Policy Research Corporation

Policy Research Corporation CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK

Techniekplan en Techniekpact Limburg Actieplan om arbeidsmarkttekorten techniek in Limburg aan te pakken Hoofdlijnenrapportage en aanzet acties, 19 juni 2013

AGENDA Ten geleide

p. 3

Inleiding

p. 5

Techniek en Topsectoren in Nederland

p. 7

Techniekplan Limburg

p. 11

Techniekpact Limburg

p. 19

Governance

p. 30

19 juni 2013

© Policy Research Corporation

2

TEN GELEIDE Limburg maakt zich sterk om de (bèta)-technische kennisbasis in Limburg te versterken en beter te benutten en sluit aan bij de Techniekpacten van het kabinet en Brainport 2020 Afspraken worden vastgelegd in een Limburgs Techniekplan /-pact: kapstok met zes ambities Kiezen voor techniek 1. 2.

Jong geleerd, oud gedaan Deskundige docenten, inspirerend onderwijs •

• •

19 juni 2013

Leren in de techniek 3. 4.

Leren in de techniek Waardering voor competenties

Werken in de techniek 5. 6.

Technici behouden voor de techniek Slimmer en productiever werken in de techniek

Hoewel reeds een eerste concretisering wordt gegeven, moet het Techniekpact Limburg in verdere samenspraak met de drie O’s in de zomer nog verdere (tactische/operationele) verdieping krijgen De ondernemingen en onderwijsinstellingen zijn aan zet: actiehouders moeten komende maanden worden aangezocht of aangeduid; de acties uitgewerkt en opgepakt Veel zaken in volle gang; een aantal verdient extra inspanning, uitwerking of verbinding


3

AGENDA Ten geleide

p. 3

Inleiding

p. 5


p. 7


p. 11


p. 19

Governance

p. 29

19 juni 2013


4

INLEIDING De rol van techniek in Limburg • •

Beschikbaarheid hoogwaardige technische (vak)kennis is doorslaggevende productiefactor Hoge mate van daadkracht en veelkleurig palet aan initiatieven gericht op techniek in Limburg –

•

Projecten, initiatieven, bijeenkomsten, platforms, … ; vaak met unieke motivatie, perspectief, techniekagenda en financiering

Afstemming initiatieven ontbreekt veelal – – –

Soms weinig onderscheidend (en redundant), deels elkaar ‘beconcurrerend’ Veelheid aan acties draagt niet bij aan helderheid voor doelgroep (jongeren, ouders, docenten, zijinstromers, ondernemers, e.a.) Beperkte binding: Ondernemers zijn bezig met ondernemen en Onderwijs met opleiden

Een Techniekplan en Techniekpact Limburg • • •

Totaalbeeld met korte en middellange termijn ‘stippen aan de horizon’ Zes ambities binnen drie actielijnen Samenhang van de nationale en regionale inzet op topsectoren en techniek – –

• 19 juni 2013

Landelijk Techniekpact en (op Zuidoost-Nederlandse schaal) Technologiepact Brainport 2020 Limburgse Human Capital uitvoeringsagenda’s

Verbinden van de kracht van de gemeenschap (met keuze voor eigen identiteit en focus), passend bij lokale cultuur en regionale (top)sectoren © Policy Research Corporation

5

AGENDA Ten geleide

p. 3

Inleiding

p. 5


p. 7


p. 11


p. 19

Governance

p. 30

19 juni 2013


6

TECHNIEK EN TOPSECTOREN NEDERLAND - Visie op Techniek -

Nederlands industrieel beleid

Sinds 2011 wordt industriebeleid in Nederland vormgegeven in het topsectorenbeleid: Nederland wil ‘de troeven’ nog sterker maken en blijven uitspelen*

• Triple Helix • Eigenaarschap bij bedrijven • Vraaggestuurd werken

Agri & Food

Creatief

Energie

Tuinbouw

Life sciences

Water

High Tech

Logistiek

Chemie

*

• • • •

Groeikansen Innovatiekracht Werkgelegenheid Investeringsklimaat

Topsectoren

• Inzet van arbeid op alle niveaus • Groeiend beroep op bètatechnici

• Strategische oriëntatie op menselijk kapitaal

De topsectoren die met name voor de provincie Limburg van belang zijn, zijn dikgedrukt en in een lichtgeel kader geplaatst.

• Bundeling van landelijke, regionale en sectorale initiatieven • Aanbevelingen en plannen geformuleerd

Human Capital Agenda’s

Masterplan Bèta & Techniek • Aanpak tekorten en vergroten van de vijver van bètatechnici • Praktische uitvoering voorop • Versterken samenwerking

19 juni 2013


Landelijk Techniekpact

7

TECHNIEK EN TOPSECTOREN NEDERLAND - Actielijnen Beleid gericht op aanpakken arbeidsmarktkrapte voor technici verloopt langs 3 actielijnen

1.

2.

3.

19 juni 2013

Kiezen voor techniek: De instroom in techniekopleidingen (en navenante uitstroom van gediplomeerde schoolverlaters techniek) structureel verhogen Leren in de techniek: Versterking van het vermogen van (de organisatie van) het technisch beroepsonderwijs om, mede op basis van een sterke praktijkcomponent, kwalitatief en arbeidsmarktrelevant onderwijs aan te (blijven) bieden Werken in de techniek: Bètatechnische mensen worden structureel gebonden, geboeid en in staat gesteld zich voortdurend te ontwikkelen zodat de beroepsbevolking gemotiveerd is en blijft


•

Human Capital Agenda’s Topsectoren (2012)

•

Masterplan Bèta en Techniek (februari 2012) –

•

Aanbevelingen en plannen om voorziene tekorten aan te pakken

Landelijk Techniekpact (mei 2013) – –

Praktische uitvoering Lopende programma’s (landelijk, regionaal en sectoraal) in een hogere versnelling brengen

8

TECHNIEK EN TOPSECTOREN NEDERLAND - Triple Helix aanpak techniek Modus vivendi: Kansen duurzaam verzilveren door verbondenheid en ‘denken en handelen uit gezamenlijk belang’ te vergroten Uitgangspunten landelijke aanpak III. Werken in de techniek

Ondernemers

Overheid

Onderwijs PO

VMBO

MBO

HAVO

HBO

VWO

WO

Samenwerking tussen 3 O’s is sleutel voor aantrekkelijk en doelmatig techniekonderwijs Techniekonderwijs over de volle breedte (van PO tot WO) is het fundament voor een gezonde arbeidsmarkt Het Techniekpact is aanjager en ondersteunt implementatie in regio’s door: • O’s beter op elkaar te laten inhaken • Optimale interactie tussen de drie O’s te bewerkstelligen • De regionale motors (die reeds op gang gebracht zijn) te versnellen

II. Leren in de techniek I. Kiezen voor techniek 19 juni 2013


9

AGENDA Ten geleide

p. 3

Inleiding

p. 5


p. 7


p. 11


p. 19

Governance

p. 30

19 juni 2013


10

INZET TECHNIEKPLAN: VAN STRATEGISCH GEVOEL NAAR STRATEGISCHE ARCHITECTUUR (DOEN) Trends & Ontwikkelingen

Visie, ambitie en beleid

Aanpak ≠strategie

Techniekplan: strategische positionering en focus

De Limburgse motors voor economische ontwikkeling zijn in beweging

Visie en beleid zetten in op doorontwikkeling van het human capital van deze Limburgse motors

Hoge mate van daadkracht, deels vaak fragmentarisch ingericht (vanuit eigen belang) of beperkt (bestuurlijk) verankerd

Concrete en praktische keuzes vanuit een totaalperspectief (conceptuele gedachtelijn: ‘stippen aan de horizon’)

Ontwikkelingen

LT collectief wensbeeld

Acties onder de vlag van

Focus aanbrengen

- Roep om duurzame vergroting en versterking van de economische bedrijvigheid in en rond Limburg

Forse bijdrage van MKB en topsectoren aan de doelen van Brainport 2020

- Vergrijzing en ontgroening: dalende bevolking en veranderende samenstelling van de bevolking - Bètatechnische competenties en vakkennis, -vaardigheid, en -houding worden doorslaggevende productiefactoren 19 juni 2013

Versterken van de internationale concurrentiekracht en toekomstbestendig verdienvermogen Sterke economische groei door inzet arbeid op alle niveaus: goed vakmanschap, ondernemerschap en kennisintensieve arbeid (Top)sectoren / MKB doen steeds groter beroep op bètatechnische competenties en kennis in Limburg

- Greenport, Keyport, L.E.D. - ROC’s, TiB, CoE’s Continium, TCZL,... Gedachtevorming laatste tien jaren - (Partiële) analyses op sector / lokaal niveau - Doorlopende leerlijnen techniekonderwijs - Samenwerking 3 O’s - Aantrekkelijk baan- en carrièreperspectief creëren


Zet in op concrete en praktische implementatie in een Techniekpact voor Limburg

Gedachtevorming Techniekplan Creëer benutting in bestaande initiatieven: voorkomen van wildgroei door samenhangende actieagenda - Voortbouwen op bestaande visies en bouwstenen - Denken en handelen uit gezamenlijk belang - ‘Rollen op maat’ 11

INZET TECHNIEKPLAN: PRIORITEITEN BRAINPORT 2020 ALS LEIDEND ECONOMISCH STREEFBEELD Limburg heeft (onder andere met het convenant ‘Koers voor Limburg’) een platform gecreëerd gericht op het versterken van de Limburgse economie als essentieel onderdeel van de Brainport 2020 agenda in Zuidoost-Nederland Ultiem streefdoel is om met de inzet op het versterken en beter benutten van (bèta)technische competenties via het Techniekpact Limburg een forse bijdrage aan de doelen van Brainport 2020 te realiseren

Brainport 2020 als strategisch kader … • • •

19 juni 2013

Deel uitmaken van de top 3 technologische top regio in Europa (top 10 van de wereld) Een extra 40 miljard euro toegevoegde waarde voor BV Nederland genereren Een sterke economische groei en (nagenoeg) complete werkgelegenheid in de regio ZuidoostNederland effectueren

… op Limburgse leest geschoeid •

•

Realiseren versterkte uitbouw Limburgse fundamenten (o.a. chemie, materialen en health care in Chemelot en Maastricht Health campus, maakindustrie, logistiek en agro in Key- en Greenport) Unieke techniekketens in Noord-, Midden- en ZuidLimburg (PO-VO-MBO-HBO-bedrijfslevengemeente) als basis van regionale ontwikkeling


12

TECHNIEKPLAN LIMBURG - Drie pijlers -

Visie Visie op op techniek techniek

Voortdurende ontwikkeling van modern en macrodoelmatig techniekonderwijs is fundament van economische ontwikkeling Benodigd ‘Human Capital’ voor de Limburgse (MKB) bedrijven en (top)sectoren doet zwaar(der) beroep op bètatechnische kennis en competenties Ontwikkeling is afhankelijk van het in goede samenwerking (3 O’s) vorm geven aan de match tussen vraag en aanbod

19 juni 2013

Stippen Stippen aan aan de de horizon: horizon: 2013-2019 2013-2019

Het potentieel menselijk kapitaal in het bètatechnische domein wordt structureel vergroot door een totaalpakket aan maatregelen op basis van een geharmoniseerde aanpak langs de pijlers Kiezen, Leren en Werken voor techniek

1. Kiezen

Verhoogde instroom techniekopleidingen

2. Leren

Top-of-excellence techniekonderwijs

3. Werken

Werken in techniek is aantrekkelijk


13

STIPPEN AAN DE HORIZON - Methode ‘Backcasting’ begint met het definiëren van een wenselijke toekomst en werkt terug om het beleid en de programma's /acties die de toekomst zullen aansluiten op het heden vast te stellen; de fundamentele vraag van backcasting is: ‘als een bepaald doel nagestreefd wordt, welke acties moeten dan worden genomen om daar te komen?’ 1. Identificeren van het gewenste einddoel (visie) en de daaraan gekoppelde ambities

Visie: Waar willen we zijn in 2019?

Ambities Legenda

Strategie: Hoe komen we daar?

Doel

2. Bepalen van tussenliggende resultaten die bereikt moeten worden om het einddoel te bereiken (korte en middellange termijn ‘stippen’)

Status: Waar staan we nu?

3. Ontwerpen van de acties die nodig zijn om de verschillende ‘stippen’ te realiseren

Doelgerichte acties gedreven door de verschillende ambities per actielijn (‘Kiezen’, ‘Leren’ en ‘Werken’) ‘Stippen’ die op korte termijn gerealiseerd kunnen worden Middellange termijn ‘stippen’ waarvoor concrete doelstellingen moeilijk zijn vast te stellen, evenwel belangrijke mijlpalen zijn in het realiseren van de ambities

Tijd 19 juni 2013


14

STIPPEN AAN DE HORIZON: RESULTAAT VAN AMBITIES - Kiezen voor techniek Visie

De instroom in techniekopleidingen (en navenante uitstroom van gediplomeerde schoolverlaters techniek) is structureel en aantoonbaar vergroot; de experimenterende, nieuwsgierige leerhouding en belevingswereld (vanuit een vakoverstijgend perspectief) staan centraal

Kiezen

Ambities (Middel)lange termijn ‘stippen’

Deskundige docenten, inspirerend onderwijs

Jong geleerd, oud gedaan - De NT/NG profielkeuze op iedere HAVO en VWO school opkrikken (naar 50%)

- Meer inspirerende ‘techniek’ docenten voor de klas (alle niveaus) in het reguliere onderwijs

Strategie

Korte termijn ‘stippen’

- Meer Limburgse jongeren in PO motiveren voor een technische opleiding - Verbeteren en versterken van begeleiding en profilering van studie- en loopbaankeuze processen - Stroomlijnen en zwaluwstaarten van de techniekagenda’s van alle partijen

- ‘Techniek’ affiniteit van docenten in het PO vergroten door verankering van Wetenschap en Technologie in de lerarenopleidingen

Status 19 juni 2013


15

STIPPEN AAN DE HORIZON: RESULTAAT VAN AMBITIES - Leren in de techniek Visie

Limburg is een regio waar techniekonderwijs ‘top-of-excellence’ is en dienovereenkomstig uitgedragen en gewaardeerd wordt; er is relatief weinig ‘weglek’ en een goede aansluiting met het bedrijfsleven mede door een sterke praktijkcomponent (ergo: macrodoelmatig onderwijs)

Leren

Ambities

Leren in de techniek

(Middel)lange termijn ‘stippen’

- Aantoonbare verbetering van macrodoelmatigheid - Duidelijke afspraken over de wijze waarop publiek-private samenwerking geborgd wordt (onder andere door borging van CIV- en CoE -achtigen per topsector)


- Versterken van de praktijkcomponent in het onderwijs - Realiseren van innovatief model in ketendenken in doorlopende leerlijnen VO – MBO – HBO – WO Techniek (onder andere met behulp van de Vakmanschap- en Technologieroute)

Strategie

Waardering voor competenties

- Duidelijker geëtaleerd krijgen van de competenties van technisch opgeleiden in relatie tot de onderliggende kwaliteit van de onderwijsinstellingen

Status 19 juni 2013


16

STIPPEN AAN DE HORIZON: RESULTAAT VAN AMBITIES - Werken in de techniek Visie

Werken

Ambities (Middel)lange termijn ‘stippen’

Techniek werknemers blijven gemotiveerd, kunnen zich ontwikkelen en hebben goede loopbaanperspectieven: werken in techniek is aantrekkelijk en werknemers zijn langer en productiever in de sector aan de slag

Technici behouden voor de techniek - Betere benutting van (zij)-instroom en internationaal talent

Slimmer en productiever werken - Slimmer en productiever werken en vakkennis actueel houden door ‘life long learning’

Strategie


- Aanbieden en etaleren (branding) van arbeidsmarkt- en carrièremogelijkheden (binden en boeien)

- Best practices uitdragen

Status 19 juni 2013


17

AGENDA Ten geleide

p. 3

Inleiding

p. 5


p. 7


p. 11


p. 19

Governance

p. 30

19 juni 2013


18

TECHNIEKPACT LIMBURG - Uitvoeringsagenda voor Techniekplan In het Techniekpact worden de ‘stippen aan de horizon’ (aan de hand van de zes ambities) doorvertaald naar implementatie in een uitvoeringsagenda voor stapsgewijze en doelgerichte (lange termijn) inbedding van (bottom-up / top-down) acties en projecten Techniekpact voor Limburg: implementeren van (integrale) visie Stapsgewijs (maar doelgericht) – LT inbedding KT invulling: opmaat voor actieplan (‘doe-afspraken’) Samenwerking op alle niveaus (Noord-, Midden- en Zuid-Limburg, Brainport en het Rijk) van essentieel belang om de gestelde doelen te verwezenlijken

Uitgangspunten • • •

19 juni 2013

‘Bottom-up’ expertise en actie bundelen met het strategisch integraal plan voor Limburg Samenhangend (of vollediger) aanbod aan projecten in geïntegreerde actielijnen Voortgang en samenhang aanjagen: voorkomen dat ondernemers enkel bezig zijn met ondernemen en onderwijsinstellingen enkel met opleiden (een ‘boegbeeld’ is daarvoor instrumenteel)


19

TECHNIEKPACT LIMBURG - Een rol op maat van stakeholders Het is noodzakelijk dat een duidelijk verwachtingspatroon aangemeten kan worden; het Techniekpact Limburg geeft hier al een eerste concrete invulling aan; de identificatie van SMART-targets in het verlengde hiervan zal dit naar de toekomst toe verder borgen Ondernemers

Overheid

Ondernemers vinden aansluiting van aanbod op vraag aan de hand van de gepaste - Instroom / zij-instroom - Door- en uitstroom - Aantrekkelijkheid van baanperspectieven

Overheid creëert de juiste afstemming (en de gewenste duidelijkheid) met betrekking tot haar rol en inzet van middelen - Stroomlijnen inzet van middelen (Rijk, Provincie en Gemeenten) - Duidelijkheid over wie welke acties financiert

Onderwijs Onderwijspartners realiseren optimale (her)inrichting van het beroepsonderwijsveld, inzake - Inhoud en kwaliteit - Aansluiting vervolgonderwijs - Aansluiting bedrijfsleven - Infra

19 juni 2013

Regie Regie en en aanjagen aanjagen Het Techniekpact isis Het Techniekpact aanjager aanjager en en ondersteunt ondersteunt implementatie implementatie door door O’s O’s beter beter op op elkaar elkaar te te laten laten inhaken inhaken en en optimale optimale interinteractie te bewerkstelligen actie te bewerkstelligen © Policy Research Corporation

20

TECHNIEKPACT LIMBURG - Een rol op maat van stakeholders Actiehouder

O Overheid

O Onderwijs

O Ondernemers

Verhoogde instroom techniekopleidingen I.

Jong geleerd, oud gedaan

O

O

II.


O

O

Kiezen

Top of excellence techniekonderwijs

Leren

III.


O

IV.


O

Werken in techniek is aantrekkelijk

Werken

V.

Technici behouden voor de techniek

O

O

VI.

Slimmer en productiever werken in de techniek

O

O

Primaire verantwoordelijkheid 19 juni 2013


O Secundair / faciliterend

21

TECHNIEKPACT LIMBURG - Een samenhangend geheel van acties Drie actielijnen

Kiezen

KIEZEN VOOR TECHNIEK

Leren

LEREN IN DE TECHNIEK

Werken

WERKEN IN DE TECHNIEK

19 juni 2013

Zes ambities en twintig acties I. Jong geleerd, oud gedaan

II. Deskundige docenten, inspirerend onderwijs

Actie I.1: Kennis maken met het beroep Actie I.2: Stimulerend klimaat op basisscholen Actie I.3: Loopbaanoriëntatie professionaliseren Actie I.4: Integratie van agenda’s Actie I.5 : Incentives voor profielkeuze

Actie II.1: Verankeren van techniek in PABO opleidingen Actie II.2: Professionalisering van techniekdocenten Actie II.3: Grotere instroom van techniekdocenten

III. Leren in de techniek

IV. Waardering voor competenties

Actie III.1: Blijvende inzet op vakmanschapen technologieroute Actie III.2: Ontwikkelen van een samenwerkingsverband per gemeenschap Actie III.3: Sterkere praktijkcomponent Actie III.4: Versterken en uitrollen CIV / CoE’s Actie III.5: Verbetering macrodoelmatigheid

Actie IV.1: Campagne goede voorbeelden uitdragen Actie IV.2: Campagne kwaliteitsstreven opleidingsinstellingen

V. Technici behouden voor techniek

VI. Slimmer en productiever werken in de techniek

Actie V.1: De groep ‘techniekverlaters’ verkleinen Actie V.2: Organiseren van effectieve zijinstroom en baanmobiliteit Actie V.3: Aantrekken van (inter)nationaal (bèta)technisch talent © Policy Research Corporation

Actie VI.1: Inzet op ‘life long learning’ Actie VI.2: Slimmer en productiever werken op prioritaire regionale thema’s

22

TECHNIEKPACT LIMBURG - Jong geleerd, oud gedaan Stip

Acties

Hoe? (Opmaat voor actie)

Meer Limburgse jongeren motiveren voor een technische opleiding

Actie 1.1

Jongeren (en hun ouders) kennis laten maken met het beroep; oa. door uitbreiding van Jet-Net en aansluiting bij ‘techniekonderwijs.nl’; programmatische aanpak creëren in acties gericht op sensibiliseren binnen lokale context; in kaart brengen effecten van afgeronde en lopende initiatieven; maken van betrouwbare projecten managementrapportages; goede voorbeelden: Jet-Net (Junior), Make Tech Platform, C-Tech LAB, Het Techniek Talent, …

Actie I.2

Stimulerend klimaat op de basisscholen scheppen en bètatechniek op structurele wijze in het Primair Onderwijs (curriculum) positioneren; voor iedere basisschool vormt Wetenschap en (Bèta)techniek 10 % van de onderwijstijd; scholen vrij laten in invulling, maar volgen van leerlijnen- en doelen van SLO; aanstellen en opleiden coördinators W&T; plannen opnemen in verslaglegging

Verbeteren en versterken van begeleiding van profilering van studie- en loopbaankeuzeprocessen

Actie I..3

Loopbaanoriëntatie professionaliseren door verplicht onderdeel te laten worden van nieuwe examenprogramma's; meer aandacht en ruimte hiervoor door (op VMBO en MBO niveau) TechNetkringen uit te breiden (nu neemt Limburg slechts 5 % van het totaal in Nederland aangeboden TechNetkringen); onderzoeken wat knelpunten zijn voor oprichting van TechNetkringen; op HAVO/VWO niveau de deelname aan Jet-Net (nu 16 scholen) verdubbelen

Stroomlijnen en zwaluwstaarten van de techniekagenda’s

Actie I.4

Integratie van agenda’s van onder andere Jet-Net partners in Limburg, Tech-Net, Make Tech Platform, TCZL, enzovoort; integratie van agenda’s creëert draagvlak voor uitvoering; bovenregionaal afstemmen met Kenniscentrum Brainport

De NT/NG profielkeuze op iedere HAVO/VWO school opkrikken

Actie I.5

Ophogen naar 50% NT/NG profielkeuze op iedere HAVO/VWO school door incentives bij onderwijsinstellingen gericht op profielkeuze (ipv leerlingenaantal) te ontwikkelen; incentives op regioniveau vaststellen; gebruik maken van Technasia (naar voorbeeld van Bernardinus College, of Graaf Huyn college)

19 juni 2013


23

TECHNIEKPACT LIMBURG - Deskundige docenten, inspirerend onderwijs Stip

Acties


‘Techniek’ affiniteit van docenten in het PO vergroten

Actie II.1

Structureel verankeren van techniek op PABO opleidingen; ‘Wtenschap en technologie’opnemen in de major van de lerarenopleidingen en in de educatieve minor, die voorbereidt op de functie van ‘wetenschaps/techniek-coördinator; bijdragen aan Techniekpact Brainport: iedere afgestuurde op de Limburgse PABO’s dient een techniekaantekening te behalen voor het afstuderen; inzet onder andere nodig op bestuurlijke verankering voor techniekcoördinatoren op alle scholen zodat de techniekaantekeningen gerealiseerd kunnen worden

Meer inspirerende ‘techniek’ docenten voor de klas in het reguliere onderwijs

Actie II..2

Professionalisering van (zittende en nieuwe) techniekdocenten; gerichte bij- en nascholingsactiviteiten binnen de prioritaire bij- en nascholingsbehoeften (op maat van de regio’s) in kaart brengen; docenten stimuleren van dit bestaande aanbod gebruik te maken; versterken door hiaten op dit thema in te vullen (in afstemming met de uitvoeringsagenda’s van de Limburgse HCA’s); gebruik maken van VTB-pro programma (voor basisschoolleerkrachten en PABO-studenten)

Actie II.3

Trajecten voorzien voor een grotere instroom van techniekdocenten in het reguliere onderwijs; onderzoeken binnen welke domeinen, waar en hoe excellente techniekdocenten aangetrokken moeten worden; onder andere aansluiten bij landelijke programma’s (‘Eerst de Klas’ en ‘Onderwijstraineeships’); concrete afspraken voor onderwijsniveaus, techniekdomeinen en regio’s waar concrete (techniek)docenten tekorten worden verwacht

19 juni 2013


24

TECHNIEKPACT LIMBURG - Leren in de techniek Stip

Acties


Realiseren van innovatief model in ketendenken in doorlopende leerlijnen VO – MBO – HBO Techniek

Actie III.1

Opschalen en versterken van de inzet op het integrale curricula VO – MBO in de Vakmanschaproute en Technologieroute en van de inzet op integrale curricula MBOHBO; gezamenlijk heldere afspraken maken over in hoeverre concrete behoeften voor verdere implementatie (idealiter niet-vrijblijvend) kunnen worden ingevuld door de partners; specifiek aandacht voor inbreng van ondernemers en voor bestuurlijke verankering; minimaal één doorlopende leerlijn VMBO-MBO in 2015 per (top)sector

Actie III.2

Lokale samenwerking stimuleren door het verder ontwikkelen van een samenwerkingsverband per gemeenschap dat kenmerkend is voor het lokale onderwijs en bedrijfsleven en de gemeentelijke overheid

Versterken van de praktijkcomponent in het onderwijs

Actie III.3

Versterken van de praktijkcomponent in het beroepsonderwijs middels stage- en opleidingsplaatsen, opdrachten en projecten voor techniek leerlingen / studenten; ook docentstages, gastlessen en trainingen voor praktijkopleiders, opleidingsfaciliteiten, input voor opleidingscurriculum, jaarlijkse beoordeling van de kwaliteit, aangeven van behoeften

Alle topsectoren hebben minimaal één CIV / CoE – achtige

Actie III.4

Versterken en uitrollen goedlopende / veelbelovende initiatieven in Limburg rond CIVen CoE-achtigen; voorwaarde: goede bereikbaarheid voor techniek leerlingen en studenten; inzet deels op centra die reeds in ontwikkeling of in planning zijn (onder andere CHILL, EIZT, BIHTS, CoE P&M, CIV Zorg en Techniek en Centrum voor Logistiek Vakmanschap), maar ook op bovenregionale samenwerkingsverbanden (bv. CIV MAC)

Aantoonbare verbetering van macrodoelmatigheid

Actie III.5

Aantoonbare verbetering van macrodoelmatigheid; komen tot adequate en betrouwbare managementinformatie ten behoeve van integrale plannings- en sturingscapaciteit van (de prestaties van) onderwijs-arbeidsmarkt initiatieven; aanhaken bij veelbelovende initiatieven (bijvoorbeeld de micro-analyse aanpak door stichting InstallieWerk, de prestatiemonitor in Zuid-Limburg)

19 juni 2013


25

TECHNIEKPACT LIMBURG - Waardering voor competenties Stip

Acties


Duidelijker geëtaleerd krijgen van de competenties van technisch opgeleiden in relatie tot de onderliggende kwaliteit van de onderwijsinstellingen

Actie IV.1

Met een ‘campagne goede voorbeelden uitdragen’ actie maken van het sterker uitdragen (via de social media) van techniektalent en de bijbehorende opleiding (en onderwijsinstelling); daarbij worden talenten en hun scholen verbonden aan een ‘Limburg Talent Community’ die zicht heeft en grip krijgt op de eigen talenten in de regio

Actie IV.2

Door een gezamenlijke campagne gericht op het kwaliteitsstreven van de opleidinginstellingen op technologische competenties wordt beoogd een positief mechanisme in werking te zetten: door sterkere waardering op techniek competenties en beroepen trekken de voorbereidende opleidingen meer en meer sterke kandidaten aan, zodat de waardering voor die beroepen (en de opleidingen die daarbij horen) verder verbetert en er zich nog meer kandidaten aanmelden

19 juni 2013


26

TECHNIEKPACT LIMBURG - Technici behouden voor techniek Stip

Acties


Aanbieden en etaleren (branding) van arbeidsmarkt- en carrièremogelijkheden (binden en boeien)

Actie V.1

Met retentiebeleid de groep ‘techniekverlaters’ verkleinen; lokale en gezamenlijke actie vereist op het ‘binden en boeien’ van technisch personeel; upgrade van het zittend personeel, permanente bijscholing (‘life long learning’) en het vergroten van duurzame inzetbaarheid (flexibiliteit en regelmogelijkheden in werktijden); aantonen (per regio) wie de ‘techniekverlaters’ zijn (naast werkenden ook gediplomeerde schoolverlaters), waar ze naar toe gaan en wat daarvoor de specifieke motieven zijn zoals flexibele indeling werkweek, inhoud werk, carrièremogelijkheden, opleidingsmogelijkheden, aansluiting baan bij opleiding, werkdruk, reistijd, werksfeer, salaris, … (voor jongeren is het carrièreperspectief in de technische bedrijven met name een belangrijke vertrekreden)

Betere benutting van (zij)instroom en internationaal talent

Actie V.2

Gerichter organiseren van effectieve zij-instroom en intersectorale mobiliteit; begeleiden van (jonge) werklozen naar de clusters waar de personeelsbehoefte groot is; aansluitend bij actie V.1 wordt dit bereikt door in de eerste plaats transparantie in carrièremogelijkheden en vacatures te creëren (‘branding’); ook verkennen of succesvolle initiatieven zoals Banenrijklimburg.nl kunnen worden opgeschaald naar heel ZuidoostNederland; een tweede inzet wordt gepleegd op de versterkte verbinding met beleid gericht op de onderkant van de arbeidmarkt; leren van succesvoorbeelden (‘Licence to Operate’) en samenwerking met UWV en Werkgeversservicepunten

Actie V.3

Internationalisering en aantrekken van (inter)nationaal (bèta)technisch talent door het wegnemen van mogelijke barrières voor niet-Limburgse bètatechnici en internationale werknemers om zich in Limburg te vestigen; het verder bouwen van informatievoorziening voor grenswerkers en expats (grensinfopunten en servicedesks); expat samenwerking ZuidNederland – Maastricht Expatcenter verder optuigen; een apart spoor vormt het initiatief in Noord- en Midden-Limburg ‘Kerkeböske’, rondom de arbeidsmigranten uit de MOE Landen

19 juni 2013


27

TECHNIEKPACT LIMBURG - Slimmer en productiever werken in de techniek Stip

Acties


Slimmer en productiever werken en vakkennis actueel houden door ‘life long learning’

Actie VI.1

Nastreven van een verhoging van economisch rendement en mobiliteit door in te zetten op ‘life long learning’; stimulering van (marktgerichte) samenwerking tussen de O’s en kennisinstellingen om inhoudelijke (technische) competenties actueel te houden en regionale grip te realiseren op de reeds verworven en nog benodigde competenties; verschillende (top)sectoren versterken door beschikbaar maken van de nieuwste kennis van universiteiten en hogescholen; uitbouwen publiek-private samenwerkingsverbanden waar onderwijs en bedrijfsleven samenkomen en kennis / vaardigheid delen en zorg dragen voor up-to date equipment voor de verschillende reguliere en bedrijfsopleidingen

Actie VI.2

Door het internationaal (grensoverschrijdend) samenwerken en versterken van kennisontwikkeling inzetten op slimmer en productiever werken op prioritaire regionale thema’s (bijvoorbeeld chemie en materialen in Zuid-Limburg, en WEI en Bouw in Midden- en Noord-Limburg); realiseren van researchinstituten voor de (top)sectoren; inzet op grensoverschrijdende onderzoeken, beurzen, etcetera; bedrijven (groot en klein) sensibiliseren en mobiliseren tot innovatie en export, onder andere door Avantis European Science and Business Park (duurzame energietechnieken, automotive en life sciences) en door gerichte initiatieven in het Innovatiefonds; campussen (Chemelot, Maastricht Health campus) krijgen daarin een belangrijke inhoudelijke en procesmatige (voorbeeld)functie; inzet op betere/slimmere producten door technologische innovatie maar ook door arbeidsbesparende technologieën of andere organisatie van arbeid op de werkvloer (sociale innovatie)

19 juni 2013


28

AGENDA Ten geleide

p. 3

Inleiding

p. 5


p. 7


p. 11


p. 18

Governance

p. 30

19 juni 2013


29

GOVERNANCE - Aansturing en regie op topniveau: Regieraad Techniekpact Limburg Om met het Techniekpact Limburg tot resultaat te komen is het zaak om 1. 2. 3.

Regie te kunnen voeren over de ambities en (waar nodig) de onderliggende acties in de uitvoeringsagenda Verantwoordelijkheden op maat van actiehouders helder te beleggen Randvoorwaarden (bepalend voor verdere versterking van de samenwerking naar de toekomst toe) nader te duiden

Een ‘Regieraad Techniekpact Limburg’ is daartoe instrumenteel • •

•

19 juni 2013

Deze regielaag bewaakt de uitvoering van de Limburgse strategie en doelen en de gemaakte afspraken die voortkomen uit het Techniekpact Voorwaarde is dat overkoepelende regie (zonder veel bijkomende bezetting en bureauorganisatie) effectief moet kunnen functioneren door te schakelen met de bestaande triple helixen in Limburg (Greenport, Keyport en L.E.D.) Het primaat moet – op basis van afrekenbare doelstellingen – bij de uitvoering in de regio’s (Noord-, Midden- en Zuid-Limburg) komen te liggen


30

GOVERNANCE - Strategisch / tactisch / operationeel Aansturing en regie op strategisch niveau •

Bestuurlijke inrichting – – –

•

Voorzitter: Discussie objectiveren, partijen samenhouden en enthousiasmeren (naar analogie met de Regieraad Bouw Limburg zou het voorzitterschap belegd kunnen worden bij de verantwoordelijke gedeputeerde) Boegbeeld (eventueel per regio): Verbinden en aanjagen (Ondernemers en Onderwijsinstellingen) Regie per regio: Superviseren van de vooruitgang van de samenwerkingsverbanden per subregio door bestaande triple helix ‘People actielijnen’ of ‘People look alikes’ gremia (‘L.E.D., Keyport en Greenport)

Functie: bewaking uitvoering Limburgse strategie en doelen voortkomende uit Techniekpact; integratie van agenda’s om samenhang te bezien

Tactisch operationele invulling •

Organisatorische inrichting langs de onderwijstypen PO – V(MB)O – WO en het bedrijfsleven, onder meer – – – –

•

19 juni 2013

Leerlijnen- en spreidingsplannen Techniekonderwijs Toptechniek in Bedrijf; ‘Techniekketen Noord- en MiddenLimburg’ (i.o.) Instroom Jet-Net (junior), Make Tech, TCZL, Continium, …in samenwerking met de verschillende onderwijskoepels Uit- en doorstroom CIV- en CoE-achtigen Deskundige docenten op PABO De Nieuwste PABO in samenwerking met de onderwijskoepels

Functie: verantwoordelijk en afrekenbaar voor projecten, werken aan gezamenlijke doelen, profiteren van best practises van anderen, behoeften expliciteren en in verband brengen met elkaar


31

GOVERNANCE - Belegging van verantwoordelijkheden op maat van stakeholders Actielijn

Ambitie

Actiehouder

Actie

Onderwijs KIEZEN

Jong geleerd, oud gedaan


Ondernemers

Regio Bovenregionaal

Zuid

Continium

Jeugd & Chemie

C-Tech Lab, Make Tech Platform, C2C

Kindante

SPOLT

Kennis maken met het beroep

X

Stimulerend klimaat op basisscholen

X

Loopbaanoriëntatie professionaliseren

X

TechNet / JetNet

TCZL

Integratie van agenda’s

X

Technasia

Koers voor Limburg

Incentives voor profielkeuze

X

Verankeren van techniek in PABO opleidingen

X

Professionalisering van techniekdocenten

X

Grotere instroom van techniekdocenten

X

Midden

Noord

C-Tech Lab, Make Tech Platform, C2C Make Tech Platform Onderwijskoepels

De verschillende onderwijskoepels

Aanscherping met inputs van Provincie en stakeholders vereist

19 juni 2013


32


LEREN

Ambitie



Actiehouder

Actie

Regio

Onderwijs

Ondernemers

Bovenregionaal

Zuid

Midden

Blijvende inzet op vakmanschapen technologieroute

X

X

Ontwikkelen van een samenwerkingsverban d per gemeenschap

X

X

LWV, KvK, (top)sectoren, MKB

Koers voor Limburg

Sterkere praktijkcomponent

X

X

Limburgse HCA’s, Bureaus Werk & Stage (MBO)

TechNet / JetNet / Continium

Versterken en uitrollen CIV’s / CoE’s

X

X

CHILL, BIHTS, CoE HZ

CoE Greenport, CIV MAC (Helmond) en TruckAcademy in Venlo en Nedcar Born, Centrum voor Logistiek Vakmanschap, CoE P&M, Stichting InstallatieWerk

Verbeteren macrodoelmatigheid

X

X

Toptechniek in Bedrijf

Stichting Installatiewerk

Campagne goede voorbeelden uitdragen

X

Campagne kwaliteitsstreven opleidingsinstellingen

X

Toptechniek in Bedrijf , LVO, SVOPL

Noord

‘Stichting samenwerkingsverband Techniekonderwijs’, Make Tech Platform, regioarrangementen (Gilde Opleidingen, Citaverde en Fontys), C Tech Lab, Stage Community, roadmap C2C

Brainport Talent Centre Expertgroepen HCA’s

Aanscherping met inputs van Provincie en stakeholders vereist 19 juni 2013


33


Ambitie

Actie

Actiehouder Onderwijs

WERKEN

Technici behouden voor de techniek

Slimmer en productiever werken in de techniek

Regio

Ondernemers

Bovenregionaal

Zuid

De groep ‘techniekverlaters’ verkleinen

X

Organiseren van effectieve zij-instroom en baanmobiliteit

X

Werkgever Service Punten, UWV, Banerijklimbur g

License to Operate

Aantrekken van (inter)nationaal (bèta)technisch talent

X

IND, UWV, SVB

L.E.D. / Expat Center Zuid Nederland / grensinfopunt Aken - Eurode

Inzet op ‘life long learning’

X

Expertgroepen HCA’s

Chemelot en Maastricht Health Campus

Slimmer en productiever werken op prioritaire regionale thema’s

X

Midden

Noord

Kerkeböske

Greenport Venlo Campus

Avantis European Science and Business Park

Aanscherping met inputs van Provincie en stakeholders vereist

19 juni 2013


34

GOVERNANCE - Randvoorwaarden voor versterkte samenwerking i.

Stroomlijnen van inzet van middelen –

Duidelijke afspraken over de wijze waarop middelen vanuit de gezamenlijke visie ingezet worden

ii. Spreidingsplannen (centralisatie van faciliteiten) techniek onderwijs –

Duidelijke afspraken over hoe er financieel kan worden bijgedragen aan de moeilijke keuzes met betrekking tot infrastructuur voor scholen in het kader van de ‘verdeling’ van het voorzieningenniveau voor technisch onderwijs

iii. Vervoersvraagstuk: bereikbaarheid onderwijs en ondernemen –

19 juni 2013

Verbeteren van (grensoverschrijdende) interregionale bereikbaarheid en mobiliteit naar nevenvestigingen en partnerlocaties


35

TOT BESLUIT Daadkrachtige inzet op techniek biedt – samen met het met nieuw elan aanspreken van jongeren (en hun ouders) om te kiezen, werken en leren voor techniek – een veelbelovend ontwikkelperspectief voor de regio

19 juni 2013

•

Vanuit regionale en lokale samenwerkingen (3 O’s) wordt daadkrachtig ingezet op het oplossen van uitdagingen in de technische arbeidsmarkt in Limburg;

•

Met Techniekplan/-pact Limburg worden bouwstenen aangereikt om samenwerking te versterken; door meer samenwerking in (en tussen) verschillende regio’s creëert Limburg nieuwe groeikansen, wordt gekapitaliseerd op synergieën en snel(ler) vooruitgang geboekt

•

Inzet daarbij is om ontwikkelingen in de regio te versnellen door meer dan via losse projecten te werken vanuit een samenhangend en toekomstbestendig geheel met uitvoeringsplannen die komende maanden geconcretiseerd worden

•

Er een grote eensgezindheid tussen de stakeholders is om deze samenwerking te doen werken; het momentum daarvoor bestaat nu; er is begrip voor de wederzijdse uitdagingen, er is inzicht in cultuurverschillen, er is de wil om niet in problemen te denken maar in oplossingen; kortom er is vertrouwen!


36

Policy Research Corporation

Recommend Documents