandse regering moet, onder andere in VN-verband, ook opkomen voor mensen die in landen met onderdrukkende regimes de moed hebben openlijk de schending van mensenrechten aan de orde te stellen. Kleine landen kunnen dictators oproepen zich te houden aan het internationale recht en hun misdaden benoemen. De reputatie schade die daardoor ontstaat raakt dictators. Een land dat onder kritiek staat, mag zich niet verschuilen achter het beginsel van de soevereiniteit van de staat. Ook kunnen kleine landen de grootmachten aanspreken om hen druk te laten uitoefenen op onderdrukkende regimes. Oog voor de toekomst √√ Nederland zet zich in voor het bevorderen van de rechtsorde wereldwijd

Godsdienstvrijheid

Een fundamenteel mensenrecht dat altijd en overal gewaarborgd dient te worden, en waar we vanuit de christelijke politiek extra aandacht voor vragen, is de godsdienstvrijheid. Nederland moet stelling nemen tegen landen waarin de godsdienstvrijheid beperkt wordt. Voorbeelden hiervan zijn anti-bekeringswetgeving, wetten tegen afvalligheid, antiblasfemiewetgeving en registratieverplichtingen. Maatregelen die Nederland al dan niet in EU-verband kan nemen zijn onder andere het publiekelijk aanspreken van een land, het instellen van handelsbeperkingen of het uitoefenen


van diplomatieke druk achter de schermen. Om averechtse effecten tegen te gaan, moet per individueel land worden bekeken welke maatregelen het beste getroffen kunnen worden. Oog voor de toekomst √√ Nederland neemt stelling tegen landen waarin godsdienstvrijheid beperkt wordt.

Landenpolitiek

Nederland dient landen aan te spreken op hun prestaties op het gebied van rechtsstaat en mensenrechten. Dit geldt ook voor bondgenoten. De VS moeten in internationaal verband onder druk worden gezet om zich aan te sluiten bij het Internationaal Strafhof en om de legerbases op Guantánamo Bay te sluiten. Nederland moet zich terughoudender opstellen om mee te doen met Amerika in de oorlog tegen het terrorisme. Hiervoor zijn te makkelijk fundamentele rechten en vrijheden ingewisseld. Nederland dient de VS aan te spreken op hun inzet voor mensenrechten, waarbij het gebruik van de doodstraf moet worden veroordeeld. Naast het aanspreken van bevriende landen dient Nederland staten aan te spreken die erg slecht scoren op het gebied van mensenrechten. Iran, Noord-Korea, Soedan en Wit-Rusland zijn voorbeelden van staten waar de leiders een bedreiging vormen voor de eigen bevolking en voor andere landen. Economische sancties gericht tegen (de leiders van) deze staten zijn, naast eventuele kernwapenprogramma’s, ook wegens de structurele schendingen van de mensenrechten nodig. Oog voor de toekomst √√ Het aanspreken van bevriende landen en beruchte mensenrechtenschenders op hun resultaten op het gebied van mensenrechten.

Midden-Oosten

De Arabische lente is een voorbeeld van het failliet van Realpolitik1. Nederland heeft dictators teveel ruimte 1

Realpolitik = buitenlandse politiek die wordt gekenmerkt door het voorop stellen van vermeend eigenbelang, waarbij ethische en morele afwegingen er niet toe doen, maar slechts het resultaat voor het eigen land.


gelaten omdat het goed uitkwam gezien onze economische en geopolitieke belangen. Mensenrechten van burgers die leden onder deze dictators moesten daarvoor wijken. Het is zaak om dit beleid bij te stellen. Niet op een naïeve wijze, waardoor we mogelijk steun verlenen aan extremistische groeperingen. Maar Nederland moet ook stoppen met de nog naïevere steun aan dictators waardoor wij denken onze belangen te dienen. Het is zaak te investeren in de Arabische landen waar dictators zijn afgezet en een nieuwe start kan worden gemaakt. Het gaat om economische betrekkingen die moeten worden geïntensiveerd. Daarnaast is het zaak te investeren in de rechtsstaat in deze landen. Vanuit die rechtsstaat kan een duurzame democratie groeien. Israël heeft een bijzondere positie in het Midden-Oosten. Vanuit het christelijke geloof zien we een verbondenheid met het Joodse volk. De staat Israël is het nationale tehuis voor de Joden en verdient vanwege historische en morele gronden steun, met inachtneming van internationale rechtsbeginselen. Deze waardevolle band resulteert niet automatisch in onvoorwaardelijke steun aan het beleid van de staat Israël. Randvoorwaarden voor een duurzame vredesregeling in het Midden-Oosten zijn: veilige en erkende grenzen voor Israël en erkenning van de nationale aspiraties van de Palestijnen. Pas als de Arabische landen volledige diplomatieke betrekkingen met Israël aangaan, kan een duurzame vredesregeling tot stand komen. Nederland geeft, al dan niet in EU-verband, steun aan het vredesproces, waarvoor beide partijen allereerst zelf verantwoordelijk zijn. Een tweestatenoplossing lijkt de meest vruchtbare oplossing, maar dit dient door onderhandelingen tot stand te komen. De internationale gemeenschap dient dit zoveel mogelijk te faciliteren, en Nederland dient hierin voorop te lopen. Het internationaal recht geeft uitgangspunten in deze discussie. De grenzen van 1967 worden vaak genoemd, maar internationaalrechtelijk is dit betwistbaar. De grenzen van 1947 zouden als uitgangspunt kunnen worden genomen. De realiteit is echter weerbarstig. Het is dan ook niet aan ons om voor te schrijven waar grenzen zouden moeten lopen, of Jeruzalem deelbaar is of dat er een ambassade verplaatst moet worden. Als vredestichters moeten we het proces van vrede en verzoening actief stimuleren en niet met onze eigen ideeën blokkeren.

Oog voor de toekomst √√ Steun voor de staat Israël, met inachtneming van het internationale recht. √√ Veilige en erkende grenzen voor Israël en erkenning van de nationale aspiraties van de Palestijnen. √√ Het bevorderen van vrede, verzoening en de ‘rule of law’ in het Midden-Oosten.

Defensie

De taak van het leger is steeds meer veranderd in de afgelopen 20 jaar. Het leger wordt steeds meer ingezet bij vredesmissies buiten ons land, om de internationale rechtsorde te handhaven of te herstellen. Dit heeft consequenties voor de organisatiestructuur. Het leger wordt steeds meer een flexibele organisatie, gericht op het helpen voorkomen en bestrijden van regionale conflicten, die gemakkelijk kunnen escaleren tot een conflict van grote omvang. Dit is een goede ontwikkeling, maar het mag niet ten koste gaat van algemene verdedigingstaken. Wel staat PerspectieF voor een internationale oriëntatie op defensie. Het leger mag niet de taak van binnenlandse orde en veiligheid overnemen van de politie. Opeenvolgende bezuinigingen hebben erin gehakt bij defensie. Dit is een onverantwoorde ‘Operation Breakdown’. De grondwettelijke verplichting om de internationale rechtsorde te bevorderen kan steeds moeilijker worden nagekomen. De internationaal geprezen Nederlandse 3-D benadering, van ‘Defense, Development and Diplomacy’, wordt daarmee onder druk gezet. Daarnaast is de manier van bezuinigen niet de juiste. Er worden weinig toekomstgerichte keuzes gemaakt. Alternatieve bezuinigingen moeten wat PerspectieF betreft worden gezocht in het afstoten van onderzeeboten, oude tanks en ander oud oorlogsmaterieel. Nederland moet inzetten op een hervorming van defensie. Daarbij moet er rekening worden gehouden met de hedendaagse non-conventionele oorlogsvoering in gebieden in het Midden-Oosten waar Nederland actief is. Het voorop stellen van burgerbescherming is essentieel bij de keuzes die worden gemaakt in het defensiebeleid. De ‘respons ibility to protect’ is gelukkig geen leeg begrip meer sinds de interventie in Libië. Het is goed dat Nederland zijn steentje bijdraagt aan dergelijke operaties. Als leiders

geen bescherming, maar een bedreiging voor burgers zijn dan kan als laatste redmiddel militair worden ingegrepen met inachtneming van het internationale recht. Het is het zaak om in VN-verband zo snel mogelijk een juridisch mandaat te krijgen om in te grijpen. Er is een verplichte internationaalrechtelijke toets alvorens tot militaire actie over kan worden gegaan. De beginselen van de rechtvaardige oorlog dienen uitgangspunt te zijn in de afweging om militaire missies te steunen. Het heeft voorkeur om regionale militaire krachten in te zetten voor burgerbescherming, maar anders is de NAVO aan zet. Als de NAVO handelt dan dient ze er alles aan te doen om zoveel mogelijk burgers te beschermen. De Nederlandse militairen dienen hier ook op getraind te worden. Bij de ethische training moet een correcte benadering van burgers centraal staan. Maar allereerst moet de training van militairen op volwaardig niveau kunnen plaatsvinden. De uitrusting en voorzieningen van defensie moeten weer op orde worden gebracht. Hierop kunnen geen verdere bezuinigingen plaatsvinden. Daarnaast dient de nazorg voor militairen op orde te zijn. We moeten respect hebben voor de belangrijke en moeilijke taak van militairen, en daar ook naar handelen in het overheidsbeleid. Het is een goede zaak als Nederland zich actief toont op het gebied van VN-missies, maar ook op militair gebied is geloofwaardigheid essentieel. Koste wat ‘t kost eigen slachtoffers willen vermijden is hypocriet en kost veel mensenlevens. Er moet alles aan worden gedaan hiervoor een draagvlak te creëren in de Nederlandse samenleving. Het zou daarom goed zijn om kaders op te stellen hoe er wordt ingegrepen bij verschillende situaties en op welke manier landen daarbij samenwerken. Bij uitzending van Nederlandse eenheden moet Nederland nauw betrokken worden bij de internationale besluitvorming. Taken en bevoegdheden moeten vooraf duidelijk zijn vastgelegd. Voor uitzending van eenheden moet de missie een kans van slagen hebben en moeten de militairen, ook bij humanitaire missies, voldoende toe- en uitgerust zijn. Een te hoog aspiratieniveau van Nederland op het gebied van crisisbeheersing, vredesoperaties en humanitaire hulpverlening is, omdat de mogelijkheden beperkt zijn, ongewenst. Nederland moet dan ook samenwerken in NAVO-verband en EU-verband. Ook is verdere militaire samenwerking met


Duitsland, Frankrijk en Engeland aan te moedigen. Het moet dan wel gaan om samenwerking en niet om integratie. Oog voor de toekomst √√ Investeren in en hervormen van defensie. √√ ‘ Operation Breakdown’ is onverantwoord. Alternatieve bezuinigingen moeten worden gezocht in het afstoten van onderzeeboten, oude tanks en ander oud oorlogsmaterieel. √√ De beginselen van de rechtvaardige oorlog zijn uitgangspunt in de afweging om militaire missies te steunen. √√ We moeten respect hebben voor de belangrijke en moeilijke taak van militairen.

Wapens

Wapens zijn nodig om de defensietaak uit te oefenen en daarmee het kwaad in de wereld te bestrijden. Het zijn echter dezelfde wapens die de oorzaak zijn van een hoop ellende op deze aarde. Nederland dient zich daarom in te zetten voor de bestrijding van de bewapeningswedloop en voor een betere controle op de wapenindustrie en de (internationale) wapenhandel. Met name kernwapens, biologische en chemische wapens moeten zoveel mogelijk worden gereduceerd. Nederland heeft het Non-Proliferatie Verdrag (1970), waarin wordt gesproken over nucleaire ontwapening, ondertekend. Ons land houdt als lid van de NAVO wel vast aan de nucleaire afschrikkingsdoctrine, vastgelegd in het NAVO-Strategisch Concept (SC). Hoewel zeker geen ideale situatie, heeft dit ervoor gezorgd dat het aantal conflicten tussen staten sterk is afgenomen. PerspectieF vindt dat de Nederlandse regering in internationaal verband moet inzetten op sterke vermindering van kernwapens in de wereld. Een ideale situatie is een wereld zonder wapens, zeker als het gaat om massavernietigingswapens. Helaas moeten we de realiteit onder ogen zien dat de technieken voor deze wapens voorhanden zijn en daarmee een totale afschaffing van deze wapens niet haalbaar is. We kunnen niet het risico lopen dat landen als Iran wel kernwapens hebben en NAVO-landen niet. Het is daarom ook van het grootste belang dat nucleaire wapens niet in de handen komen van de verkeerde leiders.


Oog voor de toekomst √√ Bestrijden van wapenwedloop en reductie van bezit en gebruik van wapens.

Democratie, Bestuur en Burgerschap Politiek Programma Overheid

De overheid is een door God gegeven instelling. God staat zelf voor een Overheid van een andere orde. Gods Koninkrijk kan niet via een aards koninkrijk worden gevestigd. De aardse overheid kan God niet vervangen en mag dat ook niet pretenderen. Ze is evenwel noodzakelijk in een wereld waar mensen elkaar veel kwaad kunnen doen. De overheid vindt haar legitimatie in het intomen van het kwaad en het dienen van de publieke gerechtigheid. Tegenover de bevolking dient de overheid zich hiervoor te verantwoorden. De democratische rechtsstaat is de minst slechte staatsvorm gebleken om deze verantwoording gestalte te geven en recht te doen aan alle minderheden van de bevolking. Burgers hebben daardoor de mogelijkheid om invloed uit te oefenen op het overheidsbeleid, met de begrenzing van de fundamentele rechten en vrijheden die voor alle burgers gelden. Het is daarom ook van het grootste belang dat de waarde van een grondwet en van verdragen wordt verstaan. De mensen in een samenleving zijn met elkaar verbonden. In plaats van de algemeen beleden theorie van het sociaal contract spreekt PerspectieF liever over een sociaal verbond. Daarbij is niet alleen van belang wat de staat kan leveren voor de mensen, maar ook wat mensen voor het land en voor elkaar kunnen doen. Zowel deugden, plichten als rechten zijn van belang voor een goed samenleven. Het zoeken van consensus in de samenleving heeft daarbij voor PerspectieF een grote waarde. Oog voor de toekomst √√ De overheid is een door God gegeven instelling. √√ Het is belangrijk in de samenleving te zoeken naar consensus.

Intomen van het kwaad en publieke gerechtigheid

De overheid dient de publieke gerechtigheid. Dit is een hogere norm waaraan het overheidsbeleid getoetst dient te worden. Publieke gerechtigheid betekent vanuit een christelijk-sociaal perspectief dat de overheid de menselijke waardigheid, de beschermwaardigheid van al het leven, de vrijheid van de mens en van samenlevingsverbanden dient te respecteren. De overheid dient zich daarnaast voor internationale vrede en gerechtigheid in te zetten. Deze idealen

geven richting voor het beleid van de overheid, zonder de illusie te wekken dat het volkomen werkelijkheid zal worden voordat de aarde wordt verlost van door ons aangericht onoplosbaar kwaad. Het tekort van de mens is niet door de overheid op te lossen. De samenleving is maar in beperkte mate maakbaar. Daarom is de taak van de overheid ook beperkt en is het niet goed als de staat het menselijk leven van wieg tot graf wil regisseren. Dit betekent ook dat de overheid moet accepteren dat mensen op basis van hun eigen verantwoordelijkheid eigen keuzes maken. De overheid moet echter niet passief zijn wanneer zij ernstig nadelige gevolgen van keuzes voor mens, natuur of samenleving kan voorkomen of bestrijden. De balans tussen een terughoudende en actieve overheid moet op verschillende beleidsterreinen blijvend worden gezocht. Ook dient de overheid bepaalde keuzes hierin uit het verleden te evalueren. Terughoudendheid is in ieder geval vereist als het gaat om geloof en levensbeschouwing. De overheid kan nooit de weg wijzen naar de waarheid. Ze dient randvoorwaarden te scheppen waardoor mensen in de samenleving de vrijheid hebben om een keus voor een geloof of levensbeschouwing te maken. De staat dient onpartijdig te zijn in haar benadering van burgers. Oog voor de toekomst √√ De overheid dient de publieke gerechtigheid. √√ De overheid zoekt een balans tussen een terughoudende en actieve overheid.

Kerk en staat

De overheid bouwt niet aan Gods koninkrijk, en bouwt niet aan een christelijke samenleving, dat is voorbehouden aan de kerk. Mensen tot of van het geloof brengen is dan ook geen taak voor de overheid. De instituties kerk en staat dienen we van elkaar te onderscheiden. Ze zijn gescheiden, zonder samenwerking ten gunste van de samenleving uit te sluiten. Oog voor de toekomst √√ De instituties kerk en staat zijn van elkaar gescheiden.


Geloof en politiek

De onpartijdige staat en de scheiding tussen kerk en staat impliceren geen scheiding tussen geloof en politiek. Het overheidsbeleid gaat altijd uit van een visie op mens en samenleving. De basis van de christelijke politiek is Christus, die ons als bron en richtpunt een visie geeft op de wereld en het leven, op de geschiedenis en de toekomst. Wij zijn een Unie van Christusbelijders en staan voor confessionele politiek. Op basis van ons geloof in de drie-enige God willen we vanuit liefde tot God en de naaste en al wat leeft op aarde, een bijdrage leveren aan de samen leving. Het gaat ons ook allereerst om de samenleving en niet om de politieke macht. Vanuit de politiek kunnen we wel een belangrijke christelijke bijdrage leveren aan het publieke debat en verantwoordelijkheid nemen voor het overheidsbeleid. Daarbij is van belang dat politiek wordt bedreven op grond van feiten en op basis van een overtuiging. Kwaliteit en dienstbaarheid zijn van het grootste belang voor het politieke werk. Dit kan onder meer worden vormgegeven door bewindslieden met grote kennis van zaken en eventueel een, nader te onderzoeken, andere kabinetsvorm. Door de verbinding te leggen tussen de naam van Christus en onze politieke inbreng, rust op ons een grote verantwoordelijkheid. Wij dienen ons constant te bezinnen op wat een christelijke bijdrage in de politiek is in de context van de huidige samenleving. Daarbij worden we gedreven door een zoektocht naar de gerechtigheid van het Koninkrijk dat komt, zonder te pretenderen dat we het ideale leven hebben gevonden en hier op aarde kunnen vinden. Oog voor de toekomst √√ Het overheidsbeleid gaat altijd uit van een visie op mens en samenleving. De basis van de christelijke politiek is Christus.


Duurzaamheid Politiek Programma

Duurzaamheid gaat over een balans vinden tussen ‘people’, ‘planet’ en ‘profit’. De christelijke notie van duurzaamheid wordt geïllustreerd door het figuur van de rentmeester. Deze figuur vinden we terug in het Nieuwe Testament. Het gebruikte begrip hier is ‘oikonomos’, wat doelt op een goed beheer van ons huis, in dit geval de aarde. De christelijke waarden die voortvloeien uit de notie van duurzaamheid zijn respect, zorgvuldigheid, daadkracht en rechtvaardigheid. Volgens PerspectieF staat bij duurzaamheid de beschermwaardigheid van de schepping centraal. Christelijke politiek heeft hart voor groen en maakt zich hard voor een gezonde leefomgeving. Alle drie p’s moeten bij duurzaamheid in ogenschouw worden genomen. God roept ons daarbij op om als rentmeesters goed beheer over Zijn aarde te voeren. Dit betekent dat we rekening houden met de ecologie, maar ook met onze medemens. Duurzaamheid vraagt ook een verandering in waarden. De christelijke waarden die uit duurzaamheid voortvloeien staan dikwijls op gespannen voet met onze huidige waarden van ongebreidelde vooruitgang, consumentisme, economisering en hebzucht. Er is wat dat betreft voor duurzaamheid een ander paradigma nodig, gestoeld op christelijke waarden, met oog voor de toekomst. Oog voor de toekomst: √√ Bij duurzaamheid staat de beschermwaardigheid van de schepping centraal.

Duurzaam energiebeleid

Het doel van de Nederlandse regering is om 20% van de energieconsumptie in Nederland in 2020 afkomstig te laten zijn uit duurzame bronnen. Daarnaast is de ambitie gesteld om 2% energie per jaar te besparen. Nederland heeft echter nog een lange weg te gaan. Op mondiaal niveau heerst er een toenemende schaarste aan fossiele brandstoffen en op Europees niveau hebben al verschillende landen een succesvolle overstap naar duurzame energiebronnen gemaakt. Desondanks deze ontwikkelingen was het aandeel duurzame energie in het binnenlandse energieverbruik in Nederland in 2008 slechts 3,4% en bedroeg het aandeel van de duurzame energiesector in het bruto binnenlands product (BBP) in 2011 ongeveer 0,32%. Als we kijken naar de relatief behaalde omzet in schone energietechnologie, dan komt Nederland op een betreurenswaardige 17e plaats. Vreemd genoeg investeert de overheid

maar al te graag in kernenergie om haar CO2-uitstoot te reduceren, terwijl onderzoek uitwijst dat het verminderen van CO2-uitstoot op nationaal niveau door een mix van kolencentrales, kernenergie en CO2-opslag vrijwel even duur is als het bouwen van windmolens en zonnecellen. Het moge duidelijk zijn dat er nog een wereld is te winnen op het gebied van duurzame energie. De afwachtende houding van de overheid en het bedrijfsleven heeft de afgelopen jaren geleid tot de opmerkelijke ontwikkeling van zogeheten ‘smart grids’. Dit zijn kleinschalige initiatieven van burgers om duurzame energie op te wekken. De overheid ontmoedigt dit soort initiatieven echter door deze vormen van energieopwekking te belasten. Daarentegen probeert de overheid het gebruik van duurzame energie te stimuleren door het wegnemen van belemmeringen in weten regelgeving, advies te geven en partijen met elkaar in contact te brengen. Dit wordt ook wel de ‘Green Deal’ genoemd. De overheid belemmert echter het bedrijfsleven weer in het doen van investeringen door een zwalkend beleid te hanteren. PerspectieF ziet graag dat de overheid een langetermijnvisie hanteert, dat niet na elke wisseling van de wacht wordt herzien. Dit moet leiden tot een stabieler investeringsklimaat bij bedrijven, doordat zij kunnen rekenen op de steun van de overheid. De overheid dient ook initiatieven als ‘smart grids’ te stimuleren door hierover geen belastingen, of een lager belastingtarief, te heffen. Tot slot dient de overheid niet te investeren in kernenergie, maar in duurzame energiebronnen (wind-, water-, solar-, geothermische- en bio-energie). Oog voor de toekomst: √√ De overheid hanteert een langetermijnvisie met betrekking tot duurzaamheid. √√ De overheid stimuleert initiatieven zoals ‘smart grids’ door hierover geen, of een lager belastingtarief, te heffen. √√ De overheid investeert in duurzame energiebronnen en niet in kernenergie.

Duurzaam gebruik van grondstoffen en materialen

Een duurzaam gebruik van grondstoffen en materialen kan alleen gerealiseerd worden als we de aarde niet uitputten. Dit betekent dat grondstoffen en materialen zo veel mogelijk


dienen te worden hergebruikt. Nog beter is als er geen sprake is van recycling (hergebruik), maar van ‘upcycling’ (waardetoevoeging). Upcycling is afkomstig van het ‘Cradle to Cradle’-concept, dat inhoudt dat alle materialen, met name schaarse grondstoffen, weer terug in verschillende kringlopen worden gebracht. Deze dienen vervolgens zelfs waarde toe te voegen aan de nieuwe producten waarvan zij deel uitmaken. Denk bijvoorbeeld aan tapijttegels die naast hun functie als tapijt, tevens de luchtkwaliteit verbeteren door het opvangen van fijnstof. De overheid dient dit soort ontwikkelingen zo veel mogelijk te stimuleren door bijvoorbeeld subsidies te verstrekken. Bij het gebruik van grondstoffen en materialen is het tevens van belang dat deze eerlijk zijn verkregen. Keurmerken zoals het FSC-keurmerk kunnen hier een dienst bewijzen. Er ligt hier wel een taak van de overheid om de huidige wildgroei die aan keurmerken is ontstaan te reduceren tot een voor de consument overzichtelijk aantal. Dergelijke keurmerken verschaffen meer transparantie en kunnen de burger assisteren bij het maken van duurzame keuzes. Daarbij is het niet alleen van belang dat we de aarde niet uitputten, maar is het tevens van belang dat materialen en grondstoffen niet onder mensonwaardige omstandigheden vervaardigd worden, zoals bij kinderarbeid het geval is. Oog voor de toekomst: √√ De overheid stimuleert Cradle to Cradle-initiatieven door subsidies te verstrekken. √√ De overheid reduceert het aantal keurmerken tot een behapbaar aantal.

Duurzaam landbouwbeleid en waterhuishouding

Twee andere thema’s van nationaal belang zijn een duurzaam landbouwbeleid en waterhuishouding. Zo dragen de sterke intensivering en schaalvergroting van de landbouw bij aan de belasting van het milieu. De ophoping van fosfaat in en de toevoer van nitraat naar de bodem, de ammoniakemissies en de zware metalen zoals cadmium en koper, die vrijkomen uit kunstmest en resten van gewasbescherming, dragen allemaal bij aan milieuvervuiling. Om deze problemen op te lossen dient de overheid strengere richtlijnen op te stellen met betrekking tot de uitstoot van schadelijke stoffen. Boeren kunnen maatregelen treffen


zoals het injecteren van mest, het gebruiken van afgedekte mestopslagen en het invoeren van emissiearme stallen. Daarnaast dient de boer te zoeken naar oplossingen om de kringlopen te sluiten. Agro-parken waarbij verschillende partijen gebruik maken van elkaars reststromen dienen als een adequate oplossing hiervoor. Tot slot heeft de opkomst van megastallen de discussie aangewakkerd over hoe we onze dieren behoren te behandelen. PerspectieF vindt het van belang dat dierenwelzijn niet uit het oog verloren mag worden. Dieren zijn immers door God geschapen en dienen niet louter als een productiemiddel gezien te worden. Bij het installeren van megastallen mag dit ethisch aspect niet veronachtzaamd worden. Een duurzame waterhuishouding is van essentieel belang voor bijvoorbeeld onze drinkwatervoorziening, maar ook ter bescherming van de zee. Met name op het gebied van riool en waterzuivering is nog wat winst te behalen. Het zuiveren bij de bron zorgt er voor dat schadelijke stoffen, zoals medicijnresten in urine, niet meer achteraf volgens energie-intensieve methoden hoeven te worden gezuiverd, maar al bij de bron kunnen worden aangepakt. Tevens kan er steeds meer bereikt worden op het gebied van warmte terugwinning uit het riool. Interessant is de ontwikkeling van energiewinning uit zoet- en zoutwaterstromen, het zogeheten ‘blue energy’. PerspectieF pleit voor stimulering van innovaties op deze gebieden door subsidiëring van de overheid. Daarnaast dient voor iedere burger voldoende drinkwater beschikbaar te zijn en dient dit beschermd te worden tegen mogelijke overstromingen, zonder de ecologie geweld aan te doen. Oog voor de toekomst: √√ De overheid stelt strengere richtlijnen op met betrekking tot de uitstoot van schadelijke stoffen in de landbouwsector. √√ Bij het installeren van megastallen moet er rekening gehouden worden met het dierenwelzijn. √√ De overheid stimuleert innovaties op het gebied van waterzuivering en warmteterugwinning uit het riool door subsidiëring. √√ De overheid draagt zorg voor voldoende beschikbaar drinkwater voor iedere burger.

√√ De overheid beschermt de burger tegen mogelijke overstromingen zonder de ecologie geweld aan te doen.

Duurzame mobiliteit

Veel kansen moeten nog verzilverd worden op het gebied van duurzame mobiliteit. Denk hierbij aan de ontwikkeling van het elektrisch rijden. Zo is de ontwikkeling van de elektrische vrachtwagen nog aarzelend en is het de verwachting dat het aandeel elektrische auto’s in 2020 slechts 1,6% zal zijn. Het probleem met elektrisch rijden is echter dat de milieuwinst nog beperkt is, doordat de batterij van de auto zeldzame metalen gebruikt, zoals lithium, en de elektriciteit voor de batterij niet opgewekt wordt uit duurzame energiebronnen. Het is van groot belang dat elektrisch rijden gestimuleerd wordt vanuit de overheid. Dit kan zij doen door elektrisch rijden te ontzien van wegenbelasting en door vergaande innovatie ter verduurzaming van elektrisch rijden te stimuleren. Het bedrijfsleven en de Nederlandse burger dienen zo veel mogelijk naar duurzame alternatieven te zoeken door bijvoorbeeld gebruik te maken van een multi-mobiliteitskaart, waarmee men gebruik kan maken van verschillende transportmiddelen naast de auto. Het Nieuwe Werken, waarbij veelal gebruik wordt gemaakt van telewerken, kan ook uitkomst bieden voor minder congestie op de weg en minder uitstoot doordat men thuis of dichter bij huis gaat werken.

een product is. Ook hier dient de overheid spaarzaam om te gaan met het aantal labels of keurmerken. Tot slot is het van belang dat de overheid overgaat op het hanteren van integrale kostprijzen en hiervoor regelgeving opstelt voor het bedrijfsleven. Dit betekent dat externe effecten, zoals luchtvervuiling, in de uiteindelijke verkoopprijs worden verdisconteerd ( de zogenaamde schaduwprijsstelling). Dit zorgt voor eerlijke prijzen. Oog voor de toekomst: √√ De overheid moet kaders stellen omtrent haar duurzaam inkoopbeleid, maar moet oppassen voor regelverdichting. √√ De overheid dient spaarzaam om te gaan met het aanbrengen van etiketten of keurmerken op producten waarmee aangegeven wordt hoe duurzaam een product is. √√ De overheid dient regelgeving op te stellen voor de hantering van integrale kostprijzen in het bedrijfsleven.

Oog voor de toekomst: √√ De overheid stimuleert innovatie op het gebied van elektrisch rijden door het te ontzien van wegenbelasting.

Rol van de overheid

Tussen de regels door is al het één en ander gezegd over de rol van de overheid. Er wordt nog een aantal punten expliciet genoemd. Ten eerste vindt PerspectieF het een goed initiatief dat de overheid duurzaam inkoopt. Het bedrijfsleven is echter helemaal verwikkeld in een kluwen aan regels om aan het inkoopbeleid van de overheid te kunnen voldoen. PerspectieF vindt daarom dat de overheid kaders moet stellen, maar moet waken voor regelverdichting. Verder is PerspectieF, zoals eerder betoogd, een voorstander van het aanbrengen van etiketten of keurmerken op producten waarmee aangegeven wordt hoe duurzaam


Economie en Financiën Politiek Programma

Economische voorspoed kan een belangrijke aanjager zijn van tal van andere ontwikkelingen in de maatschappij. Echter, óók begrippen als economisch voorspoed, koopkrachtstijging, winst en inkomen kennen hun grenzen en mogen daarom niet overschat worden. De aandacht voor economische ontwikkeling dienen hand in hand te gaan met grenzen die daar vanuit maatschappij en politiek aan mogen worden gelegd. Bovendien is het essentieel dat de economische politiek in relatie staat met de maatschappij en haar originele doel. Oog voor de toekomst √√ Het is essentieel dat de economische politiek in relatie staat met de maatschappij en haar originele doel.

De Nederlandse economie

Kennis en internationale handel zijn twee kernwaarden voor de Nederlandse economie. Dat betekent dat deze twee takken van groot belang zijn om in te investeren. Nederland moet een belangrijke plek proberen te veroveren in de internationale handel, met name in de markten in Azië. Ook de kracht om als logistiek centrum van Europa te kunnen (blijven) fungeren is van groot belang. De haven van Rotterdam en luchthaven Schiphol hebben hierin een grote waarde. Bovendien moet Nederland haar belangrijkste ‘handelswaar’ goed kennen en daarop verder bouwen: water, bloembollen, scheepsbouw, landbouw en transport zijn belangrijke sectoren voor de Nederlandse economie. Het is van belang toonaangevend te blijven op deze gebieden in Europa en de rest van de wereld. Om de Nederlandse economie op (de lange termijn) te versterken en haar kracht te benutten is als tweede component kennis essentieel. Daarom is het onverstandig de langstudeerboete op de voorgestelde manier in te voeren en is het van belang dat er een sfeer op universiteiten wordt gecreëerd waarin groei centraal staat. Verdere vormgeving van dit gedeelte wordt uitgewerkt onder het thema onderwijs in dit politieke programma. Oog voor de toekomst: √√ Kennis en internationale handel zijn dé essenties van de Nederlandse economie en dienen daarom, ook in tijden van crisis, te worden ondersteund en blijvend onderdeel te zijn van investeringen.


Maatschappelijk Verantwoorde Economie

Sinds 2009 verkeert Nederland in economisch zwaar weer. De crisis zet ons aan het denken over ons economisch systeem. In dit systeem staat een individu centraal die vrij van banden moet kunnen handelen naar een voordeel dat zo groot mogelijk is voor zichzelf. Winstbejag, hebzucht en persoonlijke verrijking worden hierin mogelijk gemaakt in plaats van tegengewerkt. Bovendien werkt dit economische systeem het gevoel bij individuen in de hand dat ‘alles mogelijk is’, zolang je maar optimaal van je vrijheid gebruikt maakt. Individuen zijn onverantwoorde risico’s aangegaan en banken hebben onverantwoorde leningen versterkt. Dit economische systeem waar marktwerking heilig verklaard is blijkt onvolledig te zijn en faciliteert waarden die de samenleving afbreken in plaats van opbouwen. PerspectieF pleit ervoor dat de economische ontwikkelingen in een ander perspectief worden geplaatst, namelijk in het perspectief van de samenleving. Dit betekent dat techniek, kapitaal en ondernemerschap moeten worden gekoppeld aan de samenleving en ten diepste ten dienste staan aan anderen. Concreet betekent dit bijvoorbeeld dat banken (ten diepste en in originaliteit) niet geld lenen voor de winst, maar om consumenten de mogelijkheid te bieden de financiering van grote aankopen over langere tijd uit te smeren. Daarnaast is het BNP verruimen tot een breder welvaartsbegrip een goede start om iets van deze nieuwe economische politiek naar voren te laten komen. Ook innovatie, het ondernemersklimaat en de inzet van kapitaal en mensen moet in het licht van deze relatie met de samenleving (en ten diepste met de ander) worden bezien. Daarbij zijn consumenten niet het middel van de organisatie om winst te maken maar behoren organisaties juist ten dienste te staan aan de voorkeuren en wensen van de consumenten. Dan is de klant weer echt koning. Rust is van belang voor de economie. Voor de samen leving is een collectief rustmoment belangrijk zodat ze op adem kan komen. Daarnaast dienen kleine ondernemers, die geen extra mankracht in kunnen huren beschermd te worden tegen grotere bedrijven.

Oog voor de toekomst: √√ Het neoliberale denken waarin vrijheid centraal staat en marktwerking heilig verklaard is, is onvolkomen. Er moet meer ruimte komen binnen het stelsel voor de relaties binnen de maatschappij. √√ Het BNP verruimen tot een breder welvaartsbegrip is een goede start om iets van deze nieuwe economische politiek naar voren te laten komen. √√ Rust is van belang voor elke economie. Daarom is het handhaven van de zondagsrust een groot goed. Een veranderend economisch systeem waarin economie gekoppeld wordt aan de ander kan vorm krijgen langs de noemer van ‘Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen’ (MVO). Ondernemers zelf kunnen het voortouw nemen om verantwoordelijkheid te nemen voor de koppeling van economie aan samenleving. Het stoppen van vervuilde productieketens, het een goede kans geven van nieuwe eerlijke producten, het stimuleren van lokaal en/of regionaal consumeren zijn daarbij belangrijke zaken. Hierin kennen overheden en ondernemers eigen taken. Tegelijkertijd dient de overheid de ruimte te bieden aan ondernemers om haar eigen verantwoordelijk te nemen. Echter, wanneer recht en gerechtigheid daadwerkelijk met voeten wordt getreden (kinderhandel, erbarmelijke arbeidsomstandigheden, etc.) moet de overheid er (op juridisch gebied) alles aan doen dit onrecht te stoppen. Oog voor de toekomst: √√ De overheid dient ondernemers in staat te stellen haar eigen verantwoordelijkheid te nemen om ondernemerschap opnieuw te koppelen aan de samenleving.

Financieel orde op zaken stellen

Nederland heeft de crisis financieel hard gevoeld. De Nederlandse staatsschuld is te ver opgelopen en dient te worden ingedamd. Volgende generaties mogen immers niet de dupe worden van het op te grote voet leven van de huidige generaties. Tegelijkertijd is te snel bezuinigen en snijden niet de juiste weg om de staatsschuld op een goede manier terug te dringen. Een juiste manier van bezuinigingen is structureel van aard. Het op een gezonde manier herstellen van de financiële klap kan door structurele hervormingen door te voeren op de arbeidsmarkt, zorg en pensioenen.


Europese Unie Politiek Programma

De Europese samenwerking heeft veel goeds gebracht. Allereerst vrede en veiligheid na vele eeuwen van oorlog tussen Europese staten. Ook geeft het de lidstaten de mogelijkheid om gezamenlijk aan meer gerechtigheid te werken voor de burgers in de Europese Unie (EU) en daarbuiten. De EU is uitgegroeid tot meer dan een economisch project. Het is tevens een waardengemeenschap. De christelijke, en vaak ook universele, waarden van menselijke waardigheid, vrijheid, gelijkwaardigheid, gerechtigheid, solidariteit, diversiteit en gemeenschap zijn daarbij leidend voor de christelijke politiek. Daardoor zijn we kritisch ten opzichte van de heersende neoliberale marktideologie en de seculiere drang tot het gelijkschakelen van Europese burgers en lidstaten zonder de diversiteit te respecteren die Europa juist kenmerkt. We willen ons echter niet laten meenemen in euroscepticisme en in angstbeelden ten opzichte van Brussel. In tijden van crises en oprukkend nationalistischpopulisme is het van groot belang om de keuze voor de Europese Unie nog eens stevig te onderstrepen. PerspectieF neemt in de discussie over waar de Europese Unie zich mee bezig moet houden een genuanceerde, positief-kritische positie in. Enerzijds erkennen wij de realiteit van de Europese Unie als hoogste, supranationale2 overheid op bepaalde terreinen, waar ze daartoe bevoegd is gemaakt door de lidstaten volgens het attributiebeginsel3. Anderzijds is de Europese Unie op andere terreinen een intergouvernementeel4 samenwerkingsverband tussen lidstaten of is zij niet bevoegd. De realiteit is evenwel dat het merendeel van de wetgeving uit Brussel komt en niet uit Den Haag en de politieke focus dus ook meer op de besluitvorming in de EU zou moeten worden gelegd. Vanuit de christelijke politiek kunnen we verder zien dan de natiestaat. Dit betekent niet dat wij van mening 2

Een supranationale overheid is een bovenstatelijke, internationale organisatie die aan staten afspraken en regels kan opleggen als gevolg van soevereiniteitsoverdracht van staten die lid zijn van deze organisatie. 3 Het attributiebeginsel is verankerd in artikel 5 lid 1 Unieverdrag en houdt in dat bevoegdheden van de Europese Unie slechts kunnen worden toegekend door de lidstaten. 4 Intergouvernementele besluitvorming gaat uit van het principe dat alle lidstaten van de EU het met een besluit eens moeten zijn voordat het van kracht is.


zijn dat alle bevoegdheden die nu behoren bij de Europese lidstaten moeten worden overgeheveld naar Brussel. PerspectieF is ook kritisch op machtsconcentratie en heeft een voorkeur voor politieke besluitvorming en bestuursuitoefening op een niveau zo dicht mogelijk bij de burger. Als de publieke gerechtigheid het best gediend kan worden op Europees niveau dienen bevoegdheden naar de EU te worden overgeheveld. Hier is sprake van bij grensoverschrijdende problematiek die slechts op Europees niveau efficiënt kan worden aangepakt. Met het Verdrag van Lissabon zijn stappen gezet in het Europese integratie proces waarbij lidstaten steeds nauwer samenwerken op een aantal terreinen. Wij juichen het toe dat op grensoverschrijdende terreinen meer tussen lidstaten wordt samengewerkt omdat daardoor de waarden van de christelijke politiek het best gediend kunnen worden. Oog voor de toekomst: √√ Positief-kritische houding ten aanzien van de EU. √√ Op sommige terreinen is een Europese overheid nodig om christelijke politieke waarden en de publieke gerechtigheid het best te dienen.

Europese instituties

Met het Verdrag van Lissabon zijn er goede stappen gemaakt om de efficiëntie en transparantie van de EU te vergroten, al kan het nog beter. Wat betreft de instituties in de EU zijn er een aantal veranderingen aangebracht. De positie van het Europees Parlement (EP), de Commissievoorzitter en de Europese Raad zijn versterkt. De versterking van de Europese Raad zit met name in de nieuwe functies van vaste voorzitter en Hoge Vertegenwoordiger voor het buitenlands beleid. Om de samenwerking tussen regeringsleiders op een efficiënte wijze te laten verlopen is het goed dat er een vaste voorzitter is. De voorstelling van de vaste voorzitter als president van de EU is onterecht en onwenselijk. Toch moet de voorzitter de regie nemen in de Europese Raad en de gezaghebbende Europese stem zijn nadat afspraken tussen regeringsleiders zijn gemaakt. Het Verdrag van Lissabon heeft door het optuigen van nieuwe functies wel gezorgd voor meer bestuurlijke drukte, waarmee de efficiëntie en slagvaardigheid verminderen. Om de Unie slagvaardiger te maken moet het onder de lidstaten roulerend (inhoudelijk) voorzitterschap worden beëindigd.

Regeringsleiders van voorzittende lidstaten zorgen om uiteenlopende redenen voor moeilijkheden wat betreft de regie en inhoud van het Europees beleid. Het technische voorzitterschap van de ministerraden moet alleen overblijven en dient per half jaar te rouleren onder de lidstaten. De regie voor het Europees beleid dient bij de Commissievoorzitter komen te liggen, gecontroleerd door het EP. De Europese Commissie dient het belang van de Unie als geheel. Het is daarom ook van belang dat ze slagvaardig te werk gaat op de terreinen waar de EU bevoegd is. De omvang van de Europese Commissie moet daarom worden teruggebracht tot 10 à 15 commissarissen. Lidstaten rouleren wat betreft het leveren van commissarissen, al dienen zij het Europees belang en niet het nationaal belang. Een andere bezuiniging kan worden gevonden in het afschaffen van het overbodige Comité van de Regio’s. Europarlementariërs dienen zelf de band met regio’s te onderhouden. Het EP dient de Commissie te controleren en heeft daartoe meer bevoegdheden gekregen na Lissabon. Dit is uitstekend want macht vraagt om controle. De controlemiddelen van het EP mogen wat ons betreft nog verder worden uitgebreid. Zo moet de vertrouwenskwestie gaan gelden tussen het EP en individuele commissarissen waardoor het EP hen individueel kan wegsturen bij een gebrek aan vertrouwen. Daarnaast heeft het EP een belangrijke rol in de normale wetgevingsprocedure5 gekregen en is daarmee haar wetgevende macht versterkt. Wij pleiten voor een verdere versterking door invoering van het recht van initiatief tot wetgeving van het EP. Er dient een formule te worden gevonden waardoor een minimum aantal parlementariërs van een minimum aantal Europese fracties een initiatief kan indienen waar de Commissie en Raad op dienen te reageren. Daarmee willen we de wetgevende en controlerende macht van het democratisch gekozen EP vergroten en daarmee de transparantie en het democratisch gehalte van de Unie als geheel. De verspilling van tijd en geld door het heen en weer reizen van Europarlementariërs tussen Brussel en Straatsburg is zeer onwenselijk. Het Europees

Parlement moet in Brussel gevestigd zijn, en in Straatsburg dienen andere EU-instellingen te worden gevestigd. Oog voor de toekomst: √√ De vaste voorzitter als president van de EU is onterecht en onwenselijk. Toch moet de voorzitter de regie nemen in de Europese Raad en de gezaghebbende Europese stem zijn. √√ De door het Verdrag van Lissabon vergrootte bestuurlijke drukte en verminderde efficiëntie en slagvaardigheid dient te worden terug gedrongen. √√ De bevoegdheden van het EP als controlerend orgaan dienen verder uitgebreid te worden.

Financieel en economisch beleid

De Europese solidariteit staat in 2011 flink onder druk als gevolg van de schuldencrises en de eurocrisis. Een aantal lidstaten hebben het financiële huishoudboekje niet op orde en andere lidstaten moeten hen overeind houden om de euro niet te laten vallen en niet in een nog grotere crisis te belanden. De Europese regels voor begroting en staatsschuld van lidstaten (het Stabiliteits- en Groeipact) zijn niet nageleefd en er was geen goede controle door de Europese Monetaire Unie (EMU). PerspectieF pleit daarom voor controle en automatische sancties door Europese onafhankelijke instanties, die op hun beurt gecontroleerd worden door het democratisch gelegitimeerde EP. De Europese Commissie doet nu al aanbevelingen voor het op orde brengen van de begroting van lidstaten. Die aanbevelingen moeten worden opgevolgd op het moment dat een lidstaat gedurende lange tijd in gebreke blijft om de regels na te leven, op straffe van nog strengere sancties. Om te voorkomen dat lidstaten in de problemen komen doet de Commissie al aanbevelingen. Ze moet ook specifieke aanbevelingen blijven geven om bepaalde sectoren of regelingen te hervormen. Dat mogen geen directe Europese begrotingseisen worden, maar het niet opvolgen van de aanbevelingen met het overtreden van het Pact als gevolg, dient extra hard bestraft te worden. De crisis ondermijnt de stabiliteit van de hele Unie, en de enige vruchtbare oplossingsrichting is een sterk en solidair Europa.

5

De wetgevingsprocedure waarin de Commissie met een voorstel tot wetgeving komt en de Raad van Ministers en het EP vervolgens met onderlinge overeenstemming tot wetgeving kunnen komen.


Oog voor de toekomst √√ Controles en automatische sancties door Europese onafhankelijke instanties.

Oog voor de toekomst √√ Zorg, cultuur, onderwijs en sociaal beleid dienen op nationaal niveau geregeld te worden.

Buitenlands- en defensiebeleid

Klimaat, milieu en energie

Als het gaat om het buitenlands- en defensiebeleid dan is de samenwerking nu vooral intergouvernementeel van aard. Afstemming tussen de lidstaten, waar dat mogelijk is, valt aan te bevelen omdat het spreken met één stem door de EU een krachtiger signaal mogelijk maakt namens alle Europese lidstaten. Hiertoe is ook de functie van Hoge Vertegenwoordiger voor het Buitenlands Beleid voor opgericht. Er moet op terreinen waar de EU exclusief bevoegd is, in het buitenlandsbeleid met één mond worden gesproken.6 Ook daarbuiten moet worden gestreefd naar één duidelijke stem, bijvoorbeeld als het gaat om het aanspreken van landen op mensenrechtenschendingen. Eén Europees defensiebeleid is nog ver weg. Er zijn wel Europese (vredes)missies die berusten op intergouvernementele samenwerking. Maar aangezien de defensietaak typisch behoort tot staten en er grote verschillen bestaan tussen lidstaten op het gebied van defensie, is één supranationaal defensiebeleid niet gewenst. Wel zijn we voorstander van intensivering van bestaande samenwerkingsverbanden tussen lidstaten op defensiegebied. Oog voor de toekomst √√ Afstemming van het defensie beleid tussen de lidstaten is wenselijk.

Zorg, cultuur, onderwijs en sociaal beleid

Terreinen als gezondheidszorg, cultuur, onderwijs en sociaal beleid zijn en blijven op nationaal niveau geregeld, de EU kan hier ondersteunend en aanvullend optreden. De diversiteit van de Europese lidstaten op deze gebieden en het typisch nationale karakter ervan, maken dat de EU hier een beperkte toevoegde waarde brengt. 6

De klimaatconferentie van Kopenhagen is het voorbeeld van hoe het niet moet. Alle EU-landen waren vertegenwoordigd, met als uiteindelijk gevolg dat niemand aan tafel zat bij de deal die werd gesloten tussen de grootmachten. Eén Europese stem dient daar onze vertegenwoordiger te zijn. Onderhandelingen vanuit nationaal belang dienen daarvoor plaats te vinden.


Op het gebied van klimaat en milieu wordt er in de EU gewerkt aan een geïntegreerde aanpak van waterkwaliteit, het behouden van biodiversiteit, het terugdringen van CO2-uitstoot en andere broeikasgassen, het klimaat neutraal maken van steden, bodemkwaliteit en afval management. Hiervoor moet de aanwezige kennis in de verschillende lidstaten met elkaar gedeeld worden, een Europese aanpak gezocht worden en ook internationaal met één krachtige stem te pleiten voor een ambitieuzer internationaal klimaatbeleid en bindende afspraken. Wat betreft energiebeleid moet er volop ingezet worden op een duurzame energietransitie. Alle mogelijke middelen moeten ingezet worden om de opwekking van duurzame energie uit wind, waterkracht, zonne-energie, biomassa en aardwarmte te stimuleren. Nieuwe kolencentrales moeten in 2015 verleden tijd zijn, de kolencentrales die er zijn moeten op den duur verdwijnen en er moeten omvangrijke investeringen gedaan worden in technologische innovatie om in de toekomst ook niet meer afhankelijk te zijn van kernenergie. Vanuit de EU moet er beleid komen dat de burger zelf stimuleert om zelf groene stroom op te wekken. Oog voor de toekomst √√ Op milieu gebied moet Europa zoeken naar een gezamenlijke aanpak en pleiten voor een ambitieuzer internationaal klimaatbeleid. √√ De EU moet inzetten op een duurzame energie transitie.

Landbouw

De trend die op dit moment wordt ingezet op EU-niveau is dat de boer niet slechts een producent van voedsel is, maar in ruil voor een goede prijs voor zijn waar, andere maatschappelijke diensten moet leveren. Dit is een positieve ontwikkeling, en moet in toekomstige beleidsplannen de rode draad blijven vormen. Als klimaatverandering moet worden teruggedrongen, dan is de agrarische sector een van de belangrijkste beleidsgebieden waar aandacht aan moet worden besteed. Middelgrote familiebedrijven

moeten het uitgangspunt vormen van toekomstig beleid. Om bestaanszekerheid te garanderen, is het nodig dat er aandacht wordt besteed aan de ongelijke machtsverdeling binnen de voedselproductieketen. Boeren zouden zich daarom kunnen verenigen in coöperaties om de balans binnen de keten te herstellen. Een over-protectionistisch beleid waarbij de boer slechts een zak met geld krijgt zonder daar iets voor terug te hoeven doen moet wel verleden tijd zijn. De boer moet luisteren naar wat de markt zegt: en dat betekent ook dat er meer agrariërs over zouden moeten gaan op biologisch en diervriendelijk. Oog voor de toekomst √√ De boer is niet alleen producent van voedsel, maar ook van andere maatschappelijke diensten.

Asiel en migratie

Volgens het Verdrag van Lissabon is de EU een ruimte van vrijheid, veiligheid en recht.7 Voor het asielen migratiebeleid betekent dit dat een gemeenschappelijk Europees beleid wordt ontwikkeld. De controle aan de binnengrenzen was al vervallen, en de controle aan de buitengrenzen wordt ook gezamenlijk geregeld. We juichen het toe dat het asielen migratiebeleid supranationaal van aard is. Het is vervolgens zaak om de daad bij het woord te voegen. Bij de migratiestromen naar Europa gaat het vooral om Afrikaanse economische migranten, maar ook om vluchtelingen. Dit onderscheid is cruciaal in de beslissing of mensen in de EU kunnen blijven. Als het gaat om economische vluchtelingen, ofwel arbeidsmigranten, dan is het van belang om in Europees verband te besluiten over toelating. Het is van belang om deze migratie te reguleren. De Europese vraag moet op een legale manier worden gekoppeld aan het aanbod van migranten. Asielzoekers zijn vluchtelingen die wegens levensbedreigende omstandigheden zijn gevlucht. Met een supranationaal Europees asielbeleid dat humaan en rechtvaardig is, dienen asielzoekers in elk land gelijk behandeld te worden. Oog voor de toekomst √√ Supranationaal asielen migratiebeleid wordt toegejuicht.

7

Artikel 67 Werkingsverdrag Europese Unie

Uitbreiding van de Europese Unie

Er zijn een aantal landen die zich kandidaat hebben gesteld voor toetreding. Dit zijn Turkije (1999), Kroatië (2004), Macedonië (2005), IJsland (2010) en Montenegro (2010). Van Kroatië en IJsland wordt gezegd dat zij op relatief korte termijn toe kunnen treden tot de EU. De EU heeft er goed aan gedaan om bij de onderhandelingen met Kroatië niet weer dezelfde fout te begaan door vooraf een concrete datum van toetreding te noemen. Voor IJsland geldt dat eerst de economie op duurzame wijze op orde moet worden gebracht en dat de conflicten rondom de Icesave-spaargelden met Nederland en Groot-Brittannië moeten worden opgelost, voordat het land daadwerkelijk zou kunnen toetreden. Turkije voldoet momenteel niet aan de Kopenhagencriteria8. Het is daarom onwenselijk dat Turkije toetreedt tot de Europese Unie. Er zijn veel redenen aan te wijzen waarom Turkije geen EU-lid zou kunnen worden. Turkije moet actief meewerken aan een hereniging van Cyprus, de Armeense Genocide erkennen en ook op het gebied van mensenrechten (van religieuze en etnische minderheden) zijn er nog veel problemen. Het is niet onmogelijk dat Turkije ooit lid zou kunnen worden van de EU. Op lange termijn zouden Turkije en de EU naar elkaar toe kunnen groeien. De laatste jaren zijn ze echter uit elkaar gegroeid en zien een meerderheid van burgers en leiders aan beide kanten toetreding niet zitten. Het is momenteel beter dat de toetredingsonderhandelingen worden gestaakt en Turkije een geprivilegieerd partnerschap met de EU aangaat. Dan zijn er nog enkele landen die potentiële kandidaatlidstaten zijn. Dit zijn Albanië, Bosnië-Herzegovina, Kosovo en Servië. Voor deze landen ligt toetreding waarschijnlijk nog in de verre toekomst. De gerealiseerde medewerking van landen uit het voormalige Joegoslavië is een belangrijke stap, maar als het gaat om economische stabiliteit, de bestrijding van corruptie en een vreedzaam samenleven tussen verschillende bevolkingsgroepen is er nog veel werk aan de winkel. 8

De criteria voor kandidaat-lidstaten: het land moet beschikken over stabiele instellingen die democratische principes en mensenrechten respecteren; het land moet een functionerende markteconomie hebben; het land moet Europese wetgeving overnemen en in eigen land toepassen; het land moet Europees zijn.


Oog voor de toekomst: √√ Kandidaat-lidstaten kunnen toetreden tot de EU als ze strikt voldoen aan de Kopenhagen-criteria en eventuele andere voorwaarden. √√ De toetredingsonderhandelingen met Turkije moeten worden gestaakt. Een geprivilegieerd partnerschap doet recht aan de huidige situatie.


Gezondheid Politiek Programma

Gezondheidszorg is iets van alle tijden en zal met het oog op de komende vergrijzing van toenemend belang zijn. In de zorg zijn vele ontwikkelingen gaande, zoals nieuwe technieken, spreekuren via de computer, meer marktwerking en ga zo maar door. Medewerkers in de zorg zullen daarom moeten blijven leren om allerhande nieuwe technieken, richtlijnen en ontwikkelingen bij te kunnen benen. PerspectieF heeft een aantal voorstellen, welke hierna behandeld zullen worden.

Beschermwaardigheid van het leven

De gezondheidszorg moet zich bewust blijven dat ze in dienst staat van het leven. Het leven van ieder mens verdient bescherming, zeker als het gaat om kwetsbaar leven. PerspectieF erkent dat het leven vanaf de conceptie door God is geschapen en aan ons is gegeven. De mens moet zo min mogelijk voor het dilemma worden gesteld om op een onnatuurlijke manier te kiezen tussen leven en dood. Het uitgangspunt is daarom dat abortus, euthanasie, hulp bij zelfdoding en opzettelijke levensbeëindiging niet moeten worden toegestaan. Bij abortus kan hierop een uitzondering worden gemaakt wanneer het leven van de moeder tijdens de zwangerschap in gevaar is. Als gekeken wordt naar de actuele politieke verhoudingen ziet PerspectieF dat de legalisering van abortus op een breed draagvlak kan rekenen. Een ontwikkeling die ver af staat van ons ideaal. PerspectieF wil zich blijven hardmaken voor de 33.000 levens die ieder jaar al voor de geboorte beëindigd worden. Een eerste aanzet om de discussie hierover aan te gaan is om de grens van het aantal weken waarop de foetus geaborteerd kan worden terug te brengen van 24 weken naar minimaal 22 weken. Zeker als het feit wordt meegenomen dat de technieken in gespecialiseerde ziekenhuizen met een neonatologie afdeling zo ontwikkeld zijn dat kinderen van 22 weken veel grotere overlevingskansen hebben dan een aantal jaren geleden. Daarnaast moet worden nagedacht over verbeteringen om het aantal abortussen in Nederland terug te dringen. Oog voor de toekomst: √√ Het uitgangspunt van PerspectieF is dat euthanasie, hulp bij zelfdoding en opzettelijke levensbeëindiging niet moeten worden toegestaan.

√√ Abortus dient niet te worden toegestaan, behalve wanneer het leven van de moeder tijdens de zwangerschap in gevaar is. √√ De grens van het aantal weken waarop de foetus geaborteerd kan worden, moet teruggebracht worden van 24 weken naar minimaal 22 weken. Als dit bereikt is, dient een verdergaande teruggang te worden bepleit.

Marktwerking in de zorg

Na een tijd van marktwerking in de zorg zou het goed zijn om te bezien welke voordelen en nadelen dit ons heeft gebracht. Het is te gek voor woorden dat een ziekenhuis ‘productie moet draaien’ terwijl we het over mensen hebben die ziek en hulpbehoevend zijn. Het is vreemd dat sommige medische handelingen niet (wanneer wel nodig) of juist wel worden uitgevoerd (wanneer niet nodig), vanwege het feit dat geld het leidend principe is. Het is belangrijk dat we een juiste balans vinden tussen wat de patiënt nodig heeft en wat de patiënt/de samenleving het minste geld kost. Daarbij is PerspectieF zich er van bewust dat het vinden van deze balans een complexe exercitie is. Het lijkt ons daarom goed om hiernaar onderzoek te doen. PerspectieF vindt het van belang dat de patiënten in de regierol zitten en dat geld niet de leidende rol heeft. Oog voor de toekomst √√ Er moet onderzoek gedaan worden de balans tussen de behoefte die een patiënt nodig heeft en de kosten die dit voor de samenleving met zich meebrengt.

Verzekeraars

De verzekeraars zijn belangrijk in Nederland. Iedere Nederlander heeft namelijk een ziektekostenverzekering waar hij/zij op terug kan vallen in tijden van ziekte. Het is van belang dat deze verzekeringen in stand worden gehouden en worden verbeterd. De verzekeringsmaatschappijen zouden zich bijvoorbeeld meer moeten richten op primaire preventie (lees: ziektevoorkomend), maar dit doen ze niet of nauwelijks. Voor verzekeringen kost het namelijk geld om in preventie te investeren, want degene waarin ze geïnvesteerd hebben kan zich het jaar erop bij een andere ziekte kostenverzekering aansluiten, waardoor ze er geen profijt van hebben. Het zou beter zijn als er een nationale ziektekostenverzekering zou komen waarin een aantal verzekeringsopties


zijn opgenomen (bijvoorbeeld een aanvullende (tandarts) verzekering). Op deze manier wordt er niet jaarlijks ontzettend veel geld verspild aan reclames om mensen binnen de verzekering te houden en mensen van andere verzekeringsmaatschappijen binnen te halen. Hierdoor houden de verzekeraars meer geld over om betere zorg te bedingen voor hun verzekerden. Al met al wil PerspectieF niet dat er Amerikaanse toestanden zich in Nederland gaan voordoen. Er moet voorkomen worden dat mensen uitgesloten worden bij een verzekering omdat ze te ziek zijn. Het is daarom van belang dat burgers meer voor elkaar opkomen en voor elkaar zorgen. Oog voor de toekomst √√ Er moet een nationale ziektekostenverzekering komen, waarbij meerdere verzekeringsopties zijn opgenomen. √√ Niemand mag uitgesloten worden van deelname aan een verzekering omdat ze ‘te ziek’ zijn.

Loondienst voor medisch specialisten

De zogenoemde ‘Balkenendenorm’ zou ook ingevoerd moeten worden voor medisch specialisten. Om dit haalbaar te maken zou de ‘goodwill’ (de goodwill is de inkoopprijs voor een medisch specialist om in een vennootschap te komen) voor een medisch specialist om zich in te kopen afgeschaft moeten worden. Door deze maatregel zouden de kosten in de gezondheidszorgsector omlaag gehaald worden. Voordat we dit zouden invoeren moeten we wel kijken naar de hoge werkdruk van de specialisten en de grote hoeveelheid papierwerk die de specialisten moeten invullen. Het is daarbij ook van belang om dit internationaal af te stemmen zodat de specialisten niet allemaal uit Nederland vluchten en hun heil ergens anders zoeken. Oog voor de toekomst √√ De marktwerking in de zorg moet onder de loep genomen worden om te bezien wat de kosten en de baten zijn sinds de invoering daarvan. √√ Medische specialisten zouden in loondienst moeten komen, waarbij zij niet meer verdienen dan de Balkenendenorm.

Ondersteuning van mantelzorgers

Door allerlei veranderingen in de samenstelling van onze maatschappij, worden we steeds afhankelijker van informele


zorg. De grijze druk, die de verhouding weergeeft tussen het aantal 65-plussers en het deel van de bevolking in de arbeidsgerechtigde leeftijd (20-64 jaar), neemt toe. In 2009 was dit 25%. Vermoedelijk zal deze tot 2040 stijgen tot 49%, wat betekent dat per oudere slechts twee potentiële arbeidskrachten beschikbaar zijn. Tegelijk biedt de vergrijzing belangrijke kansen voor de informele zorgsector. Juist de genoemde 65-plussers zijn, bijvoorbeeld na hun pensioen, vaak actief als vrijwilliger of mantelzorger. Het blijft niet beperkt tot deze groep. In 2008 waren in ons land zo’n 3,5 miljoen mantelzorgers actief. Mantelzorg is zorg die niet in het kader van een hulpverlenend beroep wordt verleend door iemand uit de directe omgeving van de hulpbehoevende. Er is dus al sprake van een sociale relatie tussen hulpverlener en -ontvanger. Vaak nemen mantelzorgers de zorg voor anderen voor hun rekening naast een betaalde baan of een druk gezinsleven. Om het potentieel aan mantelzorg te benutten, is het van belang te voorkomen dat de actieve mantelzorgers overbelast raken. Hiervoor zijn diverse ondersteuningsmogelijkheden. Zo kunnen zorgontvangers een maal per jaar voor hun mantelzorgers een (financieel) mantelzorgcompliment van 250 euro aanvragen en kan respijtzorg worden ingeschakeld wanneer de mantelzorger een dag afstand wil doen van de zorg. Onder respijtzorg vallen voorzieningen die de mantelzorger tijdelijk en volledig overnemen, zodat de mantelzorger de zorg uit handen kan geven om eigen activiteiten te ontplooien (werk, opleiding, ontspanning). Ondersteuning van mantelzorgers is sinds de invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) een taak van de gemeente. Gemeenten zijn redelijk vrij in hoe zij deze ondersteuning lokaal vormgeven. Hoewel er dus afspraken zijn voor de ondersteuning van mantelzorgers, is dit hen lang niet altijd even bekend. PerspectieF vindt het belangrijk dat de ondersteuning op de juiste manier wordt ingezet. Er moet op worden toegezien dat gemeenten toegankelijk en laagdrempelig diensten verlenen zodat ook in de toekomst, wanneer verdere vergrijzing kan worden verwacht, de juiste zorg kan worden gegarandeerd.

Oog voor de toekomst √√ PerspectieF vindt het belangrijk dat de ondersteuning van mantelzorgers op de juiste manier wordt ingezet en dat er op wordt toegezien dat gemeenten toegankelijk en laagdrempelig diensten verlenen zodat ook in de toekomst de juiste zorg kan worden gegarandeerd. √√ Gemeenten moeten toegankelijke en laagdrempelige diensten verlenen om op de lange termijn de juiste zorg te kunnen garanderen.

jonge leeftijd de kans op een alcoholverslaving met een factor vier vergroten!

Persoonsgebonden budget (pgb)

PerspectieF richt zich op vier soorten verslaafden: gok-, game-, drugs- en alcoholverslaafden. Wat alcoholverslavingen betreft, pleit PerspectieF voor het opschroeven van de leeftijdsgrens voor de verstrekking van alcoholische dranken naar achttien jaar. Bovendien pleit PerspectieF voor het aanbrengen van waarschuwingslabels op alcoholische dranken, waardoor de gebruiker wordt gewezen op de gevaren van overmatig drankgebruik. Tot slot pleit PerspectieF voor een toenemende rol van het gezin, waarbij de overheid onder andere middels voorlichtingscampagnes gezinnen dient te steunen. Ouders moeten een omgeving creëren waarin duidelijk wordt gemaakt dat overmatig drankgebruik niet geoorloofd is en zij dienen vroegtijdig alcoholgebruik te voorkomen.

PerspectieF vindt dat de informele zorgsector in ons land iets is waarop we zuinig moeten zijn. Naast het feit dat we financieel afhankelijk raken van alternatieve vormen van zorgverlening, blijkt het in veel gevallen ook toereikender en beter aan te sluiten op de behoeften van de hulp behoevende. PerspectieF vindt het daarom van belang om als samenleving aan te sluiten bij behoeften en wensen van hulpbehoevenden door hen ook in de toekomst financieel te blijven ondersteunen. Behalve informele zorg, biedt het pgb hiervoor een oplossing. Het betreft vaak een combinatie van verschillende vormen, die in natura niet beschikbaar is. Ook hier moeten we de patiënt de mogelijkheden voor bieden. Er moet worden nagegaan waarom cliënten na een zorgindicatie kiezen voor een pgb. Wanneer de zorg in natura niet aantrekkelijk genoeg wordt gevonden, moet daar ten eerste in worden geïnvesteerd. Wel vindt PerspectieF dat de indicatiestelling strenger en minder fraudegevoelig moet worden. Oog voor de toekomst √√ De indicatiestelling bij het pgb moet strenger en minder fraudegevoelig worden.

Verslavingsbeleid

Al vele eeuwen kampen mensen met verslavingen. Vreemd genoeg zijn er nog steeds veel mensen die lijden aan dezelfde verslavingen als eeuwen geleden, zoals alcoholverslaving. Andere verslavingen zijn relatief nieuw, zoals gameverslavingen. Een probleem is dat deze verslavingen zich vaak op een jonge leeftijd al beginnen te ontwikkelen of manifesteren. Zo telt Nederland ongeveer twintigduizend gameverslaafden en ongeveer honderdduizend jongeren die hun gamegedrag niet onder controle hebben. Daarnaast kan de ontwikkeling van drankgedrag op een

Daarnaast zijn er veel negatieve neveneffecten verbonden aan verslavingen. Zo leidt dronkenschap vaak tot onveiligheid en overlast op straat. Daarnaast verstoren verslavingen vaak de sociale relaties en zelfs gezinsverhoudingen, laat staan alle directe negatieve effecten die het kan hebben op de gezondheid van de gebruiker.

Wat drugsverslavingen betreft, pleit PerspectieF voor een constructieve sluiting van coffeeshops. Dit betekent dat coffeeshops geleidelijk gesloten dienen te worden over een tijdspanne van meerdere jaren. De overheid dient maatschappelijke organisaties die verslaafden begeleiden en steunen in het proces van afkicken te ondersteunen. Hierbij is PerspectieF zich terdege bewust dat een land zonder verslaafden een utopie is. Het doel is daarom om het zover als mogelijk terug te dringen. Wat gameverslavingen betreft, pleit PerspectieF er voor dat gameverslaving allereerst wordt erkend als een verslaving en wordt opgenomen in het classificatiesysteem om psychiatrische diagnosen te stellen. Tot slot pleit PerspectieF, wat gokverslavingen betreft, tegen de liberalisering van de gokmarkt. De toenemende toegankelijkheid zal waarschijnlijk leiden tot een toenemend aantal verslaafden. Oog voor de toekomst √√ De leeftijdsgrens voor de verstrekking van alcoholische dranken wordt verhoogd van 16 naar 18 jaar.


√√ Waarschuwingslabels op alcoholische dranken moeten jongeren bewust maken van de risico’s van overmatig alcoholgebruik. √√ Het gezin moet in toenemende rol betrokken worden bij de aanpak van alcoholverslaving. √√ Alle coffeeshops moeten geleidelijk aan gesloten worden, waarbij de overheid maatschappelijke organisaties ondersteunt die verslaafden begeleiden en steunen in het afkickproces. √√ Gameverslaving wordt erkend als een verslaving en wordt opgenomen in het classificatiesysteem om psychiatrische diagnosen te stellen. √√ De gokmarkt mag niet geliberaliseerd worden.


Justitie en Veiligheid Politiek Programma

Mensen moeten in vrijheid kunnen samenleven, waarbij geen onderscheid gemaakt mag worden in levensstijl of opvattingen. Onze democratische rechtsstaat is van elementair belang om ieders vrijheid te waarborgen. De aandacht voor justitie en veiligheid leidt tot een veiliger en rechtvaardiger samenleving door de samenleving te beschermen. Hoewel wij in een gevallen wereld leven, ziet PerspectieF het als een christelijke opdracht om een zo rechtvaardig en veilig mogelijke samenleving te realiseren. Oog voor de toekomst √√ Het is een christelijke opdracht om een zo rechtvaardig en veilig mogelijke samenleving te realiseren, ondanks onze zondeval.

Mensenhandel

PerspectieF is blij met het Bureau Nationaal Rapporteur Mensenhandel dat in 2000 is opgericht en de bevoegdheid die het heeft gekregen in 2009 om te rapporteren over kinderpornografie. Echter, mensenhandel is nog steeds een groot probleem in Nederland. De aanpak van mensenhandel dient een grotere prioriteit te krijgen, ook door het creëren van bewustwording zodat herkenning van signalen wanneer sprake is van mensenhandel gemakkelijker wordt. Daarnaast dienen risicogroepen die kwetsbaar zijn om slachtoffer te worden van mensenhandel zoals immigranten, geïnformeerd te worden over hun rechten. Mensenhandel vindt ook na de legalisering van prostitutie nog steeds plaats in de bordeelsector. PerspectieF vindt dat de legalisering van prostitutie moet worden teruggedraaid. Daarnaast moeten pooiers, loverboys en onvrijwillige prostitutie worden bestreden. De overheid moet stevig investeren in uitstapprogramma’s en voorkomen dat vrouwen in het illegale prostitutiecircuit terecht komen. Daarnaast dient zij mensenhandel sterker te bestrijden, speciaal in sectoren als de tuinderij. De rol van de Nationaal Rapporteur Mensenhandel moet zichtbaarder worden door een voorlichtende rol op zich te nemen voor immigranten. Verder moet het bezoeken van prostituees strafbaar worden gesteld. Prostitutie hoort niet thuis in een gezonde samenleving met respect voor ieder mens. Als dit (politiek) niet haalbaar is, moet de minimumleeftijd voor prostituees worden verhoogd naar 21 jaar. Tot slot dient

de overheid sterk te investeren in uitstapprogramma’s voor prostituees. Oog voor de toekomst √√ De legalisering van prostitutie moet worden terug gedraaid. √√ Het bezoek van prostituees moet strafbaar worden gesteld. √√ De overheid moet stevig investeren in uitstap programma’s en voorkomen dat vrouwen in het illegale prostitutiecircuit terecht komen en dient sterk te investeren in uitstapprogramma’s voor prostituees.

Asielbeleid

Vanuit de Bijbel hebben we de plicht om te zien naar vreemdelingen (zie bijvoorbeeld Deut. 24: 17-22). Deze verantwoordelijkheid betekent voor de overheid dat zij de rechten van vreemdelingen moet waarborgen. Het Vluchtelingenverdrag en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens zijn hiervoor belangrijke inspiratiebronnen en vormen internationale verplichtingen voor Nederland. De minimumrichtlijnen van de Europese Unie over opvang van asielzoekers dienen correct geïmplementeerd en nageleefd te worden. Opvang van asielzoekers dient een menswaardig bestaan te waarborgen. Hiervoor is het belangrijk dat asielzoekers gehuisvest worden in centra waar privacy is en die kleinschalig zijn. Daarnaast zijn de vele verhuizingen tijdens de asielprocedure erg zwaar voor asielzoekers die vaak al getraumatiseerd zijn. Deze verhuizingen hebben hun negatieve weerslag op de lichamelijke en psychische gezondheid van de asielzoekers. Ook zijn de vele verhuizingen voor (schoolgaande) kinderen erg bezwaarlijk. Langdurig verblijf in de opvang heeft een negatieve impact op de geestelijke gesteldheid van de asielzoekers. Langdurig verblijf in een asielzoekerscentrum dient daarom vermeden te worden. PerspectieF pleit voor een snelle procedure waarin zorgvuldig en rechtvaardig beslist wordt over de asielaanvraag. Hierdoor hoeven mensen minder lang in de opvang te verblijven, verkeren ze minder lang in onzekerheid, en worden kosten bespaard op de opvanguitgaven. Uitgeprocedeerde asielzoekers mogen niet op straat in de illegaliteit belanden. Ook de levensovertuiging


van de asielzoeker wordt meegenomen in de beoordeling of een land voor die persoon veilig is.

evident is dat godsdienstvrijheid een belangrijke rol speelt in de geschiedenis van Nederland.

Er zijn op dit terrein meerdere taken voor de overheid weggelegd. Zo dient de vreemdelingendetentie tot een minimum te worden beperkt en alleen als laatste middel gebruikt te worden. De overheid behoort zich verder in te zetten om kwetsbare groepen asielzoekers zorg op maat te bieden zoals gezinnen met kinderen en alleenstaande minderjarige vreemdelingen. Bovendien is het van belang dat de overheid uitspraken van de rechter, waarin geoordeeld wordt dat uitzetting van asielzoekers naar bepaalde gebieden niet kan plaatsvinden, naleeft. Ook als er serieuze aanwijzingen zijn dat uitzetting te gevaarlijk is en zaken aanhangig zijn ter beoordeling, moet er gewacht worden met uitzetting. PerspectieF vindt dat de overheid de richtlijnen na moet leven ten aanzien van de kwaliteitswaarborging van opvang van asielzoekers binnen Europa. Nederland en Europa dienen zich actief op te stellen om een einde te maken aan de mensonterende situaties zoals in Griekenland. Tot slot vindt PerspectieF dat de overheid het recht op opvang voor asielzoekers vanaf binnenkomst waarborgt tot het moment van toelating of uitzetting. Bij uitzetting moet de overheid bijvoorbeeld overtuigd zijn dat geen mensenrechtenschendingen plaatsvinden en de asielzoeker de vrijheid heeft haar/zijn godsdienst te belijden in het land van terugkeer.

Het recht op vrijheid van godsdienst heeft haar basis in de Nederlandse grondwet en diverse internationale verdragen. De overheid dient zich bewust te zijn van haar taak om dit recht te beschermen en te respecteren. Dit houdt ook in dat ze haar eigen taak en bevoegdheden weet te begrenzen. Vrijheid van godsdienst omvat niet alleen het privédomein. Overtuiging op grond van godsdienst moet ook kunnen worden toegepast in maatschappelijke organisaties, bijvoorbeeld op het vlak van personeelsbeleid. Gewetensbezwaren op het werk moet ruimte worden gegeven. Iemand die bezwaren heeft tegen abortus en euthanasie mag geen benadeling ondervinden bij de toelating tot opleidingen en uitvoering van werk, evenmin als ambtenaren van de burgerlijke stand die gewetens bezwaren hebben over het sluiten van een homohuwelijk. Waar de grens precies gesteld moet worden, dient per geval bezien te worden. Uit praktische overwegingen kan men in dergelijke gevallen besluiten om bijvoorbeeld nietgewetensbezwaarden homohuwelijken te laten sluiten. PerspectieF vindt dat gewetensbezwaarden de ruimte behoren te krijgen binnen hun werk om hun opvattingen trouw te kunnen blijven.

Oog voor de toekomst √√ De procedure om asiel aan te vragen dient snel te worden doorlopen waarbij er zorgvuldig en rechtvaardig beslist wordt over de situatie van de asielzoeker. √√ De overheid moet de richtlijnen naleven ten aanzien van de kwaliteitswaarborging van opvang van asielzoekers binnen Europa. √√ De overheid waarborgt het recht op opvang voor asielzoekers vanaf binnenkomst tot het moment van toelating dan wel uitzetting.

Vrijheid van godsdienst

Er bestaat niet zoiets als godsdienstneutraliteit, zoals Augustinus eeuwen geleden ooit al opmerkte. Immers, zelfs atheïsten geloven. Zij geloven namelijk dat er niets is. Wat men ook van deze filosofische redenering vindt,


In het maatschappelijk en politiek debat staat de vrijheid van godsdienst onder druk. Mensen (her)kennen de waarde niet meer van argumenten gebaseerd op religieuze overtuigingen. De overheid dient daarom te waken voor de vrijheid van godsdienst en de waarde van godsdienst voor de samenleving in de vorm van gemeenschap en maatschappelijke activiteiten te erkennen. Zij moet ruimte bieden voor maatschappelijke organisaties om te functioneren op grond van hun religieuze identiteit. Oog voor de toekomst √√ De overheid dient zich bewust te zijn van haar taak om de vrijheid van godsdienst te beschermen en te respecteren. √√ Gewetensbezwaarde werknemers behoren de ruimte binnen hun werk om hun principiële opvattingen trouw te kunnen blijven.

Vrijheid van meningsuiting

Net als de vrijheid van godsdienst speelt ook de vrijheid van meningsuiting een belangrijke rol in de geschiedenis van Nederland. Ook dit recht is vastgelegd in de grondwet en internationale verdragen. Uitgangspunt van onze democratische rechtsstaat is dat iedere burger het recht heeft om naar eigen inzicht zijn leven vorm te geven. Een burger moet zijn eigen visie op het leven kunnen ontwikkelen en moet deze ook kunnen uitdragen. De burger moet in het discours met anderen gezamenlijk een visie kunnen ontwikkelen en moet deze ook kunnen bekritiseren, omdat de samenleving ook zijn samenleving is. De vrijheid van meningsuiting is mede tijdens het proces tegen PVV-voorman Wilders weer ter discussie komen te staan. Het betreffende artikel uit ons Wetboek van Strafrecht bepaalt dat een uitlating over een groep mensen bestraft kan worden. Een uitlating die grievend is voor gelovigen, maar over een godsdienst – en dus niet over een groep gelovigen – kan niet bestraft worden. PerspectieF erkent de toetsingswijze van dit recht door de rechter en vindt dat de overheid zorg draagt om dit recht te beschermen en niet verder in te perken. Oog voor de toekomst √√ Erkenning van de toetsingswijze van het recht van vrijheid van meningsuiting door de rechter. De overheid dient dit recht te beschermen en niet verder in te perken.

Bevoegdheden overheid en privacy

De overheid heeft een belangrijke taak in het waarborgen van de veiligheid van haar burgers. Dit moet echter niet betekenen dat met het uitvoeren van deze taak, grondrechten onevenredig en onnodig worden geschonden en ingeperkt. Veiligheid en privacy zijn geen tegenstellingen. De redenering ´als je niets te verbergen hebt, heb je ook niets te vrezen´ dient overboord te worden gegooid. Door de toenemende digitalisering en datavergaring loopt het recht op privacy ernstig gevaar. Burgers hebben het recht om te weten welke persoonsgegevens en gegevens over persoonlijk internetgebruik worden vastgelegd. De privacy moet goed worden beschermd. De affaire met Diginotar laat daar weer duidelijk de noodzaak van zien. Het mag niet zo zijn dat privégegevens door de overheid zonder duidelijk

doel opgevraagd en zonder toestemming gebruikt worden. PerspectieF vindt dat de overheid stevig moet inzetten op de bescherming van persoonsgegevens door overtreders te vervolgen en zelf het goede voorbeeld te geven. De OV-chipkaart heeft op het gebied van privacy veel stof doen opwaaien. Dit heeft onder andere te maken met het bewaard blijven van reisgegevens. PerspectieF vindt dat de OV-chipkaart verschillende privacy-keuzes moet hebben zodat consumenten kunnen kiezen of hun reisgegevens bewaard blijven of niet. Oog voor de toekomst √√ De overheid moet stevig inzetten op de bescherming van persoonsgegevens door overtreders te vervolgen en zelf het goede voorbeeld te geven. √√ De OV-chipkaart dient verschillende privacy-keuzes te hebben zodat consumenten kunnen kiezen of hun reisgegevens bewaard blijven of niet.

Positie van het slachtoffer

De positie van het slachtoffer is de afgelopen jaren versterkt. Zo wordt de hulp aan slachtoffers verbeterd, kan het slachtoffer eerder beslag leggen op de goederen van de verdachte en kunnen slachtoffers in sommige gevallen tijdens het strafproces gebruik maken van het spreekrecht waarbij ze een verklaring kunnen afleggen over de gevolgen die het misdrijf voor hen heeft gehad. Slachtoffers kunnen in sommige gevallen een persoonlijk gesprek aangaan over het verloop van het strafproces samen met de officier van justitie. Deze verbeteringen zijn per 1 januari 2011 in werking getreden door de invoering van de Wet versterking positie slachtoffers. Tot slot staat ook in het regeerakkoord van kabinet-Rutte dat de positie van het slachtoffer verbeterd dient te worden. PerspectieF is blij met de versterking van de positie van het slachtoffer, maar is bang dat de positie van de verdachte onder druk kan komen te staan. Ingrijpende maatregelen zoals het (eerder) beslag leggen op goederen van de verdachte dienen spaarzaam toegepast te worden. Daarnaast is de tendens om harder te straffen niet wenselijk. Strafrecht moet immers gezien worden als het ‘ultimum remedium’, het laatste middel waarnaar gegrepen dient te worden. PerspectieF pleit er daarom voor dat er ook rekening wordt gehouden met de positie van de verdachte.


Een verdachte heeft net zoals het slachtoffer recht op een eerlijk proces en behandeling. De verdachte dient niet onevenredig getroffen te worden in zijn rechten en integriteit. Zijn of haar integriteit mag pas door vrijheidsontneming worden aangetast als de verdachte schuldig is verklaard. Oog voor de toekomst √√ Het is goed dat de positie van het slachtoffer versterkt is, maar er moet ook rekening worden gehouden met de positie van de verdachte.

Veiligheid

Veiligheid en terrorisme staan sinds 11 september 2001 hoog op de agenda. Het dreigingsniveau voor terroristische aanvallen blijft echter beperkt. Desalniettemin blijft Nederland een legitiem doelwit in de ogen van interna tionale jihadistische groepen. Om tegemoet te komen aan mogelijke terroristische dreigingen is, in navolging van het EU Kaderbesluit van 13 juni 2002, ons wettelijk stelsel aangepast voor terroristische misdrijven. Dit heeft tot gevolg gehad dat verdachten met een terroristisch oogmerk een substantiële strafverzwaring kunnen verwachten. Bovendien is de rechtsmacht voor dit soort delicten verruimd. Met name de Partij voor de Vrijheid pleit voor een veiliger Nederland. De partij heeft bijvoorbeeld gepleit voor zogeheten ‘stadscommando’s’ die de openbare orde moeten handhaven. Opvallend is dat het percentage Nederlanders dat zich wel eens onveilig voelt, van 2008 tot 2010 bijna met 1% is gestegen naar 26,3%, maar dat het absolute aantal geregistreerde misdrijven daarentegen van 2002 tot 2007 is gereduceerd met bijna 200.000 misdrijven. PerspectieF ziet met lede ogen aan dat de toenemende onveiligheidgevoelens dus niet overeenkomen met de reële veiligheid en dat er een toenemend gevoel van onveiligheid heerst. Hier is niet alleen een rol weggelegd voor de overheid en politiek, maar ook de media, om een evenwichtiger beeld tussen fictie en werkelijkheid te scheppen. PerspectieF vindt het tot slot goed dat er maatregelen worden getroffen om terrorisme te bestrijden, maar vindt dat de trend naar zwaardere straffen voor terroristen niet verder doorgetrokken moet worden. Terroristen dienen niet onevenredig zwaar getroffen te worden in hun rechten en


integriteit als gevolg van een toenemend gevoel van onveiligheid, en dienen rechtvaardig behandeld te worden. Oog voor de toekomst √√ Er dient een realistischer veiligheidsbeeld te worden gegeven door zowel overheid als media. √√ Het is goed dat er maatregelen worden getroffen om terrorisme te bestrijden, maar vindt dat de trend naar zwaardere straffen voor terroristen niet verder door getrokken moet worden.

Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen Politiek Programma Positie van onderwijs in samenleving

PerspectieF vindt dat onderwijs tot een van de belangrijkste levensbehoeften van de mens behoort. Onderwijs is namelijk cruciaal voor de ontwikkeling van mensen. Zonder educatie wordt een start op de arbeidsmarkt bemoeilijkt. Bovendien is onderwijs een middel om de ontvangen gaven en talenten van God verder te ontwikkelen. PerspectieF is daarom van mening dat kwalitatief goed onderwijs voor iedereen toegankelijk dient te blijven. Oog voor de toekomst √√ Onderwijs behoort tot één van onze primaire levensbehoeften.

Vrijheid van onderwijs

PerspectieF is voorstander van een ruime vrijheid van onderwijs. Het is van groot belang dat ouders de vrijheid hebben ten aanzien van de keuze voor een school die aansluit bij hun eigen levensovertuiging. Daarbij moet worden inbegrepen dat ouders ook de mogelijkheid dienen te hebben dat aan hun kinderen thuisonderwijs wordt verzorgd. De overheid heeft de zorgplicht voor de beschikbaarheid van algemeen toegankelijk en pluriform openbaar onderwijs naast het bijzonder onderwijs. Een school voor bijzonder onderwijs mag leerlingen alleen weigeren wanneer voldoende aannemelijk gemaakt kan worden dat de levensbeschouwing van het kind (de ouders) niet in overeenstemming is met die van de school. De school (het schoolbestuur) heeft de verantwoordelijkheid om er voor te zorgen dat de grondslag van de school (bijvoorbeeld christelijke of islamitische scholen) in de dagelijkse schoolpraktijk tot uitdrukking komt. Ze mag daarom van de leerlingen eisen dat ze de grondslag onderschrijven of respecteren. De toetsing aan de grondslag door het schoolbestuur dient in alle gevallen op gelijke wijze te worden gedaan en behoort transparant te worden uitgevoerd. Ouders moeten de feitelijke vrijheid hebben om hun kind naar een school te laten gaan die aansluit bij hun levensovertuiging. De overheid dient er op toe te zien dat mogelijke reiskosten geen belemmering vormen. Oog voor de toekomst √√ Het is goed een ruime vrijheid van onderwijs na te streven.

√√ De overheid heeft de zorgplicht voor de beschikbaarheid van algemeen toegankelijk en pluriform openbaar onderwijs naast het bijzonder onderwijs. √√ De overheid dient er op toe te zien dat mogelijke reiskosten geen belemmering vormen voor leerlingen die op een bijzondere school onderwijs willen volgen.

Primair en passend onderwijs

Ieder kind is uniek, met eigen talenten. Binnen het onderwijs moet recht worden gedaan aan de verschillen tussen kinderen. Differentiatie en passend onderwijs zijn dan ook van groot belang. Passend onderwijs kijkt naar de individuele leerbehoeften van elke leerling, elk kind moet het beste uit zichzelf kunnen halen. De leerkracht is daarbij een begeleider in het proces, maar in de klas met 30 kinderen en één leerkracht is dit onbegonnen werk. De werkdruk op leerkrachten en vooral de bureaucratie in het onderwijs is PerspectieF een doorn in het oog. Analfabetisme is in dit rijke, westerse land een onderschat probleem. Veel allochtone, maar ook autochtone Nederlanders hebben een te laag lees- of spreekniveau om goed binnen de samenleving mee te draaien. Dit is een extra reden om goed toe te zien op de kwaliteit van het (primair) onderwijs. Fusies binnen schoolverenigingen zijn vaak noodzakelijk, maar soms ook ten onrechte opgelegd van hogerhand. Kleine dorpsscholen worden opgeheven en kinderen worden overgeplaatst naar grotere scholen in een nabij gelegen plaats. Kinderen hebben er recht op om in de eigen buurt onderwijs te ontvangen. PerspectieF betreurt dat de echte ‘dorpsschool’ dreigt te verdwijnen en vindt dat de overheid, in samenwerking met gezinnen, er alles aan dient te doen zodat deze dorpsscholen zoveel mogelijk kunnen blijven bestaan. Speciaal onderwijs is er voor kinderen die door hun beperking of achterstand op het gebied van leren, gedrag of door een lichamelijk of geestelijk probleem, niet meer in het reguliere onderwijs mee kunnen draaien. Deze scholen werken ook vaak samen met reguliere scholen, zodat deze ook ‘lichtere gevallen’ op kunnen vangen. Speciaal onderwijs hoort geen dumpplek voor lastige kinderen te worden, maar een veilige omgeving waar het kind net iets


meer uit zichzelf kan halen. PerspectieF is voor passend onderwijs, maar de optie om al het speciaal onderwijs op te heffen gaat ons te ver. Oog voor de toekomst √√ De werkdruk op leerkrachten en vooral de bureaucratie in het onderwijs moet verlaagd worden. √√ De overheid moet er in samenwerking met gezinnen alles aan doen om de dorpsschool te laten voort bestaan. √√ Het speciaal onderwijs dient een veilige omgeving te zijn waarin een kind met beperkingen in een kleinere groep zijn/haar talent kan ontwikkelen.

Voortgezet onderwijs

Het voortgezet onderwijs moet verbeterd blijven worden. Dit begint bij het efficiënter werken van bestuurders, het stellen van duidelijke doelen en controle of de gestelde doelen behaald zijn. Het ontbreekt besturen vaak aan een langetermijnvisie waardoor bijvoorbeeld financiële tegenvallers te laat worden opgemerkt. PerspectieF pleit er voor dat schoolbesturen op het voortgezet onderwijs een langetermijnvisie ontwikkelen. Naast het bestuur moeten ook de docenten zich blijven ontwikkelen. Het onderwijs wordt voor een groot deel bepaald door de manier waarop de docent leerstof aanbiedt. Door meer aandacht te besteden aan de professionalisering van docenten, kan het onderwijs onder andere beter worden afgestemd op de individuele leerling en kunnen zorgleerlingen meer aandacht krijgen. Die aandacht hebben ze hard nodig. PerspectieF pleit voor de professionalisering van docenten. Sinds een aantal jaren halen leerlingen lagere eind examencijfers voor de kernvakken Nederlands, Engels en wiskunde. Deze vakken verdienen meer aandacht. Op het centraal examen mag voor slechts één van deze vakken een vijf worden gehaald wil de leerling slagen. Het verschil in het cijfer tussen het schoolexamen en het centraal examen is op alle niveaus te groot. Het laatst genoemde examen valt vaak te laag uit in vergelijking met het schoolexamen. Dit wijst erop dat scholen verbeteringen moeten aanbrengen in onderwijs en kwaliteit van het schoolexamen om dit verschil aanvaardbaar te krijgen.


Het is erg belangrijk dat het onderwijs voor iedereen gelijke kansen creëert. Slechtere scholen zorgen echter voor verminderde kansen voor leerlingen die er onderwijs hebben genoten. Deze scholen verdienen meer aandacht om te zorgen dat de kwaliteit van het onderwijs daar omhoog gaat. Keuzevrijheid is erg belangrijk, ook binnen het voortgezet onderwijs. Tot nu toe hadden leerlingen ruimte om tussen profielen en vakken te kiezen. Die keuzemogelijkheden moeten blijven. Het is niet wenselijk dat het aantal profielen wordt teruggebracht van vier naar twee. Slechts kleine scholen zullen er daadwerkelijk financiële winst uit halen, maar dat is tot nu toe het enige voordeel. Op organisatorisch gebied zal er weinig gewonnen kunnen worden. De profielstructuur behouden is, omdat er nog geen beter alternatief is, erg belangrijk voor de landelijke structuur binnen het voortgezet onderwijs, welke op deze manier zo goed mogelijk gewaarborgd blijft. Oog voor de toekomst √√ Schoolbesturen van het voortgezet onderwijs dienen een langetermijnvisie te ontwikkelen. √√ Er moet meer aandacht komen voor de professionalisering van docenten, zodat zij zich kunnen blijven ontwikkelen. √√ De profielstructuur is erg belangrijk voor de landelijke structuur binnen het voortgezet onderwijs en dient behouden te worden.

Hoger onderwijs

Het uitgangspunt van PerspectieF is enerzijds een duurzame investering in het hoger onderwijs.9 Anderzijds staat PerspectieF niet geheel onwelwillend tegenover bezuinigingen in het hoger onderwijs. PerspectieF is echter van mening dat bezuinigen op zichzelf niet de oplossing is voor de problemen in het hoger onderwijs, zoals het hoge aantal studenten dat afvalt, een tekort aan contacturen en de financiering van het onderwijs. PerspectieF is van mening dat er juist naar alternatieven moet worden gekeken voordat de rigoureuze bezuinigingen het hoger onderwijs treffen. Hierbij valt te denken aan selectie aan de poort, het behalen van de propedeusefase binnen een jaar en een algemene Bachelor fase in het wetenschappelijk 9

Dat wil zeggen: het HBO en WO.

onderwijs. De rekening van de crisis mag niet bij het hoger onderwijs gelegd worden. Studenten zijn de toekomst van het land, en krijgen al genoeg te maken met de gevolgen van de economische crisis. Het bezitten van de juiste kwalificaties maakt een entree op de arbeidsmarkt gemakkelijker, en dat is juist nu van groot belang. PerspectieF kan zich vinden in de verwachtingen die er aan studenten gesteld worden. Een bijbaan en andere activiteiten zijn een noodzakelijke aanvulling op de studiebeurs, maar deze activiteiten mogen niet de hoofdactiviteit zijn. Het sociaal leenstelsel is daar een geschikt alternatief voor. Er moet wel voor gewaakt worden dat de criteria en de normen voor studenten met minder draagkrachtige ouders geborgd blijven. PerspectieF is van mening dat academisch onderwijs voor een ieder toegankelijk moet blijven. Wanneer er sprake is van een structurele kwalitatieve verbetering van het hoger onderwijs, dan mag van studenten eventueel een hogere eigen bijdrage verlangd worden. Om te voorkomen dat studenten niet aan de eisen van de studie voldoen is eind jaren ’90 het principe van BSA (bindend studieadvies) geïntroduceerd. Het doel daarvan is dat studenten per studiejaar een minimaal aantal studiepunten behalen, alvorens ze de studie kunnen conti nueren. Bij elke opleiding gelden andere minima voor het behalen van een positief advies, bij de meesten ligt dit rond de 70%. Er gaan stemmen op dit aantal op te schroeven naar 100%, wat dus betekent dat studenten alle vakken en opdrachten in het eerste jaar moeten halen alvorens verder te kunnen met het tweede jaar. Deze optie is volgens PerspectieF te rigoureus. De reden daarvan is dat de overstap van het middelbaar onderwijs naar het hoger onderwijs doorgaans voor problemen zorgt. Dit zegt nog niets over de inzet, motivatie en het niveau van de student. Dit mag echter geen reden zijn om het BSA op losse schroeven te zetten. Het BSA is naast andere middelen, een manier waarop studenten gemotiveerd en resultaatgericht gaan studeren. PerspectieF is geen voorstander van de vorig jaar ingevoerde ‘langstudeerboete’. Studenten zullen door de dreiging van deze boete minder geneigd zijn zich te ontplooien door nevenactiviteiten als besturen, eigen

bedrijfjes of vrijwilligerswerk. Juist deze activiteiten zorgen ervoor dat de Nederlandse student meer is dan alleen zijn studie. De invoering van een certificering van nevenactiviteiten kan de student tegemoet komen als deze daardoor studievertraging oploopt. Een student zou bijvoorbeeld ook voor de duur van zijn certificering uitgesloten kunnen worden van de langstudeerboete, waardoor de student niet belemmerd wordt in de brede ontwikkeling van zijn/ haar talent. Oog voor de toekomst √√ Het uitgangspunt is een duurzame investering in het hoger onderwijs, waarbij bezuinigingen niet geschuwd hoeven te worden. √√ Academisch onderwijs moet voor iedereen toegankelijk blijven. √√ De eis om de propedeuse binnen één jaar te halen is te rigoureus. √√ De langstudeerboete is geen wenselijke prikkel om het studietempo te bevorderen. √√ Door middel van certificering van nevenactiviteiten worden ambitieuze studenten gecompenseerd voor hun bestuurswerk, vrijwilligerswerk of ondernemersgeest.

Kunst en cultuur

Het genieten en de beoefening van kunst en cultuur geven mensen de mogelijkheid zich te uiten en hun talenten te ontwikkelen. Bovendien bevordert cultuurdeelname in verenigingsverband de sociale cohesie en kan cultuur bijdragen aan het creëren van een gemeenschappelijke identiteit. Tevens stimuleren kunst en cultuur de reflectie op heden en verleden door ogen te openen voor het schone en het goede of voor kwaad en lijden. Uitingen van kunst en cultuur kunnen mensen stimuleren zich in elkaar in te leven en kunnen leiden tot een beter begrip van de ander. Zeker in een pluriforme, internationaal georiënteerde samenleving als de Nederlandse zijn dit waardevolle kenmerken. Ten slotte is een regio met een aantrekkelijk cultureel klimaat voor veel bedrijven een regio met een aantrekkelijk vestigingsklimaat; zo kan de economie gestimuleerd worden. Kunst en cultuur, uit heden en verleden, verdienen dan ook een prominente plaats in de samenleving en moeten zo bereikbaar mogelijk zijn voor iedereen.


Via cultuureducatie en amateurkunst kunnen kinderen en volwassenen hun culturele en creatieve talenten ontdekken en ontplooien en leren zij de ‘taal van de kunst’ spreken. Deze culturele vorming kan gecombineerd worden met het trainen van leerlingen in het omgaan met media. Om dit te bereiken is het belangrijk dat de cultuureducatie in het primair en middelbaar onderwijs serieus genomen wordt. Dit betekent dat het een volwaardige plaats krijgt binnen het curriculum (juist ook in het basisonderwijs) en gegeven wordt door gekwalificeerde docenten. Het aanstellen van interne cultuurcoördinatoren (ICC’s) moet worden gestimuleerd. Tot slot moet er gezocht worden naar mogelijkheden om ook in het basisonderwijs cultuurparticipatie te bevorderen door bijvoorbeeld een cultuurkaart of bonnen. PerspectieF pleit voor de bevordering van cultuureducatie in het primair en middelbaar onderwijs en cultuurparticipatie in het basisonderwijs. PerspectieF wil deelname aan kunst en cultuur in de samenleving stimuleren. Dit begint in de openbare ruimte en via cultuureducatie. Kunst in de openbare ruimte biedt grote kansen voor het stimuleren van cultuurparticipatie. Het feit dat deze kunst in een publieke ruimte wordt getoond, brengt echter wel met zich mee dat rekening gehouden dient te worden met de normen die daar gelden. Het is belangrijk dat met dit soort kunst geprobeerd wordt aansluiting te zoeken met het publiek, wat niet wil zeggen dat het publiek niet verrast mag worden. Voor de Nederlandse cultuur is de Nederlandse taal van fundamentele betekenis. Tegenover de druk van internationalisering dient de Nederlandse taal zorgvuldig en zelfbewust te worden onderhouden. Hetzelfde geldt voor het Fries en Papiaments als erkende rijkstalen. De overheid heeft hierin een voorbeeldrol. Streektalen zijn belangrijk voor de eigen identiteit van gemeenschappen. Op het aantal landelijke kunstinstellingen dat subsidies verleent, bijvoorbeeld voor het plaatsen van kunst in de openbare ruimte, kan worden bezuinigd. De gemeenten dienen zelf verantwoordelijk te zijn voor hun kunstbeleid en moeten zelf verantwoording afleggen aan hun bevolking.


Oog voor de toekomst √√ Bevordering van cultuureducatie in het primair en middelbaar onderwijs en cultuurparticipatie in het basisonderwijs. √√ Deelname aan kunst en cultuur in de samenleving moet gestimuleerd worden. √√ De overheid heeft de taak om de Nederlandse taal zorgvuldig en zelfbewust te onderhouden.

Ontwikkelingssamenwerking Politiek Programma

Ontwikkelingssamenwerking gaat om het nemen van verantwoordelijkheid voor onze naaste. Er is in Nederland een discussie op gang gekomen over het nut en de noodzaak van ontwikkelingssamenwerking. Dit heeft als positief effect dat er intensiever wordt gezocht naar efficiëntere manieren van ontwikkelingssamenwerking. Tegelijkertijd is het probleem bij deze discussie dat het al snel alleen over geldbedragen gaat. Met de noodzaak tot bezuinigen en het aantreden van kabinet-Rutte in 2010 is al snel besloten om het budget te verlagen. Dit is een slechte zaak. Het budget moet beter besteed worden, maar niet worden verlaagd. Het budget is sowieso al lager in tijden van minder economische groei, omdat het een percentage is van het Bruto Nationaal Product (BNP). Het is vreselijk te moeten constateren dat de armen in deze wereld de rekening van de crisis, als gevolg van Westerse hebzucht, gepresenteerd krijgen. Mensen in ontwikkelingslanden moeten juist op structureel meer financiële steun vanuit Nederland kunnen rekenen. Daarom moet het budget voor ontwikkelingssamenwerking van 0,7% eerst weer omhoog naar 0,8% van het BNP, en op termijn verder omhoog naar 1%. Het is wel nodig stappen te maken om de efficiëntie van de ontwikkelingsgelden te vergroten. Hieronder staan enkele aanzetten daartoe beschreven. Er wordt tegenwoordig meer gesproken over ontwikkelingssamenwerking in termen van eigenbelang. Dat ontwikkelingssamenwerking ook een investering is voor ons, zeker op de lange termijn, is belangrijk om naar voren te brengen. Maar het moet allereerst gaan om het bijstaan van mensen die steun nodig hebben om uiteindelijk op eigen benen te kunnen staan. Een huidige trend is om het bedrijfsleven meer bij ontwikkelingssamenwerking te betrekken. Dit is goed, want bedrijven zijn gericht op efficiëntie. Daarbij is het van belang om alert te zijn op het vooropstellen van de lokale noden en behoeften, in plaats van ongebreidelde bedrijfswinsten en neokoloniale uitbuiting van mensen. Oog voor de toekomst √√ Efficiënter besteden van ontwikkelingsgelden, door inzet van bedrijfsleven, focus op bepaalde landen en sectoren, met als doel de ontwikkeling van zelfstandigheid van mensen daar. √√ Het OS-budget moet worden verhoogd tot 0,8% van het BNP, en op termijn tot 1%.

√√ Er moet weer een aparte minister of staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking komen. De arme landen verdienen een eigen stem in het kabinet.

NGO’s, bilaterale en multilaterale hulp

We moeten een groter deel van het budget besteden aan niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) en minder aan multilaterale en bilaterale hulp. De NGO’s verdienen meer vertrouwen van de overheid. Ze moeten uiteraard goed gecontroleerd worden op de besteding van subsidies, maar steekproefsgewijze controle om aan een keurmerk te voldoen moet voldoende zijn. Deze NGO’s mogen voor niet meer dan maximaal 50% op subsidie draaien, om zo de NGO’s zoveel mogelijk op eigen benen te laten staan en een goede relatie tussen NGO en burgers te stimuleren. Burgers die geven aan NGO’s moeten vervolgens gesteund worden door een ruimere giftenaftrek bij de belastingen. NGO’s moeten bij hun operaties in landen steunen op lokale kennis en zoveel mogelijk lokale NGO’s inzetten om het werk te doen. Bilaterale hulp is nog steeds nodig. Op deze manier kan Nederland direct andere staten helpen. Het is goed dat er een selectief beleid is gekomen met het kabinet-Rutte, maar de selectie is niet altijd te volgen. Het is van belang dat samen met partnerlanden wordt besproken op welke thema’s en sectoren zal worden ingezet. Goed bestuur, respect voor mensenrechten, behaalde resultaten in het verleden en de specifieke Nederlandse expertise op bepaalde terreinen moeten criteria zijn bij de selectie van landen. In multilateraal verband is hulp ook noodzakelijk, zeker als het gaat om grote projecten. Nederland dient zich ervoor in te zetten dat daarbij zo weinig mogelijk geld aan de strijkstok blijft hangen. Ook dient de neoliberale handelswijze van instanties als het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en Wereldbank kritisch te worden benaderd en moet er bezwaar worden gemaakt tegen gedwongen privatisering van diensten voor het algemeen belang. Nederland moet zich in multilateraal verband ook inzetten voor het christelijke principe van schuldverlichting, zodat scheve verhoudingen rechtgezet kunnen worden. Het geven van noodhulp in noodsituaties is uiterste noodzaak. We moeten wel proberen zo snel mogelijk van het voorzien van noodhulp naar structurele ontwikkelings-


initiatieven gaan, om te voorkomen dat mensen in een afhankelijkheidsrelatie blijven vast zitten zonder gestimuleerd te worden eigen verantwoordelijkheid te nemen. De lokale capaciteit om het leven weer op te pakken moeten we niet onderschatten. Oog voor de toekomst √√ Meer inzetten op NGO’s en op lokale kennis. Bilaterale hulp blijft nodig, maar moet wel worden hervormd. Multilaterale hulp is ook nodig, maar een kritische houding is vereist. √√ Noodhulp is noodzaak. Wel is het zo zaak zo snel mogelijk van noodhulp naar structurele ontwikkeling te gaan. Het structureel verbeteren van de levensomstandigheden van mensen moet een speerpunt in de ontwikkelingssamenwerking worden. Investeringen in onder meer goed onderwijs, voldoende en veilig voedsel en drinkwater en betrouwbare medische zorg zijn hiervoor noodzakelijk. Daarbij moet het doel zijn om mensen zelfredzaam te laten worden. Zo kan onderwijs bijdragen aan arbeidsmogelijkheden ter plekke. Het is goed dat Nederland zich focust op de gebieden waar ze veel expertise in heeft, zoals bijvoorbeeld watermanagement. Er moet echter wel met andere landen worden afgestemd wie wat doet om te voorkomen dat bepaalde landen of sectoren aan hun lot worden overgelaten. Naast het voorzien in basisbehoeften, moeten mensen in ontwikkelingslanden de mogelijkheden krijgen om hun eigen creativiteit te gebruiken, zodat ze uiteindelijk zelf in hun behoeften kunnen voorzien. Dat moet ook voorop staan bij het doel om de afgesproken millenniumdoelstellingen te realiseren. Het jaar 2015 komt steeds dichterbij, terwijl de realisatie van de doelen nog ver weg ligt. Hierop moet actie worden ondernomen. Ontwikkelingshulp is in zekere zin het compenseren van de schade die achteraf is ontstaan. Het kolonialisme en huidige oneerlijke economische verhoudingen in de wereld hebben een enorm groot verschil veroorzaakt in de wereld tussen arm en rijk. Wij kunnen vanuit het rijke westen via ontwikkelingssamenwerking onze uitbuiting weer compenseren. Hulpcritici zeggen dat we schuldgevoel moeten afkopen, het is echter meer correct om te zeggen dat we werkelijke schuld moeten afkopen. Het is echter beter


om te werken aan rechtvaardige verhoudingen, dan om oneerlijke verhoudingen achteraf enigszins te repareren. Gelukkig zijn er allerlei duurzame initiatieven de laatste jaren opgekomen waardoor eerlijke handel mogelijk is geworden. Het is nu aan overheid, bedrijfsleven en consumenten om hierin verdere stappen te maken. In nog veel productieketens is er sprake van uitbuiting van arbeiders, uitputting van grondstoffen en milieuvervuiling. De voedselsector, elektronicasector, kledingsector en farmaceutische sector zijn enkele voorbeelden van sectoren waar dit soort problemen voorkomen. Internationale economische wetgeving, Europese verordeningen, keurmerken, etikettering, het nemen van verantwoordelijkheid door bedrijven en consumenten kunnen bijdragen aan eerlijker verhoudingen in deze wereld. Oog voor de toekomst √√ Het structureel verbeteren van levensomstandigheden van mensen moet vooropstaan. √√ Nederland moet zich focussen op expertisegebieden. √√ Mensen helpen zichzelf te helpen. √√ Inzetten op eerlijke handel om zo rechtvaardige verhoudingen te bereiken.

Ruimte en Mobiliteit Politiek Programma

Ruimtelijke ordening

Er zijn in Nederland veel verschillende functies die om ruimte vragen. Mensen hebben ruimte nodig om te wonen, te werken, te recreëren en te transporteren. En ook natuur heeft ruimte nodig. De beschikbare ruimte is echter beperkt. Hierdoor komen zwakke functies als natuur of waarden zoals een mooi landschap onder druk te staan. Het is de taak van de overheid om de functies die een algemeen belang hebben te beschermen. Om natuurgebieden in Nederland in stand te houden, moet de Ecologische hoofdstructuur gerealiseerd worden en moet de Natura2000 wetgeving uitgevoerd worden. Dit kan in sommige gebieden ten koste gaan van economische belangen. Burgers en bedrijven moeten dan voldoende gecompenseerd worden. Om landschappen te beschermen moet verrommeling worden tegengegaan. Vanzelfsprekend moet er ook voldoende ruimte zijn voor economische activiteiten. Op dit moment is die er in Nederland meer dan voldoende. De leegstand van kantoren is te hoog. Gemeenten moeten daarom terughoudend zijn met het bouwen van nieuwe kantoorpanden. Bedrijventerreinen moeten duurzaam worden beheerd. Nu verpauperen bedrijventerreinen te snel. Het is beter om bestaande terreinen te herstructureren in plaats van nieuwe bedrijventerreinen aan te leggen. De provincie moet hierin een sterke regierol vervullen, en erop toezien dat gemeenten niet gaan concurreren en elk een eigen bedrijventerrein nastreven.

Voorzieningen moeten geclusterd worden en eventuele nieuwbouw in krimpgebieden kan alleen in centra. Hoewel de Randstad de economische motor van Nederland is, moet de overheid niet alleen investeren in deze kerngebieden. Ook verbindingen (infrastructuur) met de perifere gebieden zijn vanuit het rechtvaardigheidsbeginsel belangrijk. Goede onderwijsvoorzieningen kunnen een impuls geven aan krimpgebieden. Door demografische krimp daalt de vraag naar woningen in krimpgebieden. In andere gebieden is het echter voor veel mensen lastig om een geschikte woning te vinden. Het woningmarktbeleid is toe aan een grondige hervorming. De hypotheekrenteaftrek is in de huidige vorm zeer positief voor mensen met dure woningen en heeft een prijsopdrijvend effect op de woningmarkt. PerspectieF vindt daarom dat de hypotheekrenteaftrek herzien moet worden. Daarnaast is het verschil tussen de huur- en de koopmarkt te groot en is er een slechte doorstroming tussen beide sectoren. Het woningaanbod voor starters en studenten is veel te laag, en moet vergroot worden. Gemeenten maken nu vaak te veel winst op de grondexploitatie, waardoor er geen financiële ruimte is voor de goedkopere starterswoningen. Dit moet veranderen. Studentenhuisvesting moet bij universiteiten gebouwd worden, zodat er campussen ontstaan, en de kamernood vermindert. Kraken is geen goede oplossing voor de woningnood. Van andermans bezit blijf je af. Wel moet de overheid leegstand van woningen en kantoorpanden tegengaan, desnoods door een leegstandsbelasting.

Oog voor de toekomst √√ Er wordt uitvoering gegeven aan de Ecologische hoofdstructuur en Natura2000 wetgeving. √√ Gemeenten dienen oude bedrijventerreinen te herstructureren en terughoudend te zijn in het realiseren van nieuwe bedrijventerreinen en kantoorpanden. √√ Provincies vervullen een regierol om te voorkomen dat bedrijventerreinen binnen verschillende gemeenten teveel met elkaar concurreren.

Oog voor de toekomst √√ Krimpregio’s dienen bereikbaar te blijven via goede infrastructuur. √√ De hypotheekrenteaftrek moet herzien worden. √√ Kraken dient verboden te blijven. Van andermans bezit blijf je af. √√ De overheid dient beleid te ontwikkelen om leegstand van woningen en kantoorpanden tegen te gaan.

Krimpgebieden

Mobiliteit

In krimpgebieden is het risico op verpaupering groot. Vooral in delen van Limburg, Groningen en Friesland daalt de bevolking en dreigt het draagvlak voor voorzieningen te verdwijnen. De overheid moet hier op anticiperen.

Goede mobiliteit is belangrijk voor Nederland. Het brengt mensen bij elkaar en is noodzakelijk voor de economie. De infrastructuur die hiervoor noodzakelijk is, is een collectief goed. De overheid heeft hier dus een belangrijke taak. Zij


moet zorgen voor voldoende capaciteit, maar tegelijkertijd ook voor een duurzame vorm van mobiliteit. Files moeten daarom zoveel mogelijk tegengegaan worden. Knelpunten kunnen aangepakt worden met extra asfalt. Extra asfalt kan echter ook zorgen voor een toenemende vraag, waardoor de files niet verdwijnen. Maatregelen die zorgen voor minder mobiliteit, zoals het nieuwe werken, zorgen daarom voor meer structurele oplossingen. Daarnaast zijn andere vormen van mobiliteit belangrijk. Op de korte afstand is de fiets een goed alternatief, voor langere afstanden is dat het openbaar vervoer. Deze modaliteiten zijn de duurzame alternatieven voor de auto. Oog voor de toekomst √√ Meer asfalt is zeker niet altijd de oplossing voor het filevraagstuk. Wel dienen knelpunten aangepakt te worden. √√ De structurele hervorming van de arbeidsmarkt, waar het ‘nieuwe werken’ onderdeel van uitmaakt, kunnen bijdragen leveren aan het mobiliteitsvraagstuk. √√ De fiets en het openbaar vervoer vormen duurzame alternatieven voor het autogebruik.

Openbaar Vervoer

De overheid is verantwoordelijk voor een goed functionerend openbaar vervoerssysteem. Dit is niet alleen een belangrijk middel om files te verminderen en de duurzaamheid te vergroten, maar moet er ook voor zorgen dat er voor iedereen mogelijkheden zijn om zich te verplaatsen. Daarom moet er ook in dunbevolkte gebieden sprake zijn van een openbaar vervoersysteem. Als de kosten hiervan te hoog zijn, kan overgegaan worden op een vraag gestuurd systeem, zoals belbusjes. Dat de overheid verantwoordelijk is, wil niet zeggen dat zij ook alles zelf moet uitvoeren. Privatisering van regionaal vervoer is verstandig. Resultaten uit het verleden laten zien dat de reizigerstevredenheid omhoog gaat, en dat er reizigersgroei plaatsvindt. Om negatieve effecten te voorkomen moet er wel een strakke sturing plaatsvinden. Aanbestedingen moeten duidelijke kwaliteitscriteria hebben, en deze moeten de doorslag geven in plaats van financiële aspecten. Het hoofdrailnet is omvangrijk en moet in handen blijven van de NS. De prijzen van het openbaar vervoer mogen niet te hoog worden, om concurrerend te blijven met het autoverkeer. Zwakke


groepen, zoals ouderen en minima moeten een gratis kaart of gereduceerde tarieven krijgen. Gratis openbaar vervoer is onwenselijk, omdat dit niet rechtvaardig is (de gebruiker betaalt), en omdat het openbaar vervoer dan mensen aantrekt die anders fietsen of lopen. De OV-chipkaart kan het reizen eenvoudiger maken doordat er voor het gehele openbaar vervoer één betaalmiddel is. Er zijn nu echter nog verschillende problemen die opgelost moeten worden. Deze worden onder andere veroorzaakt doordat de verschillende vervoerders moeizaam samenwerken. Er moet één tarief komen, en het moet zo zijn dat bij elke verplaatsing maar één keer in- en uitgecheckt hoeft te worden. Het is daarnaast belangrijk dat de privacy voor ov-chipkaartgebruikers gewaarborgd wordt. Oog voor de toekomst √√ Privatisering van regionaal openbaar vervoer is een goed concept. √√ Aanbestedingen moeten duidelijk kwaliteitscriteria kennen. √√ Het hoofdrailnet moet in handen blijven van de Nederlandse Spoorwegen. √√ Er moet één landelijk geldend tarief komen voor het gebruik van openbaar vervoer. √√ De prijzen van het openbaar vervoer moeten concurrerend blijven met het autoverkeer.

Politiek Programma Auteur: Datum:

Recommend Documents