PO maatschappijleer Vluchtelingen en asielzoekers
Sterre Smeets Loucky Mulder Daisy Termorshuizen Lara Heijster Marijn van der Velde 4VA
PO maatschappijleer Vluchtelingen en asielzoekers Inhoudsopgave • • • • • • • • • • • • •
Inhoudsopgave Inleiding Hoofdvraag en deelvragen Inhoud van het werkterrein Artikelen van de mensenrechtrechtverklaringen Betrokken partijen Oplossing? Schendingen in de westerse Wereld Mening van de Nederlandse overheid Actuele cases en de media Stelling Bronnenvermelding Evaluatie
2
pagina 2 pagina 3 pagina 4 pagina 8 pagina 8 pagina 9 pagina 10 pagina 11 pagina 11 pagina 12 pagina 15 pagina 16 pagina 17
PO maatschappijleer Vluchtelingen en asielzoekers Inleiding Ons PO gaat over vluchtelingen en asielzoekers. We hebben onderzocht waarom Europa zo intolerant wegens vluchtelingen en asielzoekers is, waar de oorzaken van het onderwerp liggen en of er een oplossing te vinden is. Dit hebben we gedaan door het beantwoorden van vragen, het opzoeken van bronnen, en het gebruik van internet. We hopen de lezer meer informatie te kunnen geven over de problemen die dit onderwerp met zich meebrengt.
3
PO maatschappijleer Vluchtelingen en asielzoekers Hoofdvraag
‘Waarom doet Europa zo moeilijk over vluchtelingen en asielzoekers?’
Deelvragen 1. 2. 3. 4. 5.
Wat is de hoofdoorzaak van het grote aantal vluchtelingen en asielzoekers? Waar komen de meeste vluchtelingen en asielzoekers vandaan? Waar wordt het meeste asiel aangevraagd? Wat voor immigratiebeleid hebben de Europese landen? Waarom werd er na de Tweede Wereldoorlog niet moeilijk gedaan over asielzoekers, en nu wel? 6. Hoe zie je de mening van het volk terug, in het percentage van aanhangers van politieke partijen? 7. Waarom zijn politieke leiders zoals Geert Wilders op het gebied van vluchtelingen en vooral asielzoekers nu zo populair?
Verschil vluchtelingen en asielzoekers Vluchtelingen zijn mensen die asiel hebben aangevraagd en al toestemming hebben gekregen om hier te blijven. Asielzoekers zijn mensen die asiel hebben aangevraagd maar nog niet weten of ze hier mogen blijven.
Wat is de hoofdoorzaak van het grote aantal vluchtelingen en asielzoekers? Mensen die vluchten zijn bang dat ze zullen worden vervolgd in hun eigen land. Reden voor deze vervolging kunnen zijn ras, godsdienst, nationaliteit, politieke overtuiging of seksuele voorkeur. Sommige mensen hebben hun huis verloren door bijvoorbeeld een natuurramp. Ook vluchten mensen uit hongersnood of natuurlijk door angst omdat er een oorlog in het land is. In één zin: de meeste vluchtelingen komen uit gebieden met oorlog of dreiging daartoe, of uit staten waar veel schendingen van de mensenrechten voorkomen.
Waarom komen de meeste vluchtelingen vandaan?
4
PO maatschappijleer Vluchtelingen en asielzoekers Aan de tabel kunnen we zien dat de asielaanvragen flink gestegen zijn sinds 2005. De meeste vluchtelingen komen, volgens deze tabel, dus uit Somalië (in 2009).
Waar wordt het meeste asiel aangevraagd?
In de tabel hierboven zie je in welke landen asiel werd aangevraagd in 2007 en 2008. In 2007 werd het meeste asiel aangevraagd in Zweden met 16,3% van het totaal aantal aanvragen. Dit waren 36370 aanvragen. In 2008 is het aantal van Zweden gedaald en komt Frankrijk bovenaan te staan met 14,8%. Dit zijn 35160 aanvragen. In 2007 waren er in Nederland 7100 aanvragen, dit was maar 3,2% van het totaal. In 2008 is dit gestegen naar 5,6%, dat werden dus 12810 aanvragen.
Wat voor immigratie beleid hebben de Europese landen? Europa is een welvarend en een politiek stabiel werelddeel. Daarom komen er ook zo veel asielzoekers en vluchtelingen naar Europa. Door de EU zijn minimumeisen opgesteld; eisen waar de asielzoekers of vluchtelingen aan moeten voldoen om toegelaten te worden in Europa. Door de nieuwe wetgeving in Nederland is het moeilijk om als buitenlander in Nederland te blijven. Door deze wetgeving worden niet alleen economische vluchtelingen uit het land gezet, maar ook buitenlanders die met een Nederlander getrouwd zijn krijgen het moeilijk. Steeds meer Nederlanders met een partner van buiten worden gedwongen om in een ander EU-land te gaan wonen. Nederland en Denemarken zijn de enige landen in de EU 5
PO maatschappijleer Vluchtelingen en asielzoekers die zo’n streng immigratiebeleid hebben. Ze gaan hiermee ook tegen de Europese grondregels in wat betreft vrije partnerkeuze.
Waarom werd er na de Tweede Wereldoorlog niet moeilijk gedaan over asielzoekers, en nu wel? Men was na WOII zo geschokt van waar de mens toe in staat was dat werd ondervonden dat iemand die zich in zijn eigen land niet veilig voelde overal in het buitenland terecht moest kunnen. Zo ontstond het vluchtelingenverdrag in 1951. Inmiddels zijn er zo veel vluchtelingen en asielzoekers dat men huiverig staat tegenover het idee dat er nog meer mensen bij komen in Europa, want dan wordt Europa overbevolkt. De mensen hadden het bovendien druk met de wederopbouw van van alles waardoor ze er minder bij stil stonden.
Hoe zie je de mening van het volk terug, in het percentage van aanhangers van politieke partijen? Je ziet dat bepaalde politieke partijen veel aanhangers hebben, met name politieke partijen die een erg uitgesproken mening hebben over hoe je met asielzoekers en vluchtelingen moet omgaan, en ten aanzien van de invloed van de islam in Nederland. Sommige partijen willen een strenger beleid ten aanzien van het toelaten van asielzoekers en vluchtelingen. En juist die partij die op dit moment daar de meeste nadruk op legt en een strenger beleid wil, groeit heel hard. Daaraan zie je dat de mening van een groot deel van het volk ook die richting uit gaat.
Waarom zijn er politieke leiders zoals Geert Wilders op het gebied van vluchtelingen en vooral asielzoekers nu zo populair? Eén van de mensen die denkt dat de islamieten een bedreiging vormen voor onze samenleving, is Geert Wilders. Wilders is van mening dat wij onszelf de genadeslag geven door moslims in ons land toe te laten. Hij vindt dat de islam een bedreiging voor onze samenleving is. Daarom heeft hij een hekel aan de islam en alles wat ermee te maken heeft. Wilders: “Ik haat geen moslims, ik haat de islam.” De islam is volgens hem een gevaarlijke politieke ideologie, die we koste wat het kost moeten afweren. Volgens hem heeft de islam als enige doel ons allemaal te bekeren tot dit ‘verschrikkelijke’ geloof om ons land vervolgens onder een islamitisch bestuur te plaatsen. Natuurlijk zijn er meer mensen die zo redeneren. Maar Geert Wilders zit nu in de Tweede Kamer en heeft dus veel invloed op mensen. Niet zo lang geleden heeft hij de PVV (Partij Voor de Vrijheid) opgericht. Deze partij wil onder andere een verbod op de Koran, maar ook andere dingen, zoals een heel ander immigratiebeleid. De PVV wil dat de moslims zich volledig aanpassen aan ons. Geert Wilders is dus een man met invloed. Op 9 juni 2010 mochten we allen naar de stembus om te stemmen voor de gemeenteraad, en in twee gemeentes mocht de partij van Wilders ook meedoen. Maar waarom is hij nu zo populair? Omdat er nu een economische crisis in Nederland is, vinden mensen het fijn om anderen de schuld te geven van de problemen. Geert Wilders praat erg negatief over de moslims en nu kunnen de mensen de moslims als zondebok nemen. Veel mensen uit de Tweede Kamer durven niet echt te zeggen dat het immigratiebeleid te slap is, omdat het dan snel op discriminatie lijkt. Maar eigenlijk denken wel veel mensen zo, en nu Geert Wilders het dus ter sprake brengt, gaan veel mensen op hem stemmen.
6
PO maatschappijleer Vluchtelingen en asielzoekers Antwoord op de hoofdvraag: Waarom doet Europa zo moeilijk over vluchtelingen en asielzoekers?
Europa is bang dat het aantal vluchtelingen/asielzoekers blijft oplopen. Sommige mensen zijn er bang voor dat vluchtelingen/asielzoekers hun cultuur meenemen en dat die cultuur onze cultuur in Europa overneemt. Europa is bang voor economische problemen, vluchtelingen worden beschouwd al een bedreiging voor de werkgelegenheid, de woningmarkt of de verzorgingsstaat. De grootste misvattingen hebben betrekking op aantallen vluchtelingen; veel Nederlanders doen moeilijk over de vluchtelingen omdat zij er vanuit gaan dat er bijvoorbeeld in 2001 tussen de 75000 en 200000 vluchtelingen naar Nederland zijn gekomen, maar in werkelijkheid waren het er maar 32000.
7
PO maatschappijleer Vluchtelingen en asielzoekers Wat houdt het werkterrein in?
We gaan onderzoeken waarom Europa zo moeilijk doet over vluchtelingen en asielzoekers, door middel van het beantwoorden van deelvragen en uiteindelijk ook door het beantwoorden van onze hoofdvraag.
Algemene informatie Wanneer is iemand een vluchteling? Dit is bepaald in het Vluchtelingenverdrag. De meeste vluchtelingen in Nederland zijn hier ooit als asielzoeker naartoe gekomen. Daarnaast doet Nederland mee aan een internationaal programma om vluchtelingen die elders in vluchtelingenkampen verblijven te hervestigen. Dit zijn de uitgenodigde vluchtelingen. Een asielzoeker is iemand die in eigen land vervolgd kan worden. Hij of zij roept dan de bescherming van een ander land in en vraagt daarmee asiel aan. Het land waar asiel wordt gevraagd moet nagaan of de asielzoeker valt onder het Vluchtelingenverdrag. Dit gebeurt in de asielprocedure. Als de asielzoeker erkend wordt als vluchteling, staat het vast dat hij of zij vluchteling is. Zolang een asielzoeker in Nederland nog in de asielprocedure is, geldt voor hem een apart huisvestingssysteem met beperktere rechten.
Op welke artikelen in de mensenrechtenverklaring is het werkterrein gebaseerd? Artikel 2: Recht op leven Het recht van een ieder op leven wordt beschermd door de wet. Niemand mag opzettelijk van het leven worden beroofd, behoudens door de tenuitvoerlegging van een gerechtelijk vonnis wegens een misdrijf waarvoor de wet in de doodstraf voorziet. Artikel 4: Verbod van slavernij en dwangarbeid 1. Niemand mag in slavernij of dienstbaarheid worden gehouden. 2. Niemand mag gedwongen worden dwangarbeid of verplichte arbeid te verrichten. 3. Niet als "dwangarbeid of verplichte arbeid" in de zin van dit artikel worden beschouwd. Artikel 5: Recht op vrijheid en veiligheid Een ieder heeft recht op vrijheid en veiligheid van zijn persoon. Niemand mag zijn vrijheid worden ontnomen, behalve in een aantal gevallen en overeenkomstig een wettelijk voorgeschreven procedure. Artikel 9: Vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst 1. Een ieder heeft recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst; dit recht omvat tevens de vrijheid om van godsdienst of overtuiging te veranderen, alsmede de vrijheid hetzij alleen, hetzij met anderen, zowel in het openbaar als privé zijn godsdienst te belijden of overtuiging tot uitdrukking te brengen in erediensten, in onderricht, in praktische toepassing ervan en in het onderhouden van geboden en voorschriften. 2. De vrijheid zijn godsdienst te belijden of overtuiging tot uiting te brengen kan aan geen andere beperkingen worden onderworpen dan die die bij de wet zijn voorzien en in een democratische samenleving noodzakelijk zijn in het belang van de openbare veiligheid, voor de bescherming van de openbare orde, gezondheid of goede zeden of voor de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen. Artikel 10: Vrijheid van meningsuiting 1. Een ieder heeft recht op vrijheid van meningsuiting. Dit recht omvat de vrijheid een mening te koesteren en de vrijheid om inlichtingen of denkbeelden te ontvangen of te verstrekken, zonder inmenging van enig openbaar gezag en ongeacht grenzen. Dit artikel belet staten 8
PO maatschappijleer Vluchtelingen en asielzoekers niet radio-, omroep- en bioscoop- of televisieondernemingen te onderwerpen aan een systeem van vergunningen. 2. Daar de uitoefening van deze vrijheden plichten en verantwoordelijkheden met zich brengt, kan zij worden onderworpen aan bepaalde formaliteiten, voorwaarden, beperkingen of sancties, die bij de wet zijn voorzien en die in een democratische samenleving noodzakelijk (proportioneel en subsidiair) zijn in het belang van de nationale veiligheid, territoriale integriteit of openbare veiligheid, het voorkomen van wanordelijkheden en strafbare feiten, de bescherming van de gezondheid of de goede zeden, de bescherming van de goede naam of de rechten van anderen, om de verspreiding van vertrouwelijke mededelingen te voorkomen of om het gezag en de onpartijdigheid van de rechterlijke macht te waarborgen. Artikel 14: Verbod van discriminatie Het genot van de rechten en vrijheden die in dit Verdrag zijn vermeld, moet worden verzekerd zonder enig onderscheid op welke grond ook, zoals geslacht, ras, kleur, taal, godsdienst, politieke of andere mening, nationale of maatschappelijke afkomst, het behoren tot een nationale minderheid, vermogen, geboorte of andere status.
Komen deze artikelen ook voor in de Nederlandse grondwet? Welke? Vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst en vrijheid van meningsuiting komen voor in de Nederlandse grondwet, hier zijn dit artikel 6 en 7.
Welke waarden staan centraal in deze artikelen? De belangrijkste waarde in deze artikelen is vrijheid. Een mens moet kunnen zijn wie hij is, zonder dat er wordt gekeken naar zaken als afkomst en godsdienst.
Betrokken partijen en diens opvattingen Nederland biedt bescherming aan asielzoekers die hun land moeten ontvluchten omdat zij in gevaar zijn, bijvoorbeeld omdat de mensenrechten worden geschonden. Daarnaast biedt de overheid immigranten mogelijkheden om naar Nederland te komen voor werk, studie of gezin. Zowel asielzoekers als immigranten moeten aan allerlei voorwaarden voldoen om daadwerkelijk een verblijfsvergunning te krijgen. Dit zijn vaak lange procedures waarbij de toekomst van de vreemdelingen onzeker is. De vluchtelingen en asielzoekers zijn het slachtoffer van deze situatie, want ze moeten lang wachten op een vergunning, en wanneer het immigratiebeleid wordt aangepast is de kans groot dat het aantal vluchtelingen wordt terug gedrongen. Ook de PVV is actief betrokken bij deze situatie, omdat deze sterk tegen de aanvoer van meerdere asielzoekers en vluchtelingen is. Partijleider Geert Wilders is van mening dat er veel te veel mensen wegens de foute redenen in Nederland asiel aanvragen, en ook erg veel problemen met zich meebrengen. Zo vermeldde Wilders in 2006: “De vreemdelingen blijven toestromen. De grootste groep wordt gevormd door gezinsvorming en gezinshereniging. Tot en met september van dit jaar zijn dat er al 17.297. Over heel 2006 worden dat er dan 23.000. Stel je eens voor wat dat betekent over tien jaar gezien. Daar komen asielzoekers en andere toestroom nog bij. Plus de illegalen, die letterlijk ontelbaar zijn. Ons opendeurbeleid zorgt ervoor dat we steeds een nieuwe ‘eerste generatie allochtonen’ binnen krijgen – met alle problemen van dien.’’ Een andere betrokkene op politiek gebied is Minister van Immigratie en Asiel Gerd Leers (CDA). Volgens de wet heeft de minister het recht in handen wat betreft asielzoekers. In de 9
PO maatschappijleer Vluchtelingen en asielzoekers praktijk is het de staatssecretaris van Justitie. De staatsecretaris kan allerlei veranderingen aanbrengen in het asielbeleid. Ook is de staatssecretaris bevoegd asielzoekers persoonlijk af te wijzen of toe te laten in Nederland, dit noem je de discretionaire bevoegdheid. In het verleden heeft voormalig staatssecretaris Cohen dit al een aantal keren gedaan, bijvoorbeeld bij de hongerstaking van de witte illegalen. Recentelijk heeft minister Leers echter zelf van dit recht gebruik gemaakt, zoals bij de ongeneeslijk zieke Abiram (verder in dit PO wordt hierop teruggekomen).
Het Centraal Orgaan Asielzoekers houdt zich bezig met de gehele coördinatie van de opvang van asielzoekers. VluchtelingenWerk is er voor asielzoekers die een vergunning hebben gekregen en die in een gemeente gaan wonen. Het is een onafhankelijke organisatie die asielzoekers begeleid. Vluchtelingenwerk: - wijst de weg naar gemeentehuis, arbeidsbureau, de bank, huisarts, supermarkt, sportpark school etc.; - kan bemiddelen tussen de asielzoeker en allerlei Nederlandse instanties; - helpt bij het zoeken van een school, studie en/of cursussen; - beantwoordt vragen over zaken als inkomen, verzekeringen, huishoudelijke dingen, bankzaken etc.; - biedt informatie over werk en werkgelegenheidsprojecten; - geeft voorlichting over rechten en plichten in de Nederlandse samenleving; - biedt juridische hulp in samenwerking met een advocaat of jurist. Als een asielzoeker een verblijfsvergunning heeft, is het de bedoeling dat de asielzoeker vanuit het centrum verhuist naar een woning in een gemeente. De gemeentes zijn verplicht een aantal vergunninghouders (statushouders) een woning aan te bieden. De gemeente moet mensen met een vvtv (voorlopige vergunning tot verblijf) een ingerichte woning met een uitkering aanbieden. De gemeente draagt ook zorg voor de woonlasten en de verzekeringen van de vvtv’er. De gemeente moet asielzoekers, die niet genoeg Nederlands spreken of de kans lopen geen werk te krijgen, een inburgeringsprogramma op maat aanbieden. Dit geldt niet voor vvtv’ers.
Is er een oplossing? Het aantal asielaanvragen in Nederland stijgt en zal waarschijnlijk nog wel even blijven stijgen. Zolang oorlogen, haat tussen mensen, natuurrampen etc. niet ophouden zullen er vluchtelingen blijven bestaan. Hoewel er ook een tijdlang juist een daling van diezelfde asielaanvragen is geweest (het is een golfbeweging), mede door strengheid inzake toelatingen/kans op asiel – maar ook door het wisselende aantal conflicten in de wereld -, wordt het momenteel stijgende aantal asielaanvragen door een groot deel van de Nederlandse bevolking beschouwt als een probleem. De meeste mensen vinden dat Nederland te vol wordt. Sommigen door slechte ervaringen, mensen zijn dan gauw geneigd vreemdelingen op één hoop te gooien. Sommigen zijn opgevoed met het idee dat vreemdelingen alleen maar last veroorzaken, dat ze allemaal crimineel zijn. Jammer genoeg zijn deze mensen niet slim genoeg om verder te kijken dan hun eigen cultuur, hun eigen milieu, waar vaak ook criminaliteit heerst (soms zelfs in behoorlijke percentages). Andere mensen zijn bang voor de vreemdelingen. Vooral bij ouderen merk je dat ze bang zijn voor de Islam. Maar waarom zijn de mensen toch zo bang? De opkomst van terrorisme, en dan vooral sinds 11 september 2001, heeft ook zo zijn steentje bij gedragen. De mensen zijn meer op hun hoede voor buitenlanders. De komst van grote aantallen Turken en Marokkanen (gastarbeiders en de daarop volgende generaties) heeft hier ook mee te maken, hoewel deze groep in zijn algemeenheid niet met het asielbeleid te maken heeft, slechts met 10
PO maatschappijleer Vluchtelingen en asielzoekers immigratie. Het feit dat er veel gespeculeerd wordt in de media over het asielbeleid helpt ook niet, noch dat Nederland ‘te vol‘ zou zitten.
We denken dat er niet zo snel een oplossing is voor het probleem. Je kunt wel proberen het aantal asielzoekers enigszins te beperken, door wat strengere toelatingseisen, maar hoe ver moet je hier in gaan? Die eisen zijn op het moment namelijk al erg streng, en vaak genoeg worden mensen teruggestuurd naar gebieden waar vele schendingen van de mensenrechten plaatsvinden of onmenselijke levensomstandigheden zijn. Met ‘’wereldvrede’’ zou het gehele probleem natuurlijk niet bestaan, maar dit zit er de komende paar decennia hoogst waarschijnlijk niet in, als het al ooit zal plaatsvinden.
Komen deze schendingen ook voor in landen in de westerse Wereld? In de westerse wereld wordt artikel 2: Recht op leven, niet geschonden want er bestaat geen doodstraf in de westerse Wereld. Behalve in de VS, hier is een aparte wet voor de doodstraf. Artikel 4 verbod van slavernij en dwangarbeid wordt wel geschonden want slavernij bestaat nog steeds in de westerse wereld. Het is alleen de norm die bepaalt wat je onder slavernij verstaat. Zo omvat slavernij niet alleen de mensen die onder dwang hard moeten werken, maar ook de mensen, die geen eigen keuzes mogen maken zonder de consequenties te moeten ondervinden. Artikel 5 : recht op vrijheid en veiligheid wordt niet geschonden want iedereen heeft recht op vrijheid en veiligheid. Artikel 10: vrijheid van meningsuiting wordt niet geschonden, want de mensen vluchten juist naar de westerse wereld omdat je hier wel vrijheid van meningsuiting hebt. In de landen waar ze vandaan komen is dit niet het geval. Conclusie: De meeste artikelen worden niet geschonden in de westerse wereld behalve artikel 4: verbod van slavernij en dwangarbeid. Nederland hoort bij 1 van de 150 landen die het verdrag van Genève heeft ondertekend. Dit is gemaakt voor vluchtelingen die tijdens of direct na een gewapend conflict recht hebben op bescherming. Nederland heeft het verdrag ondertekend en is dus van mening dat vluchtelingen moeten worden beschermd na een gewapend conflict. Nederland accepteert vluchtelingen als ze zijn gevlucht voor geweld of vervolging.
Mening van de Nederlandse overheid De Nederlandse overheid is gebonden aan het Verdrag van Genève. De Geneefse Conventie is de verzamelnaam voor de vier verdragen die zijn geformuleerd in Genève (Zwitserland), in 1949, die als onderdeel van het internationaal recht, de rechtsregels bepalen ten tijde van een gewapend conflict. In het Verdrag is afgesproken dat alle vluchtelingen recht hebben op bescherming. Dit Verdrag is gesloten in Genève (Zwitserland) in 1951 en was eerst alleen bedoeld voor mensen die waren gevlucht door gebeurtenissen tijdens en direct na de Tweede Wereldoorlog. Maar door de toevoeging van een zogeheten Protocol in 1967 is het Verdrag ook van toepassing op mensen die na die tijd hun land zijn ontvlucht. Inmiddels hebben bijna 150 landen het Verdrag ondertekend.Mensen die naar 11
PO maatschappijleer Vluchtelingen en asielzoekers Nederland zijn gevlucht en vragen om toelating zijn asielzoekers en vluchtelingen. De Nederlandse overheid onderzoekt hun aanvraag. Zijn ze gevlucht voor geweld of vervolging, dan kunnen ze worden toegelaten in Nederland. Zijn ze op zoek naar werk, dan worden ze niet toegestaan. Gedurende het onderzoek verblijven ze in een Asielzoekerscentrum (AZC). ' De overheid vindt het dus goed als asielzoekers en vluchtelingen gevlucht zijn voor geweld of vervolging, maar niet als ze komen voor werk.
Actuele cases en de media Aiah Aiah, een 30-jarige man afkomstig uit Sierra Leone, woont al meer dan 10 jaar in Nederland. Hij woont in Heerlen, samen met zijn vrouw en kinderen. Hij heeft deze onlangs moeten verlaten, hij verbleef namelijk illegaal in Nederland. Nu woont hij tijdelijk in Ghana, wachtend op een mvv-aanvraag. Hij bevindt zich in een nogal bureaucratisch proces, daarom volgt hier een nadere uitleg. In Nederland mag alleen bij asielaanvraag de vreemdeling al in Nederland aanwezig zijn. Bij alle andere aanvragen voor verblijfsvergunning, waarbij de reden uiteen kan lopen van studie tot verblijf bij partner tot medische behandeling, moet de vreemdeling eerst in zijn land van herkomst een machtiging voorlopig verblijf (mvv) aanvragen bij de Nederlandse Ambassade aldaar. Dit mvv is een soort visum geldig voor 3 maanden. Bij de aanvraag van deze machtiging wordt door de IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst) onderzocht of de vreemdeling in aanmerking komt voor een verblijfsvergunning. Indien ja, mag de vreemdeling naar Nederland komen waar vervolgens een verblijfsvergunning kan worden aangevraagd. Doordat eerder door de IND al is onderzocht of de vreemdeling voldoet aan de voorwaarden voor een verblijfsvergunning (bij de mvv-aanvraag) wordt deze aanvraag bijna altijd ingewilligd. Dit is nogal dubbelop, om deze reden zal binnenkort de wet hierin worden gewijzigd, waardoor de vreemdeling automatisch binnen twee weken na aankomst in Nederland een verblijfsvergunning wordt verleend. Alleen in zeer uitzonderlijke situaties kan een in Nederland verblijvende illegale vreemdeling vrijgesteld worden van het mvv-vereiste. Omdat er de laatste tijd een wat ruimere invulling van artikel 8 van het Europees Verdrag voor Rechten van de Mens (Recht op eerbiediging van privéleven, familie- en gezinsleven) leek te zijn, heeft ook de advocaat van Aiah hier een beroep op proberen te doen. Dit was echter kansloos, omdat Aiah en zijn vrouw Mandy het gezinsleven in Nederland zijn gestart terwijl Aiah illegaal was. En daarom hebben zij dit recht nooit gehad. Een poging om op de gezondheid van Mandy te wijzen (haar zwakbegaafdheid) en de hardheid om Aiah tijdelijk zijn gezin te doen verlaten bleek ook voor niets, de IND vond dit niet genoeg. Mandy kon wel thuiszorg en dergelijke krijgen. Aiah had hier weer tegen kunnen procederen, maar koos samen met zijn advocaat ervoor dit niet te doen. Zijn vrouw Mandy krijgt een Wajonguitkering (een uitkering voor jonggehandicapten), maar deze wordt binnenkort herzien. Het nieuwe kabinet wil immers iedereen met zo’n uitkering herkeuren en alleen mensen die blijvend helemaal niet kunnen werken (dus mensen met zware lichamelijke en/of geestelijke handicaps) hebben nog recht op de Wajong, de rest gaat de bijstand in. Met financiële tegemoetkomingen voor de werkgever zal geprobeerd worden deze groep toch aan de slag, eventueel in deeltijd, te krijgen. Maar vaak zal dit niet lukken en wacht de ex-Wajonger een leven met een bijstandsuitkering (al dan niet als aanvulling op een klein inkomen uit arbeid). Dit is natuurlijk erg genoeg voor Mandy, maar voor haar en Aiah heeft het nog een ander gevolg. Een voorwaarde voor een verblijfsvergunning is dat Mandy een inkomen uit werk heeft, van minimaal het minimumloon. Hiermee kan ze aantonen dat ze langdurig recht heeft op een volledige uitkering wegens arbeidsongeschiktheid. Wat nu nog het geval is, met haar Wajong-uitkering. Maar als zij hier straks eventueel voor wordt afgekeurd en in de bijstand beland, is de kans voor Aiah op een verblijfsvergunning ook verkeken. Dit is immers een belangrijke voorwaarde voor een verblijfsvergunning. Er wordt ingeschat dat dit echter niet 12
PO maatschappijleer Vluchtelingen en asielzoekers zal gebeuren, Mandy zal waarschijnlijk nooit in staat zijn zelfstandig het minimumloon te verdienen. Omdat je dit natuurlijk nooit zeker weet, en de gevolgen desastreus kunnen zijn is besloten om Aiah naar zijn geboorteland terug te laten keren om daar een mvv-aanvraag te doen en niet te wachten op de laatste beslissing in de lopende procedure, die nog wel zo’n 2 jaar op zich kan laten wachten. Bovendien was Aiah zeer waarschijnlijk op een gegeven moment opgepakt, waarna uitzetting naar Sierra Leone zou volgen. En dan is het vrijwel onmogelijk om nog op legale wijze terug te kunnen keren naar Nederland. Omdat Sierra Leone niet over een Nederlandse Ambassade beschikt, mag hij in buurland Ghana de mvv-procedure doorlopen. Momenteel moet Mandy allerlei papieren invullen, waarbij zij aanvullende informatie en/of bewijzen moet geven over bijvoorbeeld hun relatie, het samenwonen, haar inkomen. Daarna wordt door de IND onderzocht of er dus wordt voldaan aan alle voorwaarden voor verblijfsvergunning voor gezinsvorming. Zijn advocaat schat zijn kansen goed in, aan alle voorwaarden is waarschijnlijk voldaan en in dat geval moet een vergunning worden afgegeven. Maar indien hij, tegen alle verwachtingen in, toch wordt afgewezen ziet het scenario er heel anders uit. Hij kan dan in eerste instantie wel procederen tegen deze afwijzing. Maar als deze echter ook mislukt, zal hij niet meer naar Nederland kunnen terugkeren. De IND gaat er dan namelijk vanuit dat hij in zijn eigen land kan wonen. Zijn asiel is afgewezen, waardoor de IND vindt dat er geen gegronde vrees voor vervolging in eigen land is. In de ogen van deze dienst is dit helemaal geen probleem, ze gaan er namelijk vanuit (althans, in theorie) dat gedurende al deze tijd de vreemdeling al in zijn eigen land woonde en dit dus ook kan blijven doen. Hoewel dit bij Aiah niet het geval is, trekt de IND zich daar niets van aan. Aiah en zijn vrouw krijgen via het Rode Kruis hulp, zij hebben voor een goede advocaat gezorgd die ook aan henzelf goed en duidelijk kan uitleggen wat de gevolgen zouden zijn geweest van nog langer illegaal verblijf in Nederland. Grote rol speelt hierbij het nieuwe kabinet, dat veel harder optreedt naar illegalen. Zo wil dit kabinet illegaliteit strafbaar stellen, en nog effectiever mensen oppakken en het land uit zetten. Maar ook door de eerder genoemde herziening van de Wajong-uitkering loopt het stel gevaar. Bovendien was het financieel niet langer mogelijk rond te komen. Aiah mag niet werken en krijgt ook geen toeslagen of dergelijke. Dat in combinatie met een zwakbegaafde vrouw die op een uitkering leeft en twee kleine kinderen… Het voorkomen van gezinsvorming staat hoog op het lijstje van dit kabinet. Het leed dat hierbij komt kijken wordt genegeerd, feiten zoals de traumatische jeugd van Aiah eveneens. Want hoewel zijn land van herkomst dan goed genoeg wordt geacht om in te kunnen wonen, het blijft een van de armste landen ter wereld waar nog steeds bijzonder nare levensomstandigheden heersen. Feit dat hij in de burgeroorlog kindsoldaat is geweest, een verleden waar hij bijna nooit over praat, vindt dit kabinet irrelevant.
Abiram Abiram is een jongetje van 8 met een dodelijke hersentumor. Toen hij slechts 1,5 was, vluchtte hij met zijn moeder uit Sri Lanka. Zijn vader is daar vermoord en ze liepen gevaar. De IND dacht hier echter anders over, en beschouwde het asielverzoek van hem en zijn moeder als onvoldoende. Zijn moeder ging in hoger beroep, en deze uitspraak zou half februari worden gedaan. Echter, Abiram heeft hoogstwaarschijnlijk niet meer zo veel tijd, hij zal al voor de uitspraak overlijden omdat hij een ongeneeslijke hersentumor heeft. Uiteindelijk heeft minister Leers zijn discretionaire bevoegdheid gebruikt om Abiram hier in rust te kunnen laten sterven, alsook om zijn moeder te laten blijven ‘omdat ze een ongeneeslijk ziek kind heeft en de overheid haar als alleenstaande en getraumatiseerde vrouw niet wil uitzetten’, aldus een woordvoerster van de minister. Ook wordt er een visum voor zijn oma geregeld, zodat zij haar kleinzoon nog een keer voor zijn overlijden kan zien. Opvallend is dat er pas actie is ondernomen door de minister om iets aan deze situatie te veranderen sinds de zaak veel aandacht kreeg in de nationale media, terwijl moeder en zoon niet alleen hun land van herkomst hebben moeten uitvluchten, maar haar zoon ook nog ongeneeslijk ziek is. Uitzetten lijkt niet alleen onmenselijk, maar na uitleg van het 13
PO maatschappijleer Vluchtelingen en asielzoekers bureaucratische proces voor aanvraag hierboven ook onterecht. Hieruit blijkt dat de rol van de media erg groot kan zijn. Waar de IND eerst nog beweerde niet van Abiram’s situatie af te weten ten tijde van de afwijzing, heeft de dienst inmiddels toch moeten toegeven te hebben geweten van de medische situatie van Abiram. Als afgewezen asielzoeker kun je niets beginnen, ben je kansloos, maar als journalist kun je de overheid dwingen hier iets aan te doen door er genoeg aandacht aan te besteden.
14
PO maatschappijleer Vluchtelingen en asielzoekers Stelling
NIEUW BELEID
KOM JE OP TV? DAN MAG JE BLIJVEN
CC’tje Loucky, Sterre, Lara, Daisy en Marijn 4VA
15
PO maatschappijleer Vluchtelingen en asielzoekers Bronvermelding Deelvraag 1: http://nl.wikipedia.org/wiki/Vluchtelingen; http://www.vluchtelingenwerk.nl/pdf-ibliotheek/VLUCHTELINGEN_IN_GETALLEN_2.pdf Deelvraag 3: http://www.vluchtelingenwerk.nl/pdfibliotheek/VLUCHTELINGEN_IN_GETALLEN_2.pdf Deelvraag 5: http://nl.wikipedia.org/wiki/Artikel_1F_Vluchtelingenverdrag#Achtergrond Deelvraag 7: http://samenleving-en-ontwikkeling.infoyo.nl/politiek/21083-hoofddoekjes-ende-standpunten-van-wilders.html Vraag 2c: http://nl.wikisource.org/wiki/Europees_Verdrag_voor_de_Rechten_van_de_Mens Vraag 6: http://www.collegenet.nl/index_mainframe.php?mainframe=http%3A%2F%2Fwww.collegenet .nl%2Fstudiemateriaal%2Fverslagen.php%3Fverslag_id%3D5046; http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/asielbeleid-en-immigratie; http://www.pvv.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=716&Itemid=121; http://www.scholieren.com/werkstukken/10016; http://www.collegenet.nl/index_mainframe.php?mainframe=http%3A%2F%2Fwww.collegenet .nl%2Fstudiemateriaal%2Fverslagen.php%3Fverslag_id%3D5046 Vraag 8: http://www.ind.nl/nl/inbedrijf/asiel/Lespakket/watisasiel/Vluchtelingenverdrag_van_Geneve.as p; http://weblog.tumba.nl/discriminatie/hoe-vrij-is-de-vrijheid-vanmeningsuiting/http://www.scholieren.com/werkstukken/40425
16
